Lut kinh t

QUY CH PHP L V QUN L RI RO I VI CC T CHC TN DNG Phan Khc Minh, Phm L Phng Tho, Th Kim Cng. S pht trin ca kinh t lm cho nhu cu vn ca nhng nh u t khng ngng tng ln. Hn bao gi ht vai tr ca cc t chc tn dng cng c khng nh. Nhng trong xu th kinh t th gii hin nay c rt nhiu yu t nh hng lm bin ng th trng ti chnh gy ra nhng ri ro trong vn tn dng t , lm lung chuyn h thng ti chnh huyt mch ca nn kinh t, do buc nh nc ca mi quc gia phi a ra nhng quy nh cng nh quy ch qun l nhng ri ro ny. Xut pht t c s trn cng nh tnh quan trng ca vn nn trng tm bi vit ny s nhm vo bn vn chnh: th nht, cc ri ro trong trong vn thc hin tn dng ca cc t chc tn dng. Vi phn mt ny chng ti s tp trung tr li cu hi c s no m nhng quy ch ri ro i vi cc t chc tn dng? th hai, l hn ch trong quy ch qun l ri ro i vi cc t chc tn dng theo lut Vit Nam. Phn ny trn c s phn tch cc c ch qun l chng ti s tr li cu hi nhng mt mnh cng nh hn ch ca lut tn dng Vit Nam nh th no? Th ba, cc ngh b sung cho lut tn dng 2010. Trong phn ny trn c s phn tch cc quy ch qun l ri ro i vi cc t chc tn dng theo lut ca Vit Nam v nhng ri ro ca tn dng nhm chng ti s tp trung tr li cu hi vi nhng vn ang pht sinh nh phn mt v hai phn tch th u l gii php tt nht cho lut Vit Nam?. V phn cui cng l kt qu nghin cu. Bi vit c vit trn phng php lp lun, dn chng s liu, so snh. Ngun s liu s dng trong bi vit l ngun th cp s liu thng k t cezarysalad, Vnexpress,Gii hn nghin cu trong phm vi t nm 2006 n 2010 Gi thit bi vit nhng ngi i vay l nhng ngi u t. i tng phn tch chnh l vn tn dng i vi ngn hng thng mi.

Cc ri ro trong vn thc hin tn dng ca t chc tn dng Vit Nam.

T chc tn dng. Theo lut t chc tn dng nm 2010 (lut s: 47/2010/QH12) th: T chc tn dng l doanh nghip thc hin mt, mt s hoc tt c cc hot ng ca ngn hng. T chc tn dng bao gm ngn hng, t chc tn dng phi ngn hng, t chc ti chnh vi m v t chc tn dng nhn dn. lm c s cho nhng phn sau nhm chng ti xin trnh by thm nhng khi nim lin quan n t chc tn dng l ngn hng, t chc tn dng phi ngn hng, t chc ti chnh vi m v t chc tn dng nhn dn.

Trang 1

Lut kinh t

Ngn hng l loi hnh t chc tn dng c th c thc hin tt c cc hot ng ngn hng theo quy nh ca Lut t chc tn dng 2010. Theo tnh cht v mc tiu hot ng, cc loi hnh ngn hng bao gm ngn hng thng mi, ngn hng chnh sch, ngn hng hp tc x. Ngn hng thng mi l loi hnh ngn hng c thc hin tt c cc hot ng ngn hng v cc hot ng kinh doanh khc theo quy nh ca Lut t chc tn dng nm 2010 nhm mc tiu li nhun. V trong phm vi bi vit ny cng s nghin cu vo loi ngn hng ny. T chc tn dng phi ngn hng l loi hnh t chc tn dng c thc hin mt hoc mt s hot ng ngn hng theo quy nh ca Lut t chc tn dng 2010, tr cc hot ng nhn tin gi ca c nhn v cung ng cc dch v thanh ton qua ti khon ca khch hng. T chc tn dng phi ngn hng bao gm cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh v cc t chc tn dng phi ngn hng khc. T chc ti chnh vi m l loi hnh t chc tn dng ch yu thc hin mt s hot ng ngn hng nhm p ng nhu cu ca cc c nhn, h gia nh c thu nhp thp v doanh nghip siu nh. Qu tn dng nhn dn l t chc tn dng do cc php nhn, c nhn v h gia nh t nguyn thnh lp di hnh thc hp tc x thc hin mt s hot ng ngn hng theo quy nh ca Lut t chc tn dng 2010 v Lut hp tc x 2003 nhm mc tiu ch yu l tng tr nhau pht trin sn xut, kinh doanh v i sng. Ri ro tn dng i vi cc t chc tn dng. Tn dng c th hiu n gin l s chuyn nhng quyn s dng vn t ngi s hu cho ngi s dng trong mt thi gian nht nh v vi mt khong chi ph nht nh. Vi mi quan h nh trn nhng khng c yu t chu chi ph th khng phi l tn dng. Nh trn ni trong bi vit ny tp trung nghin cu v i tng ngn hng thng mi i din cho t chc tn dng, v rng suy cho cng ngn hng thng mi l c s hnh thnh cc t chc khc nn n c nhng nh hng nht nh n h thng tn dng. Chnh v vy nhm chng ti s tp trung phn tch nhng ri ro tn dng i vi i tng ny lm c s cho phn phn tch tip theo. Vy l trong quan h tn dng th gm c hai i tng ch yu l ngi cho vay m y l cc ngn hng thng mi v ngi i vay l nhng ngi u t. Nhng nh u t ny s dng s tin vay c u t vo sn xut, hot ng ti chnh, sau dng tin thu c tr n gc ln li cho ngn hng v phn cn d li th tch ly ti sn xut. Nh vy iu g s xy ra nu nh qu trnh u t khng thun li, nh u t khng thu c vn v ngn hng khng thu c n. D nhin y chng ta khng ni mt vi c nhn i vay m ni l mt tp th nhng ngi i vay. iu ny s lm cho

Trang 2

Lut kinh t

hot ng ca ngn hng b nh tr, chm cung vn li t lm nn kinh t b ngng ng. Vy xut pht t nhng nguyn nhn no? Vng tt nhin l phi k n s bin ng khng th ng ca nn kinh t th gii cng nh th trng ti chnh th gii. V d nh vo nm 2007 khi m th trng bt ng sn M ang nh cao chnh iu ny cng c tc ng n th trng bt ng sn Vit Nam. Phi ni vo thi gian ny th hot ng th trng bt ng sn Vit Nam v cng si ng. Vic nh u t vay tin v thanh ton cho ngn hng thng mi din ra lin tc. Nhng sau khi bong bng nh t M v tan th khng nhng n ng bng th trng bt ng sn M m n cn ta hi lnh ng bng lun th trng bt ng sn Vit Nam. Lm cho qu trnh thu n ca cc ngn hng b chm tr gy ra nhng khong tn tht cho cc ngn hng thng mi. Nh vy c th ni th mi trng kinh t bin ng l mt trong nhng nguyn nhn gy ra ri ro tn dng nhng n kh c th m on c. Mt nguyn nhn khc na m nhm chng ti mun ni n l kh nng kinh doanh km ca cc nh u t i vay tin cng nh nhng gian di trong vic k khai ti sn. V d rng khi i vay th nh u t phi trnh by nhng phng n kinh doanh c th v c tnh kh thi. Tuy nhin trong qu trnh thi hnh d n do qun l kinh doanh km lm ny sinh nhiu vn trong d n lm chi ph tng cao hn trong tnh ton, do vy nh hng n li nhun cng nh kh nng thanh ton khon tin vay ca ngn hng. Mc khc trong mt s trng hp doanh nghip k khai ti sn khng ng vi thc t thng th nh hn dn n h ly l d n khng thc hin c do kh nng ti chnh yu km v ngun vn khng . iu ny lm cho cc khon tin m ngn hng cho vay tr thnh n kh i. Chnh v vy xut pht t yu t ny buc cc nh lm lut phi quan tm v y l mt trong nhng nhn t ch quan chnh gy ra ri ro tn dng m cn c gii quyt. Mt yu t khc cng l mt trong nhng nguyn nhn chnh gy ra ri ro tn dng m theo nhm chng ti cn cp n l s cho vay mt cch ty tin ca ngn hng. y s cho vay ty tin ny l c nhiu nguyn nhn, nhng mt nguyn nhn chnh phi k n chnh l do s nh hng ca li nhun. V d rng nh th no th cui cng cc ngn hng thng mi cng l nhng doanh nghip do li nhun lun l yu t sng cn. Chnh v nguyn nhn ny mi dn n tnh trng cho vay di mc ca cc ngn hng thng mi M nm 2007-2008, theo nhng ngn hng thng mi M cho vay di mc chun theo quy nh, ch cn ngi i vay c mc lng c nh th c th vay c tin mua bt ng sn. iu ny lm cho cu bt ng sn tng cao, dn n gi bt ng sn tng vt mt cch lin tc. Nhng vo cui nm 2007 u nm 2008 khi nhng nh u t c kinh nghim M thy nguy c tan v ca bong bng nh t ny do h bn ra thu hi vn. Chnh iu ny lm cho cung bt ng sn tng ln. T lm gi bt ng sn ng li v khi n khng cn thu ht nh u t th gi bt u gim gy ra nhng thit hi nng n cho nhng ngi i vay cui cng. V ri c theo tc gim st th n lc phi thanh ton khon tin vay nhng ngi i vay khng thanh ton c. V do cho vay di chun nn cc ngn hng thng mi ny cng khng th thu hi li vn c hon ton. Chnh v vy rt nhiu ngn hng M ph sn lm cho lng tin ca ngi dn vo h thng tn dng gim hn. V nh vy l th trng ti chnh
Trang 3

Lut kinh t

M sut na ng bng nu khng c nhng n lc t pha chnh ph M cng nh FED (cc d tr Lin Bang M). By gi chng ta hy tng tng nu s kin Vit Nam th hu qu s nh th no rt c th h thng ti chnh Vit Nam s sp hon ton do kin thc ca ngi dn v tn dng vn cha tht cao v tn dng t gy ra hin tng lan truyn tm l. V d rng bn l nhng ngi tht am hiu v tn dng, nhng ta c th ng nhn khi nhiu ngi cng rt tin m ngn hng khng thanh ton kp? Quay li vn ngoi nguyn nhn chnh do li nhun thu ht, th vn cn nhiu nhn t khc lm cho cc ngn hng cho vay ty tin l s b tr ngi khng ng vi nghip v gy ra nhng hu qu nghim trng trong vic thm nh ti sn th chp,lng lo trong cng tc qun l sau khi cho vay, tht ra nhn t ny cng c nh hng rt ln n vic gy ra ri ro tn dng v ngn hng khng th kim sot c s tin ny c dng ng vo mc ch hay khng? Tuy nhin v nguyn tc th khng cho php ngn hng xen vo hot ng kinh doanh ca doanh nghip hay ngi i vay. Xut pht t nhng c s nh trn t ra yu cu cho nhng nh lm lut qun l ri ro i vi cc t chc tn dng phi c nhng c ch cng nh s gim st no nhm xa b nguyn nhn ny? V nguyn nhn chnh cui cng m nhm chng ti s trnh by ngay sau y s l cc bt cp trong cng tc thi hnh lut t chc tn dng vo trong thc tin. Mc d lut c quy nh ngn hng c bi hon bng ti sn th chp nu nh ngi i vay khng tr c khon tin vay. Tuy nhin suy cho cng th ngn hng thng mi vn l cc t chc kinh t ch khng phi t chc chnh tr do n khng c quyn cng ch hay p buc. Nu trong trng hp ny nh n ta n th i n khi ta n gii quyt th ngn hng phi mt i nhng li ch ng ra s nhn c t khon tin trong thi gian kin tng. Hay ni khc hn l ngn hng mt i chi ph c hi ca khon tin trong thi gian ch gii quyt. V y cng l nhn t nan gii cho nhng ngi lm lut, v rng va phi tnh ton nh th no sao cho li ch ca nhng ngi i vay khng b xm phm cng nh bo v li ch cho ngn hng? V vn ny nhm chng ti s cp phn sau ca bi vit. Da trn nhng nguyn nhn phn tch trn ta c th chia ri ro tn dng thnh hai loi: ri ro tn dng do nguyn nhn khch quan v ri ro tn dng do nguyn nhn ch quan. Ri do tn dng do nguyn nhn khch quan gm ri ro do mi trng kinh t khng n nh, ri ro do mi trng php l cha thun li. Cn ri ro tn dng do nguyn nhn ch quan th gm ri ro do cc nguyn nhn t pha khch hng vay v ri ro do cc nguyn nhn t pha ngn hng cho vay. Ni tm li y th hot ng tn dng l mt trong nhng hot ng c bn ca th trng ti chnh, vi vai tr v cng quan trng l thnh phn ch cht trong vic lm cu ni cung vn, cc ngn hng thng mi thc hin hot ng tn dng cho cc nh u t thc hin hot ng sn xut, kinh doanh. Nhng tim n sau l nhiu nguyn nhn nh va phn tch trn c th gy ra nhng ri ro tn dng nghim trng. Do nhng nh lm lut xut pht t c s ny xy dng ln cc tiu chun cng nh nhng quy nh qun l ri ro i vi cc t chc tn dng.

Trang 4

Lut kinh t

Nhng hn ch trong quy ch qun l ri ro i vi cc t chc tn dng theo lut Vit Nam (lut cc t chc tn dng 2010). Tn dng ngn hng l quan h tn dng gia ngn hng, cc t chc tn dng v cc t chc kinh t, c nhn theo nguyn tc hon tr. Vic hon tr c n gc trong tn dng c ngha l vic thc hin c gi tr hng ho trn th trng, cn vic hon tr c li vay trong tn dng l vic thc hin c gi tr thng d trn th trng. Do , c th xem ri ro tn dng cng l ri ro kinh doanh nhng c xem xt di gc ca ngn hng. Lut cc t chc tn dng c ban hnh v lun sa i ph hp vi thc t pht sinh trong qu trnh hot ng ca cc ngn hng thng mi. Hng lot cc vn bn php lut mi nh Quy ch cho vay ca t chc tn dng i vi khch hng do Ngn hng nh nc ban hnh lin tc c thay i cho ph hp vi thc t, Ngh nh 08/2000/N-CP ngy 10/03/2000 ca Chnh ph v ng k giao dch m bo, thng t s 07/2003/TTNHNN ca Ngn hng nh nc Vit Nam ngy 19.5.2003 v hng dn thc hin mt s quy nh v m bo tin vay ca cc T chc tn dng theo Ngh nh 178 v Ngh nh 85 (Thng t ny thay cho Thng t s 06), Thng t lin tch s 03/2001/TTLT/NHNNBTP- BCA-BTC-TCC ngy 23.4.2001 hng dn vic x l ti sn m bo tin vay thu hi n cho cc T chc tn dng... tt c ni ln quyt tm ca Chnh ph, Ngn hng nh nc, cc c quan c lin quan trong vic khc phc hu qu v to iu kin thun li hn cho ngnh ngn hng pht trin. Tuy nhin bn cnh cn tn ti nhiu bt cp, hn ch trong lut tn dng Vit Nam. Theo chng ti tm hiu v nghin cu th: Theo im 5 iu 38. Quyn, ngha v ca ngi qun l, ngi iu hnh t chc tn dng: Am hiu v cc loi ri ro trong hot ng ca t chc tn dng. Cc bin php phng chng ri ro c th nm trong tm tay ca cc NHTM nhng cng c nhng bin php vt ngoi kh nng ca ring tng ngn hng, lin quan n vn ni ti ca bn thn nn kinh t ang chuyn i, ang nh hng m hnh pht trin VN. Ri ro tn dng do nguyn nhn ch quan th d phng nga v c th on trc c, cn ri ro tn dng do nguyn nhn khch quan nh ri ro do mi trng kinh t khng n nh (S bin ng qu nhanh v khng d on c ca th trng th gii, ri ro tt yu ca qu trnh t do ha ti chnh, hi nhp quc t, s tn cng ca hng nhp lu, thiu s quy hoch, phn b u t mt cch hp l dn n khng hong tha v u t trong mt s ngnh) th kh phng nga, kh on trc m ch c th chun b i ph mt mc no ch khng th lng trc c. Nhng trong thi gian trc y, cng vic kim tra ni b ca cc ngn hng hu nh ch tn ti trn hnh thc, cng tc kim tra ni b cc ngn hng rt lng lo. M thc t cho thy kim tra ni b cn phi c xem nh h thng thng ca c xe tn dng. C xe cng lao i vi vn tc ln th h thng ny cng phi an ton, hiu qu th mi trnh cho c xe khi i vo nhng ng r ri ro vn lun lun tn ti thng trc trn con ng i ti. Nh vy iu 40. H thng kim sot ni b: cc quy nh v kim tra ni b cc
Trang 5

Lut kinh t

ngn hng vn quy nh cha r rng, c th tng khon mc v c ch, chnh sch, quy trnh, quy nh ni b, c cu t chc ca t chc tn dng cng nh thi gian kim tra nh k l bao lu. a s cc doanh nghip khi vay vn ngn hng u c cc phng n kinh doanh c th, kh thi. S lng cc doanh nghip s dng vn sai mc ch, c la o ngn hng chim ot ti sn khng nhiu. Tuy nhin nhng v vic pht sinh li ht sc nng n, lin quan n uy tn ca cc cn b, lm nh hng xu n cc doanh nghip khc. Do vy, s sch k ton m cc doanh nghip cung cp cho ngn hng nhiu khi ch mang tnh cht hnh thc hn l thc cht. Khi cn b ngn hng lp cc bn phn tch ti chnh ca doanh nghip da trn s liu do cc doanh nghip cung cp, thng thiu tnh thc t v xc thc. M cc ngn hng li thng c thi quen tp trung nhiu cng sc cho vic thm nh trc khi cho vay v li lng qu trnh kim tra, kim sot ng vn sau khi cho vay. Nh vy, theo iu 94. Xt duyt cp tn dng, kim tra s dng tin vay tuy c quy nh trong Lut tn dng nhng do yu t tm l ngi gy phin h cho khch hng ca cn b ngn hng, mt phn do h thng thng tin qun l phc v kinh doanh ti cc doanh nghip qu lc hu, khng cung cp c kp thi, y cc thng tin m NHTM yu cu nn cc ngn hng thng mi vn cha thc hin tt cng tc ny, vn cn tnh trng thiu gim st v qun l sau khi cho vay khin khon vay khng c bo m c hon tr. Mt s trng hp lut v cc vn bn c song vic trin khai vo hot ng ngn hng th li ht sc chm chp v cn gp phi nhiu vng mc bt cp nh mt s vn bn v vic cng ch thu hi n. Nhng vn bn ny u c quy nh: Trong nhng hp khch hng khng tr c n, Ngn hng thng mi c quyn x l ti sn m bo n vay. Trn thc t, cc Ngn hng thng mi khng lm c iu ny v ngn hng l mt t chc kinh t, khng phi l c quan quyn lc nh nc, khng c chc nng cng ch buc khch hng bn giao ti sn m bo cho ngn hng x l hoc vic chuyn ti sn m bo n vay Ta n x l qua con ng t tng cng nhiu cc quy nh khc dn n tnh trng Ngn hng thng mi khng th gii quyt c n tn ng, ti sn tn ng. Mt s v n kinh t ln trong thi gian va qua c lin quan n cn b Ngn hng thng mi u c s tip tay ca mt s cn b ngn hng cng vi khch hng lm gi h s vay, hay nng gi ti sn th chp, cm c ln qu cao so vi thc t rt tin ngn hng. o c ca cn b l mt trong cc yu t ti quan trng gii quyt vn hn ch ri ro tn dng. Mt cn b km v nng lc c th bi dng thm, nhng mt cn b tha ha v o c m li gii v mt nghip v th tht v cng nguy him khi c b tr trong cng tc tn dng. Nh vy theo im 3 iu 38. Quyn, ngha v ca ngi qun l, ngi iu hnh t chc tn dng: Trung thnh vi t chc tn dng; khng s dng thng tin, b quyt, c hi kinh doanh ca t chc tn dng, lm dng a v, chc v v ti sn ca t chc tn dng thu li c nhn hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc lm tn hi ti li ch ca t chc tn dng, c ng, thnh vin gp vn v ch s hu t chc tn dng. Vn ny mang tnh ch quan v o c ca cn b th khng th

Trang 6

Lut kinh t

on c, nn vic chn c cn b gii th d nhng vic chn cn b o c tt th kh v thuc phm tr nh tnh nn rt kh xc nh. Tm li ta thy cn rt nhiu bt cp, hn ch trong Lut tn dng cng nh qu trnh thi hanh lut ca cc ngn hng thng mi. Nhng ri ro tn dng xy ra cho d c xut pht t nhng nguyn nhn khch quan hay ch quan u phn nh r nt nhng yu km trong cng tc qun l ri ro tn dng ti cc Ngn hng thng mi. Nhng bin php nhm ngn nga, qun l ri ro trong hot ng tn dng cha c cc ngn hng a ra v thc hin mt cch y , trit , c bit l cc bin php lin quan n yu t con ngi. l nhng vn tn dng trong nc m lut cc t chc tn dng nm 2010 qun l. Trc xu th hi nhp, m ca khi m hot ng ti chnh tn dng khng cn gi gm trong phm vi mt quc gia th bao gi n buc nh lm lut cng phi phn tch, kim tra, phn on t ra nhng chnh sch cng nh iu lut cho thch hp. Nhng cng nh ni trn th phm vi bi vit ny ch phn tch nhng vn thiu xt cng nh hn ch v qun l tn dng gii hn trong nc trn nn tng lut cc t chc tn dng 2010. Cc ngh b sung cho lut cc t chc tn dng 2010. Trong phn ny trn c s nhng phn tch trn tc l kt hp nguyn nhn gy nn ri ro tn dng cng vi nhng im cn thiu trong lut t chc tn dng 2010 nhm chng ti xin c mt s gii php m theo nhm chng ti nh gi l quan trng. Th nht l vn ch quan, nh phn tch cc ngn hng thng mi suy cho cng cng l nhng doanh nghip. Do vy n lun mang mt ham mun m nh cc doanh nghip khc lun kht khao l tm kim gi tr thng d hay ni khc hn l li nhun. Chnh v vy khng th trnh khi nhng cn khng hong do cho vay di chun. y chng ta kt hp lun hai nhn t tc ng l ch quan v ch quan. Do vy trnh nh hng ny chng ti ngh mc d lut quy nh rt r rng . Tuy nhin trn thc t nhng quy nh ny s lm gim li nhun ngn hng v hot ng ngn hng l hot ng mang tnh cht xoay vn. Do vy vn t ra l phi lm sao va lm cho ngn hng va c li nhun v ngn hng trung ng (Ngn hng Nh nc Vit Nam) c th kim sot cng nh m bo rng hot ng ca ngn hng vn c m bo trnh khi ri ro tn dng. V tht s y l mt cu tr li kh khn v dng nh ngay c nc M l trung tm kinh t ti chnh hng u trn th gii vn cha gii c bi ton ny. Nhng theo nhm chng ti ngh l vn trng tm nm ch quy nh v t l d tr. Vi d nh theo iu 101 lut cc t chc tn dng nm 2010 c quy nh ti khon 1: Ngn hng thng mi phi m ti khon tin gi ti Ngn hng Nh nc v duy tr trn ti khon tin gi ny s d bnh qun khng thp hn mc d tr bt buc. Theo quy nh ny th ngn hng thng mi phi gi ti ngn hng trung ng mt khon tin tnh theo t l d tr bt buc hin hnh. Nh vy nu trong thi k lm pht th ngn hng trung ng s ban hnh mt t l cao gim bt cung tin, cn trong thi k cung tin
Trang 7

Lut kinh t

thiu th ngn hng nh nc s quy nh mt t l thp tng cung tin. Theo suy ngh ca nhm chng ti nu lm nh vy s nh hng rt ln n hot ng ca ngn hng thng mi. V thit ngh rng nu gim li sut th chng ta khng bn ci, nhng nu tng li sut mc d ngn hng thng mi c thng bo sm chun b. Tuy nhin y cng l mt yu t ngn hn, cn hot ng ca ngn hng thng mi c th l di hn. V d nh cho vay u t. Hnh thc tn dng di hn. Nh vy nu tng t l d tr bt buc ln th vn t ra l ngn hng phi lm nh th no vi khon tn dng ny? V tht s mt iu rng nu c mt k hoch no di hn ca ngn hng thng mi t ra th t l d tr bt buc c xem l mt trong nhng nhn t khch quan c th lm nh hng n k hoch. Nh vy liu Vit Nam chng ta c xy dng mt mi trng u t n nh mi gi u t hay khng? Do thit ngh vic quy nh t l d tr bt buc l nn c nh trong lut lun. y c th b sung iu 101 khon 1 lut cc t chc tn dng 2010 nh sau: Ngn hng thng mi phi m ti khon tin gi ti Ngn hng Nh nc v duy tr trn ti khon tin gi ny s d bnh qun khng thp hn mc d tr bt buc l 10% chng hn hay mt con s c th do Ngn hng nh nc quy nh v con s ny s c nh trong sut thi k lut ny cn gi tr hiu lc. lm n nh nhng nh u t tn dng va m bo kh nng sinh li, va m bo kh nng ngn hng nh nc bit c kh nng ca ngn hng thng mi. Cn chnh sch tin t c th s dng hai cng c cn li l li sut ti chit khu hoc nghip v th trng m. V y l nhng cng c ch lc ca chnh sch tin t. ng thi vi gii php ny nhm chng ti ngh s khc phc c nhng nguyn nhn ch quan gy ra ri ro tn dng. Th hai l cc vn khch quan, nh ta bit i vi nhng nhn t khch quan th kh m on c hay d on chnh xc c. Nhng theo quy lut thng thng c th thy dng mu ti chnh s l ci ngun ca s khng hong. Bi hai cuc khng hong kinh t th gii m u cho hai cuc chin tranh th gii c bit cuc khng hong 1929- 1933 v c th thy r nht gn y l cuc khng hong kinh t nm 2008 u bt ngun t khng hong, bin ng ti chnh. Nhng c th nhn ra mt iu rng, cc cuc khng hong ti chnh tt yu s lm cho mt s ngn hng b sp . Nh nm 2008 va qua M cho n thi im thng 01/2010 M c 174 ngn hng b ng ca (Ngun http://www.dantri.com.vn/ ) Do vy hn bao gi ht c l chng li yu t ny c th so snh nh nhng cn bo ln bt cht th i hi cc ngn hng thng mi cng nh cc t chc tn dng khc lin kt vi nhau. Nhng c th ni trong lc nh vy th cc ngn hng phi t lo cho mnh v lm pht tng cao, khch hng ti rt tin nhiu chuyn tin sang hnh thc ct tr khc, nhng qu tin mt th c hn do vy ng lot cc ngn hng no khng th chi tr v khng nhn c tr gip t ngn hng trung ng th phi tuyn b ph sn. V y c th l gii cho tnh hnh cc nc pht trin vi qu nhiu ngn hng th vic gii cu ht thc s l kh khn vi ngn hng trung ng. Do vy trong nhng lc nh th ny th vn t ra l nn c mt chic thuyn tht ln cha ht nhng ngi mt nn thay v mt chic thuyn to vi vn tc chm chp ra khi tr gip. Chnh v nh th thit ngh trong iu lut cc t chc tn dng nn b sung thm mt iu khon trong quy nh v vic lin kt cc ngn hng vi nhau. Nhng lin kt bng cch no? Chng ti ngh lin kt bng mt t chc. Tc l quy nh bt buc cc t chc tn dng hoc cc ngn hng khi thnh lp phi cam kt l thnh vin ca mt t chc qun l tn dng. V t chc ny trc thuc ngn hng trung ng qun l vi nhim
Trang 8

Lut kinh t

v gn nh mt t chc bo him cho s tin gi ca khch hng. Theo cc ngn hng thng mi v cc t chc tn dng phi cam kt khi c khng hong ti chnh hoc bin ng nghim trng c th dn n n ngn hng thng mi ph sn (n l s ngn hng thng mi ph sn theo quy nh ca ngn hng trung ng l du hiu ca khng hong ti chnh) th phi chuyn mt khon tin thanh ton cho cc khch hng mnh trong trng hp khng th gii quyt c. Theo t chc ny s c ngn hng trung ng chi tin tr cho khch hng. Cn nhn mnh rng s xut hin ca t chc ny khng phi l thc hin chc nng giao dch m yu t chnh n l lm n nh lng tin ca dn chng v h thng ti chnh quc gia. V c th thy rng mt trong nhng nguyn nhn chnh khin cc ngn hng thng mi hay ph sn l do khng p ng c nhu cu rt tin ca khch hng. V cng l ni lo ln nht ca khch hng. Thc cht nu quy nh trn c thc hin c bit trong nhng lc lm pht cao th s cng lm tng lm pht. Nhng c th thy rng ty thuc vo iu kin mi quc gia, vi Vit Nam chng ta thc s m ni th trnh ca ngi dn v ti chnh cha cao. Do vy tm l ai cng lo s khi mt ngn hng no sp l iu khng bn ci. V thc cht nu nh mt ngn hng thng mi sp chng hn ti thnh ph H Chnh Minh th d dng suy lun c rng rt nhiu ngi s x i rt tin nhng ngn hng khc, theo kiu tin ta ta ly trc cho chc v nh vy tt yu s lm sp h thng ti chnh ca quc gia v lm nn kinh t t lit ko theo l nhng yu t chnh tr. V so snh li th lm pht chng ta c th kim ch li sau cn yu t chnh tr l mt trong nhng thnh qu cch mng. Nu vn dng nguyn l hai mt i lp ca ch ngha Mc Lnin trong trng hp ny th gia lm pht v chnh tr th s tn vong ca ca h thng chnh tr vn l yu t chnh quyt nh.

http://www.cezarysalad.com Biu biu th t l lm pht M t nm 2006 n ht thng 3 nm 2008

Trang 9

Lut kinh t

V y cng lm mt trong nhng nguyn nhn gii thch ti sao nc M mc d kinh t khng hong trm trng, lm pht tng cao trong nm 2008 (minh ha theo biu ) th ti M, FED (Cc d tr lin bang M - Federal Reserve System) v Quc hi M c nhng hot ng chnh nh sau:
7/9/2008: Chi 200 t USD tip qun Freddie Mac v Fannie Mae. 3/10/2008: H vin M thng qua gi 700 t USD. 25/11/2008: M chi thm 800 t USD h tr kinh t. (Ngun http://vnexpress.net/)

y nhm chng ti khng ly v d v Vit Nam v thc cht mt iu ti Vit Nam t khi m ca n nay (1986) vn cha c ngn hng thng mi no ph sn tr nhng v trn n lm ngi dn mt lng tin vo tn dng nh hp tc x Thanh Hng (nm 2005). Quay li vi vn chnh l ch trng thnh lp t chc qun l tn dng mc d c nt ging vi trng hp ngn hng tham gia bo him cho tin gi. Nhng cng nh phn tch khi tham gia bo him th ngn hng s chu chi ph do lm gim li nhun do vy khch hng kh m bit c ngn hng c hon thnh ngha v bo him vi khon tin gi mnh khng? Ni chung li vi hai b sung chnh l b sung thm vo iu 101 khon 1 lut cc t chc tn dng nm 2010 l quy nh c th mc t l d tr bt buc v thm mt iu b sung vo lut cc t chc tn dng 2010 l buc cc ngn hng thng mi phi tr thnh thnh vin ca t chc qun l tn dng. Vi mc ch chnh to lng tin cho ngi dn trnh dao ng khi c khng hong v hn ch c nhng nguyn nhn ch quan gy ri ro tn dng. Bng cch t thc t nguyn chp hnh ca cc t chc tn dng l chnh. Kt qu nghin cu. Thng qua vic phn tch cc ri ro trong vn tn dng Vit Nam hin nay kt hp vi s phn tch nhng iu cn hn ch ca lut cc t chc tn dng nm 2010, nhm chng ti thy rng qu tht vi s bin i mt cch lin tc v kh d bo trc c ca mi trng xung quanh v cc hot ng con ngi th lut t ra lun c nhng bt cp m y l vn hin nhin. Nh vy vn t ra l nhng nh lm lut nn quy nh nh th no hn ch nhng l hng ny? Theo nhm chng ti bin php tt nht l khc phc bng cch l quy nh nhng vn theo cch n s gp phn hn ch t thc t nguyn ca i tng b qun l hn l cng ch. D nhin l khng phi thuyt phc m l theo cch s cng ch khi vi phm theo ng tnh cht php lut nhng n s hn ch xut pht im ca hng vi vi phm thng qua tnh t nguyn ca ch th thc hin hnh vi . V p dng vo trong vn qun l tn dng nhm chng ti c nu hai chnh sch kin ngh c trnh by ngay sau y: Chnh sch kin ngh:

Trang 10

Lut kinh t

Mt l b sung thm vo iu 101 khon 1 lut cc t chc tn dng nm 2010 l quy nh c th mc t l d tr bt buc. Nhm hn ch c nhng nguyn nhn ch quan gy ri ro tn dng. Bng cch t thc t nguyn chp hnh ca cc t chc tn dng l chnh. Hai l thm mt iu b sung vo lut cc t chc tn dng 2010 l buc cc ngn hng thng mi phi tr thnh thnh vin ca t chc qun l tn dng. Vi mc ch chnh to lng tin cho ngi dn trnh dao ng khi c khng hong. Cc nghin cu tip theo: Vi kt qu nghin cu ca nhm chng ti nh va nu trn nhm chng ti s tip tc nghin cu nhng quy nh b sung thm vo lut cc t chc tn dng nm 2010 v ti lm th no hn ch nguyn nhn ch quan gy ra ri ro tn dng t pha ngi i vay mt cch hiu qu nht. v y l mt ti i hi phi phn tch tm l, cng thm hnh vi ng x ca khch hng ,nn trong phm vi bi vit ny chng ti khng cp n.

Trang 11

Lut kinh t

MC LC
Cc ri ro trong vn thc hin tn dng ca t chc tn dng Vit Nam...................................1 T chc tn dng.............................................................................................................................1 Ri ro tn dng i vi cc t chc tn dng..................................................................................2 Nhng hn ch trong quy ch qun l ri ro i vi cc t chc tn dng theo lut Vit Nam (lut cc t chc tn dng 2010).................................................................................................................5 Cc ngh b sung cho lut cc t chc tn dng 2010..............................................................7 Kt qu nghin cu...........................................................................................................................10 MC LC........................................................................................................................................12 Ti liu tham kho............................................................................................................................12 Ti liu tham kho............................................................................................................................15

Ti liu tham kho

1. TS. L Vn Hng (ch bin) (2006), Gio trnh lut kinh t, NXB i hc Quc gia

TP. HCM. 2. Khoa lut kinh t, trng H Kinh t TP. HCM (2010), Vn bn php lut dnh cho hc phn Lut kinh t, NXB Phng ng. 3. Lut cc t chc tn dng nm 2010 (Lut s 47 2010 QH12). 4. Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam nm 2010.

Trang 12

Lut kinh t

B sung
3. Cc ngh b sung lut tn dng 2010. Th ba, theo quy nh ti iu 16, lut t chc tn dng nm 2010 quy nh Nh u t nc ngoi c mua c phn ca t chc tn dng Vit Nam ng thi Chnh ph quy nh tng mc s hu c phn ti a ca cc nh u t nc ngoi. Nu theo quy nh ny th ty theo quyt nh ca Chnh Ph m nh u t nc ngoi s c s hu bao nhiu phn trm vn c phn ti mt ngn hng Vit Nam. Vy iu g s xy ra nu quy nh ca chnh ph v tng mc c phn ti a ca cc nh u t nc ngoi ti Vit Nam gim xung. Chng hn theo Ngh nh s 69/2007/N-CP quy nh tng mc s hu c phn ca nh u t nc ngoi khng vt qu 30% vn iu l ca Ngn hng Vit Nam, nhng v mt l do no chng hn do Chnh ph khng mun cc ngn hng Vit Nam c nhiu nh u t nc ngoi can thip vo do gim t l ny xung cn 25% chng hn. Trong trng hp ny nu ngn hng kinh doanh c hiu qu th khi ny lng c phiu do nh u t nc ngoi bn ra s c nhiu ngi mua v d nhin l hot ng kinh doanh ca ngn hng s it b bin ng. Tuy nhin nu hot ng kinh doanh ca ngn hng ny l yu km, lng c phiu khng ai mua, th buc lng t ngn hng phi b vn ch s hu ra mua li, iu ny lm thu hp ngun vn ch s hu, qua trc tip nh hng n tnh hnh kinh doanh v c th gy ra nhng bin ng ri ro trong tn dng, chng hn nh kh p ng kh nng thanh ton. D nhin nhng iu chng ta ang ni y ch mang tnh vi m, nhng khng g chc chn l n s khng phi l v m, v rng nu ch tin l n khng xy ra ti sao cc nh lm lut khng d liu trc. Mc d theo quy nh hin nay ti iu 16, lut cc t chc tn dng 2010 s lm cho nn kinh t cng nh hot ng ca cc ngn hng d dng thot khi qua nhng bin ng ca tnh hnh th gii. Chng hn nh khng hong ti chnh th gii nm 2007 lm cho nhiu ngn hng ln trn th gii, ln nhng nh u t ph sn. Trong trng hp ny vic quy nh gim mc s hu c phn ca nh u t nc ngoi s l mt trong nhng nhn t lm gim thiu ri ro t hot ng tn dng v n gin l nh vy s to cho cc nh u t nc ngoi c thm vn phc v cho nhng hot ng chi pht trin sn xut m khng phi i vay mn trong iu kin nn kinh t v cng kh khn. Tuy nhin nu xt li ta thy vic gim mc s hu tng s vn c phn ca nh u t nc ngoi vn c nh hng nhiu hn, xt trong v d trn ta thy rng trong nhng lc kinh t ang bin ng nh vy th bt k nhng nhn t no nh hng lm vn ngn hng gim i cng chng khc no nh mt cn bo ln p vo mt chic thuyn ang lnh nh trong cn bo, n ch lm cho con thuyn chm i mt cch nhanh chng m thi. Nn t nhng nhn nh , nhm chng ti ngh nn quy nh r tng mc c phn m nh u t nc ngoi c quyn s hu trong mt ngn hng. Chnh yu t ny s lm cho lut cc t chc tn dng thm r hn, ng bn cht ca php lut ch khng phi l mt yu t lm cho ngi ta phi suy tnh v lo lng.

Trang 13

Lut kinh t

Th t, mc d nh phn tch trn th vic ph sn mt ngn hng s dn n nhng rc ri rt ln trong h thng ti chnh ln h thng kinh t. Tuy nhin cng vi nhp pht trin th vic ph sn mt ngn hng hay mt t chc tn dng s l iu tt nhin, v rng chng iu l mt doanh nghip, m doanh nghip kinh doanh khng hiu qu th tt yu s b ph sn. Do thay v chng ta c tp trung quy nh nhng hnh thc nh sp nhp, thay th ch s hu ngn hng, ti sao ta khng tp trung quy nh nhng vn xoay quanh vic ph sn cc t chc tn dng. Thc cht y l mt trong nhng chnh sch vt ra khi lut cc t chc tn dng nm 2010, vn chnh m nhm chng ti mun ni y l vic ph sn mt t chc tn dng c khi li l mt trong nhng nhn t lm gim ri ro tn dng, ti sao vy? mt iu l nu n kinh doanh khng hiu qu th n nn b o thi cui cng trn th trng ch cn nhng k no chinh phc c. Th trng ti chnh ta hin nay cng c cnh tranh nhng cnh tranh cha gay gt, do vy vic cho php t chc tn dng ph sn s l mt trong nhng bc tin y th trng ti chnh chng ta tin ln mt bc mi. Nhng vn chnh l lm sao c th n nh lng ca ngi dn khi mt ngn hng hay mt t chc tn dng ph sn? iu ny s c l gii bng chnh sch th hai m chng ti va nu bn trn, ch cn cho ngi dn thy rng h c th rt tin ca h c, h hon ton c ni d b xa b ri ro cho s tin ca h, th khi vic mt ngn hng hay mt t chc tn dng ph sn cng l iu khng quan trng. Tuy nhin cng nh phn tch trn th vic thc hin cho ngi dn rt tin ti t chc qun l tn dng s gy ra lm pht nu ngi dn khng tin h thng ti chnh v nh vy s lm cho nn kinh t ti t hn. Tuy nhin cng cn nhn nhn mt iu rng nu khng chp nhn hu qu ny th sao c th c bc tin mi, ta c ng chn ti ch, c s, c lo lng th khng th no thc hin c nhng bc tin. Thc cht khi ngn hng ph sn th c th mt s khon n ca n khng th thu hi c, m khch hng li n rt tin lm cho lng tin mt trong nn kinh t tng ln, do chng ta phi chp nhn chu lm pht trong thi gian u ny. Tuy nhin sau t chc qun l tn dng c th thay mc ngn hng ph sn hoc nhn danh c quan quyn lc no thu hi s n ny, mc khc cng vi s pht trin ca chnh sch m rng th thanh ton ha s lm cho lng tin trong lu thng gim, t lm gim lm pht. Cng thm vi vic pht trin trnh ca ngi dn th vic ph sn cc t chc tn dng s dn tr nn thn thuc ch khng phi xa l nh hm nay. Tm li mt iu l trong chnh sch th t ny l chng ti kin ngh nn xy dng mt h thng php lut ph sn cc t chc tn dng trong nn ch trng n yu t n nh lng tin ca ngi dn nh va phn tch trn.

Trang 14

Lut kinh t

Ti liu tham kho

1. TS. L Vn Hng (ch bin) (2006), Gio trnh lut kinh t, NXB i hc Quc gia 2. 3. 4. 5. 6. 7.

TP. HCM. Khoa lut kinh t, trng H Kinh t TP. HCM (2010), Vn bn php lut dnh cho hc phn Lut kinh t, NXB Phng ng. Lut cc t chc tn dng nm 2010 (Lut s 47 2010 QH12). Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam nm 2010. Tp ch pht trin kinh t s 170 Thng 12 nm 2004. H S Thy- Ngn hng Nh nc ng trn www.chinhphu.vn Cng thng tin in t Chnh ph. www.tapchiketoan.com trang web Tp ch k ton, bi vit Ri ro tn dng v
qun l ri ro tn dng ca cc ngn hng thng mi ti TP.HCM

Trang 15