V t l 12 (nng cao) CH I.

CHUY N

ng l c h c v t r n NG QUAY C A V T R N QUANH M T TR C C NH

z A. TM T T KI N TH C C B N 1. To gc Khi v t r n quay quanh m t tr c c nh (hnh 1) th : - M i i m trn v t v ch m t ng trn n m trong m t ph ng vung gc v i tr c quay, c bn knh r b ng kho ng cch t i m P0 n tr c quay, c tm O trn tr c quay. - M i i m c a v t u quay c cng m t gc trong cng m t O kho ng th i gian. r Trn hnh 1, v tr c a v t t i m i th i i m c xc nh b ng gc gi a m t m t ph ng ng P g n v i v t v m t m t ph ng c nh P0 (hai m t ph ng ny u ch a tr c quay Az). Gc cg i P l to gc c a v t. Gc c o b ng ra ian, k hi u l rad. A Khi v t r n quay, s bi n thin c a theo th i gian t th hi n quy lu t chuy n ng quay c a v t. Hnh 1 2. T c gc T c gc l i l ng c tr ng cho m c nhanh ch m c a chuy n ng quay c a v t r n. th i i m t, to gc c a v t l . th i i m t + t, to gc c a v t l + . Nh v y, trong kho ng th i gian t, gc quay c a v t l . T c gc trung bnh tb c a v t r n trong kho ng th i gian t l : (N (1.1) [ tb ! (t T c gc t c th i th i i m t (g i t t l t c gc) c xc nh b ng gi i h n c a t s (N khi cho t d n t i 0. Nh v y : (t (N hay [ ! N ' (t ) (1.2) [ ! lim (t p 0 ( t n v c a t c gc l rad/s. 3. Gia t c gc T i th i i m t, v t c t c gc l . T i th i i m t + t, v t c t c gc l + . Nh v y, trong kho ng th i gian t, t c gc c a v t bi n thin m t l ng l . Gia t c gc trung bnh tb c a v t r n trong kho ng th i gian t l : ([ (1.3) K tb ! (t Gia t c gc t c th i th i i m t (g i t t l gia t c gc) c xc nh b ng gi i h n c a t s ([ khi cho t d n t i 0. Nh v y : (t ([ hay K ! [ ' (t ) (1.4) K ! lim (t p0 (t n v c a gia t c gc l rad/s2. 4. Cc ph ng trnh ng h c c a chuy n ng quay a) Tr ng h p t c gc c a v t r n khng i theo th i gian ( = h ng s , = 0) th chuy n ng quay c a v t r n l chuy n ng quay u. Ch n g c th i gian t = 0 lc m t ph ng P l ch v i m t ph ng P0 m t gc 0, t (1) ta c : = 0+ t (1.5) b) Tr ng h p gia t c gc c a v t r n khng i theo th i gian ( = h ng s ) th chuy n ng quay c a v t r n l chuy n ng quay bi n i u. Cc ph ng trnh c a chuy n ng quay bi n i u c a v t r n quanh m t tr c c nh : (1.6) 0  Kt

Trang 1/15

V t l 12 (nng cao)
N ! N0 [ 0t

ng l c h c v t r n

1 2 (1.7) Kt 2 2 2 (1.8)  0 2K (N  N 0 ) trong gc t i th i i m ban u t = 0. 0 l to l t c gc t i th i i m ban u t = 0. 0 l to gc t i th i i m t. l t c gc t i th i i m t. l gia t c gc ( = h ng s ). N u v t r n ch quay theo m t chi u nh t nh v t c gc t ng d n theo th i gian th chuy n ng quay l nhanh d n. N u v t r n ch quay theo m t chi u nh t nh v t c gc gi m d n theo th i gian th chuy n ng quay l ch m d n. 5. V n t c v gia t c c a cc i m trn v t quay T c di v c a m t i m trn v t r n lin h v i t c gc c a v t r n v bn knh qu or c a i m theo cng th c : (1.9) v ! [r T N u v t r n quay u th m i i m c a v t chuy n ng trn u. Khi vect v n t c v c a m i i m ch thay i v h ng m khng thay i v l n, do m i i m c a v t c gia t c T h ng tm a n v i l n xc nh b i cng th c :

v2 ! [ 2r (1.10) r N u v t r n quay khng u th m i i m c a v t chuy n ng trn khng u. Khi vect v n T T t c v c a m i i m thay i c v h ng v l n, do m i i m c a v t c gia t c a (hnh 2) g m hai thnh ph n : T T T + Thnh ph n a n vung gc v i v , c tr ng cho s thay i v h ng c a v , thnh ph n ny chnh l gia t c h ng tm, c l n xc nh b i cng th c : 2 v (1.11) an ! ! [ 2r r T T T l n c a v , thnh ph n ny + Thnh ph n at c ph ng c a v , c tr ng cho s thay i v c g i l gia t c ti p tuy n, c l n xc nh b i cng th c : T (v v (1.12) at ! ! rK T T at a (t T E TM Vect gia t c a c a i m chuy n ng trn khng u trn v t l : r an T T T a ! a n  at (1.13) O an ! (1.14) T Vect gia t c a c a m t i m trn v t r n h p v i bn knh OM c a n m t gc , v i : a K (1.15) tan E ! t ! 2 an [ V l n:
2 a ! a n  a t2

Hnh 2

Trang 2/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

B. CU H I V BI T P TR C NGHI M Cu 1: M t v t r n ang quay xung quanh m t tr c c nh i qua v t, m t i m xc nh trn v t r n cch tr c quay kho ng r 0 c l n v n t c di l m t h ng s . Tnh ch t chuy n ng c a v t r n l A. quay u. B. quay nhanh d n. C. quay ch m d n. D. quay bi n i u. Cu 2: Khi m t v t r n quay u quanh m t tr c c nh i qua v t th m t i m xc nh trn v t cch tr c quay kho ng r 0 c A. vect v n t c di bi n i. B. vect v n t c di khng i. C. l n v n t c gc bi n i. D. l n v n t c di bi n i. Cu 3: M t v t r n ang quay u quanh m t tr c c nh i qua v t. V n t c di c a m t i m xc nh trn v t r n cch tr c quay kho ng r 0 c l n A. t ng d n theo th i gian. B. gi m d n theo th i gian. C. khng i. D. bi n i u. Cu 4: M t v t r n ang quay u quanh m t tr c c nh i qua v t. M t i m xc nh trn v t r n cch tr c quay kho ng r 0 c A. v n t c gc bi n i theo th i gian. B. v n t c gc khng bi n i theo th i gian. C. gia t c gc bi n i theo th i gian. D. gia t c gc c l n khc khng v khng i theo th i gian. Cu 5: M t v t r n ang quay xung quanh m t tr c c nh xuyn qua v t. Cc i m trn v t r n (khng thu c tr c quay) A. quay c nh ng gc khng b ng nhau trong cng m t kho ng th i gian. B. cng m t th i i m, khng cng gia t c gc. C. cng m t th i i m, c cng v n t c di. D. cng m t th i i m, c cng v n t c gc. Cu 6: Pht bi u no sau y l khng ng i v i chuy n ng quay u c a v t r n quanh m t tr c ? A. T c gc l m t hm b c nh t c a th i gian. B. Gia t c gc c a v t b ng 0. C. Trong nh ng kho ng th i gian b ng nhau, v t quay c nh ng gc b ng nhau. D. Ph ng trnh chuy n ng (ph ng trnh to gc) l m t hm b c nh t c a th i gian. Cu 7: Pht bi u no sau y l khng ng i v i chuy n ng quay nhanh d n u c a v t r n quanh m t tr c ? A. T c gc l m t hm b c nh t c a th i gian. B. Gia t c gc c a v t l khng i v khc 0. C. Trong nh ng kho ng th i gian b ng nhau, v t quay c nh ng gc khng b ng nhau. D. Ph ng trnh chuy n ng (ph ng trnh to gc) l m t hm b c nh t c a th i gian. Cu 8: Khi v t r n quay u quanh m t tr c c nh th m t i m trn v t r n cch tr c quay m t kho ng r c t c di l v. T c gc c a v t r n l v2 v r A. [ ! . B. [ ! . C. [ ! vr . D. [ ! . r r v Cu 9: Khi v t r n quay u quanh m t tr c c nh v i t c gc ( = h ng s ) th m t i m trn v t r n cch tr c quay m t kho ng r c t c di l v. Gia t c gc c a v t r n l v2 A. K ! 0 . B. K ! . C. K ! [ 2 r . D. K ! [r . r Cu 10: Hai h c sinh A v B ng trn chi c u ang quay trn, A ngoi ra, B cch tm m t o n b ng n a bn knh c a u. G i A, B, A, B l n l t l t c gc v gia t c gc c a A v B. K t lu n no sau y l ng ? A. A = B, A = B. B. A > B, A > B. C. A < B, A = 2 B. D. A = B, A > B.

Trang 3/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

Cu 11: Hai h c sinh A v B ng trn chi c u ang quay trn u, A ngoi ra, B cch tm m t o n b ng n a bn knh c a u. G i vA, vB, aA, aB l n l t l t c di v gia t c di c a A v B. K t lu n no sau y l ng ? A. vA = vB, aA = 2aB. B. vA = 2vB, aA = 2aB. C. vA = 0,5vB, aA = aB. D. vA = 2vB, aA = aB. Cu 12: M t cnh qu t di 20 cm, quay v i t c gc khng i = 112 rad/s. T c di c a m t i m trn cnh qu t v cch tr c quay c a cnh qu t m t o n 15 cm l A. 22,4 m/s. B. 2240 m/s. C. 16,8 m/s. D. 1680 m/s. Cu 13: M t cnh qu t di 20 cm, quay v i t c gc khng i = 90 rad/s. Gia t c di c a m t i m vnh cnh qu t b ng C. 1620 m/s2. D. 162000 m/s 2. A. 18 m/s2. B. 1800 m/s2. Cu 14: M t cnh qu t c a my pht i n ch y b ng s c gi c ng knh kho ng 80 m, quay u v it c 45 vng/pht. T c di t i m t i m n m vnh cnh qu t b ng A. 3600 m/s. B. 1800 m/s. C. 188,4 m/s. D. 376,8 m/s. Cu 15: M t bnh quay nhanh d n u quanh tr c c nh v i gia t c gc 0,5 rad/s2. T i th i i m 0 s th bnh xe c t c gc 2 rad/s. H i n th i i m 6 s th bnh xe c t c gc b ng bao nhiu ? B. 5 rad/s. C. 11 rad/s. D. 12 rad/s. A. 3 rad/s. Cu 16: T tr ng thi ng yn, m t bnh xe b t u quay nhanh d n u quanh tr c c nh v sau 2 giy th bnh xe t t c 3 vng/giy. Gia t c gc c a bnh xe l A. 1,5 rad/s2. B. 9,4 rad/s2. C. 18,8 rad/s2. D. 4,7 rad/s2. Cu 17: M t cnh qu t di 22 cm ang quay v i t c 15,92 vng/s th b t u quay ch m d n u v d ng l i sau th i gian 10 giy. Gia t c gc c a cnh qu t c l n b ng bao nhiu ? 2 2 2 A. 10 rad/s . B. 100 rad/s . C. 1,59 rad/s . D. 350 rad/s2. Cu 18: T i th i i m t = 0, m t v t r n b t u quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t v i gia t c gc khng i. Sau 4 s n quay c m t gc 20 rad. Gc m v t r n quay c t th i i m 0 s n th i i m 6 s l A. 15 rad. B. 30 rad. C. 45 rad. D. 90 rad. Cu 19: M t v t r n ang quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t v i t c gc 20 rad/s th b t u quay ch m d n u v d ng l i sau 4 s. Gc m v t r n quay c trong 1 s cu i cng tr c khi d ng l i (giy th t tnh t lc b t u quay ch m d n) l A. 37,5 rad. B. 2,5 rad. C. 17,5 rad. D. 10 rad. Cu 20: M t v t r n quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t v i ph ng trnh to gc : 2 N ! T  t , trong N tnh b ng ra ian (rad) v t tnh b ng giy (s). Gia t c gc c a v t r n b ng A. T rad/s2. B. 0,5 rad/s2. C. 1 rad/s2. D. 2 rad/s2. Cu 21: M t v t r n quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t v i ph ng trnh t c gc : [ ! 2  0,5t , trong [ tnh b ng ra ian/giy (rad/s) v t tnh b ng giy (s). Gia t c gc c a v t r n b ng A. 2 rad/s2. B. 0,5 rad/s2. C. 1 rad/s2. D. 0,25 rad/s2. Cu 22: M t v t r n quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t v i ph ng trnh to gc : N ! 1,5  0,5t , trong N tnh b ng ra ian (rad) v t tnh b ng giy (s). M t i m trn v t v cch tr c quay kho ng r = 4 cm th c t c di b ng A. 2 cm/s. B. 4 cm/s. C. 6 cm/s. D. 8 cm/s. Cu 23: M t v t r n quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t. Gc quay c a v t r n bi n thin theo th i gian t theo ph ng trnh : N ! 2  2t  t 2 , trong N tnh b ng ra ian (rad) v t tnh b ng giy (s). M t i m trn v t r n v cch tr c quay kho ng r = 10 cm th c t c di b ng bao nhiu vo th i i m t = 1 s ? A. 0,4 m/s. B. 50 m/s. C. 0,5 m/s. D. 40 m/s. Cu 24: Ph ng trnh no d i y di n t m i lin h gi a t c gc v th i gian t trong chuy n ng quay nhanh d n u quanh m t tr c c nh c a m t v t r n ? A. [ ! 2  4t (rad/s). B. [ ! 3  2t (rad/s).
Trang 4/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

C. [ ! 2  4t  2t 2 (rad/s). D. [ ! 3  2t  4t 2 (rad/s). Cu 25: M t v t r n quay quanh m t tr c c nh xuyn qua v t. Gc quay c a v t r n bi n thin theo th i gian t theo ph ng trnh : N ! T  t  t 2 , trong N tnh b ng ra ian (rad) v t tnh b ng giy (s). M t i m trn v t r n v cch tr c quay kho ng r = 10 cm th c gia t c di (gia t c ton ph n) c l n b ng bao nhiu vo th i i m t = 1 s ? A. 0,92 m/s2. B. 0,20 m/s2. C. 0,90 m/s2. D. 1,10 m/s2. Cu 26: M t bnh ang quay v i t c 3 000 vng/pht th b t u quay ch m d n u v i gia t c gc c l n b ng 20,9 rad/s2. Tnh t lc b t u quay ch m d n u, h i sau kho ng bao lu th bnh d ng l i ? C. 15 s. D. 2,4 s. A. 143 s. B. 901 s. Cu 27: Rto c a m t ng c quay u, c m i pht quay c 3 000 vng. Trong 20 giy, rto quay c m t gc b ng bao nhiu ? A. 6283 rad. B. 314 rad. C. 3142 rad. D. 942 rad. Cu 28: Bnh c a m t ng c t lc kh i ng n lc t t c gc 140 rad/s ph i m t 2,5 s. Bi t bnh quay nhanh d n u. Gc quay c a bnh trong th i gian trn b ng A. 175 rad. B. 350 rad. C. 70 rad. D. 56 rad. Cu 29: M t bnh xe c ng knh 50 cm quay nhanh d n u t tr ng thi ng yn, sau 4 s th t c gc t 120 vng/pht. Gia t c h ng tm c a i m vnh bnh xe sau khi t ng t c c2st tr ng thi ng yn l A. 157,9 m/s2. B. 315,8 m/s2. C. 25,1 m/s2. D. 39,4 m/s2. Cu 30: M t chi c ng h c cc kim quay u quanh m t tr c. G i h, m v s l n l t l t c gc c a kim gi , kim pht v kim giy. Khi ng h ch y ng th 1 1 1 1 A. [ h ! [ m ! [ s . B. [ h ! [ m ! [s . 12 60 12 720 1 1 1 1 C. [ h ! [ m ! D. [ h ! [ m ! [s . [s . 60 3600 24 3600 Cu 31: M t chi c ng h c cc kim quay u quanh m t tr c v kim gi di b ng kim pht. Khi ng h ch y ng th t c di vh c a u mt kim gi nh th no v i t c di vm c a u mt kim pht ? 3 1 1 1 A. v h ! v m . B. v h ! v m . C. v h ! D. v h ! vm . vm . 4 16 60 80 Cu 32: M t chi c ng h c cc kim quay u quanh m t tr c v kim gi di b ng 3/5 kim giy. Khi ng h ch y ng th t c di vh c a u mt kim gi nh th no v i t c di vs c a u mt kim giy ? 3 1 1 1 A. v h ! v s . B. v h ! C. v h ! D. v h ! vs . vs . vs . 5 1200 720 6000

Trang 5/15

V t l 12 (nng cao) CH II. PH

ng l c h c v t r n NG TRNH NG L C H C C A V T R N QUAY QUANH M T TR C C NH

A. TM T T KI N TH C C B N 1. M i lin h gi a gia t c gc v momen l c a) Momen l c i T i m t tr c quay c v nh Momen M c a l c F i v i tr c quay c l n b ng : (2.1) M ! Fd T T trong d l tay n c a l c F (kho ng cch t tr c quay n gi c a l c F ) Ch n chi u quay c a v t lm chi u d ng, ta c quy c : T M > 0 khi F c tc d ng lm v t quay theo chi u d ng T M < 0 khi F c tc d ng lm v t quay theo chi u ng c chi u d ng. b) M i lin h gi a gia t c gc v momen l c T - Tr ng h p v t r n l m t qu c u nh c kh i F l ng m g n vo m t u thanh r t nh v di r. V t r quay trn m t ph ng nh n n m ngang xung quanh m t O tr c th ng ng i qua m t u c a thanh d i tc T d ng c a l c F (hnh 1). Ph ng trnh ng l c h c c a v t r n ny l : Hnh1 M ! (mr 2 )K (2.2) T i v i tr c quay , l gia t c gc c a v t r n m. trong M l momen c a l c F - Tr ng h p v t r n g m nhi u ch t i m kh i l ng mi, mj, cch tr c quay nh ng kho ng ri, rj, khc nhau. Ph ng trnh ng l c h c c a v t r n ny l : (2.3) M ! mi ri 2 K i 2. Momen qun tnh c Trong ph ng trnh (2.3), i l ng mi ri 2 c tr ng cho m c qun tnh c a v t quay v
i

g i l momen qun tnh, k hi u l I. Momen qun tnh I i v i m t tr c l i l trong chuy n ng quay quanh tr c y. I ! mi ri 2 (2.4)
i

ng

c tr ng cho m c qun tnh c a v t r n

Momen qun tnh c n v l kg.m2. Momen qun tnh c a m t v t r n khng ch ph thu c kh i l c vo s phn b kh i l ng xa hay g n tr c quay. Momen qun tnh c a m t s v t r n :

ng c a v t r n m cn ph thu c

+ Thanh ng ch t c kh i l ng m v c ti t di n nh so v i chi u di l c a n, tr c quay i qua trung i m c a thanh v vung gc v i thanh (hnh 2) : 1 (2.5) I ! ml 2 12 + Vnh trn ng ch t c kh i l ng m, c bn knh R, tr c quay i qua tm vnh trn v vung gc v i m t ph ng vnh trn (hnh 3) :
I ! mR 2

l Hnh 2

R Hnh 3
Trang 6/15

(2.6)

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

+ a trn m ng ng ch t c kh i l ng m, c bn knh R, tr c quay i qua tm a trn v vung gc v i m t a (hnh 4) :

I! 1 mR 2 2

(2.7)

Hnh 4

+ Qu c u c ng ch t c kh i l i qua tm qu c u (hnh 5) :
I! 2 mR 2 5

ng m, c bn knh R, tr c quay R (2.8)

Dinh l Sten : H th c lin h gi a mmen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay khng i qua kh i tm ( I (D) )v tr c quay i qua kh i tm ( I(G) ): I(D)=I(()+Ma2 trong a l kho ng cch gi a hai tr c quay (D) v tr c quay (( ) i qua kh i tm, M l kh i l ng v t r n.

Hnh 5

3. Ph ng trnh ng l c h c c a v t r n quay quanh m t tr c Ph ng trnh ng l c h c c a v t r n quay quanh m t tr c l : (2.9) M ! IK I : momen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay M : momen l c tc d ng vo v t r n i v i tr c quay : gia t c gc c a v t r n trong chuy n ng quay quanh tr c 4. Bi t p v d M t thng n c kh i l ng m c th xu ng gi ng nh m t s i dy qu n quanh m t rng r c c bn knh R v momen qun tnh I i v i tr c quay c a n (hnh 6). Kh i l ng c a dy khng ng k . Rng r c coi nh quay t do khng ma st quanh m t tr c c nh. Xc nh bi u th c tnh gia t c c a thng n c. Bi gi i : T T Thng n c ch u tc d ng c a tr ng l c mg v l c c ng T c a s i dy. p d ng nh lu t II Newton cho chuy n ng t nh ti n c a thng n c, ta Hnh 6 c : (1) mg T ! ma T T T Q Rng r c ch u tc d ng c a tr ng l c M g , ph n l c Q c a tr c quay v T l c c ng T c a s i dy (T = T). T T L c c ng T ' gy ra chuy n ng quay cho rng r c. Momen c a l c c ng T' T T Mg i v i tr c quay c a rng r c l : M ! T ' R ! TR . dy T T p d ng ph ng trnh ng l c h c cho chuy n ng quay c a rng r c, T ta c : (2) TR ! IK Gia t c t nh ti n a c a thng n c lin h v i gia t c gc c a rng r c T theo h th c : mg a (3) K ! Hnh 7. Cc l c tc R d ng vo rng r c Trang 7/15 n c. v thng

V t l 12 (nng cao) T (2) v (3) suy ra : IK Ia T ! ! 2 R R Thay T t (4) vo (1), ta c: Ia mg ! ma R2 Suy ra : 1 mg ! a! I I m  2 1  R mR 2

ng l c h c v t r n

(4)

g (5)

Trang 8/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n c

T Cu 4: M t bnh xe ang quay u xung quanh tr c c a n. Tc d ng ln vnh bnh xe m t l c F theo ph ng ti p tuy n v i vnh bnh xe th A. t c gc c a bnh xe c l n t ng ln. B. t c gc c a bnh xe c l n gi m xu ng. C. gia t c gc c a bnh xe c l n t ng ln. D. gia t c gc c a bnh xe c l n gi m xu ng. Cu 5: M t momen l c khng i tc d ng vo m t v t c tr c quay c nh. Trong cc i l ng : momen qun tnh, kh i l ng, t c gc v gia t c gc, th i l ng no khng ph i l m t h ng s ? C. T c gc. D. Gia t c gc. A. Momen qun tnh. B. Kh i l ng. Cu 6: Hai ch t i m c kh i l ng 1 kg v 2 kg c g n hai u c a m t thanh nh c chi u di 1 m. Momen qun tnh c a h i v i tr c quay i qua trung i m c a thanh v vung gc v i thanh c gi tr b ng A. 0,75 kg.m2. B. 0,5 kg.m2. C. 1,5 kg.m2. D. 1,75 kg.m2. Cu 7: Hai ch t i m c kh i l ng m v 4m c g n hai u c a m t thanh nh c chi u di l. Momen qun tnh M c a h i v i tr c quay i qua trung i m c a thanh v vung gc v i thanh l 5 2 5 5 A. M ! ml . B. M ! 5ml 2 . C. M ! ml 2 . D. M ! ml 2 . 4 2 3 Cu 8: M t c u b y m t chi c u quay c ng knh 4 m b ng m t l c 60 N t t i vnh c a chi c u theo ph ng ti p tuy n. Momen l c tc d ng vo u quay c gi tr b ng C. 120 N.m. D. 240 N.m. A. 15 N.m. B. 30 N.m. Cu 9: Thanh ng ch t, ti t di n u, kh i l ng m, chi u di l v ti t di n c a thanh l nh so v i chi u di c a n. Momen qun tnh c a thanh i v i tr c quay i qua trung i m c a thanh v vung gc v i thanh l 1 1 1 A. I ! ml 2 . B. I ! ml 2 . C. I ! ml 2 . D. I ! ml 2 . 12 3 2 Cu 10: Vnh trn ng ch t c kh i l ng m v bn knh R. Momen qun tnh c a vnh trn i v i tr c quay i qua tm vnh trn v vung gc v i m t ph ng vnh trn l 1 1 2 A. I ! mR 2 . B. I ! mR 2 . C. I ! mR 2 . D. I ! mR 2 . 2 3 5 Cu 11: a trn m ng ng ch t c kh i l ng m v bn knh R. Momen qun tnh c a a trn i v i tr c quay i qua tm a trn v vung gc v i m t ph ng a trn l 1 1 2 A. I ! mR 2 . B. I ! mR 2 . C. I ! mR 2 . D. I ! mR 2 . 2 3 5 Cu 12: Qu c u c ng ch t c kh i l ng m v bn knh R. Momen qun tnh qu c u i v i tr c quay i qua tm qu c u l 2 1 1 A. I ! mR 2 . B. I ! mR 2 . C. I ! mR 2 . D. I ! mR 2 . 5 2 3
Trang 9/15

B. CU H I V BI T P TR C NGHI M Cu 1: i l ng c tr ng cho tc d ng lm quay c a l c i v i v t r n c tr c quay c nh g i l A. momen l c. B. momen qun tnh. C. momen ng l ng. D. momen quay. Cu 2: Momen c a l c tc d ng vo v t r n c tr c quay c nh l i l ng c tr ng cho A. m c qun tnh c a v t r n. B. n ng l ng chuy n ng quay c a v t r n. C. tc d ng lm quay c a l c. D. kh n ng b o ton v n t c c a v t r n. Cu 3: Momen qun tnh c a m t v t r n khng ph thu c vo A. kh i l ng c a v t. B. kch th c v hnh d ng c a v t. D. t c gc c a v t. C. v tr tr c quay c a v t.

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

Cu 13: M t rng r c c bn knh 20 cm, c momen qun tnh 0,04 kg.m2 i v i tr c c a n. Rng r c ch u tc d ng b i m t l c khng i 1,2 N ti p tuy n v i vnh. Lc u rng r c ng yn. B qua m i l c c n. T c gc c a rng r c sau khi quay c 5 s l A. 30 rad/s. B. 3 000 rad/s. C. 6 rad/s. D. 600 rad/s. 2 Cu 14: M t rng r c c bn knh 10 cm, c momen qun tnh 0,02 kg.m i v i tr c c a n. Rng r c ch u tc d ng b i m t l c khng i 0,8 N ti p tuy n v i vnh. Lc u rng r c ng yn. B qua m i l c c n. Gc m rng r c quay c sau 4 s k t lc tc d ng l c l A. 32 rad. B. 8 rad. C. 64 rad. D. 16 rad. Cu 15: M t a c ng ch t, kh i l ng 0,5 kg, bn knh 10 cm, c tr c quay i qua tm a v vung gc v i a, ang ng yn. Tc d ng vo a m t momen l c khng i 0,04 N.m. Tnh gc m a quay c sau 3 s k t lc tc d ng momen l c. A. 72 rad. B. 36 rad. C. 24 rad. D. 48 rad. Cu 16: M t a c ng ch t, kh i l ng 0,2 kg, bn knh 10 cm, c tr c quay i qua tm a v vung gc v i a, ang ng yn. Tc d ng vo a m t momen l c khng i 0,02 N.m. Tnh qung ng m m t i m trn vnh a i c sau 4 s k t lc tc d ng momen l c. A. 16 m. B. 8 m. C. 32 m. D. 24 m. Cu 17: M t bnh xe c momen qun tnh i v i tr c quay c nh l 6 kg.m2, ang ng yn th ch u tc d ng c a m t momen l c 30 N.m i v i tr c quay. B qua m i l c c n. K t lc b t u quay, sau bao lu th bnh xe t t c gc 100 rad/s ? B. 20 s. C. 6 s. D. 2 s. A. 5 s. Cu 18: M t qu c u c, ng ch t, kh i l ng 2 kg, bn knh 10 cm. Qu c u c tr c quay c nh i qua tm. Qu c u ang ng yn th ch u tc d ng c a m t momen l c 0,2 N.m. Gia t c gc m qu c u thu c l 2 A. 25 rad/s . B. 10 rad/s2. C. 20 rad/s2. D. 50 rad/s2. Cu 19: M t qu c u c, ng ch t, kh i l ng 1 kg, bn knh 10 cm. Qu c u c tr c quay c nh i qua tm. Qu c u ang ng yn th ch u tc d ng c a m t momen l c 0,1 N.m. Tnh qung ng m m t i m trn qu c u v xa tr c quay c a qu c u nh t i c sau 2 s k t lc qu c u b t u quay. A. 500 cm. B. 50 cm. C. 250 cm. D. 200 cm. Cu 20: M t bnh ang quay u v i t c gc 200 rad/s. Tc d ng m t momen hm khng i 50 N.m vo bnh th n quay ch m d n u v d ng l i sau 8 s. Tnh momen qun tnh c a bnh i v i truc quay. A. 2 kg.m2. B. 25 kg.m2. C. 6 kg.m2. D. 32 kg.m2. Cu 21: M t bnh ang quay u v i t c 3 000 vng/pht. Tc d ng m t momen hm khng i 100 N.m vo bnh th n quay ch m d n u v d ng l i sau 5 s. Tnh momen qun tnh c a bnh i v i tr c quay. A. 1,59 kg.m2. B. 0,17 kg.m2. C. 0,637 kg.m2. D. 0,03 kg.m2.

Trang 10/15

V t l 12 (nng cao) CH III. MOMEN NG L NG.

ng l c h c v t r n NH LU T B O TON MOMEN NG L NG

A. TM T T KI N TH C C B N 1. Momen ng l ng Momen ng l ng L c a v t r n trong chuy n ng quay quanh tr c l : L ! I[ (3.1) trong I l momen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay l t c gc c a v t r n trong chuy n ng quay quanh tr c n v c a momen ng l ng l kg.m2/s. 2. D ng khc c a ph ng trnh ng l c h c c a v t r n quay quanh m t tr c Ph ng trnh ng l c h c c a v t r n quay quanh m t tr c c vi t d i d ng khc l : (L (3.2) M ! (t trong M l momen l c tc d ng vo v t r n L ! I[ l momen ng l ng c a v t r n i v i tr c quay (L l bi n thin c a momen ng l ng c a v t r n trong th i gian ( t 3. nh lu t b o ton momen ng l ng N u t ng cc momen l c tc d ng ln m t v t r n (hay h v t) i v i m t tr c b ng khng th t ng momen ng l ng c a v t (hay h v t) i v i m t tr c c b o ton. M ! 0 L =I = h ng s (3.3) + Tr ng h p I khng i th khng i : v t r n (hay h v t) ng yn ho c quay u. + Tr ng h p I thay i th thay i : v t r n (hay h v t) c I gi m th t ng, c I t ng th gi m (I = h ng s hay I1 1 = I2 2). B. CU H I V BI T P TR C NGHI M Cu 1: M t v t c momen qun tnh 0,72 kg.m2 quay u 10 vng trong 1,8 s. Momen ng l ng c a v t c l n b ng 2 C. 25 kg.m2/s. D. 13 kg.m2/s. A. 8 kg.m /s. B. 4 kg.m2/s. Cu 2: Hai a trn c momen qun tnh I1 v I2 [ I1 ang quay ng tr c v cng chi u v i t c gc 1 v 2 (hnh bn). Ma st tr c quay nh khng ng k . Sau cho hai a dnh vo nhau th h hai a quay v i t c gc xc nh b ng [ I2
cng th c

I 1[1  I 2 [ 2 I[ I [ I1  I 2 . B. [ ! 1 1 2 2 . C. [ ! . I1  I 2 I1  I 2 I 1[1  I 2 [ 2 Cu 3: Hai a trn c momen qun tnh I1 v I2 ang quay ng tr c v ng c chi u v i t c I1 gc 1 v 2 (hnh bn). Ma st tr c quay nh khng ng k . Sau cho hai a dnh vo nhau th h hai a quay v i t c gc xc nh I2 b ng cng th c

A. [ !

D. [ !
[

I 1[ 2  I 2 [1 . I1  I 2

[

A. [ !

I 1[1  I 2 [ 2 . I1  I 2

B. [ !

I 1[1  I 2 [ 2 . I1  I 2

C. [ !

I 1[ 2  I 2 [1 . I1  I 2

D. [ !

I 1[ 2  I 2[1 . I1  I 2

Trang 11/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

Cu 4: M t ngh s tr t b ng ngh thu t ang th c hi n ng tc quay t i ch trn sn b ng (quay xung quanh m t tr c th ng ng t chn n u) v i hai tay ang dang theo ph ng ngang. Ng i ny th c hi n nhanh ng tc thu tay l i d c theo thn ng i th A. momen qun tnh c a ng i t ng, t c gc trong chuy n ng quay c a ng i gi m. B. momen qun tnh c a ng i gi m, t c gc trong chuy n ng quay c a ng i t ng. C. momen qun tnh c a ng i t ng, t c gc trong chuy n ng quay c a ng i t ng. D. momen qun tnh c a ng i gi m, t c gc trong chuy n ng quay c a ng i gi m. Cu 5: M t thanh ng ch t, ti t di n u, di 50 cm, kh i l ng 0,1 kg quay u trong m t ph ng ngang v i t c 75 vng/pht quanh m t tr c th ng ng i qua trung i m c a thanh. Tnh momen ng l ng c a thanh i v i tr c quay . A. 0,016 kg.m2/s. B. 0,196 kg.m2/s. C. 0,098 kg.m2/s. D. 0,065 kg.m2/s. Cu 6: M t vnh trn ng ch t c bn knh 50 cm, kh i l ng 0,5 kg quay u trong m t ph ng ngang v i t c 30 vng/pht quanh m t tr c th ng ng i qua tm vnh trn. Tnh momen ng l ng c a vnh trn i v i tr c quay . A. 0,393 kg.m2/s. B. 0,196 kg.m2/s. C. 3,75 kg.m2/s. D. 1,88 kg.m2/s. Cu 7: M t a trn ng ch t c bn knh 50 cm, kh i l ng 2 kg quay u trong m t ph ng ngang v it c 60 vng/pht quanh m t tr c th ng ng i qua tm a. Tnh momen ng l ng c a a i v i tr c quay . A. 1,57 kg.m2/s. B. 3,14 kg.m2/s. C. 15 kg.m2/s. D. 30 kg.m2/s. Cu 8: M t qu c u ng ch t c bn knh 10 cm, kh i l ng 2 kg quay u v i t c 270 vng/pht quanh m t tr c i qua tm qu c u. Tnh momen ng l ng c a qu c u i v i tr c quay . A. 0,226 kg.m2/s. B. 0,565 kg.m2/s. C. 0,283 kg.m2/s. D. 2,16 kg.m2/s.

Trang 12/15

V t l 12 (nng cao) CH IV.

ng l c h c v t r n NG N NG C A V T R N QUAY QUANH M T TR C C NH

A. TM T T KI N TH C C B N 1. ng n ng c a v t r n quay quanh m t tr c c nh ng n ng W c a v t r n quay quanh m t tr c c nh l : 1 W ! I[ 2 (4.1) 2 trong I l momen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay l t c gc c a v t r n trong chuy n ng quay quanh tr c ng n ng W c a v t r n quay quanh m t tr c c nh c th vi t d i d ng : 2 L (4.2) W ! 2I trong L l momen ng l ng c a v t r n i v i tr c quay I l momen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay ng n ng c a v t r n c n v l jun, k hi u l J. 2. nh l bi n thin ng n ng c a v t r n quay quanh m t tr c c nh bi n thin ng n ng c a m t v t b ng t ng cng c a cc ngo i l c tc d ng vo v t. 1 2 1 (4.3) W = I[ 2  I[12 ! A 2 2 trong I l momen qun tnh c a v t r n i v i tr c quay [1 l t c gc lc u c a v t r n [ 2 l t c gc lc sau c a v t r n A l t ng cng c a cc ngo i l c tc d ng vo v t r n W l bi n thin ng n ng c a v t r n 3. Bi t p p d ng M t v n ng vin tr t b ng ngh thu t th c hi n ng tc quay quanh m t tr c th ng ng v i t c gc 15 rad/s v i hai tay dang ra, thn ng i g n n m ngang, momen qun tnh c a ng i lc ny i v i tr c quay l 1,8 kg.m2. Sau , ng i ny t ng t thu tay l i d c theo thn ng i, thn ng i th ng ng, trong kho ng th i gian nh t i m c c th b qua nh h ng c a ma st v i m t b ng. Momen qun tnh c a ng i lc gi m i ba l n so v i lc u. Tnh ng n ng c a ng i lc u v lc sau. Bi gi i : ng n ng c a ng i lc u : 1 1 W ( u) = I 1[12 ! .1,8.15 2 = 202,5 J. 2 2 Theo nh lu t b o ton momen ng l ng v k t h p v i I1 = 3I2 ta c : I1 1 = I2 2 => 2 = 3 1 ng n ng c a ng i lc sau : 1 1 I 2 W (sau) = I 2 [ 2 ! . 1 .3[1 2 = 3W ( u) = 3.202,5 = 607,5 J. 2 2 3

Trang 13/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

B. CU H I V BI T P TR C NGHI M Cu 1: M t bnh c momen qun tnh 2,5 kg.m2, quay u v i t c gc 8 900 rad/s. ng n ng quay c a bnh b ng A. 9,1. 108 J. B. 11 125 J. C. 9,9. 107 J. D. 22 250 J. 2 Cu 2: M t bnh c momen qun tnh 3 kg.m , quay u v i t c 3 000 vng/pht. ng n ng quay c a bnh b ng A. 471 J. B. 11 125 J. C. 1,5. 105 J. D. 2,9. 105 J. Cu 3: M t rng r c c momen qun tnh i v i tr c quay c nh c a n l 10 kg.m2, quay u v i t c 45 vng/pht. Tnh ng n ng quay c a rng r c. B. 111,0 J. C. 221,8 J. D. 55,46 J. A. 23,56 J. Cu 4: M t a trn quay xung quanh m t tr c v i ng n ng quay 2 200 J v momen qun tnh 0,25 kg.m2. Momen ng l ng c a a trn i v i tr c quay ny l A. 33,2 kg.m2/s. B. 33,2 kg.m2/s2. C. 4 000 kg.m2/s. D. 4 000 kg.m2/s2. Cu 5: M t v t r n ang quay v i t c gc quanh m t tr c c nh xuyn qua v t. N u t c gc c a v t gi m i hai l n th momen ng l ng c a v t i v i tr c quay B. gi m hai l n. C. t ng b n l n. D. gi m b n l n. A. t ng hai l n. Cu 6: M t v t r n ang quay v i t c gc quanh m t tr c c nh xuyn qua v t. N u t c gc c a v t gi m i hai l n th ng n ng c a v t i v i tr c quay A. t ng hai l n. B. gi m hai l n. C. t ng b n l n. D. gi m b n l n. Cu 7: M t ngi sao c hnh thnh t nh ng kh i kh l n quay ch m xung quanh m t tr c. Cc kh i kh ny co d n th tch l i do tc d ng c a l c h p d n. Trong qu trnh hnh thnh th t c gc c a ngi sao A. t ng d n. B. gi m d n. C. b ng khng. D. khng i. Cu 8: Hai bnh xe A v B quay xung quanh tr c i qua tm c a chng v i cng ng n ng quay, t c gc c a bnh xe A g p ba l n t c gc c a bnh xe B. Momen qun tnh i v i tr c quay qua IB tm c a A v B l n l t l IA v IB. T s c gi tr no sau y ? IA D. 9. A. 1. B. 3. C. 6. Cu 9: Hai a trn c cng momen qun tnh I2 i v i tr c quay i qua tm c a cc a (hnh bn). Lc u, a 2 ( pha trn) ang ng yn, a 1 quay v i t c gc 0. Ma st tr c quay nh khng ng k . Sau , cho hai a dnh vo I1 [ nhau, h quay v i t c gc . ng n ng c a h hai a lc sau so v i lc u A. t ng ba l n. B. gi m b n l n. C. t ng chn l n. D. gi m hai l n. Cu 10: Hai bnh xe A v B quay xung quanh tr c i qua tm c a chng, ng n ng quay c a A b ng m t n a ng n ng quay c a B, t c gc c a A g p ba l n t c gc c a B. Momen qun tnh i IB c gi tr no sau y ? v i tr c quay qua tm c a A v B l n l t l IA v IB. T s IA D. 18. A. 3. B. 6. C. 9. Cu 11: M t thanh ng ch t, ti t di n u, kh i l ng 0,2 kg, di 0,5 m quay u quanh m t tr c th ng ng i qua trung i m c a thanh v vung gc v i thanh v i t c 120 vng/pht. ng n ng quay c a thanh b ng A. 0,026 J. B. 0,314 J. C. 0,157 J. D. 0,329 J. Cu 12: M t a trn ng ch t c bn knh 0,5 m, kh i l ng 1 kg quay u v i t c gc 6 rad/s quanh m t tr c i qua tm c a a v vung gc v i a. ng n ng quay c a a b ng A. 2,25 J. B. 4,50 J. C. 0,38 J. D. 9,00 J.
Trang 14/15

V t l 12 (nng cao)

ng l c h c v t r n

Cu 13: M t qu c u c ng ch t, kh i l ng 0,5 kg, bn knh 5 cm, quay xung quanh tr c i qua tm c a n v i t c gc 12 rad/s. ng n ng quay c a qu c u b ng A. 0,036 J. B. 0,090 J. C. 0,045 J. D. 0,072 J. Cu 14: M t qu c u c ng ch t kh i l ng 0,5 kg quay xung quanh tr c i qua tm c a n v i ng n ng 0,4 J v t c gc 20 rad/s. Qu c u c bn knh b ng A. 10 cm. B. 6 cm. C. 9 cm. D. 45 cm. Cu 15: T tr ng thi ngh , m t bnh quay nhanh d n u v i gia t c gc 40 rad/s2. Tnh ng n ng quay m bnh t c sau 5 s k t lc b t u quay. Bi t momen qun tnh c a bnh i 2 v i tr c quay c a n l 3 kg.m . A. 60 kJ. B. 0,3 kJ. C. 2,4 kJ. D. 0,9 kJ.

Trang 15/15