XC NH BC SNG NH SNG BNG

GIAO THOA CHO H VN TRN NEWTON

DNG C : 1. Knh hin vi ; 2. Vt knh x8;
3. Th knh x7; 4. Thc trc vi th knh x15;
5. Gi cp vt c vt iu chnh trt ngang
v trt dc; 6. Knh nghing 450 va phn
x va truyn qua; 7. H thu knh phng-li
cho vn trn Newton; 8. Knh lc sc (
hoc xanh); 9. n chiu sng 8V-20W;
10. Bin th in 220V/ 6 - 8V.
I. C S L THUYT
1. Giao thoa cho h vn trn Newton
Giao thoa cho h vn trn Newton l
hin tng giao thoa ca cc sng sng to
bi bn nm khng kh nm gii hn gia
mt li ca mt thu knh phng-li L t
tip xc vi mt bn thu tinh phng P (H.
1).
Nu chiu chm sng song song n sc
c bc sng vung gc vi mt phng
ca bn phng thu tinh P th cc tia sng
phn x t mt trn v mt di ca bn nm
khng kh s giao thoa vi nhau, to thnh
mt h cc vn sng v vn ti hnh trn
ng tm nm xen k nhau - gi l h vn
trn Newton.

R
dk
rk
ri

L
P

Trong trng hp ny, hiu ng i ca

cc tia sng phn x trn hai mt ca bn
nm khng kh ti v tr ng vi dy dk
ca bn bng :

(1)
= 2.dk +
2
i lng / 2 xut hin l do nh sng
truyn t bn nm khng kh ti mt di
ca bn, b phn x trn mt bn thu tinh P
chit quang hn khng kh.

Khi = (2k+1). , vi k = 0, 1, 2, 3, ...,

2
ta c cc tiu giao thoa ng vi dy :

dk = k .
(2)
2
Gi R l bn knh mt li ca thu knh L.
V dk<< R , nn p dng h thc lng
trong tam gic vung trn hnh 1, ta tnh
c bn knh rk ca vn ti th k :
rk2 = ( 2R - dk ) . dk 2R . dk
(3)
Thay (2) vo (3), ta suy ra :
rk2
(4)
k. R
Thc t khng th t c s tip xc
im gia mt thu knh phng-li L v mt
bn phng thu tinh P, nn vn ti chnh
gia ca h vn trn Newton khng phi l
mt im m l mt hnh trn. V th,
xc nh chnh xc bc sng ca nh sng
n sc, ta phi p dng cng thc (4) i
vi hai vn ti th k v th i :
rk2 = k. .R , ri2 = i . .R
T suy ra :
rk2 - ri2 = ( k - i ) . R
B.b
=
hay
(5)
(k i).R

trong i lng B = rk + ri v b = rk - ri
c th d dng o c bng thc trc vi
th knh ca knh hin vi .
2. Quan st vn Newton qua knh hin vi

Thu knh phng-li L c p st vi

bn phng thu tinh P v t trong trong hp
nh H bng kim loi c ba vt iu chnh.
quan st v o bn knh ca cc vn trn
Newton, ta dng knh hin vi c thc trc
vi th knh (H. 2.a). Thc trc vi th knh l
mt thc nh gm 100 chia, mi
chia bng 0,01mm khc trn mt bn thu
tinh mng t ti mt phng tiu ca th knh
1.

G
V
(a)

(b)

S
L
P

Hnh 2
S quang hc quan st h vn trn
Newton b tr nh trn hnh 2.b : mt h
thng chiu sng phn x-truyn qua gm
mt bng n pht ra nh sng truyn qua
mt thu knh t quang Q v knh lc sc S
(mu hoc xanh), ri chiu vo mt tm
knh G t nghing mt gc 450.
Sau khi va phn x va truyn qua tm
knh G, cc tia sng di theo phng thng
ng vo mt nm khng kh gii hn gia
thu knh phng-li L p st vi mt bn
thu tinh P. Khi cc tia sng phn x trn
hai mt ca bn nm khng kh giao thoa
vi nhau to thnh mt h vn giao thoa
gm cc vng trn sng v ti nm xen k
nhau mt trn ca nm khng kh. H vn
giao thoa ny c gi l h vn trn
Newton.
C th nhn thy r h vn trn Newton
khi t mt quan st chng qua h thng th
knh T v vt knh V trong ng ngm ca
knh hin vi.

II. TRNH T TH NGHIM

1. Quan st nh ca h vn trn Newton
qua knh hin vi
a. Lp th knh T c thc trc vi vo u
trn ca ng ngm N (H. 3) v lp h thng
chiu sng phn x-truyn qua vo v tr ca
vt knh V u di ca ng ngm N.
t hp H cha thu knh phng-li L v
bn phng thu tinh P ln mm cp vt 1.
Cm phch ly in ca bin p ~ 220V/8V
vo ngun in ~ 220V v bt cng-tc
n chiu sng qua knh lc sc S (mu
) truyn n ng v tr ca chm en nh
trn mt bn nm khng kh trong hp H.
Chm en nh ny chnh l vn ti nh nht
ca h vn trn Newton (tm cua n trng
vi im tip xc gia thu knh phng-li L
v bn phng thu tinh P).
b. Nhn t pha ngoi knh hin vi v vn
vt chnh nhanh 2 h thp dn vt knh V
xung gn st mt hp H. Ch : khng
vt knh V chm vo mt hp H .
t mt st th knh T quan st th trng
trong ng ngm N ca knh hin vi. Vn t t
vt chnh nhanh 2 nng dn ng ngm N ln
cho ti khi nhn thy h vn trn Newton. Vn
tip vt chnh chm 3 (ln hoc xung) cho
ti khi nhn thy r h vn trn Newton.

T
N
2
3
V
H

Hnh 3

2 . o cc i lng B v b
a. Dng tay xoay dn th knh 1 sao cho
cc vch chia ca thc trc vi trong th
knh ny nm tip xc vi cc vn ti ca h
vn trn Newton .
b. Chn vn th i l vn ti c ng
knh nh nht ng vi i = 1 v vn th k l
vn ti th 4 hoc th 5.

0
7

1
8
K
K/

T hnh (4), ta nhn thy :

B = rk + ri = KO + OI = KI = ni - nk
b = rk - ri = OK/ - OI = IK/ = n/k ni
trong ni , nk , n/k l s th t ca cc vch
trn thc trc vi trong th knh 1 ng vi
cc im I , K v K/. c v ghi gi tr ca
ni , nk , n/k .

III. CU HI KIM TRA

1. nh ngha v nu
b kin c giao thoa nh sng .
B r iu
2. Gii thch hin tng
Ti
Hnhgiao thoa cho bi bn nm khng kh, to thnh h vn trn Newton.
sao trong th nghim
4 ny, nh giao thoa li l mt h vn trn ng tm ?
3. Ti sao phi xc nh bc sng ca nh sng theo cng thc (5), m khng xc nh trc
tip theo cng thc (4) ?

BO CO TH NGHIM

XC NH BC SNG NH SNG BNG

GIAO THOA CHO VN TRN NEWTON
Xc nhn ca thy gio
Trng .........................................
Lp ...................T .....................
H tn .........................................

I. MC CH TH NGHIM
........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

II. KT QU TH NGHIM
Bn knh ca mt cu R = 855mm
nk =
ni =
nk =
B = rk + ri = KO + OI = KI = ni - nk
b = rk - ri = OK/ - OI = IK/ = n/k ni
Bc sng ca nh sng:

B.b
( k i) R