CHNG V NG LI XY DNG NN KINH T TH TRNG NH HNG X HI CH NGHA I. Qu trnh i mi nhn thc v kinh t th trng 1.

C ch qun l kinh t Vit Nam thi k trc i mi a. C ch k hoch ha tp trung quan liu, bao cp Trc i mi, c ch qun l kinh t nc ta l c ch k hoch ha tp trung vi nhng c im ch yu l: Th nht, nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng chi tiu php lnh chi tit t trn xung di. Cc doanh nghip hot ng trn c s cc quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn v cc ch tiu php lnh c giao. Tt c phng hng sn xut, ngun vt t, tin vn, nh gi sn phm, t chc b my, nhn s, tin lng u do cc cp c thm quyn quyt nh. Nh nc giao ch tiu k hoch, cp pht vn, vt t cho doanh nghip, doanh nghip giao np sn phm cho Nh nc. L th Nh nc b, li th Nh nc thu. Th hai, cc c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trch nhim g v vt cht i vi cc quyt nh ca mnh. Nhng thit hi vt cht do cc quyt nh khng ng gy ra th ngn sch Nh nc phi gnh chu. Hu qu do hai im ni trn mang li l c quan qun l nh nc lm thay chc nng qun l sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Cn cc doanh nghip va b tri buc, v khng c quyn t ch, va li vo cp trn, v khng b rng buc trch nhim i vi kt qu sn xut. Th ba, quan h hng ha tin t b coi nh, ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu. Nh nc qun l kinh t thng qua ch cp pht giao np. Hch ton kinh t ch l hnh thc. Th t, b my qun l cng knh, nhiu cp trung gian va km nng ng va sinh ra i ng qun l km nng lc, phong cch ca quyn, quan liu.

Ch bao cp c thc hin di cc hnh thc ch yu sau: + Bao cp qua gi: Nh nc quyt nh gi tr ti sn, thit b, vt t, hng ha thp hn gi tr thc ca chng nhiu ln so vi gi tr th trng. Vi gi thp nh vy, coi nh mt phn nhng th c cho khng. Do , hch ton kinh t ch l hnh thc. + Bao cp qua ch tem phiu (tin lng hin vt): Nh nc quy nh ch phn phi vt phm tiu dng cho cn b, cng nhn vin, cng nhn theo nh mc qua hnh thc tem phiu. Ch tem phiu vi mc gi khc xa so vi gi th trng bin ch tin lng thnh lng hin vt, th tiu ng lc kch thch ngi lao ng v ph v nguyn tc phn phi theo lao ng. + Bao cp qua ch cp pht vn ca ngn sch, nhng khng c ch ti rng buc trch nhim vt cht i vi cc n v c cp vn. iu va lm tng gnh nng i vi ngn sch va lm cho s dng vn km hiu qu, ny sinh c ch xin cho. Trong thi k kinh t cn tng trng ch yu theo chiu rng th c ch ny c tc dng nht nh, n cho php tp trung ti a cc ngun lc kinh t vo mc ch ch yu trong tng giai on v iu kin c th, c bit trong qu trnh cng nghip ha theo xu hng u tin pht trin cng nghip nng. Nhng n li th tiu cnh tranh, km hm tin b khoa hc cng ngh, trit tiu ng lc kinh t i vi ngi lao ng, khng kch thch tnh nng ng, sng to ca cc n v sn xut, kinh doanh. Khi nn kinh t th gii chuyn sang giai on pht trin theo chiu su da trn c s p dng cc thnh tu ca cuc cch mng khoa hc cng ngh hin i th c ch qun l ny cng bc l nhng khim khuyt ca n, lm cho kinh t cc nc x hi ch ngha trc y, trong c nc ta, lm vo tnh trng tr tr, khng hong. Trc i mi, do cha tha nhn sn xut hng ha v c ch th trng, chng ta xem k hoch ha l c trng quan trng nht ca kinh t x hi ch ngha, phn b mi ngun lc theo k hoch l ch yu; coi th trng ch l mt cng c th yu b sung cho k hoch. Khng tha nhn

trn thc t s tn ti ca nn kinh t nhiu thnh phn trong thi k qu , ly kinh t quc doanh v tp th l ch yu, mun nhanh chng xa s hu t nhn v kinh t c th t nhn; xy dng nn kinh t khp kn. Nn kinh t ri vo tnh trng tr tr, khng hong. b. Nhu cu i mi c ch qun l kinh t Di p lc ca tnh th khch quan, nhm thot khi khng hong kinh t - x hi, chng ta c nhng bc ci tin v nn kinh t theo hng th trng, tuy nhin cn cha ton din, cha trit . l khon sn phm trong nng nghip theo ch th 100 CT/TW ca Ban B th Trung ng kha IV; b gi vo lng Long An; Ngh quyt TW8 kha V (1985) v gi - lng - tin; thc hin Ngh nh 25 v Ngh nh 26 - CP ca Chnh ph Tuy vy, l nhng cn c thc t ng i n quyt nh thay i c ch qun l kinh t. cp s cn thit i mi c ch qun l kinh t, i hi VI khng nh: Vic b tr li c cu kinh t phi i i vi i mi c ch qun l kinh t. C ch qun l tp trung quan liu, bao cp t nhiu nm nay khng to c ng lc pht trin, lm suy yu kinh t x hi ch ngha, hn ch vic s dng v ci to cc thnh phn kinh t khc, km hm sn xut, lm gim nng sut, cht lng, hiu qu, gy ri lon trong phn phi lu thng v ra nhiu hin tng tiu cc trong x hi. Chnh v vy, vic i mi c ch qun l kinh t tr thnh nhu cu cn thit v cp bch. 2. S hnh thnh t duy ca ng v kinh t th trng thi k i mi a. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII y l giai on hnh thnh v pht trin t duy ca ng v kinh t th trng. So vi thi k trc i mi, nhn thc v kinh t th trng c s thay i cn bn v su sc: Mt l, kinh t th trng khng phi l ci ring c ca Ch ngha t bn m l thnh tu pht trin chung ca nhn loi.

Lch s pht trin nn sn xut x hi cho thy sn xut v trao i hng ha l tin quan trng cho s ra i v pht trin ca kinh t th trng. Trong qu trnh sn xut v trao i, cc yu t th trng nh cung, cu, gi c c tc ng iu tit qu trnh sn xut hng ha, phn b cc ngun lc kinh t v ti nguyn thin nhin nh vn, t liu sn xut, sc lao ng phc v cho sn xut v lu thng. Th trng gi vai tr l mt cng c phn b cc ngun lc kinh t. Trong mt nn kinh t khi cc ngun lc kinh t c phn b bng nguyn tc th trng th ngi ta gi l kinh t th trng. Kinh t th trng c mm mng t trong x hi n l, hnh thnh trong x hi phong kin v pht trin cao trong ch ngha t bn. Kinh t th trng v kinh t hng ha c cng bn cht u nhm sn xut ra bn, u nhm mc ch gi tr v u trao i thng qua quan h hng ha tin t. Kinh t hng ha v kinh t th trng u da trn c s phn cng lao ng x hi v cc hnh thc s hu khc nhau v t liu sn xut, lm cho nhng ngi sn xut va c lp, va ph thuc vo nhau. Trao i mua bn hng ha l phng thc gii quyt mu thun trn. Tuy nhin, kinh t hng ha v kinh t th trng c s khc nhau v trnh pht trin. Kinh t hng ha ra i t kinh t t nhin, i lp vi kinh t t nhin, nhng cn trnh thp, ch yu l sn xut hng ha t nhn, quy m nh b, k thut th cng, nng sut thp. Cn kinh t th trng l kinh t hng ha pht trin cao. Kinh t th trng ly khoa hc, cng ngh hin i lm c s v nn sn xut x hi ha cao. Kinh t th trng c lch s pht trin lu di, nhng cho n nay n mi biu hin r rt nht trong ch ngha t bn. Nu trc ch ngha t bn, kinh t th trng cn thi k manh nha, trnh thp th trong ch ngha t bn n t n trnh cao n mc chi phi ton b cuc sng ca con ngi trong x hi . iu khin cho ngi ta ngh rng kinh t th trng l sn phm ring ca ch ngha t bn. Ch ngha t bn khng sn sinh ra kinh t hng ha, do , kinh t th trng vi t cch l kinh t hng ha trnh cao khng phi l sn

phm ring ca ch ngha t bn m l thnh tu pht trin chung ca nhn loi. Ch c th ch kinh t th trng t bn ch ngha hay cch s dng kinh t th trng theo li nhun ti a ca ch ngha t bn mi l sn phm ca ch ngha t bn. Hai l, kinh t th trng cn tn ti khch quan trong thi k qu ln ch ngha x hi. Kinh t th trng xt di gc mt kiu t chc kinh t l phng thc t chc vn hnh nn kinh t, l phng tin iu tit kinh t ly c ch th trng lm c s phn b cc ngun lc kinh t v iu tit mi quan h gia ngi vi ngi. Kinh t th trng ch i lp vi kinh t t nhin, t cp, t tc, ch khng i lp vi cc ch x hi. Bn thn kinh t th trng khng phi l c trng bn cht cho ch kinh t c bn ca x hi. L thnh tu chung ca vn minh nhn loi, kinh t th trng tn ti v pht trin nhiu phng thc sn xut khc nhau. Kinh t th trng va c th lin h vi ch t hu, va c th lin h vi ch cng hu v phc v cho chng. V vy, kinh t th trng khng i lp vi ch ngha x hi, n tn ti khch quan trong thi k qu ln ch ngha x hi v c trong ch ngha x hi. Xy dng v pht trin kinh t th trng khng phi l pht trin t bn ch ngha hoc i theo con ng t bn ch ngha v tt nhin, xy dng kinh t x hi ch ngha cng khng dn n ph nh kinh t th trng. i hi VII ca ng (6-1991) trong khi khng nh ch trng tip tc xy dng nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, pht huy th mnh ca cc thnh phn kinh t quc dn thng nht, a ra kt lun quan trng rng sn xut hng ha khng i lp vi ch ngha x hi, n tn ti khch quan v cn thit cho xy dng x hi ch ngha. i hi cng xc nh c ch vn hnh ca nn kinh t hng ha nhiu thnh phn theo nh hng x hi ch ngha nc ta l c ch th trng c s qun l ca Nh nc bng php lut, k hoch chnh sch v cc cng c khc. Trong c ch kinh t , cc n v kinh t c quyn t ch sn xut, kinh doanh, quan h bnh ng, cnh tranh hp php, hp tc v lin doanh c hiu qu, nh nc

qun l nn kinh t nh hng dn dt cc thnh phn kinh t, to iu kin v mi trng thun li cho sn xut, kinh doanh c hiu qu, nh nc qun l nn kinh t nh hng dn dt cc thnh phn kinh t, m bo hi ha gia pht trin kinh t vi pht trin x hi. Tip tc ng li trn, i hi VIII (6-1996) ra nhim v y mnh cng cuc i mi ton din v ng b, tip tc pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha. Ba l, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng ch ngha x hi nc ta. Kinh t th trng khng i lp vi ch ngha x hi, n cn tn ti khch quan trong thi k qu ln CNXH. V vy, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng CNXH nc ta. L thnh tu ca vn minh nhn loi, bn thn kinh t th trng khng c thuc tnh x hi, v vy, kinh t th trng c th s dng cc ch x hi khc nhau. bt k x hi no, khi ly th trng lm phng tin c tnh c s phn b cc ngun lc kinh t, th kinh t th trng cng c nhng c im ch yu sau: - Ch th kinh t c tnh c lp, c quyn t ch trong sn xut, kinh doanh, l, li t chu. - Gi c c bn do cung cu iu tit, h thng th trng pht trin ng b v hon ho. - Nn kinh t c tnh m cao v vn hnh theo quy lut vn c ca kinh t th trng nh quy lut gi tr, quy lut cung cu, quy lut cnh tranh. - C h thng php quy kin ton v s qun l v m ca Nh nc. Vi nhng c im trn, kinh t th trng c vai tr rt ln i vi s pht trin kinh t, x hi. Trc i mi, do cha tha nhn trong thi k qu ln ch ngha x hi cn tn ti sn xut hng ha v c ch th trng nn chng ta xem k hoch l c trng quan trng nht ca kinh t x hi ch ngha,

thc hin phn b mi ngun lc theo k hoch l ch yu, cn th trng ch c coi l mt cng c th yu b sung cho k hoch do khng cn thit s dng kinh t th trng xy dng ch ngha x hi. Vo thi k i mi, chng ta ngy cng nhn r kinh t th trng, nu bit vn dng ng, th c vai tr rt ln i vi s pht trin kinh t x hi. C th dng c ch th trng lm c s phn b cc ngun lc kinh t, dng tn hiu gi c iu tit chng loi v s lng hng ha, iu ha quan h cung cu, iu tit t l sn xut thng qua c ch cnh tranh, thc y ci tin b, o thi ci lc hu, yu km. Thc t cho thy, ch ngha t bn khng sinh ra kinh t th trng nhng bit k tha v khai thc c hiu qu cc li th ca kinh t th trng pht trin. Thc tin i mi nc ta cng chng minh s cn thit v hiu qu ca vic s dng kinh t th trng lm phng tin xy dng ch ngha x hi. b. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi IX n i hi X i hi IX ca ng (4-2001) xc nh nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l m hnh kinh t tng qut ca nc ta trong thi k qu i ln ch ngha x hi. l nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha. y l bc chuyn quan trng t nhn thc kinh t th trng nh mt cng c, mt c ch qun l, sang coi kinh t th trng nh mt chnh th, l c s kinh t ca s pht trin theo nh hng x hi ch ngha. Vy th no l kinh t th trng nh hng x hi ch ngha? i hi IX xc nh KTTT XHCN l Mt kiu t chc kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng va da trn c s v chu s chi phi bi cc nguyn tc v bn cht ca ch ngha x hi. Trong nn kinh t , cc th mnh ca th trng c s dng c s vt cht k thut ca ch ngha x hi, nng cao i sng nhn dn, cn tnh nh hng x hi ch ngha c th hin trn c ba mt ca quan h sn xut: s hu, t chc

qun l v phn phi, nhm mc ch cui cng l dn giu, nc mnh, tin tin hin i trong x hi do dn lm ch, nhn i, c vn ha, c k cng, xa b p bc bt cng, to iu kin cho mi ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc. Ni kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l ni n kinh t khng phi l kinh t t nhin, t cp t tc, cng khng phi kinh t k hoch ha tp trung, cng khng phi l kinh t th trng t bn ch ngha v cng cha hon ton l kinh t th trng x hi ch ngha v cha c y cc yu t x hi ch ngha. Tnh nh hng x hi ch ngha lm cho m hnh kinh t th trng nc ta khc vi kinh t th trng t bn ch ngha. K tha t duy ca i hi IX, i hi X lm sng t thm ni dung c bn ca nh hng x hi ch ngha trong pht trin kinh t th trng nc ta, th hin bn tiu ch l: V mc ch pht trin: Mc ch ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta nhm thc hin dn giu, nc mnh, x hi cng bng dn ch, vn minh, gii phng mnh m lc lng sn xut v khng ngng nng cao i sng nhn dn; y mnh xa i gim ngho, khuyn khch mi ngi vn ln lm giu chnh ng, gip ngi khc thot khi ngho v tng bc kh gi hn. Mc tiu trn th hin r mc ch pht trin kinh t v con ngi, gii phng lc lng sn xut, pht trin kinh t nng cao i sng cho mi ngi, mi ngi u c hng nhng thnh qu pht trin. y th hin s khc bit vi mc ch tt c v li nhun phc v li ch ca cc nh t bn, bo v v pht trin ch ngha t bn. V phng hng pht trin: Pht trin cc thnh phn kinh t, trong kinh t Nh nc gi vai tr ch o, kinh t Nh nc cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng vng chc ca nn kinh t quc dn. Pht trin nn kinh t vi nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t l nhm gii phng mi tim nng pht trin trong mi thnh phn kinh t, trong mi c nhn v mi vng min pht huy ti a ni lc

pht trin nhanh nn kinh t. Trong nn kinh t nhiu thnh phn, kinh t nh nc gi vai tr ch o, l cng c ch yu nh nc iu tit nn kinh t, nh hng cho s pht trin v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh. gi vai tr ch o kinh t nh nc phi nm c cc v tr then cht ca nn kinh t bng trnh khoa hc, cng ngh tin tin, hiu qu sn xut kinh doanh cao ch khng phi da vo bao cp, c ch xin cho hay c quyn kinh doanh. Mt khc, tin ln ch ngha x hi t ra yu cu nn kinh t phi c da vo nn tng ca s hu ton dn cc t liu sn xut ch yu. V nh hng x hi v phn phi: Thc hin tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc i v tng chnh sch pht trin; tng trng kinh t gn kt cht ch v ng b vi pht trin x hi, vn ha, gio dc v o to, gii quyt tt cc vn x hi v mc tiu pht trin con ngi. Quan tm gii quyt cc vn x hi va m bo s pht trin bn vng, va th hin r nh hng x hi ch ngha ca nn kinh t, hn ch tc ng tiu cc ca kinh t th trng, thc hin mc tiu pht trin con ngi. Trong lnh vc phn phi, nh hng x hi ch ngha c th hin qua ch phn phi ch yu theo kt qu lao ng, hiu qu kinh t, phc li x hi. ng thi huy ng mi ngun lc kinh t cho s pht trin cn thc hin phn phi theo mc ng gp vn v cc ngun lc khc. V qun l: Pht huy vai tr lm ch x hi ca nhn dn, bo m vai tr qun l, iu tit nn kinh t ca nh nc php quyn x hi ch ngha di s lnh o ca ng l s th hin r rt nh hng x hi ch ngha v cng l s khc bit c bn gia kinh t th trng t bn ch ngha vi kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. S qun l, iu tit nn kinh t ca nh nc x hi ch ngha bng php lut m bo mc ch ca nn kinh t, s vn ng ca ch s hu, phn phi theo nh hng x hi ch ngha, pht huy mt tch cc, hn ch mt tiu cc ca kinh t th trng, m bo quyn li chnh ng ca mi con ngi.

Nhng tiu ch trn va th hin tnh nh hng x hi ch ngha ca nn kinh t th trng nc ta, va th hin s khc bit c bn gia kinh t th trng nh hng x hi ch ngha vi kinh t th trng t bn ch ngha. II. Tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha 1. Mc tiu v quan im c bn a. Th ch kinh t v th ch kinh t th trng Th ch kinh t l mt b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc b phn khc nh th ch chnh tr, th ch gio dc Th ch kinh t ni chung l mt h thng cc quy phm php lut nhm iu chnh cc ch th kinh t, cc hnh vi sn xut kinh doanh v cc quan h kinh t. N bao gm cc yu t ch yu l cc o lut, quy ch, quy tc, chun mc v kinh t gn vi cc ch ti v x l vi phm, cc t chc kinh t, cc c quan qun l nh nc v kinh t, truyn thng vn ha v vn minh kinh doanh, c ch vn hnh nn kinh t. Th ch kinh t th trng l mt tng th bao gm cc b quy tc, lut l v h thng cc thc th, t chc kinh t c to lp nhm iu chnh hot ng giao dch, trao i trn th trng. Th ch kinh t th trng bao gm: Cc quy tc v hnh vi kinh t din ra trn th trng cc bn tham gia th trng vi t cch l cc ch th th trng. Cch thc thc hin cc quy tc nhm t c mc tiu hay kt qu m cc bn tham gia th trng mong mun. Cc th trng ni hng ha c giao dch, trao i trn c s cc yu cu, quy nh ca lut l (cc th trng quan trng nh hng ha v dch v, vn, lao ng, cng ngh, bt ng sn) Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l nn kinh t va tun theo cc quy lut ca kinh t th trng va chu s chi phi ca cc yu t m bo tnh nh hng x hi ch ngha. Do , th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c hiu l th ch kinh t th trng,

trong cc thit ch, cng c v nguyn tc vn hnh c t gic to lp v s dng pht trin lc lng sn xut, ci thin i sng nhn dn, v mc tiu dn giu nc mnh, x hi cng bng dn ch vn minh. Ni cch khc, th ch kinh t th trng nh hng x h ch ngha l cng c hng dn cho cc ch th trong nn kinh t vn ng theo ui mc tiu kinh t - x hi ti a, ch khng n thun l mc tiu li nhun ti a. Xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta l vn mi v phc tp, l mt qu trnh, c nhiu giai on. Trong hn 20 nm i mi, th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta c hnh thnh trn nhng nt c bn. b. Mc tiu hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Mc tiu c bn ca hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha nc ta lm cho n ph hp vi nhng nguyn tc c bn ca kinh t th trng, thc y kinh t th trng nh hng x hi ch ngha pht trin nhanh, hiu qu, bn vng, hi nhp kinh t quc t thnh cng, gi vng nh hng x hi ch ngha, thc hin thng li mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng dn ch vn minh, xy dng v bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha. Mc tiu ny yu cu phi hon thnh c bn vo nm 2020. n nm 2020, cn t mc tiu: Mt l, tng bc xy dng ng b h thng php lut, m bo cho nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha pht trin thun li. Pht huy vai tr ch o ca kinh t nh nc i i vi pht trin mnh m cc thnh phn kinh t v cc loi hnh doanh nghip. Hnh thnh mt s tp on kinh t, cc tng cng ty a s hu, p dng m hnh qun l hin i, c nng lc canh tranh quc t. Hai l, i mi c bn m hnh t chc v phng thc hot ng ca cc n v s nghip cng. Ba l, pht trin ng b, a dng cc loi th trng c bn thng nht trong c nc, tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii.

Bn l, gii quyt tt mi quan h gia pht trin kinh t vi pht trin vn ha, m bo tin b, cng bng x hi, bo v mi trng. Nm l, nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca Nh nc v pht huy vai tr ca Mt trn T quc, cc on th chnh tr - x hi v nhn dn trong qun l, pht trin kinh t - x hi. c. Quan im v hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha - Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca kinh t th trng, thng l quc t, ph hp vi iu kin ca Vit Nam, m bo nh hng x hi ch ngha ca nn kinh t. - m bo tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th trng v cc loi th trng, gia th ch kinh t vi th ch chnh tr, x hi, gia nh nc, th trng v x hi. Gn kt hi ha gia tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi, pht trin vn ha v bo v mi trng. - K tha c chn lc thnh tu pht trin kinh t th trng ca nhn loi v kinh nghip tng kt t thc tin i mi nc ta, ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t, ng thi gi vng c lp, ch quyn quc gia, gi vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi. - Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng thi phi c bc i vng chc, va lm va tng kt rt kinh nghim. - Nng cao nng lc lnh o ca ng, hiu lc v hiu qu qun l ca Nh nc, pht huy sc mnh ca c h thng chnh tr trong qu trnh hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. 2. Mt s ch trng tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. a. Thng nht nhn thc v nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l lm cho n ph hp vi cc yu cu v nguyn tc ca kinh t th trng

nh hng x hi ch ngha, lm cho n vn hnh thng sut v c hiu qu. Do , mun hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha th trc ht phi c s thng nht nhn thc v kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Mt s im cn thng nht l: Chng ta cn thit s dng kinh t th trng lm phng tin xy dng ch ngha x hi; kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l nn kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng, va chu s chi phi bi cc quy lut kinh t ca ch ngha x hi v cc yu t m bo tnh nh hng x hi ch ngha. b. Hon thin th ch v s hu v cc thnh phn kinh t, loi hnh doanh nghip v cc t chc sn xut kinh doanh Hon thin th ch v s hu. Kinh t th trng nh hng x hi ch ngha da trn s tn ti khch quan nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t, nhiu loi hnh doanh nghip. l yu cu khch quan. Do cc yu cu ny cn c khng nh trong cc quy nh ca php lut, m bo cc quyn v li ch ca cc ch th s hu. Php lut cn quy nh v s hu i vi cc ti sn mi nh tr tu, c phiu, ti nguyn nc Phng hng c bn ca hon thin th ch s hu l: - Khng nh t ai thuc s hu ton dn m i din l Nh nc, ng thi m bo v tn trng cc quyn ca ngi s dng t. - Tch bit vai tr ca Nh nc vi t cch l b my cng quyn qun l ton b nn kinh t - x hi vi vai tr ch s hu ti sn, vn ca Nh nc; tch chc nng ch s hu ti sn, vn ca Nh nc vi chc nng qun tr kinh doanh ca doanh nghip Nh nc. - Quy nh r, c th v quyn ca ch s hu v nhng ngi lin quan i vi cc loi ti sn. ng thi quy nh r trch nhim, ngha v ca h i vi x hi. B sung lut php, c ch, chnh sch khuyn khch, h tr pht trin s hu tp th, cc hp tc x, bo v quyn v li ch ca x vin i vi ti sn. To c ch khuyn khch lin kt gia s hu Nh nc, s hu tp th v s hu t nhn, lm cho ch s hu c phn, s

hu hn hp tr thnh hnh thc s hu ch yu ca doanh nghip trong nn kinh t. - Ban hnh cc quy nh php l v quyn s hu ca doanh nghip, t chc, c nhn nc ngoi ti Vit Nam. Hon thin th ch v phn phi. - Hon thin lut php, c ch, chnh sch v phn b ngun lc, phn phi v phn phi li theo hng m bo tng trng kinh t vi tin b v cng bng x hi trong tng bc, tng chnh sch pht trin. Cc ngun lc x hi c phn b theo c ch th trng v chin lc, quy hoch, k hoch pht trin kinh t ca nh nc, m bo hiu qu kinh t - x hi. Chnh sch phn phi v phn phi li phi m bo hi ha li ch ca Nh nc, ca ngi lao ng v ca doanh nghip, to ng lc cho ngi lao ng. - i mi, pht trin, nng cao hiu qu hot ng ca cc ch th trong nn kinh t. i mi, sp xp li, pht trin, nng cao hiu qu hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip nh nc pht huy vi tr ch o ca kinh t Nh nc trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Thu hp cc lnh vc c quyn nh nc. - i mi, pht trin cc hp tc x, t hp tc theo c ch th trng, theo nguyn tc: t nguyn, dn ch, bnh ng, cng c li v pht trin cng ng. Thc hin nghim tc, nht qun mt mt bng php l kinh doanh khng phn bit hnh thc s hu, thnh phn kinh t - i mi c ch qun l ca Nh nc cc n v s nghip cng lp pht trin mnh m, c hiu qu. c. Hon thin th ch m bo ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc loi th trng - Hon thin th ch v gi, cnh tranh v kim sot c quyn trong kinh doanh. Hon thin khung php l cho k kt v thc hin hp ng. ng thi hon thin c ch gim st, iu tit th trng v xc tin thng mi, u t v gii quyt tranh chp ph hp vi kinh t th trng v cam kt quc t. a dng ha cc loi th trng hng ha v dch v theo hng

hin i, ch trng pht trin th trng dch v. T do ha thng mi v u t ph hp cam kt quc t. Xy dng h thng tiu chun cht lng hng ha, v sinh an ton thc phm, mi trng v tng cng kim tra cht lng hng ha, dch v v x l sai phm. Pht huy tt vai tr iu hnh th trng tin t ca Ngn hng Nh nc va thc y tng trng kinh t va kim sot lm pht v tng bc m rng th trng tn dng, cc dch v ngn hng cho ph hp vi cam kt quc t. - Hon thin h thng php lut, c ch, chnh sch cho hot ng v pht trin lnh mnh ca th trng chng khon, tng tnh minh bch, chng cc giao dch phi php, cc hnh vi ra tin, nhiu loi th trng. To iu kin pht trin cc doanh nghip bo him thuc cc thnh phn kinh t, a dng ha v nng cao cht lng cc sn phm bo him, thc hin l trnh m ca th trng bo him theo cam kt hi nhp quc t; hon thin lut php, c ch th trng; hon thin lut php chnh sch v tin lng, tin cng, trong tin lng phi c coi l gi c ca sc lao ng hnh thnh theo quy lut th trng, da trn cung cu v sc lao ng. - Xy dng ng b lut php, c ch, chnh sch qun l, h tr cc t chc nghin cu , ng dng, chuyn giao cng ngh. i mi c ch qun l khoa hc v cng ngh ph hp vi c ch th trng, nng cao hiu qu hot ng ca c quan qun l th trng cng ngh. Nh nc tng u t v ng thi y mnh x hi ha cho cc ngnh gio dc, y t, vn ha, th dc, th thao. Nh nc ban hnh tiu chun, tiu ch v cc hot ng dch v ny, tng cng qun l nh nc hn ch cc mt tri ca c ch th trng i vi cc hot ng dch v. d. Hon thin th ch gn tng trng kinh t vi tin b, cng bng x hi trong tng bc, tng chnh sch pht trin v bo v mi trng - Thc hin chnh sch khuyn khch lm giu i i vi tch cc thc hin gim ngho, c bit cc vng nng thn, min ni, vng dn tc v cc cn c cch mng trc y. Chnh sch gim ngho nhm mc tiu n nh v to ng lc cho s pht trin. Chnh sch to iu kin mi

cng nhn nm bt c hi lm n, nng cao thu nhp v i sng, c hng thnh qu chung ca s pht trin. - Xy dng h thng bo him x hi a dng v linh hot ph hp vi yu cu ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. M rng cc hnh thc bo him bt buc v t nguyn, bo m quyn li ca ngi tham gia bo him. Chm sc cc i tng bo tr x hi, bo m cho h c cuc sng n nh, ha nhp tt hn vo cuc sng v t vn ln. Pht trin a dng cc hnh thc t chc t nguyn, nhn o, hot ng khng v mc tiu li nhun, chm sc cc i tng bo tr x hi. - Hon thin lut php, chnh sch v bo v mi trng, c ch ti mnh i vi cc trng hp vi phm, x l trit nhng im nhim mi trng nghim trng v ngn chn khng pht sinh thm. e. Hon thin th ch v vai tr lnh o ca ng, qun l ca Nh nc v s tham gia ca cc t chc qun chng vo qu trnh pht trin kinh t - x hi - Vai tr lnh o ca ng th hin r ch ch o nghin cu l lun v tng kt thc tin xc nh r, c th v y hn m hnh kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, c bit nhng ni dung nh hng x hi ch ngha to ra s ng thun trong x hi. - i mi v nng cao vai tr, hiu lc qun l kinh t ca Nh nc. Vai tr kinh t ca Nh nc th hin r ch pht huy mt tch v hn ch, ngn nga pht trin theo nh hng x hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t c hiu qu. - Cc t chc dn c, t chc chnh tr - x hi, t chc x hi, ngh nghip v nhn dn c vai tr quan trng trong pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. pht huy vai tr ca h, Nh nc phi tip tc hon thin lut php, c ch, chnh sch, to iu kin cc hnh thc t chc v nhn dn tham gia tch cc v c hiu qu vo qu trnh hoch nh, thc thi, gim st thc hin lut php, cc ch trng pht trin kinh t - x hi. 3. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn.

a. Kt qu v ngha Mt l, sau hn 20 nm i mi, nc ta chuyn i thnh cng t th ch kinh t k hoch ha tp trung quan liu bao cp sang th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. ng li i mi ca ng c th ch ha thnh php lut, to hnh lang php l cho nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha hnh thnh v pht trin. Hai l, ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh phn c hnh thnh: t s hu ton dn v tp th, t kinh t quc doanh v hp tc x l ch yu chuyn sang nhiu hnh thc s hu, nhiu thnh phn kinh t an xen, hn hp, trong s hu ton dn nhng t liu sn xut ch yu v kinh t nh nc gi vai tr ch o. iu to ra ng lc v iu kin thun li cho gii phng sc sn xut, khai thc tim nng trong v ngoi nc vo pht trin kinh t - x hi. Ba l, cc loi th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng nht trong c nc, gn vi th trng khu vc v th gii. C ch th trng c s qun l ca Nh nc v ang i vo cuc sng thay cho c ch k hoch ha tp trung. Cc doanh nghip, doanh nhn c t ch sn xut, kinh doanh, cnh tranh lnh mnh. Qun l Nh nc v kinh t c i mi t can thip trc tip bng mnh lnh hnh chnh vo hot ng sn xut, kinh doanh sang qun l bng php lut, chnh sch, quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi v cc cng c iu tit v m khc. Bn l, vic gn pht trin kinh t vi gii quyt cc vn x hi, xa i, gim ngho t nhiu kt qu tch cc. Sau hn 20 nm i mi, th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha hnh thnh v tng bc hon thin, thay cho th ch k hoch ha tp trung quan liu, bao cp. Th ch kinh t mi i vo cuc sng v pht huy hiu qu tch cc, thc y tng trng kinh t nhanh v bn vng, khc phc c khng hong kinh t - x hi, to ra nhng tin cn thit y nhanh qu trnh cng nghip ha, hin i ha v sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin. b. Hn ch v nguyn nhn

Bn cnh nhng kt qu, vn cn mt s hn ch nh: - Qu trnh xy dng, hon thin th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cn chm, cha theo kp yu cu ca cng cuc i mi v hi nhp kinh t quc t. H thng php lut, c ch, chnh sch cha y cha ng b v thng nht. - Vn s hu, qun l v phn phi trong doanh nghip nh nc cha gii quyt tt, gy kh khn cho s pht trin v lm tht thot ti sn nh nc nht l khi c phn ha. Doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc cn b phn bit i x. Vic x l cc vn lin quan n t ai cn nhiu vng mc. Cc yu t th trng v cc loi th trng hnh thnh, pht trin chm, thiu ng b, vn hnh cha thng sut. Th trng ti chnh, bt ng sn, khoa hc v cng ngh pht trin chm, qun l Nh nc i vi cc loi th trng cn nhiu bt cp. Phn b ngun lc quc gia cha hp l. C ch xin-cho cha c xa b trit . Chnh sch tin lng cn mang tnh bnh qun. - C cu t chc, c ch vn hnh ca b my Nh nc cn nhiu bt cp, hiu qu, hiu lc qun l cn thp. Ci cch hnh chnh chm, cha t yu cu mc tiu t ra. T tham nhng, lng ph, quan liu vn nghim trng. - C ch, chnh sch pht trin cc lnh vc vn ha, x hi i mi chm, cht lng dch v y t, gio dc, o to cn thp. Khong cch giu ngho gia cc tng lp dn c v cc vng ngy cng ln. H thng an sinh x hi cn s khai. Nhiu vn bc xc trong x hi v bo v mi trng cha c gii quyt tt. Nhng hn ch trn xut pht t cc nguyn nhn: Vic xy dng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha l vn hon ton mi cha c tin l trong lch s. Nhn thc v kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cn nhiu hn ch do cng tc l lun cha theo kp i hi ca thc tin. Nng lc th ch ha v qun l, t chc thc hin ca Nh nc cn chm, nht l trong vic gii quyt cc vn x hi bc xc.

Vai tr tham gia hoch nh chnh sch thc hin v gim st ca cc c quan dn c, Mt trn t quc, cc on th hnh, cc t chc x hi ngh nghip cn yu.