You are on page 1of 92

Thanh ton quc t

CHNG I: T GI HI OI.
I. Khi nim v ngoi hi Ngoi hi l khi nim dng ch cc phng tin c gi tr c dng tin hnh thanh ton gia cc quc gia. Tu theo quan nim ca lut qun l ngoi hi ca mi nc, khi nim ngoi hi c th khng ging nhau, nhng xt trn i th, ngoi hi bao gm 5 loi: 1. Ngoi t (Foreign Currency) tc l tin ca nc khc lu thng trong mt nc. Ngoi t bao gm 2 loi: Ngoi t tin mt v ngoi t tn dng. 2. Cc phng tin thanh ton quc t ghi bng ngoi t, gm c: a. Hi phiu (Bill of Exchange) b. K phiu (Promissory Note) c. Sec (Cheque) d.Th chuyn tin (Mail Tranfer) e. in chuyn tin (Telegraphic Transfer) g.Th tn dng (Credit Card) h.Th tn dng ngn hng (Bank Letter of Credit) 3. Cc chng khon c gi tr ghi bng ngoi t nh: a. C phiu (Stock) b. Tri phiu cng ty (Corporate Bond) c. Tri phiu chnh ph (Government Bont) d. Tri phiu kho bc (Treasury Bond) 4. Vng bc, kim cng, ngc trai, qu..c dng lm tin t. 5. Tin ca Vit Nam di cc hnh thc sau y: a. Tin ca Vit Nam nc ngoi di mi hnh thc khi quay li Vit Nam. b. Tin Vit Nam l li nhun ca ngi u t nc ngoi Vit Nam. c. Tin Vit Nam c ngun gc ngoi t khc. Tt c cc ngoi hi nu trn c qun l theo Lut qun l ngoi hi ca nc CHXHCN Vit Nam hin hnh. II. Khi nim v t gi hi oi C hai khi nim v t gi hi oi: - Khi nim 1: Cc phng tin thanh ton quc t c mua v bn trn th trng hi oi bng tin t quc gia ca mt nc theo mt gi c nht nh. V vy, gi c ca mt n v tin t ny th hin bng mt s n v tin t nc kia gi l t gi hi oi. V d: Mt ngi nhp khu nc M phi b ra 160.000 USD mua mt t sc c mnh gi 100.000 GBP tr tin hng nhp khu t nc Anh. Nh vy, gi 1 GBP = 1,6 USD, y l t gi hi oi gia ng bng Anh v ng la M. Khoa Ti chnh K ton Trang 1

Thanh ton quc t

- Khi nim 2: T gi hi oi cn c nh ngha mt kha cnh khc, l quan h so snh gia hai tin t ca hai nc vi nhau theo tiu chun no . + Trong ch bn v vng, tin t trong lu thng l tin c bng vng v giy bc ngn hng c t do i ra vng cn c vo hm lng vng ca n. T gi hi oi l quan h so snh hai ng tin vng ca hai nc vi nhau hoc l so snh hm lng vng ca hai ng tin hai nc vi nhau. V d: Hm lng vng ca 1 bng Anh l 2,488281 gam v ca 1 la M l 0,888671 gam, do quan h so snh gia GBP v USD l: 1GBP = 2,488281= 2,8USD 0,888671 So snh hm lng vng ca hai tin t vi nhau gi l ngang gi vng. Hay ni mt cch khc, ngang gi vng ca tin t l c s hnh thnh t gi hi oi trong ch bn v vng. + Trong ch lu thng tin giy, tin c trong lu thng khng cn na, giy bc ngn hng khng cn t do i ra vng theo hm lng vng ca n, do , ngang gi vng khng cn lm c s hnh thnh t gi hi oi. Vic so snh hai ng tin vi nhau c thc hin bng so snh sc mua ca hai tin t vi nhau, gi l ngang gi sc mua ca tin t. V d: Trong iu kin t nhin, kinh t, chnh tr ca Anh v M l nh nhau. Mt tn la m loi 1 Anh c gi l 100 GBP, M c gi l 178 USD. Ngang gi sc mua l: 1 1GBP = = 1,78USD 100 y l t gi hi oi gia bng Anh v la M. III. PHNG PHP YT T GI. 1.Phng php yt t gi. Theo tp qun kinh doanh tin t ca ngn hng, TGH thng c yt gi nh sau: USD/CNY = 8,15/75 USD/VND = 15.840/45 - ng USD ng trc gi l tin yt gi v l mt n v tin t. Cc ng CNY, VND ng sau gi l tin nh gi v l mt s n v tin t v thng thay i ph thuc vo thi gi ca tin yt gi. - T gi ng trc 8,15 l t gi mua USD tr bng CNY ca ngn hng v t gi ng trc 15.840 l t gi mua USD tr bng VND ca ngn hng, chng gi l t gi mua vo ca ngn hng. - T gi ng sau 8,75 l t gi bn USD thu bng CNY ca ngn hng v 15.845 l t gi bn USD thu bng VND ca ngn hng, chng c gi l t gi bn ra ca ngn hng. - T gi bn thng ln hn t gi mua, chnh lch gia chng gi l li nhun cha thu ca ngn hng. Khoa Ti chnh K ton Trang 2

Thanh ton quc t

Trong giao dch mua bn ngoi hi qua ngn hng, m bo tnh nhanh, gn, cc t gi thng khng c c y , m ch c nhng s no thng bin ng, l nhng s cui. V d: EUR/USD = 1,2015 ch c c cc s l sau du phy. Cc s ny chia lm hai nhm s. Hai s thp phn u tin c l s, hai s k tip c l im. T gi trn c l EUR, la bng mt, hai mi s, mi lm im. Cch c im c th dng phn s Mt phn t thay v c 25; ba phn t thay v c 75. thng nht cc k hiu tin t ca cc nc, t chc tiu chun quc t (ISO) ban hnh k hiu tin t ISO. V d: la M USD Bng Anh GBP Yn Nht JPY Phrng Thu S CHF la c AUD la Canaa CAD Nhn dn t Trung Quc CNY la Hng Kng HKD la Xingopo SGD ng Vit Nam VND. 2. Phng php biu th t gi hi oi ng trn gc th trng tin t quc gia th c hai phng php yt gi: yt gi trc tip v yt gi gin tip. a. Phng php trc tip: l phng php biu th mt n v ngoi t bng bao nhiu n v tin t trong nc. i vi phng php trc tip th ngoi t l ng tin yt gi, tin trong nc l ng tin nh gi. a s cc quc gia trn th gii p dng phng php trc tip. V d: Ti H Ni nim yt USD/VND = 15.840/45 C ngha l: Ti H Ni ngn hng mua 1 USD tr 15.840 VND v bn 1USD thu 15.845 VND. b. Phng php gin tip: l phng php biu th mt n v tin t trong nc bng bao nhiu n v tin ngoi t. i vi phng php gin tip th tin trong nc l ng tin yt gi, cn ngoi t l ng tin nh gi. Anh, Hoa K v mt s nc lin hip Anh thng s dng phng php ny. V d: Ti London nim yt GBP/USD = 1,835/15 C ngha l: Ti London ngn hng mua 1 GBP tr 1,835 USD v bn 1 GBP thu 1,815 USD

Khoa Ti chnh K ton

Trang 3

Thanh ton quc t

Nu ng gc th trng tin t quc gia, th nc Anh v nc M dng cch yt gi gin tip th hin gi c ngoi hi nc h, cc quc gia cn li th dng cch yt gi trc tip th hin gi c ngoi hi. V d : Ti H Ni, TGH c cng b nh sau: USD/VND = 15.840/15.845 Vi cch yt gi trc tip ny trn th trng H Ni, gi mt ngoi t USD th hin trc tip ra bn ngoi. T gi 1USD = 15.840VND l t gi ngn hng mua USD vo. T gi 1 USD = 15.845 VND l t gi ngn hng bn USD ra. Nu ng gc th trng tin t quc t th trn th gii ch c hai tin t quc gia (USD, GBP) v hai tin t quc t (SDR, EUR) l dng cch yt gi trc tip, tin t cn li dng cch yt gi gin tip. V d: USD/VND SDR/VND USD/JPY EUR/CHF GBP/VND SDR/USD C ngha l gi ca USD, GBP hay ca SDR, EUR c th hin trc tip ra bn ngoi, cn cc tin t khc nh VND, CHF, JPY.. cha th hin trc tip ra bn ngoi, mi th hin gin tip. V d: USD /VND = 15.840 Tc l gi 1 USD = 15.840 VND, cn gi 1 VND th cha th hin trc tip ra bn ngoi, mun tm, chng ta lm php chia nh sau: 1 1VN = USD = 0,0000631 USD 15.840 IV.XC NH T GI THEO PHNG PHP TNH CHO. la M v bng Anh l hai ng tin yt gi ch yu trn th trng hi oi ca cc nc. Trong giao dch ngoi hi, khch hng cn mun xc nh t gi gia cc ng tin khc, v d: CNY/VND trong khi trn th trng ch c t gi USD/CNY v USD/VND. V vy, phi dng phng php tnh cho t gi xc nh t gi kia. C my nguyn tc tnh cho t gi nh sau: 1. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi gin tip V d: Ti H Ni, nim yt: USD/CNY = 8,16/40 USD/VND = 15.450/75 Xc nh t gi CNY/VND. a. Xc nh t gi BIDN (t gi mua ca ngn hng) - Khch hng dng CNY mua USD, ngn hng bn USD thu 8,40 CNY. - Khch hng bn USD thu VND, ngn hng mua USD tr 15.450 VND. 8,40 CNY = 15.450 VND
CNY / VND = 15 .450 = 1839 ,28 8,40

Khoa Ti chnh K ton

Trang 4

Thanh ton quc t

* Mun tm t gi mua ca ngn hng, ta ly t gi mua tin t nh gi chia cho t gi bn ca tin t yt gi. b. Xc nh t gi bn ASKN (t gi bn ca ngn hng) - Khch hng dng VND mua USD, ngn hng bn USD thu 15.475VND. - Khch hng dng USD mua CNY, ngn hng mua USD tr 8,16 CNY. 8,16 CNY = 15.475 VND
CNY / VND = 15 .475 = 1896 ,44 8,16

CNY/VND = 1839,28/1869,44 * Mun tm t gi bn ca ngn hng, ta ly t gi bn ca tin t nh gi chia cho t gi mua ca tin t yt gi. Kt lun: Mun tm t gi hi oi ca hai tin t yt gi gin tip, ta ly t gi ca tin t nh gi chia cho t gi ca tin t yt gi. 2. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi trc tip. V d: Ti H Ni, nim yt: USD/VND = 15.450/75 EUR/VND = 14.930/50 Xc nh USD/EUR? a. Xc nh t gi BIDN (t gi mua ca ngn hng) - Khch hng bn USD mua VND, ngn hng mua USD tr 15.450 VND. - Khch hng bn VND mua EUR, ngn hng bn EUR thu 14.950 VND. USD 1VND = USD USD 15 .450 15450EUR = EUR 15450 15450 1VND = 14 .950 * Mun tm t gi mua ca hai tin t yt gi trc tip ca ngn hng, ta ly t gi mua ca tin t yt gi chia cho t gi bn ca tin t nh gi. b. Xc nh t gi ASKN (t gi bn ca ngn hng) - Khch hng bn EUR thu VND, ngn hng mua EUR tr 14930 VND. - Khch hng dng VND mua USD, ngn hng bn USD thu 15475 VND. EUR 1VND =14930 USD 1VND =15475 USD = EUR 15475 14930 USD/EUR USD/EUR 15475EUR = 14930USD 1,03645

15475 = 14930 =

= 1,0334 / 1,0365

Mun tm t gi bn ca hai tin t yt gi trc tip ca ngn hng, ta ly t gi bn ca tin t yt gi chia cho t gi mua ca tin t nh gi. Khoa Ti chnh K ton Trang 5

Thanh ton quc t

Kt lun: Mun tm t gi hi oi ca hai tin t yt gi trc tip ta ly t gi ca tin t yt gi chia cho t gi ca tin t nh gi. 3. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi khc nhau a. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi khc nhau nhng cng v tr l tin nh gi. USD/GBP USD/VND Xc nh GBP/VND: ging nh (1) b. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi khc nhau nhng cng v tr l tin yt gi. GBP/VND CNY/VND Xc nh GBP/CNY: ging nh (2) c. Xc nh t gi hi oi ca hai tin t yt gi khc nhau c v tr khc nhau: A/B Xc nh A/C B/C Tng qut: A/C = A/B*B/C ASKN = ASKN * ASKN BIDN = BIDN * BIDN V. CHC NNG CA T GI HI OI. 1. Chc nng so snh sc mua: Thng qua TGH ta c th so snh c gi c th trng ni a so vi th trng th gii, t thy c mc chnh lch v nng sut lao ng trong nc vi th gii bn ngoi, bit c ng tin quc gia ny l bi s hay c ca s ca ng tin quc gia kia. Qua chc nng so snh sc mua ca cc tin t, TGH tr thnh cng c quan trng trong vic hoch nh cc chnh sch kinh t i ngoi, nh hng pht trin cc hot ng ngoi thng, dch v i ngoi v cc ngnh kinh t khc trong nc. 2. Chc nng iu chnh xut nhp khu v thu chi quc t: Thng qua vic n nh TGH, Nh nc s c nhng tc ng trc tip n hot ng xut, nhp khu theo hng khuyn khch hoc hn ch, t iu chnh quan h thu chi quc t, ci thin cn cn thng mi v cn cn thanh ton quc t. 3. Chc nng phn phi: Nh nc c th s dng TGH nh mt cng c iu tit, phn phi li thu nhp gia cc lnh vc hot ng kinh t i ngoi. Tm li, TGH l mt cng c kinh t ht sc quan trng. Do , chnh sch t gi tr thnh mt b phn cu thnh chnh sch tin t quc gia.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 6

Thanh ton quc t

VI. CC LOI T GI HI OI. - Nu da vo phng tin chuyn hi: + T gi in hi(T/T): Tc l t gi mua bn ngoi t v cc giy t c gi bng ngoi t c chuyn bng in. y l loi t gi thng c nim yt ti cc ngn hng v l c s xc nh cc loi t gi khc. + T gi th hi(M/T): Tc l t gi chuyn ngoi hi bng th. - Nu da vo phng tin thanh ton quc t: + T gi sc v hi phiu tr tin ngay: c mua bn theo mt t gi m c s xc nh n bng t gi in hi tr i s tin li mt n v ngoi t trong ton b tr gi ca sc v hi phiu pht sinh theo s ngy cn thit ca bu in chuyn sc t nc ny sang nc khc v theo s ngy k t lc ngn hng bn hi phiu n lc hi phiu c tr tin. + T gi hi phiu c k hn: Bng t gi in hi tr i s tin li pht sinh t lc ngn hng bn hi phiu n lc hi phiu c tr tin. Thi gian ny thng l bng thi hn tr tin ghi trn hi phiu cng vi thi gian chuyn t hi phiu t ngn hng bn hi phiu n ngn hng ng nghip ca n nc ca ngi c ngha v tr tin hi phiu. Thng thng li sut c tnh theo li sut ca nc m ng tin c ghi trn hi phiu. V d: T gi in hi New York i Xingapo l 1USD =1,8 SGD v li sut Cc d tr lin bang Hoa K l 2%/nm, th gi ca hi phiu 1.000 USD c k hn 90 ngy l:

* 1.000USD = (1.000* 1,8 ) - 1.800 2*3 = 1,791SGD 100*2

Hay l: 1USD = 1,791SGD - Nu cn c vo nghip v kinh doanh mua bn ngoi hi ca ngn hng: + T gi mua: L t gi ngn hng mua ngoi hi vo. + T gi bn: L t gi ngn hng bn ngoi hi ra. T gi mua bao gi cng thp hn t gi bn v khon chnh lch l li nhun kinh doanh ngoi hi ca ngn hng. - Nu cn c vo thi im mua bn ngoi t : + T gi ng ca: Thng thng ngn hng khng cng b tt c t gi ca cc hp ng k kt trong mt ngy m ch cng b t gi ca hp ng k cui cng trong ngy , ngi ta gi l t gi ng ca. T gi ng ca c coi l ch tiu ch yu v tnh hnh bin ng ca t gi trong ngy . + T gi m ca: L t gi ca chuyn giao dch ngoi hi u tin trong mt ngy. - Nu cn c vo hnh thc ngoi hi: + T gi tin mt. + T gi chuyn khon. T gi chuyn khon bao gi cng cao hn t gi tin mt. Khoa Ti chnh K ton Trang 7

Thanh ton quc t

- Nu cn c vo phng thc giao nhn ngoi hi: + T gi giao nhn ngay: Tc l t gi p dng khi bn ngoi hi th c nhn tin ngay vo ngy hm hay trong vng hai ngy lm vic sau . + T gi giao nhn c k hn: L t gi p dng khi bn ngoi hi nhng sau mt thi gian nht nh mi nhn c tin. - Nu cn c vo ch qun l ngoi hi: + T gi hi oi chnh thc: Do Nh Nc qui nh, p dng cho vic trao i gia chnh ph hoc c quan Nh Nc theo hip nh hoc ngh nh th. + T gi t do: Hnh thnh theo quan h cung cu trn th trng. + T gi ch en: Gn vi nn u c, tch tr ngoi t bun lu, Nh Nc khng kim sot c. Tm li, t gi l mt trong nhng cng c quan trng iu tit v m nn kinh t, iu tit cc hot ng kinh t i ngoi ca mi nc, v vy cc nc u p dng ch nhiu t gi chnh thc iu tit nn kinh t. Mc ch thi hnh ch nhiu t gi trc ht l iu chnh cn cn ngoi thng, do iu chnh cn cn thanh ton quc t v t gi hi oi, ng thi cn c tc dng nh l mt loi thu nhp khu c bit hoc lm tin thng xut khu, lm cng c phc v chnh sch bo h mu dch v trong nhng trng hp no , lm tng thu cho ngn sch nh nc qua thu thu bn ngoi hi. Ch nhiu t gi, d hnh thc mun hnh, mun v nhng nhn chung c nhng c im sau y: - p dng TGH cao i vi nhng hng ho xut khu no cn phi bn ph gi hng ho v p dng t gi thp i vi nhng hng ho khng khuyn khch xut khu. - p dng TGH cao i vi nhng hng ho cn phi hn ch nhp khu, cn i vi hng ho cn khuyn khch nhp khu th p dng TGH thp. - p dng TGH u i i vi khch du lch, kiu hi v cc t nhn gi tin vo trong nc. - Cn y mnh xut khu hng ho vo khu vc th trng no th p dng TGH cao. VII. NHNG NHN T NH HNG N S BIN NG CA T GI HI OI. Sau khi ch tin t Bretton Woods sp nm 1971, quan h tin t gia cc nc c th ni, trong , in hnh nht l c ch "t gi th ni" ca cc ng tin quc gia t bn ch ngha. Vi c ch ny, hng ngy trn th trng do nh hng bi nhiu yu t: 1. Mc chnh lch lm pht ca hai nc nh hng n s bin ng ca t gi. Gi s trong iu kin cnh tranh hon ho, nng sut lao ng ca hai nc tng ng nh nhau, qun ch ngoi hi t do, mt loi hng ho A M c gi tr 1 USD v ti Nht l 120 JPY, c ngha l ngang gi sc mua i ni ca hai tin t ny l USD/JPY = 120. Nu M c mc lm pht l 5% v Nht l 10% Khoa Ti chnh K ton Trang 8

Thanh ton quc t

th gi loi hng A M tng ln l 1,05 USD, Php tng ln l 132 JPY. Do , ngang gi sc mua i ni s l 1,05 USD = 132 JPY. 132 USD / JPY = = 125 ,71JPY Hay l : 1,05 T gi trc lm pht USD/JPY = 120 T gi sau lm pht USD/JPY = 125,71 JPY. Mc chnh lch t gi l 5,71 JPY hay l 4,76% trong khi mc chnh lch lm pht l 5%, hai mc chnh lch ny c th coi l tng ng nhau. Qua , c th nhn thy t gi bin ng do lm pht ph thuc vo mc chnh lch lm pht ca hai ng tin v nc no c mc lm pht ln hn th ng tin nc s gim sc mua hn. Ngoi hi c gi c, bi v ngoi hi cng l mt loi hng ho c bit. Gi c ca ngoi hi cng chu nh hng bi nhiu nhn t lm cho n bin ng nh mc lm pht v gim pht, cung v cu ngoi hi trn th trng... Nu khng tnh n cc nhn t khc, ch tnh ring nh hng ca nhn t lm pht, ta c th d on c s bin ng ca t gi trong tng lai. V d 1: T gi USD/VND bnh qun nm 2003 l 15.000. Mc lm pht ca M l 2%/nm, ca Vit Nam l 5%/nm. D on t gi USD/VND nm 2004 l : USD/VND = 15.000 + 15.000 (0,05 0,02) = 15.000 + 450 = 15.450 V d 2: T gi USD/VND bnh qun nm 1996 = 11.000. Mc lm pht M l 5% nm, ca Vit Nam l 18% nm. D on t gi USD/VND nm 1997 s l: USD/VND = 11.000 + 11.000 (0,18-0,05) = 11.000 + 1.430 = 12.430 2. Cung v cu ngoi hi trn th trng l nhn t nh hng trc tip v nhy bn n s bin ng ca t gi hi oi. Cc nhn t nh hng n quan h cung cu trn th trng ngoi hi c th bao gm: - Tnh hnh d tha hay thiu ht ca cn cn thanh ton quc t. Nu cn cn thanh ton quc t d tha th c th dn n kh nng cung ngoi hi ln hn cu ngoi hi. Ngc li, th cu ngoi hi s ln hn cung ngoi hi. - Thu nhp thc t tng ln s lm tng nhu cu v hng ho v dch v nhp khu, do lm cho nhu cu ngoi hi thanh ton hng nhp khu tng ln. - Nhng nhu cu ngoi hi bt thng tng ln do thin tai, hn hn, l lt, mt ma, chin tranh... cng nh do nn bun lu gy ra.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 9

Thanh ton quc t

3. Mc chnh lch li sut gia cc nc cng nh hng n s bin ng ca t gi. Nc no c li sut ngn hn cao hn nc khc hoc cao hn LIBID th vn ngn hn s chy vo nhm thu phn chnh lch do tin li to ra , do s lm cho cung ngoi hi tng ln, cu ngoi hi gim i, t gi hi oi s gim xung. VIII. PHNG PHP IU CHNH T GI HI OI. Trong nn sn xut hng ho, TGH chu nh hng ca nhiu nhn t v bin ng mt cch t pht. Nh nc c th p dng nhiu bin php iu chnh TGH. Cc bin php ch yu iu chnh TGH l chnh sch chit khu, chnh sch hi oi, lp qu bnh n hi oi, vay n, ph gi, nng gi tin t iu chnh t gi hi oi 1. Chnh sch chit khu: l chnh sch ca NHTW dng cch thay i t sut chit khu ca ngn hng mnh iu chnh TGH trn th trng. Khi TGH ln cao n mc nguy him mun cho t gi h xung th NHTW nng cao t sut chit khu ln, do li sut trn th trng cng nng ln, kt qu l vn ngn hn trn th trng th gii s chy vo nc mnh thu li cao. Lng vn chy vo s gp phn lm du s cng thng ca cu ngoi hi, do , TGH s c xu hng h xung. Chnh sch chit khu cng ch c nh hng nht nh v c hn i vi TGH, bi v gia t gi v li sut khng c quan h nhn qu, li sut khng phi l nhn t duy nht quyt nh s vn ng vn gia cc nc. Li sut bin ng do tc ng ca quan h cung cu ca vn cho vay. Li sut c th bin ng trong phm vi t sut li nhun bnh qun v trong mt tnh hnh c bit c th vt qu t sut li nhun bnh qun. Cn TGH th do quan h cung cu v ngoi hi quyt nh m quan h ny li do tnh hnh ca cn cn thanh ton d tha hay thiu ht quyt nh. Nh vy l nhn t hnh thnh li sut v t gi khng ging nhau, do m bin ng ca li sut khng nht nh a TGH bin ng theo. Li sut ln cao c th thu ht vn ngn hn ca nc ngoi chy vo, nhng trong tnh hnh chnh tr, kinh t v tin t trong nc khng n nh th khng nht thit thc hin c, bi v i vi vn nc ngoi, vn lc t ra l s m bo an ton cho s vn ch khng phi l vn thu c li nhiu. V d: Trong cuc khng hong la M va qua, mc d li sut trn th trng New York cao gp ri th trng London, gp ba ln th trng Ty c nhng vn ngn hn khng chy vo M m dn vo Ty c v Nht Bn, mc d cc nc ny thc hin chnh sch li sut thp, bi v nguy c ph gi la sp tr thnh hin thc. Tuy nhin, khng nn hon ton coi thng chnh sch chit khu. Nu tnh hnh tin t ca cc nc u i th nh nhau th phng hng u t ngn hn vn hng vo nhng nc c li sut cao. Do , hin nay, chnh sch chit khu vn cn c ngha ca n. Khoa Ti chnh K ton Trang 10

Thanh ton quc t

V d: Nm 1964, Ngn hng Anh quc nng t sut chit khu t 5% n 7%, do thu ht c vn ngn hn chy vo Anh, gp phn gii quyt nhng kh khn ca cn cn thanh ton quc t ca Anh. 2. Chnh sch hi oi cn c gi l chnh sch th trng m l bin php tc ng trc tip vo TGH, c ngha l NHTW hay cc c quan ngoi hi ca Nh nc dng ngip v mua bn trc tip ngoi hi iu chnh TGH. Khi TGH ln cao, NHTW tung ngoi hi ra bn ko TGH tt xung. Mun thc hin c bin php ny, NHTW phi c d tr ngoi hi ln. Song, nu tnh hnh thiu ht ca cn cn thanh ton quc t ca mt nc ko di th kh c th c ngun d tr ngoi hi ln thc hin chnh sch ny. Trong tnh hnh nh trn, cc nc t bn ch ngha phi da vo vn d tr ngoi hi ca nhau cu nguy ng tin ca mt nc no . V vy, mi bn nc t bn ch ngha pht trin v M k hip nh SWAP h tr ln nhau gia cc NHTW nhm tc ng n quan h cung cu ngoi hi ca nc s dng tn dng SWAP, do , nh hng n TGH ca nc . Chnh sch chit khu v chnh sch ngoi hi u dn n mu thun gia tp on t bn trong nc, gia thng nhn xut khu mun nng cao TGH ln vi thng nhn nhp khu mun h thp TGH xung, gia nh xut khu vn mun h thp TGH vi nh nhp khu vn mun nng cao TGH v mu thun gia cc nc t bn ch ngha vi nhau, v t gi ca mt nc nng ln th hn ch nhp khu hng ca nc khc nhng li khuyn khch vic xut khu vn ca nc khc, do , lm cho cn cn thng mi v cn cn thanh ton ca nc ngoi vi nc thc hin hai chnh sch ny b thit hi. 3. Qu d tr bnh n gi c: y l mt hnh thc bin trng ca chnh sch hi oi, mc ch ca n nhm to ra mt cch ch ng mt lng d tr ngoi hi ng ph vi s bin ng ca TGH, thng qua chnh sch hot ng cng khai trn th trng. V nguyn tc th NHTW cc nc khng chu trch nhim iu tit s bin ng ca t gi th ni. Song, do khng hong ngoi hi trm trng, tin t ca cc nc ngy mt mt gi v t gi bin ng mnh lit nh hng n sn xut v lu thng hng ho, cc nc thnh lp cc qu bnh n hi oi iu tit t gi ca ng tin nc mnh. Theo s liu ca Ngn hng d tr lin bang New York, cc nc t bn ch ngha chi mt khon tin kh ln trch ra trong qu ca mnh khong 300 t la t u nm 1973, trong ch ring t thng 8-1977 n thng 2-1978 chi ra 60 t la duy tr TGH ca h. Ring thng 3-1978, qu ca Ngn hng d tr lin bang v khon tn dng SWAP t ti 22,6 t la phc v mc ch ny. Kinh nghim ch ra rng, tc dng ca qu bnh n hi oi rt c hn, v mt khi b khng hong kinh t v khng hong ngoi hi, lng d tr theo qu cng gim i v khng sc iu tit t gi. Qu ny ch c tc dng khi Khoa Ti chnh K ton Trang 11

Thanh ton quc t

hng hong ngoi hi t nghim trng v c ngun tn dng quc t h tr, v d nh tn dng SWAP. 4. Ph gi tin t. Trong nhng iu kin ca cuc u tranh v kinh t, chnh tr ca cc nc v th trng ngoi nc, cng nh trong nhng iu kin mc lm pht rt khc nhau cc nc pht sinh, vn cn thit phi xem xt li t gi tin t ca nc ny hoc ca nc khc. Trong tnh trng nghim trng ca khng hong ngoi hi, khi m sc mua ca tin t gim st mnh v khng th i biu cho sc mua danh ngha ca n, khi m trong sut thi gian di TGH bin ng mnh th vn xc nh li TGH l iu khng th trnh khi, song cc nh nc khng tha nhn iu , h ph gi tin t lc no, mc ra sao l ph thuc vo mc ch kinh t v chnh tr ca h. Ph gi tin t tr thnh mt chnh sch kinh t, ti chnh ca nh nc tc ng n TGH v cn cn thanh ton quc t. Ph gi tin t l s tt sc mua ca tin t nc mnh so vi ngoi t thp hn sc mua thc t ca n. V d: Thng 12-1971, la ph gi 7,89%, tc l gi ca mt bng Anh tng t 2,4 USD ln 2,605 USD hay l sc mua ca USD gim t 0,416 GBP cn 0,383GBP. Tc dng ca ph gi tin t i vi nc tin hnh ph gi c th l: - Khuyn khch xut khu hng ho, hn ch nhp khu hng ho, do c tc dng khi phc li s cn bng ca cn cn ngoi thng, nh vy gp phn cn cn thanh ton quc t. - Khuyn khch nhp khu vn, kiu hi v hn ch xut khu vn ra bn ngoi cng nh chuyn tin ra ngoi nc, do c tc dng lm tng kh nng cung ngoi hi, gim nhu cu v ngoi hi, nh TGH s gim xung. - Khuyn khch du lch vo trong nc, hn ch du lch ra nc ngoi, v vy quan h cung v cu ngoi hi bt cng thng. - Cp khng mt phn gi tr thc t ca nhng ai nm ng tin b ph gi trong tay. - Tc dng ch yu ca bin php ph gi tin t l nhm ci thin tnh hnh ca cn cn thng mi. V d: Do kt qu ca ph gi bng Anh 14,3% thng 11-1967 nn trong nm 1986-1969 s thiu ht ca cn cn thanh thng mi ca nc Anh gim i r rt v trong hai nm 1970 v 1971 cn cn thng mi ca Anh d tha 12 triu bng Anh v 285 triu bng Anh. Tuy vy, tc dng ci thin cn cn thng mi c tr thnh hin thc hay khng cn ph thuc vo kh nng y mnh xut khu ca nc tin hnh ph gi tin t v nng lc cnh tranh ca hng ho xut khu ca nc .

Khoa Ti chnh K ton

Trang 12

Thanh ton quc t

5. Nng gi tin t: l vic nng sc mua ca tin t nc mnh so vi ngoi t, cao hn sc mua thc t ca n. y l chnh sch nhm nng gi chnh thc n v tin t nc mnh so vi ngoi t, tc l lm cho t gi ca ngoi hi so vi tin t nng gi b st xung, tc l h thp t gi hi oi xung. nh hng ca nng gi tin t i vi ngoi thng ca mt nc hon ton ngc li vi ph gi tin t. Ngy nay, vic nng gi tin t thng do cc nguyn nhn sau: - Do p lc cc nc khc mun tng kh nng cnh tranh ca hng ho ca h vo quc gia c cn cn thng mi v cn cn thanh ton quc t d tha. - Trnh nhng ng tin mt gi chy trn vo nc mnh. - Nhng nc c nn kinh t pht trin qu nng mun lm lnh nn kinh t trnh khng hong v c cu th s nng gi v tin t gim xut khu hng ho, gim u t vo trong nc mnh. - Phc v cho vic chuyn vn u t ra bn ngoi xy dng mt nn kinh t ca mnh trong lng cc nc khc nhm gi vng th trng bn ngoi, vn sng cn ca nn kinh t mi quc gia. Nng gi tin t trong nhng iu kin hin nay thng xy ra di p lc ca nc khc m cc nc ny mong mun tng kh nng cnh tranh hng ho ca mnh vo nc c cn cn thanh ton v cn cn thng mi d tha. Nhng nc c nn kinh t pht trin qu nng nh Nht Bn, mun lm lnh nn kinh t trnh khng hong c cu th s dng bin php nng gi tin t gim xut khu hng ho, gim u t vo trong nc. Vic nng gi ng Yn Nht Bn cng to iu kin Nht Bn chuyn vn u t ra bn ngoi nhm xy dng mt nc Nht kinh t trong lng cc nc khc, nh vo m Nht gi vng c th trng bn ngoi, mt vn sng cn i vi Nht Bn.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 13

Thanh ton quc t

CHNG II: CN CN THANH TON QUC T. (BOP-Balance of payment)


I. KHI QUT V CN CN THANH TON QUC T. 1. Khi nim v phn loi cn cn thanh ton quc t. a. Khi nim: Cn cn thanh ton quc t l mt bng tng hp phn nh nhng khon thu ca mt quc gia t nc ngoi v nhng khon chi ca quc gia ra nc ngoi trong mt thi k v mt thi im nht nh. Cn cn thanh ton quc t ca mt nc nu c tng thu vt qu tng chi gi l cn cn thanh ton d tha, nu c tng chi vt tng thu gi l cn cn thanh ton thiu ht. b. Phn loi cn cn thanh ton: Cn cn thanh ton quc t chia lm 2 loi: - Cn cn thanh ton quc t trong mt thi k nht nh gi l bng i chiu gia nhng khon tin m nc ngoi thc t tr v nhng khon tin nc mnh thc t tr cho nc ngoi trong mt thi k no . Nh vy, cn cn loi ny ch phn nh thc t nhng khon tin thu v chi ca mt nc vi nc ngoi trong thi hn qua. - Cn cn thanh ton trong mt thi im nht nh l mt bng i chiu gia nhng khon tin v s thu vo mt thi im no . Nh vy, tt c nhng khon n nc ngoi v nhng khon nc ngoi n mnh m thi hn tr tin ri vo ng ngy ca cn cn th u c phn nh vo cn cn thanh ton ti mt thi im nht nh. V vy, tnh hnh ca loi cn cn ny phn nh tnh hnh thu sp xy ra ca mt nc ny i vi nc khc. Do , tnh hnh thanh ton ti mt thi im nht nh l mt nhn t quan trng nh hng n s bin ng ca t gi hi oi. 2. Mc ch v tc ng ca cn cn thanh ton quc t. a. Mc ch lp cn cn thanh ton: - Cn cn thanh ton quc t gip cho chnh ph nh gi c cc mc tiu kinh t x hi lm c s thit lp cc chnh sch v tin t, thng mi v ngn sch. - Tnh hnh cn cn thanh ton quc t c chnh ph thng xuyn v u n cung cp cho cc cng ty thng mi, cc ngn hng v cc t chc, c nhn no c lin quan trc tip hoc gin tip n thng mi v ti chnh quc t nhm gip cc t chc kinh t v c nhn ny ra quyt nh v chnh sch lin quan n kinh doanh quc t.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 14

Thanh ton quc t

- Cn cn thanh ton quc t cn c mc ch lm r thm v ghi nhn, phn nh hng triu cc giao dch pht sinh gia cc doanh nghip v cng chng ca mt quc gia vi cc nc cn li trn th gii. - Qua cn cn thanh ton, ngi ta c th phn tch cn cn thanh ton phn nh nh th no n vic thc hin cc mc tiu trc tip v gin tip trong vic tng trng kinh t, lm pht, chnh sch x hi, kinh t i ngoi. - c th xy dng v hoch v chnh sch cho k ti v nm ti (tng lai), c bit l vic tnh ton, cn i ln ca nn kinh t. - y l mt yu cu bt buc ca qu tin t quc t (IMF) i vi cc nc thnh vin. b. Tc ng ca cn cn thanh ton quc t. - Cn cn thanh ton quc t gi vai tr c bit trong h thng cn cn ca cc nc. Tnh trng ca n s tc ng n s thay i ca t gi hi oi, n tnh hnh ngoi hi ca cc nc v nh hng n ton b nn kinh t ca mt nc, trc ht l ngoi thng. Tnh trng d tha hay thiu ht ca cn cn thanh ton ti mt thi im nht nh s nh hng n quan h cung v cu ngoi hi trn thi trng, do nh hng ngay n tnh hnh bin ng ca t gi hi oi nc . - Nu cn i thu chi ca cn cn cho ta s d c th l mt cn cn thanh ton thun li, c d ngoi t, lm d tr quc gia tng dn n t gi hi hoi s gim. - Nu l cn i cho ta s d n, cn cn thanh ton c xem l thm ht, s ngoi t chi ra nhiu, sc mua ca ng quc t yu i dn n t gi hi oi s tng. Trong nn kinh t m, nhu cu sn xut ca mt nc tng ln do nhu cu sn xut cho xut khu v gim i do nhu cu nhp khu. C cu ca nhu cu sn xut ca mt nc c th c din t: GDP= C+ I + G + X- M. (1) Trong : C: tiu dng c nhn. I : u t. G: chi tiu ca chnh ph. X: xut khu. M: nhp khu. T phng trnh (1) cho thy khi xut khu (X) tng ln th nhu cu sn xut trong nc (GDP) cng tng ln v ngc li khi nhp khu tng th GDP gim xung. II. NI DUNG CA CN CN THANH TON QUC T. Ni dung ca cn cn thanh ton quc t gm 2 hng mc ch yu:hng mc thng xuyn (current account) v hng mc vn (capital account).

Khoa Ti chnh K ton

Trang 15

Thanh ton quc t

1. Hng mc thng xuyn cn c gi l cn cn thanh ton vng lai (current balance of payment) ghi nhng khon giao dch v hng ho, dch v v cc khon chuyn dch thanh ton gia hai nc, bao gm: - Xut nhp khu hng ho hay cn gi l cn cn thng mi(balance of trade) + Cn cn thng mi l bng i chiu gia tng s gi tr hng xut khu v tng gi tr hng nhp khu trong mt thi k nht nh ca mt nc. + Trong cn cn thng mi nu gi tr xut khu ln hn gi tr nhp khu th cn cn thng mi gi l xut siu. Nu gi tr nhp khu ln hn gi tr xut khu th cn cn thng mi gi l nhp siu. + Cc hng ho ny c th quan st c khi dch chuyn qua bin gii. Thu nhp t xut khu c ghi C (+) trong BOP v chi ph cho nhp khu c ghi N (-) trong BOP. + Cn cn thng mi gi mt phn quan trng trong cn cn thanh ton quc t, khi cn cn ny nhp siu hay xut siu u nh hng n tnh hnh bi thu hay bi chi ca cn cn thanh ton quc t. - Xut, nhp khu du lch. - Giao thng vn ti v vin thng bu in. - Li tc, c tc, tri tc v cc khon thu nhp khc pht sinh t hot ng u t. - Giao dch mt chiu: kiu hi, cc khon vin tr khng hon li. - Cc dch v khc nh: bo him, ngn hng - Cc chi tiu ca chnh ph nc ngoi nh: chi ph qun s, ngoi giao, x hi - Cc khon ti tr, vin tr ca chnh ph Tnh trng ca cn cn vng lai c ngha rt quan trng: + Nu cn cn thanh ton vng lai thng d,c ngha l quc gia c thu nhp nc ngoi ln hn nhiu so vi phn chi tr cho nc ngoi. iu ny c ngha l gi tr rng ca cc giy t c gi do nc ngoi pht hnh m quc gia ny nm gi tng ln. + Nu cn cn thanh ton vng lai thm ht, c ngha l quc gia ny chi cho nc ngoi nhiu hn thu nhp t nc ngoi. iu ny c ngha l gi tr rng ca cc giy t c gi ca nc ngoi pht hnh do quc gia ny nm gi gim xung. + Ngoi ra, tnh trng cn cn vng lai lun l mt b phn khng th thiu c trong vic phn tch kinh t i vi nn kinh t m. c bit, n c kh nng nh hng trc tip v nhanh chng n cc ch tiu quan trng trong nn kinh t nh t gi, tng trng kinh t v lm pht 2. Hng mc vn cn gi l cn cn ti khon vn ghi chp nhng giao dch lin quan n s di chuyn vn ti chnh vo v ra i vi mt quc gia. Vn xut ra l nhng ngun vn trong nc u t ra nc ngoi; vn nhp vo l cc ngun vn t bn ngoi u t vo trong nc. Hng mc vn bao gm cc khon mc sau: Khoa Ti chnh K ton Trang 16

Thanh ton quc t

- u t trc tip: khon mc ny l chnh lch u t u vo v u ra, v mc ch u t vo ti sn hu hnh tc l u t vo k thut cng ngh. - u t gin tip: khon mc ny l chnh lch gia u t u vo v u ra v mc ch u t vo ti sn v hnh tc l u t vo ti sn ti chnh. - Vn di hn v ngn hn khc: khon mc ny bao gm nhiu loi tn dng ngn hng hoc vay mn gia cc cng ty v ngn hng trong nc vi cc cng ty v ngn hng nc ngoi. Cn cn vn gi l d tha nu vn thu v ln hn chi ra. Ngc li, cn cn vn thiu ht tc l vn chy ra ln hn vn thu v ca mt quc gia. Nu tng cn cn thanh ton vng lai v cn cn vn v tn dng l mt s dng th gi l cn cn thanh ton d tha, ngc li nu mt s m th gi l cn cn thanh ton thiu ht. Ngoi 2 hng mc ch yu trn, trong cn cn thanh ton cn c hng mc th 3 l hng mc chnh lch. Vic ghi s hng mc vng lai v hng mc vn c thc hin ring bit nn d c nhng sai st v mt thng k v ghi chp. Do , vn c mt khon mc ghi nhn nhng sai st ny nhm m bo tnh cn i ca cn cn thanh ton quc t. thy r hn, chng ta tham kho cn cn thanh ton ca nc M nm 1990 sau y CN CN THANH TON NC M NM 1990 n v tnh: t USD. Khon mc A.Hng mc thng xuyn 1. Xut khu 2. Nhp khu Cn cn thng mi 3. Thu nhp u t rng 4. Dch v rng 5. Di chuyn mt chiu rng S d hng mc thng xuyn (1+2+3+4+5) B. Hng mc vn 6. Vn xut ra 7. Vn nhp vo 8. Sai lch thng k C. S d giao dch d tr chnh thc (1+2+3+4+5+6+7+8) Thu (+ ) +389 -498 -109 +8 +23 -21 -99 -59 +56 +73 -29 Chi (- ) S d

Khoa Ti chnh K ton

Trang 17

Thanh ton quc t

III. NGUYN TC BT TON CA CN CN THANH TON 1. Nguyn tc c bn th nht l cc giao dch chuyn tin quc t c phn nh vo bn C v bn N ca cn cn thanh ton. S hch ton: N (-) C (+) Phn nh cc khon chi tin ra thanh ton cho nc ngoi Phn nh cc khon thu tin t nc ngoi

+ Cc khon thu:l nhng khon lin quan n vic thu tin t ngi nc ngoi nh: thu t hot ng xut khu hng ho, dch v, qu cp nhn t ngi nc ngoi v vn u t ca ngi nc ngoi vo trong nc. Vn u t vo trong nc c th tn ti di hai hnh thc: - Ngun vn chy vo trong nc lm tng ti sn ca nc ngoi trong nc mnh. V d: Mt cng nhn Anh u t trc tip vo Vit Nam lm tng ti sn ca ngi Anh ti Vit Nam v ngun vn chy vo Vit nam ny s c ghi vo bn C (+) ca cn cn thanh ton quc t ti Vit Nam. - Ngun vn chy vo trong nc lm gim ti sn ca nc mnh nc ngoi. V d: Cng nhn Vit Nam bn c phiu ngoi quc (gi s c phiu do cng ty M pht hnh) cho ngi khc do lm gim ti sn ca VN nc ngoi, thu hi vn v trong nc. + Cc khon chi: l nhng khon lin quan n vic thanh ton cho ngi nc ngoi nh: chi cho vic nhp khu hng ho, dch v, chuyn qu cp ra nc ngoi v u t ra bn ngoi. Ngun vn thu hi ny c ghi vo bn N (-) ca cn cn thanh ton VN. Vn u t ra bn ngoi cng c th tn ti di hai hnh thc hoc lm tng ti sn ca nc mnh nc ngoi hoc lm gim ti sn ngoi quc trong nc mnh bi n lin quan n vic thanh ton cho ngi nc ngoi. Ngun vn thanh ton ny c ghi vo bn N (-) ca cn cn thanh ton quc t. 2. Nguyn tc c bn th hai ca bt ton i vi cn cn thanh ton l bt ton kp. iu ny c ngha l mi mt giao dch thanh ton c ghi kp, mt bn ghi C, mt bn ghi N. Mt khon ghi n c to ra khi no ti sn c gia tng, ti khon n gim hoc khi chi ph gia tng. Tng t, mt khon ghi c c to ra khi ti khon c gim, ti sn n tng hoc khi chi ph gim. Nh vy,trn tng th tng ti sn c v tng cc khon n s bng nhau i vi cn cn thanh ton ca mt quc gia. Tuy nhin, i vi mt phn no ca bo co cn cn thanh ton, c th c v th thm ht hay thng d. V d: Mt cng ty vit Nam xut khu 80.000 USD hng ho v s c thanh ton trong thi hn 3 thng. Trong giao dch ny,trc ht pha VN ghi C (+) khon mc xut khu hng ho 80.000USD, bi v xut khu hng ho s dn n vic nhn mt khon thanh ton t nc ngoi. Nhng v vic thanh ton cha xy Khoa Ti chnh K ton Trang 18

Thanh ton quc t

ra ngay, nn tm thi n ch mi th hin nh mt khon di chuyn vn ngn hn ra nc ngoi v sau 3 thng i ch mi c thanh ton. Cho nn c th coi cng ty ny lm tng ti sn ca mnh nc ngoi. Do , giao dch ny c th ghi N (-) trn cn cn thanh ton quc t v ta c s hch ton nh sau: N (-) Chuyn dch vn ngn hn ra nc ngoi: 80.000 USD C (+) Xut khu hng ho: 80.000 USD

IV. IU CHNH CN CN THANH TON QUC T: Vic iu chnh cn cn thanh ton quc t thng xy ra khi cn cn thanh ton quc t b thm ht hoc thng d. Khi cn cn thanh ton quc t d tha, cc nc c th tng cng u t trong nc, chuyn vn ra nc ngoi u t trc tip hoc gin tip, b sung qu d tr ngoi hi quc gia Tuy nhin, trn thc t, ngi ta ch iu chnh cn cn thanh ton khi n b thiu ht m thi. 1. Thay i t gi iu chnh cn cn thanh ton l mt bin php m chnh ph cc nc thng s dng. Thng qua cc chnh sch ph gi hay gim gi tin t y mnh xut khu hng ho, khuyn khch u t nc ngoi vo trong nc nhm tng thu ngoi hi v hn ch nhp khu hng ho, u t ra nc ngoi nhm gim nhu cu ngoi hi, do gp phn iu chnh s thiu ht ca cn cn thanh ton. 2. p dng cc chnh sch tin t v chnh sch ti chnh. Khi cn cn thanh ton thiu ht, cc nc thng s dng cc bin php sau cn bng: Cn cn thanh ton b thiu ht lm cho kh nng cung ngoi hi ca mt nc gim xung, c khi khng p ng c nhu cu ca nc . tng lng cung ngoi hi, nh nc thng dng cc bin php sau: - Vay n - Nng cao t sut chit khu. - Thu hi vn u t nc ngoi v. - Bn r chng khon ngoi quc. - Xut qu d tr ngoi hi Ngn hng trung ng p dng cc chnh sch tin t v tn dng thu ht vn ngn hn ngoi nc chy vo nc mnh tng thm thu nhp ngoi t ca cn cn thanh ton, do lm gim bt thiu ht ca cn cn. Chnh sch chit khu c s dng nhiu nht. a. S dng cng c li sut Ngn hng trung ng tng li sut chit khu khin cho li sut cho vay trn th trng cng tng ln. Khi li sut tng vt qu li sut th trng quc t, trong nhng iu kin nht nh th nh u t c xu hng chuyn vn vo th Khoa Ti chnh K ton Trang 19

Thanh ton quc t

trng c mc sinh li ln hn. Do , ng vn t ngoi chy vo trong nc lm tng thu nhp ngoi t ca cn cn thanh ton nn gim bt mc thiu ht ca cn cn ny. Tuy nhin, trong iu kin tnh hnh kinh t ti chnh cc nc khng n nh nh ngy nay, li sut cao khng phi l nhn t quyt nh s di chuyn ca vn ngn hn, i khi li sut rt cao nhng do tnh hnh kinh t v ti chnh ni khng n nh nn vn ngn hn cng khng chy vo nc . b. Chnh sch th trng m. Chnh sch th trng m l bin php tc ng trc tip vo t gi hi oi. V vy, ngn hng trung ng c th s dng chnh sch ny iu chnh gim t gi. Khi gi ng ni t s gim so vi ngoi t nhm khuyn khch xut khu tng thu ngoi t v hn ch nhp khu tit kim chi tiu bng ngoi t. Mun thc hin bin php ny, ngn hng trung ng phi c d tr ngoi hi ln. Song, nu tnh hnh thiu ht ca cn cn thanh ton ko di th kh c th duy tr ngun d tr ngoi hi ln thc hin chnh sch ny. Nu dng cc cch trn m vn khng gii quyt c tnh hnh thiu ht ca cn cn thanh ton th cc nc phi xut vng tr n. Ngoi ra, khi p dng tt c cc bin php trn m khng gii quyt c tnh trng xu ca cn cn thanh ton quc t th phi dng bin php ph sn tc l tuyn b v n, nh ch tr n nc ngoi.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 20

Thanh ton quc t

CHNG III: CC PHNG TIN THANH TON QUC T THNG DNG.


Hot ng thng mi bao gi cng phn nh hai s chuyn dch: chuyn dch tin t v chuyn dch hng ho. Nhng c hai s chuyn dch ny mc d l hot ng ngc chiu nhng li phn nh trong cng mt quan h: quan h thng mi. Vic chuyn dch tin t t ngi mua sang ngi bn l mt hot ng thanh ton v thc hin tri chy hot ng ny ngi ta s dng cc phng tin thanh ton khc nhau tu thuc vo cc yu t: quan h thng mi c xy ra thng xuyn hay khng, khi lng thanh ton ln hay nh, mc tn nhim nh th no Cc phng tin thanh ton quc t trong ngoi thng bao gm:sec, hi phiu, k phiuTrong , cc phng tin thc hin chc nng nh l phng tin lu thng v phng tin thanh ton.

A. HI PHIU.
I. HI PHIU V CC C IM CA HI PHIU. 1. Khi nim: Hi phiu l mt t mnh lnh tr tin v iu kin do mt ngi k pht cho ngi khc, yu cu ngi ny khi thy hi phiu, hoc n mt ngy c th nht nh hoc n mt ngy xc nh trong tng lai phi tr mt s tin nht nh cho mt ngi no hoc theo lnh ca ngi ny tr cho ngi khc hoc tr cho ngi cm hi phiu. 2. c im: 2.1. Tnh tru tng ca hi phiu: Trn hi phiu khng cn phi ghi quan h tn dng, tc l nguyn nhn sinh ra vic lp hi phiu, m ch cn ghi r s tin phi tr v nhng ni dung lin quan n vic tr tin. Hiu lc php l ca hi phiu cng khng b rng buc do nguyn nhn g sinh ra hi phiu. Trong trng hp tranh chp, ngi s hu hi phiu t mnh khng kin v hi phiu . Mt khi c tch ra khi hp ng v nm trong tay ngi th ba th hi phiu tr thnh mt tri v c lp, ch khng phi l mt tri v sinh ra t hp ng. Hay ni mt cch khc, ngha v tr tin ca hi phiu l tru tng. 2.2. Tnh bt buc tr tin v iu kin ca hi phiu: Ngi tr tin hi phiu phi tr tin theo ng ni dung ghi trn t phiu. Ngi tr tin khng th vin nhng l do ring ca mnh i vi ngi pht phiu, ngi k hu m t chi tr tin, tr trng hp hi phiu c lp ra tri vi o lut chi phi n. V d: Mt ngi t my mc, sau khi k hp ng chp nhn tr tin vo t phiu do ngi cung cp hng gi n, hi phiu c chuyn sang tay ngi th ba th ngi t hng bt buc phi tr tin cho ngi cm phiu ny Khoa Ti chnh K ton Trang 21

Thanh ton quc t

ngay c trng hp ngi cung cp hng vi phm hp ng khng giao hng cho ngi mua. 2.3. Tnh lu thng ca hi phiu. Hi phiu c th c chuyn nhng mt hay nhiu ln trong thi hn ca n. S d c c c im ny, bi v hi phiu l lnh i tin ca mt ngi ny vi mt ngi khc, hi phiu c mt tr gi tin nht nh,c mt thi hn nht nh, thi hn ny thng l ngn hn v c ngi tr tin chp nhn. Tm li, nh vo tnh tru tng v tnh bt buc tr tin m hi phiu c c tnh lu thng. II. NHNG QUI NH V VIC THNH LP HI PHIU. Hi phiu l mt vn bn xc nhn mt tri v tr tin c tnh cht thng mi cho nn hi phiu phi c mt ni dung v mt hnh thc nht nh ph hp vi lut l chi phi n. 1. V mt hnh thc: Hnh thc ca hi phiu c qui nh nh sau: - Hi phiu phi c lp thnh vn bn (vit tay, nh my, in sn).Hi phiu ni, in tn, in thoi u khng c gi tr php l. - Hnh mu hi phiu khng quyt nh gi tr php l ca hi phiu.Hnh mu hi phiu thng mi do cc hng, cng ty t nh v t pht hnh. - Ngn ng lp hi phiu l ngn ng vit, in sn hoc nh my bng mt th ting nht nh. Ting Anh l ting thng dng ca ngn ng to lp hi phiu. Mt hi phiu s khng c gi tr php l nu n c to lp bng nhiu th ngn ng khc nhau. Nhng hi phiu vit bng bt ch hoc nhng th mc d phai u tr thnh v gi tr. - Hi phiu c th thnh lp mt hoc nhiu bn, mi bn u c nh s th t v cc bn u c gi tr php l nh nhau. Khi thanh ton, ngn hng thng gi hi phiu cho ngi tr tin hai ln k tip nhau phng s tht lc, bn no n trc th c thanh ton trc, bn no n sau s tr thnh v gi tr. V vy, hi phiu thng ghi cu Sau khi nhn thy bn th NHT ca hi phiu ny (bn th HAI c cng ni dung v ngy thng khng tr tin) bn s MT ca hi phiu. Bn s HAI li ghi sau khi nhn thy bn th HAI ca hi phiu ny(bn th NHT c cng ni dung v ngy thng khng tr tin). - Hi phiu khng c bn chnh, ph. 2. V mt ni dung: Mt hi phiu phi bao gm nhng ni dung bt buc sau: - Tiu ca hi phiu: Ch hi phiu l tiu ca mt hi phiu. Khng c tiu ny hi phiu s tr thnh v gi tr. - a im k pht ca hi phiu: thng thng a ch ca ngi lp hi phiu l a im k pht hi phiu. Khng loi tr hi phiu k pht u th ly a im k pht . Mt hi pht khng ghi r a im k pht, ngi ta cho php ly a ch bn cnh tn ca ngi k pht lm a im k pht. Khoa Ti chnh K ton Trang 22

Thanh ton quc t

- Ngy thng nm k pht hi phiu: ngy thng nm k pht hi phiu c ngha quan trng trong vic xc nh k hn tr tin ca hi phiu c k hn, nu hi phiu ghi rng sau X ngy k t ngy k pht hi phiu ny - K pht hi phiu cn lin quan n kh nng thanh ton hi phiu. V d: Nu ngy k pht hi phiu xy ra sau ngy ngi c ngha v tr tin hi phiu mt kh nng thanh ton nh b ph sn, b a ra to, th kh nng thanh ton ca hi phiu khng cn na. - Mnh lnh tr tin v iu kin: hi phiu l mt mnh lnh tr tin, khng phi l mt yu cu tr tin. Vic tr tin l v iu kin, c ngha l khng c vin ra mt l do no khc quyt nh c tr tin hay khng tr trng hp hi phiu lp ra tri vi lut hi phiu. - S tin ca hi phiu l mt s tin nht nh: s tin c ghi mt cch c th, r rng, ngi ta c th nhn qua cng c th bit c s tin phi tr m khng cn thc hin mt nghip v tnh ton no, d l n gin nht. S tin c th ghi c bng s, va c th bng ch hoc l hon ton bng s hoc l hon ton bng ch. S tin ca hi phiu phi thng nht vi nhau trong cch ghi. Trng hp c s chnh lch gia s tin bng s v s tin bng ch th ngi ta thng cn c vo s tin ghi bng ch. Trng hp c s chnh lch gia s tin ton ghi bng ch hoc bng s th ngi ta cn c vo s tin ghi nh hn. - Thi hn tr tin ca hi phiu: gm c hai loi l thi hn tr ngay v thi hn tr sau. Cch ghi thi hn tr ngay thng ghi ngay sau khi nhn thy bn th ca hi phiu ny hoc: sau khi nhn thy bn th ca hi phiu ny Thi hn tr sau thng c thc hin bng mt trong ba cch ghi sau y: + Nu mc thi gian tnh t ngy k pht hi phiu th ghi: X ngy k t ngy k bn th ca hi phiu ny + Nu mc thi gian tnh t ngy k chp nhn hi phiu th ghi: X ngy k t ngy nhn thy bn th ca hi phiu ny. + Nu thi hn l mt ngy c th nht nh th ghi: n ngy ca bn th ca hi phiu ny Trong ba cch ghi thi hn trn, cch th hai c s dng ph bin hn c. Nhng cch ghi thi hn tr tin ca hi phiu m h, ti ngha khin ngi ta khng th xc nh thi hn tr tin hoc n bin vic tr tin thnh c iu kin th hi phiu s v gi tr. V d: Sau khi tu bin cp cng ti th tr cho bn th ca hi phiu ny hoc Sau khi hng ho c kim nghim xong th tr cho bn th ca hi phiu ny - a im tr tin ca hi phiu: l a im c ghi r trn hi phiu. Nu hi phiu khng ghi r hoc khng ghi a im tr tin, ngi ta c th ly a ch ghi bn cnh tn ngi tr tin l a im tr tin. - Ngi hng li: trc tin l ngik pht hi phiu, hoc c th l ngi khc do ngi k pht hi phiu ch nh. Khoa Ti chnh K ton Trang 23

Thanh ton quc t

- Ngi tr tin hi phiu: ghi mt trc, bn gc tri cui cng ca t hi phiu sau ch gi. - Ngi k pht hi phiu: ghi mt trc, bn gc phi cui cng ca t hi phiu v phi k tn. Cn c bit ch l tt c nhng ngi c lin quan c ghi trn t hi phiu phi ghi r y tn, a ch m h dng ng k hot ng kinh doanh. Ngi k pht hi phiu phi k tn trn mt trc, gc phi cui cng ca t hi phiu . Ngoi nhng ni dung bt buc trn, hi phiu cn c th bao gm nhng ni dung khc do hai bn tho thun min l cc ni dung ny khng lm sai lch tnh cht ca hi phiu do lut ULB qui nh. V d khi dng hi phiu l phng tin i tin ca phng thc nh thu c th ghi thm s ho n, phng thc tn dng chng t c th ghi thm s L/C;... MU HI PHIU ( Dng cho phng thc nh thu) S 545/80 HI PHIU S tin: 15.000 USD Tokyo, ngy 15/8/1995 Sau khi nhn thy bn th NHT ca hi phiu ny ( bn th HAI c cng ni dung v ngy thng khng tr tin ) tr theo lnh ca ngn hng hu hn Tokyo mt s tin l mi lm nghn la M chn. Gi: Tng cng ty Cng ty thng mi hu hn Daiichi XNK my H Ni Tokyo (K) MU HI PHIU ( Dng trong phng thc tn dng chng t) S 654/98 HI PHIU S tin 10.000 GBP Tokyo, ngy 30/06/1998 Sau khi nhn thy bn th HAI ca hi phiu ny (bn th NHT c cng ni dung v ngy thng khng tr tin) tr theo lnh ca ngn hng hu hn Tokyo mt s tin l mi nghn bng Anh chn. Thuc ti khon ca cng ty XNK my H Ni. K pht cho ngn hng Ngoi thng Vit Nam, H Ni. Theo L/C s 2166006 m ngy 05/06/1998. Gi: Ngn hng Cng ty thng mi hu hn Daiichi Ngoi thng Vit Nam Tokyo (K)

Khoa Ti chnh K ton

Trang 24

Thanh ton quc t

III. QUYN LI V NGHA V CA NHNG NGI LIN QUAN N HI PHIU. 1. Ngi k pht hi phiu: Ngi k pht hi phiu trong ngoi thng l ngi xut khu, ngi cung ng cc dch v c lin quan n xut khu hng ho. Ngi k pht hi phiu c trch nhim: - K pht hi phiu ng lut. Khi hi phiu c chuyn nhng v b t chi tr tin th ngi k pht hi phiu c trch nhim phi hon tr tin cho nhng ngi hng li ca hi phiu . Quyn li ca ngi k pht hi phiu: - Quyn hng li s tin ghi trn hi phiu. - Quyn chuyn nhng quyn hng li cho ngi khc. 2. Ngi tr tin hi phiu: Trong hot ng ngoi thng, ngi tr tin hi phiu l ngi nhp khu (nu hi phiu c s dng trong phng thc thanh ton nh thu) hoc ngi tr tin hi phiu l ngn hng m L/C hay ngn hng xc nhn (nu hi phiu c s dng trong phng thc tn dng chng t) Ngi tr tin hi phiu c trch nhim: - Tr tin hi phiu theo cc qui nh ghi trong hi phiu. - Nu l hi phiu c k hn, ngi tr tin hi phiu phi k chp nhn tr tin hi phiu khi nhn thy hi phiu. Vic chp nhn ny l v iu kin. Tuy nhin, trch nhim tr tin ca ngn hng khc vi trch nhim ca ngi nhp khu ch: ngn hng ch c trch nhim tr tin hi phiu trong thi gian hiu lc ca L/C v vi s tin ti a bng s tin ca L/C. Quyn li ca ngi tr tin: Ngi tr tin c quyn t chi tr tin hi phiu khi cha k chp nhn. Vic t chi phi ph hp vi lut ULB quy nh v vn ny. 3. Ngi hng li hi phiu: l ngi c quyn c nhn s tin ca hi phiu. Ngi hng li c th l ngi k pht hi phiu hoc cng c th l mt ngi khc do ngi k pht ch nh hoc do ngi hng li chuyn nhng quyn li ca mnh cho ngi bng th tc k hu. 4. Ngi chuyn nhng hi phiu: Ngi chuyn nhng hi phiu l ngi em quyn li hi phiu ca mnh chuyn cho ngi khc bng th tc k hu. Nh vy, ngi chuyn nhng u tin ca hi phiu l ngi k pht hi phiu. 5. Ngi cm hi phiu. Ngi cm hi phiu l ngi c quyn nhn tin hi phiu khi hi phiu c tr tin. Ngi cm hi phiu l ngi k pht hi phiu nu anh ta khng chuyn nhng hi phiu cho ai. i vi hi phiu c chuyn nhng, ngi cm hi phiu l ngi hng li cui cng ca hi phiu . Khoa Ti chnh K ton Trang 25

Thanh ton quc t

Cn lu hai trng hp: - Hi phiu khng ghi tn ngi hng li mt trc ca t hi phiu (tc l hi phiu v danh) th bt k ngi no cm hi phiu cng tr thnh ngi hng li. - Hi phiu c chuyn nhng mt sau bng cch k hu trng th ngi no cm hi phiu cng u tr thnh ngi hng li. S PHT HNH HI PHIU. Ngi k pht (Drawer) (1) (2) Ngi tr tin (Drawee) (3) Ngi th hng (Beneficiary)

(1) Chuyn giao hi phiu (2) Xut trnh hi phiu (3) Tr tin hi phiu IV.CC NGHIP V LIN QUAN N HI PHIU. 1. Chp nhn hi phiu( Acceptance): - Khi nim: Chp nhn hi phiu l s cam kt tr tin ca ngi tr tin khi hi phiu c n hn thanh ton c th hin bng ch k ca ngi tr tin trn mt trc, gc bn tri, pha di ca t hi phiu. MU HI PHIU CHP NHN. No.30/1/92 BILL OF EXCHANGE EXCHANGE FOR USD 5,000 Singapore,20th February Ninety (90) days after sight of this FIRST exchange (SECOND of the same tenor and date being unpaid). Pay to the order of the chartered bank, London the sum of five thousand United States dollars only. To: MITSUI Co; LTD Viettai Co. Ltd Tokyo ( Signed) Acceptance for USD 5,000 only (Signed) - Hi phiu sau khi c k pht phi c xut trnh cho ngi tr tin ngi ny k chp nhn tr tin, nht l hi phiu c k hn. R rng l mt hi phiu phi c chp nhn mi c s tin cy trong thanh ton. Khoa Ti chnh K ton Trang 26

Thanh ton quc t

Theo lut hi phiu, c 4 cch k nhn hi phiu sau: + Chp nhn ngn: Ngi chp nhn ch cn ghi tn n v ca mnh v k tn. V d: Alice (k tn) + Chp nhn y : Ngi chp nhn ghi s tin ghi trn hi phiu, a im thanh ton v ngy k chp nhn. V d: Chp nhn 1000.000 USD (acceptance for USD 100,000) Ngy thngnm (k tn) + Chp nhn mt phn ( theo lut BEA): ngi chp nhn ghi s tin mnh chp nhn v k tn. V d: Chp nhn 95.000 USD (acceptance for USD 95,000) Ngythngnm (k tn) + Chp nhn bo lnh: ngi tip nhn hi phiu khng trc tip k nhn m nh ngi th ba (c uy tn hn) k chp nhn bo lnh cho mnh trn hi phiu trong trng hp ngi bo lnh s ghi nh sau: Chp nhn bo lnh cho (k tn) Cn lu rng trng hp chp nhn mt phn thng xy ra trong trng hp b giao thiu hng v khng c php theo ULB. 2. K hu hi phiu: - Khi nim: K hu l hnh thc dng chuyn nhng hi phiu. Ngi hng li mun nhuyn nhng hi phiu cho ngi khc phi k vo mt sau t hi phiu ri chuyn cho ngi . - Cc loi k hu: + K hu trng Khi nim: K hu trng l vic k hu khng ch nh ngi c hng quyn li hi phiu do th tc k hu mang li. Ngi k hu ch k tn mt sau ca hi phiu hoc nu c ghi th ch ghi chung chung nh tr cho. Vi cch k hu ny, ngi no cm hi phiu s tr thnh ngi hng li hi phiu v vic chuyn nhng k tip ca ngi cm phiu ny khng cn phi k hu na, ch cn trao tay l . Ngi cm phiu c th chuyn hnh thc k hu trng ny sang hnh thc k hu khc bng cch ghi thm cu tr theo lnh ng X nu l k hu theo lnh hoc chi tr cho ng X nu l k hu hn ch + K hu theo lnh: Khoa Ti chnh K ton Trang 27

Thanh ton quc t

Khi nim: K hu theo lnh l vic k hu ch nh mt cch suy on ra ngi hng li hi phiu do th tc k hu mang li. Ngi k hu ch ghi cu tr theo lnh ng X v k tn. Nh vy, ngi hng li hi phiu trong trng hp ny cha quy nh r rng, cn phi suy on ch ca ng X. Nu ng X ra lnh tr cho mt ngi khc th ngi s tr thnh ngi hng li hi phiu, nu ng X im lng th ngi hng li hi phiu ng nhin l ng X. Vi cch k hu ny, hi phiu s c chuyn nhng k tip n khi no ngi hng li cui cng khng k hu chuyn nhng na nhng phi trc khi hi phiu n hn tr tin. V vy, k hu theo lnh l loi k hu rt thng dng trong thanh ton quc t. + K hu hn ch: Khi nim: K hu hn ch l vic k hu ch nh r rt ngi c hng li hi phiu v ch ngi m thi. Ngi k hu ghi cu: chi tr cho ng X v k tn. i vi loi k hu ny, ch c ng X mi nhn c tin ca hi phiu, do ng X khng th chuyn nhng tip hi phiu ny cho ngi khc bng th tc k hu na. + K hu min truy i: Khi nim: K hu min truy i l vic k hu m sau ngi hng li k tip khng c quyn i li s tin ngi ngi k hu cho mnh khi con n t chi tr tin. V d: tr theo lnh ng X, min truy i v k tn. i vi loi k hu ny, mt khi hi phiu b t chi tr tin th ng X khng c truy i li tin ca ngi k hu trc tip mnh. Nu hi phiu c nhiu ngi k hu theo lnh u ghi ch min truy i vo ch k hu ca mnh, cn c mt hay nhiu ngi khng ghi ch min truy i , th ng nhin nhng ngi ny khng c hng quyn min truy i, khi hi phiu b t chi thanh ton, h phi ng ra thanh ton cho ngi hng li k tip. K hu min truy i cng l mt loi k hu c s dng nhiu trong thanh ton quc t. 3. Bo lnh hi phiu: - Khi nim: Bo lnh hi phiu l s cam kt ca ngi th ba v kh nng thanh ton ca hi phiu cho ngi th hng khi hi phiu n hn. Ngi ng ra bo lnh thng thng l nhng ngn hng ln, c uy tn theo yu cu ca ngi tr tin. - Bo lnh c hai cch: + Bo lnh ghi trc tip trn t hi phiu: Nu ghi trc tip trn t hi phiu c hai cch: ghi mt trc v ghi mt sau. Khoa Ti chnh K ton Trang 28

Thanh ton quc t

Nu ghi mt trc, ngi bo lnh ghi: Good as aval K Nu ghi mt sau ca hi phiu, ngi bo lnh ghi: Receipted of aval K. + Bo lnh bng chng th bo lnh: Ngi ta cn s dng cch bo lnh bng mt chng th bo lnh m khng ghi trc tip vo hi phiu. Cch bo lnh ny biu hin bng mt th bo lnh ca ngi k bo lnh gi cho ngi xin bo lnh. Cch bo lnh ny cn c gi l bo lnh mt. S d c hnh thc bo lnh ny l do ngi tr tin khng mun ngi th ba bit tnh hnh ti chnh ca mnh n mc cn phi bo lnh, nu s bo lnh c ghi ngay trn hi phiu. Ch c mt s ngi cn thit c lin quan mi c thng bo c s bo lnh v s bo lnh ny c li ch i vi h. Th tn dng l mt hnh thc bo lnh ring bit i vi hi phiu nm trong b chng t thanh ton ca phng thc tn dng chng t. 4. T chi tr tin hi phiu, khng ngh. Khi n hn tr tin ca hi phiu, m ngi tr tin hi phiu t chi tr tin th ngi hng li phi chng thc s t chi bng mt vn bn khng ngh. Bn khng ngh phi do ngi hng li lp ra trong thi hn hai ngy lm vic tip sau ngy ht hn ca hi phiu. Sau khi lp xong bn khng ngh, trong vng 4 ngy lm vic, ngi hng li hi phiu phi bo cho ngi chuyn nhng trc tip i tin hoc c th i tin bt k mhi no k hu chuyn nhng hi phiu hoc i tin ngi k pht hi phiu. Nu khng c bn khng ngh v vic t chi tr tin, th nhng ngi c chuyn nhng c min trch nhim tr tin hi phiu, nhng ngi k pht hi phiu v ngi k chp nhn tr tin hi phiu vn phi chu trch nhim tr tin i vi ngi khng ngh. Trn thc t, ngi ta thc hin vic khng ngh nh sau: V d: A l ngi k pht hi phiu. B, C, D l ngi c chuyn nhng tip theo. E l ngi c chuyn nhng sau cng sau cng( hng li). Khi E b t chi tr tin, th E s chuyn hi phiu i tin D km mt bn tnh tin gm tin ca hi phiu, chi ph lm th tc khng ngh v cc chi ph khc, D hon tr tin cho E v truy i tip n C v c nh vy truy i cho n A. Cui cng, A trc tip i tin ngi mc n.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 29

Thanh ton quc t

V.CC LOI HI PHIU. 1. Cn c vo ch th lp hi phiu, ngi ta chia hi phiu lm hai loi: - Hi phiu thng mi: l hi phiu do ngi xut khu k pht i tin ngi nhp khu (i vi phng thc thanh ton nh thu) hay i tin ngn hng m L/C (i vi phng thc tn dng chng t) trong nghip v v thanh ton tin hng ho xut khu hoc cung ng dch v cho nhau. - Hi phiu ngn hng: l hi phiu do ngn hng k pht ra lnh cho ngn hng i l ca mnh thanh ton mt s tin nht nh cho ngi hng li ch nh trn hi phiu. 2. Cn c vo thi hn tr tin ca hi phiu, ngi ta chia hi phiu lm ba loi: - Hi phiu tr tin ngay: ngi tr tin khi nhn thy hi phiu ny do ngi cm hi phiu xut trnh th phi tr tin ngay cho h. - Hi phiu tr tin ngay sau mt s ngy nht nh, thng t 5-7 ngy: ngi c ngha v tr tin khi nhn thy hi phiu ny do ngi cm phiu xut trnh th tin hnh k chp nhn tr tin, sau t 5-7 ngy th tr tin hi phiu . - Hi phiu c k hn: Sau mt thi gian nht nh (tnh t ngy k pht hi phiu, hoc tnh t ngy chp nhn hi phiu, hoc vo ngy quy nh c th), ngi c ngha v tr tin phi tr tin hi phiu. 3. Cn c vo b chng t giao hng c i km theo hi phiu hay khng, ngi ta chia lm hai loi: - Hi phiu trn: Loi hi phiu ny c k pht i tin ngi tr tin khng c km theo chng t thng mi. Trong thanh ton quc t, loi hi phiu trn ny dng thu tin cc ph vn ti, bo him, hoa hng, thng phthoc dng i tin ngi mua hng ca nhng thng nhn nhp khu quen bit, tin cy. - Hi phiu km chng t: L loi hi phiu i tin ngi c ngha v tr tin km theo b chng t thng mi. Hi phiu km chng t c hai loi: + Hi phiu km chng t tr tin ngay. + Hi phiu km chng t c k hn (k chp nhn) 4. Cn c vo tnh cht k chuyn nhng, hi phiu chia lm ba loi: - Hi phiu v danh: L loi hi phiu khng ghi tn ngi hng li, ai cm phiu, ngi l ngi hng li. Loi ny khng cn k chuyn nhng. Hi phiu ghi: tr cho ngi cm phiu. - Hi phiu ch danh: L loi hi phiu ghi r tn ngi hng li, khng km theo iu khon tr theo lnh. V d: Hi phiu ghi 90 ngy k t ngy nhn thy hi phiu ny, tr cho ng X mt s tin l. Hi phiu ch danh khng c chuyn nhng. - Hi phiu theo lnh: L loi hi phiu tr theo lnh ca ngi hng li. V d: Hi phiu ghi: ( ) ngy sau khi nhn thy hi phiu ny, tr theo lnh ca ng X mt s tin l Hi phiu theo lnh c chuyn nhng bng hnh thc Khoa Ti chnh K ton Trang 30

Thanh ton quc t

k hu theo lut nh. y l loi hi phiu c s dng rng ri trong thanh ton quc t. B. K PHIU(Promissory note) Ngc li vi hi phiu, k phiu l do con n lp ra cam kt tr tin cho ngi hng li. Vi tnh th ng ca k phiu trong thanh ton nn n t c s dng trong thanh ton quc t. K phiu l mt t giy cam kt tr tin v iu kin do ngi lp phiu k pht ha tr mt s tin nht nh cho ngi hng li hoc theo lnh ca ngi ny tr cho ngi khc quy nh trong k phiu . Cc iu m lut dng iu chnh hi phiu cng c p dng tng t cho k phiu. Tuy nhin, c mt s c th sau y: - K hn k phiu c qui nh r trn n. - Mt k phiu c th do mt hay nhiu ngi k pht cam kt tr tin cho mt hay nhiu ngi hng li. - K phiu cn c s bo lnh ca ngn hng hoc cng ty ti chnh. S bo lnh ny nhm m bo kh nng thanh ton ca k phiu. - K phiu ch c mt bn chnh do con n k pht chuyn cho ngi hng li k phiu . C. SC(Cheque, check) I. KHI NIM: Sc l mt mnh lnh tr tin v iu kin do ngi ch ti khon m ti ngn hng ra lnh cho ngn hng (ni m ti khon) trch mt s tin nht nh t ti khon ca mnh m ngn hng ny tr cho ngi cm sc hoc cho ngi c ch nh trn t sc. Cn c vo khi nim ny, sc khng nhiu hn ba ch th tham gia vo qu trnh hnh thnh v lu thng sc: - Ngi k pht: L ngi c ti khon dng sc ngn hng. i vi ngi k pht phi c tin trong ti khon. Thng thng, s tin ghi trn t sc khng c vt qu s d c trong ti khon , ngoi tr trng hp ngi ch ti khon c ngn hng cho vay theo th thc rt vt. Cng c 1931 qui nh, lc k pht sc, khng nht thit phi c tin ghi trn t sc nhng lc ngn hng trch tin tr th phi c tin trong ti khon ca ngi k pht. - Ngi th lnh: Ngi th lnh l ngn hng, l ngi nhn lnh ca ngi k pht vi ngha v phi tr tin ghi trn sc. Sc l lnh tr tin v iu kin, khng phi l mt thnh cu, v vy khi nhn c sc, ngn hng phi chp hnh lnh v iu kin, min l ti khon ca ngi k phi c tin v ch k trn t sc ph hp vi ch k mu ca ngi k pht. - Ngi th hng: L ngi nhn tin vi s tin ghi trn t sc. II. NI DUNG SC. T sc mun c hiu lc bt buc phi c nhng yu t sau: - Tiu sc: lm sc theo ngn ng no th danh t sc cng theo ngn ng y. Khoa Ti chnh K ton Trang 31

Thanh ton quc t


-

Ngy thng nm k pht sc: ngy k pht sc s l mt cn c xc nh thi hn hiu lc ca t sc. Yu t ny rt quan trng v ngn hng s cn c vo ngy ny tnh thi gian hiu lc ca t sc theo lut nh. Vic ghi sai ngy, nu b pht hin s b pht tin v vic ny c th dn n mt s h lu nh sau: + Nu ghi ngy trc ngy k pht thc s: iu ny va lm rt ngn thi gian hiu lc ca t sc, va c th do lc ngi k pht sc b ch ti v nng (tc khng c kh nng k pht sc theo lut nh na v b ph sn, truy t, truy n) Mun chng minh s v ti ca mnh khi c tnh k pht sc bng cch ghi ngy k pht vo thi im mnh cn c nng lc k pht. + Nu ghi li ngy so vi ngy k pht thc s: tuy c th ko di thi gian hiu lc ca t sc nhng c th do xut pht t ch mong i ca ngi k pht rng lc t sc c tin bo chng v hiu lc ti lc k pht trn ti khon ca ngi ny cha c tin thanh ton t sc. Vic ghi li ngy cng c th lm cho t sc v hiu lc (trng hp sau ngy k pht thc s nhng trc ngy k pht ghi trn t sc ngi k pht b ch ti v nng). Nh vy, vic ghi sai ngy k pht thc s em li nhiu ri ro cho ngi th hng, nn tt c cc h thng lut php u khuyn khch ngi th hng kim tra v bt buc tnh xc thc ca yu t ny. - Ngi tr tin: Khi ra lnh tr tin, ng nhin s c ngi thi hnh lnh y. ch l ngn hng. Nu ch nh ngi tr tin khc th t sc s khng c gi tr. iu khon ny nhm tp trung vic dng sc vo h thng ngn hng, l ni theo lut nh c c quyn nhn cc khon k thc hot k ca khch hng. iu ny mc nh vai tr c tn ca ngn hng trong vic thc hin chc nng lm trung tm thanh ton khng dng tin mt ca ton x hi, bi v ch c h thng ngn hng mi nghip v chuyn mn m ng t vai tr ny. - Ni thanh ton (a ch ca ngn hng thanh ton): thng trn mu sc ca ngn hng c ghi sn tn v a ch ca ngn hng tr tin, l ni ngi k pht sc m ti khon. y l mt yu t cn thit gip cho ngi th hngbit r a ch ca ngi tr tin mang sc np trc tip (nu thy cn khi khng mun ngn hng mnh thu h). Mt khc, y l c s xc nh c quan php l no phn xt khi c tranh chp. - Ngi nhn tin: Ngi nhn tin c th l ngi th ba hay chnh ngi k pht sc. Trng hp khng c tn ngi nhn tin, ngi th hng chnh l ngi cm sc. S tin phi tr: hay cn gi l iu khon s d c, ghi theo mt mnh : ngh thanh ton cho s tin t s d c trong ti khon. S d phi ghi c bng ch v bng s. Nu gia s v ch c s khc nhau th ngn hng c quyn t chi tr tin, nhng cng c th cn c vo s tin nh hn tr. Ch k ca ngi k pht sc: ch k hp php c ng k ca ngi k pht. Ch k phi k sng tc l c thc hin bng chnh tay bi ch ti khon Khoa Ti chnh K ton Trang 32

Thanh ton quc t

hoc bi ngi c ch ti khon u quyn. Cng c Geneve cho php i vi nhng ngi khng bit k hoc khng th k tn (do tai nn, au m) c th u quyn cho ngi khc k thc hoc u quyn qun l ti sn (v d nh i vi ngi b tn tt) iu 6 lut thng nht ti cng c Geneve quy nh : sc c th do mt ngi lp nhn danh ngi th 3 - H tn, s sc, s hiu ti khon, s hiu ngn hng ca ngi k pht sc: Theo thng l bt buc khi bn mu sc cho khch hng th trn t sc phi c s sc, ghi r h tn, s hiu ti khon, s hiu ngn hng ca ngi k pht sc cng chnh l ch ti khon. iu ny gip chng lm pht t sc tht lc v gip cho ngn hng d dng tm ra tn ngi k pht khng cn kho cu ch k hay ti khon. III. CC LOI SC PH BIN. Cn c vo tng tiu thc phn loi m sc c phn chia thnh cc loi sau: 1. Cn c vo tnh cht chuyn nhng. - Sc v danh: Cn gi l sc cho ngi cm tay. Loi sc ny khng ghi tn ngi th hng nht nh no ch cn ghi mnh pay to bearer, tc l ai cm sc th chnh ngi l ngi th hng, mt sc coi nh mt tin, loi sc ny l loi nhn tin mt. - Sc ch danh: l loi sc ghi ch danh tn ngi hng th v ch c ngi ny mi c lnh tin thi. Do vy, loi ny khng c php chuyn nhng cho ngi khc. - Sc theo lnh: l loi sc c dng ph bin v c tr theo lnh ngi th hng. Trn sc c ghi du tr tin theo lnh ng (b) (pay to order). Loi ny c th chuyn nhng cho ngi khc v th tc k hu chuyn nhng. - Sc theo lnh nhng khng c chuyn nhng bng cch k chuyn nhng: L loi sc c ghi tn ngi th hng nhng ghi thm iu kin l khng theo lnh ca ngi th hng ny. i vi loi sc ny, vic chuyn giao cho ngi khc phi thng qua xc nhn chuyn nhng bng mt vn bn km theo. 2. Chia theo cch thanh ton. - Sc tin mt: L loi sc m ngn hng thanh ton s tr tin mt v ngi k pht sc phi chu ri ro khi mt sc hay khi b nh cp. Ngi cm sc khng cn s u quyn cng lnh c tin. - Sc chuyn khon: L loi sc ngn hng thanh ton s tr tin bng cch ghi c vo ti khon ca ngi th hng. Nhm mc ch ny, ngi k pht sc hay ch s hu ca t sc s ghi vo mt trc: sc ch thanh ton chuyn khon (hp ng ny buc ngn hng phi thanh ton v khng th rt b li c). 3. Cc loi sc c bit: - Sc du lch: Cn gi l sc l hnh. y l loi sc ch danh, nh loi sc ny m ngi du lch khng cn n tin mt mang theo v sc du lch c th c thanh ton mt cch chc chn nhng ni m ngn hng gi ti ca ngi du lch Khoa Ti chnh K ton Trang 33

Thanh ton quc t

c ngn hng i l hoc chi nhnh nc ngoi. Ngn hng pht hnh sc ng thi l ngn hng tr tin sc. Ngi hng li l khch du lch, l ngi mua t sc. Khi lnh tin, ngn hng thanh ton s cn c vo hai ch k ca ngi th hng, mt ln k lc k pht sc (mua t sc) v mt ln khi lnh tin ti ngn hng thanh ton. Khi ngi hng sc xut trnh sc ti khch sn hoc bt c ni no thanh ton th ngi nhn sc phi c trch nhim kim tra ch k. + Ngn hng thanh ton c u nhim thanh ton sc trong trong trng hp thiu s d c trn ti khon ca ch ti khon. Trong trng hp khng thanh ton, phi ghi kin c th v thng bo kin cho ngi xut trnh sc m khng cn hi li ch ti khon. Trong trng hp khng s d thanh ton khi xut trnh sc, ngn hng thanh ton ch thc hin thanh ton mt phn thanh ton. + Trong trng hp khng c php thanh ton mt t sc no , ngi k pht t sc c trch nhim thng bo khng phi cho ngi th hng sc cui cng m cho ngn hng thanh ton. Ngn hng thanh ton c u quyn thng bo vic khng thc hin thanh ton sc cho cc ch th c lin quan. + Sc cm tay c k pht theo mu sc cm tay. Sc ch danh c k pht theo mu sc ch danh. Vic sa i v gch cho sc in sn l khng c php. + Khi mt sc in sn dng trong nc c in tn ngoi t, ngn hng thanh ton c th tr bng ni t. Ngn hng thanh ton cng c th tr bng ni t i vi sc mang tn ngoi t khc. Ngn hng thanh ton c u quyn cho php vic thc hin chuyn i ngoi t thng qua ngn hng nh thu u tin trong nc. Trng hp ny t gi hi oi ngy hm trc c p dng. + Ch ti khon phi chu mi hu qu ca cc hnh vi chng li cc iu kin trn cng nh cc ri ro khi mt sc, lm dng, gi mo, sc in sn v giy bin nhn bin sn. Ngn hng thanh ton ch chu trch nhim i vi cc sai lm trong phm vi c lin quan. Sc du lch ch c th c a vo lu thng khi ngn hng thanh ton nhn c s tin tng ng ca sc. Nh , sc du lch c coi nh mt phng tin thanh ton thun tin v chc chn nh tin mt. - Sc gch cho hay sc honh tuyn: L loi sc m trn mt trc ca sc c hai gch cho song song vi nhau. Gch cho ch t sc khng c rt tin mt, ch dng thanh ton qua ngn hng. y l loi sc do ngi k pht hay ngi th hng t mnh gch vo gc tri ca t sc. Sc ny khng nhn c tin mt m phi thng qua ngn hng nhn h tin v chuyn vo ti khon ca ngi th hng m ti ngn hng. C hai loi gch cho: gch cho thng thng v gch cho c bit: + Gch cho thng thng: c c im l gia hai gch cho khng ghi tn ngn hng lnh h tin. + Gch cho c bit: c c im l gia hai gch song song c ghi tn mt ngn hng no v ch c ngn hng mi c quyn nhn gip tin cho ngi th hng. Khoa Ti chnh K ton Trang 34

Thanh ton quc t

- Sc ti khon ca ngi th hng: L loi sc m ngi th hng khng mun ngn hng tr tin mt m mun tr bng chuyn khon ghi vo ti khon ca ngi th hng vi mt cu ngang qua t sc tr vo ti khon hoc ch ghi vo ti khon ca ngi th hng. IV.S LU THNG SC QUC T. 1. Lu thng sc qua mt ngn hng. (3) (4) (2) Ngi XK (1) (1) Ngi xut khu giao hng cho ngi nhp khu. (2) Ngi nhp khu k pht sec tr tin. (3) Ngi xut khu, trong thi hiu ca sec np sc vo ngn hng yu cu thanh ton. (4) Ngn hng ghi C vo ti khon ngi xut khu. (5) Ngn hng ghi N vo ti khon ngi nhp khu. 2. Lu thng sc qua hai ngn hng. (5) Ngn hng bn xut khu Ngn hng bn xut khu (4) (6) (5) (3) (2) Ngi xut khu Ngi xut khu (1) (1) Ngi xut khu giao hng cho ngi nhp khu. (2) Ngi nhp khu k Sc thanh ton (3) Trong thi hiu ca Sc, ngi xut khu np sc vo ngn hng phc v mnh nh thu h tin ghi trn sc. (4) Ngn hng bn ngi xut khu yu cu ngn hng bn ngi nhp khu thanh ton tin Sc. (5) Ngn hng bn ngi nhp khu trch ti khon ca ngi nhp khu tr cho ngi xut khu thng qua ngn hng bn ngi xut khu. (6) Quyt ton Sc gia ngn hng v ngi nhp khu. Ngi NK Ngn hng (5)

Khoa Ti chnh K ton

Trang 35

Thanh ton quc t

CHNG IV: CC IU KIN THANH TON QUC T QUI NH TRONG MUA BN NGOI THNG.
Trong quan h thanh ton gia cc nc, cc vn c lin quan n quyn li v ngha v m i bn phi ra gii quyt v thc hin c qui nh li thnh nhng iu kin gi l iu kin thanh ton quc t. Cc iu kin l: - iu kin v tin t. - iu kin v a im. - iu kin v thi gian. - iu kin v thng thc thanh ton. Nghip v thanh ton quc t l s vn dng tng hp cc iu kin thanh ton quc t. Nhng iu kin ny c th hin ra trong cc iu khon thanh ton ca cc hip nh thng mi, cc hip nh tr tin k kt gia cc nc, ca cc hp ng mua bn ngoi thng k kt gia ngi mua v ngi bn. Trong nghip v mua bn vi cc nc, chng ta cn phi nghin cu k cc iu kin thanh ton quc t c th vn dng chng mt cch tt nht trong vic k kt v thc hin cc hp ng mua bn ngoi thng nhm phc tng cc yu cu chnh sch kinh t i ngoi v t c cc yu cu sau y: Khi xut khu: - m bo chc chn thu c ng, d, kp thi tin hng, thu v cng nhanh cng tt. - Bo m gi vng gi tr thc t ca s thu nhp ngoi t khi c nhng bin ng ca tin t xy ra. - Gp phn y mnh xut khu, cng c v m rng th trng v pht trin thm th trng mi. Khi nhp khu: - Bo m chc chn nhp c hng ng s lng v cht lng, ng thi hn. - Trong cc iu kin khc khng thay i th tr tin cng chm cng tt. - Gp phn lm cho vic nhp khu ca ta theo ng yu cu pht trin ca nn kinh t quc dn mt cch thun li. I.IU KIN TIN T. Trong thanh ton quc t, cc bn phi s dng n v tin t nht nh trong mt nc no , v vy trong cc hip nh v hp ng u c qui nh iu kin tin t. iu kin tin t l ch vic s dng cc loi tin no tnh ton v thanh ton hp ng v hip nh k kt gia cc nc, ng thi qui nh cch x l khi gi tr ng tin bin ng. 1. Phn loi tin t trong thanh ton quc t a. Cn c vo phm vi s dng tin t, ngi ta chia ra lm 3 loi tin sau y: Khoa Ti chnh K ton Trang 36

Thanh ton quc t

- Tin t th gii (world currency) l vng. Hin nay cha c vt no khc c th thay th cho vng thc hin chc nng tin t th gii. - Tin t quc t (International curency) l cc ng tin hip nh thuc cc khi kinh t ti chnh quc t nh SDR, EUR trc y. - Tin t quc gia (National money) - l tin t ca tng nc nh USD, GBP, VND... b. Cn c vo s chuyn i ca tin t, chia ra thnh 3 loi tin sau y: - Tin t t do chuyn i (Free convertible currency) l nhng ng tin quc gia c th c chuyn i t do ra cc ng tin khc. C 2 loi tin t t do chuyn i: t do chuyn i ton b v t do chuyn i tng phn. ng tin no m vic chuyn i ca n ph thuc vo mt trong ba iu qui nh chuyn i sau y th gi l t do chuyn i tng phn: + Ch th chuyn i. + Mc chuyn i. + Ngun thu nhp tin t t u m ra. - Tin t chuyn nhng (Transferable currency) l tin t c quyn chuyn nhng t ngi ny qua ngi khc qua h thng ti khon m ti ngn hng. - Tin t clearing currency l tin t ghi trn ti khon v khng c chuyn dch sang mt ti khon khc. c. Cn c vo hnh thc tn ti ca tin t, chia lm 2 loi tin t sau y: - Tin mt (cash) l tin giy ca tng quc gia ring bit. T trng tin mt trong thanh ton quc t rt khng ng k. - Tin tn dng (credit currency) l tin ti khon, tin ghi s. Hnh thc tn ti ca tin tn dng l cc phng tin thanh ton quc t nh hi phiu, sec, T/T, M/T...Tin tn dng chim t trng rt ln trong thanh ton quc t. d. Cn c vo mc ch s dng tin t trong thanh ton, chia lm 2 loi: - Tin t tnh ton ( Account currency) l tin t c dng th hin gi c v tnh ton tng tr gi hp ng. - Tin t thanh ton (Payment currency) l tin t c dng thanh ton n nn, thanh ton trong hp ng mua bn ngoi thng. Vic s dng ng tin no l tin thanh ton trong hp ng mua bn ngoi thng trong hip nh thng mi v tr tin gia cc nc ni chung ph thuc vo cc yu t sau y: - S so snh lc lng ca hai bn mua v bn. - V tr ca ng tin trn th trng quc t. - Tp qun s dng ng tin thanh ton trn th gii. - ng tin thanh ton thng nht trong cc khu vc kinh t trn th gii. Khoa Ti chnh K ton Trang 37

Thanh ton quc t

Khi tin hnh thanh ton, bn no cng mun dng ng tin ca nc mnh v c nhng im li sau y: - C th qua nng cao a v ng tin nc mnh trn th trng th gii. - Khng phi dng n ngoi t tr n nc ngoi. - C th trnh c ri ro do t gi tin t nc ngoi bin ng gy ra. - C th to iu kin tng thm xut khu hng ca nc mnh. a v ca yn Nht Bn, trong nhng nm gn y c nng cao nh cn cn ngoi thng v cn cn thanh ton vng lai ca h thng d tha, nhng ng tin ny vn cha c s dng rng ri trong thanh ton quc t nh bng Anh v la M, v t trng xut nhp khu trong mu dch quc t ca nc ny cha ln lm so vi Anh, M v khi lng nghip v thanh ton quc t ca th trng ngoi hi nc ny khng nhiu bng th trng London v New York. ng Phrng Thu S t lu nay c coi l ng tin t do cng trn th gii, nhng v ngoi thng ca nc ny chim t trng nh trong mu dch quc t, th trng vn ca nc ny b nh, nn Phrng Thu S khng c s dng rng ri trong thanh ton quc t. Trong thanh ton ngoi thng, c nhng mt hng phi thanh ton bng mt loi tin t nht nh thng l nhng hng nguyn liu quan trng b mt s t nc khng ch t lu v sn xut v tiu th, cc nc ny bin vic dng loi tin t thanh ton tp qun quc t. V d mua bn cao su, thic v mt s kim loi mu khc thng thanh ton bng bng Anh, du ho bng la M.. 2. iu kin m bo hi oi. Khng hong thu chi quc t ca cc nc lm cho tin t thng xuyn bin ng. V vy, cc khon ngoi hi c th b tn tht do ngoi hi st gi hoc nhng khon chi ngoi hi c th b tn tht do ngoi hi tng gi. trnh khi nhng tn tht , trong cc hip nh v trong cc hp ng mua bn ngoi thng thng qui nh cc iu kin bo lu nhm bo m gi tr thc t ca cc khon thu nhp bng tin khi tin t ln xung tht thng c gi l iu kin bo m hi oi. Nhng iu kin m bo hi oi thng dng trong thanh ton quc t v ngoi thng nh sau: a. iu kin bo m vng. Hnh thc gin n nht ca iu kin m bo vng l gi c hng ho v tng tr gi hp ng c trc tip qui nh bng mt s lng vng nht nh. V d: 1tn ng = 65 g vng nguyn cht, tng gi tr ca hp ng 1.000 tn ng = 65 kg vng nguyn cht. Trong thc t mu dch quc t, ngi ta khng s dng hnh thc ny, v trong thanh ton quc t v ngoi thng hin nay, ngi ta khng dng vng th hin gi c v chi tr m ch yu dng ngoi t v dng cc phng tin thanh ton quc t trong thanh ton thanh ton b tr. Hnh thc thng dng ca iu kin m bo vng l gi c hng ho v tng gi tr hp ng mua bn c quy nh bng mt ng tin no v xc nh gi tr gi tr vng ca ng tin ny. Nu gi tr vng ca ng tin thay i th gi Khoa Ti chnh K ton Trang 38

Thanh ton quc t

c hng ho v tng gi tr hp ng mua bn phi c iu chnh li mt cch tng ng. Gi tr vng ca tin t oc biu hin qua hm lng vng v gi vng trn th trng, v vy, c 2 cch m bo khc nhau: - Gi c hng ho v tng gi tr hp ng u dng mt ng tin tnh ton v thanh ton, ng thi qui nh hm lng vng ca ng tin , khi tr tin nu hm lng vng ca ng tin thay i th gi c hng ho v tng gi tr hp ng mua bn cng c iu chnh li mt cch tng ng. V d, khi k hp ng, gi 1 tn go = 25 bng Anh, tng gi tr hp ng l 25.000 bng Anh, hm lng vng ca bng Anh l 2,48828 gam vng nguyn cht, n khi tr tin hm lng vng ca bng Anh gim 14,3% tc l gim cn 2,13281 gam th gi 1 tn go s c iu chnh ln 29,170 bng Anh v tng tr gi hp ng l 29.170 bng Anh (sc mua ca ng bng Anh gim 16,6%). Cch m bo ny ch c th p dng i vi nhng ng tin cng b hm lng vng v ch c tc dng trong trng hp chnh ph cng b chnh thc nh st hm lng vng ca ng tin xung. Trong iu kin hin nay, tin t khng c t do chuyn i ra vng th gi tr thc t ca ng tin khng phi hon ton do hm lng vng quyt nh. Mt khc, mc nh st hm lng vng ng tin ca chnh ph cc nc thng khng phn nh ng mc st gi thc t ca ng tin . V vy, hiu qu ca cch bo m ny ch c gi tr tng i m thi. Do vy, cch m bo ny t c dng. - Gi c hng ho v tng tr gi hp ng mua bn u dng mt ng tin tnh ton v thanh ton, ng thi qui nh gi vng lc trn mt th trng nht nh lm c s m bo. Khi tr tin nu gi vng trn th trng thay i n mt t l nht nh hoc vi bt c mt t l no so vi gi vng lc k kt hp ng th gi c hng ho v tng tr gi hp ng mua bn cng s c iu chnh mt cch tng ng. Cng v d trn, gi vng trn th trng London qui nh lc k kt hp ng l 15 bng Anh 1 ounce vng nguyn cht, khi tr tin gi vng trn th trng ny tng ln 18 bng Anh (tc l tng 20%) 1 ounce th gi c mt tn go s c iu chnh ln 30 bng Anh v tng tr gi hp ng tng ln 30.000 bng Anh. Cch bo m da vo gi vng ni chung phn nh nhy bn tnh hnh bin ng ca tin t ln xung, nhng cng khng bo m chnh xc, bi v hin nay vng tr thnh mt hng ho c bit v u c rt ln, gi vng trn th trng bin ng mnh lit, c khi vt xa bin ng ca gi c hng ho v t gi hi oi. Mt khc, c nhng nc m ng tin nc khng c lin h trc tip vi vng, nhng nc ny li khng c th trng vng t do, gi vng chnh thc do nh nc qui nh thng l khng ph hp vi gi vng thc t th cch m bo ny khng nhng thiu chnh xc m cn t ra km tc dng na. Trong trng hp ti nc m ng tin nc c dng thanh ton, khng c th trng vng t do hoc th trng vng nc khng th ni r c tnh hnh thc t ca gi vng th ngi ta c th cn c vo gi vng trn th Khoa Ti chnh K ton Trang 39

Thanh ton quc t

trng vng ca mt nc khc. V d, tng tr gi hp ng l 1.000.000 curon an Mch (hm lng vng ca curon an Mch l 0,12866 gam vng nguyn cht). Khi tr tin cn c vo gi vng ti th trng London ngy hm trc ngy tr tin ca s vng ngang vi tr gi ca 1.000.000 curon an Mch (128,66 kg vng) v t gi bn curon an Mch trn th trng London ca ngy hm trc hm tr tin nhng s curon ny khng c t hn 1.000.000 curon an Mch. Ngi bn hng c quyn khng dng t gi ny m yu cu dng t gi in hi cao bn bng Anh ca ngy hm trc hm tr tin ti Copenhagen. b. iu kin bo m ngoi hi La chn mt ng tin tng i n nh, xc nh mi quan h t gi vi ng tin thanh ton m bo gi tr ca tin t thanh ton l iu kin m bo ngoi hi. iu kin m bo ngoi hi c hai cch qui nh sau y: - Trong hp ng qui nh ng tin tnh ton v ng tin thanh ton l mt loi tin, ng thi xc nh t gi gia ng tin vi mt ng tin khc (thng l ng tin tng i n nh). n khi tr tin, nu t gi thay i th gi c hng ho v tng gi tr hp ng phi c iu chnh mt cch tng ng. V d: ng tin tnh ton v ng tin thanh ton l SGD, mt hp ng c gi tr 1.000.000 SGD, xc nh quan h t gi vi GBP l ng tin tng i n nh l 1GBP = 2,2SGD, n khi thanh ton, t gi thay i l 1GBP = 2,42 SGD th tng gi tr hp ng phi c iu chnh l 1.100.000 SGD (ng SGD gim gi 10% so vi GBP, nn tng gi tr hp ng phi tng 10%). - Trong hp ng qui nh ng tin tnh ton l mt ng tin (thng l ng tin tng i n nh) v thanh ton bng mt ng tin khc (tu thuc vo s tho thun trong hp ng). Khi tr tin cn c vo t gi gia ng tin tnh ton v ng tin thanh ton tnh ra s tin phi tr l bao nhiu. V d: Trong hp ng ly GBP lm ng tin tnh ton v tng gi tr hp ng l 1.000.000 GBP v hp ng tho thun thanh ton bng JPY. n thi im thanh ton t gi gia GPB v JPY l 1GBP = 210JPY th tng gi tr hp ng phi thanh ton l 1.000.000*210 = 210 triu JPY. y l cch thng dng trong thanh ton quc t hin nay. Trong hai cch m bo ngoi hi ny, cn ch n vn t gi lc thanh ton cn c vo t gi no. Thng l ly t gi trung bnh gia t gi cao v t gi thp vo ngy hm trc hm tr tin. Trong trng hp hai ng tin cng st gi mt mc nh nhau th iu kin m bo ngoi hi ny mt tc dng. Ngoi ra, ngi ta cn c th kt hp c hai iu kin m bo vng v m bo ngoi hi m bo gi tr ca tin t, cn gi l iu kin m bo hn hp. Vi iu kin ny, trong hp ng qui nh gi c hng ho cn c vo mt ng tin tng i n nh v xc nh hm lng vng ca ng tin ny. n lc tr tin nu hm lng thay i th gi c hng ho phi c iu chnh li mt cch tng ng. ng thi tr tin tnh bng mt ng tin khc cn c vo t gi ngoi hi trung bnh gia t gi cao v t gi thp gia n v ng tin tnh ton ti th trng ca nc c ng tin tnh ton vo ngy hm trc hm thanh ton. Khoa Ti chnh K ton Trang 40

Thanh ton quc t

V d: Gi hng tnh bng bng Anh c hm lng vng l 2,13281 gam vng nguyn cht, tr tin bng ng curon Thu in cn c vo t gi ngoi hi trung bnh gia t gi cao v t gi thp gia curon v bng Anh ti London vo ngy hm trc hm tr tin. c. iu kin m bo theo r tin t Trong iu kin hin nay, khi m hm lng vng ca tin t khng cn c ngha thit thc i vi vic xc nh t gi hi oi, h thng t gi c nh di mi hnh thc b tan v, t gi hot ng trn th trng th gii b bin ng d di v th ni t do, sc mua ca tin t ca nhiu nc gim st nghim trng, th vic p dng cc iu kin bo m hi oi ni trn khng cn c ngha thit thc na (tr m bo theo gi vng). khc phc tnh hnh trn, ngi ta phi da vo nhiu ngoi t ca nhiu nc m bo gi tr thc t ca cc khon thu nhp bng ngoi t trn hp ng. Cch m bo c gi m bo hi oi theo r ngoi t c chn. Khi p dng bo m hi oi theo r tin t ny, cc bn phi thng nht la chn s lng ngoi t a vo r v cch ly t gi hi oi ca cc ngoi t so vi ng tin c m bo vo lc k kt hp ng v lc thanh ton, iu chnh tng gi tr ca hp ng . m bo ngoi hi theo r tin t c th c thc hin bng hai cch: Mt l, tng tr gi hp ng c iu chnh cn c vo mc bnh qun t l bin ng ca t gi hi oi c r tin t. V d: Tn ngoi t a vo r GBP CHF CAD SGD C r T gi USD Ngy k hp ng Ngy thanh ton (1) (2) 0,7320 0,6588 1,2150 1,1178 1,1230 1,0555 1,7260 1,6397 4,7960 4,4718 % bin ng USD -10,00 -8,00 -6,00 -5,00 -29

Nh vy, mc bnh qun t l bin ng ca t gi hi oi c r tin t l: -29 = - 7,25% 4 V tng gi tr ca hp ng mua bn ngoi thng ny s c iu chnh ln 107,25%. - Hai l, tng gi tr hp ng c iu chnh cn c vo t l bin ng ca bnh qun t gi hi oi ca c r tin t vo lc thanh ton so vi lc k kt hp ng. - Cng vi v d trn: Khoa Ti chnh K ton Trang 41

Thanh ton quc t

+ Trc ht, tnh bnh qun ca t gi hi oi ca r tin t vo lc k kt hp ng: 4,7960 : 4 = 1,199 + Sau , tnh bnh qun ca t gi hi oi ca r tin t vo lc thanh ton: 4,4718 : 4 = 1,11795 T l bin ng ca bnh qun t gi hi oi c r tin t vo lc thanh ton so vi lc k kt hp ng l:

1,11795 1,199 *100% = 6,76% 1,199

Nh vy, tng gi tr hp ng s c iu chnh ln 106, 76%. d. iu kin m bo cn c vo tin t quc t: SDR, EUR. Tng tr gi hp ng c tnh ton v thanh ton bng mt ngoi t no , ng thi chn SDR (hay EUR) lm tin t m bo ng tin ca hp ng. Tng tr gi hp ng s c iu chnh cn c vo mc chnh lch gia t gi ca SDR (hay EUR) v ng tin hp ng vo ngy thanh ton so vi ngy k hp ng. V d: Tng tr gi hp ng l 100.000 USD T gi k hp ng SDR/USD =1,20 T gi thanh ton SDR/USD = 1,80 Tng tr gi hp ng c iu chnh: 100.000 * 1,80/1,20 = 150.000 USD. e. iu kin m bo cn c vo s bin ng ca gi c iu kin m bo vng v ngoi hi khng th m bo gi tr thc t ca ng tin thu v trong tnh hnh t gi v hm lng vng c qui nh mt cch gi to. V vy m bo gi tr thc t ca ng tin thanh ton, trong hp ng cn c th dng hai cch qui nh iu kin m bo sau y: - S tin phi tr cn c vo tnh hnh bin ng ca ch s gi c m thay i mt cch tng ng. Trong ngoi thng t dng cch ny bi v ch s gi c thay i khng bao gi phn nh y v chnh xc s bin ng tin t, bi v c nhiu nhn t nh hng n s bin ng gi c, trong , nhn t tin t ch l mt. - S tin phi tr cn c vo tnh hnh bin ng ca gi c hng ho trn th trng hay ca gi thnh sn xut (ton b hay mt phn gi thnh sn xut) loi hng . Trong tnh hnh lm pht tin t thng xuyn v ph bin cc nc hin nay, iu kin m bo ny ch m bo quyn li ca ngi xut khu, c bit l trong vic k kt hp ng di hn, nhng khng c li cho ngi nhp khu. II. IU KIN A IM THANH TON Trong thanh ton quc t gia cc nc, bn no cng mun tr tin ti nc mnh, ly nc mnh lm a im thanh ton v c nhng iu li sau y: Khoa Ti chnh K ton Trang 42

Thanh ton quc t

a. C th n ngy tr tin mi phi chi tin ra, ng vn nu l ngi nhp khu hoc c th thu tin v nhanh chng nn lun chuyn vn nhanh nu l ngi xut khu. b. Ngn hng nc mnh thu c th tc ph nghip v. c. C th to iu kin nng cao c a v ca tin t nc mnh trn th gii. Trong thanh ton ngoi thng, a im thanh ton c th nc ngi nhp khu hoc nc ngi nhp khu hoc nc th ba. Nhng trong thc t, vic xc nh a im thanh ton l do s so snh lc lng gia hai bn quyt nh, ng thi cng cn thy rng dng ng tin thanh ton ca nc no th a im thanh ton thng l nc y. III. IU KIN THI GIAN THANH TON iu kin thi gian thanh ton c quan h cht ch ti vic lun chuyn vn, li tc, kh nng c th trnh c nhng bin ng v tin t thanh ton, do n l vn quan trng v thng xy ra tranh chp gia cc bn trong m phn, k kt hp ng. Trong thanh ton quc t, iu kin thi gian thanh ton trong cc nghip v ngoi thng phc tp hn c, thng c ba cch qui nh: 1. Thi gian tr tin trc: Tr tin trc l sau khi k hp ng hoc sau khi bn xut khu n t hng ca bn nhp khu, nhng trc khi giao hng th bn nhp khu tr cho bn xut khu ton b hay mt s tin hng. Tr tin trc c th l vi mc ch ca ngi nhp khu cp tn dng ngn hn cho ngi xut khu. Song cng c loi tr tin trc vi mc ch nhm m bo thc hin hp ng ca ngi nhp khu. C hai loi tr tin trc: 1.1. Ngi mua tr tin trc cho ngi bn x ngy k t sau ngy k hp ng hoc sau ngy hp ng c hiu lc. Cn phn bit hai mc tnh. * x ngy sau ngy k hp ng * x ngy sau ngy hp ng c hiu lc. - Mc ch ca loi tr tin trc ny l cp tn dng xut khu. - Thi gian tr trc c qui nh thng l mt s ngy nht nh sau ngy k hp ng hoc sau ngy hp ng c hiu lc. - Cn phn tch thi gian tr trc v thi gian cp tn dng ng trc ny. Thi gian cp tn dng tnh t ngy bt u ng trc tin n ngy ng bn hon tr tin ng trc . - S tin tr trc ln hay nh ph thuc vo nhu cu vay ca ngi bn v kh nng cp tn dng ca ngi mua. - Gi hng hp ng ny nh hn gi hng tr tin ngay. Phn chnh lch ny l tin li pht sinh ca s tin ng trc to ra m ngi bn gim gi cho ngi mua. Cng thc gim gi: DP = PA [( 1 + R)N -1]/Q Khoa Ti chnh K ton Trang 43

Thanh ton quc t

Trong : DP: Chit khu gi tr trn mt n v hng ho. PA: S tin ng trc. R: Li sut (thng, nm) N: Thi gian cp tn dng ng trc (thng, nm) Q: S lng hng ho ca hp ng. V d: PA = 100.000 USD (chim 20% tng tr gi hp ng) R = 5%/ thng. N = 5 thng. Q = 1.000 tn. DP = 100.000 [( 1 + 0,05)5 - 1]/1.000 = 27,6 USD. C ngha l gi mt tn phi c gim gi l 27,60 USD. - Qui nh thng nht cch tnh tin v hon tr tin ng trc: + ng hay hon tr mt ln hoc nhiu ln. + Hon tr bng cch khu tr vo tr gi ho n ca tng chuyn giao hng. + T l phn trm khu tr ( hoc t l bnh qun, hoc gim, tng dn). + Nu ng v hon tr lm nhiu ln, th cn tnh ra thi hn tn dng trung bnh ca n. 1.2. Ngi mua tr tin trc cho ngi bn x ngy trcngy giao hng. Ngy giao hng ny thng c hiu l ngy giao hng chuyn u tin qui nh trong hp ng. - Mc ch ca loi tr trc ny l nhm m bo thc hin hp ng nhp khu. - Thi gian tr tin trc ny thng l rt ngn ( 10 ngy, 15 ngy). Ngi bn ch giao hng khi nhn c bo C s tin ng trc. - C th v thng thng l khng tnh li vi s tin ng trc. - S tin ng trc nhiu hay t c th c tnh nh sau: a. Trong trng hp k hp ng vi gi bn cao hoc qu cao so vi gi bnh qun trn th trng, s tin ng trc c th tnh nh sau: PA = Q ( HP MP) Trong : PA: Tin ng trc. Q: S lng hng ho HP: Gi hp ng cao. MP: Gi bnh qun trn th trng. Nu ta k hp ng bn 1.000 MT go trng, 35% tm ma mi vi gi 280 USD/MT FOB Hi Phng so vi gi go bnh qun cng loi trn th trng Bng Cc l 210 USD/MT th c th coi l k c gi qu cao. phng ngi mua hu hp ng hoc t chi nhn hng, ta yu cu ngi mua phi tr trc 10 ngy trc ngy giao hng mt s tin ng trc l: Khoa Ti chnh K ton Trang 44

Thanh ton quc t

PA = 1.000 ( 280 210) = 70.000 USD b. Trong trng hp ngi bn khng tin tng vo kh nng thanh ton ca ngi mua, h thng bt ngi mua tr tin ng trc mt s tin l: PA = TA [( 1 + R)N -1] +D Trong : PA: Tin ng trc TA[( 1+ R)N -1]: Tin li vay ngn hng. TA: Tng tr gi hp ng R: Li sut vay ngn hng N: Thi hn vay ca ngi xut khu D: Tin pht vi c hp ng. V d: TA = 100.000 USD R = 5% thng N = 5 thng D = 6% tng tr gi hp ng PA = 100.000[( 1 + 0,05)5 -1] + 100.000 * 6/100 = 33.600 USD 2. Thi gian tr ngay c chia lm 5 loi: 2.1. Ngi mua tr tin cho ngi bn sau khi ngi bn hon thnh ngha v giao hng khng trn phng tin vn ti ti ni giao hng ch nh. - Gi tt tr tin ngay ny l C.O.D ( Cash on delivery). - Ni giao hng c ch nh ( Named place) c hiu: a. Giao ti xng- EXW, tc l ngi bn hon thnh giao hng ti c s ca mnh nh kho xng, nh my v..v: b. Giao dc mn tu - FAS, tc l ngi bn hon thnh ngha v giao hng khi hng t dc mn tu, trn cu cng, trn s lan ti cng bc hng quy nh . c.Giao ti bin gii - DAF, tc l ngi bn hon thnh ngha v giao hng ti mt a im quy nh ti bin gii. d.Giao cho ngi vn ti - FCA, tc l ngi bn hon thnh ngha v giao hng khi hng giao xong cho ngi vn ti ( ngi chuyn ch, ngi i l ca ngi vn ti, ngi giao nhn ) ti ni giao hng . - Cc t ch ngi vn ti, ni giao hng, EXW, FAS, DAS, FCA, c gii thch trong Incoterms 1990 ca ICC. - Sau khi hon thnh nhim v giao hng,ngi bn thng bo cho ngi mua,ngi mua tr tin ngay sau khi nhn c thng bo . - Vic thng bo c th c tin hnh: a. Bng Telex, Fax, hoc Telephone b. Bng th gi qua ng bu in c. Trc tip cho ngi i din ngi mua nc ngi bn. 2.2. Ngi mua tr tin cho ngi bn ngay sau khi ngi bn hon thnh ngha v giao hng trn phng tin vn ti ti ni giao hng quy nh. Khoa Ti chnh K ton Trang 45

Thanh ton quc t

- Phng tin vn ti bao gm:Toa xe la, t,x lan,tu bin... - Giao hng trn phng tin vn ti bin ph bin nht l: Giao hng trong tu - F.O.B ti cng giao hng hoc giao hng trn boong tu - F.O.D ti cng giao hng. - Giao hng trn toa tu ho ga bin gii nc ngi bn cng l cch giao hng ph bin bng ng st. - Sau khi nhn c vn n ca thuyn trng (hoc ngi ch phng tin vn ti), ngi bn thng bo cho ngi mua yu cu tr tin ngay. 2.3. Sau khi hon thnh giao hng,ngi bn lp b chng t gi hng v chuyn n ngi mua, ngi mua tr tin ngay sau khi nhn b chng t. - B chng t gi hng do ngi bn lp ra c th c gi l chng t thng mi. - S loi v s lng chng t c quy nh hoc l trong hp ng v /hoc trong phng thc thanh ton p dng. - B chng t gi hng thng gm nhng chng t: + Ho n thng mi (Commercial invoice) + Vn ti n hoc chng t vn ti (Bill of lading) + Bo him n (Insurance policy) + Giy chng nhn phm chc (Certificate of quality) + Giy gim nh/kim nghim (Test/inspection certificate) + Giy chng nhn xut x (Certificate of origin) + Giy k khai ng gi (Packing list) + Xc nhn thng bo bng in giao hng + V cc giy t khc - C nhiu cch chuyn chng t i tin ngi mua: a. Bng ng bu in quc t: chuyn thng thng hay chuyn nhanh. b. Qua thuyn trng c. Chuyn trc tip cho ngi mua hoc i din ca h. d. Qua h thng ngn hng quc t, c th l t ngn hng nc ngi bn n ngn hng nc ngi mua. y l cch ph bin nht, an ton nht hin nay. - iu kin nhn chng t: ngi mua nhn chng t theo mt trong hai iu kin sau y: a. V iu kin, tc l chng t gi hng c trao trc tip cho ngi mua khng km theo iu kin phi tr tin. Trong trng hp ny, vn ti n thng phi l loi ch danh ngi mua. b. C iu kin, tc l ngi chuyn chng t ch giao chng t cho ngi mua khi ngi mua tr tin. - Loi tr tin ny c tn gi l D/P ( Documents Against Payment) tc l tr tin ngay i ly chng t, hoc l at Sight, tc l tr tin khi nhn thy hi phiu i tin ca ngi bn.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 46

Thanh ton quc t

- Vn ti n l loi theo lnh (To order B/L ), vi loi B/L ny, ngi mua sau khi tr tin hi phiu s c ngn hng k hu B/L chuyn quyn s hu B/L cho ngi mua. c. Cc iu kin nhn chng t t ra i vi ngi mua thng c qui nh r rng trong cc phng thc thanh ton nh Documentary Collection, Documentary Credits, Authority to Purchase.v...vv 2.4. Loi tr tin ngay th t ny ging loi tr tin ngay (2.3) nu trn, song ch khc l ngi mua tr tin sau khi nhn chng t trong vng t 5 n 7 ngy. - Tn gi tr tin ngay loi ny l D/P x ngy. t khi ngi ta gi l tr tin ngay at Sight x ngy. p dng cho vic thanh ton cc mt hng phc tp v quy cch phm cht, chng loi, n gi nh hng linh kin in t, ho cht, thuc bc... Ngn hng trao chng t hng ho cho ngi mua (tr vn ti n) ngi mua kim tra chng t trong vng t 5 n 7 ngy. Ngi mua tr tin th ngn hng mi k hu B/L cho ngi mua hng. 2.5. Ngi mua tr tin ngay cho ngi bn sau khi nhn xong hng ho ti ni qui nh hoc ti bn cng. - Tn loi tr tin ngay loi ny cn c gi tt l C.O.R (cash on Receipt). - C rt nhiu khi nim nhn hng khc nhau, v d: a. Nhn hng ti a im nc ngi bn. b. Nhn hng ti a im nc ngi mua, sau khi hng ho c gim nh xong. Kt qu ca gim nh v s lng, cht lng l cn c tr tin. c. Nhn hng trn phng tin vn ti ca ngi mua iu n nhn hng ( t, x lan, tu ho) 3. Thi gian tr tin sau, cng gm c 4 loi v n ly 4 loi tr tin ngay lm mc m vic tr tin xy ra sau x ngy: 3.1. Tr tin ngay sau x ngy k t ngy nhn c thng bo ca ngi bn hon thnh giao hng khng trn phng tin vn ti ti ni giao hng qui nh. 3.2. Tr tin sau x ngy k t lc bn hng hon thnh giao hng trn phng tin vn ti ti ni giao hng. 3.3. Tr tin ngay sau x ngy k t lc nhn c chng t D/A (Documents against acceptance). 3.4. Tr tin ngay sau x ngy k t ngy nhn xong hng ho. Tu theo tnh cht ca hp ng, tnh cht ca loi hng ho m iu kin thi gian thanh ton c th vn dng mt trong cc cch trn hoc vn dng tng hp cc cch. V d: Mt hp ng bn my mc thit b ghi: - 3% tin hng tr cho ngi bn trong thi hn 30 ngy sau ngy k hp ng. - 7% tin hng tr cho ngi bn trong vng 30 ngy trc ngy qui nh t giao hng th nht. Khoa Ti chnh K ton Trang 47

Thanh ton quc t

- 5% tin hng tr cho ngi bn ngay sau khi giao t hng cui cng - 5% tin hng tr cho ngi bn trong vng 30 ngy khi lp xong my, khng c chm qu 12 thng k t khi giao xong t hng cui cng. - 80% tin hng cn li tr trong thi hn 5 nm, mi nm mt phn bng nhau. Trong v d ny, hai cch tr tin u tin (bng 10% tr gi hng) l tr tin trc mang tnh cht cp tn dng cho ngi xut khu, cch tr tin th ba l tr tin ngay, hai cch cui cng l tr tin sau. IV. IU KIN PHNG THC THANH TON Phng thc thanh ton l iu kin quan trng bc nht trong cc iu kin thanh ton quc t. Phng thc thanh ton tc l ch ngi bn dng cch no thu tin v, ngi mua dng cch no tr tin. Trong bun bn, ngi ta c th la chn nhiu phng thc thanh ton khc nhau thu tin v hoc tr tin, nhng xt cho cng vic la chn phng thc no cng phi xut pht t yu cu ca ngi bn l thu tin nhanh, y , ng v t yu cu ca ngi mua l nhp hng ng s lng, cht lng v ng hn. Cc phng thc thanh ton quc t dng trong ngoi thng gm c: 1. Phng thc chuyn tin 1.1. nh ngha: Phng thc chuyn tin l phng thc m trong khch hng (ngi tr tin) yu cu ngn hng ca mnh chuyn mt s tin nht nh cho mt ngi khc (ngi hng li) mt a im nht nh bng phng tin chuyn tin do khch hng yu cu. Cc bn tham gia: - Ngi tr tin (ngi mua, ngi tr n) hoc ngi chuyn tin (ngi u t, kiu bo chuyn tin v nc, ngi chuyn kinh ph ra nc ngoi) l ngi yu cu ngn hng chuyn tin ra nc ngoi. - Ngi hng li (ngi bn, ch n, ngi tip nhn vn u t) hoc l ngi no do ngi chuyn tin ch nh. - Ngn hng chuyn tin l ngn hng nc ngi chuyn tin. - Ngn hng i l ca ngn hng chuyn tin l ngn hng nc ngi hng li. 1.2 Trnh t tin hnh ngip v Ngn hng chuyn tin (2) Ngi chuyn tin (1): Giao dch thng mi Khoa Ti chnh K ton Trang 48 (3) Ngn hng i l (4) (1) Ngi hng li

Thanh ton quc t

(2): Vit n yu cu chuyn tin (bng th hoc bng in) cng vi u nhim chi. (3): Chuyn tin ra nc ngoi qua ngn hng (4): Ngn hng chuyn tin cho ngi hng li 1.3. Trng hp p dng - Tr tin hng nhp khu vi nc ngoi, cn ch : + Lc no th chuyn tin: thng l sau khi nhn xong hng ho, hoc l sau khi nhn c chng t gi hng. + S tin c chuyn da vo: tr gi ca ho n thng mi, hoc kt qu ca vic nhn hng v s lng v cht lng qui ra s tin phi chuyn. + Chuyn tin bng th chm hn chuyn tin bng in. + Khng p dng trong thanh ton hng xut khu vi nc ngoi, v d b ngi mua chim dng vn. - Thanh ton trong lnh vc thng mi v cc chi ph c lin quan n xut nhp khu hng ho. - Chuyn vn ra bn ngoi u t hoc chi tiu ph thng mi. - Chuyn kiu hi. 1.4. Cc yu cu v chuyn tin - Mun chuyn tin phi c giy php ca B ch qun hoc B ti chnh. Chuyn tin thanh ton trong ngoi thng phi c: + Hp ng mua bn ngoi thng + B chng t gi hng ca ngi xut nhp khu chuyn n. + Giy php kinh doanh xut nhp khu (nu cn) + U nhim chi ngoi t v ph chuyn tin. Vit n chuyn tin gi n VCB hoc mt ngn hng thng mi c php thanh ton quc t. Cn ghi : - Tn, a ch ca ngi hng li, s ti khon nu ngi hng li yu cu. - S ngoi t xin chuyn cn ghi r bng s hoc bng ch, loi ngoi t. - L do chuyn tin - V nhng yu cu khc - K tn, ng du. 2. Phng thc ghi s 2.1 nh ngha: Ngi bn m mt ti khon (hoc mt quyn s) ghi n ngi mua sau khi ngi bn hon thnh giao hng hay dch v, n tng nh k (thng, qu, na nm) ngi mua tr tin cho ngi bn. c im ca phng thc ny: - y l mt phng thc thanh ton khng c s tham gia ca ngn hng vi chc nng l ngi m ti khon v thc thi thanh ton. - Ch m ti khon n bin, khng m ti khon song bin. Nu ngi mua m ti khon ghi th ti khon y ch l ti khon theo di, khng c gi tr thanh quyt ton gia hai bn. Khoa Ti chnh K ton Trang 49

Thanh ton quc t

- Ch c hai bn tham gia thanh ton: ngi bn v ngi mua. 2.2.Trnh t tin hnh nghip v: Ngn hng bn bn (2) (2) Ngi bn Ngi mua (1) (1) Giao hng hoc dch v cng vi gi chng t hng ho (2) Bo n trc tip (3) Ngi mua dng phng thc chuyn tin tr tin khi n nh k thanh ton. 2.3. Trng hp p dng: - Thng dng cho thanh ton ni a. - Hai bn mua, bn phi thc s tin cy ln nhau. - Dng cho phng thc mua bn hng i hng, nhiu ln, thng xuyn trong mt thi k nht nh (6 thng, 1 nm) - Phng thc ny ch c li cho ngi mua. - Dng cho thanh ton tin gi bn hng nc ngoi. - Dng trong thanh ton tin phi mu dch nh: Tin cc ph vn ti, tin ph bo him, tin hoa hng trong nghip v mi gii, u thc, tin li cho vay v u t. 2.4. Nhng iu cn ch khi p dng l: - Quy nh thng nht ng tin ghi trn ti khon. - Cn c ghi n ca ngi bn thng l ho n thng mi. - Cn c nhn n ca ngi mua, hoc l da vo gi tr ho n giao hng, hoc l da vo kt qu nhn hng ni nhn hng. - Phng thc chuyn tin hoc bng th, hoc l bng in cn phi tho thun thng nht gia hai bn. - Gi hng trong phng thc ghi s ny thng cao hn gi hng bn tin ngay. Chnh lch ny l tin li pht sinh ra ca s tin ghi s trong khong thi gian bng nh k thanh ton theo mc li sut c ngi mua chp nhn. - nh k thanh ton c hai cch quy nh: hoc l quy nh x ngy k t ngy giao hng i vi tng chuyn hng, v d: 60 ngy k t ngy k pht ho n thng mi hoc t ngy ghi trn vn n giao hng, hoc l quy nh theo mc thi gian ca nin lch, v d: cui mi qu thanh ton mt ln. - Vic chuyn tin thanh ton chm ca ngi mua c gii quyt th no, c pht chm tr khng, mc pht bao nhiu, tnh t lc no? Khoa Ti chnh K ton Trang 50 (3) Ngn hng bn mua (3)

Thanh ton quc t

- Nu pht sinh s khc nhau gia s tin ghi n ca ngi bn v s tin nhn n ca ngi mua th gii quyt th no? 3. Phng thc nh thu (Collection of payment) 3.1. nh ngha: Phng thc nh thu l mt phong thc thanh ton trong ngi bn hon thnh ngha v giao hng hoc cung ng mt s dch v cho khch hng u thc cho ngn hng ca mnh thu h s tin ngi mua trn c s hi phiu ca ngi bn lp ra. Cc bn tham gia phng thc nh thu gm c: - Ngi bn tc l ngi hng li (Principal) - Ngn hng bn bn l ngn hng nhn s u thc ca ngi bn (Remitting bank) - Ngn hng i l ca ngn hng bn bn l ngn hng nc ngi mua (Collecing bank and/or presenting bank) - Ngi mua tc l ngi tr tin (Drawee) 3.2. Cc loi nh thu: a. Nh thu phiu trn (clean collection) l phng thc trong ngi bn u thc cho ngn hng thu h tin ngi mua cn c vo hi phiu do mnh lp ra, cn chng t gi hng th gi thng cho ngi mua khng qua ngn hng. Trnh t tin hnh nghip v ca nh thu phiu trn phi tri qua cc bc sau y: (1) Ngi bn sau khi gi hng v chng t gi hng cho ngi mua, lp mt hi phiu i tin ngi mua v u thc cho ngn hng ca mnh i tin h bng ch th nh thu. (2) Ngn hng phc v bn bn gi th u thc nh thu km hi phiu cho ngn hng i l ca mnh nc ngi mua nh thu tin. (3) Ngn hng i l yu cu ngi mua tr tin hi phiu (nu tr tin ngay) v chp nhn tr tin hi phiu (nu mua chu). (4) Ngn hng i l chuyn tin thu c cho ngi bn, nu ch l chp nhn hi phiu th ngn hng gi hi phiu hoc chuyn li cho ngi bn. Khi n hn thanh ton, ngn hng s i tin ngi mua v thc hin vic chuyn tin nh trn. S trnh t nghip v nh thu phiu trn: (2) Ngn hng Ngn hng thu v chuyn chng t xut trnh chng t (4) (1) (4) (4) (3)

Gi hng v chng t Ngi bn Khoa Ti chnh K ton Ngi mua Trang 51

Thanh ton quc t

(1) Nh thu hi phiu. (2,3) i tin ngi mua (4) Ngi mua tr tin cho ngi bn. Phng thc nh thu hi phiu trn thng ch c p dng trong nhng trng hp sau y: - Ngi bn v ngi mua tin cy ln nhau hoc l c quan h lin doanh vi nhau gia cng ty m, cng ty con hoc chi nhnh ca nhau. - Thanh ton v cc dch v c lin quan ti xut khu hng ho, v vic thanh ton ny khng cn thit phi km theo nhng chng t nh tin cc ph vn ti, bo him, pht bi thng... Phng thc nh thu phiu trn khng c p dng nhiu trong thanh ton v mu dch, v n khng m bo quyn li cho ngi bn, v vic nhn hng ca ngi mua hon ton tch ri khi khu thanh ton, do ngi mua c th nhn hng v khng tr tin hoc chm tr tr tin. i vi ngi mua p dng phng thc ny cng c iu bt li, v nu hi phiu n sm hn chng t, ngi mua phi tr tin ngay trong khi khng bit vic giao hng ca ngi bn c ng hp ng hay khng. b. Nh thu km chng t ( Documentary collection) S trnh t nghip v nh thu km chng t Ngn hng chuyn chng t (1) (4) Gi hng (2) (4) (4) (3) Ngn hng thu v xut trnh chng t

Ngi bn

Ngi mua

L phng thc trong ngi bn u thc cho ngn hng thu h tin ngi mua khng nhng cn c vo hi phiu m cn cn c vo b chng t gi hng km theo vi iu kin l nu ngi mua tr tin hoc chp nhn tr tin hi phiu th ngn hng mi trao b chng t gi hng cho ngi mua nhn hng . Trnh t tin hnh nghip v nh thu km chng t cng ging nh nh thu phiu trn. Ch khc khu (1) l lp mt b chng t nh ngn hng thu h tin. B chng t gm c hi phiu v cc chng t gi hng km theo, khu (3)l ngn hng i l ch trao chng t gi hng cho ngi mua nu ngi mua tr tin hoc chp nhn tr tin hi phiu. Trong nh thu km chng t, ngi bn u thc cho ngn hng ngoi vic thu h tin cn c vic nh ngn hng khng ch chng t vn ti i vi ngi Khoa Ti chnh K ton Trang 52

Thanh ton quc t

mua. y l s khc nhau c bn gia nh thu km chng t v nh thu km phiu trn. Vi cc khng ch chng t ny, quyn li ca ngi bn c bo m hn. Tuy vy nh thu km chng t cn c mt s mt yu sau y: - Ngi bn thng qua ngn hng mi khng ch c quyn nh ot hng ho ca ngi mua ch cha khng ch c vic tr tin ca ngi mua. Ngi mua c th ko di vic tr tin bng cch cha nhn chng t hoc c th khng tr tin cng c khi tnh hnh th trng bt li vi h . - Vic tr tin cn qu chm chp, t lc giao hng n lc nhn c tin c khi ko di c vi thng hoc na nm. - Trong phng thc ny ngn hng ch ng vai tr l ngi trung gian thu tin h, cn khng c trch nhim n vic tr tin ca ngi mua. 3.3. Nhng vn s dng phng thc nh thu a. Vn bn php l quc t thng dng ca nh thu l quy tc thng nht v nh thu s 522 ca phng thng mi quc t, bn sa i nm 1995. Mun s dng bn quy tc ny, hai bn mua bn phi thng nht quy nh trong hp ng bn. b. Ngi bn phi lp mt ch th nh thu gi n ngn hng i din cho mnh nh thu h tin .Trong ch th nh thu, ngi bn phi ra nhng iu kin nh thu v c ngn hng chp nhn. y l chng t php l c th iu chnh quan h gia bn v ngn hng phc v bn bn. Ni dung ca ch th nh thu thng bao gm nhng iu kin sau y: - iu kin tr tin l D/A hay D/P. Theo iu kin D/P, ngi mua phi tr tin hi phiu th ngn hng mi trao b chng t gi hng cho h. Trong iu kin D/A, thay v hnh ng tr tin bng hnh ng chp nhn tr tin ca ngi mua. Trng hp ny dng cho vic bn chu hng ngn ngy ca ngi bn cho ngi mua. - Chi ph nh thu ai chu? C th qui nh nh sau: + Ngi bn chu chi ph v l ph ca ngn hng nhn u thc, ngi mua chu cho ngn hng i l. Nu khng quy nh, ngn hng thu h phi gnh chu. + Trong trng hp b t chi thanh ton hp l, c khi ngi bn phi chu c chi ph v l ph ca ngn hng i l. + Trong trng hp thu bng in, ngi bn phi chu thm chi ph in tn. c. Trong trng hp hng n trc chng t, ngi mua c th yu cu ngn hng cp giy m bo vi hng tu nhn hng. Mun nhn c giy m bo ca ngn hng, ngi mua phi trao cho ngn hng giy cam kt i tch. Thuyn trng ch giao hng cho ngi mua nu trn giy m bo ca ngn hng c hai ch k, mt l ca ngn hng, hai l ca ngi mua. d. Trong trng hp ngi mua t chi thanh ton v khng nhn hng th cch gii quyt v l hng nh th no? C my vn cn lu sau y: - U thc ngay cho c quan no hay cho ngn hng i l lu kho l hng b t chi thanh ton. Nu u thc chm, ch tu c th lu l hng vo kho ca hng tu, nu ch bng tu Liner. Hng Kng khng mt ph tn lu kho hng Khoa Ti chnh K ton Trang 53

Thanh ton quc t

tu nu thi hn di mt tun, cn nu ko di thm mt ngy ca tun th 2 tr i th hng tu tnh ph theo mc ph lu kho c thng. Kinh nghim cho thy hng c lu kho h thng kho cng cng Hng Kng, Singapo chu chi ph thp hn nhiu so vi kho tu bin. - Cch gii quyt hng ho b t chi thanh ton c th nh sau: Mt l, gim gi hng bn cho ngi mua, nu nh hng b t chi c cht lng thp hn cht lng k hp ng, giao hng chm nn khng phc v kp thi cho thi v tiu th... Hai l, nh ngn hng bn cho ngi khc. Ba l, chuyn hng v nc ngi bn, nu l hng qu. Bn l, bn u gi cng khai. y l mt phng thc bn hng c bit, giao hng cho ngi mua no tr gi cao nht sau khi trc tip xem hng ho. Ch p dng bn u gi i vi nhng mt hng cng knh, c gi tr thp, chi ph vn chuyn, lu kho bi cao. 4. Phng thc tn dng chng t (Documentary Credit) 4.1. nh ngha: Phng thc tn dng chng t l mt s tho thun, trong mt ngn hng (ngn hng m th tn dng) theo yu cu ca khch hng (ngi yu cu m tn dng) s tr mt s tin nht nh cho ngi khc (ngi hng li s tin ca th tn dng) hoc chp nhn hi phiu do ngi ny k pht trong phm vi s tin , khi ngi ny xut trnh c cho ngn hng m th tn dng mt b chng t thanh ton ph hp vi nhng qui nh ra trong th tn dng. Cc bn tham gia trong phng thc tn dng chng t bao gm: - Ngi xin m th tn dng, l ngi mua, ngi nhp khu hng ho, hoc l ngi mua u thc cho mt ngi khc. - Ngn hng m th tn dng l ngn hng i din cho ngi nhp khu, cp tn dng cho ngi nhp khu. - Ngi hng li th tn dng, l ngi bn, ngi xut khu hay bt c ngi no khc m ngi hng li ch nh. - Ngn hng thng bo th tn dng l ngn hng nc ngi hng li. Trong phng thc tn dng chng t, th th tn dng thng mi l cng c quan trng. Th tn dng (Letter of credit - L/C) l mt chng th (in hoc n ch), trong ngn hng m L/C cam kt tr tin cho ngi xut khu nu h xut trnh c b chng t ph hp vi ni dung L/C.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 54

Thanh ton quc t

4.2.Trnh t nghip v thanh ton L/C (2) Ngn hng m L/C (7) (5) (6) (8) (4) Ngi xut khu Ngn hng thng bo L/C (6) (5) (3)

(1)

Ngi nhp khu

(1) Ngi nhp khu lm n xin m L/C gi n ngn hng phc v mnh yu cu m mt L/C cho ngi xut nhp khu hng. (2) Trn c s n xin m L/C ca ngi nhp khu, ngn hng m mt L/C v thng qua ngn hng i l ca mnh nc ngoi xut khu thng bo v chuyn L/C n cho ngi xut khu. (3) Khi nhn c thng bo m L/C t ngn hng m L/C th ngn hng thng bo s thng bo ton b ni dung v vic m L/C v khi nhn c bn gc L/C th chuyn ngay cho ngi xut khu. (4) Ngi xut khu khi nhn c L/C th tin hnh kim tra L/C, nu chp nhn L/C th tin hnh giao hng, nu khng chp nhn th yu cu ngn hng m L/C phi iu chnh, sa i, b sung L/C cho ph hp vi hp ng. (5) Sau khi giao hng, ngi xut khu lp b chng t thanh ton theo ng yu cu ca L/C xut trnh thng qua yu cu thng bo L/C cho ngn hng m L/C yu cu thanh ton. (6) Ngn hng m L/C kim tra b chng t, nu thy ph hp vi L/C th tin hnh tr tin (nu l hi phiu tr ngay) cho ngi xut khu hoc k chp nhn tr tin (nu l hi phiu c k hn). Nu thy b chng t khng ph hp vi yu cu L/C th t chi thanh ton v gi tr ton b chng t cho ngi xut khu thng qua ngn hng thng bo. (7) Ngn hng m L/C yu cu ngi nhp khu tr tin hoc chp nhn tr tin v chuyn b chng t cho ngi nhp khu. (8) Ngi nhp khu kim tra chng t, nu thy ph hp vi yu cu L/C th tin hnh tr tin li cho ngn hng m L/C hoc chp nhn tr tin ngay. Nu khng ph hp vi yu cu ca L/C th t chi tr tin. 4.3. Nhng ni dung ch yu ca L/C: L/C c tnh cht quan trng, n hnh thnh trn c s hp ng mua bn ngoi thng, nhng sau khi c thit lp th n hon ton c lp vi hp ng mua bn ngoi thng. Mi ngha v v quyn li sau , ch cn c vo L/C. V vy, nhng ni dung ch yu ca L/C bao gm nhng iu khon sau y: Khoa Ti chnh K ton Trang 55

Thanh ton quc t

a. S hiu, a im v ngy m L/C: - S hiu: Tt c cc L/C u phi c s hiu ring ca n. Tc dng ca s hiu l thun li trong vic trao i th t, in tn c lin quan n vic thc hin L/C . C L/C ngi ta ghi ngay trn u dng bn phi cu ngh ghi L/C s... trn cc chng t giao dch (Please quote credit No ... all correspondance. S hiu L/C cn c dng ghi vo cc chng t c lin quan. - a im m L/C: l ni m ngn hng m L/C vit cam kt tr tin cho ngi xut khu, a im m L/C c ngha ngha trong vic chn lut p dng khi xy ra tranh chp nu c xung t php l v L/C . - Ngy m L/C: l ngy bt u pht sinh cam kt ca ngn hng m L/C vi ngi xut khu, l ngy bt u tnh thi hiu ca L/C v l cn c ngi xut khu c thc hin vic m L/C ng thi hn nh hp ng quy nh hay khng. V d: + Mt L/C m ngy 01/9/2003, trong ni dung L/C ghi cu Chng ti m L/C khng hu ngay cho qu ngi theo lnh ca cng ty thng mi hu hn Mutsumi Tokyo mt s tin khng qu 50.000 USD c gi tr n ngy 30/9/2003 ti Nng. Nh vy, thi gian hiu lc ca L/C ny tnh t ngy m (01/9/2003) n ngy ht hn (30/9/2003) l 29 ngy. + C L/C quy nh thi hn hiu lc ngay trong nhng dng u tin ca L/C (nh trn), nhng cng c L/C li nu phn cui ch cam kt ca ngn hng chng ti cam kt vi qu ngi rng, tt c hi phiu k pht ph hp vi iu kin ca L/C ny s c tr tin khi xut trnh, nu vic xut trnh ti ngn hng ny vo hoc trc ngy 30/9/2003 Nh vy, nu hi phiu xut trnh ti ngn hng m L/C sau ngy 30/9/2003 th s b t chi thanh ton. Trong trng hp ny thi hiu ca L/C tnh t ngy m (1/9/2003) n ngy cui cng phi xut trnh chng t thanh ton ti ngn hng L/C ( khng chm hn hn ngy 30/9/2003). + Mt hp ng c ghi iu khon thanh ton nh sau: Ngi mua s m mt th tn dng khng hu ngang cho ngi bn hng bng USD. L/C nh th phi c gi n tn tay ngi xut khu 30 ngy trc ngy giao hng v c gi tr 90 ngy k t ngy m L/C . Nh vy, cn c vo ngy giao hng quy nh trong hp ng, ngi nhp khu phi lm th tc L/C c m v gi n tn tay ngi xut khu trc ngy giao hng l 30 ngy, nu m L/C mun hn, ngi xut khu c quyn t chi giao hng. Ngy m L/C c ghi r trn L/C v c ngn hng m L/C thng bo bng in cho ngi bn bit, do vy, n tr thnh cn c xem xt vic m L/C c ng quy nh ca hp ng hay khng. b. Tn, a ch ca nhng ngi c lin quan: Nhng ngi c lin quan n phng thc tn dng chng t ni chung, chia lm hai loi: cc thng nhn v cc ngn hng. Khoa Ti chnh K ton Trang 56

Thanh ton quc t

b1.Cc thng nhn bao gm: - Ngi nhp khu l ngi yu cu m L/C - Ngi xut khu l ngi hng li L/C b2. Cc ngn hng bao gm: ngn hng m L/C, ngn hng thng bo L/C v c th c thm cc ngn hng tr tin, ngn hng xc nhn... - Ngn hng m L/C, l ngn hng thng c hai bn xut v nhp tho thun la chn v qui nh trong hp ng mua bn ngoi thng; nu khng qui nh trong hp ng th ngi nhp khu c quyn la chn. Quyn li v ngha v ch yu ca ngn hng m L/C nh sau: + Cn c vo n xin m L/C ca ngi nhp khu pht hnh L/C v tm cch thng bo L/C cng vi vic gi bn gc L/C cho ngi xut khu. Thng thng, vic thng bo v gi L/C cho ngi xut khu phi thng qua mt ngn hng i l nc ngi xut khu; ngn hng m L/C c th gi thng bn gc L/C cho ngi xut khu + Sa i, b sung nhng yu cu ca ngi xin m L/C, ca ngi xut khu i vi L/C c m nu c s ng ca h. + Kim tra chng t ca ngi xut khu gi n, nu thy b chng t ph hp vi cc qui nh trong L/C v khng mu thun ln nhau th tr tin hoc chp nhn tr tin cho ngi xut khu v i li tin ngi nhp khu; ngc li th t chi thanh ton. Khi kim tra b chng t ca ngi xut khu gi n, ngn hng chu trch nhim kim tra b ngoi ca chng t xem c ph hp vi L/C hay khng, ch khng chu trch nhim kim tra v tnh cht php l, tnh xc thc ca chng t. Mi s tranh chp v tnh cht bn trong ca chng t do ngi nhp khu v ngi xut khu t gii quyt. + Ngn hng c min trch trong trng hp ngn hng ri vo ng cc bt kh khng nh chin tranh, nh cng, ni lon, khi ngha, l lt, ng t, ho hon...Nu L/C ht hn gia lc , ngn hng cng khng chu trch nhim thanh ton nhng b chng t gi n vo dp , tr khi c nhng qui nh d phng. + Mi hu qu sinh ra do li ca mnh ngn hng m L/C phi gnh chu. Ngn hng m L/C c hng mt khon th tc ph m L/C t 0,125% n 0,5% tr gi ca L/C. - Ngn hng thng bo L/C thng l ngn hng i l ca ngn hng m L/C nc ngi xut khu. Quyn li v ngha v ch yu ca ngn hng thng bo L/C nh sau: + Khi nhn c in thng bo L/C ca ngn hng m L/C, th chuyn ton b ni dung L/C nhn c cho ngi xut khu di hnh thc vn bn. + Ngn hng thng bo L/C ch chu trch nhim chuyn nguyn vn bc in , ch khng phi chu trch nhim phi dch, phi din gii cc t chuyn mn ra ting a phng. Nu ngn hng thng bo sai nhng ni dung in nhn c th ngn hng thng bo L/C phi chu trch nhim. Chnh v vy, trong Khoa Ti chnh K ton Trang 57

Thanh ton quc t

bc th xc bo L/C, bao gi cng c cu xin lu , chng ti khng chu trch nhim v bt c s li lm hay thiu st trong chuyn v dch bc in ny. + Khi nhn c b chng t thanh ton do ngi xut khu gi n, phi chuyn ngay v nguyn vn b chng t cho ngn hng m L/C. Ngn hng thng bo khng chu trch nhim v nhng hu qu pht sinh do s chm tr v hoc mt chng t trn ng i n ngn hng m L/C, min l chng minh rng mnh gi nguyn vn v ng hn b chng t qua bu in. - Ngn hng tr tin l ngn hng m L/C v cng c th l mt ngn hng khc do ngn hng m L/C u nhim. Nu a im tr tin qui nh ti nc ngi xut khu th ngn hng tr tin l ngn hng thng bo L/C. Trch nhim ca ngn hng tr tin khi nhn c b chng t thanh ton ca ngi xut khu gi n ging nh trch nhim ca ngn hng m L/C. - Ngn hng xc nhn l ngn hng ng ra xc nhn cho ngn hng m L/C theo yu cu ca n. Ngn hng xc nhn thng l mt ngn hng ln, c uy tn trn th trng tn dng v ti chnh quc t. Ngn hng m L/C yu cu mt ngn hng khc xc nhn cho mnh s lm gim uy tn ca ngn hng m L/C. Mun xc nhn ngn hng m L/C phi tr th tc ph rt cao v phi t cc trc, mc t tin trc c th ln ti 100% tr gi L/C. c. S tin ca L/C: - S tin ca L/C phi va c ghi bng s, va c ghi bng ch v thng nht vi nhau. Khng th chp nhn mt th tn dng c s tin ghi bng s v bng ch mu thun nhau. - Tn n v tin t phi r rng. Khng nn ghi s tin di dng mt s tuyt i v nh vy, ngi xut khu kh c th giao hng c gi tr ng nh L/C v mt khi gi tr giao hng khng khp vi gi tr L/C, th ngi xut khu c th b t chi thanh ton, v ngn hng m L/C s a ra l do chng t khng ph hp vi nhng iu kn qui nh ca L/C. - Cch ghi s tin tt nht l mt s gi tr gii hn v ngi xut khu c th t c. V d: mt s tin khng qu 100.000 USD hoc l mt gii hn chnh lch % ca tng s tin m ngi xut khu c quyn xut trnh chng t thanh ton nh: Mt s tin khong 100.000 USD 10% - Theo bn qui tc v cch thc hnh thng nht v tn dng chng t, bng sa i nm 1993, do phng thng mi xut bn s 500 UCP, 1993 - ICC 500 qui nh th nhng t nh khon chng, khon hoc nhng t tng t c dng ch mc s tin ca L/C nn hiu l cho php x dch hn km khng 10% ca tng s tin . - Ngoi ra, UCP cn qui nh: tr khi L/C qui nh s lng giao hng khng c hn km, cn th s c php c mt khon dung sai trong phm vi hn km 5%, min l tng s tin chi tr lun lun khng c vt qu s tin Khoa Ti chnh K ton Trang 58

Thanh ton quc t

ca L/C. Khng c p dng dung sai ny khi L/C qui nh s lng n v tnh bng bao, kin c ni r hoc tnh bng n v chic. d. Thi hn hiu lc, thi hn tr tin v thi hn giao hng ghi trong L/C. - Thi hn hiu lc ca L/C l thi hn m ngn hng m L/C cam kt tr tin cho ngi xut khu, nu ngi xut khu xut trnh b chng t thanh ton trong thi hn v ph hp vi nhng iu kin qui nh trong L/C. Trong hn hiu lc ca L/C bt u t ngy m L/C n ngy ht hiu lc L/C. Cn phi ch , c nc qui nh, nu thi hn hiu lc ca L/C di 3 thng th ph thng bo L/C l 0,1%; nu t 3 thng n 6 thng l 0,2%. V vy khng nn m L/C c thi hn trn 3 thng. Cn phi xc nh thi hiu L/C hp l trnh va ng vn cho ngi nhp khu, va khng gy kh khn cho vic xut trnh b chng t ca ngi xut khu. Vic xc nh thi hiu ny, cn tho mn cc nguyn tc sau: + Ngy giao hng phi nm trong thi hn hiu lc ca L/C v khng c trng vi ngy ht hn hiu lc L/C. + Ngy m L/C phi trc ngy giao hng mt thi gian hp l, khng c trng vi ngy giao hng. Thi gian hp l ny c tnh ti thiu bng tng s ca s ngy cn phi c th thng bo L/C, s ngy lu L/C ngn hng thng bo, s ngy chun b hng giao. + Ngy ht hn hiu lc L/C sau ngy giao hng mt thi gian hp l. S ngy ny bao gm s ngy chuyn chng t t ni giao hng n c quan ca ngi xut khu, s ngy lp b chng t, s ngy lu gi chng t ti ngn hng thng bo, s ngy vn chuyn chng t t ngn hng thng bo n ngn hng m L/C (hay ngn hng tr tin) v 7 ngy lm vic ngn hng th hin ch chp nhn hay t chi tr tin (kim tra b chng t c ph hp vi cc iu kin qui nh ca L/C hay khng) - Thi hn tr tin L/C: c ghi trong L/C v do hp ng mua bn qui nh. Nh phn tch trn , thi hn giao hng c quan h cht ch vi thi hiu ca L/C. e. Nhng ni dung v hng ho nh: tn hng, s lng, trng lng, gi c, qui cch phm cht, bao b ng gi, k m hiu... g. Nhng ni dung v vn ti, giao nhn hng ho nh: - iu kin c s giao hng: FOB, FAS, CIF... - Ni gi v giao hng. - Cch vn chuyn: c c php chuyn ti hay khng. - Cch giao hng: c c php giao hng tng phn hay khng. h. Nhng chng t m ngi xut khu phi xut trnh: y l ni dung then cht ca L/C, bi v b chng t qui nh trong L/C l mt bng chng ca ngi xut khu chng minh rng mnh hon thnh ngha v giao hng v lm ng nhng qui nh ca L/C v ngn hng m L/C da vo Khoa Ti chnh K ton Trang 59

Thanh ton quc t

tin hnh tr tin cho ngi xut khu, nu sau khi kim tra thy rng b chng t ph hp vi nhng iu kin qui nh trong L/C. V chng t, ngn hng m L/C thng yu cu ngi xut khu tho mn nhng iu sau: - Loi chng t phi xut trnh, cc loi chng t ny nhiu hay t ph thuc vo yu cu ca ngi nhp khu, thng c tho thun trong hp ng. - S lng chng t ca mi loi, loi bn. - Yu cu v vic k pht tng loi chng t. V d: + Hi phiu c k pht cho ai, ngn hng m L/C hay ngn hng tr tin; tr tin ngay hay c k hn; i tin ton b hay mt phn ho n thng mi... + Vn n ng bin loi g, theo lnh hay ch danh; hng bc ln tu hay nhn hng ch; c yu cu sch khng; cc ph tr hay tr sau; thng bo cho ai, thng l cho ngi tr tin; c nhn vn n theo hp ng theo tu khng, c nhn vn n n chm khng... + V yu cu khc. i. S cam kt tr tin ca ngn hng m L/C L ni dung cui cng ca L/C v n rng buc trch nhim ca ngn hng m L/C. V d: Chng ti cam kt vi nhng ngi k pht, k hu v nhng ngi chn thc cm hi phiu c k pht v c xut trnh ph hp vi nhng iu kin ca L/C ny rng cc hi phiu s c tr tin khi xut trnh v c nhiu cch cam kt khc nhng iu c cc im chung: - y l s cam kt thc s. - L s cam kt c iu kin. - L s cam kt d phng (bo lu), tc l ngn hng ch cam kt tn trng cc hi phiu xut trnh ng hn v ph hp vi cc iu kin qui nh ca L/C, cn vic c tr tin hay khng cn ph thuc vo vic xem xt b chng t c ph hp vi L/c hay khng v khng mu thun vi nhau. k. Nhng iu khon c bit khc l. Ch k ca ngn hng m L/C L/C thc cht l mt kh c dn s, do vy ngi k L/C cng phi l ngi c y nng lc hnh vi, nng lc php l tham gia v thc hin quan h dn s. - Nu L/C bng th, ch k trn n ch L/C phi ng vi ch k c thng bo cho nhau gia ngn hng m L/C v ngn hng thng bo L/C. - Nu m L/C bng in, th thay v ch k ni trn l bng TEST. 4.4. Cc loi L/C a. Th tn dng c th hu b: l loi L/C m trong thi hiu ca n th ngi m L/C c th hu b n. loi L/C ny t s dng, ch s dng nhm gip cho ngi xut khu lm cc th tc nh giy php xut khu. Khoa Ti chnh K ton Trang 60

Thanh ton quc t

b. Th tn dng khng th hu b: l loi L/C m sau khi c m, trong thi hiu ca n, ngn hng m L/C khng c sa i, b sung hoc hu b n, tr khi c s tho thun khc ca cc bn tham gia L/C. Mt L/C khng ghi ch IRREVOCABLE th vn c coi l khng hu b c.L/C c p dng rng ri nht trong thanh ton quc t, n l loi L/C c bn nht. c. Th tn dng khng th hu b c xc nhn L loi L/C khng th hu b c mt ngn hng khc xc nhn m bo tr tin theo yu cu ca ngn hng m L/C. Trong a s trng hp trch nhim ca ngn hng xc nhn ging nh ngn hng m L/C, do ngn hng m L/C phi tr th tc ph xc nhn, c khi cn phi t cc tin ti 100% tr gi L/C ti ngn hng xc nhn. Do c hai ngn hng ng ra cam kt tr tin cho ngi xut khu, nn L/C loi ny l loi m bo nht cho ngi xut khu. Th tn dng khng th hu b, min truy i (Irrevocable without recourse L/C) l loi L/C m sau khi ngi xut khu c tr tin th ngn hng m L/C khng cn quyn i li tin ngi xut khu trong bt c trng hp no. Khi s dng loi L/C ny th trn hi phiu k pht i tin ngn hng m L/C, ngi xut khu phi ghi cu min truy i li ngi k pht (without recourse to drawer) v trong L/C cng phi ghi nh vy. L/C min truy i cng c s dng rng ri trong thanh ton quc t. e. Th tn dng chuyn nhng (transeferable L/C) L th tn dng khng th hu b, trong qui nh quyn hng li ca ngi th nht c th yu cu ngn hng m L/C chuyn nhng ton b hay mt phn s tin ca L/C cho mt hay nhiu ngi khc. L/C chuyn nhng ch c chuyn nhng mt ln. Chi ph chuyn nhng thng do ngi hng li u tin chu. f. Th tn dng tun hon ( Revoling L/C) L loi L/C khng th hu b sau khi s dng xong hoc ht thi hn hiu lc th n li t ng c gi tr nh c, v c th n tun hon cho n khi ht tng gi tr ca hp ng. V d: Mt hp ng ngoi thng 100.000 MT go tr gi 18.000.000 USD, thc hin trong 12 thng. trnh ng vn cho ngi nhp khu do phi m L/C c gi tr ln, thi hn di, hai bn c th k hp ng thng nht ngi nhp khu mt L/C tr gi 3.000.000 USD thi gian hiu lc l 2 thng vi iu kin tun hon 6 ln trong nm. L/C tun hon cn ghi r ngy ht hiu lc cui cng, s ln tun hon v tr gi ti thiu ca mi ln . Nu vic tun hon cn c vo thi hn hiu lc trong mi ln tun hon th phi ghi r c cho php s d ca L/C trc cng dn vo ln tun hon k tip hay khng, nu cho php th gi l tun hon tch lu, cn nu khng cho php th gi l tun hon khng tch lu. Khoa Ti chnh K ton Trang 61

Thanh ton quc t

C ba cch tun hon: tun hon t ng, tun hon bn t ng v tun hon hn ch. - Tun hon t ng, tc l n t ng c gi tr li nh c, khng cn c thng bo ca ngn hng m L/C cho ngi xut khu bit. - Tun hon hn ch, tc l ch khi no ngn hng m L/C thng bo cho ngi xut khu bit th L/C k tip mi c gi tr hiu lc. - Tun hon bn t ng, tc l sau khi L/C trc s dng xong hoc ht hn hiu lc, nu sau mt vi ngy m ngn hng m L/C khng c kin g v L/C k tip v thng bo cho ngi hng li L/C, th n li t ng c gi tr nh c. L/C tun hon thng c s dng khi cc bn tin cy ln nhau, mua hng thng xuyn, nh k, khi lng nhiu, thi gian di, tng gi tr hp ng ln. g. Th tn dng gip lng (back to back L/C) Sau khi nhn c L/C do ngi nhp khu m cho mnh hng, ngi xut khu dng L/C ny th chp m mt L/C khc cho ngi hng li khc hng vi ni dung gn ging nh L/C ban u. L/C m sau gi l L/C gip lng. V i th, L/C ban u v L/C gip lng ging nhau, nhng xt ring chng c nhng im cn ch : - S chng t ca L/C gip lng phi nhiu hn L/C ban u. - Tr gi L/C gip lng phi nh hn L/C ban u. - Thi hn giao hng ca L/C gip lng phi trc L/C ban u. Nghip v L/C gip lng rt phc tp, n i hi phi c s kt hp kho lo v chnh xc, cht ch cc iu kin ca L/C ban u vi L/C gip lng, nht l cc vn c lin quan n vn n v cc chng t hng ho khc. Tuy vy, trong bun bn gia ta vi cc nc, khi ta l ngi trung gian mua hng bn li, tm nhp ti xut, chng ta cn nghin cu k p dng loi L/C ny. h. Th tn dng i ng (Reciprocal L/C) L loi L/C ch bt u c hiu lc khi c mt L/C i ng vi n c m ra. Trong L/C ban u thng phi ghi: L/C ny ch c gi tr khi ngi hng li m li mt L/C i ng vi n cho ngi m L/C ny hng v trong L/C i ng phi ghi cu L/C ny i ng vi L/C s... m ngy... qua ngn hng... L/C i ng thng c s dng trong phng thc mua bn hng i hng, gia cng. Tuy nhin, vic s dng trong gia cng c nhiu phc tp. i. Th tn dng d phng (Stand - by L/C) Vic ngn hng m L/C ng ra thanh ton tin hng cho ngi xut khu l thuc khi nim trc y v phng thc tn dng chng t. Nhng trong iu kin ngy nay, khng loi tr L/C m m ngi xut khu m m ngi xut khu khng c kh nng giao hng. V vy m bo quyn li cho ngi nhp khu, ngn hng ca ngi xut khu s pht hnh mt L/C trong cam kt s thanh ton li cho ngi nhp khu s tin chi ra theo L/C trc nu ngi xut khu khng hon thnh ngha v giao hng. L/C c m sau gi l L/C d phng. Khoa Ti chnh K ton Trang 62

Thanh ton quc t

Loi L/C ny c s dng ph bin Hoa K trong quan h mt bn l ngi t hng (ngi mua), mt bn l ngi sn xut (ngi bn). Cc khon tn dng m ngi t hng cp cho ngi sn xut nh tin t cc, tin ng trc, chi ph m L/C... chim t trng t 10-15% tr gi ca n hng. Vic m bo hon li s tin cho ngi t hng khi ngi sn xut khng hon thnh ngha v giao hng c ngha quan trng. k. Th tn dng thanh ton dn (Deferred payment L/C) L loi L/C khng th hu b, trong ngn hng m L/C hay ngn hng xc nhn L/C cam kt vi ngi hng li s thanh ton dn dn ton b s tin ca L/C trong nhng thi hn qui nh r trong L/C . y l loi L/C tr chm tng phn. 4.5. Nhng vn lu khi s dng phng thc tn dng chng t a. Vn bn php l quc t thng dng ca tn dng chng t l Quy tc v cch thc hnh thng nht v tn dng chng t, s 500, bn sa i nm 1993 ca Phng Thng mi quc t. Bn quy tc ny mang tnh cht php l tu , c ngha l khi p dng n cc bn ng s phi tho thun ghi trong L/C, ng thi c th tho thun khc, min l c dn chiu. Nhng ni dung chnh ca bn qui tc ny bao gm cc vn sau y: - Nguyn tc chung v nh ngha v tn dng chng t. - Hnh thc v thng bo L/C. - Trch nhim ca ngn hng. - Chng t thanh ton. - Nhng iu kin khc nh: Qui nh v s lng v s tin, giao tng phn, ngy ht hiu lc, cch bc xp hng, xut trnh chng t thanh ton... Hin nay nc ta thng nht s dng bn quy tc ny nh mt vn bn php l iu chnh cc loi L/C c s dng trong thanh ton quc t. b. Ngi nhp khu vit giy xin m th tn dng nhp khu gi n ngn hng thng mi Vit Nam c quyn thanh ton quc t. b.1. Vit Giy xin m th tn dng nhp khu gi n ngn hng l mt khu quan trng ca phng thc tn dng chng t, bi v ch trn c s ca giy ny, ngn hng mi c cn c m L/C cho ngi xut khu hng v sau , ngi xut khu mi giao hng v l cn c ngn hng kim tra b chng t do ngi xut khu gi n thc hin vic thanh ton. b.2. Giy xin m th tn dng nhp khu sau khi c ngn hng ng m th n tr thnh kh c dn s gia ngi nhp khu v ngn hng, cn i vi ngi xut khu, h ch bit ti L/C do ngn hng m cho h hng m thi. b.3. C s php l v ni dung lp Giy xin m th tn dng nhp khu l hp ng mua bn ngoi thng c k kt gia ngi xut khu v ngi nhp khu. b.4. Giy xin m th tn dng nhp khu l mu in sn ca ngn hng Vit Nam v theo th tc hin hnh ca ngn hng qui nh. Khoa Ti chnh K ton Trang 63

Thanh ton quc t

b.5. Nhng th tc v ni dung cn lu khi lp giy xin m th tn dng nhp khu - n v nhp khu vit giy xin m L/C gi n ngn hng. Cng vi giy ny, n v nhp khu phi c hai u nhim chi: mt tr th tc ph m L/C, mt chuyn tin k qu m L/C. - Mu Giy xin m th tn dng nhp khu ca ngn hng in sn da theo mu Standafo, Standaci thng dng trn quc t. Cc n v kinh doanh nhp khu n ngn hng mua giy trn v in vo nhng ch trng nhng ni dung cn thit v xo i nhng ni dung khng cn thit. Vic in ch ny c tin hnh bng my ch thng dng. - Khi in vo Giy xin m th tn dng nhp khu cn ch : + L/C m bng in hay bng th. Nu m bng th th khi nhn c in bo, ngn hng thng bo phi xc bo bng vn bn v bn gc L/C s chuyn n tay ngi xut khu qua ngn hng thng bo L/C bng my bay. Nu m bng in, ngn hng m L/C s chuyn bn telex hay fax L/C gc cho ngi hng li, khng cn phi thng bo qua L/C na. + L/C m qua ngn hng no, th ngi nhp khu phi ghi r rng, c th v theo s tho thun trong hp ng mua bn ngoi thng. Nu cha c s tho thun trc th ch ny trng cho ngn hng thng mi Vit Nam la chn trong s ngn hng i l. + Cn c vo qui nh ca hp ng m xc nh loi L/C v xo b nhng ch khng cn thit. Ghi r h tn, a ch y v a ch in tn ca ngi hng li L/C. + S tin L/C (Amount) cn phi ghi r loi ngoi t, bng ch v bng s phi thng nht vi nhau. + Thanh ton bng hi phiu tr tin ngay th xo ch b trng gia ch At...Sight..., cn thanh ton bng hi phiu k hn th in ch v s vo ch b trng : At ninety (90) days affeter sight.... + Chng t thanh ton mi loi ti thiu ba bn, nu cn nhiu hn th ghi vo Giy xin m th tn dng nhp khu ngn hng a vo iu kin L/C. + V loi chng t, cn ch mt s im ni bt sau y: * Vn n ghi Freight to collect (Cc thu sau) i vi gi F.O.B ghi Freight prepaid (cc tr) p dng i vi gi CFR hoc CIF. Cc vn n phi lm theo lnh ca ngn hng thng mi Vit Nam v phi thng bo cho ngi nhp khu nc ta. * Ho n thng mi (nu cn) l ho n chi tit (Detailed commercial invoice) th phi in thm ch Detailed trc ch commercial. * Bo him n ch cn khi mua theo gi CIF, nu mua theo gi FOB, CFR th xo i. Cn ghi r iu kin bo him no (FPA, WA hay ALL RISKS), bao nhiu % tr gi ho n, thanh ton bng loi tin no. * Giy chng nhn kim nghim do ai cp, tu theo s tho thun trong hp ng. Khoa Ti chnh K ton Trang 64

Thanh ton quc t

* Giy chng nhn xut x thng thng do phng thng mi ca nc ngi xut khu cp. * Giy k khai ng gi bao b chi tit thng l do ngi xut khu hay ngi sn xut cp, phi qui nh trong hp ng. * V, ... + Nhng ni dung v hng ho nh tn hng, trng lng, quy cch, phm cht, k m hiu, gi n v u phi ghi vo trong L/C. + Cch vn ti, giao nhn, ni giao hng, ni d hng,...trong hp ng nh nh th no th trong Giy xin m th tn dng nhp khu cng ghi nh vy. V d: Hng ho giao t cng KOBE JAPAN n cng DANANG VIETNAM. Giao mt chuyn chuyn ti khng c php. + Hp ng mua bn ngoi thng l c s m L/C cn ghi r s hiu, ngy k kt v hai bn k kt. + Cc iu kin khc: y l nhng iu kin m ngi nhp khu ra i vi ngi xut khu v yu cu thc hin. Cc iu kin ny thng khng c trn hoc l c th ho nhng iu kin nu trn. V d: * Ph hoa hng tr cho ngn hng ai chu. * Chi ph sa i L/C ai chu * C tin hnh tr tin bng in khng v ai chu in ph... + Ch k ca gim c n v nhp khu. c. Nhng ngh sa i L/C ca ngi xut khu gi n phi c ngn hng thng mi Vit Nam thng bo ngay cho n v nhp khu. Vic sa i L/C phi lm bng vn bn v c s xc nhn ca ngn hng m L/C. Vn bn sa i c xc nhn s tr thnh b phn cu thnh ca L/C v hu b nhng ni dung c c lin quan. Vic sa i L/C c th xut pht t thng nhn hoc ngn hng m L/C, nhng ni dung sa i ch c gi tr hin thc khi tho mn cc yu cu sau: - Trong thi hiu ca L/C. - Phi c tin hnh bng vn bn. - Phi c s xc nhn ca ngn hng m L/C. Khi mun sa i L/C, ngi nhp khu phi gi Giy iu chnh L/C c ch k ca gim c doanh nghip n ngn hng m L/C. Trn c s , ngn hng m L/c mi tin hnh sa i L/C. d. Kim tra L/C: Kim tra L/C l mt khu quan trng trong vic thc hin phng thc tn dng chng t, bi v nu khng pht hin nhng mu thun gia L/C v hp ng th ngi xut khu phi thc hin theo L/C. Khi kim tra L/C cn ch : - C s kim tra L/C l hp ng mua bn m hai bn k kt. - Phi coi bn Quy tc v cch thc hnh thng nht tn dng chng t 1993 - UCP l c s php l quc t. Khoa Ti chnh K ton Trang 65

Thanh ton quc t

- Cc ni dung L/C phi r rng, khng m h, ti ngha v khng c mu thun nhau. Khi pht hin thy ni dung L/C khng ph hp vi hp ng, hoc tri vi lut l v tp qun m hai nc ang p dng hoc khng c kh nng thc hin, th ngi xut khu phi ngh sa i hoc b sung L/C . 4.6. Nhng ni dung L/C cn kim tra k: a. S tin ca L/C. - Ghi ng loi tin quy nh trong hp ng. - C s dng dung sai khng. b. Ngy ht hn hiu lc L/C, a im ht hn hiu lc L/C. Ngi bn thng mun a im ht hn hiu lc L/C ti nc mnh ch ng trong vic xut trnh chng t thanh ton, ngc li ngi mua li mun a im ht hn hiu lc L/C ti nc h khng phi tr tin sm. - S ht hn hiu lc L/C ti nc ngi bn: Ngn hng thng bo (1) (2) (3) Ngn hng m L/C (4)

Ngi xut khu (1): Xut trnh chng t thanh ton. (2): Ngn hng thng bo kim tra b chng t, nu ph hp vi L/C th tr tin cho ngi hng li. (3): Ngn hng chuyn chng t thanh ton. (4): Ngn hng m L/C hon li tin cho ngn hng thng bo. - S a im ht hn hiu lc L/C ti nc ngi mua: (2) Ngn hng m Ngn hng thng L/C bo (3) (1) (4)

Ngi xut khu (1): Xut trnh chng t thanh ton. (2): Chuyn chng t thanh ton. (3,4): Ngn hng m L/C kim tra chng t, nu ph hp L/C th tr tin cho ngi xut khu. Khoa Ti chnh K ton Trang 66

Thanh ton quc t

c. Loi L/C L/C loi no c xc nhn khng, nu c xc nhn th chi ph ny ai chu. d. Thi hn giao hng: - Trong hp ng quy nh thi hn giao hng bng cch no th L/C cng phi quy nh nh vy. - Cch ghi thi hn giao hng c th nh sau: + Ngy giao hng chm nht hay sm nht. + Trong vng. + Khong + Ngy c th e. Cch giao hng, cch vn chuyn: - C c php giao hng tng phn hay khng. - C c php chuyn ti hay khng. f. Chng t thng mi. g. Xut trnh chng t thanh ton cho ngn hng thng bo B chng t thanh ton phi ph hp vi ni dung L/C, phi m bo 3 yu cu sau y: - Cc chng t thanh ton phi ph hp vi lut l v tp qun m hai nc k kt hp ng ang p dng. - Ni dung v hnh thc ca chng t thanh ton phi c lp theo ng yu cu ra trong L/C. - Ni dung v s liu lin quan gia cc chng t thanh ton khng c mu thun nhau. h. Khi kim tra nu pht hin chng t c sai st, tu theo mc trm trng m ngn hng thng bo cng ngi xut khu bn bin php khc phc. - Ngi xut khu sa cha sai st hoc b sung. - Nu sai st qu nghim trng khng th thanh ton theo L/C th c th khn cp ngh ngi nhp khu sa i L/C cho ph hp vi b chng t. - Ngi xut khu c th vit th m bo, trong cam kt s chu trch nhim v b chng t thanh ton , gi cho ngn hng m L/C. - Thng qua i din ngi nhp khu nc mnh, xin chp nhn thanh ton v gi cho ngn hng m L/C. - in cho ngn hng m L/C cp lnh tr tin. Trong trng hp ny, n v kinh doanh xut khu phi trnh by nhng sai st ca chng t v gii thch mc khng nghim trng ca nhng sai st . - Trong trng hp trn vn ti n ghi s trng lng hng ln hn s trng lng ghi trong L/C th n v kinh doanh xut khu c th lp hai b chng t thanh ton v lp hai ho n, mt b ph hp vi L/C dng thanh ton vi ngn hng m L/C, mt b cho s vt th chuyn qua thanh ton bng phng thc nh thu v nh chnh ngay ngn hng m L/C thu h tin. Khoa Ti chnh K ton Trang 67

Thanh ton quc t

- Trong trng hp khng th lm c hai ho n, th vn phi k pht hai hi phiu. - Chuyn sang phng thc nh thu. i. i v hon tr tin bng in S thu hi vn nhanh, nhng chi ph ln hn. Cn ch : - Nhu cu ngoi t ca ngi xut khu. - Tnh hnh bin ng tin t. - Li sut tin gi ngn hng v chi ph in hi v th hi. V d: Mt L/C c s tin l 100.000USD, li sut ngn hng Vit Nam l 6%/nm, in ph l 300 USD, th ph l 120 USD, thu ngay c 60 ngy so vi i tin bng th. Vy ta s chn cch no? Nu i tin bng in, s thu tin v sm hn 60 ngy, tin li ngn hng s thu c l: 100.000 * 6 * 60 = 1.000 USD 360 *100 em in li ny tr i chnh lch gia in ph v th ph ta thy thu tin bng in s c li hn l: 1.000 - (300 120 ) = 820 USD Ngc li, nu li sut ngn hng ch cn 3%/nm m in ph l 800 USD th ta s chn cch i tin bng th. V tin li ngn hng ch thu c: 1.000 * 3 * 60 = 500 USD 360 * 100 i tin bng in ta phi b thm: 800 500 = 300 USD 4.7. Chng t thng mi a. Hi phiu (Bill of Exchange) b. Ho n thng mi (Commercial Invoice) Ho n thng mi l trung tm ca b chng t thanh ton. Nu c hi phiu km theo th n kim tra lnh i tin, nu khng c hi phiu km theo th n thay th hi phiu i tin, c s tnh thu hi quan, cung cp chi tit hng ho thng k, i chiu vi hp ng. c. Phiu ng gi (packing list) K khai hng ho trong mt kin d. Vn n ng bin (Bill of lading - B/L) L chng t ht sc quan trng, l linh hn ca b chng t, khng c vn n coi nh mt hng. B/L phi hon ho, xp hng ln tu. e. Giy chng nhn xut x (Certificate of Origin C/O) Khoa Ti chnh K ton Trang 68

Thanh ton quc t

L chng t do c quan c thm quyn cp, thng l Phng thng mi, xc nhn ni sn xut hoc khai thc ra hng ho theo qui nh ca cc nc, cc t chc kinh t quc t thc hin vic phn bit i x trong thu sut. f. Chng t bo him: n bo him (Insurance policy) hoc giy chng nhn bo him (Insrance certificate) g. Giy chng nhn s lng/ cht lng: C/Q (Certificate of quality/ quantity) h. Giy chng nhn kim dch v giy chng nhn v sinh. 5. Phng thc th u thc mua (Authority to purchase, A/P) Khi dng phng thc tn dng chng t, cc nc giu thng vin c rng cc ngn hng ca nc ngho khng tn nhim nn khng th t mnh m bo cho L/C ca mnh m cho ngi xut khu cc nc ngoi. Do , cc ngn hng cc nc giu i ngn hng cc nc ngho phi em vn gi trc ti ngn hng cc nc giu th mi c m L/C.. Th u thc mua l mt phng thc m trong ngn hng nc ngi mua theo yu cu ca ngi mua vit n yu cu ngn hng i l nc ngoi pht hnh mt A/P trong cam kt s mua hi phiu ca ngi bn k pht vi iu kin chng t ca ngi bn ph hp vi cc iu kin t ra trong A/P. Ngn hng i l cn c iu khon ca th u thc mua m tr tin hi phiu, ngn hng bn mua thu tin ca ngi mua v giao chng t cho h. 6.Th bo m tr tin (Letter of Guarantee : L/G) Dng phng thc ny tc l ngn hng bn ngi mua theo yu cu ca ngi mua vit th bo m tr tin cho ngi bn, bo m rng sau khi hng ho ca bn bn gi n a im ca bn mua quy nh, s tr tin hng. Phng thc th m bo tr tin khc vi phng thc tn dng chng t v phng thc u thc mua ch phng thc ny cn c vo hng ho tr tin, cn hai phng thc kia th cn c vo chng t tr tin. L/G c 3 loi: - Hng n tr tin - Kim nghim xong tr tin. - Hng n tr tin mt phn, phn cn li sau khi c kt qu kim nghim xong s tr. 7. Thanh ton qua ti khon treo nc ngoi (ESCROW ACCOUNT) y l phng thc thanh ton m hai nh xut khu v nhp khu tho thun theo ti khon nc ngi nhp khu ghi c s tin ca ngi xut khu bng tin ca nc nhp khu hoc bng ngoi t t do, s tin ny dng mua li hng ca nc ngi nhp khu. Vi phng thc ny, nh xut khu phi m L/C mua li hng, bi v nh xut khu c sn tin trn ti khon (ESCROW ACCOUNT) ti nc ngi nhp khu. ESCROW ACCOUNT ph hp vi phng thc mua bn n b (Compensation Trade) Khoa Ti chnh K ton Trang 69

Thanh ton quc t

CHNG V: TN DNG QUC T


I. KHI NIM CHUNG Tn dng quc t l ch vic nhng chuyn quyn s dng vn ca ch th nc ny cho ch th nc kia nhm mc ch kinh doanh theo nguyn tc hon tr, c k hn v c n b. Cc ch th tham gia tn dng quc t c qui nh theo lut thng mi ca mi quc gia. Khch th ca tn dng quc t l vic chuyn nhng quyn s dng vn. Vn c th c phn chia nh sau: - Vn hng ho v vn tin t. - Vn hu hnh v vn v hnh. - Vn vt cht v vn phi vt cht... Nguyn tc tn dng l c k hn, phi hon tr ng hn. Vic n b cho vic s dng vn c biu hin di hnh thc li tc. II. PHN LOI TN DNG QUC T phn loi tn dng cho khoa hc, c th a ra cc cn c phn loi: 1. Cn c vo i tng cp tn dng, c th chia ra: tn dng hng ho v tn dng tin t. - Tn dng hng ho (cn gi l tn dng thng mi) l tn dng m nh xut khu cp cho nh nhp khu. i tng cp tn dng l hng ho. Hnh thc th hin ca quan h tn dng l mua bn chu gia nh xut khu v nhp khu. - Tn dng tin t (cn gi l tn dng ngn hng) l tn dng m ngn hng cp cho ngi i vay. Trong quan h tn dng ny, hnh vi mua bn tch ri hnh vi cho vay. i tng tn dng l tin t. 2. Cn c vo ngi cho vay l ai, tn dng trong ngoi thng c chia lm cc loi nh sau: - Tn dng thng nghip: l loi tn dng gia cc nh xut nhp khu cp cho nhau vay khng c s tham gia ca ngn hng. - Tn dng ngn hng: l loi tn dng ca ngn hng cp cho cc nh xut nhp khu vay bng tin. - Tn dng ca ngi mi gii cp cho cc thng nhn xut nhp khu. - Tn dng ca cc t chc ti chnh tn dng quc t cp cho cc nc thnh vin. 3. Cn c vo mc ch cp: - Tn dng xut khu l loi tn dng m nh xut khu hoc ngn hng cp cho nh nhp khu y mnh xut khu hng ho. Loi tn dng ny rt ph bin trong ngoi thng ca cc nc. - Tn dng nhp khu l loi tn dng m nh nhp khu hoc ngn hng cp cho nh xut khu nhp hng ho phc v cho li ch ca mnh. Khoa Ti chnh K ton Trang 70

Thanh ton quc t

4. Cn c vo thi hn cho vay: - Tn dng khng c k hn n nh trc: y l loi tn dng m ngn hng cho khch hng vay nhng khng qui nh thi hn nht nh. Trc khi mun thu hi vn, ngn hng s bo trc cho khch hng mt s ngy nht nh. - Tn dng thi hn rt ngn, hay cn gi l cho vay nng. Thi hn ca loi tn dng ny c th l qua mt m, qua mt ngy...cc loi tn dng ny c th bao gm: + Tn dng O/N (Over night), tc l ch vay qua mt m. V d: Ngy k hp ng vay l 30/7/1994, th ngy tr n l 31/7/1994. + Tn dng T/N (Tomorrow next), tc l k hp ng vay mt ngy, ngy k l ngy s dng, ngy sau l ngy tr n. V d: Ngy k hp ng vay l 30/7/1994, ngy tr n l ngy 1/8/1994. + Tn dng S/N (Spot next), ging nh tn dng T/N, nhng vic tr n ko di thm mt ngy na, tc l ngy 2/8/1994. - Tn dng ngn hn vi thi hn t 1 thng n 12 thng, c th ko di ti 24 thng. Tn dng ny thng l loi tn dng thng mi. - Tn dng trung hn vi thi hn t 1 nm n 5 nm. - Tn dng di hn vi thi hn t 5 nm tr ln. Tn dng trung hn v di hn thng ko c s dng vo h tng kinh t c s, cng nghip nng v c kh. 5. Cn c vo kh nng bao tn dng ca ch n: - Tn dng Factoring l loi tn dng m mt cng ty ti chnh c ln thng ng trc cho cc nh xut khu 70-80% tng tr gi ho n bn hng ca h v ginh ly quyn i n khch mua hng. T l ng trc cao hay thp l do s tho thun ca cng ty ti chnh v nh xut khu. Nhn chung n ph thuc vo t sut chit khu hi phiu trn thng trng v ph nh thu cng vi cc chi ph ri ro c th xy ra cho cng ty ti chnh khng i c tin. - Tn dng Forfaiting l loi tn dng trung v di hn ca mt cng ty ti chnh ng trc khng hon li cho cc nh xut khu mt t l % nht nh so vi tng gi tr ho n ginh ly quyn i li tin ngi nhp khu, v chu mi ri ro m ngi nhp khu khng thanh ton c nu c xy ra, t l phn trm ny do hai bn tho thun. ng nhin, cng ty ti chnh ch cp tn dng Forfaiting cho nh xut khu khi ngi nhp khu ca anh ta c mt ngn hng hng nht bo lnh thanh ton. 6. Cn c vo ngi cp tn dng l cc t chc ti chnh, ngn hng quc t: - Tn dng iu chnh c cu l loi tn dng do IMF v IBRD cp cho cc nc ang pht trin nhm ci t nn kinh t quc dn. Loi tn dng ny c thi hn ti 30 nm, li sut rt thp t 1 n 1,5% nm. - Tn dng t nhng l loi tn dng do ADB cp cho cc nc thnh vin vay vi iu kin nc i vay phi tuyn b dnh cho vic s dng khon tn dng Khoa Ti chnh K ton Trang 71

Thanh ton quc t

ny nhng iu kin c quyn, c li. V nh gim thu n min cc loi thu lin quan n vic s dng tn dng... III. TN DNG THNG MI V CC HNH THC CA N. Tn dng thng mi l loi tn dng rt ph bin trong quan h quc t nc ta. Tn dng thng mi c th c hiu l loi tn dng gia cc nh doanh nghip cp ln cho nhau, khng c s tham gia ca ngn hng hoc cng c th hiu l loi tn dng c cp bng hng ho, dch v, khng phi bng tin. Tn dng thng mi cp cho nh nhp khu thng tn ti di hnh thc mua bn chu hng ho, vic thanh ton hng ho xy ra sau mt thi gian nht nh k t ngy giao hng. Tn dng thng mi cp cho nh xut khu thng tn ti di hnh thc tin ng trc mua hng. 1. Tn dng thng mi cp cho ngi nhp khu. L loi tn dng do ngi xut khu cp cho ngi nhp khu y mnh xut khu hng ho. Ngoi ra, cn gi loi tn dng ny l tn dng xut khu. Tn dng xut khu c cp bng cch chp nhn hi phiu v m ti khon. Cp tn dng bng cch m ti khon tc l thng nhn xut khu v thng nhn nhp khu k vi nhau hp ng mua bn hng ho, trong quy nh quyn ca bn bn c m mt ti khon ghi n bn mua sau mi chuyn giao hng m bn bn thc hin. Sau tng thi gian nht nh quy nh trong hp ng (thng, qu) ngi mua s thanh ton s n cho bn bn bng cch chuyn tin qua ngn hng hoc chuyn sc, hoc bng k phiu tr tin ngay. Cp tn dng bng cch chp nhn hi phiu tc l thng nhn nhp khu k chp nhn tr tin vo hi phiu c k hn ca thng nhn xut khu k pht cho h nhn b chng t hng ho thng qua ngn hng hoc ngi xut khu trc tip gi cho h. Thi hn ca loi tn dng ny ph thuc vo s tho thun ca hai bn mua v bn chu. Tuy nhin, phng ri ro xy ra vi s tin bn chu, lut ca cc nc thng can thip bng cch nh ra thi hn ca loi tn dng ny. V d, lut ca cc nc Php, Anh trc y quy nh thi hn ny t 30 n 90 ngy, ca M quy nh ti 180 ngy, cn lut ca Nht Bn th quy nh 180 ngy n 360 ngy, c khi c th ko di n 720 ngy. 2. Tn dng thng mi cp cho ngi xut khu L loi tn dng do ngi nhp khu cp cho ngi xut khu nhm nhp hng thun li. Ngi ta cn gi loi tn dng ny l tn dng nhp khu. Hnh thc tn ti ca tn dng nhp khu l tin ng trc nhp hng. Vic ng tin trc c tnh cht khc nhau tu theo trng hp c th. Nu ngi xut khu thiu vn do phi thc hin cc hp ng xut khu c kim ngch ln, th tin ng trc mang tnh cht tn dng, cn ngc li, nu ngi xut khu khng tin vo kh nng thc hin hp ng ca ngi nhp khu m bt ngi nhp khu phi t cc do vic giao hng th tin ng trc mang tnh cht l vt bo m thc hin hp ng. Khoa Ti chnh K ton Trang 72

Thanh ton quc t

Tin ng trc lm vt m bo thc hin hp ng ni chung c mc khng ln lm v thi gian ng tin trc khng di, y thng nhn xut khu yu cu thng nhn nhp khu khng mun thc hin hp ng, ngoi ra, ngi ta c th thay tin ng trc m bo thc hin hp ng bng hnh thc m bo khc l s m bo ca ngn hng. Tin ng trc c tnh cht tn dng cp cho ngi xut khu c mc ng trc cao hn (thng l bng 20 n 50% tr gi hp ng) v thi hn ng tin trc di hn. Cc thng nhn nhp khu ln cc nc pht trin dng hnh thc ng tin trc c tnh cht tnh dng cp cho thng nhn xut khu hay ngi sn xut nng sn hoc nguyn liu cc nc ang pht trin khng ch v lng on th trng xut khu cc mt hng ny. Li dng s thiu vn ca thng nhn xut khu hay ca ngi sn xut cc nc ang pht trin, cc thng nhn nhp khu ca cc nc pht trin k cc hp ng mua hng nng sn hoc nguyn liu ca cc nc ny vi iu kin cp tn dng trc hon ton c li cho mnh nh tnh li sut cao, gi hng nhp li thp, pht vi phm hp ng vi mc cao... Tin ng trc nhp khu my mc v thit b t cc nc pht trin mang tnh cht hai mt: mt l, khon tn dng m ngi nhp khu cp cho ngi xut khu; hai l, tin m bo thc hin hp ng ca ngi nhp khu ca cc nc pht trin. Bi v, vic sn xut hng thit b thng l theo n t hng thi gian sn xut di, cn nhiu vn, cho nn khi nhn n t hng ngi xut khu yu cu ngi nhp khu phi ng trc mt phn hay ton b tr gi hp ng m bo thc hin hp ng v gii quyt kh khn v vn ca ngi xut khu. Ngi xut khu my mc thit b thng l nhng nh t bn lng on cc nc pht trin. Khi nhn c cc n t hng ca khch hng cc nc ang pht trin, cc nh t bn lng on ny c ng tin trc, l ngi i vay nhng li th mnh, cho nn i vi h, tin ng trc ch c hiu vi chnh l vt bo m thc hin hp ng my mc v thit b hn l khon tn dng cp cho h. T quan im , tin ng trc thng l khng c li, nu c th cng rt thp. Vic hon tr tin ng trc c khu tr dn vo s tin hng khi giao hng. C nhiu cch khu tr khc nhau. Nu tin ng trc c tnh cht bo m thc hin hp ng th mi t giao hng s khu tr theo t l c nh ca tin ng trc hoc khu tr theo t l tng dn hoc ch khu tr mt ln vo chuyn giao hng cui cng. Nu tin ng trc c tnh cht tn dng th ngi xut khu thng tm mi cch ko di vic hon tr. 3. Tn dng ca ngi mi gii cp cho ngi xut khu v ngi nhp khu L mt dng khc ca tn dng thng mi, vn ca cc ngn hng thng nghip c ln l ngun ch yu ca tn dng ca ngi mi gii. V cc ngn hng ny khng cp tn dng trc tip cho ngi xut khu v ngi nhp khu, m Khoa Ti chnh K ton Trang 73

Thanh ton quc t

thng qua cc nh mi gii. Tn dng ca ngi mi gii c s dng rt rng ri Anh, sau l c, H Lan v B. Trong ngoi thng, cc ngi mi gii ng vai tr trung gian gia ngi bn v ngi mua trong vic k kt hp ng mua bn hng nguyn liu. Cc ngi mi gii ng vai tr quan trng trong cc nghip v mua bn, bi v h c kin thc rt tt v th trng hng ho, c h thng thng tin y v c nhiu kinh nghim trong giao dch vi cc khch hng. Khc vi cng ty i l, ngi mi gii khng k kt hp ng mua bn vi danh ngha ca mnh. Vi t cch l mt cng ty c lp, nhn s u thc ca khch hng, ngi mi gii tham gia tch cc vo vic xc nh gi c hng ho, thi hn giao hng, cc iu kin thanh ton, vn ti... Ngi mi gii l cc cng ty ln, c vn. Cng vi chc nng lm ngi trung gian, ngi mi gii cp tn dng cho cc ngi xut khu v ngi nhp khu. Cc hnh thc cp tn dng ca ngi mi gii cho ngi xut khu gm c cho vay khng phi cm c hang ho, s tin vay ch bng 25-50% tr gi hng s giao; cho vay bng cch chit khu hi phiu ca ngi xut khu k pht i tin ngi nhp khu; cho vay bng cch t mnh chp nhn tr tin hi phiu ca ngi xut khu k pht...Tt c tn dng ca ngi mi gii u l tn dng ngn hn. IV.TN DNG NGN HNG V CC HNH THC CA N. Tn dng ngoi thng cc nc pht trin c thc hin ch yu bi cc ngn hng thng mi t nhn c ln, di hnh thc cm c hng ho, cm c chng t hng ho, hi phiu, chng khon c gi v cho vay thu chi...Hu ht tn dng ngn hng cp cho cc thng nhn xut khu v nhp khu l tn dng ngn hn. Tn dng ngn hng c tnh u vit hn tn dng thng mi, bi v n khng c quan h vi cc hp ng mua bn hng ho v do , n to kh nng cho ngi i vay s dng tn dng mua bt c loi hng ho no. Tn dng ngn hng c hai loi: Tn dng ngn hng cp cho ngi xut khu v tn dng ngn hng cp cho ngi nhp khu. 1. Tn dng ngn hng cp cho ngi xut khu Ngn hng thng mi cho cc thng nhn xut khu vay di hnh thc nh chit khu hi phiu, cm c hng ho, cho vay trong qu trnh sn xut. - Ngi xut khu c th vay ngn hng bng cch chit khu cc hi phiu cha n hn tr tin. y l loi tn dng rt ph bin cc nc. S tin vay bng cch chit khu hi phiu thng nh hn s tin ghi trn hi phiu. S tin chnh lch l li tc chit khu. Thi hn vay bng cch chit khu hi phiu l thi hn cn li cha n hn tr tin ca hi phiu. Ngi hon tr tin vay v li tc l ngi c ngha v tr tin ghi trn hi phiu. Khoa Ti chnh K ton Trang 74

Thanh ton quc t

- Ngn hng cn cho cc ngi xut khu vay cn c vo qu trnh chun b v thc hin hp ng xut khu hng ho v cung ng dch v. Nhng i tng vay c th chia ra nh sau: + Vay hng ang trong kho + Vay chun b hng xut khu + Vay chng t hng ho ang trn ng i. Tn dng ngn hng cp cho ngi xut khu l loi tn dng c hng ho lm vt m bo, v vy, hn mc c vay c khi t ti 80% gi tr ca hng ho v thi hn vay l ngn hn. - Trong nhng nm gn y, trn th gii xut hin cc hnh thc cp tn dng mi nh factoring, forfaiting. y cng l nhng hnh thc tn dng ngn hng rt pht trin. 2. Tn dng ngn hng cp cho ngi nhp khu Cc ngn hng thng mi cp tn dng cho ngi nhp khu di cc hnh thc cho vay thu chi, m th tn dng thng mi, chp nhn hi phiu, k phiu ca ngi nhp khu...Trong cc hnh thc , chp nhn hi phiu v cho vay thu chi l hnh thc ph bin hn c. Vic chp nhn tr tin hi phiu ca ngi nhp khu r rng l khng c tn nhim bng s chp nhn tr tin hi phiu ca ngn hng. V vy, ngi xut khu thng yu cu ngi nhp khu phi dng ngn hng thng mi l ngi chp nhn nhng hi phiu m h k pht. Trong trng hp ny, ngi xut khu chuyn thng hi phiu cho ngn hng cp tn dng cho ngi nhp khu chp nhn tr tin, ch khng phi chuyn cho ngi nhp khu. Khi chp nhn hi phiu, ngn hng khng phi xut vn ca mnh, m ch phi tr tin hi phiu khi hi phiu n hn, v sau ngn hng i li tin ngi nhp khu. T , chng ta thy rng, nghip v chp nhn ny ca ngn hng l mt nghip v tn dng, ngn hng phi s dng vn ca mnh, phi chu mi ri ro v tn tht xy ra i vi hi phiu, do vy, ngn hng phi thu th tc ph chp nhn cao. Nu ngi nhp khu chuyn vn n cho ngn hng tr n, th h ch phi tr th tc ph chp nhn, cn nu ngn hng dng vn ca mnh tr tin th ngi nhp khu cn phi tr li vay vn na. Ngn hng theo yu cu ca ngi nhp khu c th chp nhn theo tng chuyn giao hng ring bit v cng c th chp nhn bao, tc l chp nhn mt hn ngch nht nh. V d, chp nhn hn ngch 1.000.000 USD trong vng 1 nm. i vi chp nhn bao, ngi xut khu k pht hi phiu trong hn ngch quy nh v trong thi gian quy nh l c ngn hng thanh ton. Mt hnh thc chp nhn khng km phn ph bin trong ngoi thng l ti chp nhn. Ti chp nhn l mt hnh thc chp nhn trong ngi xut khu khng chuyn hi phiu n ngn hng phc v ngi nhp khu yu cu chp nhn tr tin, m chuyn n mt ngn hng hng nht m hai bn tho thun yu cu chp nhn. Khoa Ti chnh K ton Trang 75

Thanh ton quc t

Nh vy, trong ti chp nhn c t nht hai ngn hng tham gia: mt l ngn hng phc v ngi nhp khu, hai l ngn hng hng nht hai bn tho thun trong hp ng. Ngn hng hng nht l ngi tr tin khi hi phiu n hn. Trnh t tin hnh ti chp nhn thng bao gm nhng khu ch yu sau y: - Ngi nhp khu ngh ngn hng phc v mnh tm mt ngn hng hng nht ng ra chp nhn hi phiu ca ngi xut khu k pht. - Sau khi tm c mt ngn hng hng nht (hay theo s quy nh ca hp ng) v c ngn hng ny ng ng ra chp nhn hi phiu, ngn hng phc v ngi nhp khu gi cho ngnhng hng nht mt cam kt tr tin. - Sau khi nhn c cam kt tr tin, ngn hng hng nht m mt L/C khng hu b ti ngn hng phc v ngi xut khu, trong cam kt tr tin hi phiu ca ngi xut khu k pht, nu ngi xut khu thc hin y nhng iu quy nh trong th tn dng. - Hon thnh giao hng, ngi xut khu k pht hai bn hi phiu nh nhau v lp b chng t gi hng theo ng yu cu L/C v gi ton b chng t cng vi hi phiu cho ngn hng phc v mnh, yu cu tin hnh chp nhn tr tin hoc xin chit khu. - Ngn hng phc v ngi xut khu thanh ton ngay cho ngi xut khu (nu h yu cu) bng cch chit khu bn th hai ca hi phiu, cn bn th nht ca hi phiu v b chng t gi hng th gi cho ngn hng hng nht yu cu chp nhn. - Sau khi chp nhn hi phiu, ngn hng hng nht gi tr hi phiu cho ngi xut khu v chuyn b chng t cho ngn hng phc v ngi nhp khu. - Ngn hng phc v ngi nhp khu chuyn b chng t gi hng cho ngi nhp khu vi iu kin ngi nhp khu k bn cam kt tr tin khi hi phiu n hn tr tin hoc k pht mt k phiu cho ngn hng phc v ngi nhp khu. - Trc khi n hn tr tin, ngi nhp khu chuyn tr cho ngn hng phc v mnh s tin ghi trn hi phiu hoc s tin ghi trn k phiu v ngn hng ny chuyn tr cho ngn hng hng nht v thu hi li bn cam kt tr tin. - Khi hi phiu n hn tr tin, bt c ngi no ang hng li n u c quyn xut trnh cho ngn hng hng nht ly s tin ghi trn hi phiu . Cho vay thu chi l mt hnh thc tn dng ngn hng cp cho ngi nhp khu c ti khon tin gi khng k hn ti ngn hng ny. y l hnh thc tn dng rt ph bin cc nc t bn ch ngha. Ngoi ra, ngn hng cn p dng hnh thc cho vay bng k phiu ca ngi nhp khu. Theo yu cu ca ngi nhp khu, ngn hng ng ra tr tin nhng hi phiu ca ngi xut khu vi iu kin ngi nhp khu k pht k phiu tr tin cho ngn hng. S tin ca k phiu ln hn s tin ca hi phiu, khon chnh lch ny l li tc sinh ra k t ngy ngn hng tr tin hi phiu n ngy tr tin ca k phiu. Khoa Ti chnh K ton Trang 76

Thanh ton quc t

V.THI HN TN DNG Khi s dng tn dng, ngi cho vay v ngi i vay u rt quan tm n thi hn tn dng. Thi hn tn dng c lin quan cht ch n lng li tc m ngi i vay phi tr cho ngi cho vay, n nhng ri ro c th xy ra i vi tin vay, n thi hn s dng tin vay... Thi hn tn dng chia ra lm 2 loi: Thi hn tn dng chung v thi hn tn dng trung bnh. a. Thi hn tn dng chung: c tnh t lc bt u cp tn dng cho n lc hon tr xong khon tn dng . Thi hn ny bao gm 3 thi k: thi k cp tn dng, thi k u i v thi k tr tn dng. - Thi k cp tn dng: l khon thi gian tnh t lc bt u cp tin vay n lc cp xong khon tin vay . Thi k u i: l khon thi gian tnh t khi cp xong tin vay nhng cha phi hon tr tin vay . Thi k hon tr: l khon thi gian tnh t lc bt u hon tr cho n lc hon tr xong tin vay. V d 1:Mt khon tn dng 100 triu la M cp trong 3 nm (1981-1983) v tr trong 5 nm ( 1986- 1990 ), mi nm mt phn bng nhau. Do vy, ta c: Thi k cp tn dng l 3 nm ( 1981 - 1983 ). Thi k u i l 2 nm 9 1984 - 1985 ) Thi k hon tr l 5 nm ( 1986 - 1990 ) . Thi hn tn dng chung ca khon tn dng ny l 10 nm. b. Thi hn tn dng trung bnh: l khon thi gian m trong ton b s tin vay c s dng. Trong v d trn, thi k cp tn dng v thi k hon tr khng phi l 100% s tin vay c s dng trong sut cc thi k , tr hai thi k u i: s tin vay c s dng 100% trong sut hai nm. Nh vy, thi hn tn dng trung bnh bao gi cng ngn hn thi hn tn dng chung, tr trng hp 100% khon tin vay c cp mt ln v hon tr ngay mt ln. Thi hn tn dng trung bnh c ngha quan trng, n l thi hn thc t m ton b khon tn dng c s dng, do vy, ngi i vay rt quan tm n thi hn ny. Thi hn tn dng trung bnh c tnh bng tng s thi hn trung bnh ca tng thi k: cp tn dng, hon tr v thi k u i. Mun xc nh thi hn tn dng trung bnh ca tng thi k, ta ly tng s d n ca tng thi k chia cho tng s tin vay. iu ny c ngha l, bng mt s tin vay nht nh phi c s dng trong bao nhiu thi gian c th c mt s tin bng tng s d n . V d 2: Mt khon tn dng 900 triu la M vi thi hn 10 nm, trong thi k cp tn dng l 3 nm (1981 1983), mi nm cp mt phn bng nhau, thi k hon tr 5 nm (1986 1990) trong nm 1986 tr 50 triu, 1987 tr 80 triu, 1988 tr 160 triu, 1989 tr 320 triu, 1990 tr nt phn cn li. Thi hn tn Khoa Ti chnh K ton Trang 77

Thanh ton quc t

dng trung bnh ca khon tn dng ny c tnh bng cch ly tng s d n bnh qun chia cho s tin vay. S d phi ly s bnh qun l v thi gian cp v hon tr xy ra trong nm khng c thi im c th. Thi k cp tn dng Nm 1981 1982 1983 3 nm (n v: Triu ng)

S d n u S d n cui S d n bnh qun trong nm nm nm 0 300 150 300 600 450 600 900 750 900 1800 1350 Tng s d n bnh qun trong 3 nm = 1350 triu USD. Thi hn trung bnh ca thi k s dng = 1350 / 900 = 1 nm 6 thng. Thi k hon tr (n v: Triu ng) S d n cui nm 850 770 610 290 0 2520 S d n bnh qun trong nm 875 810 690 450 145 2970

Nm 1986 1987 1988 1989 1990 5 nm

S d n u nm 900 850 770 610 290 3420

Tng s d n bnh qun trong 5 nm = 2970 triu USD. Thi hn trung bnh ca thi k hon tr = 2970 / 900 = 3,3 nm hay 3 nm 3 thng 18 ngy. Vy thi hn tn dng trung bnh ca khon tn dng 900 triu la M ny l: Thi hn trung bnh: - Ca thi k cp tn dng: 1 nm 6 thng 0 ngy - Ca thi k u i: 2 nm 0 thng 0 ngy. - Ca thi k hon tr: 3 nm 3 thng 18 ngy. = 6 nm 9 thng 18 ngy. Qua cch tnh trn, chng ta nhn thy cch cp pht v hon tr tn dng nh hng rt ln n thi hn tn dng trung bnh. Cch cp pht v hon tr tn dng c th thc hin bng my phng php sau: - Cp v tr mt ln vo mt thi im. Khoa Ti chnh K ton Trang 78

Thanh ton quc t

- Cp v tr nhiu ln v mi ln u bng nhau trong nhng khon thi gian nh nhau. - Tr theo phng php hon tr tng dn hoc gim dn s tin ca mi t. Trong v d trn vi cch hon tr tng dn (lu tin) th thi hn trung bnh ca khon tn dng ny l 6 nm 9 thng 18 ngy. Cng khon tn dng ny, nu p dng cch hon tr mi nm mt phn bng nhau, tc l mi nm hon tr 180 triu USD th thi hn trung bnh ca thi hn hon tr s l: - Tng s d n bnh qun trong 5 nm = 2250 triu USD. 2250 / 900 = 2,5 nm hay 2 nm 6 thng. Do vy thi hn tn dng trung bnh ca khon tn dng ny l 6 nm chn. Thi k hon tr Nm 1986 1987 1988 1989 1990 5 nm n v : triu USD

S d n u S d n cui S d n bnh qun trong nm nm nm 900 720 810 720 540 630 540 360 450 360 180 270 180 0 90 2700 1800 2250

Song nu p dng cch hon tr gim dn, v d nm 1986 tr 290 triu USD, nm 1987: 320 triu USD, 1988: 160 triu USD, 1989: 80 triu USD, 1990: 50 triu USD th thi hn trung bnh ca thi k hon tr s l: Thi k hon tr Nm 1986 1987 1988 1989 1990 5 nm S d n u S d n cui nm nm 900 610 610 290 290 130 130 50 50 0 1980 1080 n v: triu USD S d n bnh qun trong nm 755 450 210 90 25 1530

Tng s d n bnh qun trong 5 nm = 1530 triu USD. 1530 / 900 = 1,7 nm hay 1 nm 8 thng 12 ngy.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 79

Thanh ton quc t

Do vy, thi hn trung bnh ca khon tn dng ny l 5 nm 2 thng 12 ngy. Qua nhng v d trn, chng ta thy cch cp pht v hon tr lu tin c thi hn trung bnh di nht, cch gim dn c thi hn trung bnh ngn nht. Tuy nhin, p dng cch no c li cn tu thuc vo kh nng tr n ca ngi i vay. V d 3: Cng vi khon tn dng 900 triu la M nu trong v d 2 trn, nu vic cp pht v hon tr vo nhng ngy u nm (khng phi l trong nm) th thi hn tn dng trung bnh c th tnh mt cch khc. Ta coi: P l s tin vay AM l thi hn tn dng trung bnh QS l d n thi k cp pht. QR l d n thi k hon tr. N l thi hn tn dng Cch tnh: Ly tng d n thi k chia cho s tin vay. C th nh sau: - Tnh tng d n thi k cp( 1981-1983 ) + u 1981 cp 300 triu USD, d n ca khon vay nm 1981 l QS3 = 300 triu USD * 3 nm = 900 triu USD. + u 1982 cp 300 triu USD, d n ca khon vay nm 1982 l QS2 = 300 triu USD * 2 nm = 600 triu USD. + u 1983 cp 300 triu USD, d n ca khon vay nm 1983 l QS1 = 300 triu USD. Vy tng d n thi k cp 1981-1983 l: QS1 + QS2 + QS3 = 900+ 300+ 600 = 1800 triu USD hay l n QSi = 1800 triu USD i =1 - Tnh tng d n thi k u i (1984-1985): 2 nm 1984 v 1985 c s dng trn vn c 900 triu USD, tng d n ca thi k ny; n Pi = 900 triu USD * 2 nm = 1800 triu USD. i=1 - Tnh tng d n thi k hon tr(1986-1990) + u 1986 tr 50 triu USD, d n cn QR1 = 850 triu USD. + u 1987 tr 80 triu USD, d n cn QR2 = 770 triu USD. + u 1988 tr 160 triu USD, d n cn QR3 = 610 triu USD. + u 1989 tr 290 triu USD, d n cn QR4 = 320 triu USD. + u 1990 tr nt 320 triu USD, d n cn QR5 = 0. Tng d n thi k hon tr = QR1 + QR2 + QR3 + QR4 + QR5 = 850+770+610+320+0 = 2520 triu Khoa Ti chnh K ton Trang 80

Thanh ton quc t

Hay l: n QRi = 2520 triu USD. i=1 Thi hn tn dng trung bnh ca khon vay 900 triu USD trong 10 nm.

n n n QSi + Pi + QRi i=1 i=1 i=1 AM = P 1800 tr USD + 1800 tr USD + 2520 tr USD = 900 tr USD VI.LI SUT TN DNG Khi i vay, ngi i vay phi tr cho ngi cho vay mt khon tin b v vic s dng vn vay, ngi ta gi khon tin n b ny l tin li. Li sut l t l phn trm tnh theo nm (thng hoc qu) ca so snh tin li v s tin vay. Cc loi li sut: 1. Li sut cho vay (Offered rate) l li sut m ngi i vay ca ngn hng cn c vo tr li vay cho ngn hng. Trong cng b li sut, li sut cho vay thng ng sau li sut i vay ca ngn hng. 2. Li sut i vay (Bid rate) l li sut m ngn hng vay tin ca khch hng cn c vo tr li vay cho khch hng. Trong cng b li sut, li sut i vay ng trc li sut cho vay. V d: Li sut ngn hn cng b ti ngn hng New York 1 5 R=6 2 8 1 Bid rate =6 2 5 Offered rate = 6 8 % nm % nm = 6,8 nm

Khoa Ti chnh K ton

Trang 81

Thanh ton quc t

Cc s l ca li sut thng c cng b di dng phn s: 1 5 = 0,5 ; = 0,625 ; .... 2 8 Cc mu s thng l cc s chn t 2 n 16 3. Li sut n (Ordinary rate) l li sut c hnh thnh do khng ghp li vo vn. Li sut n thng l li sut danh ngha, li sut ghi trn hp ng tn dng. V d: P = vn vay l 100.000 USD N = thi hn tn dng l 5 nm R = li sut n 5%/ nm F = kt qu ca u t. Do vy: F = P( 1 + NR ) = 100.000 ( 1 + 0,05* 5) = 125.000 USD Vi v d trn, li sut khng ghp vo vn sinh li trong nm k tip. 4. Li sut ghp (Compound rate) l li sut c hnh thnh bi s ghp li vo vn, tc l li m li con. Ta c: F1 = P + RP = P ( 1 + R ) F2 = P ( 1 + R )+ P ( 1 + R ) R = P ( 1 + R )( 1 + R ) = P ( 1 + R )2 = ... Fn = P ( 1 + R )N Vi v d trn ta c: F5 = 100.000 ( 1 + 0,05)5 = 127.600 USD Nh vy, do ghp li vo vn, nn tng s tin li ny tng ln t 25.000 USD (li n) ln 27.600 USD (li ghp). C th tm cng thc chung ca li ghp (k hiu I): P(1 + R)N - P I= P N I = (1 + R) - 1 ( ca N = 5 nm) (1+ R)N -1 I= ( ca N/N = 1 nm) N (1+ 0,05)5 -1 I= = 5,52% 5 Khoa Ti chnh K ton Trang 82

Thanh ton quc t

L li sut ghp ca khon tn dng 100.000 USD c li sut n 5% nu trn. Thi k ghp li c th l nm, 6 thng , qu hoc mi thng mt ln. Nu k ghp li cng nhiu th tin li cng ln. K ghp li cn c th gi l tn s ghp li. V d: Nu ghp li mi nm 1 ln, ta c (1 + R)N -1 (1 + 0,05)5 -1 I= = = 5,52% nm N 5 Nu li ghp 6 thng 1 ln, ta c: R (1 + )2N -1 2 (1+ 0,025)10 -1 I= = = 2,8% 6thng 2N 10 Hay l 5,6% nm. Li sut ghp cn gi l li sut thc t v thng phi tnh mi c c 5. Li Libor (London in terbank Offerred rate) l li sut cho vay lin hng London. c im: - Li ngn hn 365 ngy - Li cho vay bnh qun ca nhng ngn hng ln London nh Barclays Bank, National westminter Bank, Chartered Bank, Trust Bank... 6. Li PIBOR, ZIBOR, NIBOR l li sut cho vay cng loi nh LIBOR ti cc thng trng tn dng ch yu ca th gii nh Pari, Zurich, New York. 7. Li LIBID l li i vay lin hng quc t London. Li LIBED hay PIBED, ZIBID, NIBID bin ng s nh hng ln n gi c ca chng khon trn th trng chng khon ca mi nc. 8. Li LIMERAN l nh hng bnh qun ca LIBOR v LIBID.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 83

Thanh ton quc t

CHNG I: MT S VN C BN V TI CHNH TRONG NN KINH T TH TRNG I.Khi qut s ra i v pht trin ca ti chnh. 1.Tiu ra i v s tn ti ca ti chnh Hot ng ca ti chnh rt a dng v phc tp nhng li tun th theo mt chu trnh vi nhng nguyn tc nht nh. Qu trnh ti sn xut x hi c tri qua bn giai on: sn xut-phn phitrao i-tiu dng. Chnh trong giai on phn phi ny sinh lnh vc Ti chnh. Tuy nhin, khng phi c phn phi l c Ti chnh, m ti chnh ch ra i v tn ti trong nhng iu kin lch s nht nh, khi m c nhng iu kin kinh t-xhi khch quan nht nh xut hin v tn ti. Trong ton b lch s x hi loi ngi chng minh, vo cui thi cng x nguyn thu, phn cng lao ng x hi bt u pht trin, ch t hu v t liu sn xut xut hin, nn sn xut hng ho ra i; v trong nn sn xut hng ho vic trao i c th c tin hnh bng hng i hng hoc thng qua tin t. giai on cao hn, kinh t hng ho chuyn thnh kinh t th trng v vic trao i ph bin thng qua tin t. Chnh trong iu kin ca n kinh t hng ho vi vic s dng tin t lm ny sinh phm tr Ti chnh. Khi ch t hu xut hin, x hi loi ngi phn chia giai cp v c u tranh giai cp. Trong diu kin , Nh nc xut hin v cng c nhu cu chi tiu, m bo duy tr quyn lc ca mnh v thc hin cc nhim v kinh tx hi m mnh m nhn, cho nn Nh nc phi to lp cho mnh mt qu tin t, gi l Ngn Sch Nh Nc (NSNN) v hnh thnh phm tr Ti chnh nh nc (State Finance) hay Ti chnh cng (Pubic Finance). S vn ng c lp ca tin t trong vic to lp v s dng cc qu tin t khng ch l c trng cho hot ng ca Nh Nc, m cn l ca tt c cc ch th trong x hi: Cc doanh nghip, h dn c v cc t chc x hi. Cc qu tin t x hi chng nhng c hnh thnh v s dng cho nhng mc ch trc tip, m cn c hnh thnh nh nhng im trung gian cung ng tin t cho nhng mc ch trc tip. Nh Nc chng nhng tc ng n s vn ng c lp ca tin t, trn phng din n hnh hiu lc ca ng tin m cn to ra mi trng php l cho s to lp v s dng cc qu tin t. Tuy nhin, trong thc tin, ngi ta thy rng, Nh nc c lc thc y, c lc li km hm s pht trin ca sn xut hng ho tin t v do thc y hoc km hm hot ng ca Ti chnh thng qua c ch qun l kinh t v m ca mnh.

Khoa Ti chnh K ton

Trang 84

Thanh ton quc t

Chnh v vy c th kt lun: Tin quyt nh s ra i v tn ti ca Ti chnh l quan h hng ho-tin t; cn Nh nc l iu kin nh hng. Hai iu kin ny tn ti song song. 3. ngha thc tin khi nghin cu iu kin tin t. -Nh nc cn phi to ra mi trng cho Ti chnh hot ng, do sn xut hng ho-tin t. -Cn phi t ng v tr ca Ti chnh, la chn nhng hnh thc v phng php to lp v s dng mt cch c hiu qu thc y kinh t hng hotin t pht trin. II.Bn cht ca Ti chnh Vic thng qua tin t tin hnh phn phi tng sn phm x hi ca Ti chnh lm cho nhiu ngi lm tng ti chnh l tin t. Trn b mt ca hin tng x hi, Ti chnh c cm nhn nh nhng ngun lc Ti chnh, nhng qu tin t khc nhau, i din cho nhng sc mua nht nh cc ch th kinh t-x hi v to ra hng lot cc mi quan h qua li di hnh thc gi tr ca cc ngun lc Ti chnh . Ngun lc Ti chnh khng ch b hp dng tin t vn ng qua hai knh Ngn sch v Ngn hng, m n cn bao gm ca ci x hi, ti sn quc gia, tng sn phm quc dn c dng vt cht v tim nng lun chuyn nhiu knh khc nhau; chng lun to lp vn ng v s dng cc qu tin t vo cc mc ch gn vi cc ch th kinh t x hi. bn cht ca ti chnh c xc nh nhng mt sau: 1.S vn ng tng i ca cc ngun Ti chnh trc tip (hay thng qua th trng) to lp v s dng cc qu tin t nh mt trc quan ca ti chnh. 2.ng sau mt trc quan l cc quan h kinh t trong phn phi ca ci x hi di hnh thc phn phi cc ngun lc ti chnh. 3.Vic to lp v s dng cc qu tin t l phng thc phn phi c th phn bit phm tr Ti chnh vi cc phm tr khc nh gi c, tin lng... Ni dung kinh t ca Ti chnh c xc nh nh sau: Ti chnh c c trng bng s vn ng c lp tng i ca tin t vi chc nng phng tin thanh ton v phng tin ct tr trong qu trnh to lp hay s dng cc qu tin t i din cho nhng sc mua nht nh cc ch th kinh t-x hi. Ti chnh phn nh tng hp cc mi quan h kinh t trong phn phi cc ngun lc ti chnh thng qua to lp hay s dng cc qu tin t nhm p ng nhu cu tch lu hay tiu dng ca cc ch th trong x hi. Ti chnh trong nn kinh t th trng cng c th c hiu l tng th nhng mi quan h kinh t gia cc thc th Ti chnh pht sinh trong qu trnh to lp v s dng cc ngun lc Ti chnh. III.Chc nng ca Ti chnh

Khoa Ti chnh K ton

Trang 85

Thanh ton quc t

Chc nng ca Ti chnh l c th ho bn cht ca Ti chnh, l nhim v ch yu c th thc hin trong thc tin. Hin vn cn nhiu quan im khc nhau khi bn n chc nng ca Ti chnh. Chc nng ca mt s vt l l kh nng th nng bn trong, vn c ca s vt . Ni n schc nng ca Ti chnh l ni n kh nng khch quan pht huy tc dng ca n. Trong i sng x hi, ti chnh vn c hai chc nng: chc nng phn phi v chc nng gim c. 1.Chc nng phn phi. Chc nng phn phi ca Ti chnh l ci vn c, nm sn trong phm tr Ti chnh. Chnh nh chc nng ny m cc ngun lc Ti chnh c a vo nhng mc ch s dng khc nhau, m bo cc nhu cu khc nhau v nhng li ch khc nhau trong i sng x hi. i tng phn phi ca ti chnh l ca ci x hi di hnh thc gi tr, l tng th cc ngun lc ti chnh c trong x hi. Ch th phn phi ca ti chnh bao gm: Nh nc, doanh nghip, cc t chc x hi v c nhn dn c. Kt qu phn phi ca ti chnh l to lp v s dng cc qu tin t dnh cho mt mc ch nht nh (tch lu hoc tiu dng) cc ch th trong x hi. Chc nng phn phi ca ti chnh c nhng c im sau: Th nht, phn phi ca ti chnh l s phn phi ch din ra di hnh thc gi tr, n khng i km theo s thay i ca hnh thi gi tr. Th hai, phn phi ca ti chnh gn lin vi vic to lp, s dng cc qu tin t. y l c im ch yu, c coi l c trng c bn ca phn phi ti chnh. Th ba, phn phi ca ti chnh tri qua hai qu trnh: phn phi ln u v phn phi li. Phn phi ln u c tin hnh trong lnh vc sn xut cho nhng ch th tham gia vo qu trnh sng to ra ca ci vt cht hay thc hin cc dch v, n c thc hin trc ht v ch yu l khu ti chnh c s trong h thng ti chnh, nhm hnh thnh cc qu tin t : +B p chi ph vt cht tiu hao (qu khu hao TSC v qu khi phc vn lu ng ng ra) +Hnh thnh qu lng. +Hnh thnh qu bo him. +Thu nhp cho cc ch th s hu v vn, ti nguyn. Phn phi li l nhm tip tc phn phi nhng phn thu nhp c bn trong phn phi ln u ra phm vi x hi rng hn hoc theo nhng chi tit c th hn trong mc ch ca cc qu tin t. Mc tiu ca phn phi li l nhm bo m cho b phn phi sn xut ra ca ci vt cht tn ti hot ng v thc hin cng bng x hi. 2.Chc nng gim c Khoa Ti chnh K ton Trang 86

Thanh ton quc t

Chc nng gim c l mt thuc tnh khch quan vn c ca Ti chnh, bt ngun t bn cht ca Ti chnh. l kh nng khch quan s dng ti chnh lm cng c kim tra, gim c bng ng tin vi vic s dng chc nng thc o gi tr v phng tin thanh ton ca tin t. Gim c ca ti chnh c th din ra di dng: Xem xt tnh cn thit, qui m ca vic phn phi cc qu tin t; kim tra v gim st qu trnh thc hin; xem xt ri ro v t vn. Chc nng gim c ca ti chnh c nhng c im sau: Th nht: Chc nng gim c ca ti chnh c thc hin thng qua s vn ng ca tin t nhng khng phi vi nm chc nng ca tin t m ch s dng hai chc nng thc o gi tr v phng tin thanh ton. Th hai: Chc nng gim c ca ti chnh c thc hin thng qua vic phn tch cc ch tiu ti chnh Th ba: Chc nng gim c ca ti chnh c thc hin mt cch ton din, thng xuyn, lin tc, rng ri, kp thi i vi qu trnh to lp, s dng cc qu tin t. C ngha l u c to lp v s dng cc ngun lc ti chnh th c thc hin chc nng gim c ca ti chnh. IV.h thng ti chnh nc ta trong giai on hin nay. 1.S phn bit c bn gia h thng ti chnh trong nn kinh t k hoch ho tp trung v trong nn kinh t th trng. H thng ti chnh l tng hp nhng khu ti chnh trong cc lnh vc hot ng khc nhau nhng li c mi quan h hu c vi nhau trong qu trnh to lp v s dng cc ngun lc ti chnh, cc qu tin t tp trung v c cu t chc ca cc ch th kinh t-x hi. Trong c ch k hoch ho tp trung, h thng ti chnh bao gm hai b phn: ti chnh nh nc v ti chnh cc t chc kinh t tp th. Trong nn kinh t th trng, nht l trong iu kin ton cu ho, h thng ti chnh c m rng v bao qut hn, cng c nhng nt tng ng v ho nhp vo h thng ti chnh quc t. Gia h thng ti chnh trong nn kinh t k hoch ho tp trung v h thng ti chnh trong nn kinh t th trng c nhng im khc nhau c bn di y:

TIU THC 1.Phm vi

HTTC TRONG NN KT HTTC TRONG KTTT KHH Hai b phn: ti chnh nh M rng v bao qut hn bao gm nc v ti chnh tp th. c ti chnh cc t chc x hi, ti chnh h gia nh v c nhn. Trang 87

Khoa Ti chnh K ton

Thanh ton quc t

2.Vai tr

Th ng

3.Ngun iu Quyt nh ca nh nc. chnh 4.Ngn hng Mt cp v ngn hng Hai cp v ngn hng trung ng trung ng ph thuc c lp tng i. hon ton vo chnh ph. 5.Th trng TC Khng C 6.Mc tiu Phi li nhun v khng Li nhun v c cnh tranh. cnh tranh. 7.Gim st DN B ti chnh v B ch Ngn hng v th trng chng qun khon. 8.H thng thanh n s Hin i ton. 9.Th ch ti C t C nhiu v a dng. chnh phi NH 2.H thng ti chnh trong nn kinh t th trng a.Cn c vo quan h s hu cc ngun lc ti chnh, h thng ti chnh c hai b phn: -Ti chnh Nh nc. -Ti chnh phi Nh nc. Ti chnh Nh nc thuc s hu nh nc phc v s hot ng ca b my nh nc v thc hin cc chc nng ca nh nc. Ti chnh Nh nc bao gm: Ngn sch nh nc, tn dng nh nc, ti chnh ca cc c quan hnh chnh nh nc, ti chnh ca cc doanh nghip nh nc, ti chnh ca cc n v s nghip nh nc, ti chnh ca cc t chc ti chnh trung gian thuc s hu nh nc ( nh ngn hng nh nc, ngn hng thng mi, cng ty bo him, cng ty chng khon...); Cc qu ti chnh nh nc khc nh: qu d tr quc gia, mt s qu thuc ngn hng trung ng (qu d tr ngoi hi, qu iu ho lu thng tin t, qu d tr bt buc...); qu bo him x hi, qu h tr pht trin, qu quc gia gii quyt vic lm, qu ph xanh t trng i trc, qu bo v mi trng...,cc qu ny thng c gi l cc qu ti chnh nh nc ngoi ngn sch nh nc. Ti chnh phi Nh nc thuc s hu ca khu vc khng phi nh nc phc v cho s hot ng ca cc ch th khu vc . Ti chnh phi Nh nc gm c: ti chnh ca cc t chc x hi v cc qu c cng tnh cht, ti chnh cc doanh nghip, ngn hng thng mi, cng ty bo him thuc s hu t nhn, ti chnh h gia nh. Trong iu kin kinh t th trng, ti chnh nh nc gi vai tr c bit quan trong trong iu tit v m n kinh t- x hi nhm khc phc nhng khuyt tt ca nn kinh t th trng, ng thi gp phn to hnh lang, mi trng v iu kin thun li cho cc thnh phn kinh t, ng thi gp phn to hnh lang, mi trng Khoa Ti chnh K ton Trang 88

Tch cc tho mn quan h cung-cu Lut pht

Thanh ton quc t

v iu kin thun li cho cc thnh phn kinh t, trong c khu vc phi nh nc pht trin. b.Theo mc ch s dng cc ngun ti chnh c li ch cng hay li ch t, h thng ti chnh c phn chia thnh hai loi: ti chnh cng v ti chnh t. c.Theo phm vi hot ng cu ti chnh, ly quc gia l ch th, th h thng ti chnh c phn chia thnh: ti chnh ni a v ti chnh quc t. d.cn c vo c im hnh thnh, phn phi s dng cc ngun lc ti chnh gn lin vi cc ch th trong nn kinh t th h thng ti chnh c nm khu; -Ti chnh Nh nc (NSNN) -Ti chnh doanh nghip -Bo him -Tn dng. -Ti chnh h gia nh v cc t chc x hi. 3.Mi quan h v nhim v ca cc khu ti chnh cu thnh trong h thng ti chnh. Nhim v ca cc khu ti chnh trong h thng ti chnh: a.Ngn sch Nh nc: l khu ti chnh ch o, c nhim v: -ng vin, tp trung cc ngun ti chnh to lp qu tin t ca nh nc. C th c thc hin di dng bt buc hoc t nguyn t cc khu ti chnh khc; c th trc tip t cc khu ti chnh khc hoc gin tip thng qua th trng ti chnh. -Phn phi s dng qu NSNN vo vic thc hin nhim v kinh t-x hi. Vic s dng qu NSNN c th lm tng ngun ti chnh cc khu ti chnh khc, cng c th i vo s dng trc tip. -Gim c kim tra cc khu ti chnh khc. b.Ti chnh doanh nghip: y l khu ti chnh c s, c nhim v: -m bo vn v phn phi vn hp l cho mc ch sn xut kinh doanh ca doanh nghip. -T chc chu chuyn vn lin tc v c hiu qu. -Phn phi thu nhp v li nhun ca doanh nghip theo qui nh ca nh nc. -Kim tra gim c qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip. c.Tn dng: Tn dng l khu ti chnh trung gian c tnh cht c bit ca s vn ng cc ngun ti chnh c thi hn. Tn dng l t im cc ngun ti chnh tm thi nhn ri, c nhim v: -To lp qu cho vay theo nguyn tc hon tr, c thi hn v c bi hon. -Phn phi qu ny theo nhu cu sn xut kinh doanh cng theo nguyn tc hon tr, c thi hn v c bi hon. d.Bo him: Bo him cng l khu ti chnh trung gian, c nhim v: -Huy ng qu bo him bng s ng gp ca cc ch th c tham gia bo him (di hnh thc ph bo him). -S dng qu ny vo mc ch n b nhng tn tht, thit hi cho cc i tng c tham gia bo him v c ri ro, tn tht xy ra. Khoa Ti chnh K ton Trang 89

Thanh ton quc t

e.Ti chnh cc t chc x hi v ti chnh h gia nh. -Ti chnh cc t chc x hi nh: qu tng h, qu bo th, qu bo tr quc phng an ninh, qu n n p ngha, qu xo i gim ngho, qu v ngi ngho, qu pht trin ti nng tr,... -Ti chnh h gia nh c nhim v phc v cho mc ch ca gia nh. Th trng ti chnh khng phi l mt khu ti chnh c lp m n l mi trng cho s hot ng ca cc khu ti chnh. Th trng ti chnh l ni din ra hot ng mua bn quyn s dng vn. Ngi mua v ngi bn c th l tt c cc ch th i din cho cc khu ti chnh trong h thng ti chnh. Nu mua bn quyn s dng vn ngn hn th din ra trn th trng tin t; nu mua bn quyn s dng vn di hn th din ra trn th trng vn; cn nu mua bn cc loi giy t c gi th thc hin trn th trng chng khon. V.Vai tr ca ti chnh trong nn kinh t th trng. 1.Ti chnh l cng c phn phi sn phm quc dn, thng qua phn phi ln u v phn phi li hnh thnh qu u t pht trin v qu tiu dng; m bo cho nh nc tn ti v thc hin cc nhim v kinh t-x hi m mnh m nhn; thc hin cng bng x hi nhm t mc ch l nng cao phc li ton dn, tng vic lm chng tht nghip, gp phn tng thu nhp, tng trng kinh t. 2.ti chnh l cng c qun l v iu tit v m nn kinh t: Nh nc qun l v m nn kinh t bng lut php, k hoch hnh chnh v nht l cng c ti chnh; iu chnh c cu kinh t v th trng nhm t c cc mc tiu: tng trng kinh t, gii quyt vic lm chng tht nghip, kim ch lm pht, ci thin cn cn thanh ton quc t... 3.Ti chnh l cng c iu tit vi m: Thng qua cng c ti chnh nh nc tc ng vo hot ng ca cc doanh nghip mt cch gin tip nh u t pht trin c s h tng; cung cp vn; thc hin cc u i v thu, tn dng; to mi trng bnh ng (hnh lang php l) cc doanh nghip trong nn kinh t th trng ch ng tin hnh sn xut hot ng kinh doanh mt cch ch ng v sng to. VI.Chnh sch ti chnh quc gia. Chnh sch ti chnh quc gia l mt b phn quan trng ca chnh sch kinh t, l tng th cc chnh sch v gii php v ti chnh - tin t trong khai thc, ng vin v s dng c hiu qu cc ngun lc ti chnh phc v cho s nghip cng nghip ho - hin i ho t nc. Chnh sch ti chnh quc gia c phm vi rng ln v bao gm nhiu ni dung phc tp mang ngha tng hp v chnh tr, kinh t, x hi. Chnh sch ti chnh quc gia giai on 2001-2010 nc ta bao gm mc tiu v quan im sau: 1.Quan im: Bc sang th k 21- Th k ca ton cu ho v kinh t tri thc-bi cnh kinh tti chnh trong nc v quc t lun lun c nhiu bin ng; th v lc ca nn ti

Khoa Ti chnh K ton

Trang 90

Thanh ton quc t

Khoa Ti chnh K ton

Trang 91

Thanh ton quc t

Khoa Ti chnh K ton

Trang 92

You might also like