Professional Documents
Culture Documents
2
3
.
Giai. Tu
2
3
, suy ra xy - 6.
D tim cac cp s nguyn x , y ta phai xet tt ca cac cach phn tich s -6 duoc dangjtichs cua hai s nguyn:
( - 6) ( - 1).6 6 .( -1) ( -2) .3 ( - 3) .2.
Vi vai tro cua x , y nhu nhau nn co 8 cp s nguyn thoa mn d bai :
x -1 6 1 -6 2 -3 -2 3
y 6 -1 -6 1 -3 2 3 -2
Bi tp.
1.Vit cac phn s sau duoi dang phn s co mu duong:
37
22
;
19
3
;
39
11
;
57
51
;
2.Tim cac s nguyn x,y bit:
a)
3
7
; b)
11
3
; c)
1
19
5
.
3. Tim cac s nguyn x , y ,z ,t bit :
6
12
3
17
9
9
.
4.Tim cac s nguyn x, y , z bit :
6
24
2
4
2
3
.
5. Lp cac cp phn s bng nhau tu bn trong sau s sau :
- 5 ; - 3 ; - 2 ; 6 ; 10 ; 15.
6. Tim cac s tu nhin a , b , bit rng a ,b la cac s nguyn t cung nhau
va
- ,
- ,
5
7
28
29
.
#t gn phn s.
1. Mun rt gn mt phn s ta chia ca tu v mu cua phn s cho mt s
uc chung ( khc 1 ho}c - 1) cua chng d duc phn s don gian hon.
2. Phn s ti gian l phn s khng th rt gn duc na. phn s
-
,
ti
gian nu |a|v|b| l hai s nguyn t cng nhau.
' d. Chung to rng phn s
2 3
3 5
3
3
la phn s ti gian voi n ZN.
Vi n ZN , nn 5n 3ZN
*
va 3n 2 ZN
*
. do vy d chung minh phn s
2 3
3 5
3
3
la phn s ti gian voi n
ZN. at phai chung minh 5n 3 va 3n 2 la hai s nguyn t cung nhau.
Goi UCLN cua 5n 3 va 3n 2 la d ( d ZN va d_ 1) , ta co 5n 3 d va 3n 2 d , do do 3(5n 3) d va 5(3n
2) d . suy ra 5(3n 2) - 3(5n 3) hay 15n 10 15n 9 d , hay 1 d , do do d 1 .vy phn s
2 3
3 5
3
3
la phn s ti gian voi n ZN.
' d . tim phn s bng phn s
211109
188887
, bit tng giua tu va mu cua phn s la 6.
Giai . ta co:
211109
188887
19
17
. Cac phn s pahir tim co dang
19
17
(k Z , k = 0).
Vi tng giua tu va mu cua phn s la 6 nn 17k 19k 6 suy ra k 3.
Vy phn s phai tim la :
3 . 19
3 . 17
57
51
Bi tp
1. Rut gon cac phn s sau: a)
5 . 3 . 2
3 . 2
2 2
3
b)
14 . 5 . 2 . 3
8 . 7 . 5 . 3 . ) 2 (
3 4
5 3 3
2. Rut gon cac phn s sau:
a)
3 2 4 12
2 6 2 2 11 2
960 . 81 10 . 6 . 2
15 . 12 . 6 16 . 6 . 5
; b)
1 25 ... 25 25
1 25 ... 25 25
2 28 30
4 24 28
3. Chung to rng voi moi s nguyn n , cac phn s sau la phn s ti gian:
a)
1 30
1 15
3
3
b)
1 3
2
2 4
3
3 3
3 3
.
4. Tim tt ca cac s nguyn d phn s
7 21
3 18
3
3
la phn s ti gian.
5. a) Cho phn s
9
13
. Phai them vao tu va mu cua phn s , s tu nhin nao d duoc phn s bng phn s
7
5
?
b) Cho phn s
44
19
. Phai thm vao tu va mu cua phn s , s tu nhin nao d duoc phn s bng phn s
47
22
?
6. Dung mt trong chin chu s tu 1 dn 9 d ghep thanh mt phn s ma mi phn s ln luot bng : 2 ,3, 4,
5,6 ,7 , 8, 9.
7. Tim phn s ti gian
-
,
, bit:
a) Cng tu voi 4 . mu voi 10 thi duoc mt phn s bng phn s d cho;
b) cng mu vao tu , cng mu vao mu thi duoc mt phn s gp 2 ln phn s d cho.
8. Tim phn s , bit :
a) Phn s do bng phn s
20
9
va BCNN cua tu va mu la 360;
b) Phn s do bng phn s
39
20
va UCLN cua tu va mu la 36.
9. Tim phn s
,-
,
, bit rng phn s do bng phn s
, 6
1
.
10. Chung to rng nu phn s
6
1 5
2
3
la s tu nhin voi n ZN thi ca phn s
2
3
va
3
3
la cac phn s ti
gian.
"uy dng mu nhiu phn s.
Mun quy dng mu nhiu phn s vi mu duong ta lm nhu sau:
Buc 1 : Tm mt bi chung cua cc mu ( thung l BNN) d lm mu chung.
Buoc 2: Tm tha s ph cua mi mu ( bng cch chia mu chung cho tng mu).
Buc 3: Nhn tu v mu cua phn s vi tha s ph tuong ng.
Vi du. Rut gon ri quy dng mu s cac phn s sau:
3 . 4 7 . 8
11 . 4 5 . 4
;
3 . 20 6 . 5
7 . 10 8 . 15
va
11 . 7 . 5 . 2
7 . 5 . 2
2 3
2 4
.
Giai. rut gon cac phn s:
3 . 4 7 . 8
11 . 4 5 . 4
) 3 7 . 2 ( 4
) 11 5 ( 4
11 . 4
16 . 4
11
16
;
3 . 20 6 . 5
7 . 10 8 . 15
) 3 . 4 6 ( 5
) 7 . 2 8 . 3 ( 5
18 . 5
10 . 5
18
10
9
5
;
11 . 7 . 5 . 2
7 . 5 . 2
2 3
2 4
11 . 7 . 7 . 5 . 2
7 . 5 . 5 . 2 . 2
3
3
11 . 7
5 . 2
77
10
.
Quy dng mu ba phn s :
11
16
;
9
5
;
77
10
.
Mu chung : 7.9.11 693.
Cac thua s phu tuong ung : 9.7 63 ; 7.11 77 va 9.
Vy :
11
16
63 . 11
63 . 16
693
1008
;
9
5
77 . 9
77 . 5
693
385
;
77
10
9 . 77
9 . 10
693
90
.
Bai tp:
1. Tim mu chung cua cac phn s sau :
a)
2 2
5 . 3 . 2
13
va
7 . 5 . 3 . 2
11
2 4
; b)
11 . 7 . 3
19
2
va
13 . 7 . 3
23
2
2. Tim tt ca ca phn s ma tu va mu du la cac s tu nhin khac 0 co mt chu s , tu kem mu 3 don vi va co
a) BC cua cac tu la 210;
b) BC cua cac mu la 210;
c) BC cua cac tu va mu la 210;
3. Tim cac chu s a , b ,c d:
a) Phn s
,-
36
a b;
b) Phn s
. - ,
1000
,-. .
4. Cho ba phn s:
2 2 3
2 2
3 . 5 5
3 . 5 5
;
11 12 4
9 5 6
6 3 . 8
120 . 6 9 . 4
;
404 1919 . 2
101 2929
Rut gon ri quy dng mu cac phn s do.
6. Tim phn s co mu bng 11 , bit rng khi cng tu voi 18, nhn mu voi
7 thi duoc mt phn s bng phn s ban du.
7. a) Tim phn s bng phn s
18
8
, co tich giua tu va mu bng 324;
b)Tim phn s bit tich cua tu va mu la 550 va mu cua phn s chi chua cac s nguyn t 2 va 5.
$o snh phn s.
1. 'i hai phn s cng mu duong , ta c :
a) Nu a < c v b > 0 th
-
,
<
-
.
.
b) Nu a > c v b > 0 th
-
,
>
-
.
.
2. Mun so snh hai phn s khng cng mu , ta vit chng dui dng hai phn
s c cng mt mu duong ri so snh cc tu vi nhau. Phn s no c tu ln
hon th phn s d lon hon.
' d: Hy tim cac phn s , thoa mn mi diu kin sau:
a) Co mu la 30 , lon hon
17
5
va nho hon
17
6
.
b) Co mu la 5 , lon hon
3
2
va nho hon
6
1
.
Trong mi truong hop trn hy sp xp cac phn s theo thu tu tu nho dn lon.
Giai. a) Goi phn s cn tim la
30
,
, trong do a Z., ta co:
17
5
30
,
17
6
, quy dng mu chung cua ba phn s ta duoc :
510
150
510
17,
510
180
; suy ra 150 17a 180 ,
do do 8 a 11 , ma a Z. nn a 8 ,10. vy co hai phn s thoa mn d bai :
30
9
10
3
;
30
10
3
1
.
Sp xp cac phn s theo thu tu tu nho dn lon :
17
5
10
3
3
1
17
6
.
b) Cach lam tuon tu : ta tim duoc ba phn s thoa mn d bai :
5
3
;
5
2
;
5
1
.
Sp xp cac phn s theo thu tu tu nho dn lon :
3
2
5
3
5
2
5
1
6
1
.
Bi tp :
1. Din s thich hop vao ch co du .
a)
23
10
23
...
23
...
23
...
23
...
23
5
;
b)
5
1
30
...
15
...
10
1
.
2. Hy tim cac phn s , sao cho :
a) Co mu la 20 , lon hon
13
4
va nho hon
13
5
;
b) Lon hon
7
5
va nho hon
6
5
.
3. a) Cho phn s
5
4
. cung cng thm 3 vao tu va mu cua phn s thi phn s tim duoc lon hon hay nho
hon
5
4
?
b) Cho phn s
4
5
. cung cng thm 3 vao tu va mu cua phn s thi phn s tim duoc lon hon hay nho hon
4
5
?
4. Cho hai phn s
6
1
va
3
2
. hy tim :
a) Nm phn s co tu va mu cung la s duong , sao cho cac phn s do lon hon
6
1
va nho hon
3
2
;
b) hai muoi phn s co tu va mu cung la s duong , sao cho cac phn s do lon hon
6
1
va nho hon
3
2
;
c) Co nhn xet gi v s cac phn s co cung tu va mu cung la s duong , sao cho cac phn s do lon hon
6
1
va
nho hon
3
2
;
5. Hy vit ba phn s co mu khac nhau , xen giua hai phn s :
2
1
va
3
1
Tnh cht co ban cua php cng phn s.
1. Tnh cht giao hon : khi di ch cc phn s trng mt tng th tng
khng di .
'i mi phn s
-
,
v
/
.
ta c :
-
,
+
/
.
/
.
+
-
,
.
2. Tnh cht kt hp : mun cng mt tng hai phn s vi phn s th
ba , ta c th cng phn s th nht vi tng hai phn s cn li.
'i mi phn s
-
,
,
/
.
,
6
5
ta c : (
-
,
+
/
.
) +
6
5
-
,
+ (
/
.
+
6
5
).
3. Tng cua mt phn s vi 0 bng chnh phn s d : 'i mi phn s
-
,
, ta c
-
,
+ 0
-
,
+ 0
-
,
.
' d : Tinh nhanh cac tng sau:
a) A
7
2
8
3
7
4
7
1
8
5
3
1
.
b) B
2
1
3
2
4
3
5
4
6
5
7
6
8
7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
Giai.a) Ap dung tinh cht giao hoan va kt hop cua phep cng phn s , gp cac phn s co cung mu vao tung
nhom, ta co :
A (
7
2
7
4
7
1
) (
8
3
8
5
)
3
1
3
1
.
b)Ap dung tinh cht giao hoan va kt hop cua phep cng phn s , gp cac phn s co tng bng 0 vao tung
nhom, ta co :
B (
2
1
2
1
)(
3
2
3
2
)(
4
3
4
3
)(
5
4
5
4
)(
6
5
6
5
)(
7
6
7
6
)
8
7
B
8
7
.
Bi tp:
1.Thuc hin phep tinh mt cach hop li , tinh cac tng sau:
A
9
2
4
3
5
3
15
1
57
1
3
1
36
1
B
2
1
5
1
7
5
6
1
35
3
3
1
41
1
C
2
1
5
3
9
1
127
1
18
7
35
4
7
2
2. Tim cac s nguyn x bit :
a)
3
1
5
2
6
1
5
1
_ x
4
3
7
2
5
3
7
5
4
1
.
b)
17
5
9
4
31
20
17
12
31
11
x _
7
3
15
7
7
4
15
8
3
2
3. Cho S
51
1
52
1
53
1
..
99
1
100
1
. Hy so sanh S voi
2
1
4. Ba voi nuoc cung chay vao mt chic b khng chua nuoc. Nu mo ring tung voi thi voi thu nht chay dy b
trong 3 gio , voi thu hai chay trong 4 gio va voi thu ba trong 5 gio.Hoi:
a) Trong 1 gio, ni voi chay duoc my phn cua b?
b) Trong 1 gio,ca ba voi cung chay thi duoc my phn cua b?