LUYN THI I HC THY: NGUYN VN BIN TEL: 0977 03 04 12 C: SN02 NG 01 CT C

CHNG II: DAO NG C HC DNG 10. DAO NG TT DN-DUY TR- CNG BC.

1- Dao ng tt dn - Khi nim: L dao ng c bin gim dn theo thi gian - th dao ng
O

x t

- Nguyn nhn: Tt dn do ma st v sc cn mi trng - Sc cn cng ln th s tt dn cng nhanh 2- Dao ng duy tr T L dao ng tt dn m ta b li nl mt i sau mi chu k m khng lm thay i bn cht dao ng Vt dao dng nh ban u 3- Dao ng cng bc x L mt dao ng tt dn ta tc dng vo 1 ngoi lc tun hon cng bc. F = F0cos t. Qu trnh dao ng c chia lm 2 giai on: t - Giai on n nh gi l dao ng cng bc c O c im Giai on n nh + L dao ng iu ho + Tn s dao ng cng bc bng tn s ngoi lc cng bc + Bin dao ng cng bc ph thuc vo: Bin lc cng bc F0, tn s lc cng bc v ma st mi trng 4- Trng hp cng hng trong dao ng cng bc Khi nim: L trng hp bin dao ng cng bc tng nhanh n mt gi tr cc i khi tn s ngoi lc cng bc bng tn s dao ng ring ca h = 0; f = f0; T = T0

BI TON TNG QUT

Con lc l xo c cng K, vt khi lng m chuyn ng vi h s ma st khng i ti ni c gia tc trng trng g. Thi im ban u vt v tr bin A. 1-CMR bin dao ng ca con lc gim u sau mi chu k ? Tnh gim ? 2-Vt thc hin c bao nhiu dao ng th dng li ? 3-Thi gian thc hin dao ng cho ti lc dng. 4-Tnh gim nng lng sau mi chu k. 5- Tnh qung ng vt i c cho ti lc dng 6-V tr vt c vn tc cc i ? 7-Tnh vn tc cc i ? 8- iu kin ht cng hng: =? HD phng php gii: Lc ma st trt tc dng ln vt: Fms= - mg

1- Cng thc tnh gim bin sau mi chu k

Xt na chu k :
1 1 kA 2 = kA ' 2 + mg ( A + A' ) 2 2 2 2 k ( A A' ) = 2 mg ( A + A' )
A

-A

x0 A

'= A

2 mg k
A = 2A' = 4 m g const k

Vy trong mt chu k gim bin :

bin dao ng gim u sau mi chu k.: A =

4 g 2

2- S dao ng vt thc hin cho ti khi dng

N= A A 2 = , A 4 g
N = A kA = A 4 g m

3- Thi gian dao ng cho ti khi dng li

t = N .T = A 2 2 A . = (s) 4 g 2 g

4- Cho gim bin sau mi chu k l A (%) gim nng lng mi chu k E = 1 - (1 - A%)2

5- Tnh qung ng vt i c cho ti lc dng

1 1 m 2 A2 = kA2 (J) 2 2 Dao ng tt dn l do c nng bin thnh cng lc ma st Ams = Fms; S = N. .S = mg.S n khi vt dng li th ton b W0 bin thnh Ams 1 2 2 1 2 A kA W0 = Ams S = W0 = 2 2 = .(m) mg g mg PP: C nng ban u W0 =

6-Vt dao ng vi vn tc cc i trong na chu k u tin khi qu v tr x0.

Mt khc t vn tc ln nht khi hp lc : phc hi v lc cn phi cn bng nhau:
kx 0 = mg
x0 =

mg
k

7-p dng nh lut bo ton nng lng khi vt t vn tc cc i ln u tin:

1 2 1 1 2 2 kA = kx 0 + mv 0 + mg ( A x0 ) 2 2 2 2 2 mv 0 = k ( A 2 x0 ) 2 mg ( A x0 ) mg mg = kx 0 Mt khc x0 = k 2 mv 2 = k ( A2 x0 ) 2kx 0 ( A x0 )

v = ( A 0 ) x

8- iu kin ht cng hng: =

VD 1: Mt con lc l xo ngang, k = 100N/m, m = 0,4kg, g =10m/s2, h s ma st gia qu nng v mt tip xc l = 0,01 . Ko vt khi VTCB 4cm ri th khng vn tc u. a) Tnh gim bin sau mi chu k b) S dao ng v thi gian m vt thc hin cho ti lc dng? S: a) = A g 4.0, 01.10 k 100 = 1, 6.103 (m) = 0,16(cm) = = 5 (rad / s) ; A = 2 = (5 ) 2 m 0, 4

2 = 10( s) 5 VD 2: Mt con lc l xo dao ng tt dn. C sau mi chu k, bin ca n gim 0,5%. Hi nng lng dao ng ca con lc b mt i sau mi dao ng ton phn l bao nhiu % ? b)N = 25 dao ng; t = 25. 2

A A' A' A' W ' A' = 1 = 0,05 S: Ta c: = 0,995. = = 0,9952 = 0,99 = 99%, do phn nng lng ca con lc mt i A A A W A
sau mi dao ng ton phn l 1%.

VD 3: Mt con lc l xo ngang c k = 100N/m dao ng trn mt phng ngang. H s ma st gia vt v mt phng ngang l = 0,02. Ko vt lch khi VTCB on 10cm ri bung tay cho vt dao ng a) Qung ng vt i c n khi dng hn b) vt i c 100m th dng ta phi thay i h s ma st bng bao nhiu? S: a) 25m; b) 0,005 VD 4: Mt con lc l xo gm vt nh khi lng 0,02 kg v l xo c cng 1 N/m. Vt nh c t trn gi c nh nm ngang dc theo trc l xo. H s ma st trt gia gi v vt nh l 0,1. Ban u gi vt v tr l xo b nn 10 cm ri bung nh con lc dao ng tt dn. Ly g = 10 m/s2. Tnh vn tc cc i m vt t c trong qu trnh dao ng.
S: Chn trc ta Ox trng vi trc ca l xo, gc ta O (cng l gc th nng) ti v tr l xo khng bin dng, chiu dng l

1 chu k u tin. Gi x l li ca v tr vt t tc 4 1 1 1 2 cc i (x < 0). Theo nh lut bo ton nng lng: W0 = Wmax + Wt + |Ams|; vi W0 = k l 0 ; Wmax = mv2; Wt = 2 2 2
chiu chuyn ng ca con lc lc mi bung tay. Vt t tc ln nht trong kx2; |Ams| = mg( l0 - |x|) = mg( l0 + x); ta c:

1 1 1 2 2 k l 0 = mv2 + kx + mg( l0+ x) 2 2 2 k k 2 k 2 k b 2 2 v2 = l0 x - 2 mg( l0 + x) = x - 2 gx + l 0 - 2 g l0. Ta thy v2 t cc i khi x = =m m m m 2a 2 g g m 0,1.0,02 .10 k === - 0,02 (m) = - 2 (cm). 2 k 1 m k 2 2 Khi vmax = ( l0 x 2 ) 2 g ( l0 + x ) = 0,3 = 0,4 2 (m/s) = 40 2 (cm/s). m

VD 5: Mt con lc l xo gm vin bi nh khi lng m v l xo khi lng khng ng k c cng 160 N/m. Con lc dao ng cng bc di tc dng ca ngoi lc tun hon c tn s f. Bit bin ca ngoi lc tun hon khng i. Khi thay i f th bin dao ng ca vin bi thay i v khi f = 2 Hz th bin dao ng ca vin bi t cc i. Tnh khi lng ca vin bi.
S: f = f0 =

1 2

k k m= 4 2 f m

= 0,1 kg = 100 g.

BI TP P DNG
Bi 1: Cho c h nh hnh v. cng ca l xo k = 100N/m; m = 0,4kg, g = 10m/s 2. Ko vt ra khi v tr cn bng mt on 4cm ri th khng vn tc ban u. Trong qu trnh dao ng thc t c ma st = 5.10-3 . a) Qung ng vt i c ti lc dng l bao nhiu? b) Tnh gim bin sau mi chu k, s dao ng v thi gian dao ng cho ti lc dng hn. Bi 2: Mt con lc l xo ngang gm l xo c cng k=100N/m v vt m=100g, dao ng trn mt phng ngang, h s ma st gia vt v mt ngang l =0,02. Ko vt lch khi VTCB mt on 10cm ri th nh cho vt dao ng. Qung ng vt i c t khi bt u dao ng n khi dng hn l bao nhiu? A. s = 50m. B. s = 25m. C. s = 50cm. D. s = 25cm. Bi 3: Mt con lc l xo gm vt nh khi lng 0,2 kg v l xo c cng 20 N/m. Vt nh c t trn gi c nh nm ngang dc theo trc l xo. H s ma st trt gia gi v vt nh l 0,01. T v tr l xo khng b bin dng, truyn cho vt vn tc ban u 1 m/s th thy con lc dao ng tt dn trong gii hn n hi ca l xo. Ly g = 10 m/s2. Tnh ln ca lc n hi cc i ca l xo trong qu trnh dao ng.
S: Chn trc ta Ox trng vi trc ca l xo, gc ta O (cng l gc th nng) ti v tr l xo khng bin dng, chiu dng l chiu chuyn ng ban u ca con lc. ln ca lc n hi ca l xo t gi tr cc i trong bin. Theo nh lut bo ton nng lng ta c: W0 = Wtmax + |Ams| hay
2

1 chu k u tin, khi vt v tr 4

1 1 k 2 2 2 2 Amax + 2 gAmax - v 0 = 0. mv 0 = kA m + mgAmax ax 2 2 m

Thay s: 100A m x + 0,2Amax 1 = 0 Amax = 0,099 m Fmax = kAmax = 1,98 N. a

Bi 4: Mt con lc n dao ng tt dn. C sau mi chu k, bin gim 3% phn nl ca con lc b mt sau mi chu k l bao nhiu phn %? S: 5,91% Bi 5: Mt tu ha chy trn mt ng ray, c cch khong 6,4 m trn ng ray li c mt rnh nh gia ch ni cc thanh ray. Chu k dao ng ring ca khung tu trn cc l xo gim xc l 1,6 s. Tu b xc mnh nht khi chy vi tc bng bao nhiu? L L S: Tu b xc mnh nht khi chu k kch thch ca ngoi lc bng chu k ring ca khung tu: T = T0 = v= = 4 m/s = 14,4 T0 v
km/h.

Bi 6: Mt con lc n l = 30cm c treo vo 1 toa tu. Chiu di mi thanh ray l 12,5m. Vn tc tu bng bao nhiu? Th con lc dao ng mnh nht 0,3 = 2 0,3 v = 11, 4m / s = 41km / h 2 Bi 7: Mt hnh khch dng 1 dy cao su treo 1 ti xch ln trn toa tu bng 1 dy cao su. Khi lng ti xch l 16kg, h s n hi dy cao su 900N/m, chiu di mi thanh ray l 12,5m. Vn tc tu bng bao nhiu ti xch dao ng mnh nht? 125 125.15 V= = = 14,92m / s = 53, 7 km / h m 16 4 400 T0 = 2 = 2 = 4 k 900 15 15 Bi 8: Mt con lc l xo ang dao ng tt dn. C nng ban u ca n l 5 J. Sau ba chu k dao ng th bin ca n gim i 20%. Xc nh phn c nng chuyn ha thnh nhit nng trung bnh trong mi chu k. S: T0 = 2
1 kA2. Sau 3 chu k bin dao ng ca con lc gim 20% nn bin cn li: A = 0,8A, c nng lc : W = 2 1 1 1 kA2 = k(0,8A)2 = 0,64. kA2 = 0,64.W. Phn c nng chuyn ha thnh nhit nng trong ba chu k: W = W - W = 0,36.W 2 2 2 W = 1,8 J. Phn c nng chuyn ha thnh nhit nng trong 1 chu k: = = 0,6 J. W 3
S: Ta c: W =

RN LUYN TRC NGHIM BT 1: Nguyn nhn gy ra dao ng tt dn ca con lc n dao ng trong khng kh l: A. do trng lc tc dng ln vt B. do lc cng ca dy treo C. do lc cn ca mi trng D. do dy treo c khi lng khng ng k. BT 2. Dao ng duy tri l dao ng tt dn m ngi ta A. lm mt lc cn ca mi trng i vi vt dao ng. B. tc dng ngoi lc bin i iu ha theo thi gian vo vt dao ng. C. tc dng ngoi lc vo vt dao ng cng chiu vi chiu chuyn ng trong mt phn ca chu k. D. kch thch lai dao ng sau khi dao ng b tt hn. BT 3: Nhn xt no sau y sai? A. Dao ng tt dn cng nhanh nu lc cn ca mi trng cng ln. B. Dao ng duy tr c chu k bng chu k dao ng ring ca con lc. C. Dao ng cng bc c tn s bng tn s ca lc cng bc. D. Bin ca dao ng cng bc khng ph thuc vo tn s lc cng bc. BT 4. C ba con lc n treo cnh nhau cng chiu di, ba vt bng st, nhm v g (c khi lng ring: st > nhm > g) cng kch thc v c ph mt ngoi mt lp sn lc cn nh nhau. Ko 3 vt sao cho 3 si dy lch mt gc nh nh nhau ri ng thi bung nh th: A. con lc bng g dng li sau cng. B. c 3 con lc dng li mt lc. C. con lc bng st dng li sau cng. D. con lc bng nhm dng li sau cng. BT 5: Bin dao ng cng bc khng ph thuc vo A. pha ban u ca ngoi lc tun hon tc dng ln vt. B. bin ngoi lc tun hon tc dng ln vt. C. tn s ngoi lc tun hon tc dng ln vt. D. h s cn tc dng ln vt. BT 6: Hin tng cng hng ch xy ra vi A. dao ng iu ha. B. dao ng ring. C. dao ng tt dn. D. dao ng cng bc. BT 7: Pht biu no sau y sai? 4

iu kin xy ra hin tng cng hng l A. tn s gc lc cng bc bng tn s dao ng ring. B. tn s lc cng bc bng tn s dao ng ring. C. chu k lc cng bc bng chu k dao ng ring. D. lc cng bc bng bin dao ng ring. BT 8: Mt con lc l xo ngang gm l xo c cng k=100N/m v vt m=100g, dao ng trn mt phng ngang, h s ma st gia vt v mt ngang l =0,01. Ko vt lch khi VTCB mt on 10cm ri th nh cho vt dao ng. Qung ng vt i c t khi bt u dao ng n khi dng hn l A. s = 50m B. s = 25m. C. s = 50cm D. s = 25cm. BT9: Cho c h, d cng ca l xo k = 100N/m; m = 0,4kg, g = 10m/s 2. Ko vt ra khi v tr cn bng mt on 4cm ri th khng vn tc ban u. Trong qu trnh dao ng thc t c ma st = 5.10-3 .S chu k dao ng cho n lc vt dng li l: A.50 B. 5 C. 20 D. 2 . BT10: Mt con lc lo xo gm vt co khi lng m = 200g, lo xo khi lng ko ang k , co cng k =80 N/m : t trn mt san nm ngang. Ngi ta keo vt ra khoi vi tri cn bng oan 3 cm va truyn cho no vn tc 80 cm/s . Cho g= 10m/s^2 .Do co lc ma sat nn vt dao ng tt dn, sau khi thc hin c 10 dao ng vt dng lai . H s ma sat la: A) 0.04 B) 0.15 C) 0.10 D) 0.05 BT11: Vt nng m=250g c mc vo l xo k = 100N/m d tt dn trn mt phng nm ngang vi bin ban u 10cm. ly g= 10m/s2,h s ma st l 0,1 th s d v qung ng m vt i c A. 10 d , 2m B. 10 d , 20m C. 100 d , 20m D. 100 d , 2m BT12: Con lc n chiu di l= 0,5m, m= 100g dao ng nI c g= 9,8m/s2 vi bin gc ban u 0,14688 rad. Cho bit trong qu trnh d con lc chu t/d ca lc cn 0.002 N, s dao ng v qug ng m vt i c: A.2,64 m, 18 dd B. 2,08m, 12 dd C. 4,08m, 18 dd D. 4,08m, 12 dd BT13: Mt cht im dao ng tt dn c tc cc i gim i 5% sau mi chu k. Phn nng lng ca cht im b gim i trong mt dao ng l: A. 5%. B. 9,7%. C. 9,8%. D. 9,5%. BT14: Mt con lc dao ng tt dn. C sau mi chu k, bin gim 2%. Phn nng lng ca con lc b mt i trong mt dao ng ton phn l: A. 4,5%. B. 6,36% C. 9,81% D. 3,96% BT15: Mt h dao ng diu ha vi tn s dao ng ring 4 Hz. Tc dng vo h dao ng mt ngoi lc c biu thc f = F0cos( 8t + ) th:
3

A. h s dao ng cng bc vi tn s dao ng l 8 Hz. B. h s dao ng vi tn s cc i v khi xy ra hin tng cng hng. C. h s ngng dao ng v do hiu tn s ca ngoi lc cng bc v tn s dao ng ring bng 0. D. h s dao ng vi bin gim dn rt nhanh do ngoi lc tc dng cn tr dao ng. BT 16: Mt ngi xch mt x nc i trn ng, mi bc i c 50cm. Chu k dao ng ring ca nc trong x l 1s. nc trong x sng snh mnh nht th ngi phi i vi vn tc: A. v = 100cm/s B. v = 75 cm/s C. v = 50 cm/s D. v = 25cm/s. BT17: Mt con lc l xo thng ng gm l xo nh c cng k=100N/m ,mt u c nh , mt u gn vi vt nng khi lng m=0,5Kg .ban u ko vt theo phng thng ng khi v tr cn bng 5 cm ri bung nh cho vt dao ng . trong qu trnh dao ng vt lun chiu tc dng ca lc cn c ln 0,01 trng lc tc dng ln vt . coi bin ca vt gim u trong tng chu k , ly g =10m/ .s ln vt qua v tr cn bng k t khi th vt cho n khi n dng hn l: A . 25 B .50 C.75 D.100 BT18: Mt chic xe gn my chy trn mt con ng lt gch, c cch khong 9m trn ng li c mt rnh nh. Chu k dao ng ring ca khung xe my trn l xo gim xc l 1,5s. Hi vi vn tc bng bao nhiu th xe b xc mnh nht. A. v = 10m/s B. v = 7,5 m/s C. v = 6,0 m/s D. v = 2,5 m/s.

CHUC CAC EM HOC TAP TOT