K thut khai thc tinh du

Module by: PGS. TS Nguyn Th

Summary: Phn ny trnh by cc phng php khai thc tinh du

Cac phng phap khai thac tinh du: Tuy thuc tng loai nguyn liu va trang thai cua tinh du trong nguyn liu (t do hoc kt hp) ma ngi ta dung cac phng phap khac nhau tach chung. Cac phng phap tach tinh du cn phai at c nhng yu cu c ban nh sau: * Gi cho tinh du thu c co mui vi t nhin ban u, * Qui trinh ch bin phai phu hp, thun li va nhanh chong, * Phai tach c trit tinh du trong nguyn liu, tn tht tinh du trong qua trinh ch bin va ham lng tinh du trong nguyn liu sau khi ch bin (ba) cang thp cang tt, * Chi phi u t vao san xut la it nht. Da vao cac yu cu a nu trn, ngi ta thng dung nhng phng phap khai thac tinh du sau: * Phng phap hoa ly: chng ct va trich ly ( trich ly co th dung dung mi bay hi hoc dung mi khng bay hi)

* Phng phap c hoc: dung cac qua trinh c hoc khai thac tinh du nh ep, bao nao. * Phng phap kt hp: khai thac tinh du bng cach kt hp gia qua trinh hoa ly va qua trinh c hoc, hoc sinh hoa (ln men) va c hoc, hoc sinh hoa va hoa ly. Vi du, trong qua vani, tinh du dang lin kt glucozit nn dung enzym thuy phn, pha huy lin kt nay ri sau o dung phng phap chng ct (hoa ly) ly tinh du. Tach tinh du bng phng phap chng ct (hoa ly): a. Nhng hiu bit c ban v qua trinh chng ct tinh du: Tinh du la mt hn hp gm nhiu cu t tan ln vao nhau. Trong qua trinh chng ct, cung vi s thay i thanh phn cua hn hp long co th lam thay i thanh phn cua hn hp hi. Trong iu kin ap sut khng i, dung dich long ma ta thu c bng cach ngng tu hn hp hi bay ra se co thanh phn cu t d bay hi cao hn so vi cht long ban u, nu tip tuc chng ct thi cang ngay thanh phn d bay hi trong cht long ban u cang it va trong cht long sau ngng tu cang nhiu. Nu ngng tu theo thi gian thi ta co th thay i thanh phn cua tinh du sau ngng tu so vi thanh phn cua tinh du co trong nguyn liu. Vic lam nay nhm muc ich nng cao cht lng tinh du. Vi du, yu cu cua tinh du sa la ham ng xitronenlal phai >35% nhng tinh du cua ta thng chi at 32 %, do o co th dung phng phap chng ct ngng tu theo thi gian nng cao ham lng xitronenlal trong tinh du sa. b. Cac dang chng ct tinh du: co 3 dang chng ct tinh du nh sau: * Chng ct vi nc: Nguyn liu va nc cung cho vao mt thit bi. Khi un si, hi nc bay ra se cun theo tinh du, ngng tu hi bay ra se thu c hn hp gm nc va tinh du, hai thanh phn nay khng tan vao nhau nn d dang tach ra khoi nhau. Phng phap nay n gian, thit bi re tin va d ch tao, phu hp vi nhng c s san xut nho, vn u t it. Tuy nhin, phng phap nay con mt vai nhc im nh hiu sut thp, cht lng tinh du khng cao do nguyn liu tip xuc trc tip vi thit bi nn d bi chay khet, kho iu chinh cac thng s ky thut nh tc va nhit chng ct. * Chng ct bng hi nc khng co ni hi ring: Nguyn liu va nc cung cho vao mt thit bi nhng cach nhau bi mt vi ni. Khi un si, hi nc bc ln qua khi nguyn liu keo theo tinh du va i ra thit bi ngng tu. nguyn liu khoi ri vao phn co nc ta co th lot trn vi 1 hay nhiu lp bao tai tuy theo tng loai nguyn liu. Phng phap nay phu hp vi nhng c s san xut co qui m trung binh. So vi phng phap trn, phng phap nay co u im hn, nguyn liu it bi chay khet vi khng tip xuc trc tip vi ay thit bi, cac nhc im khac vn cha khc phuc c. Phng phap nay thich hp cho nhng loai nguyn liu khng chiu c nhit cao. * Chng ct bng hi nc co ni hi ring: Phng phap nay phu hp vi nhng c s san xut ln, hi nc c tao ra t mt ni hi ring va c dn vao cac thit bi chng ct. Phng phap nay cung mt luc co th phuc vu c cho nhiu thit bi chng ct, iu kin lam vic cua cng nhn nhe nhang hn, d c khi hoa va t ng hoa cac cng oan san xut, khng ch tt hn cac thng s cng ngh, rut ngn c thi gian san xut. Ngoai ra, phng phap nay a khc phuc c tinh trang nguyn liu bi kh, khet va nu

theo yu cu cua cng ngh thi co th dung hi qua nhit, hi co ap sut cao chng ct. Tuy nhin, i vi mt s tinh du trong iu kin chng ct nhit va ap sut cao se bi phn huy lam giam cht lng. Hn na, cac thit bi s dung trong phng phap nay kha phc tap va t tin. c. Nhng u nhc im chung cua phng phap chng ct: * u im: - Thit bi kha gon gang, d ch tao, qui trinh san xut n gian, - Trong qua trinh chng ct, co th phn chia cac cu t trong hn hp bng cach ngng tu tng phn theo thi gian, - Thi gian chng ct tng i nhanh, nu thc hin gian oan chi cn 5-10 gi, nu lin tuc thi 30 phut n 1 gi, - Co th tin hanh chng ct vi cac cu t tinh du chiu c nhit cao. * Nhc im: - Khng ap dung phng phap chng ct vao nhng nguyn liu co ham lng tinh du thp vi thi gian chng ct se keo dai, tn rt nhiu hi va nc ngng tu, - Tinh du thu c co th bi giam cht lng nu co cha cac cu t d bi thuy phn, - Khng co kha nng tach cac thanh phn kho bay hi hoc khng bay hi trong thanh phn cua nguyn liu ban u ma nhng thanh phn nay rt cn thit vi chung co tinh cht inh hng rt cao nh sap, nha thm... - Ham lng tinh du con lai trong noc chng (nc sau phn ly) tng i ln, - Tiu tn mt lng nc kha ln lam nhng tu hn hp hi. c. Qui trinh cng ngh chng ct tinh du: Tuy theo tng loai nguyn liu ma qui trinh chng ct co nhng im khac nhau nht inh. Nhin chung, qui trinh chng ct tinh du phai co nhng cng oan c ban sau: NGUYN LIU X LY CHNG CT Hi HN HP HI NGNGTU Nc TINH DU + NC PHN LY NC CHNG TINH DU TH Nc thai X LY TINH CH TD LOAI II TD THANH PHM Trc khi san xut cn kim tra tht cn thn thit bi chng ct, chu y xem np, voi voi co kin khng, phn ngng tu co bi tc, ro ri khng, sau o tin hanh lam v sinh thit bi. Ba cng oan c ban cua qua trinh chng ct tinh du (chng ct gian oan) gm: nap liu, chng ct, thao ba. * Nap liu: Nguyn liu t kho bao quan c nap vao thit bi, co th lam m nguyn liu trc khi nap vao thit bi thun li cho qua trinh chng ct. Vic nap liu co th thc hin bng thu cng hoc c gii, co th nap trc tip vao thit bi hoc nap gian tip qua mt gio cha ri cho vao thit bi bng ti hoc cu. Nguyn liu nap vao thit bi khng c cht qua lam cho hi kho phn phi u trong toan b khi nguyn liu va khng c qua long, qua xp se lam cho hi d dang theo nhng ch rng i ra ma khng tip xuc vi toan khi nguyn liu. i vi nguyn liu la, co khi cho vao thit bi co th nen cht, trc khi nen nn x tung tranh hin tng rng cuc b. Nap liu

xong ong cht mt bich ni thit bi vi np, nn vn cht theo nguyn tc i nhau np khoi chnh. * Chng ct: Khi bt u chng ct, m van hi cho hi vao thit bi, luc u m t t ui khng khi trong thit bi va lam cho hi phn phi u trong toan b khi nguyn liu. Ngoai ra, m t t van hi nguyn liu khng bi cun theo hi gy tc ng dn hn hp hi. Trong qua trinh chng ct, cn chu y iu chinh nhit dich ngng sao cho nm trong khoang 30-400C (bng cach iu chinh tc nc lam lanh) vi nu dich ngng qua nong se lam tng hoa tan cua tinh du vao nc va lam bay hi tinh du. kim tra qua trinh chng ct kt thuc cha ngi ta co th dung mt tm kinh hng mt it dich ngng, nu thy trn tm kinh con vang du thi qua chng ct cha kt thuc. * Thao ba: Thao np thit bi, thao vi trn ri dung ti keo gio cha ba ra, kim tra va chm thm nc nu cn thit (nc chm thng la nc sau khi phn ly tinh du) ri ct me khac. Hn hp tinh du va nc c cho vao thit bi phn ly. Sau phn ly ta c tinh du th va nc chng. Tinh du th c x ly c tinh du thanh phm, nc chng cho ra b tip tuc phn ly thu tinh du loai II d. H thng thit bi chng ct tinh du: Gm cac b phn sau: thit bi chng ct, b phn tao nhit cho TBCC, thit bi ngng tu, thit bi phn ly. H thng thit bi chng ct phai am bao sao cho qua trinh chng ct c tin hanh nhanh chong va thun li, hn hp hi bay ra phai am bao cha nhiu tinh du, vi th h thng phai co cu tao sao cho hi nc tip xuc u trong toan b khi nguyn liu. Thit bi phai co cu tao sao cho vic thao tac c d dang va tn it lao ng. Trong thc t san xut, ngi ta thng dung thit bi chng ct co dang hinh tru, ti l gia ng kinh va chiu cao thit bi (D/H) phu thuc vao loai nguyn liu. Cu th nh sau: - D/H = 1 1,7 : i vi loai nguyn liu la, canh, thn nho, hoa, - D/H = 1 2: i vi nguyn liu hat. Trong cng ngh chng ct tinh du, cac thit bi chng ct thng co cac dang sau:

IIIIIIIVLoai I : Nguyn liu c phn b u, hi ra tp trung nhng kho cho nguyn liu vao, Loai II: Khng ph bin, thng dung chng ct hoa hng (do tao bot nn phai co chiu cao), nguyn liu cho vao d dang nhng din tich t be (nu t ngoai trc tip), Loai III: Tin li khi chng ct vi nc vi din tich si ln nhng nng sut khng ln lm, Loai IV: Dung ph bin nht, co kha nng nng cao nng sut thit bi bng cach keo dai thit bi, m rng dung tich d dang. Thng thi th tich cua thit bi chng ct khoang 1,5 15 m3. Tuy nhin, nu th tich thit bi ln qua thi vic nap liu va thao ba phai c c gii hoa tit kim thi gian. nc ta, hin nay cac thit bi chng ct co th tich < 3 m3 khi, do o vic cung cp nhit va vn hanh kha d dang. Thit bi chng ct thng co cac b phn sau: Np: co th la hinh chop (I), chom cu (II) hoc elip

Np phai co cu tao sao cho hi thoat ra c d dang va nhanh chong. Nu hn hp hi nm lu trong thit bi se sinh ra hin tng qua nhit lam tinh du giam cht lng. Ngoai ra, np phai am bao kin khi ghep vi thn thit bi. Gia np va thn thit bi co th vn cht bng bu lng co m. Tuy nhin, cung phai tn thi gian vn khi thao d. Trong iu kin chng ct ap sut d 20-30 mmHg thi ngi ta thng dung van nc (III) la thich hp hn. C ni, voi voi: C ni va voi voi co th la hai b phn ring bit hay chung, c ni co hinh dang sao cho hng hn hp hi ra nhanh. i vi nhng loai nguyn liu tao bot hoc bui trong khi chng ct thi c ni phai co b phn thay i tc hi va phai co thm li chn bui. Cac loai c ni thng co hinh dang sau:

Chiu dai cua voi voi thay i t 1,5-3 m, nghing v phia thit bi ngng tu vi dc 1-3 , ng kinh nho dn hn hp hi thoat ra d dang. Chiu dai cua voi voi phai thich hp, nu ngn qua se tao ap sut d trong thit bi, dai qua se co hin tng ngng tu gia chng, hi thoat ra chm, anh hng n tc chng ct va giam cht lng tinh du. ay ni: Co cu tao ging np ni, ay ni phai co cu tao sao cho vic thao nc ngng tu c d dang (nu chng ct gian tip). Trong trng hp chng ct trc tip thi ay ni phai co b phn phun hi.

Nu chng ct vi hi nc ma khng co ni hi ring thi ay ni la b phn t nong tao hi, do o ay ni phai co cu tao sao cho din tich truyn nhit ln nht. * Vi ni: khi nguyn liu, gi cho nguyn liu khoi ri xung ay ni lam tc ng dn hi, chiu day cua vi ni t 8 10 mm, mt vi c t hoc khoan l hoc co th c lam bng nhng thanh st an. Thng thi tit din cac l vi bng 1/2 din tich cua b mt vi. * ng phn phi hi: ng phn phi hi thng co nhiu dang khac nhau, co th hinh tron, xon c hay ch thp. Cac l phn phi hi b tri so le thanh 2 hang hng v phia ay ni ct cho hi phn phi u va l khoi bi tc do nguyn liu ri vao. Tng tit din cac l phn phi hi bng 2 ln tit din ng phn phi hi, tit din cua ng phn phi hi ly bng tit din cua ng dn hi vao thit bi va c xac inh theo lng hi nc cn thit dung chng ct trong 1 gi. Tc hi y thng la 20m/s. Vt liu lam ni ct anh hng kha ln n cht lng tinh du thanh phm, nht la v mau sc, mt s mui kim loai tac dung vi tinh du se cho mau khac vi mau sc t nhin cua tinh du. Do o vt liu lam ni ct phai khng tac dung hoa hoc vi tinh du nht la cac b phn tip xuc trc tip vi tinh du nh c ni, voi voi..cac b phn nay phai c ch tao bng thep khng ri hoc st trang men, cac b phn khac (thn, ay..) co th lam bng thep CT3. Ngoai ra, trong qua trinh chng ct cung cn phai chu y mt s im nh sau:

- Tinh du d hp thu mui la nn thit bi chng ct phai c lam v sinh sach se, c bit khi thay i nguyn liu cn phai lam v sinh TB tht ky lng khng con mui cua nguyn liu trc, thng thi dung hi xng vao TB ui ht mui la. Tinh du cha cac axit hu c se gy n mon TB, do o khi ngng san xut phai thao ht nc ngng tu va lam kh thit bi, - Thit bi phai c cach nhit tt tit kim nng lng. Thit bi ngng tu: Hn hp hi tinh du va nc t thit bi chng ct qua voi voi vao thit bi ngng tu, y hn hp hi se truyn n nhit bc hi cho nc lanh va ngng tu thanh nc. Thit bi ngng tu thc hin hai nhim vu: ngng tu hn hp hi thanh long va ha nhit hn hp long va ngng xong n nhit yu cu. Hai qua trinh nay thng khng co ranh gii ro rt nhng tin cho vic tinh toan ta xem hai qua trinh nay ni tip nhau. Theo thc t san xut, ngi ta rut ra nhng s liu thc nghim sau: - 1 m3 th tich cua thit bi chng ct cn 2 2,5 m2 din tich lam lanh, - 1 m2 din tich lam lanh se ngng tu c 25 lit hn hp TD + nc trong 1 gi, - 1 lit hn hp TD + nc ngng tu c cn 10 28 lit nc dung lam lanh (tinh nhit nc lam lanh 10 150C) Trong san xut tinh du, ngi ta thng dung cac loai TB ngng tu kiu ng xon rut ga, ng chum, TB ngng tu loai ia. Thit bi truyn nhit loai ia co cu tao nh sau: Cac ia c thng c ch tao bng ng la hay nhm, cach tinh toan tng t nh a hoc trong QTTB Cn chu y khi chon nhit nc lam lanh nn chon nhit nc mua nong nht. Hn hp long sau ngng tu phai co nhit khng ln hn 400C, nu ln hn nhit nay thi kha nng hoa tan tinh du trong nc ln, nu nhit hn hp qua thp thi se tn nc lam ngui ng thi mt s tinh du se bi ng c gy tc ng truyn nhit, do o nn chon trong khoang 35 400C. Khi lam vic vi thit bi ngng tu cung cn phai tun thu theo nhng ch v v sinh va bao dng TB nh i vi TB chng ct. Ngoai ra, nc lam ngui sau khi ra khoi thit bi ngng tu giam cng nn cho v ni hi tit kim nc. Thit bi phn ly: Thit bi nay dung phn tinh du va nc thanh tng lp ring bit, tuy thuc vao khi lng ring cua tinh du ln hay nho hn so vi nc ma tinh du se c ly ra phn trn hay phn di cua thit bi phn ly. Ngi ta thng dung cac thit bi phn ly nh sau:

IIIIIIII: TBPL tinh du nhe hn nc II: TBPL tinh du nng hn nc III: TBPL co nhiu ngn Th tich cua thit bi phn ly thng chon bng 3 10% th tich cua thit bi chng ct. Ti l gia chiu cao cua thit bi phn ly vi ng kinh cua thit bi chng ct thng la 1/2. ng thao tinh du va nc cn b tri sao cho tinh du va nc chay thanh dong ring bit (thng theo kinh nghim, tuy thuc vao ham lng tinh du trong nguyn liu).

Khi tinh toan, nu thy th tich cua thit bi phn ly ln hn 80 lit thi nn dung loai thit bi phn ly co nhiu ngn hoc nhiu thit bi phn ly qua trinh phn ly c thun tin hn. e. X ly tinh du th sau khi chng ct: Tinh du ra khoi thit bi phn ly la tinh du th, con cha nhiu tap cht nh nc, mt s cac hp cht hu c nh cht mau, nha, sap hoa tan vao nn nng cao cht lng tinh du va tao iu kin thun li trong qua trinh bao quan tinh du phai tin hanh x ly tinh du, qua trinh nay gm cac cng oan sau: - Lng: Muc ich cua qua trinh nay la tach bt cac tap cht v c, hu c va mt s tap cht khac ln vao tinh du. Thi gian lng 24 48 gi trong cac thit bi lng co ay hinh cn TD th TD sau lng Tap cht - Loc: Muc ich cua qua trinh loc cung tach cac tap cht v c, hu c co kich thc nho, thng dung thit bi loc khung ban thc hin qua trinh loc. * Sy kh nc: Sau khi lng loc xong, trong tinh du vn con lai mt lng nc dang phn tan hoc hoa tan, vi vy cn phai sy kh nc trong tinh du. Ngi ta thng dung Natri sunphat khan vi ham lng 2,5 5,5% tuy theo ham lng nc co trong tinh du. thc hin vic sy kh nc trong tinh du co th dung phng phap gian oan hoc lin tuc. (I) (II) I: Thit bi lam vic gian oan, sau khi lam kh nc, em loc tach Na2SO4. II: Thit bi lam vic lin tuc, Na2SO4 nm gia 2 lp li. Sau khi tach nc xong, Na2SO4 c em i sy kh s dung lai. Tinh du sau khi lng loc va sy kh nu co mau trong sang thi nhp kho bao quan, nu co mau sm, xu thi dung than hay t hoat tinh hp phu mau. Tuy thuc vao cng mau ma co th dung lng than t 1 2 %. Tach tinh du bng phng phap trich ly a. M u: Trich ly la dung nhng dung mi hu c hoa tan cac cht khac, sau khi hoa tan, ta c hn hp gm dung mi va cht cn tach, em hn hp nay tach dung mi ta se thu c cht cn thit. C s ly thuyt cua qua trinh trich ly la da vao s khac nhau v hng s in mi cua dung mi va cht cn trich ly. Nhng cht co hng s in mi gn nhau se d hoa tan vao nhau. Tinh du co hng s in mi dao ng t 2 5 va cac dung mi hu c co hng s in mi dao ng t 1,5 2. Trong cng nghip san xut tinh du, phng phap nay dung tach tinh du trong cac loai hoa (ham lng tinh du it). Phng phap nay co th tin hanh nhit thng (khi trich ly) va co th ly c nhng thanh phn qui nh sap, nha thm trong nguyn liu ma phng phap chng ct khng th tach c. Vi th, cht lng cua tinh du san xut bng phng phap nay kha cao. Ban cht cua qua trinh trich ly la qua trinh khuch tan nn ngi ta thng da vao cac inh lut khch tan cua FICK giai thich va tinh toan.

Cht lng cua tinh du thu c bng phng phap trich ly phu thuc rt nhiu vao dung mi dung trich ly, vi th dung mi dung trich ly cn phai am bao cac yu cu sau: - Nhit si thp d dang tach tinh du ra khoi dung mi bng phng phap chng ct, nhng khng c thp qua vi se gy tn tht dung mi, d gy chay va kho thu hi dung mi (kho ngng tu), - Dung mi khng tac dung hoa hoc vi tinh du, - nht cua dung mi be rut ngn thi gian trich ly ( nht nho khuch tan nhanh), - Dung mi hoa tan tinh du ln nhng hoa tan tap cht be, - Dung mi khng n mon thit bi, khng gy mui la cho tinh du va c bit khng gy c hai, - Dung mi phai re tin va d mua. Tuy nhin, khng co loai dung mi nao at c tt ca yu cu trn, vi du: ru, axton hoa tan tinh du tt nhng hoa tan ca nc va ng co trong nguyn liu na va nh vy tinh du se co mui caramen sau khi dung nhit tach dung mi. Nu s dung te tilic dung lam dung mi trich ly thi dung mi nay hoa tan nha va sap tt nhng c va d sinh ra hn hp n. Hin nay, ngi ta thng dung dung mi la te du hoa, nhit si 45 700C thanh phn chu yu la cac hidro cacbon no nh pentan, hexan va ln mt it heptan. te du hoa cn c tinh ch trc khi san xut. te du hoa c em i ct lai ly nhng phn co nhit si t 45 700C a vao trich ly. te du hoa d chay n, c, do o trong san xut cn thc hin nghim tuc cac qui tc v an toan lao ng va phong cha chay. Hin nay, mt s nc ngi ta dung dung mi trich ly la CO2 long, dung mi nay khng c, co bn hoa hoc cao nn am bao cho tinh du thu c co cht lng cao. b. S cng ngh qua trinh trich ly: * Chun bi cho qua trinh trich ly: - Chon dung mi phu hp vi nguyn liu va phng phap trich ly. Phng phap trich ly co th la tinh hay ng, trong phng phap trich ly tinh, nguyn liu c ngm trong dung mi trong mt thi gian nht inh (ca hai u khng chuyn ng), phng phap trich ly ng thi dung mi hoc nguyn liu chuyn ng hoc ca hai cung chuyn ng. - Lam sach dung mi - Xac inh thi gian trich ly cn thit phu hp vi tng loai nguyn liu. * S cng ngh: NGUYN LIU X LY DMI TRICH LY MITXEN BA TACH DMI LNG, LOC BA THAI DMI TACH DMI DMI TINH CH CANCRT TACH SAP BNG C2H5OH LAM LANH LOC SAP C2H5OH TACH C2H5OH TINH DU THANH PHM

* Trich ly: Nguyn liu dung cho trich ly phai rao nc. Sau khi cho dung mi va nguyn liu vao thit bi trich ly, em loc ta se c mitxen, mitxen la hn hp gm tinh du va dung mi. em lng va loc mitxen tach cac tap cht nh cac manh nguyn liu, nu nguyn liu la hoa thi cac tap cht co th la nhuy hoa, phn hoa. Trong trng hp mitxen co nc cn phai tach nc, Sau o, dung hi ct thu hi lai dung mi. Dung mi t ba trich ly va dung mi thit bi ct thu hi c em i tinh ch s dung tr lai. Mitxen a tach dung mi xong goi la cancrt, cancrt la mt hn hp gm tinh du, sap, nha thm va mt s tap cht khac (axit hu c) dang st. tach sap va tap cht ngi ta hoa tan cancrt bng ru tilic sau o em lam lanh -150C, sap va tap cht se ng c lai, sau o ta loc tach. Luc nay hn hp chi con lai ru va tinh du, dung phng phap ct tach ru, ta thu c tinh du tuyt i, ru c em tinh ch dung lai. Sap la cht inh hng co gia tri trong tinh du, nhng khi co sap trong tinh du, tinh du thng bi uc doo phai tin hanh tach sap trong tinh du. Thit bi trich ly thng t tin va phc tap, do o phng phap trich ly chi c dung san xut nhng loai tinh du qui him (ham lng tinh du trong nguyn liu be). c. Thit bi trich ly: thc hin tt qua trinh trich ly, ngi ta tin hanh trich ly nhiu thit bi trich ly khac nhau, co th gian oan hoc lin tuc, di y la s h thng trich ly gian oan:

1: thit bi trich ly2: thit bi lam bay hi dung mi 3: thit bi ngng tu4: thung cha Thit bi trich ly 1 theo s trn lam tn tht dung mi ln do cac cng oan thao nap liu..Do o ngi ta a thit k loai thit bi trich ly kiu thung quay co s cu tao nh sau:

1: Ca cho nguyn liu vao2: ng dn dung mi vao 3: Hi nc trc tip vao4: Gio cha nguyn liu 5: Ca thao ba6: ng thao mitxen 7. Thit bi truyn nhit Nguyn liu c cho vao cac gio cha 4 lp trn mt khung quay bn trong thit bi. Dung mi nm c inh trong phn di cua thit bi, nh khung quay nn cac gio cha nguyn liu c nhung lin tuc vao dung mi, khi nguyn liu a ht tinh du, mitxen c thao ra ca 6, sau o cho hi nc vao vo nhit cua thit bi theo ng 3 tach dung mi t ba trich ly. Khai thac tinh du bng phng phap ngm (trich ly bng dung mi khng bay hi): a. M u: Phng phap nay da vao tinh cht cua mt s dung mi khng bay hi nh du thc vt, m ng vt, vaslin, parafin... co kha nng hoa tan tinh du trong nguyn liu. Nu ngm bng dung mi la cht beo ng vt thi phai nng nhit cua qua trinh dung mi th long. Qua trinh ngm ging nh qua trinh trich ly nhng chi khac la qua

trinh ngm dung dung mi khng bay hi. Dung mi dung ngm phai tht tinh khit, khng co mui la, do o dung mi cn phai c tinh ch trc khi san xut. b. S va cac thng s ky thut ngm: Nguyn liu c cho vao cac tui vai ri nhung vao dung mi, tuy thuc vao cac loai nguyn liu ma thi gian ngm co th dai hoc ngn, thng thi khoang 48 gi. Nhit ngm nm trong khoang 60 700C. Sau thi gian qui inh, cac tui c vt ra va thay th cac tui cha nguyn liu mi vao, thng thi phai thay 25 ln mi co th bao hoa c tinh du trong dung mi. Ba nguyn liu sau khi vt ra con cha nhiu dung mi cn phai thu hi bng phng phap ep hoc li tm. Nu dung dung mi la cht beo ng vt ta c sap thm va dung mi la du thc vt ta c du thm. Du thm va sap thm co th dung trc tip trong cng nghip my phm nh dung lam son, du chai toc....Nu khng dung trc tip du thm va sap thm co th ly tinh du bng cach tach bng ru tilic ri sau o ct tach ru. Phng phap nay co u im la thu c tinh du it tap cht hn, san phm trung gian co th s dung trc tip trong cng nghip nhng co nhc im la cht beo dung lam dung mi rt kho tinh ch va bao quan, cach tin hanh thi thu cng, kho c gii hoa. S cng ngh c trinh bay nh sau: (xem trang sau) NGUYN LIU X LY NGM DUNG MI LOC SAP THM DU THM TACH BNG RU TILIC RU + TINH DU CT TACH RU TINH DU THANH PHM Khai thac tinh du bng phng phap hp phu: a. Ban cht cua phng phap hp phu: Cac cht beo ng vt va thc vt ngoai kha nng hoa tan tinh du con co kha nng hp phu tinh du ln b mt cua no, than va t hoat tinh cung co tinh cht nay. Phng phap ngm khac phng phap hp phu phng thc tip xuc pha, phng phap ngm c tin hanh trn toan ca hai pha long_long, con phng phap hp phu thi c tin hanh hai pha khi _ b mt rn. Phng phap hp phu thng s dung tach tinh du cua cac loai hoa, c bit la cac loai hoa co kha nng sinh thm tinh du dang khi sau khi thu hai khoi cy nh hoa nhai, hoa hu... Cht hp phu thng dung la cht beo ng vt. dung mi at c nhng yu cu nht inh, ngi ta pha ch theo ti l:m ln/m bo:2/1 hoc3/1 (nu san xut vao mua thu hay ng) va 1/1 (nu san xut va mua he). b. S ky thut qua trinh hp phu: Hp phu co th tin hanh theo hai dang: hp phu tinh va hp phu ng. * S ky thut hp phu tinh: NGUYN LIU X LY HP PHU CHT HP PHU TINH DU + CHT HP PHU BA TRICH LY DMI

TACH BNG RU TILIC RU + TINH DU LAM LANH, LOC CT TACH RU TINH DU THANH PHM hp phu ngi ta thng dung cac khay bng g (nu hp phu bng cht beo ng vt) co kich thc 500 * 500 mm hoc 600 * 900 mm, cao t 50 80 mm. ay cua cac khay co lp kinh, lp cht beo co b day 3 5 mm c trn cac mt kinh nay. tng b mt hp phu, ngi ta rach nhng ng ranh trn cac lp cht beo. Nguyn liu sau khi thu hai c lam rao, loai bo tap cht ri xp vao cac khay, sau o cac khay c chng ln nhau nhng khng c cao qua u ngi d dang thao tac. Thi gian hp phu khoang 12 72 gi (tuy loai nguyn liu). Mi lt thay lp nguyn liu mi cn lt ngc lp cht beo lai, chu y phai ly tht sach lp nguyn liu cu tranh tinh trang gy mc trn b mt cht beo. Nu lp hp phu a bao hoa tinh du ma cha co iu kin em i ch bin ngay cn phai bao quan cn thn bng cach un cho nong chay ri vao cac thung trang thic va rai mt lp parafin mong ln trn tranh tip xuc vi khng khi. Hp phu ng: khc phuc cac nhc im cua hp phu tinh ngi ta dung phng phap hp phu ng khai thac tinh du. Cht hp phu thng dung la than g hay than xng. Khi than a bao hoa tinh du, co th cho tac dung vi dung mi long (vi du ru tilic) tach tinh du ra. S ky thut nh sau:

1: Quat gio2: TB loc khng khi3: ng h lu lng 4: Thap lam m Kkhi5: TB cha nguyn liu6: TB hp phu Tc khng khi trong thap hp phu co th thay i t 1,5 3 lit/phut.cm2 tit din thap. Con chiu cao cua lp than hoat tinh trong iu kin nh vy la 20 25 cm. Tach tinh du bng phng phap c hoc: Phng phap nay chu yu dung tach tinh du trong cac loai vo qua nh cam, chanh, quyt....Trong loai nguyn liu nay, tinh du nm trong nhng tui t bao b mt ngoai. Khi dung lc c hoc tac dung vao vo qua, tinh du se thoat ra. Tinh du san xut bng phng phap nay co cht lng cao hn phng phap chng ct, co mui thm t nhin cua nguyn liu, tuy nhin hiu sut thp. Ngi ta thng dung cac cach nh sau: a. Vt, bop: Qua c ct ra lam 2 3 phn, dung thia tach thit qua ring ri dung tay vt bop cho tinh du thoat ra ngoai. Tinh du thoat ra c thm vao bng, khi bng a bao hoa tinh du, vt lai cho vao cc, em loc, lng, sy thu c tinh du thanh phm. Vo a vt xong em chng ct thu ht tinh du. b. Bao, nao: Dung nguyn qua ri xat mt ngoai cua vo vao b mt nham, t bao vo qua se v ra, tinh du thoat ra ngoai, lp gai cua ban xat phai va phai tranh m thung rut qua, nu rut qua bi thung se gy kho khn vi tinh du se bi ln nc qua va lp cui bn trong bi nao rach se hut mt mt it tinh du. Phng phap nay cung nh phng phap

trn gy tn tht nhiu tinh du. Tinh du cam, chanh, quyt tach nay bng phng phap nay mun s dung trong thc phm ta phai tach bt tecpen, chu yu la limonen, vi nu khng tach thi limonen se bi oxy hoa thanh pinen co mui nha thng. c. Ep: Co th ep nguyn qua bng nhng may ep c bit, trong qua trinh ep co di nc. Sau khi ep ta c hn hp gm nc qua, tinh du, m va thit qua. tach tinh du ra, cn phai loc loai bt tap cht, sau o dung may li tm co tc 15000 20000 vong/phut tach tinh du. Mt s qui trinh san xut tinh du: Qui trinh san xut tinh du sa: Nguyn liu la la sa ti at chin ky thut, tc la luc u la (tinh t ngoai vao) a kh t 5 10 cm thi ct, sau khi ct xong la sa c phi heo n m con 50 % so vi ban u. m nay, la sa bao quan c mt s ngay ni ct, hn na, ct la sa heo se giam c 35 % nhin liu va 27 % thi gian chng ct. Trc khi a la sa vao ni ct, cn chu y loai cac tap cht nh co rac ln vao trong qua trinh thu hai. Nguyn liu nap vao ni ct phai am bao t 180 200 kg/m3 th tich thit bi, thi gian chng ct (la heo) t 2 2,5 gi. Ba sau khi chng ct c em phi kh lam nhin liu. Hi tinh du va nc se vao thit bi ngng tu, cn khng ch nhit nc lam lanh trong khoang 35 400C. Hn hp tinh du va nc se c tach ra bng thit bi phn ly, nc chng se c a vao b x ly tach tinh du loai II. Tinh du th c lng tach tap cht ln va c lam kh bng Na2SO4 khan, lng Na2SO4 tuy thuc vao ham lng nc trong tinh du sa, thng thi 25 50 gam/kg tinh du. Sau o tinh du c em loc tach Na2SO4 ra, Na2SO4 tach ra c em ra hai ln bng nc m ri cho vao tui vai bo vao ni chng ct tn thu tinh du. Sau o em sy kh va bao quan trong binh kin. Tinh du sa kh ht nc co mau sang, c ong chai bao quan. S cng ngh: LA SA TI LAM HEO CHNG CT BA PHI NGNG TU CHT T PHN LY TINH DU TH NC CHNG LNG TACH TINH DU II SY LOC TINH DU THANH PHM Qui trinh san xut tinh du bac ha: Qui trinh cng ngh san xut tinh du bac ha tng t nh qui trinh san xut tinh du sa, song cn chu y mt s im sau: Thng thi c 1 m3 ni ct nap t 100 125 kg la bac ha kh ( a phi trong rm mat t 1 3 ngay). Tc chng ct iu chinh sao cho it nht 5 % th tich ni ct trong mt gi. Thi gian chng ct 2,5 3 gi cho mt me, nhit dich ngng t 30 350C. Tinh du bac ha sau ct c em i lng, lam kh se co mau vang, hi xanh, trong sut, khng vn uc. Qui trinh cng ngh san xut tinh du qu:

S cng ngh: NGUYN LIU NGHIN, BM CHNG CT BA PHI NGNG TU HNG LIU PHN LY TINH DU TH NC CHNG LNG TACH TINH DU II SY LOCTINH DU THANH PHM Nguyn liu dung ct tinh du qu co th canh, la hoc vo qu vun. Nu dung canh, la thi nn ct dang ti vi n se cho mau sc san phm ep hn. Nu nguyn liu la vo qu vun thi trc khi ct nn nghin (lot sang 3 mm), nu la canh, la thi phai bm nho. Phn nc chng sau khi phn ly co th cho hi lu tr lai ni ct tn thu tinh du. Nguyn liu chi cho 1/10 n 2/10 th tich ni ct, nu khng se co hin tng trao bot qua voi voi. Thi gian chng ct khoang 2,5 3 gi. Tinh du qu nng hn nc nn phai dung thit bi phn ly thich hp. Tinh du qu thanh phm co mau vang nu, trong sut. Qui trinh cng ngh san xut tinh du cam, chanh, quyt: a. San xut tinh du cam, chanh, quyt bng phng phap trich ly: Nguyn liu la vo cam, chanh, quyt, nu cn bao quan san xut lu dai thi nghin nho (10*6 mm) va ngm trong dung dich mui n 25 %. Nguyn liu c ngm trong cn thc phm 80 %V trong thung nhm, sau 48 gi, chit ra va thay bng cn cao hn (90 94 %V), ngm tip trong 24 gi, ti l cn va vo sao cho u ngp ht vo trong thung, cn ngm xong em ct ly ring tng phn. Phn u uc, ring ra ct lai, phn k o trong, co mui thm la thanh phm. Loai co cn 60 %V tr ln trn chung lai pha nc ngot, loai 15 60%V cho vao ni ct ct lai. b. San xut tinh du cam, chanh, quyt bng phng phap chng ct: Ct tinh du cam, chanh, quyt tt nht la t vo ti. Trc khi ct cn nghin nho (2*2 mm), thi gian chng ct 2,5 4 gi. Tinh du cam, chanh, quyt thu c bng phng phap nay cha nhiu tecpen va seckitecpen nn d bi oxy hoa iu kin thng, do o sau khoang 5 tun bao quan a co mui kho chiu. Phai tach bt tecpen va seckitecpen bng cach hoa tan tinh du trong cn cao (96 %V), tinh du se hoa tan hoan toan, sau o thm nc ct vao ha nng cn n 65 %V, cac dang tecpen se khng hoa tan cn thp ni ln trn, loc i ta se thu c tinh du khng con tecpen. Loai tinh du nay co th s dung trc tip pha ch ru mui, nc giai khat ma khng s uc. Tinh du cam, chanh, quyt a loai tecpen cn ong trong cac chai lo co mau, tranh tip xuc trc tip vi anh sang, khng khi.