Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B GIO D C V O T O B NG CH VI T T T TR NG I H C NNG NGHI P I

ADB

PGS TS. NGUY N NH M NH : Ngn hng pht tri - n Chu

BVMT : B o v Mi tr ng CHXHCN : C ng ho x h I ch ngha CCN : Cy cng nghi p CN : Cng nghi p CTGT : Cng trnh giao thng DSH : a d ng sinh h c GRR : nh gi r I ro TM : nh gi tc ng Mi tr ng TMC : tc ng Mi NHnh giNng lng ThtrgingI chi n l cMI TR NG GI TC NG FAO : T ch c GIS (Gio trnh cho ngnh Mi tr ng v ngnh Qu n l t ai) : H th ng thng tin a l Khoa h c cng ngh GTVT : Giao thng v n t i KHCN : KHKT : Khoa h c k thu t KT-XH : Kinh t x h I MT MTST NN PCD QH QHMT QHSD : Mi tr ng : Mi tr ng sinh thi : Nng nghi p : C quan B o v Mi tr ng Singapo : Quy ho ch t : Quy ho ch Mi tr ng : Quy ho ch s d ng H n i - 2005

QA/QC : m b o ch t l ng / ki m sot ch t l ng

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B NG CH ADV BVMT CHXHCN CCN CN CTGT DDSH GRR TM TMC FAO GIS GTVT KHCN KHKT KT-XH MT MTST NN PCD QA/QC QH QHMT QHSD SDD SH TCCP TCCL TCN TCVN THC

VI T T T

Ngn hng pht tri n chu B o v Mi tr ng C ng ho X h i Ch ngha Cy cng nghi p Cng nghi p Cng trnh Giao thng a d ng Sinh h c nh gi r i ro nh gi tc ng Mi tr ng nh gi tc ng Mi tr ng chi n l c T ch c Nng Lng Th gi i H th ng Thng tin a l Giao thng v n t i Khoa h c Cng ngh Khoa h c K thu t Kinh t -X h i Mi tr ng Mi tr ng Sinh thi Nng nghi p C quan BVMT Singapre m b o ch t l ng/ ki m sot ch t l ng Quy ho ch t Quy ho ch Mi tr ng Quy ho ch s d ng : S d ng t : Sinh h c : Tiu chu n cho php : : Tiu chu n ch t l ng Tiu chu n Nghnh

: Tiu chu n Vi t Nam : T ng l ng Hydrocacbon

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

TN TNMT TNTN TNSV UNDP UNEP USEPA VH VQG WB WHO

: :

Ti nguyn t Ti nguyn thin nhin T ch c Gio d c Vn ho th gi I Chng trnh pht tri n LHQ Chng trnh Mi tr ng LHQ H i ng nghin c u BVMT Hoa k Vn ho V n Qu c Gia Ngn hng th gi i T ch c s c kho th gi i

: Ti nguyn Mi tr ng : Ti nguyn Sinh v t : : : : : : :

UNECO :

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

L I NI U

cho sinh vin ngnh Mi tr ng v sinh vin ngnh Qu n l t ai. V i i t ng , chng ti c g ng trang b ph n ki n th c c b n c a phng php, cng c , b c i trong nh gi tc ng mi tr ng v l y mi tr ng t - c bi t l t Nng nghi p v cc ho t ng trn t Nng nghi p lm tr ng tm. Chng ti hy v ng gio trnh ny c th lm ti li u tham kh o cho nh ng ng i c n nghin c u. V bin so n l n u, sch s g p m t s khi m khuy t c v n i dung v hnh th c. R t mong nh n c cc ki n ng gp c a b n c. M i nh n xt xin g i v : Khoa t v Mi tr ng, Tr ng i h c Nng nghi p I

Theo nhu c u c a cng tc o t o, theo kinh nghi m gi ng d y. gip cho nhi u i t ng sinh vin cc ngnh s d ng, chng ti ti n hnh s a ch a, b sung cu n sch ny v i mong mu n c p nh t cc tri th c v cc vn b n php quy c a nh n c trong nh ng nm g n y. Chng ti hy v ng r ng : b n i n t ny s gip ch nhi u hn cho ng i c v ng i tham kh o. V nguyn nhn , chng ti s a thm vo sch m t s ph l c v v d v DTM. Xin trn tr ng cm n b n c gp ph n lm cho sch t t hn. H n i ngy 10 thng 1 nm 2008 Tc gi .

Cu n gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

ny c bin so n gi ng d y

Tc gi

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M CL C L i ni u Danh m c ch vi t t t Bi m u 1. Mi tr ng v TM 2. Cc yu c u i v i cng tc TM Chng I: Cc ch th , ch s mi tr ng v l p k ho ch TM 1. B tc ki n th c 2. Cc nh ngha v khi ni m v mi tr ng 3. L p k ho ch cho TM 3.1. Nguyn t c chung 3.2. Nh ng TM ring 4. N i dung chnh trong vi c th c hi n TM 4.1. L c duy t 4.2. L p cng 4.3. Xc nh m c c n nh gi tc ng 4.4. nh gi tc ng n mi tr ng sinh thi v ti nguyn TN 4.5. Xc nh bi n php gi m thi u tc ng v qu n l 5. Cu h i bi t p chng I Chng II: Trnh t th c hi n nh gi tc ng mi tr ng 1. L c duy t 2. nh gi TMT s b 3. nh gi TMT y 3.1. Quan h gi a mi tr ng v pht tri n 3.2. nh h ng c a TMT 3.3. nh gi TMT 3.4. Quan h gi a d n v TM 3.5. i u ki n th c hi n TM 4. nh gi TMT chi ti t (theo ki u rt g n) 5. nh gi TMT chi ti t (theo ki u y ) 5.1. Cng tc chu n b 5.2. Xc nh cc ho t ng quan tr ng c a d n 5.3. Xc nh tc ng c a ho t ng n mi tr ng 5.4. Xc nh tc ng n ngu n TNTN v ch t l ng cu c s ng quy m l n 1 1 2 5 5 5 9 9 9 10 10 11 11 12 12 13 14 14 16 17 17 17 17 17 18 21 22 22 23 24 24

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

5.5. D bo di n bi n c a tc ng 5.6. Xc nh cc bi n php gi m thi u v qu n l chng 5.7. xu t cc n i dung v yu c u monitoring mi tr ng 6. L p bo co TM v thng bo k t qu 6.1 Khung BC ( M u bo co DTM ) 6.2 Ngh nh 80 ( xem ph l c) 6.3 Quyt nh 08.( xem ph l c)

25 25 26 26

7. Cu h i v bi t p chng II Chng III. Cc phng php dng trong TM 1. Phng php danh m c cc i u ki n mi tr ng 2. Phng php ma tr n MT 3. Phng php ch ng ghp b n 4. Phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng 5. H ng d n nh gi tc ng mi tr ng n ch t l ng n c m t 6. nh gi tc ng n ch t l ng mi tr ng t v n c ng m 7. nh gi r i ro 8. Cu h i v bi t p chng III Chng IV: M u cng TM v m t s TM 4.1. M u cng nh gi tc ng mi tr ng 4.3. Gi i thi u m t s tm t t k t qu TM Cc s li u mi tr ng quan tr ng Tiu chu n Vi t Nam B ng tra c u thu t ng Vi t Nam Vi t Nam

30 32 32 33 36 37 39 42 43 48 49 49 50 68 71 83

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

BI M

1. Mi tr ng v nh gi tc ng mi tr ng
Mi tr ng l t ng h p cc i u ki n bn ngoi c nh h ng n m t v t th ho c m t s ki n no . C th hi u m t cch khc theo nh ngha c a B Qu c phng Hoa K: Mi tr ng bao g m t t c m i y u t v nh h ng c a chng n m t h sinh quy n. Theo lu t B o v mi tr ng c a n c CHXHCN Vi t Nam (2003) th Mi tr ng bao g m cc y u t t nhin v y u t v t ch t nhn t o quan h m t thi t v i nhau, bao quanh con ng i, c nh h ng n i s ng, s n xu t, s t n t i pht tri n c a con ng i v thin nhin (i u 1 Lu t BVMT-2003). Mi tr ng theo cch hi u tng i c th l r t r ng (nh v tr , tri t, khng kh...) v cng c th l h p (mi tr ng n c b m t, mi tr ng sng, mi tr ng s ng trong cn h ...) Cc y u t t o ra mi tr ng c g i l thnh ph n mi tr ng. Trong khi ni m v mi tr ng ngoi y u t t nhin, ph i lun lun coi tr ng cc y u t vn ho, x h i, kinh t ... b i v chng l thnh ph n h t s c quan tr ng t o ra mi tr ng s ng. Trong m t mi tr ng c th bao g m m t hay nhi u h th ng sinh v t t n t i, pht tri n v tng tc l n nhau. V v y, m t h sinh thi l m t h th ng cc qu n th sinh v t, s ng chung v pht tri n trong m t mi tr ng nh t nh, quan h tng tc v i nhau v v i mi tr ng (i u 2-9 lu t BVMT-2003). a d ng sinh h c l s phong ph v ngu n gen v gi ng, loi sinh v t ( ng v t, th c v t, vi sinh v t...) v h sinh thi trong t nhin. S a d ng c a sinh h c nhi u khi c xem xt m t cch r t t ng qut v cc h sinh thi trong m t mi tr ng nghin c u. a d ng sinh h c nhi u khi cng c xem xt h t s c chi ti t, t m trong m t h sinh thi - l qu trnh xem xt, nh gi n cc loi, gi ng v k c nh gi c i m v di truy n c a chng (Gen) Mi tr ng c thnh ph n h t s c quan tr ng, l con ng i v cc ho t ng c a con ng i k c t nhin v vn ho - x h i. Con ng i, trong qu trnh t n t i v pht tri n d b ng ng u nhin hay c tnh cng lun lun tc ng vo mi tr ng. Ng c l i, mi tr ng cng lun tc ng n con ng i. Qu trnh pht tri n lun lun km theo s d ng ( t, g , n c, khng kh, nhin li u ho th ch, ti nguyn cc lo i ) ng th i cng th i vo mi tr ng cc ch t ph th i (ch t th i r n, l ng, kh t sinh ho t , t cng nghi p, t nng nghi p, giao thng, y t ...). Nh ng ch t th i d n d n lm nhi m mi tr ng. Chnh v v y, ng i ta cho r ng: pht tri n l ng hnh v i nhi m. S phn hu ch t b n trong mi tr ng t nhin l m t quy lu t hng v n nm. Qu trnh phn h y ch t b n nh v y nh tc ng r t tch c c c a t, vi sinh v t, n c, b c x m t tr i, ng v th c v t cc loi... V v y, qu trnh c g i l qu trnh t lm s ch. Cc qu trnh t lm s ch tun theo m t quy lu t ring c a chng v ng v i m t t c lm s ch xc nh. Nh v y, con ng i mu n t n t i v pht tri n c trong mi tr ng c a mnh th nh t thi t ph i xc l p t t m i tng quan gi a pht tri n v i t lm s ch c a mi tr ng. lm c nhi m v trn, c n hi u c nh h ng c a cc ho t ng kinh t - x h i, ho t ng s n xu t n cc y u t c u thnh mi tr ng. Ng c l i cng c n hi u c cc ph n ng c a mi tr ng n cc thnh ph n mi tr ng. Qu trnh hi u, xc nh nh gi c g i l nh gi tc ng mi tr ng (TM hay EIA). Do , Lu t BVMT 2003 (i u 2-11) nh ngha: nh gi tc ng mi tr ng l qu trnh phn tch, nh gi, d bo nh h ng n mi tr ng c a cc d n, quy ho ch pht tri n kinh t x h i c a cc c s s n xu t, kinh doanh, cng trnh kinh t , khoa

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

h c, k th t, y t , vn ho, x h i, an ninh, qu c phng v cc cng trnh khc, xu t cc gi i php thch h p v b o v mi tr ng. Vo kho ng cu i nh ng nm 60 c a th k 20, khi ni m nh gi tc ng mi tr ng c hnh thnh r nt v c th c hi n M . Sang nh ng nm 70 c a th k , TM c s d ng nhi u qu c gia nh: Anh, c, Canada, Nh t, Singapo, Philippin v Trung Qu c... Vi t Nam , nh ng v n mi tr ng b c xc b t u xu t hi n kh r t nm 1990. V v y, khi ni m nh gi tc ng mi tr ng (TM-EIA) khng cn l khi ni m ring trong i ng cc nh khoa h c n a. Khi ni m TM chuy n vo i ng cc nh qu n l v khoa h c - k thu t r ng hn ng th i c a vo Lu t BVMT (1994). Trong lu t BVMT (2003) Nh n c quy nh m t s i u ch t ch l: i u 17: T ch c, c nhn qu n l c s kinh t , khoa h c, k thu t, y t , vn ho, x h i, an ninh, qu c phng ho t ng t tr c khi ban hnh lu t ny ph i l p bo co nh gi tc ng mi tr ng c a c s mnh c quan qu n l Nh n c v b o v mi tr ng th m nh. i u 18: T ch c, c nhn khi xy d ng, c i t o vng s n xu t, khu dn c, cc cng trnh kinh t , khoa h c, k thu t, y t , vn ho, x h i, an ninh, qu c phng, ch d n u t c a n c ngoi ho c lin doanh v i n c ngoi, ch d n pht tri n kinh t - x h i khc ph i l p bo co TM c quan qu n l Nh n c v mi tr ng th m nh. Nh v y, th c hi n m t TM cho d n tr thnh y u t r t quan tr ng trong khoa h c mi tr ng, hn th n a tr thnh y u t b t bu c trong cng tc qu n l Nh n c v BVMT. Do hon c nh kinh t cha m nh nn t kho ng 1985 n 1992 cc d n l n v trung bnh c a ta v c b n cha c l p bo co TM m ch c p s b n m t s v n mi tr ng c th x y ra. Sau 1992 m t s d n quan tr ng c nh gi tc ng mi tr ng nh thu i n Sn La, Sng Hinh ho c nh my ma ng i Loan (Thanh Ho), nhi u cng trnh khoan thm d d u kh cng c l p bo co TM. G n y, cc d n c l p bo co TM ngy cng nhi u nh: ng mn H Ch Minh, khu cng nghi p Dung Qu t, c ng n c su Ci Ln v nhi u c u ng khc... 2. Cc yu c u i v i cng tc nh gi tc ng mi tr ng V i n i dung, m c ch v ngha nh ni trn, cng tc TM ni chung v bo co TM ni ring, ph i t c nh ng yu c u sau: 1. Ph i th c s l m t cng c gip cho vi c th c hi n quy t nh c a c quan qu n l. Th c ch t c a TM l cung c p thm t li u c cn nh c, phn tch c quan c trch nhi m ra quy t nh c i u ki n l a ch n phng n hnh ng pht tri n m t cch h p l, chnh xc hn. 2. Ph i xu t c phng n phng trnh, gi m b t cc tc ng tiu c c, tng c ng cc m t c l i m v n t c y cc m c tiu v yu c u c a pht tri n. C th ni r ng, khng c ho t ng pht tri n no c th p ng nh ng l i ch v yu c u c p bch tr c m t c a con ng i m khng lm t n h i t nhi u n TNMT. TM ph i lm r i u , khng ph i ngn c n s pht tri n kinh t - x h i m t o i u ki n thu n l i nh t cho cc ho t ng . V v y TM c trch nhi m nghin c u, gp ph n xu t bi n php b o v , th m ch c i thi n c tnh hnh TNMT. Khi phng n xu t khng th ch p nh n c v gy t n h i qu l n v TNMT th ph i xu t phng h ng thay th phng n. 3. Ph i l cng c c hi u l c kh c ph c nh ng hi u qu tiu c c c a cc ho t ng c hon thnh ho c ang ti n hnh. Trong th c t , nh t l t i cc n c ang pht tri n nhi u ho t ng pht tri n c ti n hnh ho c c hon thnh, nhng lc xu t cha h c TM. Do , hnh thnh nh ng t p th khoa h c c ki n th c, kinh nghi m v phng php lu n c n thi t, ph h p v i n i dung v yu c u c a TM trong t ng tr ng h p c th l h t s c quan tr ng.

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

4. Bo co TM ph i r rng, d hi u. Khoa h c mi tr ng r t ph c t p, n i dung khoa h c c xem xt trong TM r t phong ph. Tuy nhin ng i s d ng k t qu cu i cng c a TM c khi khng ph i l nh khoa h c, m l ng i qu n l. V v y bo co TM ph i r rng, d hi u, dng ngn ng , thu t ng ph thng. Cch di n t v trnh by ph i c th , thi t th c, c s c thuy t ph c, gip cho ng i quy t nh nhn th y v n m t cch r rng, khch quan, t quy t nh ng n, k p th i. 5. Bo co TM ph i ch t ch v php l, bo co TM khng nh ng l c s khoa h c, m cn l c s php l gip cho vi c quy t nh nh ng v n quan tr ng v pht tri n kinh t - x h i lin quan n i s ng v t ch t, tinh th n c a nhn dn trong c n c, ho c m t vng, m t a phng. 6. H p l trong chi tiu cho TM. TM l vi c lm t n km, i h i nhi u th i gian. Kinh nghi m cc n c pht tri n cho th y vi c hon thnh m t bo co TM c p qu c gia i h i th i gian t 10 n 16 thng, chi ph t hng ch c nghn n hng tri u la. 3. M c tiu c a gio trnh Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng (TM) ny c bin so n gi ng d y cho sinh vin ngnh Mi tr ng, sinh vin ngnh Qu n l t ai. Cu n sch cng c th lm ti li u cho nh ng ng i m i nh p mn nh gi tc ng mi tr ng. V i i t ng nh v y, chng ti c bi t ch tr ng n ph n b tc ki n th c v mi tr ng nh t l sinh vin ngnh Qu n l t ai. lm c i u gi ng vin c th s d ng ph n ph l c 1, khai tri n cc v n ng i h c hnh dung c b c tranh t ng qut c a mi tr ng t nhin. Ng i h c c n hi u r kh quy n thu - quy n - a quy n - sinh quy n, trong ph i n m ch c c: Hi n t ng suy gi m ch t l ng MT v y u t tc ng. Hi u ng nh knh v y u t tc ng B n ch a CO2 trong i dng Vai tro v qua h c a sinh quy n v i kh quy n, th y quy n v cc nh h ng lm suy gi m t ng zn d n n l r zn. y l mn h c t ng h p nhi u khoa h c, m t khc th c hi n m t TM y l r t kh khn, v th ng i h c ph i hi u c quy trnh t ng qut. N m v ng c th th c hi n c ph n n gi n l xy d ng m t l c duy t, nh gi tc ng mi tr ng s b . Yu c u v th c hi n m t TM y cha t ra m ch d ng m c c v hi u c m t bo co TM y do nhm tc gi , t ch c no th c hi n. 4. C u trc v kh i l ng ki n th c Gio trnh TM g m ph n m u, chng I (trnh by v m t s i l ng, ch th , ch s c a mi tr ng v m i lin h gi a chng. Khi ni m v t m quan tr ng v th i gian, v kinh t khi l p k ho ch th c hi n m t nh gi tc ng mi tr ng). Chng II cung c p cho ng i h c n m c tri th c, trng trnh th c hi n m t l c duy t, m t TM s b , m t TM chi ti t nhng theo ki u rt g n v m t TM chi ti t, y . Chng III gi i thi u cc phng php ti n hnh th c hi n m t TM trong l a ch n i su vo 4 phng php c dng nhi u Vi t Nam c bi t l phng php c lin quan, hay c s d ng th c hi n TM i v i t ai, QHSD t ai v s d ng t ai. Chng IV l m u cho cng c a TM, m u ny cung c p cho ng i h c ki u xy d ng cng t t, ph thng. Ph n cn l i c a chng IV l gi i thi u (tm t t) m t s k t qu nh gi tc ng mi tr ng Vi t Nam, ph n ny c tm t t k t qu th c hi n TM v gip cho ng i c: M t c s l lu n, phng php lu n. Gi i thi u cc TM cho khu v c b o t n v n qu c gia, m t TM cho xy d ng ng giao thng, m t TM cho m r ng c s y t v m t TM cho quy ho ch s d ng t v.v... Ph n yu c u quan tr ng nh t m sinh vin ph i lm c l:

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hi u r ch th , ch tiu mi tr ng th y nh h ng c a hnh ng d n lm thay i, lm nh h ng n n. Bi t xy d ng m t cng g n cho TM. Bi t cch th c hi n i u tra, l y m u v thu th p d li u t ng h p cc k t qu thnh m t s n ph m lm c s d li i cho cc b c ti p sau. Bi t lm m t l c duy t v m t TM s b theo phng php li t k v phng php ma tr n n gi n. Bi t xy d ng m t bo co TM trn c s lu t nh. V i yu c u , gio trnh m c d l 3 trnh song ph n vi t v l thuy t v phng php y ch c th c hi n trong 2 trnh. M t trnh cn l i, sinh vin s c gio vin h ng d n th c hi n xy d ng m t TM theo m t d n nh (QHSD t, xy d ng m t khu th t , cho m t bi chn rc, cho s d ng t c p huy n, cho m t x nghi p ch cng nghi p bi n, m t nh my lo i nh ..). Gio vin cng sinh vin ti n hnh l a ch n d n c s n th c hi n TM . lm t t ph n ny, sinh vin c n nghin c u k l lu n, n m k chng IV v gio vin c trch nhi m phn tch hnh ng c a d n sinh vin tm ra cc tc ng. Ph n tc ng b c 2 v d bo lu di cha i h i. V i sinh vin chuyn ngnh Mi tr ng, c n thm m t tn ch v Th c hnh DTM. y l ph n sinh vin ph i ti n hnh t i m t c s CN, NN, Giao th ngdo gio vin h ng d n. Trong ph n ny sinh vin ph i th c hi n m i giai o n c a m t DTM v b n bo co nh gi tc ng Mi tr ng. 5. Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng ny c vi t l n u. Qu trnh vi t tham kh o m t s ti li u (xem ph n ti li u tham kh o chnh). Sinh vin c th c thm gio trnh c a Ph m Ng c H , Hong Xun C: nh gi tc ng mi tr ng c a Nxb i h c Qu c gia H N i (2001). Ngoi ra c th c cc sch h ng d n v th ng xuyn c p nh t trang Web c a B Ti nguyn Mi tr ng: http://www.nea.gov.vn. Trong cc nm g n y, nh t l t 2005 chng ta c nhi u thay i ton di n, v v y cc thay i c p nh t v hon ch nh v DTM cng c b sung. Ngoi DTM, chng ta cn th c hi n cc nh gi tc ng MT chi n l c (DTMC), cc Cam k t BVMT, cc K khai pht th i l cc thanh cng c quan tr ng trong h th ng vn b n php quy BVMT. Tuy nhin cng c n ch ph m vy, yu c u, i u ki n ng d ng cc cng c ny vo thc t s n xu t.

10

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng I CC CH TH , CH S MI TR NG V L P K HO CH CHO TM

Chng I ny nh m cung c p cho ng i c m t s khi ni m v nh ngha v mi tr ng nh: mi tr ng, tr ng thi, thnh ph n mi tr ng, ch tiu, ch s v.v... y l nh ng n n c b n c th hi u c ngha v vai tr c a TM. Ph n gi i thi u v l p k ho ch TM l ph n trang b b c chu n b ban u, n gip cho nh chuyn mn nh n r t ng y u t i su th c hi n m t TM v a nhanh v a ti t ki m v ph h p. 1. B tc ki n th c v mi tr ng (theo ngnh o t o, xem ph l c) 2. Cc nh ngha v khi ni m v mi tr ng 2.1. Mi tr ng + Mi tr ng bao g m cc y u t t nhin v y u t nhn t o quan h m t thi t v i nhau, bao quanh con ng i, c nh h ng t i i s ng, s n xu t, s t n t i, s pht tri n c a con ng i v thin nhin (Lu t BVMT.2003). + Mi tr ng l t ng th nh ng i u ki n bn ngoi tc ng n cu c s ng, s pht tri n v s t n t i c a m t sinh th (c quan b o v mi tr ng M -EPA-Enviromental Protection Agency) 2.2. Tr ng thi (State): Tr ng thi ho c tnh tr ng mi tr ng c a m t khu v c ho c qu c gia chnh l tr ng thi ch y u c a mi tr ng trn hai phng di n: tnh tr ng v t l - sinh h c v tnh tr ng kinh t - x h i. Mi tr ng lun c m t tr ng thi no v khng hon ton n nh d i tc ng c a t nhin v ho t ng s n xu t. Cc ho t ng c a t nhin v con ng i t o ra p l c (Pressure) lm thay i tr ng thi mi tr ng. X h i (v c y u t t nhn) ph i p ng (Response)v i hi n tr ng m i b ng s pht tri n, s v n ng ti p theo. 2.3. P l c (Pressure): c a t nhin v con ng i ln tr ng thi mi tr ng chnh l cc v n ng, ho t ng s n xu t pht tri n, v v y, n lm thay i tr ng thi c. 2.4. p ng (Response): p ng v i p l c chnh l nh ng thay i trong mi tr ng (nh hi u ng nh knh - do kh th i CO2 tng; t l ng i ch t tng khi pht sinh d ch b nh, nhi m c mi tr ng) v p ng ch ng c a con ng i (nh: x l th i, b o v a d ng sinh h c, s d ng n c v nng l ng ti t ki m, thay i th ch v lu t, p ng c th trong c ng ng...) Nh v y khi ni m p ng ph i hi u r ng, y theo c hai m t l b n thn t nhin p ng l i p l c (d n n t t v cha t t) v s p ng c tri th c c a con ng i ph h p ho c gi m thi u cc p l c c a mi tr ng. Tr ng thi - p l c - p ng l g n li n, l m t khung lin k t (Environment Framework) m t ch c h p tc v kinh t v pht tri n xu t nm 1993 (Ogranization for Economic Cooperation and Development).

11

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

p l c N ng l ng Cng nghi p GTVT Nng nghi p Ng nghi p Khc Thin tai, s c MT

p l c Ngu n l c

Tr ng thi Ti nguyn n c Ti nguyn t ai (Land) Ti nguyn t (Soil) a d ng sinh h c Khu dn c, ch t th i Khu CN, ng x Di s n vn ha Khc Thng tin

Thng tin p ng - Kh nng t ph c h i - Cng c k thu t CN m i - Cng c kinh t - Lu t php - Quan h c ng ng - Rng bu c qu c t - Khc

Cc p ng x h i (cc quy t nh hnh ng)

Cc p ng x h i (cc quy t nh hnh ng)

Hnh 1.1. Khung lin k t r ng thi - p l c - p ng 2.5. Thnh ph n mi tr ng: L cc ph n v t l, ha h c, sinh h c c a mi tr ng kh quy n, th y quy n (trn bi n v l c a) c a mi tr ng th ch quy n v sinh quy n (nh kh h u, thnh ph n v t l, thnh ph n ho h c, a ch t, sinh ho h c v m i ti m nng v ti nguyn) t o ra mi tr ng . B ph n r t quan tr ng trong thnh ph n mi tr ng l a d ng sinh h c. 2.6. Ch tiu mi tr ng (Environment factors) Ch tiu mi tr ng ho c ch th mi tr ng (Factors, Indicators) l nh ng i l ng bi u hi n cc c trng c a mi tr ng t i m t tr ng thi xc nh. V d : Suy gi m t ng zon, axit ho t, ngu n n c, ph d ng, ch t th i, ti nguyn r ng, ti nguyn nng nghi p, a d ng sinh h c, nhi m ch t c, ti nguyn c, ch t l ng mi tr ng th , s thay i kh h u... C n hi u r ng: Cc ch th mi tr ng l h t s c ph c t p - n khng ph i ch l m t tham s ring bi t m l m t t p h p c a nhi u tham s (Parameters) trong . M t khc theo nhi u quan i m, theo nhi u i u ki n mi tr ng khc nhau v m c nh gi c n n u m cc tc gi , cc t ch c a ra cc ch th . V i mi tr ng t - ch th ph c p nh t cho t ai (Land) c s d ng nhi u, ph n l n cc cng trnh s d ng ch th t ai l: Ti nguyn g v ng c (theo NCFEA (1995) - (National Center for Economic Alternatives). Ti nguyn g , t nng nghi p, ch t l ng mi tr ng th v ch t th i (theo Nordic Council of Ministers - 1997). Tr ng h p th 3, xu t pht t quan i m s d ng b n v ng t ai, ng i ta a ra cc ch th g m: Nng su t cy tr ng, cn b ng dinh d ng, s t n t i c a l p
T

12

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

ph t, ch t l ng t (Soil) v qu t (Land), ch t l ng v tr l ng n c, kh nng sinh l i c a h th ng trang tr i, s tham gia c a ng i dn v x h i trong b o v mi tr ng (Dumanski. 1994 v DSE - ZEL (1996) - Sustanable Land use in Rural Areas: Tool for Analysis and Evaluation). Trong cc tr ng h p nghin c u c th , h p hn ng i ta s d ng m t s thng s khoa h c lm nhi m v c a thng s mi tr ng ng th i cc thng s ny (parameters) cng c xem nh cc ch th mi tr ng (Indicators) v d : l ng t si mn, nhi m thu c b o v th c v t, nhi m kim lo i n ng trong t tr ng, vi sinh v t gy b nh... 2.7. Thng s mi tr ng (Parameters) L nh ng i l ng v t l, ha h c, sinh h c c th c trng cho mi tr ng ni chung v mi tr ng t ni ring c kh nng ph n nh tnh ch t c a mi tr ng tr ng thi nghin c u (k c t v t ai). V d : pH, d n i n (EC), m n, t tr ng, % h u c (OM), phn b kim lo i n ng (Cu, Pb, Cd, Zn...), hm l ng dinh d ng N, P, K..., dy l p ph tn d h u c, kh nng tr n c, % c p h t, ch t, m , n n k t c u cng trnh, lo i v h ng t. Cc thng s mi tr ng c th l ring bi t, c th c s d ng cc thng s KHKT c a nhi u ngnh khoa h c khc. Cc thng s mi tr ng l cc tham s c a ch th mi tr ng (Indicators) ho c ch tiu mi tr ng (Factors). Nhi u tr ng h p b n thn m t thng s mi tr ng c dng nh m t ch th MT. 2.8. Tiu chu n MT (Standards) Cc tiu chu n MT c a m t qu c gia c xy d ng ph h p v i i u ki n v trnh pht tri n c a n. Tiu chu n MT chnh l s chu n ha cc thng s MT t i m t gi tr (ho c m t kho ng gi tr ) no . V d : TCVN v t nng nghi p: Cd l 2 mg/kg; Zn l 80 mg/kg (TCVN 7902 2002) 2.9. Gi tr n n (Alternative Value) Gi tr n n (c a mi tr ng) v i m t i l ng no (v d Cd) l gi tr nguyn thu c a n trong MT ang xem xt. Gi tr n n c a Cd l gi tr nguyn th y c a Cd trong t. Tuy nhin, gi tr ny khng xc nh c khi MT t cn "nguyn thu ". V v y, th ng ng i ta ti n hnh kh o st hng lo t m u v l y gi tr c xc nh l n n khi gi tr l gi tr (ho c kho ng gi tr ) c xc xu t t n su t xu t hi n t 95% s m u phn tch (ho c php o). 2.10. Ch s mi tr ng (Indices, Indexes) Ch s mi tr ng l gi tr c tnh ton trong m t i u ki n mi tr ng no (kh, n c, t) theo m t s thng s mi tr ng c mi tr ng . Gi tr cc thng s mi tr ng ny thu c nh cc php o lin ti p trong m t kho ng th i gian di ho c m t s php o l n. Ch s mi tr ng c nhi u tc gi ho c t ch c a ra trong cc i u ki n khc nhau ph c v cho m c tiu nghin c u, qu n l. Xin nu m t s ch s lm d n li u: Ch s ch t l ng kh (Air Quality Index - AQI - Ott 1978) AQ = Wi * Ii ,
i

y i l lo i ch t kh gy nhi m (i =CO, SO2, t ng h t b i r n)

13

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ch s ch t l ng n c c a Horton (1996)

Wi * Ii
Qi =
i =1

Wi
i =1

M 1* M 2

y Wi l l ng gy nhi m ng v i ki u ch t i, M1, M2 ng v i ki u nhi m c s d ng (bn th i, d u, n c th i c mu...) Cc ch s v t (Soil) v n c t i th ng g p nh: phng trnh m t t ph d ng (Universal Soil Loss Equation - Wishmier 1976). A=R*K*L*S*C*P Ch s v xi mn t c th s d ng m hnh xi mn d a vo GIS m Pilesjo gi i thi u 1992. Nh v y, ch s mi tr ng c th c nhn nh n nh m t ch tiu mi tr ng c nh l ng ha thng qua kh o st, o c th c nghi m n m t gi tr no ph h p v i i u ki n mi tr ng t i khu v c kh o st. (Trong m c 2.10, chng ti ch s d ng cc ch s lm d n li u, khng i su phn tch. N u c n i su, xin c gi thng qua cc ti li u d n). 2.11. Phng php v cng c nghin c u. y l v n c n th ng nh t trong qui nh chung c th t cng ng v sai s cho php v i cc php o, php tnh ton. Lm c i u ny m i c kh nng so snh i chi u cc s li u mi tr ng. 2.12. m b o ch t l ng v ki m sot ch t l ng (QA/QC) (Quality Assurance/Quality Control). QA l h th ng kh thi cc ho t ng qu n l v k thu t lin quan n nhn s , phng ti n, phng php trong cc tr m, cc c s lm cng tc quan tr c v phn tch mi tr ng t nh m m b o cho t t c cc cng vi c t c k t qu m b o ch t l ng mong mu n. QC l cc th t c, bi n php, vn b n, chng trnh nh gi c ti n hnh song song v i ho t ng c th c a cng vi c quan tr c, phn tch mi tr ng t t m c tiu, thi t k , m ng l i, cng tc hi n tr ng, phng TN n bo co, x l thng tin, xy d ng v chia s ngu n c s d li u. 2.13. Quy ho ch mi tr ng (QHMT) (Environmental Planning) C th dng nh ngha c a Alan Gilpin (1996): QHMT l s xc nh cc m c tiu mong mu n i v i mi tr ng t nhin bao g m m c tiu kinh t - x h i v t o l p c cc chng trnh, qui trnh qu n l t c m c tiu . Cng trong nm 1996 Toner cho r ng: QHMT l vi c ng d ng cc ki n th c v khoa h c t nhin v s c kh e trong cc quy t nh v s d ng t. Gi a QHMT, TM v vng sinh thi c lin h m t thi t. ST QHMT

TM

14

Hnh 1.2. Khung lin k t sinh thi

Quy ho ch mi tr ng - TM

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

R rng gi a QHMT, TM, t v vng sinh thi (ST) c lin h m t thi t. V l khi ti p c n nghin c u TN khng th no qun lng m i lin h ny. 2.14. Quy ho ch s d ng t (QH) (Land use planning) QHSD t l vi c xc nh, phn b h p l qu t cho cc m c ch s d ng t nng nghi p, lm nghi p, chuyn dng (xy d ng, giao thng, th y l i, KHKT, vn ha, gio d c, y t , th d c th thao, qu c phng, an ninh...), t th , nng thn... theo m c tiu pht tri n kinh t - x h i c a qu c gia. 2.15. S d ng t (Land use) S d ng t (SD) l qu trnh th c hi n cc ho t ng kinh t , x h i, s n xu t an ninh, qu c phng... theo m t QHSD t ho c t pht di n ra trn m t khu v c ho c vng lnh th c tc ng n t ai (Land) v c tc ng n t (Soil) cng nh cc h p ph n c a chng (n c m t, n c ng m, th c v t...) 2.16. Tnh b n v ng (Sustainablity) Theo nh ngha c a FAO (1992) - trnh by trong ph n nh gi TN theo thnh ph n sinh - ha - l ( nh ngha cho nng nghi p b n v ng v pht tri n nng thn). 3. L p k ho ch cho TM 3.1. Nguyn t c chung: Nguyn t c chung c gi i thi u sau y (UNEP, FAO) i u ki n u + Chu n b d n; s c n thi t c a d n; cc c s cho s ph h p. + Thu th p ng thng tin t c quan qu n l. + Nh n bi t cc tc ng ti m tng Cc tc ng + D bo tc ng + nh gi tc ng + Vi c lm nh tc ng Quy t nh c n + S l a ch n cc ho t ng + L a ch n cc hnh ng d nh

Cung c p t li u ch ng minh + Chu n b t li u vi t + Monitoning mi tr ng

Hnh 1.3. Khung lin k t l p k ho ch cho TM

15

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

3.2. Nh ng TM ring L a ch n, nh gi s b L a ch n c i m ring Xc nh ng thng tin c a d n ti p theo c n xc nh ng cng ngh . S b xc nh tc d ng ti m tng s x y ra. nh gi tc ng, xu t nh gi cc tc ng s xu t hi n (5 nm, 10 nm, 20 nm sau) xu t phng h ng gi m nh cc tc ng (B ng vi c thay i cng ngh , thay i phng php, thay i trnh t c a d n) a ra quy t nh L a ch n cc ho t ng c a d n. D ki n ho t ng thay th v ch n l a ng Xy d ng d li u, cung c p t li u ch ng minh Cc d li u ch ng minh cc tc ng Cc d li u xu t, t phng h ng Monitoring mi tr ng v t ng k t L a ch n cc ho t ng c a d n. D ki n ho t ng thay th v ch n l a ng Xy d ng d li u, cung c p t li u ch ng minh Cc d li u ch ng minh cc tc ng Cc d li u xu t, t phng h ng Monitoring mi tr ng v t ng k t 3.3. Chu n b cc b c TM L c duy t (xy d ng: phng php, b c i) nh gi s b (ch n phng php, ch n y u t c n i su, nh gi nh l ng) nh gi chi ti t (ch n phng php, y u t c n i su, nh gi nh tnh) Xy d ng c s d li u (Database) Bo co (nh gi, d bo tc ng, xu t kh c ph c gi m nh ) Monitoring 4. Nh ng n i dung chnh trong vi c th c hi n nh gi tc ng mi tr ng 4.1. L c duy t: y l b c u nh m xc nh s c n thi t ho c khng c n thi t ph i th c hi n m t TM y . C s th c hi n l c duy t l: Danh m c li t k cc v n c n ph i lm TM c a d n. Gi i h n v quy m, ph m vi kch c c a d n. V i quy nh c a Chnh ph , quy m no, ph m vi no l n s ph i th c hi n TM. M c nh y c m c a ni th c hi n d n (m c nh y c m v mi tr ng t nhin nh t, khng kh, n c, h sinh thi v m c nh y c m v mi tr ng x h i, nhn vn). Nh ng vng nh y c m th ng l: vng c ngha l ch s vn ho, kh o c , khoa h c. Vng t ng p n c. Khu v c v n qu c gia, khu b o t n thin nhin, vng c h sinh thi c bi t. Vng c n b o v gen c a ng, th c v t hi m. Vng t d c, ni cao c r ng u ngu n. Vng th ng x y ra s c mi tr ng, r i ro thin tai. Vng c ch t l ng mi tr ng c bi t, d thay i cc tham s mi tr ng M t s d n thu c ph m vi quy nh qu c gia khng c n ph i th c hi n TM. M t s d n quy nh thu c lo i lun lun ph i th c hi n TM d lo i d n quy m l n ho c quy m nh .

16

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Th ng quy t nh c n hay khng c n th c hi n TM y m d ng l i m c m t l c duy t l: Nh n c, c quan ch d n ho c C c B o v mi tr ng. M t s tr ng h p khc c th d a vo quy t nh c a m t h i ng t v n do Chnh ph u thc. c th quy t nh c n m t l c duy t hay ph i lm TM y ta c th ph i th c hi n m t s ho t ng l: Bn b c trao i gi a ch d n v i c quan qu n l L y ki n cc chuyn gia L y ki n c a c quan BVMT v ki m sot nhi m Tham kh o cc d n tng t khc. L y ki n c ng ng Nh v y, n u d n khng c n th c hi n m t TM y th cho php th c hi n d n. Trong tr ng h p c n th c hi n m t TM y th ph i chuy n sang cc n i dung khc. 4.2. L p cng (theo k ho ch nu trn) v chu n b t li u. Nh ng vi c c n ph i c l: N i dung d n, t xc nh: + Hi n tr ng mi tr ng + Phng n c a d n + So snh cc y u t gi a phng n v hi n tr ng. Xc nh cc hnh ng c a d n Xc nh cc bi n i mi tr ng do cc hnh ng c a d n gy ra (c bi n i x u v t t) v cc m t: V t l, Ho h c v Sinh h c v Kinh t vn ho x h i. Xc nh cc tc ng t i ti nguyn thin nhin, sinh thi, ch t l ng mi tr ng v cu c s ng c ng ng (k c tc ng b c 1, b c 2). D bo di n bi n tc ng mi tr ng Xc nh phng php c n s d ng th c hi n TM xu t phng n gi m thi u tc ng ho c phng n thay th . Bo co TM Vi c l p cng chi ti t theo nh ng vi c c n lm nh t nu trn s c gi i thi u chng 4 (m c 4.1) 4.3. Xc nh m c c n nh gi tc ng Trong n i dung ny, c n lm r cc v n sau y: M c c n thi t chi ph ti chnh ph h p nh t T p trung c vo cc tc ng c nh h ng nh t khng th b qua. T o c s ho h p gi a quy n l i c a d n (ch d n) v i c ng ng v t o c kh nng kh c ph c, lm gi m thi u cc tc ng c h i i v i mi tr ng. t c t t nh t v hi u qu kinh t cho d n v cho c c ng ng v lu di. Ph h p v i Lu t v cc chnh sch. lm t t vi c xc nh m c v ph m vi c n nh gi tc ng, ta nh t thi t ph i lm t t, y , chnh xc 4 b c l: + Xc nh r kh nng tc ng c a cc hnh ng c a d n n mi tr ng v ngu n ti nguyn thin nhin. + Ph i xu t c phng n gi m thi u ho c thay th . Nhi m v ny c cn nh c trn Lu t, Ngh nh, TCVN, trnh khoa h c v cng ngh c n ph i c, nhu c u v c i m c a s n ph m c a d n, hi u qu th c v kinh t , bi n php kh c ph c ch t th i v cu i cng l giai o n theo di, ki m tra, monitoring v phng r i ro.

17

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Sau khi th c hi n cc v n nu trn, hai vi c quan tr ng k ti p ph i th c hi n n a l: + L y ki n c ng ng: Vi c l y ki n c ng ng gip cho cc nh qu n l, cc nh khoa h c pht hi n c nh ng v n cng ngh cn cha ph h p. M t khc quan tr ng hn l gip cho ch d n - nh qu n l - c ng ng c th b sung nhau, ho nh p d n t hi u qu cao nh t. + Cn nh c v ra quy t nh: y l vi c cn l i c a c quan qu n l ti nguyn mi tr ng. Vi c ra quy t nh ng v nhanh chng, ph h p s lm d n th c hi n t t v tc ng i v i mi tr ng c th ch p nh n c sau ny. 4.4. nh gi cc tc ng n MTST v TNTN Xc nh cc hnh ng c a d n (hay tr ng thi c a mi tr ng) c th gy ra tc ng mi tr ng sinh thi. y, chng ta c n ph i xc nh r t y v tc ng n c mi tr ng t nhin, mi tr ng kinh t - x h i v nhn vn. Xc nh cc tc ng c th c n cc h sinh thi: khng kh, sinh thi t; sinh thi n c m n, n c ng m, cc h sinh thi sinh v t v c bi t ph i ch n h sinh thi nh y c m nh (sinh thi t d c, sinh thi r ng, sinh thi t ng p n c). Xc nh c cc bi n i b c 1 t c l cc hnh ng c a d n s ph i d n n cc tc ng tng ng. Cc tc ng tng ng a d n cc bi n i tr c ti p c a mi tr ng. N u c nhi u hnh ng th s d n n nhi u tc ng v t t nhin s c nhi u bi n i b c 1. Xc nh cc bi n i b c 2: Cc bi n i b c 1 lm cho tr ng thi mi tr ng thay i t tr ng thi 1 sang tr ng thi 2. S t n t i, cc ho t ng c a tr ng thi 2 c th s d n n m t s tc ng ti m n i v i tr ng thi 2 c a mi tr ng. Nh v y, tr ng thi 2 c a mi tr ng s c th (ho c khng th ) thay i d n n m t s bi n i m i. Nh ng bi n i m i ny c g i l bi n i b c 2. Phn tch k cc tc ng, xc nh cc tc ng a n bi n i b c 1 v b c 2 (n u c) t y phn tch v d bo cc tc ng c th i v i mi tr ng sinh thi v ngu n ti nguyn thin nhin (ti nguyn t, ti nguyn n c, ti nguyn sinh v t, a d ng loi, ti nguyn kh t ng thu vn, ti nguyn khong s n). lm t t ph n n i dung ny, th ng nhm chuyn gia th c hi n TM ph i ti n hnh tham kh o r ng cc chuyn gia, cc t ch c trong v ngoi n c, t li u lu tr , cc tiu chu n cho php (TCCP) c bi t l TCVN. Trong phn tch, nh gi m t v n h t s c quan tr ng l cn i gi a d n v cc tc ng m tiu ch l n nh t l hi u qu kinh t c a d n v hi u qu kinh t mi tr ng. y l m t v n r t quan tr ng song r t t nh , v th c n b sung c p nh t cc quy nh, ngh nh c a qu c gia v mi tr ng v d a vo kinh t mi tr ng quy t nh.

4.5. Xc nh c bi n php gi m thi u tc ng v qu n l chng y l m t v n kh, i h i t ng h p tri th c theo cc d n khc nhau. Nhn chung, c th theo m t s v n sau y: a ra m t s phng th c m i thay i ph h p v i yu c u c a D n v ho h p v i mi tr ng sinh thi (v d : thay i cng ngh ph h p, b sung cng ngh , b sung h ng m c). Thay i h n thi t k , quy ho ch pht tri n (nh my nhi t i n s d ng than sang nh my s d ng hi t) xu t m i ho c b sung ki m sot ho t ng nh ch d n ho c chuy n v tr ph h p hn.

18

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

T t c cc v n ny u n m trong b c Xc nh cc n i dung chnh c a TM t c l xy d ng k ho ch chi ti t. N u b c ny lm t t chng ta s c th b qua m t s vi c khi th c hi n TM chi ti t, trnh c lng ph v ti chnh v th i gian.

5. Cu h i bi t p chng I 1. Thnh ph n mi tr ng l g? C th ch ra nh ng thnh ph n c a mi tr ng trong m t h th ng t nhin - kinh t - x h i m t huy n? 2. M i quan h gi a Tr ng thi (hi n tr ng) - p l c - p ng l m t m i quan h n hay a chi u? V sao? ngha c a hi u bi t v n ny? 3. Phn bi t khi ni m thng s v i tiu chu n v gi tr n n c a mi tr ng. 4. Ch tiu mi tr ng, ch s mi tr ng l i l ng nh th no? 5. L p k ho ch cho m t TM l c n thi t? V sao? 6. Cc b c chu n b cho m t TM th no? C th gi m b c no c? 7. Th no l ho t ng c a d n? Th no l hnh ng? Th no l tc ng? 8. V sao nh gi tc ng n MTST l i cn nh gi tc ng n TNTN?

19

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng II TRNH T TH C HI N NH GI TC NG MI TR NG

nh gi tc ng mi tr ng l m t vi c r t quan tr ng c ch, c ngha th c t i v i ho t ng kinh t - x h i c a m t qu c gia, m t khu v c. M t khc, cng tc nh gi tc ng mi tr ng l i l m t qu trnh t ng h p v a phn tch v a nghin c u r t ph c t p v i nhi u lnh v c khoa h c kinh t v cng ngh khc nhau do r t t n km v ti chnh. Hn th n a th c hi n m t TM th ng ph i s d ng nhi u chuyn gia c kinh nghi m v trnh cao v m t nhi u th i gian hon t t. Nh ng v n ny xu t pht t khi ni m v Cy tc ng nh sau:

B.3

T B c 2

T ng b c 1

Tc ng g c

Chnh v v y ch c n th c hi n TM cho m t s d n quan tr ng sau khi ti n hnh xem xt y nhi u m t. M t s d n khc ho c cc ho t ng kinh t - x h i khc khi xem xt th y cc hnh ng c a d n tc ng khng nhi u n mi tr ng sinh thi v ti nguyn thin nhin c th b TM ho c th c hi n TM m c s b cng c. Theo quan i m c a chng trnh mi tr ng Lin hi p qu c (UNEP- United nations Environment programme) Qu trnh nh gi tc ng mi tr ng th ng c th c hi n theo 3 b c l n: B c 1: L c duy t cc tc ng mi tr ng (Screening) B c 2: nh gi s b cc tc ng mi tr ng (Preliminary Assessment) B c 3: nh gi y cc tc ng mi tr ng (Full Assessment) Chng II s gi i thi u chi ti t cc n i dung . Sinh vin c n s d ng c ph n l c duy t v ph n nh gi s b tc ng mi tr ng, m t khc ph i hi u c ph n nh gi y tc ng mi tr ng.

20

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

1. L c duy t: y l yu c u t i thi u ph i th c hi n cho cc d n n m trong khun kh b t bu c ph i xt n cc tc ng mi tr ng c a chng. Qu trnh th c hi n m t l c duy t v nguyn t c ph i c th c hi n khi d n b t u hnh thnh, b t u chu n b v m c tiu, quy m, khu v c d n, trnh cng ngh , trnh qu n l th c hi n v c i m ring v vn ho, x h i, t p qun c a khu v c ln c n. V i i u ki n Vi t Nam, do trnh pht tri n v kh nng ti chnh h n ch , nh ng nm qua chng ta cn nhi u khi m khuy t. V v y, nhi u d n ( c bi t l cc d n v quy ho ch s d ng t v s d ng t) vi c lm ny cha m b o. Trong r t nhi u tr ng h p, chng ta ph i th c hi n ch m, th c hi n vo th i k sau khi d n ho c ang v n hnh. M c tiu c a l c duy t l gip cho vi c hnh thnh, xy d ng d n t t t hn, y hn. V th , l c duy t do ch n th c hi n. N i dung c a l c duy t l: R sot, i m l i nh ng d n tng t n tr c y c th c hi n khu v c hay g n khu v c gy ra nh ng hnh ng g? Nh ng hnh ng c a d n l i gy ra cc tc ng g n MTST v ngu n ti nguyn thin nhin cng nh kinh t - vn ho - x h i. Trn c s xt sot nh v y, chng ta d on nh ng tc ng c th x y ra c a d n s th c hi n. Vi c d on ng v cc tc ng ny s gip chng ta k p th i i u ch nh, b sung ho c thay i m t ph n d n m t cch nhanh chng, trnh lng ph v ti chnh v th i gian. Phng php th c hi n m t l c duy t l: So snh chi ti t quan tr ng c a d n ang xem xt v i cc d n tng ng c th c hi n. C n ch tr ng m t s y u t l n nh ki u d n, a i m th c hi n, quy m, cng ngh . So snh d n ang xem xt v i hai lo i d n khc trong :

+ Lo i th ng c php khng c n ph i lm TM. + Lo i th hai nh t thi t ph i th c hi n TM (lo i ny th ng l x nghi p, nh my, khu CN, ng giao thng, sn bay, b n c ng, khu x l ch t th i) Trn c s so snh , ta xc nh yu c u c n hay khng c n ph i th c hi n TM. on tr c b ng suy lu n trn c s KHCN, trn c s kinh nghi m cc tc ng c a d n s gy ra v i mi tr ng v nh gi kh nng ch u ng c a mi tr ng t nhin, x h i. C n ch tr ng n kh nng p ng c a mi tr ng v ph h p v i chnh sch. Phn tch kinh t , chi ph v l i nhu n trn c s cc ch tiu kinh t v x h i ang s n c c a d n v c a cc i u ki n khc.

Th m nh m t l c duy t l ch c nng c a c quan qu n l mi tr ng. C quan ny c th tr c ti p th c hi n ho c u thc cho m t t ch c, cc nhn, nhm chuyn gia th c hi n. M t trong cc qu c gia c c u trc t ch c v kinh nghi m lm t t nh t cng tc BVMT khu v c ng Nam l Singapo. Singapo c c quan qu n l mi tr ng, c quan ki m sot nhi m mi tr ng (PCD). C quan ny c nhi m v v quy n h n r t l n th m ch h c php ra quy t nh thay i phng n, thay i cng ngh v ngay c nh ch ho t ng c a d n ho c nh ch ho t ng s n xu t c a m t c s gy nhi m mi tr ng qu m c cho php. Vi t Nam, m c d m i pht tri n lnh v c BVMT g n y song chng ta c C c B o v Mi tr ng, V Mi tr ng v V Th m nh v nh gi tc ng mi tr ng.

21

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Nh ng c quan ngy c nhi m v gip Chnh ph hon ch nh cc quy nh, qu n l mi tr ng chng ta c m t b c i t t trong cng tc nh gi tc ng mi tr ng ni ring v BVMT ni chung. l c duy t n c cc nh qu n l, c n c m t vn b n quy t nh b c l c duy t. y l vn b n quy t nh cu i cng. Vn b n c a l c duy t ph i a ra c k t lu n: c c n thi t ph i ti p t c th c hi n TM hay khng c n? Ti p theo c n c quy t nh ti p theo gi i quy t nh ng v ng m c, nh ng khuy n ngh cha th ng nh t gi a ch d n v c quan ki m sot. Bn c nh , th c hi n c hi u qu , m t s ho t ng h u ch i n quy t nh b c ny l: + i tho i gi a ch d n v c quan qu n l + L y t v n c a c quan ki m sot nhi m, c quan BVMT, b o v ngu n ti nguyn thin nhin (C c BVMT, V Mi tr ng, V Th m nh v nh gi tc ng mi tr ng, Thanh tra mi tr ng...) + L y t v n t cc nh khoa h c, cc c quan khoa h c khc. + Kh o st cc TM tng t khc + L y ki n c ng ng Tm l i, c m t l c duy t, c n theo cc b c sau y: D n pht tri n (Chu n b c d n)

B c 1: Ki m tra danh m c c a d n - Theo Lu t - Theo quy nh

B c 2: Ki m tra a i m c a d n C vng ph i th c hi n TM khng?

B c 3: Tham kh o sch, ti li u t li u h ng d n nh gi tc ng mi tr ng

B c 4: Thu th p thng tin (cc lo i)

B c 5: L p danh m c cu h i l c duy t

B c 6: L p vn b n l c duy t

22

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hnh 2.1. Cc b c c a m t l c duy t (Ngu n [4] 2001) 2. nh gi tc ng mi tr ng s b (IEE) nh gi tc ng mi tr ng s b (Initial Environmental examination IEE) cn c g i l nh gi tc ng mi tr ng ban u hay nh gi nhanh cc tc ng mi tr ng (Rapid Environment Impacts Assessment - REIA). nh gi s b tc ng mi tr ng g m cc b c sau: Xc nh cc tc ng chnh c a mi tr ng (t cc hnh ng quan tr ng c a d n) t i khu v c d n s x y ra. M t chung cc tc ng , d bo ph m vi v m c c a cc tc ng trong khi nh gi TM. Trnh by v lm r c tnh ch t cc tc ng, t m quan tr ng c a cc tc ng i v i mi tr ng. Yu c u c a b c ny l ph i r v ng n g n c quan qu n l c th a ra cc quy t nh ph h p. TM s b c n c ti n hnh ngay trong giai o n lu n ch ng s b (nghin c u ti n kh thi). nh gi ny gip cho ta thu h p s tranh ci v m t s v n quan tr ng, nh v v tr, quy m c a d n. Trong m t s tr ng h p do lm t t nh gi s b , k p th i i u ch nh khi ni m v d n, lm cho vi c TM y tr nn khng c n thi t n a. TM s b do c quan ch tr d n th c hi n theo cc h ng d n c a quy nh TM c a qu c gia ho c c a cc t ch c qu c t . Cc phng php th ng dng l phng php danh m c v phng php ma tr n tc ng mi tr ng. Vi c th m nh bo nh gi b i c quan qu n l mi tr ng c th d n t i 2 k t lu n: Khng c n thi t lm TM chi ti t C n thi t lm TM chi ti t. Vi c th c hi n nh gi tc ng mi tr ng s b l m t cng vi c kh v ph c t p hn vi c th c hi n m t l c duy t. V v y, khi th c hi n nh gi tc ng mi tr ng s b (hay nh gi nhnh) chng ta c n l a ch n m t nhm chuyn gia c trnh cao hn, nhi u kinh nghi m hn v ng, ph m vi chuyn mn m d n ang xem xt c lin quan n. quy t nh m c ti n hnh trong m t nh gi mi tr ng s b , cng c th d a vo cc b c trong TM chi ti t sau ny v nhm chuyn gia s quy t nh s d ng ph n b c no l cho cng vi c c a mnh. 3. nh gi tc ng mi tr ng y (Full Environment Impacts Assessment) nh gi tc ng mi tr ng y l khung c b n c a TM. y l b c th c hi n sau l c duy t ho c TM nhanh k t lu n c n ph i lm. hi u c nhi m v ny c n n m r: 3.1. M i quan h gi a mi tr ng v pht tri n 3.2. nh h ng c a tc ng mi tr ng quy m l n a. Suy thoi TNSV: a d ng sinh h c Xi mn Kinh t - x h i
-

23

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

b. Hi u ng nh knh N c bi n dng Ng p l t c. nhi m mi tr ng Ma axit T ng Ozon S c kh e con ng i 3.3. nh gi tc ng mi tr ng (TM) l nhi m v xy d ng m t bo co trong ph i ch r c a. TM ti n hnh: Phn tch, xc nh qu trnh gy nhi m, gy thi t h i n mi tr ng. D bo cc tc ng n mi tr ng c a m t d n, m t chnh sch. xu t cc phng n thay th . Xy d ng chng trnh gim st v qu n l d n b. TM ph i lm c s khoa h c th m nh d n. c. TM l k t qu c a s nghin c u a ngnh. 3.4. M i quan h gi a d n v TM (EIA) Nghin c u ti n kh thi c a D n D n s b TM chi ti t a. nh gi tc ng v TM s b /nhanh s a i kh thi. b. Duy t cc ch tiu c bi t. c. Duy t cc phng n. d. H n ch mi tr ng a ra khuy n co Nghin c u kh thi c a D n
Duy t v l a ch n cc

phng n th c thi (c p gi y php)

Nghin c u ti n kh thi c a D n

Ti n hnh d n

i u khi n mi tr ng

24

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hnh 2.2. S cc b c c a TM v d n pht tri n. 3.5. i u ki n th c hi n TM a. C s php l (Lu t MT, cc lu t khc c lin quan, Ngh nh, Quy nh, Ch th , Thng t, Cng c qu c t , Tho thu n ) b. Tiu chu n mi tr ng (TCVN, TCN, WHO) c. S li u mi tr ng vng d n bao g m: Mi tr ng v t l, ho h c + a hnh, a ch t + Ch t l ng khng kh + Kh t ng thu vn + Ch t l ng n c Mi tr ng sinh h c + Cc h sinh thi + Qu n th th c v t, ng v t + Sinh v t qu hi m. i u ki n kinh t x h i (mi tr ng vn ho - x h i) + Dn s , dn t c + Hi n tr ng s d ng t + S c kho c ng ng + Ngnh ngh + Thu nh p + Vn ho gio d c + Cc tiu ch c trng ring. d. Quy m d n, Cng ngh c s d ng trong d n. C n ch ra trnh CN, kh nng ti p c n hi n i trong tng lai, cc lo i ch t th i, cc nh h ng tr c m t v lu di Nh v y, mu n c m t bo co TM y , vi c chu n b v tri th c TM, v tri th c hi u bi t n i dung d n pht tri n ho c ho t ng kinh t - x h i l h t s c quan tr ng. Bn c nh nhm chuyn gia th c hi n TM y cng ph i ti n hnh chu n b m i i u ki n chi ti t cho vi c nh gi TM m t cch th n tr ng v bao qut. Cng c n nh n th c r nguyn t c l: nh gi tc ng mi tr ng y (ho c TM chi ti t) l ho t ng ch c th c hi n do m t s c quan c th m quy n ti n hnh. Theo Ngh nh 80/ 2006/N- CP ngy 09 thng 8 nm 2006 v cc quy nh trong Ph l c cc danh m c c n th c hi n DTM km theo. Cng c n ph i tun th cc b c, cc quy nh v m u h ng d n v cng, bo co, th m nh, ph duy t trong Thng t 08/2006/TT- BTNMT ngy 8/9/2006. C quan ch d n ho c c p khng th m quy n ch c th c hi n cc l c duy t ho c cc TM s b .

25

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

nh gi tc ng mi tr ng y ph i theo m t trnh t quy nh. Trnh t ny ph c t p, xin c gi i thi u sau y:

26

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

D n - tm hi u d n Quy nh khng c n TM C n l c duy t

L c duy t c a cc tc ng MT Tc ng MT khng ng k C n c nh gi MT nh gi tc ng MT s b Khng c n TM y C n chu n b cho TM Chu n b cho TM y L p nhm nghin c u nh gi Xc nh ph m vi nh gi (Scoping) Xc nh cc ni c n lin h Xc nh cc ni, th i gian n p bo co Xc nh cng nh gi

nh gi tc ng MT y Xc nh cc hnh ng quan tr ng c a d n ( Activities) Xc nh cc bi n i MT (Env.Changes) Xc nh cc tc ng n MT (Indentifications) D bo cc tc ng ti m n (Forecast) nh gi cc tc ng n TNTN (Evaluation) xu t bi n php (gi m thi u, x l) (Mitigation measures) xu t yu c u quan tr c, theo di (Monitoring) Bo co v thng tin k t qu (Communication)
S d ng k t qu nh gi tc ng MT

Hnh 2.3. Trnh t c a m t TM y Ngu n [5]-1994) Trong m t s tr ng h p, ng i ta th c hi n m t cch ng n g n theo 4 b c chnh l: Xc nh cc hnh ng quan tr ng c a d n Xc nh cc bi n i mi tr ng do cc hnh ng a n. Xc nh cc tc ng n TNTN v ch t l ng s ng con ng i D bo di n bi n c a cc tc ng nh gi tc ng mi tr ng m t cch chi ti t nhng c trnh by ng n g n theo 4 b c c gi i thi u d i y nh m gip cho ng i cha c i u ki n i su c th hi u, ti p thu v b c u th c hi n m t TM.

27

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

C n ph i hi u r ng: y l m t ki u th c hi n TM chi ti t (khng ph i l TM s b ) 4 B c c ch n trong cch lm ny l nh ng b c quan tr ng nh t trong c qu trnh. Sau ny khi i su hn, chng ta s ti n hnh phn tch k t ng b c v b sung, chia c t cc b c ra tu thu c vo yu c u c a TM v tnh ph c t p nhi u hay t c a d n ang xem xt. Ch : c n phn bi t TMCv i TM v KTMT nh s d i y.

TMC

TM

Kim ton mi trng (KTMT)

Chin lc, Chnh sch

Quy hoach, K hoch

D n u t

Hot ng thc t

Xc nh v tr ca TM trong tin trnh pht trin Vit Nam hin nay theo kinh nghim ca Th gii

4. nh gi tc ng mi tr ng chi ti t (theo ki u rt g n) G m nh ng n i dung sau: nh gi c tc ng c a m t ho t ng pht tri n, v d c a m t d n pht tri n, tr c h t c n xc nh (identification) cc tc ng m vi c th c hi n d n c th x y ra. Vi c xc nh ny th ng i theo m t qu trnh phn tch logic, xu t pht t m c tiu n i dung c a d n pht tri n, cc ho t ng c th s di n ra trong qu trnh th c hi n d n, ti n n xc nh cc tc ng c a d n t i mi tr ng. Qu trnh ny c th di n ra theo trnh t nh sau: B c 1 Xc nh cc hnh ng quan tr ng c a d n Xem xt n i dung c a lu n ch ng kinh t k thu t (cn g i l bo co nghin c u kh thi/Feasibility Study) t xc nh cc ho t ng quan tr ng nh t s x y ra trong qu trnh th c hi n d n. V d d n m t cng trnh th y i n s c cc ho t ng quan tr ng nh: xy d ng ng dy cao th t i i n, xy d ng cng tr ng thi cng, di dn vng h t i cc khu nh c m i... M t d n nh my s n xu t xi mng s c cc ho t ng l n nh: l p cng tr ng khai thc vi, l p cng tr ng khai thc t st, v n chuy n nguyn li u, v n chuy n nhin li u t i nh my, xy d ng nh my, xy d ng khu lm vi c, khu nh c a cng nhn... B c 2: Xc nh cc bi n i mi tr ng do cc hnh ng M i hnh ng ni trn u gy ra nh ng bi n i mi tr ng v t l, sinh h c, x h i t i a bn hnh ng. C n xem xt xc nh nh ng bi n i quan tr ng nh t. V d hnh ng xy d ng p ch n n c trong d n th y i n s t o nn m t s bi n i nh: hnh thnh h ch a v i m c n c dao ng trong ph m vi l n theo chng trnh i u ti t n c trn khu v c th ng lu p, hnh thnh ch th y vn m i t i khu v c h lu p. Cc bi n i l n ny, c th g i l bi n i b c m t, cc bi n i ny s gy nn bi n i b c hai. V d s hnh thnh h c i u ti t s t o nn vng bn ng p, v i ch th y vn c bi t.

28

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B c 3: Xc nh cc tc ng t i ti nguyn thin nhin v ch t l ng mi tr ng s ng c a con ng i. Cc bi n i mi tr ng ni trn s c tc ng (Impact) t i ti nguyn thin nhin, cc h sinh thi, s c kho v cc i u ki n s ng khc c a con ng i. M c tiu c a nh gi tc ng mi tr ng l xc nh m t cch ng n, nh tnh v nh l ng cc tc ng ni trn, d bo di n bi n c a cc tc ng trong tng lai. V d bi n i mi tr ng l n l vi c hnh thnh h ch a t i th ng lu p s gy nn nh ng tc ng nh sau i v i ti nguyn: m t t nng nghi p vng th p, m t r ng t i cc vng ng p, lm cho khong s n b ng p kh khai thc hn, t n t i a d ng sinh h c, ti nguyn vn ho, t o nn nh ng i u ki n m i v ti nguyn n c, t o nn ti nguyn du l ch... Bi n i ni trn cng c nh ng tc ng i v ch t l ng mi tr ng s ng c a con ng i nh: thay i a bn sinh s ng c a dn di chuy n t vng b ng p, thay i ch nhi t m, v kh h u, ngu n c p n c cho sinh ho t v s n xu t, phng th c s n xu t t o ngu n d ch b nh lan truy n theo n c. Cc hnh ng c p 2, v d di dn, t o l p a bn sinh s ng v s n xu t m i t i vng ven h , s c kh nng gy nn ph r ng lm nng r y t i vng cao, t d c, t o nn xi mn vng ven h , gia t c b i l ng, gi m hi u qu , rt ng n th i gian pht huy tc d ng c a h . M t d n pht tri n th ng c th c hi n qua r t nhi u hnh ng c th , m i hnh ng gy nn bi n i mi tr ng khc nhau, nh ng bi n i ny l t o ra nh ng tc ng gy nn nh ng tc ng mi tr ng khc nhau. Tc ng chung c a d n i v i ti nguyn v mi tr ng t i a i m th c hi n d n l s t ng h p c a hng lo t tc ng tng tc ch t ch v i nhau. B c 4: D bo di n bi n c a cc tc ng mi tr ng D n pht tri n th ng xuyn ho t ng trong m t th i gian, trong qu trnh cc tc ng mi tr ng s di n bi n. V v y, ti p theo b c xc nh cc tc ng v trn c s c a vi c xc nh c n d bo di n bi n c a cc tc ng mi tr ng. Vi c d o c n ti n hnh trong ph m vi khng gian v th i gian nh tr c. D li u d bo l cc d li u dng trong xc nh tc ng, c th tham kh o thm d bo c a cc ngnh lin quan v s li u kinh nghi m c a cc d n tng t th c hi n tr c y. Phng php c th s d ng l cc phng php m hnh (m hnh ton, v t l), phng php chuyn gia, phng php so snh. Trong trnh by k t qu d bo c n ni r tin c y c a s li u tnh ton, s li u th ng k ho c tin c y c a php so snh. Cu i cng l vi c l p m t bo co nh gi tc ng mi tr ng trnh duy t, th m nh v c quan qu n l s ra quy t nh cng nh n. Trong bo co TM ph i nu ra c cc k t lu n, ki n ngh v i cc n i dung h t s c ng n g n, r rng. C nh v y, ng i qu n l (c quan qu n l) m i c th nh gi nhanh v chnh xc. Quy nh c a m t s bo co TM s c gi i thi n y sau. 5. nh gi tc ng mi tr ng chi ti t (theo ki u y ) 5.1. Cng tc chu n b : Sau khi c l c duy t v nh gi tc ng mi tr ng s b xt th y c n ph i th c hi n TM chi ti t, ta th c hi n cc cng tc chu n b . Cng tc chu n b g m cc vi c sau y (chi ti t ho c a m c 3 -3 chng 1). Thnh l p nhm chuyn gia (hay quy t nh nhm chuyn gia) th c hi n vi c nh gi tc ng mi tr ng y . Trong nhm ph i m b o chuyn gia v TM, chuyn gia v cc lnh v c khoa h c - kinh t m n i dung c a d n c p n. Nhm chuyn gia ny ph i c l p v quy n l c c l p v i nhm xy d ng d n (ho c ch d n n u d n ang c th c hi n).

29

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Xc nh ph m vi c n th c hi n TM (c v khng gian, th i gian v m c su (nng) m d n c n c TM. y c n d a vo quy m m khung d n a ra v ho t ng tr c m t v lu di. Nhm nh gi c n i vo nh ng v n tr ng i m, quan tr ng v cc m t khoa h c, cng ngh , ti nguyn thin nhin, a d ng sinh h c. Nh ng v n a ra ph i d a trn lu n c khoa h c m c quan qu n l Nh n c ch p nh n c. Khi xc nh v n ny, cc chuyn gia c a nhm TM l i ph i cn c trn yu c u t ra v th i h n th c hi n TM, v i u ki n ti chnh cho php. Trong m t s tr ng h p c bi t, n u pht hi n cc i m ring c n i su m l c duy t v TM s b cha xem xt nhng c th gy ra nh ng tc ng m nh n mi tr ng, c n c ki n ngh b sung. Tm ngu n kinh ph (c th l kinh ph d n c l p t qu c gia, c th t ngu n ti tr v c th t t l % c a d n pht tri n kinh t - x h i). Xc nh c quan ki m tra th c hi n d n th m quy n v th m nh bo co nh gi tc ng mi tr ng c lin h , h ng d n trong qu trnh nhm chuyn gia th c hi n TM. Xy d ng cng cho nh gi tc ng mi tr ng y . cng ph i c n i dung sau: (m u cng chi ti t trnh by chng 4) 1. Gi i thi u v TM M c tiu cc i u kho n tham kh o Trch nhi m bin so n, bo co TM 2. Cc ti li u h ng d n TM chung 3. Cc thng tin c b n c a d n Cc nghin c u chnh c a bo co chuyn ngnh Cc nhn dn v bo co chung 4. Cc h ng d n TM chuyn ngnh Cc nh h ng c a mi tr ng Cc gi i php hi u ch nh, s a ch a, thay th 5. Nh ng d ki n v quan tr c (monitoring) MT. 6. D ki n v k ho ch ho t ng c a nhm TM. Cc nhi m v ph i lm K ho ch v chng trnh lm vi c K ho ch h i th o, trao i chuyn gia K ho ch xy d ng bo co, in ti li u, cng b k t qu Th i gian bi u 7. Ngn sch (vi n tr , ti tr ) 8. Cc yu c u khc, ph l c h ng d n. 5.2. Xc nh cc hnh ng quan tr ng c a d n M t d n th ng c cc hnh ng quan tr ng c n xc nh r t giai o n ti n hnh xy d ng v giai o n d n i vo ho t ng. Trong m t s tr ng h p khc, chng ta ch xc nh c cc hnh ng m d n i vo ho t ng v qu trnh th c hi n TM ch m hn. Cc hnh ng c a d n (hay c a ho t ng kinh t - x h i) chnh l cc ngu n gy tc ng n mi tr ng sinh thi v ngu n ti nguyn thin nhin. C th nu ra cc ngu n tc ng chung nh t l: San l p m t b ng; o t, ph ni, l p ao h (n mn)

30

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Tho n c lm kh m t t, l y n c vo h ch a Ngn sng, i dng ch y Xy d ng ng giao thng v c s h t ng V n chuy n thi t b v t t L p t thi t b , v n hnh th Di dn, thnh l p khu nh canh nh c m i, xy d ng th Chuy n m c ch s d ng t Di chuy n ti s n Khai thc qu m c ngu n ti nguyn thin nhin ( c bi t quan tr ng l n c ng m, nhin li u ho th ch, khu b o t n qu c gia, khu v c t ng p n c, r ng) V n chuy n hng ho (nh p, xu t) Tiu th nguyn li u, s n ph m v x l ch t th i S d ng khng h p l v d th a cc ch t ho h c (bn phn ho h c, thu c BVTV, thu c di t c , ch t th i v th c n th a c a chn nui, th c n th a v khng sinh trong nui tr ng th y s n) Cc ch t th i kh (SO2, CO2, NO2...) c a giao thng, kh d r khi v n hnh cc thi t b l nh, b c x , , c a cc tr m y t , l cao my pht i n, tr m i n, qu c phng. 5.3. Xc nh cc tc ng c a cc hnh ng n mi tr ng y l b c quan tr ng nh t i h i trnh y , t ng h p c a cc chuyn gia trong nhm cng tc TM. M i hnh ng c a d n u tc ng n mi tr ng v ty theo m c s lm thay i tnh ch t c a mi tr ng v v t l, ho h c, sinh h c, x h i v kinh t vn ho trn a bn. V d 1: Lm c n n c m t ph n di n tch khu v c t ng p n c s thay i h sinh thi, thay i ho c suy gi m ngu n gen sinh v t. N c c n, m t p l c b m t s lm kh metan (CH4) b c m nh d n n nguy c chy r ng. M t n c m t i lm m t ngu n d tr n c b sung vo ti n c ng m v.v... Nh v y, thay i v n c d n n CH4 b c ln m nh, h th c v t thay i... l nh ng thay i b c 1. K ti p cc thay i l m c n c ng m gi m, tnh ch t n c ng m thay i theo, l cc thay i b c 2. V d 2: Ho t ng c a nh my Gi y th ng gy ra m t s thay i b c 1 l: mi hi kh ch u (mercaptan) - ch t l ng khng kh bi n i. Kh i l ng ch t th i l ng r t l n ch a b t gi y, lignin, ki m d th a... lm ch t l ng n c m t thay i. Khai thc cy nguyn li u lm ch t l ng r ng thay i, che ph th c v t gi m xu ng. T t c cc bi n i b c 1 v khng kh, n c m t, che ph c a th c v t s d n n cc thay i b c 2 l: s c kho c ng ng gi m do khng kh, t ru ng b thi ho do Lignin v ki m d, gia sc b b nh, c ch t ho c nhi m c, t b r a tri m nh hn v che ph gi m. Nhn chung xc nh c tc ng c a cc hnh ng t m t d n n mi tr ng c n ph i ch : Xc nh , ng hnh ng c a d n Hi u bi t t t xc nh bi n i b c 1 cho t ng d n c th Xc nh bi n i b c 2 d a vo m c , ph m vi c a cc bi n i b c 1. Ph i xem xt ton di n c bi n i mi tr ng t nhin ng th i bi n i v kinh t - vn ho - x h i nh m b o t n vn ho. M i cng vi c th c ch t l nh m xoay quanh pht tri n. V v y c n lun lun so snh, i chi u c s ho h p gi a pht tri n v i kh nng ch u ng t n thng c a mi tr ng.

31

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

5.4. Xc nh cc tc ng n ngu n ti nguyn v ch t l ng cu c s ng lm r v n , ta c n xc nh l a ch n cc hnh ng c a d n c kh nng d n n nh h ng cho ngu n ti nguyn thin nhin (v ngay c ngu n ti nguyn vn ho), ngu n ti nguyn bao g m: kh t ng, ch thu vn, tnh ch t t, n c m t, n c ng m v tnh ch t c a chng. Cc ngu n ti nguyn r ng, sinh v t, ti nguyn c, ti nguyn khong s n, ti nguyn bi n v.v... C n ph i th y r, pht hi n c cc tc ng b c 1 v c tc ng b c 2 (c khi x y ra r t ch m) b o m pht tri n b n v ng. Ch t l ng cu c s ng, v c b n l ch t l ng cu c s ng c a con ng i khng ch v m t v t ch t m ph i y , ton di n c v vn ho, khoa h c, dn tr, truy n th ng trong pht tri n b n v ng. M t l n n a nh c l i: m c tiu c a chng ta l pht tri n song nguyn t c l ph i b n v ng. C th minh ho qu trnh nh sau:

32

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M c tiu: Pht tri n kinh t - x h i

D n pht tri n, ho t ng pht tri n Hnh ng th c hi n d n pht tri n

T o ra tc ng lm bi n i ngu n TNMT

C n cc p ng: bi n php phng trnh v gi m thi u

Hnh 2.4: Phn tch xc nh cc tc ng MT c a d n pht tri n (Ngu n. R. Carpenter - 1993) Sau khi xc nh cc tc ng nh h ng n ngu n TNTN v ch t l ng cu c s ng c a con ng i, c n thi t ph i xc nh r ngu n g c tc ng . Ti p theo nh gi m c tc ng, ta ph i s d ng cc phng php phn tch v x p h ng (s trnh by chng 3). 5.5. D bo di n bi n c a cc tc ng y l qu trnh d on theo th i gian (5 nm, 10 nm, 20 nm) theo khng gian (tc ng c b m r ng ph m vi a gi i khng) v theo c ng (tc ng di n bi n theo chi u h ng tng hay gi m). Qu trnh d bo di n bi n c a tc ng n MT v ti nguyn c th th c hi n c b ng phng php c b n l phng php chuyn gia d a trn cc k t qu monitoring MT nh gi. Cng c th c hi n th ng l phng php m hnh ha, phng php Ma tr n ,k thu t b n ho c k thu t GIS. Trong qu trnh nh gi tc ng MT, d bo di n bi n c a cc tc ng t i MT, chng ta c n xc nh r cc tc ng, m c v m c quan tr ng c a lo i tc ng n MT t nhin, n ti nguyn mi tr ng v n ch t l ng MT s ng. lm t t vi c ny c n ph i d a vo lu t, Ngh nh, quy nh, cng c qu c t , tho thu n qu c t , cc lo i tiu chu n, qui nh c bi t (khu b o t n qu c gia, khu d tr sinh quy n, khu v c nh y c m c a MT t nhin cng nh kinh t - x h i, v.v..).Cu i cng ph i xc nh c s ph h p v tho thu n t t c a c ng ng. 5.6. Xc nh cc bi n php gi m thi u v qu n l tc ng. M c tiu c a bi n php gi m thi u tc ng l: Trnh cho MT ch u nhi u tc ng nhng d n v n ph i c hi u qu . Xc l p s ph h p gi a tc ng v m c ch u ng c a MT Lm cho chi ph kh c ph c m c m c ng ng, ch d n c th ch p nh n c so v i l i nhu n. lm t t vi c , ph i c cc thng tin y sau y:

33

i chi u

Thng tin ph n h i

Cc bi n i MT do hnh ng pht tri n gy ra

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ K t qu nghin c u tng ng v phng th c, cng ngh , qu n l c th gi m thi u tc ng (v n ny c th tham kh o cc d n tng t v i cc cng ngh pht tri n hn cn cc ch t th i c th s d ng cc tuy n t p, s tay h ng d n[6] + Ti p nh n cc t li u, ti li u, kinh nghi m t nhi u c s khc. + Cc ngu n thng tin khc t c ng ng. Trn c s ti n n vi c l a ch n m t s h ng c b n gi m thi u, x l v kh c ph c cc tc ng n MT v TNTN. + Ch n phng th c m i, cng ngh m i thay th . + Thay i m t s chi ti t trong quy ho ch, thi t k . + Thay i v tr, ph m vi, qui m d n. + B xung cc chi ti t c a d n. + Tng c ng cng tc qu n l v phng th c ph h p. C n lm t t cc vi c trn y km theo phng ti n th c hi n, c nh v y th cc phng n gi m thi u v kh c ph c m i c th kh thi. 5.7. xu t cc n i dung v yu c u monitoring mi tr ng M c d d n TM th c hi n xong trong th c t , nhng cc d bo, cc php o c, cc phng php so snh v nh gi khng bao gi khng g p cc sai s . M t khc mi tr ng t nhin, kinh t - x h i lun lun c bi n ng do ch u nh h ng t nhi u tc nhn bn trong cng nh bn ngoi. V nguyn nhn , m b o cho nhi m v ki m sot MT ngy cng t t, c n thi t ph i c m t k ho ch monitoring ti p t c. Nhi m v c a Moniring l pht hi n cc sai st m TM g p ph i do nguyn nhn bn trong v bn ngoi. Yu c u c a Monitoring l: Xc nh a i m, v tr th c hi n Monitoring. Xc nh cc phng php, cng c th c hi n theo tiu tr nh tr c. Xc nh th i gian monitoring v cc b c monitoring. So snh, i chi u k t qu monitoring v i TM lm.

Cu i cng l s d ng cc k t qu c a TM i u ch nh, gip cho d n c th c hi n y v i k t qu t t nh t. 6. L p bo co TM v thng bo k t qu . M t TM ch c gi tr v pht huy c tc d ng n u thng bo n c quan c th m quy n k p th i v y . Nh ng thng tin ny c g i i trong m t khung quy nh c a " bo co TM". Tu theo quy nh, bo co TM c g i v cc s ti nguyn Mi tr ng, c c BVMT, v th m nh v nh gi tc ng MT. Cc c quan ny s t ch c th m nh (khng trnh by y) v ra quy t nh. Trnh t m t bo co TM g m c cc ph n sau y theo nguyn t c chung trn th gi i l: M u. 6.1. M c ch c a vi c l p bo co TM - Tnh hnh mi tr ng chung. - Khi qut tnh hnh mi tr ng khu v c. - T m quan tr ng c a d n. - Tnh ch t quy m c a cng trnh. - V n b o v mi tr ng c a d n t ra hay cha. 6.2. Ph m vi tri n khai nghin c u, tnh hnh ti li u, s li u. - Xc nh vng nh h ng.

34

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Quy m v m c nghin c u. - Xc nh nh ng thnh ph n mi tr ng c n nghin c u. - L a ch n phng php TM. - Nhu c u v ti li u, s li u (n u l cng trnh ang ho t ng, c th thm). 6.3. Khi qut ho t ng c a cng trnh - Khi qut qu trnh ho t ng. - Quy m cng trnh - Cng su t cng trnh - Nguyn v t li u, s n ph m. - Nh ng bi n php k thu t. M t d n: 6.4. Gi i thi u chung. - Lo i d n, cng trnh - C quan ch qu n - Cc bn lin doanh - Nhu c u pht tri n KT-XH - Cc nhu c u khc 6.5. V tr cng trnh - V tr hnh chnh - Ranh gi i -V tr t ng th - S m t b ng - B c c ton th cng trnh. 6.6. Nh ng n i dung ho t ng c b n c a d n: - Qui m d n - M c ho t ng t i a - Ph m vi nh h ng c a d n. - Nng l ng s d ng. - Ngu n ti nguyn sinh v t. - Cc lo i ch t th i. - V n u t, th i gian ho t ng. - Hi u qu kinh t - k t lu n. M t v hi n tr ng mi tr ng 6.7. V i u ki n t nhin, ti nguyn v t l - V a hnh khu v c l p bo co TM- Ti nguyn t. - i u ki n kh h u - Ch th y vn. - V n a ch t, a ch t cng trnh - a ch n h c. 6.8. Ti nguyn sinh v t - Cc loi c - sinh h c, th y vn.

35

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- i s ng hoang d- R ng v cc lo i qu hi m. - Cc khu b o v , b o t n, c nh quan hang ng. 6.9. V pht tri n con ng i v c s h t ng - Dn s v i s ng c ng ng - Cc chnh sch v th ch . - Ngnh ngh v xu th pht tri n - Giao thng, quy ho ch t ai - N c u ng, s d ng i n - Pht tri n nng, lm, ng nghi p - Pht tri n du l ch, thng m i - S c kho c ng ng nh gi tc ng n mi tr ng c a d n Cc ch tiu nh gi: 6.10. Cc thnh ph n mi tr ng v t l: - Kh quy n: nh gi tc ng c a d n n ch t l ng khng kh, n kh h u v th i ti t xung quanh. - Thu quy n: Tc ng c a d n n ngu n n c ( n c mt, ng m, phn b n c, khu v c nh y c m v.v...) - Th ch quy n: Tc ng c a d n n ti nguyn t v cc ti nguyn khng ti t o khc. 6.11. Cc ti nguyn sinh v t, h sinh thi; - Cc h sinh thi - Ti nguyn sinh v t c n - Ti nguyn sinh v t d i n c (thu sinh) 6.12. nh gi tc ng n c s h t ng. ( ng x, c u c ng, giao thng thu b , nh c a, cng trnh phc l i, m ng l i thu nng, thng tin lin l c, cc c s h t ng khc.v.v...) 6.13 . Tc ng n cc c nh quan Di tch l ch s , hang ng, kh o c , khu gi i tr. Khu d tr nhin li u, v n r ng v.v... 6.14. n ch t l ng cu c s ng v s c kho c ng ng. - V ch t l ng cu c s ng, thu nh p bnh qun. - S c kho y t , pht tri n ngu n l c. - Pht tri n vn ho, th thao, du l ch. 6.15. n cc ngnh ngh : (Cng nghi p, nng nghi p, lm nghi p, ng nghi p, thu l i, th cng nghi p, d ch v thng m i, cc ngnh ngh khc... 6.16. n nh ng s c , d bo r i ro c th : D bo v nh ng s c c th x y ra, nh ng r i ro c th g p ph i, nh ng tai bi n mi tr ng c a d n (v tr, quy m, cng ngh , thi t k thi cng, qu trnh s n xu t, cc nguyn nhn khc...)

36

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

6.17. nh gi v d on tc ng n cc ngu n? ti nguyn khng ti t o c a qu c gia (cc ngu n l c) (Ti nguyn r ng, ti nguyn sinh v t, h sinh thi, cc ngu n n c, cc vng nhin li u, nguyn li u, di tch l ch s hang ng, khu gi i tr, khu lu tr , t p qun s n xu t, vn ho, kinh t - x h i ...) 6.18. nh gi t n th t chung c a d n: - T ng h p cc ch tiu. - Phn tch l i, h i ( c, m t). - Phn tch hi u qu c a d n. K t lu n: - nh gi chung v m c tin c y c a d n v u t thng m i. - C n ph i lin t c, nghin c u thm nh ng ph n no c k t lu n tin c y hn. - D n c n ph i i u ch nh nh ng g. Phng n gi m thi u v gi i php thay th 1. Thay i phng n. 2. Thay i v tr. 3. Thay i cng ngh (ho c b sung) 4. Cc gi i php k thu t. 5. Cc gi i php t ch c. 6. Cc c h i tng c ng gi tr mi tr ng. 7. Cc gi i php v gi tr ngu n l c, tng c ng l i ch c ng ng 8. xu t cc phng n thay th 9. Cc gi i php, ki n ngh khc... Phn tch chi ph - l i ch Bao g m : T ng ton b ngu n thu c a d n T ng v n u t + t ng gi tr th c c a t t c thi t h i.

(Bao g m c vi c tnh cc chi ph c a cc bi n php gi m thi u). T ng gi tr th c c a t t c cc thi t h i bao g m: - Thi t h i v ti nguyn, cc h sinh thi. - V c s v t ch t h t ng. - Kinh t - vn ho - l ch s . Cc yu c u c n thi t v th ch v chng trnh gim st mi tr ng 1. Cc quy nh, quy ph m, tiu chu n mi tr ng c a Nh n c, a phng - Quy m ki m sot (m ng l i monitoring) - Ch t l ng gim st mi tr ng (QA/QC). - Yu c u thi t b , d ng c . - Yu c u v nhn l c, k thu t. 2. K ho ch v yu c u v ch t l ng bo co

37

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Bo co theo nh k chung. - Bo co ring c bi t. - Yu c u v s li u. - K ho ch, chng trnh quan tr c, ki m sot ch t l ng mi tr ng. - p ng s li u cho c quan qu n l mi tr ng qu c gia. C ng ng lin quan 1. Quy n h n v trch nhi m c a c ng ng - Ti n hnh cc cu c trao i , l y ki n c a nhn dn - C a cc t ch c x h i - C a chnh quy n a phng v vi c hnh thnh d n v cc v n mi tr ng m cng trnh gy ra. 2. i u tra x h i h c - Ph m vi i u tra. - ki n c a c ng ng v vi c tun th cc quy nh v lu t l Nh n c. - Di n n c a cc phng ti n thng tin i chng v v n mi tr ng trong khu v c s c d n. - T ng h p v nh gi m i quan tm c a c ng ng. K t lu n v ki n ngh 1. Cc k t lu n: - K t qu nghin c u l p bo co TM. - Cc ho t ng l i v h i tr c m t, lu di. - Cc kh nng gi m thi u nh ng nh h ng xu t. - nh gi v vi c n b thi t h i i v i gi tr mi tr ng khu v c ( c bi t i v i ti nguyn khng ti t o). - B i th ng v i nhn dn. - Hi u qu vi c s d ng ti nguyn qu c gia - Hi u qu kinh t ,x h i - Cc chng trnh gim st v kh o st ti p theo 2. Cc ki n ngh : - Cc ki n ngh i v i cc c quan ra quy t nh, cc nh lm chnh sch - Ki n ngh trong vi c b o v mi tr ng khu v c Sau khi l p bo co TM chi ti t ph i c b n tm t t bo co TM trnh t theo cc m c tiu nu trn (xem m c 6 - t 6.1 n 6.18 trn) c m t bo co t t v TM, nhm nh gi tc ng mi tr ng c n nh t nh ph i th c hi n y cc b c quy nh. Tuy nhin, trong qu trnh th c hi n nh gi TM v xy d ng bo co ph i lun lun bm st th c ti n d n t p th chuyn gia quy t nh d ng l i m c no? ho c ti p t c th c hi n y . M t khc, nhm th c hi n TM lun ph i a ra quy t nh ng, c l i nh t khi s d ng phng php ch y u ti n hnh th c hi n TM (c th phng php ma tr n, ma tr n nh l ng, m hnh ho, ch ng ghp b n , phn tch chi ph - l i ch... (xem chng III). Cu i cng trong bo co TM, ngoi cc y u t mi tr ng t nhin, chng ta lun ph i lu n mi tr ng kinh t - x h i b i v l m c tiu pht tri n.

38

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hi n nay, m t khung bo co TM c quy nh t i Vi t Nam theo B Ti Nguyn v Mi Tr ng ( Xem ph l c 12 )

7. Cc cu h i bi t p chng II 1. Th no l m t l c duy t 2. Hy th c hi n m t l c duy t cho d n s d ng 200 ha t tr ng i ni tr c pht tri n kinh t nng - lm k t h p. 3. Th no l m t TM s b 4. c m t TM s b c n xc nh cc hnh ng c a d n nh th no? Hy xc nh cc hnh ng quan tr ng c a d n QHSD t cho 200 ha vo m c ch nui th y s n t t chuyn canh la - mu. 5. Trong m t TM y c b c d bo cc tc ng mi tr ng ti m n. Anh (ch ) hi u th no l y u t tc ng ti m n . nhau 6. Y u t tc ng ti m n v tc ng b c 1, tc ng b c 2 khc nhau v gi ng ch no? 7. Vai tr c a quan tr c theo di mi tr ng (monitoring) trong m t TM l g? 8. Vai tr c a c ng ng trong m t TM? 9. Vai tr c a cng tc qu n l ch t l ng v ki m tra ch t l ng trong m t TM nh th no? 10. Th no l nhi m v th m nh v ph duy t TM? C p c th th c hi n th m nh ph duy t m t TM c ph thu c vo d n khng? 11. Ch d n c c th c hi n m t TM khng? 12. Anh ch c th d bo cc y u t mi tr ng b tc ng n n c h Ty n u s d ng n vo nui thu s n v vo du l ch sinh thi?

39

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng III CC PHNG PHP DNG TRONG NH GI TC NG MI TR NG

M c tiu c a chng III l trang b cc phng php (cng c ) ti n hnh th c hi n nh gi tc ng TM. Cc phng php ny c th nghi m v t ng k t, d sao vi c th c hi n n cng ph thu c vo trnh c a i ng chuyn gia. Do cc b c th c hi n l r t quan tr ng, n c nhi m v m b o ch t l ng, ki m tra ch t l ng cho TM (t c l c m t QA/QC) y . Sinh vin c n hi u, n m c phng php danh m c i u ki n mi tr ng, phng php ma tr n mi tr ng v phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng. Ba phng php ny thng d ng, c hi u qu v th ng b khuy t cho nhau r t t t. ti n hnh th c hi n m t TM, ng i ta th ng s d ng 7 phng php bao g m: Phng php li t k s li u v thng s mi tr ng. Phng php danh m c cc i u ki n mi tr ng Phng php ma tr n mi tr ng Phng php ch ng ghp b n mi tr ng Phng php s m ng l i Phng php m hnh Phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng. Trong 7 phng php trn, xin gi i thi u 4 phng php th ng c s d ng nh t ( c th nghi m nhi u Vi t Nam) l: + Phng php danh m c cc i u ki n mi tr ng c l ng ho + Phng php ma tr n mi tr ng + Phng php ch ng ghp b n + Phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng 1. Phng php danh m c cc i u ki n mi tr ng y l phng php c s d ng kh r ng ri n c vai tr r t l n lm r cc tc ng x y ra. Phng php danh m c th ng d a trn c s : cc danh m c c trng v cc danh m c c phn chia theo m c ph c t p. Nguyn t c th c hi n l: li t k m t danh m c t t c m i y u t mi tr ng lin quan n ho t ng pht tri n ( n d n) c n nh gi. G i danh m c n cc chuyn gia ho c t ch c l y ki n nh gi. C nhi u lo i danh m c (danh m c n gi n, danh m c m t , danh m c cu h i, danh m c c ghi m c tc ng, danh m c c ghi tr ng s ) 1.1. Phng php danh m c cc cu h i. Phng php ny c s d ng b ng cch xy d ng cu h i, phi u tr l i s nh n c t chuyn gia v c c ng ng. T t ng h p, nh gi. V d : trch d n danh m c nh gi tc ng mi tr ng c a cng trnh t i n c cho s n xu t nng nghi p (theo Ngn hng Pht tri n chu -1987)

40

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 3.1. TM c a cng trnh n c cho nng nghi p Tc ng c a d n (do v tr cng trnh) T nh it i TNMT Bi n php b o v TNMT Ch khi thi t k Ch khi thi t k Ch khi thi t k v qu n l nh gi m c tc ng K Kh.K * * *

1. M t r ng M t ti nguyn 2. Ngn c n i l i c a o l n i s ng ng i, ng v t ng i dn, ng v t 3. Xung t quy n l i B t bnh ng x h i v ngu n n c K: ng k KK: khng ng k

1.2. Phng php danh m c c ghi tr ng s Phng php ny hn phng php l p b ng danh m c n gi n khc l: trong danh m c tc ng c m c tc ng nh phng php tr c, ngoi ra cn c thm tr ng s (hay m c quan tr ng c a t ng y u t mi tr ng ch u tc ng vo). y, ta ti n hnh cho i m v ch t l ng v m c quan tr ng c a cc y u t . Ti p theo c th t ng h p m i y u t l i thnh ch s nh gi tc ng Ch s (hay n v nh gi) E = (Vi )1 * Wi (Vi )2 * Wi
i =1 i =1 m m

y E l tc ng mi tr ng (Vi)1: Gi tr ch t l ng thng s mi tr ng th i khi c d n (Vi)2: Gi tr ch t l ng thng s mi tr ng th i khi cha c d n Wi: Tr ng s - m c quan tr ng (gi tr tng i) c a y u t i m: t ng cc thng s mi tr ng c xem xt. V d : nh gi chi ti t ch tiu ch t l ng n c h ch a (theo 5 phng n) B ng 3.2. TM c a cng trnh h ch a n c cho nng nghi p (5 phng n) Thng s mi tr ng 1. pH 2. T ng Fe Mg 3. c ng t ng c ng Phng n x l lng h ch a n c khi thi cng PA1 5 5 2 PA2 2 2 5 PA3 3 3 3 PA4 4 4 4 PA5 1 1 1

PA1.... PA5 l 5 phng n x l lng h khi thi cng K t lu n: Phng n 1 ch u tc ng l n nh t, phng n 5 ch u t nh t. 2. Phng php ma tr n mi tr ng y l phng php ph i h p li t k cc hnh ng c a ho t ng pht tri n (hay hnh ng c a d n) v li t k cc y u t mi tr ng (ch tiu mi tr ng) c th b tc ng v a vo m t ma tr n. Ti n hnh nh gi. Ng i ta s d ng hai lo i: 2.1. Phng php ma tr n n gi n ( nh tnh v bn nh l ng)

41

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Trong ma tr n ny c t ng l cc hnh ng (ho t ng) c a d n, hng ngang l cc y u t mi tr ng. Trong ma tr n, tu theo m c c th lm c ng i ta s d ng d u (+) bi u th hnh ng c tc ng n y u t mi tr ng (i khi r hn, ng i ta cn chia tc ng theo m c (v d ++, +, o, -). Phng php ny n gi n nhng cho php ng th i th y tc ng c a m t hnh ng c a d n n nhi u y u t mi tr ng, m t khc ph n nh c b c tranh y trong tng tc c a nhi u y u t B ng 3.3 Ma tr n phn lo i a d ng cho qu n l ngu n ti nguyn hi n t i c a c quan b o v r ng Hoa K (Ngu n> [7]-1996) M c nh y c m tg1 Lo i A Lo i B Lo i C R R PR mga R PR PR bg1 R PR M bg2 PR PR M mg2 PR M M bg2 PR M MM 3 PR M (MM) MM

Ghi ch: tg (1,2): Vng g n mga: Vng gi a bg (1,2): Vng c s R: C n duy tr PR: C n duy tr c c b M: Bi n i MM: Bi n i m nh B ng 3.4. V d v nh gi TMT theo ma tr n cho m t n c i t o thnh ph - Theo Westman, Walter E.1985
Cc hnh ng c tc d ng n mi tr ng Cc nhn t mi tr ng Thi cng Chuy n ch Chuy n ch lm vi c Ph s a lm m i Kr Kr Chuy n ti p Nh dng t m C s d ch v m i kr + ++ kr kr kr Sua khi hon thnh em vo s d ng Nh m i C a hng m i Bi xe Cng vin Di tch vn ho kr kr kr kr kr + i v i ng ph kr + + kr kr kr

Y u t v t l a ch t th nh ng C ng rnh v sinh C p n c Cy xanh ng v t Ch t l ng kh kh

kr kr kr kr kr kr

kr kr kr kr kr kr

kr kr kr

kr + + ++ kr -

kr + + + kr -

kr kr kr kr kr -

++ kr kr ++ +

42

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng
S d ng t ln c n Thot n c ma ng ph Giao thng cng c ng B hnh Kho ng tr ng Y u t x h i C tr Tr ng h c .... M quan C nh p Di tch l ch s .... kr kr kr kr kr + + kr + kr 0 ++ + ++ kr r kr kr + kr ++ + + kr + kr ++ + ++ + 0 0 kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr ++ + kr kr ++ ++ + + 0 ++ ++ kr + + kr kr ++ 0 + ++ ++ + kr kr ++ 0 ++ kr kr 0 0 0 0 + + 0 0

kr = khng r tc ng 0 = khng tc ng + = tc ng tch c c ++ = tc ng r t tch c c - = tc ng tiu c c -- = tc ng r t tiu c c 2.2. Phng php ma tr n nh l ng Phng php ny l cch nh l ng ho phng php ma tr n n gi n. C t ng cng ghi cc hnh ng c a d n ho c ho t ng kinh t - x h i ang c xem xt. Hng ngang ghi cc y u t mi tr ng c th ch u tc ng c a hnh ng gy ra. M i nh gi khng ch ghi c ho c khng tc ng m c nh l ng theo i m. Nh v y, ma tr n ny khng nh ng cho php tm ra c tc ng c hay khng m cn cho th y m c c a tc ng do hnh ng no c a ho t ng kinh t - x h i n y u t mi tr ng no . D a trn c s ny, nhm th c hi n nhi m v TM c th m r ng thm hnh ng theo th i gian, khng gian xc nh cc tc ng b c 2, d bo tc ng c th di n ra sau ny. C th phn chia m c tc ng t 1 n 5 i m (ho c ch n kho ng no ph h p yu c u), thng th ng ng i ta dng thang 10 i m (quy t c Leopold xu t). Trong thang , tc ng th p l 1 i m, tc ng cao nh t l 10 i m. Trong m i c a ma tr n, ng i ta trnh by c 2 i l ng l m c c a tc ng v t m quan tr ng c a tc ng T m quan tr ng c a tc ng c ghi pha d i bn ph i ma tr n M c tc ng ghi bn tri gc cao trong ma tr n T m quan tr ng c a tc ng nh gi vai tr, v tr c a tc ng n y u t mi tr ng tr ng thi no c a d n. Thng th ng l tr ng thi th c hi n d n v tr ng thi d n ang v n hnh (t i th i i m 5 nm, 10 nm hay 20 nm). Vi c xc nh t m quan tr ng c a tc ng nh h ng r t l n n k t qu TM. M c c a tc ng (quy chi u tng i) cho th y kh nng nh l ng c a tc ng n mi tr ng. Vi c xc nh m t tc ng c t m quan tr ng n u trong cc tc ng d n v xc minh m c c a tc ng n m t y u t mi tr ng trong d n l nhi u hay t, l m nh hay y u l v n r t kh. Lm vi c ny th ng l cc chuyn gia c trnh v kinh nghi m cao.

Ch thch:

43

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 3.5: Ma tr n tc ng mi tr ng nh l ng c a d n nh my b t gi y
Cc ho t ng d n Xy d ng Trang tr i tr ng Kenif S d ng thu c su, phn ho h c Kh th i N c th i T ng chuy n V n nguyn li u th T o vi c lm C p n c Rc th i

Thnh ph n mi tr ng

Ch t l ng n c m t Th y vn n c m t Ch t l ng khng kh Th y s n Mi tr ng s ng c a sinh v t n c Mi tr ng s ng sinh v t c n Sinh v t c n M hnh s d ng t ng cao t c/ ng s t Cung c p n c Nng nghi p Cung c p nh S c kho i u ki n kinh t - x h i T ng 13 21 3 6

6 7 1 7 2 6 2 5 2 8 3 4 2 5 5 6 8 7 6 5 3 6 7 7

4 4

2 8 4 5 2 7 2 5

5 5

17 24 1 7 9 17 4 12 4 11 3 4 2 5 13 13 6 5

2 7

5 13 7 7 7 6 7 6 7 6 8 18 8 16 19 6 11 20 19

3 5 10 8 25 22 13 24 8 11 1 7 7 9

2 8 10 35

3. Phng php ch ng ghp b n y l m t phng php t t c s k t h p v i cng c hi n i GIS, vi n thm( cc ph n m m c trng). M t khc v n c th th c hi n c TM theo phng php ny b ng cng c n gi n Xy d ng cc b n mi tr ng n tnh (y u t mi tr ng ring) nh b n nhi m kim lo i n ng trong t, b n phn b r ng, b n d c, b n m t n c v.v... Ch ng gp cc b n Xc nh cc tc ng do cc hnh ng gy ra Phng php ch ng ghp b n hi n nay th ng c th c hi n v i k thu t cao (computer, my nh v , my o i n t ). V v y c th t ch t l ng cao. Bn c nh chnh xc t t, phng php ny cho php quan st hnh nh do c th nh gi tc ng m t cch c th , m t cch nhn bao qut. Phng php ny th ng c p d ng khi nh gi tc ng mi tr ng cho d n quy ho ch chi ti t, quy ho ch s d ng t, nng lm nghi p, t th v giao thng. Hnh nh minh ho k t qu trong vi c l a ch n th c hi n d n s d ng b n v ng.

44

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hnh 3.1. K t qu TM s d ng t b ng phng php ch ng ghp b n 4. Phng php phn tch chi ph l i ch m r ng Cc phng php trnh by tr c y c s d ng tu theo yu c u c a TM v tu theo cc y u t mi tr ng c ch n l c xem xt tc ng n n. Tuy v y, cc phng php th ng th c hi n t t v i y u t ti nguyn, mi tr ng t nhin. Khi c n nh gi tc ng c a cc hnh ng d n n mi tr ng kinh t , x h i th r t kh. Tr ng h p ny ng i ta s d ng phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng. Phng php ny gip cho cn i s d ng ngu n ti nguyn thin nhin trong pht tri n b n v ng. Trnh t ti n hnh: Li t k t t c cc ti nguyn c chi dng trong m i ho t ng k c ti nguyn nhn l c. Li t k t t c cc s n ph m thu c k c ph th i c gi tr hon nguyn. Xc nh t t c m i hnh ng tiu th , hnh ng lm suy gi m ti nguyn, k c ho t ng s n xu t gy nhi m. Li t k cc kha c nh c l i cho ti nguyn nhng cha c xt n trong n ho t ng, cc kh nng nng cao hi u qu s d ng ti nguyn. Li t k vo d n ho t ng nh ng v n c n b sung cho d n s d ng h p l v pht huy t i a ngu n ti nguyn. Di n t k t qu phn tch nu trn vo bo co nh gi TM. S d ng phng php trnh by ki u b ng so snh chi ph - l i ch (th ng dng trong tnh ton kinh t ). T t c m i phn tch chi ph - l i ch ph i c tnh ton s n tr c khi th c hi n d n. Nh ng k t qu tnh ton s gip cho nh qu n l hi u r, hnh dung ra ho t ng quy t nh cho php hay khng. y l phng php TM cho th y tnh kh thi c hay khng. C n lu r ng: S d ng phng php phn tch chi ph - l i ch m r ng ph i tnh ton th c hi n cho ton b d n sau ny s ho t ng (v d 30 nm). T t nh t l tnh ton theo t ng giai o n trong r i ti n hnh t ng h p cho ton b . Cc i l ng th ng c s d ng trong phn tch chi ph - l i ch l: 4.1. Gi tr l i nhu n hi n t i (g i t t l l i nhu n) C th g i l li rng. i l ng ny k hi u l NPV (Net Present value)

NPV =
t =1

Ct Bt [C o + ] 2 (1 + r ) (1 + r ) t

y Ct: l chi ph c a nm th t Bt : l i nhu n nm th t C0: l chi ph ban u c a d n

45

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

r: l h s chi t kh u t: l th i gian tnh ton (nm th t) n: l tu i th thi t k c a cng trnh Gi tr NPV chnh l gi tr l i nhu n tch lu n ph thu c nhi u y u t bi n ng c bi t l h s chi t kh u (r) v th i gian (nm). Thng th ng NPV tng d n t m khng m t gi tr no . Khi ti n hnh so snh, th c hi n TM c a m t s d n cng lo i, s d ng NPV c a d n so snh. N u NPV nh nhau, ta ch n phng n c u t ban u (C0) b - nh v y ch hon ton d a vo kinh t . Trong tr ng h p ta ph i ti p t c tham kh o ma tr n mi tr ng xem xt y cc kha c nh khc. Cng c th chng ta i thm y u t kinh t khc t k t qu hn. 4.2. Su t l i nhu n ho c t su t l i ch chi ph (B/C) i l ng NPV trnh by trn cho th y c li rng t c l l ng li (tnh theo ti n) trong kho ng th i gian ho t ng no . Gi tr ny c th cao, th p song cha ph n nh c hi u qu c a d n so v i ng v n u t. v n ny r hn, chng ta s d ng i l ng su t l i nhu n (B/C)
n Bt Ct / C o + t t t =1 (1 + r ) t =1 (1 + r ) ngha cc i l ng B, C, C0, r... y gi ng bi u th c trnh by m c 3.4.1. Theo th i gian ho t ng, theo yu c u ti p c n th tr ng, trnh s n xu t v cc y u t khc, gi tr B/C tng d n. Lc u c th ch t B/C<1 sau b ng 1. Sau t s B/C s l n hn 1 r i t n gi tr gi i h n c a d n ho c ho t ng kinh t - x h i no . Ngoi hai i l ng ph d ng nh t trnh by, ta cn s d ng i l ng h s hon v n n i t i K(Internal Return rate), ho c t s v n u t ban u so v i t ng l i nhu n sau kho ng th i gian.

B/C =

4.3. H s hon v n n i t i (K) H s hon v n n i t i c tnh theo cng th c

n Ct Bt =0 C o + (1 + K ) t t t =1 t =1 (1 + K ) M t d n n u K l n th th ng c l a ch n n

4.4. T s v n u t ban u so v i t ng s l i nhu n i l ng ny cho th y t l v n u t so v i l i nhu n c a ton b d n ho c so v i m t giai o n c a d n. B c tranh cho php nh qu n l th c thi cc nhi m v thu h i v n, quy t nh th i gian d n ph i hon thnh giai o n thi cng, th i gian c php ho t ng d n. N cng cho php cc nh qu n l xy d ng quy ho ch s n xu t h p l ho c gi m ho c tng th i gian s n xu t c a d n v nhi u kha c nh khc. Co T s v n u t/l i nhu n = n (( Bt Ct ) /(1 + r ) t
t =1

y c n xc nh r Bt v i khi ni m Bt l l i nhu n nm th t (nh m c 4.1, 4.2) l khng chu n. Gi tr Bt v Ct ph i hi u l chi ph v l i nhu n t khi d n v n hnh cho n nm th t. Trong th c t ng i ta cn s d ng m t s i l ng khc.

46

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Phng php phn tch chi ph - l i ch ch y u xem xt trn kha c nh kinh t v kinh t ti nguyn mi tr ng. Trong r t nhi u tr ng h p, cc d n quan tr ng c n c th c hi n TM theo m t vi phng php k t h p. c th phn tch y v ng v chi ph - l i nhu n c a m t d n pht tri n ho c m t ho t ng kinh t - x h I, c n c hi u bi t y hn n a v cc v n : Phn tch chi ph - l i ch Phn tch kinh t ng d ng Phn tch kinh t mi tr ng Phn tch mi tr ng Tiu ch mi tr ng v phng php ti p c n Phn tch bi n ng theo th i gian S gi m thu nh p theo th i gian R i ro Tnh ton chi ph phng ng a Phn tch nh gi r i ro Phn tch tc ng x h i c a d n pht tri n Ngoi nh ng v n trn, chng ta cng lun lun ph i c p nh t cc thng tin sau y Lu t, quy nh, ngh nh, cng c m i Cc tiu chu n m i (TCVN, TCN) Cc cng ngh m i s d ng trong monitoring, o c mi tr ng Phng th c qu n l ch t l ng h th ng (QA/QC) v cc tiu ch ti n hnh cc d n, cc ho t ng kinh t - x h i. Ngoi 4 phng php thng d ng c trnh by trn, trong cc tr ng h p khi th c hi n TM cho mi tr ng - nh t l ch t l ng mi tr ng t - n c, ng i ta cn hay s d ng phng php m hnh v phng php s m ng l i. i su vo hai phng php ny, ng i h c c n c trang b k hn v m t s tri th c trong chuyn ngnh Ho t, Ho n c, Ho mi tr ng v nhi u thu t ton khc. C th tham kh o v nng cao trnh d a vo cc ti li u tham kh o [5] [6] 5. H ng d n nh gi tc ng MT n ch t l ng n c m t. B c 1: Nh n di n cc tc ng c a d n t i l ng v ch t c a n c b m t. th c hi n c b c ny, tr c tin c n thu th p nh ng thng tin y v c n thi t v b n thn d n nh lo i ny v quy m d n, th i gian th c hi n, u vo v d ki n u ra mi tr ng c a d n trong pha xy d ng cng nh v n hnh, thi t k d n v cc gi i php nhi m c a n, c i m a phng ni tri n khai d n, nh ng yu c u c n a phng p ng cho th c hi n d n, v d nh ki m sot l, pht tri n cng nghi p, kinh t ... Nh ng phng php nghin c u c th s d ng nh n di n tc ng t hi u qu l cc phng php bi t. Trong qu trnh nh n di n tc ng, c n ph i nghin c u cc ti li u lu tr v lo i bo co nh gi tc ng mi tr ng tng t cng nh nh ng nghin c u lin quan t i cc cng trnh tng t ang ho t ng. Nh ng t li u lm sng t nhi u v n . V d nh s tch n c p Vaiont d n n lm tr t t, gy ch t 2000 ng i. S c 13 p c a M trong th i gian t 1874 n 1997 lm ch t t i 3500 ng i. Ti li u lu tr lin quan n ch t th i d n v cc tc ng mi tr ng c a n cng r t nhi u v c gi tr . V d nh cc thng tin v kho

47

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

n c k thu t c a M cho bi t 18% c a 442 kho n c ch a ch t h u c lin quan n pH v axit ho, 33% c v n v i kim lo i n ng khng ph i s t v mangan, m nh cadmi, ng, ch, thu ngn, 24-25% kho n c c v n v i s t v mangan. Con s y v cc v n nu trn th c t ph i cao hn, v c kho ng t 29 n 54 % cc d n khng c nh gi theo cc v n . Trong cng nghi p, i l ng dn s tng ng th ng c dng m t l ng ch t th i. y l m t ch s c th tnh c cho nhi u lo i ch t th i khc nhau c a cc ngu n th i i m cng nh m t (xem ti li u [6]) Ch c nng t i c xc nh nh cc bi u th c ton h c n gi n tnh ton s n ph m v/ho c s chuy n d ch c a ch t nhi m trong m t vng xc nh theo phng th c s d ng nh. Nh ng thng tin lin quan n c i m, d ng t n t i, bi n i c a ch t nhi m cng nh kh nng tch lu c a chng trong b ph n mi tr ng no nh tr m tch, th c v t, ng v t c n c thu th p y v s c nh ng gi tr ng k cho qu trnh nh gi tc ng. N u d n c s d ng n c th c n c nh ng thng tin v t ng l ng n c cng nh bi n trnh n c dng theo th i gian. i v i d n t i n c nng nghi p c n ph i l p cn b ng n c nh gi l ng n c i vo t ng ng m. y l m t vi c nh t thi t ph i lm m b o tnh b n v ng . B c 2: M t cc c i m c a ti nguyn n c m t t nhin trong vng d n v h lu. Trong b c ny c n thu th p c cc thng tin lin quan t i l ng v ch t c a ti nguyn n c khu v c cng nh xu th bi n ng c a chng trong l ch s . xc nh dung l ng thng tin thu th p c n ph i xc nh ph m vi ki m sot. Cc c trng n c c bi t nh y c m ho c c th b tc ng c a d n u ph i c nh l ng. Ti li u lu tr th c p l ngu n thng tin lin t c v th ng xuyn v n c do m ng l i thu vn v h thng tr m ki m sot ch t l ng o c c, cc xu t b n ph m nh tnh ton x l s li u v ti nguyn n c, atlat ti nguyn n c, thng tin v b n a ch t thu vn, nh v tinh. Nh n di n cc v n nhi m n nh ch t c, pht tri n t o, phn t ng u c th th c hi n b ng vi c s d ng cc thng tin c a cc n v nghin c u ti nguyn n c trung ng v a phng. Ngoi ra bo ch a phng cng l m t ngu n c kh nng cung c p thng tin lo i ny. Hi n nay cn b th c hi n DTM c n c p nh t thng tin quaVitnet. Thng tin kh t ng c n thi t cho qu trnh tnh ton cn b ng n c, nh gi tc ng c a cc y u t kh t ng ln ti nguyn n c t nhin cng nh nghin c u vai tr c a cc y u t kh t ng trong vi c lm thay i xu th ho c m c c a tc ng d n ln mi tr ng n c, ho c c dng nh gi ngu n th i mang tnh di n t lu v c vo thu v c. V d y u t nhi t khng kh c lin quan t i nhi t n c m t v qua tc ng n cc qu trnh l, ho, sinh trong n c, ma c th mang axit v gy nn qu trnh axit ho thu v c. T ng quan v cc ngu n nhi m v s d ng l ng n c trong khu v c c n ph i lu tm xem xt t i m c chi ti t v nh l ng. V d , n u d n tng lai c x th i ni t v ph t pho th trong nh gi tc ng mi tr ng d n c n tnh c l ng th i cc ch t ny trong khu v c do cc ngu n ang ho t ng c a n. Tng t nh v y, trong bo co ph i tnh nhu c u tiu th n c c tnh ton cho c nhn, c ng ng v cng nghi p trong cc ho t ng n u ng, sinh ho t, s n xu t, lm ngu i ng c nhi t . B c 3: Tm ki m cc tiu chu n, quy nh, chnh sch v ch t v l ng n c m t ph h p. Cc tiu chu n, quy nh, chnh sch lin quan t i ti nguyn n c c th c tm th y nhi u c p c quan qu n l v nghin c u khc nhau, t a phng, trung ng n

48

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

cc t ch c qu c t . C n ph i lu r ng, a ph n cc ch tiu ch t l ng n c v cc h n ch dng n c c lin quan ch y u v i th i k n c ki t. T t nh t, nn d a vo Trung tm TCCL Vi t Nam. Chnh sch qu n l n c trong d n c n ph i c l a ch n m t cch h p l v c m c tiu ng n, v d nh nh m m c ch lm s ch n c, gi m nh nhi m, b o v sinh thi n c. Ngoi ra c n ph i tnh n i u ki n nh m b o m duy tr c h sinh thi n c trong th i k ki t. B c 4: D bo tc ng Trong b c ny, cc tc ng c a d n n nh ng y u t mi tr ng v ti nguyn n c khc nhau ph i c nh l ng ho, ho c ch t cng ph i c nh tnh chi ti t nh ng ch c th . L ng n c tiu th cng ph i c quy v % so v i l ng n c thu v c m c cao, trung bnh v th p. Tng t nh v y ph i tnh c ph n trm bi n i cc tham s ch t l ng n c ng v i cc m c dng ch y khc nhau. V n s tr ln c bi t nghim tr ng khi vi c x th i c a d n thay i theo th i gian v bi n trnh x th i c a d n c xu th trng v i bi n trnh x th i c a cc d n khc trong khu v c ho c ng c v i bi n trnh l ng n c trong thu v c. Khng c php qun s d ng TCVN cho vi c x n c th i vo th y v c. D bo tc ng vi m n m t s y u t c th c th c hi n thng qua vi c s d ng m hnh ton g n ng. M t trong s cc m hnh lo i ny l m hnh Streeter Phelps, ra i nm 1925 dng tnh ton bi n ng xy ho tan gy nn do tiu th xy c a vi khu n trong qu trnh phn hu sinh h c. Trn c s m hnh ny, nhi u tc gi pht tri n cc m hnh ch t l ng n c m t khc nh Biswas (1981), Grimsrud, Finnemor v Owen (1976). Ngoi ra cn c cc m hnh tnh ton nhi m d u, nhi t .. D bo bi n ng c tnh c a h sinh thi n c, nng su t sinh h c n c, tc ng c a tr m tch t i h sinh thi y, tch lu m t s kim lo i n ng trong chu i th c n c nghin c u v t c nh ng k t qu nh t nh c v phng php lu n cng nh th c t . Chng ta c th ng d ng nhi u ph n m m c trng khc r t thu n l i cho d bo bi n ng. B c 5: nh gi tc ng mi tr ng nh gi tc ng c ti n hnh d a trn vi c p d ng m t cch h th ng khi ni m v tnh ng k , s d ng cc chu n ch t l ng v tiu chu n ch t th i. Phn tch chuyn mn c s d ng nh gi ph n trm bi n ng cc tham s l a ch n so v i i u ki n t nhin ban u. Nh ng thng tin b sung c th c thu th p t c ng ng thng qua cc cu c h p ho c i u tra t i ch . C ng ng c th m t c nh ng ngu n ti nguyn quan tr ng v nh gi chng trn t ng a bn v i u ny ph i c tnh t i trong qu trnh nh gi. B c 6: Tm v t ng h p cc gi i php gi m nh tc ng. Gi i php gi m nh tc ng ph thu c hon ton vo lo i d n v c i m a phng. Gii php gi m nh tc ng c th bao g m cch thc lm gi m l n c a tc ng ho c n b tc ng. Tuy nhin d i y s d n ra m t s gi i php chung nh t: 1.Gi m s d ng n c v gi m x th i b ng vi c c i thi n i u ki n ph c h i ti nguyn, lm s ch n c th i, ti s d ng. Ch n l a s x l n c th i nh m lm s ch n c trn c s gi i bi ton chi ph, l i ch. i v i cc ngu n i m, c n x l n c th i t i b c 2 v trn n a b ng cc bi n php l, ho v sinh h c. 2. Trong cc d n nng nghi p c s d ng ho ch t c n ti n t i t c vi c s d ng thu c h p l, ng k thu t. C c ti u ho xi mn b ng vi c b tng ho ho c ph xanh b m t lu v c.

49

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

3. Pht tri n chng trnh ki m sot nhi m vng c a sng do ngu n m t t ton b ph n t li n a ra. S d ng vng t ng p n c lm cng c ki m sot nhi m m t. Qu n l cc ngu n th i m t thng qua vi c ng vin ton th c ng ng tham gia b o v mi tr ng. 4. L a ch n nh ng d n c tc ng mi tr ng t nh t ho c a vo d n nh ng gi i php cng trnh c tc d ng c i thi n mi tr ng t t nh t. Ngoi tc ng n hai thnh ph n mi tr ng khng kh v n c nu trn ph i nh gi tc ng c a d n n cc thnh ph n khc nh n c ng m, t, sinh v t v cc thnh ph n kinh t , x h i, r i ro mi tr ng. Nhng h ng d n nh gi tc ng n cc thnh ph n ny c th xem thm Ph l c 1 v cc ti li u tham kh o. Khi c i u ki n, chng ti x ti p t c bin so n ti p n i gio trnh ny. Tuy nhin, c th th y r r ng, cc b c nh gi hai m c trn l nh ng g i h u ch cho vi c nh gi tc ng n cc thnh ph n mi tr ng khc. (ngu n: 4, 5, 6. ) 6. nh gi tc ng n ch t l ng MT t v n c ng m t v phng di n tnh ch t c a mnh c phn lo i. M i lo i t u c c i m ring v c c trng b i cc ch s c a chng (nh pH, me, % v t l, x p, t tr ng, % h u c, d n i n EC, thnh ph n dinh d ng khc nhau nh N, P, K, Si, Ca...) Nh ng thng s (hay ch tiu) ring c a cc lo i t d n c hnh thnh qua th i gian. S t n t i c a kh quy n, thu quy n v sinh quy n gp ph n t o nn cc c i m ring c a t ng lo i t (Soil) . Trong qu tnh pht tri n, con ng i v cc ho t ng s n xu t, sinh ho t ph n no tc ng vo t. Khi m c tc ng cn y u, nh th tnh ch t c a t t thay i (c v v t l, ho h c, v sinh h c). N u nh ng tc ng m nh th kh nng ti t o c a t (kh nng ph c h i - t lm s ch) khng s c ch ng l i v tnh ch t t bi n i theo. V d : Lo i t ph sa sng H ng c pH kho ng 6,80 n 7,10 n u sau nhi u nm canh tc s d ng m t l ng phn Supe l n l ng axit d s tch t vo cc h t keo t d n n pH t gi m xu ng (v d 6,00 n 5,80). N u lin t c t i cho nng nghi p b ng n c th i c a khu v c cng nghi p, t s d n n d n tch lu c ch t t kim lo i n ng (v d : Cu, Zn, Ag, Fe,...) Khi tnh ch t t thay i, kh nng l c n c c a t gi m xu ng th ng th i n c m t b n hn s lm tch lu ch t b n trong n c ng m. Qu trnh khai thc n c ng m qu m c lm l kh ti n c ng m d n n hi n t ng tng i n th oxy ho kh cng l m t nguyn nhn lm m t s ch t ho tan m nh hn gy nhi m n c ng m (v d Asen) Nh v y, tnh ch t t v ch t l ng n c ng m c lin h r t tng h v i nhau. y,tnh ch t t hi u l tnh ch t c h u c a n, t c th l khng t t ( t ct) khi c tc ng c a ho t ng c a con ng i c th s lm km i (sa m c ho) cng c th d n d n t t hn (ch ng t i s n xu t nng nghi p, tr ng r ng...). Nh v y, m c d x u i, hay t t hn ln th t cng u ch u tc ng c a con ng i v thay i v ch t l ng. Trn quan i m TM chng ta ph i xc nh cc tc ng c a con ng i n ch t l ng t. Nhi m v ti p theo m i l xem xt tc ng c l i hay gy h i. M t s hi u ng c a con ng i n c i m t v n c ng m c gi i thi u b ng sau:

50

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 3.6. Cc nh h ng c a ho t ng s n xu t n mi tr ng t Ch tiu t

V ha h c t

V t l t

Thay i c l i Phn khong (c dinh d ng tng ln) Tng c ng nguyn t vi l ng Gi m m n (do t i n c) Tng oxy ha - kh (do thong kh) C u trc x p v n Gi v ng k t c u t (do phn h u c) Cy su, gi m (n c t i, n c ma) Do phn bn h u c pH tng Ma/ m Thong kh S tr ha c a t (do cy su, thm t m i m )

Bnh th ng Thay i cn b ng trao i ion. Thay i pH Thay i cc gi ng cy s n xu t. Thay i c u trc Thay i vi kh h u t

Thay i b t l i Cn b ng ha h c c ch t c d i v di t cn trng M n ha Tch ly qu m c ch t dinh d ng

Sinh h c t

Thay i lo i cy v vi kh h u t

Th i gian (t c thay i)

t b nn ch t C u trc b t l i chuy n ha ha h c. Tr ng cy lm nm qu m c. Canh tc qu m c, lm t qu su (lm gi m vi sinh v t v giun) Ha ch t c C m m b nh Xi mn t th ha L m d ng phn bn

Ngu n: (Ti li u [7] - 1996) i v i n c ng m, cc ch tiu c a t cng gin ti p nh h ng n n c ng m. Tuy nhin, cc tc nhn m nh v tr c ti p lm ch t l ng n c ng m km i l: Cc ki u s d ng t (t i b ng n c th i, bn c n, s d ng ch t th i c h i v ngay c ch t th i khng c h i, khoan gi ng, ho t ng l y t lm bi chn ch t th i, nhi m m n, khai thc m , c bi t quan tr ng l lm thay ithu v c vng t ng p n c . Cc b c th c hi n cng nh phng php s d ng cng tng t nh TM n ch t l ng n c m t. M t v n c n h t s c lu tm l cc c i m t, c i m n c v thng s , ch s quan tr ng m nhm cng tc TM l a ch n ng a ra. 7. nh gi r i ro (ngu n: [5]) R i ro mi tr ng l nh ng t n h i b t ng khng l ng tr c c x y ra gy t n h i n c s v t ch t (nh c a, cng x ng, ng x, h p, sn bay, b n c ng...) ho c s c kh e c ng ng (b nh d ch, kh c, n c b n...) ho c n ngu n ti nguyn thin nhin (r ng, sng h v ngu n n c, khong s n, a d ng sinh h c).

51

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

ti n hnh nh gi r i ro, c th theo h ng d n sau: Nghin c u nh gi r i ro Qu n l r i ro

Phng th nghi m v quan st th c a v nh h ng x u i v i s c kh e v ti p xc i v i t ng ch t c. Thng tin v cc phng php ngo i suy v li u l ng cao, th p i v i ng i v sinh v t.

Xc nh hi m ho c t c gy ra nh h ng x u khng ?

Pht tri n cc bi n php l a ch n i u ch nh

nh gi s ph n ng l i li u l ng (m i quan h gi a li u l ng v ph m vi nh h ng i v i ng i l g? c i m r i ro (ph m vi nh h ng x u l g trong 1 nhm dn s bi t)

nh gi h u qu s c kh e, kinh t , x h i, chnh tr c a cc phng n l a ch n i u ch nh

o c ngoi th c a, tnh ton kh nng ti p xc, c i m dn c.

nh gi ti p xc no th ng b v bi t tr c c trong nh ng i u ki n khc nhau no ?

C quan quy t nh v hnh ng

Hnh 3.2. Cc b c trong nh gi r i ro c s d ng

- Xc nh khu v c i h i c s nng c p, b sung ( c bi t i v i nh my m i xy d ng v c s thay i cng ngh ). - Trnh by c r ng ho t ng c a cng trnh l an ton. - B o m c "gi tr ti n t " vi c cung c p an ton. V b n ch t, nh gi r i c th c s ng d xc nh u tin i v i chi ph cho cc bi n php lm gi m r i ro. - H i ng nghin c u qu c gia M (1983) xu r i ro v c c u c c quan b o v mi tr ng M ng ti c n cn c nhi u h n ch i v i ADB. s th i gian, b c ny r t c n thi t xc nh nh ng i v cc ch t c h i. t v pht tri n m t c c u nh gi (USEPA) s d ng t 1986, nhng trn hnh 3.4 c m t h th ng v m quan tr ng x y ra cc hi m h a

7.1. C c u r i ro c xu t cho cc d n pht tri n Nm 1983 H i ng nghin c u qu c gia M trnh by cc b c nh gi r i ro trong m t c c u thch h p v n c c quan b o v mi tr ng c a M s d ng (1986). Trung tm ng - Ty, Smith v c ng s (1988) a ra c c u nh gi r i ro nh sau (hnh 3.3)

52

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Xc nh m i nguy hi m Tnh ton, phn tch hi m h a ( nh ngha v chu trnh dng, h th ng gi i h n, qui trnh chi t xu t, v n chuy n v phn tn) nh gi ng truy n mi tr ng (nh gi ny c lin quan n cc nh h ng x u: x , hm l ng, ti p xc, li u l ng) c tnh r i ro Qu n l r i ro Hnh 3.3. C c u nh gi r i ro do Smith v c ng s xu t 1988 Trn hnh 3.3. nu m i quan h c a khi ni m c b n v nh gi r i ro v i cc qu trnh nh gi r i ro v cc b c ho t ng (h ng d n)
(Khi ni m v nh gi r i ro) Ci g c th d n n sai tri ? Qu trnh DGRR (H ng d n)

Xc nh hi m h a

i m qua

K ton hi m h a

Gi i h n (GH)

M c kh c nghi t c a h u qu x u H u qu x u nh th no x y ra Ci g c n ph i lm gi m r i ro

nh gi ng truy n mi tr ng

c tnh c a r i ro S th c hi n

Qu n l r i ro

Hnh 3.4. M i quan h c a khi ni m nh gi r i ro Trong khi ni m v nh gi r i ro, ng i ta s d ng m t b ba cu h i sau: 1. Ci g s x y ra i v i d n nh h ng g c th x y ra v tc ng n s c kh e c a con ng i. nh h ng ny c th lan truy n qua mi tr ng (mi tr ng n c, kh, t, th c ph m...)

53

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Cc h u qu lm ch t ng i, tai n n c th x y ra 2. Ph m vi v m c quan tr ng c a cc h u qu x u l g ? S l ng ng i b nh h ng, s l ng ti n tiu ph, c a c i b h h i, vng a l b tn ph. 3. H u qu x u ra sao ? V i t n su t no gy ra cc h u qu x u , b ng ch ng l ch s v th c t kinh nghi m no c xem xt kh nng r i ro c th x y ra. 7.2. M i nguy hi m v s khng ch c ch n M i nguy hi m c lin quan n cc d n pht tri n kinh t bao g m: - Ha ch t c h i i v i ng i, ng th c v t - V t ch t d chy v d n - Cc thi t b c h c b h h ng s r t nguy hi m i v i ng i v c a c i. - Cc cng trnh v , h h ng ( p n c...) - Thin tai lm tng m c nguy h i k th t. - Tn ph h sinh thi (ph d ng ha, xi mn t...) Thng tin v cc hi m h a trn n u khng ch c ch n th c th c n n nh gi r i ro mi tr ng (GRRMT). - Ti m nng gy ra cc ha ch t c h i. T l v s l ng. - Ho ho n v gy n - V n chuy n v s hu ho i c a ch t gy nhi m c trong mi tr ng. - Ha tan, phn tn m t cch c h c. - Ti p xc v i c t , ai ti p xc, bao nhiu ng i, bao lu. - D on li u l ng xm nh p vo ng i d a trn th nghi m ng v t. - T l h h ng cc tr m thi t b , nh my c kh, ki n trc. - Tc phong lm vi c c a con ng i; thi u st c a cng nhn, ph n ng c a x h i. - Tai bi n thin nhin ( ng t, bo, sng th n). - S phn b h th ng thot n c, m c n c, th c v t v vi kh h u. Nh ng s khng ch c ch n n y sinh t : - Thi u hi u bi t v t m quan tr ng c a m i quan h :nguyn nhn nh h ng (nhn qu ) thi u ki n th c khoa h c (l thuy t) v d v s tch t sinh h c c a cc ha ch t c h i trong chu i th c n, ph n ng c a cy tr ng i v i nhi m khng kh. - S li u km do l y m u, o c v x l. - Thi u s li u, s li u khng ng b v khi o c khng tun th cc nguyn t c v i u ki n mi tr ng c a d n. - T ti li u v c t sinh thi c ngo i suy t ng v t sang ng i v t li u l ng cao trong th nghi m n li u l ng th p khi ti p xc. - T ng thnh ph n mi tr ng thin nhin c s bi n ng (bi n ng th i ti t, kh h u; ch th y vn...) - Cc gi thi t tnh ton, nh gi chnh xc, nh y bn c a gi thi t v k t qu th c t , s n kh p gi a xt on v k t qu th c t x y ra. - i m m i l c a d n (p d ng cng ngh , ha ch t, s thay i a i m, thi u kinh nghi m, l ch s s li u...)

54

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

7.3. Qu trnh nh gi r i ro nh gi r i ro bao g m 5 giai o n chnh sau y: xc nh hi m h a, phn tch hi m ho , nh gi ng truy n mi tr ng, c th r i ro v qu n l r i ro. Xc nh hi m h a Xc nh hi m h a l li t k nh ng kh nng c th x y ra c a cc ngu n gy nguy hi m. y l b c nh gi u tin c ch ngay cho ng i qu n l khi nh gi d n. Xc nh r i ro ph c v cho d bo nh l ng cc nh h ng c a d n m GTMT c p. Nh ng ngu n thng tin khc nhau, h s v tai n n, v cc k thu t khc c th c s d ng xc nh cc s vi c x y ra c th gy nguy hi m. Nh ng ngu n thng tin ti li u l: - H s v tai n n trong cng lo i nh my hay c th s d ng: h s cc ho t ng tng t . - Th o lu n v i cc k s tham gia thi t k cng trnh - Tham quan nghin c u hi n tr ng (nh my) - N u c nghin c u v m i nguy hi m hay ho t ng c a nh my theo thi t k th c th s d ng n xc nh ti m tng nguy h i. N u khng c nghin c u lo i ny th c n thi t ph i ti n hnh nghin c u xc nh u l i m c n kh c ph c trong thi t k hay trong ho t ng hi n nay cha th t ph h p ngn ng a cc tai n n. - C n ph i quan tm thm cc y u t nh h ng khc ch ng h n nh th i ti t kh c nghi t, ng t... Nghin c u v m i nguy hi m v kh nng ho t ng c a m t cng trnh ng vai tr quan tr ng trong vi c xc nh m i nguy hi m ti m tng. Nghin c u ny l nghin c u ki m tra chi ti t v thi t k c a nh my. M c ch c a n l m b o nh ng nt c b n c k t h p v i nhau c c s an ton, ho t ng c kinh nghi m c a nh my v trnh c nh ng i m m d n c th gy ra nh ng tc ng x u. M t nhm nh chuyn gia c kinh nghi m s ti n hnh nghin c u ny; n bao g m: - Nhm tr ng - Tr l nhm - Ng i phn tch r i ro - K s ph trch qu trnh thi t k - K s ki m tra - Cn b qu n l v n hnh ho t ng c a nh my - Cn b ph trch b o d ng Trong cng tc xc nh m i nguy h i c s khng ch c ch n. S khng ch c ch n ch y u l kh nng c a "ng i nh gi" m b o r ng t t c v t ch t nguy hi m v s ki n nguy hi m c xc nh. 7.4. c th r i ro c th r i ro (Risk Characterization) l s bi u hi n r i ro i v i t ng c th , cc c ng ng hay cc i t ng b tc ng khc. S bi u hi n ny c nh l ng ha. c i m ny th ng a v nh ng gi tr nh l ng cao hn m c trung bnh. V d s ng i b ch t, b au m, thng t t, n v th i gian... C 2 m c ch chnh trong vi c th c hi n nh gi r i ro mi tr ng. Tr c h t c n bi t r i ro, sau l lm gi m n. Vi c lm u tin v GRRMT l xem xt kh nng ch p nh n r i ro. S bi u hi n c a r i ro i v i ng i th ng l t vong "i m cu i" v s bi u hi n bao g m cc thnh ph n sau: Chi u di th i gian

55

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Tu i th - Tu i lao ng ti p xc v i ch t c c a cng nhn. - Hng nm - Nh ng th i k c bi t khc c th l a ch n c lin quan n ti p xc. S l ng ng i: - C th - M t nhm ng i c xc nh l a ch n, a phng, ngh nghi p. - Dn s trn m t a bn chnh tr , hnh chnh hay a l. Ngu n c th r i ro - u c l ch s hay kinh nghi m v r i ro. - Ni no c m hnh d bo v r i ro c s d ng Trong khi xem xt c th r i ro, ng i ta ti n hnh so snh r i ro c th x y ra do vi c th c hi n d n ny v i m t d n th c hi n c nh ng nt tng t . D a vo cc thnh ph n c a s bi u hi n r i ro m ta c th ti n hnh vi c so snh. Ngay trong m t d n, ta c th so snh (v d t l t v ng) c a cng o n ny v i cng o n khc gi a phn x ng ny v i phn x ng khc... 7.5. Qu n l r i ro M c ch cu i cng c a qu n l r i ro l l a ch n v th c hi n cc ho t ng lm gi m r i ro. Qu n l r i ro cung c p cc thng tin c n thi t cho cc nh qu n l d n nng cao qu trnh ra quy t nh cho cc d n pht tri n c n vay v n. Quy t nh ny khng ph i hon ton l m t b n t ng trnh thnh cng hay khng thnh cng v cng c a m t d n, b i v r ng c quan c p kinh ph th ng xuyn lin h v i d n trong khu xy d ng. y GTMT v GRRMT th ng a ra cc yu c u l d n khng gy ra t n th t v mi tr ng. Qu n l r i ro l s nh gi cc phng n, cc bi n php gi m nh r i ro v vi c th c hi n cc phng n. Bi n php ph i t c hi u qu (chi ph h u hi u). Trong m t vi tr ng h p t c m t s l i ch nh t nh nh ph i ch p nh n s r i ro c th x y ra. 8. Cu h i v bi t p chng II 1. Thng s mi tr ng, ch s mi tr ng l g? 2. Th no l tr ng s c a ch s mi tr ng 3. Phng php ma tr n n gi n c th cho k t qu r khng? 4. Sau khi xy d ng ma tr n n gi n c c n xy d ng ma tr n nh l ng khng? V sao? 5. Th no l t m quan tr ng c a tc ng? M c c a tc ng? 6. Trong b ng v d (trang.36..), c t ng v hng ngang c t ng s i m cho php nh gi g? 7. Gi tr l i nhu n hi n t i (NPV) l g? 8. V sao l i ph i s d ng NPV v B/C 9. Khi th c hi n phn tch kinh t mi tr ng chng ta c n ch n quy n l i mi tr ng cho tng lai. Quan i m th c s ph i hi u th no?

56

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng IV M U CNG TM V M T S TM VI T NAM

1. M u cng nh gi tc ng mi tr ng cng TM l khung chung cho cc vi c s lm trong t nh gi. M i qu c gia, m i m t t ch c c th c m u cng nh gi tc ng mi tr ng ring. Sau y l m u cng chung cho cc d n d a c b n theo m u c a Ngn hng th gi i. M u ny ng th i l m u so n th o bo co t ng h p k t qu nh gi. 1.1. M u 1.2. Thng tin c b n v d n M t s l c cc b ph n c u thnh d n, m c tiu c a t ng b ph n, c s th c hi n cc b ph n ny, l ch s xu t d n, hi n tr ng v th i gian bi u th c hi n. M i quan h c a d n v i cc d n khc trong khu v c . 1.3. M c tiu c a TM M c tiu c a TM, th i gian bi u c a ho t ng nh gi, m i lin h v i cc ho t ng th c hi n d n trong cc giai o n khc nhau (lu n ch ng kh thi, thi t k , thi cng, v n hnh, quan tr c). 1.4. Cc i h i v th c hi n TM Nu ln cc i h i theo cc quy nh hi n hnh c a qu c gia, c a a phng, c a t ch c qu c t , m vi c nh gi ny ph i theo. 1.5. Ph m vi nghin c u Xc nh ph m vi khng gian v th i gian xem xt trong nh gi, gi i thch l do. 1.6. N i dung nghin c u C nh ng n i dung nh gi c th nh tr c, c nh ng n i dung s pht hi n trong qu trnh nh gi. C n nu r ph n no l nh tr c, ph n no s xc nh trong qu trnh nh gi. 1.7. Nhi m v 1: M t d n M t d n: m c tiu, v tr, b tr, quy m, cng su t? cc thnh ph n h p thnh v i m t c n thi t; cc ho t ng trong th i gian chu n b , trong th i gian th c hi n chnh th c; th i gian bi u; nhn l c; thi t b phng ti n; d ch v ; cc ho t ng v n hnh, khai thc b o d ng; cc ho t ng h tr ngoi hi n tr ng; th i gian pht huy hi u qu c a d n. 1.8. Nhi m v 2: M t mi tr ng M t hi n tr ng mi tr ng, cc bi n i mi tr ng c th x y ra do th c hi n d n t i khu v c d n, bao g m (a): mi tr ng v t l, (b) mi tr ng sinh h c, (c) mi tr ng x h i - vn ho. 1.9. Nhi m v 3: Lu t php, quy nh Cc lu t php, quy nh lin quan: ch t l ng mi tr ng, b o v s c kho , s d ng ti nguyn thin nhin, b o v a d ng sinh h c. Cc lu t php qu c t , khu v c lin quan.

57

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

1.10. Nhi m v 4: Xc nh cc tc ng c th x y ra Phn bi t tc ng tch c c v tc ng tiu c c, tr c ti p v gin ti p, tr c m t v lu di, o ng c v khng o ng c. M t tc ng m t cch nh tnh v nh l ng, n u c th c n m t thnh gi tr mi tr ng tnh b ng ti n phn tch chi ph l i ch. 1.11. Nhi m v 5: Nghin c u cc phng n thay th Phng n thay th bao g m cc thay th : v tr d n, thi t k , cng ngh , phng ti n, thi t b s d ng, t ch c thi cng, phng php v n hnh, b o qu n. So snh phng n c v m i v tc ng mi tr ng, v u t, v chi ph v n hnh, v thch h p v i a phng, v o t o, quan tr c. C n ch r tc ng no trnh c, tc ng no khng th trnh. C g ng so snh chi ph - l i ch c a cc phng n, k c phng n nh ch th c hi n d n. 1.12. Nhi m v 6: K ho ch ch ng cc tc ng tiu c c K ho ch bao g m: cc ho t ng phng ch ng, kh c ph c, x l, th i gian bi u, ngn sch, nhn l c, t ch c o t o, cc ho t ng h tr . 1.13. Nhi m v 7: Cc th ch th c hi n cc khuy n co c a nh gi TMT Xem xt cc th ch c, s d ng cc th ch c v thi t l p th ch m i n u c n thi t. 1.14. Nhi m v 8: xu t k ho ch quan tr c theo di 1.15. Nhi m v 9: Ph i h p v i cc c quan khc, cc t ch c khc. Ph i h p v i cc ngnh, cc c p c a Nh n c c lin quan, v i cc t ch c x h i. 1.16. So n bo co TM Bo co ph i ch a ng cc n i dung xc nh trong cng ny. Ph i t p trung vo cc pht hi n l n c a nh gi TMT. Trnh by r rng, d hi u. 1.17. Thnh ph n nhm chuyn mn, phn cng trong nhm, t ch c c a nhm 1.18. Th i gian bi u lm vi c c a nhm 1.19. Cc thng tin khc c n c trong cng TM. Trong qu trnh th c hi n cc b c trn, tu theo d n v tnh ch t v quy m c a n nhm cng tc c n quy t nh t p trung cng vi c vo b c no cho hi u qu nh t. Nhm cng tc cng c n xc nh cc yu c u c a t ng b c theo c i m mi tr ng (cng nghi p, nng nghi p, r ng, th y s n, giao thng, b n c ng, khu x l th i, b nh vi n, s d ng t, quy ho ch t.v.v...) m tm, ch n y u t mi tr ng ph h p v i cc hnh ng c a d n. 2. Gi i thi u m t s tm t t k t qu th c hi n TM Vi t Nam c i u ki n tham kh o, hnh dung cng tc, b c i, cc phng php suy on, chng ti gi i thi u (tm t t) m t s TM c th c hi n trong th i gian tr c y n c ta. Nh ng thng bo ng n g n ny n m c phng php, c nh ng xu t v bo co c th . V i u ki n th i gian khng th i qu nhi u, h c vin c th ti p t c nng cao nh cc ngu n ti li u tham kh o 2.1. Quy trnh TM chi n l c (TMC) v i quy ho ch h th ng ng giao thng (Ngu n: T p ch Giao thng v n t i 10/2002) 1. Cc ch th nh gi

58

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Cc ch th nh gi gip cho vi c cn nh c cc phng n tuy n c th bao g m m t vi ho c t t c cc v n sau: t c cc m c ch giao thng ra khi xc nh x ng (v i ng lin t nh l tuy n n i t t nh A n t nh B, qua cc i m trung gian C, D, E.v.v... c nng l c v n t i l X xe/ngy m ; v i ng th nh m ngn ng a n n n t c giao thng c d on c th n y sinh, t o s lin hon trong h th ng v n t i v c i thi n h th ng giao thng.v.v...). M i phng n tuy n u ph i tho mn yu c u c tnh chi n l c ny. Tnh tr ng chi m d ng t: S b tnh ton trn b n hi n tr ng s d ng t xt cho m i phng n v di n tch t ng lo i t m m i phng n tuy n chi m d ng. N u c b ng gi tr cho cc lo i t th ch s ny c th tnh ton b ng ti n ti n so snh. N u cha c khung gi t th c th xem xt trn di n tch t ng lo i t, gi m chi m d ng v i cc khu v c ng dn c, cc khu t c gi tr cao, t nng nghi p ang c nng su t thu ho ch nng s n cao, t v n tr ng cc lo i cy c s n c a vng, t ng p n c.v.v... T ng s ng i dn s ch u nh h ng c a tuy n ng quy ho ch, bao g m nh ng ng i bu c ph i ti nh c, s ng i m t ngu n ki m s ng, s ng i s ph i ch u ti ng n cao, s ng i ch u nhi m do con ng. Cn nh c xem li u nh ng k ho ch ti nh c c bao g m nh ng kho n b i th ng y cho nh ng m t mt c a ng i dn, nh ng d ch v di chuy n ni , s thi t l p ni m i v s ho nh p v i c ng ng ch nh. Li u nh ng ng i ti nh c c kh nng l y l i c m c s ng tr c y. Nh ng kh nng chuyn mn c a h c c s d ng ni m i khng? Cc y u t ny c cn nh c ng th i nh m t nh gi nh h ng t i ng i dn. M c g n v i khu v c c nh y c m v mi tr ng nh: V n qu c gia, khu b o t n, di tch l ch s , vng danh lam th ng c nh... S l ng cc i m nh y c m n m trong vng nh h ng cu i h ng gi ch o so v i tuy n ng. M c gy nh h ng t i ti nguyn n c: xa, g n t i cc dng sng, xa, g n cc ngu n n c v s thot n c t ng: con ng c n m trn nh ng knh thot n c chnh (sng ngi, knh r ch ho c cc ni tr n c ng t chnh (h ch a n c) c a hi n t i v tng lai khng? M c tc ng t i a d ng sinh h c: con ng s i qua vng c h sinh thi, ng th c v t c gi tr b o t n (vng b o t n, vng hoang d, t ng p n c, r ng nguyn sinh, ni c loi ang b e do ), ho c xt m c g n c a tuy n ng t i cc vng ny. Ch t l ng khng kh t i cc khu dn c g n ng theo d tnh c v t gi tr cho php c a TCVN ng v i th i gian d bo hay khng, m c v t? Ti ng n t i cc khu dn c v cc khu c n yn tnh g n ng theo d tnh c v t gi tr cho php c a TCVN ng v i th i gian d bo hay khng, m c v t; ch tiu v n c th d dng xc nh b ng cch dng m hnh: lan truy n ti ng n thng th ng, cc khu dn c v cc khu v c nh y c m v ti ng n (cc khu vui chi gi i tr, cc vng nng thn yn tnh ho c cc khu v c c n yn tnh do cc chnh quy n a phng xu t) trong ph m vi xem xt u c xc nh nh m hnh ny. 2. Cc phng php nh gi M t s phng php nh gi thng th ng, c th s d ng k t h p l: S d ng ki n chuyn gia, m t b ng vn b n, h i th o, m hnh ho, v b n v phn tch tnh g n gi cc vng v l p ma tr n so snh.

59

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

S d ng ki n chuyn gia: l phng php thng d ng trong TMC, ki n chuyn gia c tham kh o trong su t qu trnh TMC v cng v i cc phng php k trn trnh c cc sai st g p. Phng php v b n l khng th thi u c trong TMC. B n c t l lm hi n r rng y u t v a l, hnh chnh, phn b dn c nh cc con sng, vng c ng, ng la, lng m c, t tr ng r ng ho c vng t t v.v... ch ra c v tr c a nh th , cha, tr ng h c, b nh vi n, cc khu v c dn c v nh c a h . Trn b n ny con ng quy ho ch s c a vo sao cho s c m t c a ng khng xm h i nh ng gi tr mi tr ng c n c b o v v khng lm hnh thnh cc i m nng v mi tr ng, khng lm qu t i nhi m t i vng ti p c n. B n c s d ng ngay b c sng l c v l a ch n cc phng n? tuy n ban u. Nhm ng i lm vi c cng b n lc ny bao g m ng i l p k ho ch giao thng, ng i ph i h p v mi tr ng, chnh quy n a phng... Ng i l p k ho ch giao thng lun ch t i s t i u trong lu thng hng ho, hnh khch v s ph h p v i quy ho ch pht tri n chung trong vng, a ra quy m v v tr con ng (v i i m i v i m n c a tuy n ng, kh ng, c p ng c s n song c th thay i d ng tuy n theo g i c a ng i ph i h p v mi tr ng). Ng i ph i h p v mi tr ng ph i lun quan tm n cc y u t mi tr ng c tnh c n tr s pht tri n k ho ch giao thng, c th yu c u thay i quy ho ch; cn nh c t i cc y u t t nhin c gi tr nh cc vng bi sn b n, cc khu du l ch, cc khu b o t n, cc di tch l ch s , c gi tr kh o c .v.v... c n c gi gn c bi t v mi tr ng. Chnh quy n a phng hay ng i dn a phng l nh ng ng i c kh nng xc l p v tr a phng trong qu trnh th c hi n quy ho ch v c th a ra cc ki n v c i ti n lin quan n t ai v cc v n lin quan n cc quy n l i c a h trnh cho cc mu thu n c th pht sinh mu n hn (mu thu n v tn ng ng hay phong t c t p qun.v.v...). Vi c th o lu n trong nhm c vi t ra lm cn c xem xt ti p t c. H i th o: M c ch TMC trong vi c l p k ho ch h t ng GTVT l t c tnh b n v ng, thn thi n mi tr ng. Vi c ny ch c th t c n u nh ng quan i m c a nh ng nhm ng i ch u nh h ng c a vo xem xt m t cch y nh ng giai o n khc nhau c a qu trnh TMC. M c ch h i th o l : tng c ng tnh cng khai trong vi c a ra quy t nh, qua vi c cung c p thng tin; nh n c thm thng tin h u ch v nh ng tc ng ti m tng v bi n php gi m nh chng; nh n c s ng h cho xu t chnh th c b ng cch l ng nghe ki n c a cc nhm lin quan trong qu trnh l p k ho ch/trnh c s tranh ci, i u v gy ch m tr sau ny trong qu trnh ra quy t nh do s ph n i c a cng chng; ngn ng a vi c tri n khai xy d ng ng khng c ch p nh n v m t mi tr ng. Thnh ph n tham gia h i th o bao g m cc nhm thu c c quan Nh n c v cc nhm cng chng lin quan. Nhm thu c c quan Nh n c g m: c quan c th m quy n (B TN&MT); c quan xu t quy ho ch (B GTVT); chnh quy n cc a phng v cc t ch c ch u trch nhi m v b o v mi tr ng, v b o t n thin nhin, di s n, b o v c nh quan, l p k ho ch s d ng t v ki m sot nhi m; cc t ch c ngnh ngh thu c Nh n c c th ch u nh h ng (nng nghi p, nng l ng, ngh c, lm nghi p, v.v...) cc t ch c qu c t c lin quan (UNEP, UNESCO). Nhm cng chng c th g m: i di n cc c ng ng a phng, nh ng ng i s h u t v nhm dn c; i di n cho nh ng ng i s d ng mi tr ng (cc ch trang tr i) v i di n cho nh ng ng i s d ng con ng. H i th o c ti n hnh sau b c sng l c. N i dung c th xem xt ng th i t i vi phng n tuy n c ch n, bin b n h i th o c s d ng trong qu trnh xc nh ph m vi v cn nh c khi thi t l p ma tr n so snh.

60

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M t b ng vn b n c s d ng sau m i cu c trao i chuyn mn v sau h i th o, cng c th d i d ng cc k t lu n sau cng cho m i b c th c hi n TMC, cng chnh l b n TMC c a quy ho ch. M hnh ho c dng tnh ton l ng kh nh knh, l ng kh axit pht th i do giao thng ng b khi qu trnh khai thc v n t i c th c hi n. M hnh ho cng c s d ng d bo n v m c nhi m khng kh t i nh ng i m nh y c m v ti ng n v nh ng i m c yu c u kh ng ch nhi m. M hnh ho c s d ng sau b c xc d nh ph m vi, k t qu m hnh gp ph n l p b ng ma tr n so snh. V i trnh cao c a cng ngh my tnh, m hnh cn gip ch trong vi c t o c nh quan p trong qu trnh hnh thnh tuy n ng (s u n l n hi ho c a ng v i c nh quan chung). Ma tr n so snh c s d ng trong qu trnh so snh phng n, ma tr n c th l p theo cch so snh tng i hay so snh gi tr .

- So snh tng i: l cn c vo m c t c c a phng n (PA) ng v i cc ch tiu m nh gi m c t c l t t, trung bnh hay km. T cc m c nh gi c th ch n ra phng n t c m c nh gi c th ch n ra phng n t c m c t t nh t, v d xem ma tr n so snh 3 phng n sau: V i quy c PA no th a mn t t nh t ch tiu no th c ghi 3 d u (O), t t trung bnh th ghi 2 d u (O) v t t t nh t th ghi 1 d u (O), v i k t qu so snh nh v y th c th nh n th y PA2 l p ng cc ch tiu mi tr ng t t nh t. B ng 4.1. Ma tr n so snh theo 3 phng n PA1 Ch tiu 1 Ch tiu 2 Ch tiu 3 Ch tiu 4 Ch tiu 5 Ch tiu 6 Ch tiu 7 O OO OOO O OO OO OO PA2 OO OOO O OOO OO OO O PA3 OO O OO OO O OOO O

Trong nhi u tr ng h p ma tr n so snh, ngoi nh ng ch tiu v mi tr ng, cc ch tiu v kinh t k thu t cng c em vo so snh ng th i. - Ma tr n so snh gi tr : khc v i ma tr n so snh tng i ch dng tr ng s cn nh c. Tu theo t m quan tr ng c a cc ch tiu mi tr ng m a ra cc tr ng s khc nhau. V d ch tiu 1,2,5 c tr ng s l 0,5, ch tiu 3,4 c tr ng s l 1, ch tiu 6,7 c tr ng s 1,2 v v i i m tr ng s nh th th PA1 trong v d trn s l PA t t nh t v m t mi tr ng. Vi c cho i m tr ng s c n c th ng nh t gi a cc thnh vin trong nhm xt TMC. 3. Cc bi n php gi m thi u tc ng tiu c c Cc bi n php gi m tc ng tiu c c trong TMC, n u xt ring cho quy ho ch ng b l khng ton di n, song do ph m vi nghin c u ra, trong giai o n TMC c th bao g m cc bi n php gi m thi u sau:

61

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Gi i php i u ch nh quy ho ch L gi i php nh m lo i b hon ton cc hi u ng tiu c c nh m c i thi n s ho nh p c a quy ho ch vo mi tr ng. Cc gi i php gi m nh cng c th cho php t i u ho cc tc ng tch c c nh m lm cho quy ho ch t t hn. Bi n php gi m tc ng tiu c c t t nh t trong giai o n ny l phng trnh/c nh ng s a i c n thi t i v i quy ho ch khng nh h ng n mi tr ng (v d , n u tuy n ng d nh c t ngang qua m t khu v c t nhin c nh y c m th thay i tuy n ng i th ng i vng qua khu v c c nh y c m, l cch t t nh t trnh tc ng). Chnh v l do ny m m t i u r t quan tr ng l pht hi n ra nh ng tc ng c m t chnh i v i mi tr ng cng s m cng t t trong qu trnh so n th o quy ho ch ng cng v i cc quy ho ch pht tri n khc cn c th thay i c h ng c a tuy n ng trnh vi c hnh thnh cc i m nng. Gi i php lm gi m l ng kh nhi m pht th i t giao thng ng b : Mu n gi m l ng kh pht th i t giao thng ng b c n th c hi n m t s bi n php nh sau: - Nng cao n n p s d ng xe tnh tr ng k thu t t t nh t b ng cch th c hi n y quy nh v khm xe v b o d ng xe th ng xuyn ng th i o t o li xe c trnh chuyn mn cao. - Lo i d n cc xe i c, s d ng qu lu v ang v n hnh v i tnh tr ng k thu t r u r. Trong tng lai cc xe nh p kh u yu c u ph i c su t hao nhiu li u nh . - Nghin c u ng d ng cc nhin li u s ch cho t xe my (kh thin nhin, nng l ng i n v nng l ng m t tr i). - Gi m ch t c giao thng trong thnh ph b ng cch gi m phng ti n c nhn v tng phng ti n cng c ng. T o nh ng nt giao thng c t khc m c v b tr h i u hnh giao thng ng b cc nt giao c t. Cc gi i php gi m l ng kh pht th i lin quan m t thi t n cc quy nh hay chnh sch c a ra mang tnh chi n l c v th ng c th c hi n b ng cc chng trnh hnh ng qu c gia. Gi i php gi m ti ng n t giao thng ng b : tng t nh gi m l ng kh pht th i t xe c , vi c gi m n lin quan n ch t l ng xe v cc bi n php gi m thi u s lin quan n cc quy nh v chnh sch. Trong TMC quan tm n t ng s ng i ch u nh h ng ti ng n t GTVT v lin quan n vi c a ng giao thng ra xa khu dn c. Gi i php n b: M t s tc ng khng th trnh c, cng khng th gi m nh c. Khi , ng i ta c th th c g ng n l i nh ng m t mt, b t lu n l ti nguyn thin nhin hay m t h p ph n nhn vn. V d , vi c ph hu m t bi c trong mi tr ng n c c th c n b b ng cch b tr m t bi c khc c di n tch tng t ngay c nh ; cc quy nh ny ph i c d tnh trn b n quy ho ch. 4. Chng trnh monitoring mi tr ng Chng trnh monitoring mi tr ng ph c v cho TMC l chng trnh nh m c p nh t s li u hng nm v cc thnh t mi tr ng trong ph m vi c n xem xt c a quy ho ch. Nh m c t cc ngu n ti nguyn (nhn t o v t nhin) c a vng quy ho ch. K t qu monitoring th ng c ra d i d ng b n g m: - Cc cng c qu c t v a d ng sinh h c, v ti nguyn mi tr ng m i c k hng nm - D bo v tnh tr ng s d ng t - D bo v cc ngu n ti nguyn v mi tr ng

62

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Cc i m nng v mi tr ng s hnh thnh - D bo v xi mn ti m n, cc r i ro a ch t (ln, tr t v ng t) trong vng quy ho ch. - D bo v vi c hnh thnh cc ngu n gy nhi m v m c c a ngu n th i. - D bo v tnh tr ng nhi m trong khu v c - Cc thay i v quy ho ch pht tri n c a vng c quy ho ch ng. - Cc tiu chu n m i nh t c p d ng v ch t l ng mi tr ng. 2.2. nh gi tc ng mi tr ng trong d n ng mn H Ch Minh o n qua V n qu c gia Cc Phng (Ngu n: T p ch C u ng Vi t Nam 5/2003) 1. Gi i thi u chung 1) ng H Ch Minh, o n t C u S i (km57+000, theo l trnh c a D n ng H Ch Minh) n M c Sn (km 170+000) thu c hai t nh Ho Bnh v Thanh Ho. Ch n ngang gi a hai t nh ny l hai h th ng ni vi ch y song song nhau, b t ngu n t cao nguyn M c Chu - Sn La theo h ng ty b c ng nam ko di t i ng b ng c a cc t nh Ninh Bnh v Thanh Ho. Xen k gi a hai h th ng ni ny l cc i th p pht tri n trn st v ni vi v i nh ng thung lng nh h p cng v i h ng ni. T t c chng h p thnh m t thung lng tng i l n v di c bao quanh b i hai h th ng ni. Trong thung lng c v n Qu c gia Cc Phng. Tuy nhin, h th ng ni vi ny b phn cch m nh m b i cc ho t ng ki n t o c , trong c t gy su ch y c t ngang qua h th ng ni vi theo h ng b c - nam. Chnh t gy ny t o ra sng B i. Nh con sng ny, n c t s n ni pha b c ch y thot v pha nam, t i cho cnh ng m t s huy n pha b c Thanh Ho. Ng i M ng t 5 i ny n sinh c d c thung lng sng B i, h i l i, giao lu v i nhau v v i cc a phng khc qua m t con ng n m trn th m sng v ch y men theo b sng, l ng TL 437. H th ng ng 500 KV cng i d c sng ny a i n t th y i n Ho Bnh v cc t nh pha nam v i l do: ng t i i n l ng n nh t. 2) Cc Phng l v n qu c gia (VQG) u tin Vi t Nam, c thnh l p theo Quy t nh s 72/TTg c a Th t ng Chnh ph ngy 7 thng 7 nm 1962 v ph chu n lu n ch ng kinh t k thu t VQG Cc Phng theo quy t nh c a H i ng B tr ng s 139/CT ngy 9 thng 5 nm 1988. T ng di n tch t nhin c a VQG l 22.200ha. Trong , khu b o v nguyn v n l 20.745ha; khu chuyn dng di n tch 734ha; cn l i l vng m. o n sng B i ch y trn ph m vi VQG l m t ranh gi i t nhin chia c t r r t v n thnh hai ph n: pha ng v pha ty, 90% lnh th VQG pha ng sng B i, l p thnh m t khu v c trung tm v i h sinh c nh r ng nguyn sinh, ng th i l sinh c nh thch nghi c a ph n l n cc loi ng v t hoang d qu hi m c a Cc Phng v 10% pha ty sng B i, ni r ng tr thnh h sinh thi nng nghi p v khu v c m, ni r ng th sinh ang trong qu trnh ph c h i. m b o tnh nguyn v n c a V n, t nh Thanh Ha c l nh c a Chnh ph ang xc ti n vi c di d i s dn ra kh i ph n pha ty c a V n. Hi n ang c nh ng xu t n i li n Cc Phng v i P Lung, t o khu sinh c nh vi n i t Sn La n Cc Phng (hnh 1) 3) VQG Cc Phng l m t kho tng di s n thin nhin v lnh v c a d ng sinh v t, a d ng c nh quan a l. V v y, vi c s d ng, khai thc khu b o t n thin nhin ph i c php c a c quan qu n l Nh n c v b o v mi tr ng theo i u 13 - Lu t b o v mi tr ng, D n ng H Ch Minh xem xt m t cch nghim tc v n ny. o n tuy n qua VQG Cc Phng c l p bo co nh gi tc ng mi tr ng (TM) ring v c B tr ng B KHCN v MT ph chu n trong quy t nh s 209/Q-BKHCNMT-MTg ngy 31/1/2001. Sau 3 l n th m nh c p Nh n c vo thng

63

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

7/2000, 6/2001 v thng 10/2001. Vi c TM o n ng i qua VQG Cc Phng c th c hi n sau khi ti n hnh phn tch so snh xt m t t ng h p theo cc kha c nh k thu t, kinh t v mi tr ng t 5 phng n bao g m: - Phng n i v pha ty c h m qua dy P Lung (PA2a) - Phng n vng xa v pha ty, theo Q6, QL15 qua Tng u v Ng c L c (PA 2b) - 2 phng n i v pha ng trong c phng n i qua cc vng m VQG v m st khu b o v nghim ng t (PA 3a v PA 3b) - V phng n c u c n k t h p Hnh 2: S v tr cc phng n tuy n Do cc phng n PA2a, 2b v 3b c qu nhi u nh c i m, d dng lo i b cc phng n ny. D i y l ph n gi i thi u chi ti t v k t qu so snh l a ch n phng n t i u gi a PA1 v PA3a. 2. So snh l a ch n phng n t i u gi a PA1 v PA3a. 2. 1. Tm t t v phng php Phng php s (phng php c a Odum) c s d ng so snh tm phng n t i u gi a hai phng n. B n ch t c a phng php l t cc thng s dng so snh khng cng? th nguyn, ng i ta quy chng v cng m t n v chung. Sau , trn c s th ng nh t cc nh gi c a cc chuyn gia c a nhi u lnh v c khc nhau ch nh bnh cc ch s tc ng r i tnh t ng cc ch s tc ng theo m i phng n. Phng n c ch n l phng n c ch s tc ng th p nh t. 2. 2. Cc b c th c hi n L a ch n cc thng s dng so snh: l a ch n 23 thng s so snh (b ng 4.1). B ng 4.1: L a ch n cc thng s so snh
TT 1 2 3 4 5 6 Thng s K thu t Chi u di xy d ng Kh i l ng o n n Kh i l ng p n n C u C ng Kinh t T ng m c u t Mi tr ng a m o - a ch t Tuy n qua cnh ng Karst Xo tr n do xi mn v l bn Tuy n c t qua thung lng vi v gi ng Karst Tuy n c t qua i c nt th c h t ng Tn L c Ng p l v thot l Ng p su t 3 - 5m ngay c khi c c u c n n v Km m3 m3 m m T ng PAI 31 377.871 1.379.393 3.893,36 1.888 368,469 PA3a 58,361 1.408.673 1.298.505 5.315,1 1.570 749,066

7 8 9 10

Km M c km km

10 Th p 0 0

30 Cao 15 25

11

km

64

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Chi u di tuy n c nguy c xi l do l ni Ng p l do phn l c a sng Hong Long Chi m d ng t v ti nh c S h ph i di r i S nhn kh u b nh h ng Di n tch t th c b chi m d ng Xo tr n do ti nh c Xo tr n do di dn ng c Xo tr n do pht tri n dn c d c tuy n Ti nguyn sinh v t L n chi m h sinh thi r ng (ti sinh) Xo tr n do e do n cc loi chim qu hi m Xo tr n do s di c c a ng v t hoang d Xo tr n do ti p c n c a con ng i n v n v kh nng gi m thi u km km H Ng i Km2 M c M c M c Km M c M c M c 2 0 87 348 374 Th p Th p Th p 8 Th p Th p Th p 15 7 921 3.684 7,4 Cao Cao Cao 20 Cao Cao Cao

Trong , cc thng s mi tr ng c l a ch n theo 4 v n : a m o - a ch t, ng p l v thot l, chi m d ng t v ti nh c, ti nguyn sinh v t. L ng ho cc thng s (B ng 4.2) B ng 4.2: K t qu l ng ha cc thng s
TT K thu t 1 2 3 4 5 Chi u di xy d ng Kh i l ng o n n Kh i l ng p n n C u C ng Kinh t 6 T ng m c u t Mi tr ng a m o - a ch t 7 8 9 10 Tuy n qua cnh ng Karst Xo tr n do xi mn v l bn Tuy n c t qua thung lng vi v gi ng Karst Tuy n c t qua i c nt th c h t ng Tn L c Ng p l v thot l 11 12 13 Ng p su t 3 - 5m ngay c khi c c u c n Chi u di tuy n c nguy c xi l do l ni Ng p l do phn l c a sng Hong Long Chi m d ng t v ti nh c 14 15 S h ph i di r i S nhn kh u b nh h ng 0,09 0,09 1 1 0 0,13 0 1 1 1 0,33 0,3 0 0 1 1 1 1 0,49 1 0,53 0,27 1 0,73 1 1 1 0,94 1 0,83 Thng s PA1 PA3

65

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng
16 17 18 19 Di n tch t th c b chi m d ng Xo tr n do ti nh c Xo tr n do di dn ng c Xo tr n do pht tri n dn c d c tuy n Ti nguyn sinh v t 20 21 22 23 L n chi m h sinh thi r ng (ti sinh) Xo tr n do e do n cc loi chim qu hi m Xo tr n do s di c c a ng v t hoang d Xo tr n do ti p c n c a con ng i n v n v kh nng gi m thi u 0,4 0,3 0,3 0,3 1 1 1 1 0,45 0,3 0,3 0,3 1 1 1 1

B ng 4.3: Ch nh bnh v tnh t ng ch s tc ng

TT K thu t 1 2 3 4 5 chi u di xy d ng Kh i l ng o n n Kh i l ng p n n C u C ng Kinh t 6 T ng m c u t Mi tr ng a m o - a ch t 7 8 9 10 Tuy n qua cnh ng Karst Xo tr n do xi mn v l bn Tuy n c t qua thung lng vi v gi ng Karst Tuy n c t qua i c nt th c h t ng Tn L c Ng p l v thot l 11 12 13 Ng p su t 3 - 5m ngay c khi c c u c n Chi u di tuy n c nguy c xi l do l ni Ng p l do phn l c a sng Hong Long Chi m d ng t v ti nh c 14 15 16 17 18 19 S h ph i di r i S nhn kh u b nh h ng Di n tch t th c b chi m d ng Xo tr n do ti nh c Xo tr n do di dn ng c Xo tr n do pht tri n dn c d c tuy n Ti nguyn sinh v t 20 L n chi m h sinh thi r ng (ti sinh) 4 1,6 4 5 5 4 5 3 3 0,45 0,45 1,8 1,5 0,9 0,9 5 5 4 5 3 3 5 3 4 0 0,39 0 5 3 4 4 4 5 4 1,33 1,2 0 0 4 4 5 4 5 2,45 5 5 4 3 3 2 2,65 1,08 3 2,19 2 5 4 2,82 3 1,66 Thng s T m quan tr ng PA1 PA3a

66

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng
21 22 23 Xo tr n do e do n cc loi chim qu hi m Xo tr n do s di c c a ng v t hoang d Xo tr n do ti p c n c a con ng i n v n v kh nng? gi m thi u T ng ch tiu tc ng 5 4 5 1,5 1,2 1,5 28,09 5 1 5 90,48

Kha c nh k thu t v kinh t : - Vi c o p m t kh i l ng t trong khu v c c nhi u hang ng vi v trong khu m VQG ngoi chi ph l n s t o ra nguy c s t gy m t n nh cho chnh cng trnh thi t h i ny l quan tr ng. - Xt thu n tu v giao thng, khi kho ng cch t A n B b ko di ra, th nh ng t n th t v n doanh s ko di trong su t qu trnh khai thc tuy n ng sau ny. ngha c a t n th t ny c nh gi l r t quan tr ng. - T ng kinh ph dnh cho tuy n ng H Ch Mnh di 1.100km kho ng l 5.000t ng. y l s c g n l n nh t c a nh n c u t cho d n ny. Cn nh c th n tr ng chi ph u t cho o n tuy n mang m t ngha r t quan tr ng. Kha c nh mi tr ng V n a m o a ch t: Tai bi n a ch t nh s t tr t, l , ln... Trong d n lun c quan tm khng ch i v i cc nh mi tr ng m cn c cc nh k thu t. B i chnh i u ki n a ch t quy nh vi c u t cho cc cng trnh nh m m b o tnh b n v ng. Hi n t ng s t ln cng trnh c th x y ra t i cc cnh ng Karst ng m gy s t; khi ch xy d ng ng qua nh ng thung khe v cc thung lng vi s tr thnh cc vng tch n c, m t y u t gip cho ho t ng Kast; v phong ho t i vng phn b l c nguyn r t dy, ngu n cung c p v t li u cho l bn , nh h ng t i ng; s m t n c trong i p v c a h t ng Tn L c l tiu d n n s t ln cng trnh. T m quan tr ng c a nh ng nguyn nhn gy tai bin a ch t thay i t m ch n t n m ch r t m nh ph thu c vo quy m c a m i tai bi n. V n ng p l v thot l g n nh c gi i quy t khi xy d ng tuy n c u c n - ng p i v i PA1. Nhng i v i PA3a s xu t hi n tnh tr ng l ni d c tuy n s n b c (km130 n cu i tuy n), ng p l do phn l sng Hong Long v tnh tr ng ng p su n 5m t i cc x Thnh Vinh. Thnh M ngay c khi c c u c n. M c quan tr ng do tnh tr ng ng p l v thot l c th c? nh gi m c trung bnh n m c nghim tr ng tu thu c vo m c nh h ng c a chng. c bi t, tnh hnh ng p l su t i cc x Thnh Vinh v Thnh M l r t nghim tr ng. Chi m d ng t v ti nh c. V n di dn, n b, ti nh c lun lun c quan tm c bi t trong cc d n giao thng. N u khng gi i quy t t t v n ny th n s gy t n th t cho d n v gy m t tc ng x u t i mi tr ng nhn vn. Vi c i m t s l ng r t l n cc h gia nh thu c cc hu n Nho Quan, Hong Long, Th ch Thnh Trong vng d n l r t nghim tr ng v y l cc vng t ch t, ng i ng, di n tch t canh tc l i t, l i l t x u, th ng hay b ng p l t, do v y tm ra vng t m i dnh cho vi c ti nh c khng ph i l v c n gi n, r t kh gi i quy t. Nguy c di dn ng c v nh c d c tuy n l ch c ch n s x y ra lm cho v n phn b dn c v mi tr ng tr ln nghim tr ng. Ti nguyn sinh v t cc phng n tuy n u trnh khu v c b o v nghim ng t vng gi a VQG Cc Phng. Chng c nh v t i cc h sinh thi canh tc nng nghi p (d c t nh l 437, hai bn b sng B i). Tuy nhin, d theo phng n tuy n no, cng u t xm h i n ti nguyn no, cng u t nhi u xm h i n ti nguyn sinh v t v h sinh thi ang t n t i y, ng th i e d a n vi c b o v khu trung tm v a V n, l nhng nh h ng r t nghim tr ng khi tc ng n 15 loi qu hi m v 01 loi c c h u (C Ni t Cc Phng) d c theo o n tuy n pha nam V n t km 110

67

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

n km 130 (PA3a), nh ng nh h ng c t m quan tr ng n u nh c m t tuy n ng p ngn c n vi c di c, i l i v tm n ngu n th c n, n c u ng c a cc th s n pha nam V n cng r t nghim tr ng n u nh khng ki m sot c s ti p c n khai thc tri php ti nguyn r ng t i khu trung tm c a V n n u nh c a r ng c m t i 30 km d c theo m t tuy n ng di trn 58km m st V n. Gi i quy t tri t v n c n ph i c tuy n c u c n nh c tr tnh i v i PA1. Cn c vo k t qu so snh, PA1 i d c sng B i theo t nh l 437 c t ng ch tiu tc ng th p hn r t nhi u so v i phng n 3a. V v y phng n 1 l phng n t i u. 2.3. nh gi tc ng mi tr ng c a d n kh thi Xy d ng giao thng v n t i. (Ngu n: T p ch Giao thng v n t i 4/ 2002). t n c ta ang b c vo th i k cng nghi p ho, hi n i ho. Ph n u n nm 2020 Vi t Nam tr thnh m t n c cng nghi p. Ngnh GTVT ng vai tr v cung quan tr ng, c n c pht tri n i tr c m t b c. M t m ng l i c s h t ng GTVT hon thi n s gp ph n to l n thc y kinh t pht tri n, th c hi n cng nghi p ho, hi n i ho t n c. Trong m ng l i GTVT Vi t Nam cn l c h u, s l ng t , ch t l ng s u r t h n ch phng php kinh t t n c. Chnh v v y ng v Nh n c ang t p trung u tin u t xy d ng c s h t ng GTVT. Nhi u d n xy d ng, nng c p, c i ta cc cng trnh giao thng u t ng m c d n mang l i hi u qu cao, bn c nh vi c tnh ton phn tch, cc ch tiu nh gi v m t kinh t , ti chnh c a m t m t d n, chng ta khng th khng nh gi phn tch cc tc ng c a n n mi tr ng. Trong bi bo ny c p n quan i m v nh gi tc ng mi tr ng v cc n i dung c n thi t trong vi c nghin c u kh thi nh gi tc ng c a mi tr ng cc d n u t xy d ng GTVT. 1. Quan i m v pht tri n b n v ng Chng ta c n ph i hi u r mi tr ng l m t h th ng cc y u t bao g m: - Y u t v con ng i, vn ho,x h i: M c s ng, i u ki n sinh ho t, trnh vn ho, phong t c t p qun, truy n th ng vn ho c a c ng ng dn c . - Y u t sinh thi, t nhin: t ai, n c, khng kh, mi tr ng v t l. - Y u t kinh t , cng ngh : Cc d n, cc quy t nh u t. Mi tr ng lun c tnh h th ng nn n tun theo quy lu t c a l thuy t h th ng c a chng ta khng th tch r i m t vi y u t no ra kh i h th ng c a n phn tch, nghin c u n, ton b cc y u t c a h th ng. M i h th ng mi tr ng b n v ng ph i tnh n s pht tri n hi ho c a t t c cc y u t . M c ch c a nghin c u kh thi nh gi tc ng c a mi tr ng l: Phn tch nh gi c ton b cc tc ng tch c c c a d n trong qu trnh th c hi n d n cng nh sau khi d n c hon thnh, nu cc y u t : Con ng i, x h i v mi tr ng sinh thi. 2 Cc b c th c hi n c a m t nghin c u kh thi nh gi tc ng Mi tr ng B c 1: Xc nh gi i h n c a nghin c u Bao g m 3 gi i h n, ph m vi a l, th i gian v kinh ph. Ph m vi a l: Ph i xc nh vng nghin c u: L vng ch u tc ng c a d n khi th c hi n cng nh khi hon thnh. Vi c xc nh ng ph m vi vng nh h ng r t quan tr ng trong m t s tr ng h p tc ng c a vi c th c hi n d n n cc vng ph c n th hai v th ba cn m nh hn l o n vng tr c ti p c d n th c hi n.

68

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph m vi th i gian: Ph i xc nh c th i k nghin c u l giai o n th i gian chng ta c n ph i nh ga nh ng tc ng c a d n. Cc tc ng c a d n c th thay i c theo th i gian. C th tc ng x y ra ngay khi d n b t u th c hi n, c nh ng tc ng x y khi d n i vo v n hnh. Gi i h n v kinh ph cho nghin c u: N quy t nh m c i su vo trong phn tch nh ga c a nghin c u. Cng nh l a ch n phng php phn tch nh gi ph h p. B c 2: Phn tch hi n tr ng c a khu v c nghin c u v x h i nhn vn v mi tr ng sinh thi. Phng php thu nh p thng tin: B ng cc i u tra, ph ng v n ho c t cc s li u th ng k v.v.. nh gi hi n tr ng v x h i, nhn vn: Dn s , l c l ng lao ng, t l c vi c lm, cc lo i v c lm. Thu nh p, phn ph i. Cc d ch v cng c ng hi m c. Y t , gio d c. Tn gio, dn t c thi u s (n u c). ... nh gi hi n tr ng mi tr ng sinh thi: Ch t l ng khng kh. Ch t l ng n c. Th m th c v t, ngv t hi n t n t i trong khu v c. v.v.. B c 3: Xc nh cc v n c n nh gi trong nghin c u Cc v n ch y u v x h i nhn vn: i v i cc d n u t xy d ng GTVT nhn chung u c tc ng (Tu theo m c c a m i d n) n cc m t sau: Vi c lm c a dn c trong vng nghin c u. M c s ng: Thu nh p Trnh vn ho. i u ki n sinh ho t: i h c, i lm, i khm ch a b nh, thu ho ch, mua bn s n ph m, cc d ch v cng c ng. Chi m d ng t ai v ti nh c Di s n vn ho, l ch s v tn gio. Dn t c thi u s . Th m m v c nh quan. v.v.. Cc m t quan tm ch y u v mi tr ng? sinh thi + i v i cng trnh giao thng c u, ng b v c u, ng, ng s t th ng c cc lo i tc ng sau: Mi tr ng t v xi l . Mi tr ng n c. Ch t l ng khng kh. Th m th c v t v ng v t Ti ng n, rung v.v.. + i v i cc CTGT ng thu , c ng v cng trnh c ng th ng c cc lo i tc ng sau: Mi tr ng n c

69

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Th y vn v thu h c ven b Mi tr ng t v tr m tch Th m th c v t v ng v t Ch t l ng khng kh.

B c 4. Xc nh cc ch tiu x h i nhn vn vn v mi tr ng sinh thi Cc ch tiu con ng i, x h i T l th t nghi p T l ch t, t l sinh T c tng dn s T c tng GDP vng nghin c u Thu nh p bnh qun trn h gia nh Trnh vn ha bnh qun T l tng dn s v nh T c gia tng t i ph m v.v.. Cc ch tiu mi tr ng sinh thi nhi m kh quy n Di n tch khng gian xanh nhi m n c n xung quanh rung ng v.v.. B c 5: D bo cc ch tiu x h i nhn vn v mi tr ng D bo trong vi n c nh c d n theo cc k ch b n L c quan Th c t Bi quan D bo ch tiu trong vi n c nh khng c d n D bo cc tc ng c a d n Trn c s s khc bi t c a cc ch tiu nghin c u khi c d n v khi khng c d n o cc tc ng c a d n. B c 6: Phn lo i tc ng tiu c c v tch c c B c 7: Tuyn truy n r ng ri cc thng tin ny trong nhn dn vng nghin c u B c 8: Ghi nh n cc ph n ng, phn tch v ra quy t nh Thu nh n cc ph n ng b ng cc cu h i, ph ng v n i u tra. Phn tch cc ph n ng K t lu n lin quan n d n Ti li u tham kh o. 2.4. nh gi tc ng mi tr ng c a d n m r ng b nh vi n a khoa t nh Thanh Ha (trch ph n u) (Ngu n: S Y t Thanh Ha - 2001)

70

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

1. nh gi tc ng t i mi tr ng c a giai o n th c hi n d n ti n hnh cng vi c i u ch nh - b sung v hi n i ha, d n ny ph i th c hi n giai o n chu n b c i t o v giai o n thi cng xy d ng (trong su t th i gian trn b nh vi n v n ph i ti p t c khm v ch a b nh). Cc ngu n gy nhi m chnh trong qu trnh thi cng c i t o l: - B i: B i pht sinh do t p k t v t li u nh g ch, , xi mng, ct gy tc ng tr c ti p n cng nhn thi cng, cn b cng nhn vin v nh t l cc b nh nhn ang i u tr t i cc khoa, phng trong b nh vi n. - Kh th i: SO2, CO2, NO2 v THC. Cc kh th i ny thot ra t cc phng ti n v n t i, phng ti n v my mc thi cng, ch y u l kh th i c a ng c, my mc c ng thm kh th i t cc cng trnh v sinh, b ph t qu c c a b nh vi n. Cc kh th i ny s lm nh h ng n s c kh e cng nhn xy d ng v cn b cng nhn vin c a b nh vi n cng nh b nh nhn ang i u tr t i b nh vi n. - N c th i t cng trnh xy d ng do r a , ct (c ch a vi ct v xi mng), n c th i t cc ho t ng sinh ho t c a cng nhn xy d ng trong khun vin b nh vi n. N u khng x l t t th n c th i ny s nh h ng n h th ng thot n c c a b nh vi n v tr c ti p l h th ng x l n c th i c a b nh vi n. - Ti ng n v rung do ho t ng c a cc phng ti n v n t i, thi t b b c d v my mc ph c v thi cng trn cng tr ng. Cc y u t trn gy nh h ng n s c kh e c ng ng. y l v n c n gi i quy t v hi n t i b nh nhn, cn b , cng nhn vin c a b nh vi n ph i ch u ng s nhi m do nh ng cng trnh t ho i, b ph t khng m b o yu c u v thng s H2S (nh ph n hi n tr ng nu) v s nhi m do n c th i (c BOD, COD cao). N u c ng thm nhi m do xy d ng s nh h ng l n n s c kh e c a b nh nhn, cn b , cng nhn vin c a b nh vi n cng nh cng nhn t nhi u ni t p trung trong b nh vi n, i u ki n sinh ho t n khng thu n l i c th nh h ng n s c kh e, b nh d ch c th x y ra nh h ng tr c ti p n cng nhn v cc cn b ph c v , b nh nhn trong b nh vi n. V an ton lao ng : Khi thi cng cc cng trnh, v n chuy n, ph d cc nh 2 t ng c, l p t thi t b , s d ng phng ti n thi cng u ph i c bi n php an ton lao ng v phng ng a s c . 2. nh gi tc ng t i mi tr ng do ho t ng c a b nh vi n a khoa Thanh Ha Ho t ng c a B nh vi n a khoa Thanh Ha t o nn nhi u tc nhn lm nh h ng n mi tr ng c a b nh vi n v khu v c ln c n. Cc tc nhn ch y u lm nh h ng t i mi tr ng l: ch t th i r n, cc tc nhn gy nhi m khng kh, cc tc nhn gy nhi m n c v cc tc nhn gy nhi m t. Cc ch tiu o c i v i t ng y u t nu trong ph n hi n tr ng, ngu n g c pht sinh c trnh by trong b ng. B ng 4.4. Ma tr n y u t nhi m mi tr ng v ngu n pht sinh tc ng Y u t nhi m mi tr ng nhi m khng kh:Mi, cc ch t h u c bay hi, SO2, NO2, H2S, CO, v kh h u, ti ng n v b c x ion, vi khu n trong khng kh. Ngu n g c pht sinh - Do s phn hu sinh h c cc ch t h u c. - Qu trnh khm v i u tr b nh nhn c dng m t s ch t h u c bay hi (Alcol, Ete) - S d ng thi t b c phng x - Qu trnh t nhin li u do n u b p v t i l i trong v ngoi khu v c. - Do b i d n truy n cc vi khu n khu tr t i cc bu ng b nh

nhi m n c: Cc ch tiu N c th i sinh ho t, n c v sinh t i b nh vi n, n c

71

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

ha l: ch t r n l l ng, ma ch y trn BOD, COD, vi sinh v t. nhi m t: nh h ng n Do n c th i b nh vi n nhi u nm cha x l tri t cc vi sinh v t c l i trong gy nn. t. - T khm ch a v i u tr b nh - Gi i ph u, xt nghi m, pha ch thu c t i khoa D c. - T qu trnh sinh ho t c a cn b cng nhn vin, b nh nhn v ng i thm nui b nh nhn 2.1. Cc y u t gy nhi m khng kh a. B i B i (ch y u l b i c h c) trong khu v c b nh vi n v ln c n gy ra ch y u do m t ng i i l i qu ng, khng c phng ti n phun n c trong khu v c b nh vi n. Khi ng i ph i b i c h c vo ph i, ph i s b kch thch v pht sinh nh ng ph n ng gy x ha ph i t o nn cc b nh v h h p. b. Cc kh axit (SOx, NOx) SO2, NO2 l cc ch t kh kch thch, khi ti p xc v i nim m c m c t o thnh cc a xt SOx, NOx vo c th qua ng h h p ho c ha tan vo n c b t ru i vo ng tiu ha sau phn tn vo mu tu n hon. SOx, NOx khi k t h p v i b i t o thnh cc h t b i axt l l ng, n u kch th c nh hn 2-3m s vo t i ph nang, b i th c bo ph hu ho c da n h th ng b ch huy t. SO2 c th nhi m c qua da gy s chuy n ha ki m tnh lm gi m d tr ki m trong mu, o th i amoni c ra n c ti u v ki m ra n c b t. c tnh chung c a SO2 th hi n r i lo n chuy n ha Protein v ng, thi u vitamin B v C, c ch Enzym oxydaza. S h p th l ng l n SO2 c kh nng gy b nh cho h t o huy t v t o ra methemoglobin tng c ng qu trnh xy ha Fe (II) thnh Fe (III). i v i th c v t, cc khi SOx, NOx khi b xy ha trong khng kh v k t h p v i n c ma t o thnh ma a xt gy nh h ng t i s pht tri n c a cy tr ng v th m th c v t. Khi n ng SO2 trong khng kh kho ng 1-2ppm c th gy t n thng i v i l cy sau vi gi ti p xc. i v i cc loi th c v t nh y c m gi i h n gy c kinh nin kho ng 0,15 - 0,30 ppm. Nh y c m nh t i v i SO2 l ng v t b c th p nh ru, a y. i v i v t li u, s c m t c a SOx, NOx trong khng kh nng m lm tng c ng qu trnh n mn kim lo i, ph hu v t li u b tng v cc cng trnh xy d ng nh c a. c. xt cc bon (CO) v kh cc bonic (CO2) xt cc bon d gy c do k t h p kh b n v ng v i hemoglobin thnh ccboxyhemoglobin d n n gi m kh nng v n chuy n xy c a mu n cc t ch c t bo. Kh CO2 gy r i lo n h h p c a ph i v t bo do chi m m t ch c a xy. M t s c trng gy ng c c a CO2 nh sau: N ng CO2 ppm% 50.000 ppm% 100.000 ppm % Bi u hi n c tnh Kh th , nh c u Ng t, ng t th

N ng CO2 trong khng kh s ch chi m 0,003 - 0,004%. N ng t i a cho php c a CO2 l 0,1%. d. Kh H2S Kh H2S sinh ra do qu trnh phn hu cc ch t protit, albumin, khi h h p H2S s ng m d n vo mu t o k t t a s t lm gi m h ng c u, nh h ng n s c kh e c a ng i ht ph i.

72

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

e. Kh NH3 Kh NH3 kch thch th n kinh v c mi kh ch u 2.5. nh gi tc ng MT d n QHSD t Huy n Phong Chu, T nh Ph Th (giai o n 1999 - 2005) (Ngu n PGSTS Nguy n nh M nh Khoa t & mi tr ng, HNNI. - 2004) 1. Tm t t d n: Phong Chu l huy n trung du c 35 x, 3 th tr n, cch H n i g n 100km. Phong Chu c 2 tuy n qu c l qua l Qu c L 2 v 32C Hai tuy n sng: Sng L (pha b c) v Sng H ng (pha Nam) Hai khu cng nghi p l n l Bi B ng & Lm Thao. C trung tm vn ho qu c gia: n Hng. Ma nng nhi t trung bnh l 26,870, ma ma l 197,7mm/thng. T ng tch n l 57520C. Ma l nh nhi t trung bnh l 19,00c, ma ma l 66,2mm/thng. T ng tnh n l 28730C. Ti nguyn t: - T p trung t n Hng n + t d c < 3 l 52%. Nam. + t d c t 8 - 15 l >20% - Ph H , Ph Ninh, Hy Cng + t d c trn 150 l 28% - R i rc B c, Ty b c huy n. + t xm b c mu 381ha (>1%) + Vng i ni: vng : 9105ha (31%) Vng nh t : 5471ha (18,6ha) Xi mn tr s i : 132ha (0,45%) + t PS c b i : 1259ha (4,3%) + t PS khng c b i p, khng glay 4216 ha (14,5%) + t PS khng b i p glay 3392 ha (11,6%) + t PS khc 428ha (1,50%) + t d c t 3429ha (11,7%) + t ng p n c1469ha ( 5,03%) Trong : t PS ng n c 958 ha (1,73%) R ng: T ng di n tch: 4256,3 ha (ch y u r ng s n xu t) Ti nguyn nhn vn: 1999 t ng dn s 240.000ng i. + Dn s Nng nghi p : 85,3%. Phi NN 14,7%. + Lao ng NN: 81.395 ng i (82%) + Lao ng phi NN : (17,9%) + M t dn s : 766 ng i/ km2 (Cao so v i t nh) 2. nh h ng SD t (theo quy ho ch) 2115 ha chuy n t 2 la sng 2 la + v ng. 246 ha tr ng cy c gi tr kinh t cao. 955 ha t d c lm kinh t v n i v cy cng nghi p di ngy (lo i) 370 ha tr ng la n c chuy n v th c (Sn v , Sao Mai, Ph M ) 1250 ha s n xu t cy nguyn li u gi y v cy c i t o t (lo i)

73

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

S a, c i t o t i t ch y cho 8000 ha. Tiu ng cho c huy n l 2000 ha 230,15 ha dnh thm cho th tr n, khu dn c, vn ho - th thao, thng m i d ch v . 61 ha m r ng ng giao thng. 23 ha Xy d ng thu l . 400 ha m r ng c ng An o, b n .

3. nh gi tc ng MT c a d n QHSD t ai. 3.1 M c tiu: Xc nh cc tc ng quan tr ng n MT v a d ng sinh h c t i chi u v i yu c u c n pht tri n b n v ng. 3.2. Xc nh cc ho t ng quan tr ng c a d n. Cc hnh ng quan tr ng l: 2115 ha la chuy n sang 2 la + cy v ng. (th i gian kh cao hn) 730 ha la chuy n sang th c (s ph i o, n c su, n c ng m...) 400 ha m r ng c ng An o (Xy p, o, n o vt, ph th i) Tiu ng 200 ha (m t l p n c, l bn: CH4, n c ng m , DSH) 955 ha cho KT v n i & CCN dy ngay (lo i cy a d ng SH) 1255 ha cho nguyn li u gi y + cy c i t o t ( khng r loi, che ph t) 292, 15 ha dnh cho m r ng th , giao thng,vn ho, thng m i v d ch v ( nhi m b i, ch t th i, kh th i, c l t...) 3.3. Cc hnh ng quan tr ng tc ng n y u t MT. Hnh ng o, nn t. Hnh ng o ao, nui c. Hnh ng tiu ng, bm n c. Hnh ng thu ho ch cy nguyn li u gi y. Cc hnh ng c th ny n m trong cc ho t ng th c hi n d n. C ho t ng bao g m nhi u hnh ng. Sau khi xem xt, l a ch n v x p x p chng ta c ma tr n sau y: (Trong ma tr n ny quy nh: + +; C tc ng m nh; + Tc ng y u; 0 L khng c tc ng c a cc hnh ng trong ho t ng y u t MT) K t qu tng tc c a cc hnh ng t ho t ng c a d n n cc y u t mi tr ng c b n c gi i thi u b ng 4.5. Khi phn tch cc tc ng n y u t mi tr ng, chng ta ph i lun khch quan, c th m i c kh nng hnh thnh m t ma tr n bn nh l ng t t. V d : Hnh ng c a d n l "chuy n 376 ha la sang th c". V l di n tch ng k nn m i tc ng n t, n c m t... N u cng l hnh ng nhng ch quy ho ch 3,76ha th tc ng c a n ln mi tr ng t v n c l khng ng k . Lc ph i xc nh trong 2 ma tr n l + th m ch 0.

74

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 4.5. Ma tr n tng tc gi a hnh ng c a d n v y u t mi tr ng

Ma tr n nh gi m c tc ng MT d n QHSD t. Cc hnh ng c a DA 1. 376 ha la sang th c 2. 400 ha m r ng c ng An o. 3. Tiu ng cho 2000 ha ( 1480 ha t PS ng & t l y th t) 4. 955 ha t d c cho KT v n i &CCN di ngy 5. 1250 ha cho cy nguyn li u gi y & cy c i t o t. 6. 292,15 ha cho th , giao thng, VH, thng m i v d ch v . ++ ++ + + + + ++ + + + + ++ + 0 + + + (+) 0 + + (+) 0 (+) 0 (+) + (0) + (0) + + (0) + 0 (+) 0 + ++ 0 + + ++ 0 (+) ++ + + + Cc tc ng n mi tr ng ti nguyn t N c m t N c ng m Khng kh a d ng SH a d ng loi KT VH XH

Ghi ch: 1) ( ) D u ngo c ch yu c u th m nh l i b ng php o th c t . 2) Hnh ng 4 c a d n c 2 kh nng: S n xu t, khai thc ng v s n xu t, khai thc sai quy trnh k thu t. 3) Hnh ng 6: nh h ng n MT th c s ph i xem xt thm v quy m h p l c a Quy ho ch chi ti t. 4) C n ki m tra v n h t s c quan tr ng l: Qu t ny l y u? lo i t g? c ph h p v i ch t t khng? Nh v y m t yu c u r t quan tr ng l QHSD t ph i v ch tuy n ng trn b n nh gi. y l yu c u b t bu c. Nh n xt v nh gi: 1. Trong 6 hnh ng chnh c a d n c: + 3 hnh ng nh h ng m nh n t, 4 hnh ng nh h ng n y u n t. + 3 hnh ng nh h ng m nh n n c m t, 3 hnh ng nh h ng n y u n c m t. + N c ng m ch u nh h ng y u n khng kh. + 4 hnh ng nh h ng a d ng SH, a d ng loi c n ki m tra k. + Kinh t l m c tiu, VH - XH l m c tiu song cng c n th m nh l i m t tri c a tc ng n hai y u t ny. 2. D n c a QHSD t Huy n Phong Chu c n: + Ki m tra qu t nng nghi p m s chuy n m c ch (hnh ng 2, 4, 6 - hnh ng 6 tuy l y t t song ch ch n lo i t ng (n u s d ng Feralit, vng, i tr c...) + Ch ki m sot n c m t ( hnh ng 1, 3, 4) + Th m tra v a d ng SH, a d ng loi ( hnh ng 5, 6) + Ch n VH - XH hnh ng (4, 6) b o t n vn ha. 3. C n lm TM chi ti t cho d n c th (hnh ng 2, 3, 6) tr c khi th c hi n chng v d n chi ti t ny b t bu c ph i th m nh. 4. D n ho t ng 5 - 10 nm sau nh t l cc tc ng ti m n s c th x y ra ( c bi t l v i hnh ng 2 v3.)

75

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

4. nh gi tc ng Mi tr ng khu v c xy d ng nh

H Ty

( Ngu n: TT Phat tri n CN v BVMT-2007 ) T NG CNG TY U TU PHT TRI N H T NG TH

BO CO NH GI TC NG MI TR NG

N: T

H P CNG TRNH CNG C NG PH C V V NH TH P T NG.

NHU C U CU QU N TY H

H N i, thng 7 2007

76

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

T NG CNG TY U T PHT TRI N H T NG TH -------------

BO CO NH GI TC NG MI TR NG D N: T H P CNG TRNH CNG C NG PH C V

NHU C U CU QU N TY H V NH TH P T NG ( ch nh s a v b sung theo ki n ng gp c a H i ng th m nh)

C QUAN CH D N T NG CNG TY U T PHT TRIN H T NG TH

C QUAN L P BO CO TRUNG TM PHT TRI N CNG NGH V B O V MI TR NG

77

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

H N i, thng 7 2007

M u 1. Xu t x c a d n Khu t n m trong ng 282 ng L c Long Qun, ph ng B i, qu n Ty H , H N i c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th thu cho i xe s d ng vo m c ch lm gara v b o d ng xe D n xy d ng h t ng k thu t xung quanh H Ty c Th t ng chnh ph ph duy t theo Quy t nh s 1209/2000/Q - TTg ngy 14/2/2000. n nay d n hon thnh nhi u h ng m c trong c o n ng ven h ti p gip tr c ti p v i khu t. Hi n tr ng khu t ng 282 ng L c Long Qun khng cn ph h p v i quy ho ch. Th c hi n ch trng c a UBND thnh ph H N i trong quy t nh s 74/2003/Q - UB ngy 17/6/2003 v vi c di chuy n cc c s s n xu t khng cn ph h p v i quy ho ch ho c gy nhi m mi tr ng ra kh i khu v c cc qu n n i thnh, vi c chuy n i m c ch s d ng l ph h p v i ch trng chung c a Thnh ph , ng th i gp ph n ch nh trang c nh quan xung quanh v gi gn, b o v th ng c nh H Ty. 2. C s php l v cc ti li u lm cn c l p bo co Cc vn b n php l v mi tr ng. Bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n "T h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh cc vn b n php l sau: - Lu t BVMT Vi t Nam s a i c Qu c h i n c CHXHCN Vi t Nam thng qua ngy 29/11/2005 v Ch t ch n c k ban hnh ngy 12/12/2005; - Ngh nh s 80/2006/N-CP ngy 09/8/2006 c a Chnh ph v vi c quy nh chi ti t v h ng d n thi hnh m t s i u c a Lu t BVMT th p t ng" c l p trn c s

78

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Thng t s 08/2006/TT-MTNMT ngy 08/9/2006 c a B Ti nguyn Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng; - Quy chu n s d ng Vi t Nam do B Xy d ng ban hnh nm 1996, c hi u l c t ngy 01/01/1997; - Cc tiu chu n Vi t Nam v mi tr ng c v n d ng trong qu trnh xy d ng bo co TM c a D n ny bao g m cc TCVN 1995, TCVN 2000, TCVN 2001 v TCVN 2005; - TCVN 5937 - 2005: gi tr gi i h n cc thng s khng kh xung quanh; - TCVN 5949 - 1998: gi i h n t i a cho php ti ng n khu v c cng c ng v dn c; - TCVN 5942 - 2005: tiu chu n p d ng cho n c m t; - TCVN 5945 - 2005 lo i B: tiu chu n p d ng cho n c th i; - Lu t u t s 61/2005/QH11 ngy 29/11/2005 c a Qu c h i; - Ngh nh s 108/2006/N-CP ngy 22/9/2006 c a Chnh ph v vi c "Quy nh chi ti t v h ng d n thi hnh m t s i u c a Lu t u t"; - Ngh nh s 197/2004/N-CP ngy 03/12/2004 c a Chnh ph v vi c: "B i th ng, h tr v ti nh c khi Nh n c thu h i t"; - Ngh nh s 181/2004/N-CP ngy 29/10/2004 c a Chnh ph v "Thi hnh Lu t t ai"; - Ngh nh s 209/2004/N-CP ngy 16/12/2004 c a Chnh ph v "Qu n l ch t l ng cng trnh xy d ng"; - Ngh nh s 16/2005/N-CP ngy 07/02/2005 c a Chnh ph v "Qu n l d n u t xy d ng cng trnh"; - Ngh nh s 112/2006/N-CP ngy 29/6/2006 c a Chnh ph v "S a i, b sung m t s i u c a Ngh nh s 16/2005/N-CP v qu n l d n u t xy d ng cng trnh"; - Quy t nh s 26/2005/Q-UB ngy 18/02/2005 c a UBND thnh ph H N i v "Ban hnh quy nh v b i th ng, h tr , ti nh c, th c hi n ngh nh 197/2004/N-CP ngy 03/12/2004 c a Chnh ph khi Nh n c thu h i t trn a bn thnh ph H N i"; - Quy t nh s 05/2006/Q-UB ngy 3/1/2006 c a UBND thnh ph H N i v Ban hnh gi cc lo i t trn a bn thnh ph H N i, th c hi n Ngh nh s 188/2004/N-CP ngy 16/11/2004 c a Chnh ph ";

79

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Quy t nh s 153/Q-UBND ngy 31/08/2006 c a UBND Thnh ph H N i v "Ban hnh Quy nh t m th i v qu n l u t xy d ng v kinh doanh cc d n khu th m i, khu nh trn a bn Thnh ph H N i"; - H p ng thu t s 14.245.99/C-HT gi a S a chnh H N i (nay l S Ti nguyn Mi tr ng nh t) v Cng ty u t Pht tri n h t ng th (nay l T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th ), khu t 5000 m2 t i kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H , H N i; - T trnh s 83/TT-TrTTV ngy 22/2/2005 c a T ng gim c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th g i U ban Nhn dn Thnh ph H N i v vi c xin chuy n i ch c nng s d ng t t i kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H , H N i xy d ng khu sinh ho t vn ho cng c ng c a Qu n Ty H v khu nh bn; - Cng vn s 677/UB - XD T ngy 02/3/2005 c a U ban Nhn dn Thnh ph H N i g i S Ti nguyn Mi tr ng v nh t giao S Ti nguyn Mi tr ng v nh t ki m tra, xem xt, xu t ki n gi i quy t v vi c chuy n i ch c nng s d ng khu t t i kh i 74 ph ng B i, qu n Ty H , H N i. - Cng vn s 3097/TNMT&N-KH ngy 08/08/2005 c a S Ti nguyn MT& Nh t g i UBND Thnh ph H N i v vi c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th xin chuy n ch c nng s d ng t t i kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H . - Cng vn 550/QHKT - P1 ngy 20/4/2006 c a S Quy ho ch ki n trc v vi c Quy ho ch ki n trc t i khu t thu c kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H . - Cng vn s 211/CV-T ngy 26/4/2006 c a T ng gim c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th g i U ban Nhn dn Thnh ph H N i v vi c xin chuy n i ch c nng s d ng t t i kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H , H N i xy d ng khu sinh ho t vn ho v khu nh th p t ng bn. - Cng vn 1907/UBND - XDT ngy 10/5/2006 c a UBND thnh ph H N i v vi c cho php T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th lm ch u t, l p d n u t xy d ng t h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh th p t ng t i kh i 74, ph ng B i. - Thng bo s 53/TB-UBND ngy 09/3/2007 c a UBND Thnh ph H N i v k t lu n c a UBND TP t i cu c h p nghe bo co n i dung v ti n th c hi n cc n QHCT: giai o n 3 khu th nam Thng Long, khu v c b c C Nhu - Chm v Quy ho ch t ng m t b ng khu t t i kh i 74, ph ng B i, qu n Ty H . Trong UBND Thnh ph H N i ch p thu n ngh c a T ng Cng ty u t Pht tri n h th p t ng

80

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

t ng th v vi c tho thu n v i UBND ph ng B i v UBND qu n Ty H h tr u t 100% kinh ph - B n v Quy ho ch T ng m t b ng do Trung tm t v n u t v xy d ng thu c T ng cng ty u t pht tri n h t ng th l p c S Quy ho ch Ki n trc H N i ch p thu n ngy 25/4/2007; - Cc tho thu n: + Tho thu n c p i n cn c vo cng vn s 281/LTH/KT ngy 21/5/2007 c a i n l c Ty H ng c p i n cho D n nh L c Long Qun, ph ng B i, qu n Ty H , H N i; + Tho thu n thot n c cn c vo cng vn s 435/TNHN ngy 31/5/2007 c a Cng ty TNHH Nh n c m t thnh vin thot n c H N i ch p thu n vi c thot n c ma, n c th i sinh ho t c a khu v c d n vo h th ng thot n c khu v c ln c n pha ty c a d n + Tho thu n c p n c cn c vo cng vn s 924/KDNS - KT ngy 5/6/2007 c a Cng ty kinh doanh n c s ch v vi c Cng ty kinh doanh n c s ch H N i c kh nng c p n c cho d n nh ph ng B i, qu n Ty H , H N i. 3. T ch c th c hi n Bo co nh gi tc ng mi tr ng Bo co nh gi tc ng mi tr ng D n "T h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh th p t ng" c T ng gim c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th h p ng v i Trung tm Pht tri n Cng ngh v b o v mi tr ng (COTDEP) tr c thu c Lin hi p cc H i khoa h c Vi t Nam th c hi n. + Ch tr th c hi n: + T ng h p l p bo co: + Cc thnh vin tham gia: Bo co nh gi tc ng mi tr ng (TM) ny c th c hi n theo cc b c sau: - Nghin c u t ng h p cc ti li u lin quan: + Bo co nghin c u kh thi d n; + Cc b n v thi t k chi ti t. + Cc s m t b ng, c u trc cc h ng m c. + Quy trnh v n hnh, qu n l, ki m sot h ng m c thi cng, v n hnh. - Xc nh cc ngu n nhi m do qu trnh th c hi n d n c th x y ra trong cc giai o n gi i phng m t b ng, thi cng v v n hnh. th p t ng t i Kh i 74, ng 282 L c Long Qun, th p t ng t i kh i 74, ng 282

81

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Thu th p cc s li u, ti li u v i u ki n t nhin, kinh t - x h i c a khu v c th c hi n D n. - Ti n hnh kh o st v o c nh gi hi n tr ng mi tr ng t i khu v c D n v vng ven H Ty, pha ng khu D n. - L y v phn tch 4 m u n c, 3 m u kh. - Ti n hnh phn tch cc thng s gy nhi m MT khu d n. - Th c hi n xy d ng cc chuyn v h i th o l y ki n chung. - T ng h p xy d ng bo co TM c a d n. - G i bo co n cc chuyn gia trong lnh v c MT xin ki n ng gp. - Ch nh l, b sung v hon thi n bo co n p cho T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th v trnh S Ti nguyn Mi tr ng v nh t H N i th m nh. Chng 1 M T 1. Gi i thi u chung Tn d n: "T h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh th p t ng". Ch d n: T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th . a ch : S 27 Hunh Thc Khng - H N i. i n tho i: 04 7583426; 04 7731455. T ng gim c: ng Hong Long Quang. 2. M t D n Khu t th c hi n D n n m t i ng 282 ng L c Long Qun, ph ng B i, qu n Ty H , H N i. Hi n tr ng khu t c di n tch 3579,5 m2 do T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th qu n l s d ng c gi i h n b i cc m c t 1 n 36 trong b n hi n tr ng t l 1/500 do Cng ty a chnh H N i l p thng 10 nm 2006. - Khu t c kch th c hnh h c khng vung v n, c hnh d ng g n nh hnh tam gic v i m t c nh th ng v hai c nh cong. - C nh pha nam th ng ti p gip v i t khu t p th a ch t. Hi n t i cc nh dn thu c khu t p th a ch t h u h t xy d ng nh b tng cao 4 t ng n h t ranh gi i khu t. - M t ph n pha ty nam khu t ti p gip v i ng t d n ra ng L c Long Qun, ph n cn l i ti p gip v i khu t c a qun i v Cng ty xu t nh p kh u TM T T D N

82

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

giao thng v n t i - B giao thng v n t i. Khu qun i xy d ng cng trnh tr s c chi u cao 4 t ng cch ranh gi i khu t kho ng 4 n 5 m. - C nh cong di nh t H Ty. Khu t hi n t i c s d ng lm tr s cho X nghi p c gi i cng trnh 1 tr c thu c T h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh th p t ng. Trn khu t c 2 d y nh g ch 1 t ng c p 4, ph n cn l i l sn bi. C t cao c a khu t t 7,4 m n 8,3 m, cao hn t 0,6 n 1 m so v i c t cao c a ng ven H Ty (o n i ngang qua khu t c c t cao t 6,8 m n 7,3 m). Do khu t c m t xy d ng th p v nh th p t ng nn thu n l i cho khu chu n b m t b ng. - Giao thng: khu t c m t c ng m tr c ti p v i ng d o quanh h , ngoi ra cn c m t c ng pha ng 282 ng L c Long Qun. * Hnh th c u t T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th l n v u t xy m i ng b cc h ng m c cng trnh: sn, ng, h t ng k thu t ngoi nh; cng trnh cng c ng, sn chi cho tr em, sn c u lng v cng trnh nh th p t ng bn. H ng m c cng trnh sn chi sinh ho t c ng ng cho ph ng B i, T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th h tr u t 100% kinh ph xy d ng cho ph ng B i t i khu t ny. * T ch c th c hi n d n Ch u t c nng l c t th c hi n d n theo Lu t xy d ng, Lu t u th u v cc vn b n h ng d n lin quan, v v y Ch u t l a ch n hnh th c t th c hi n D n. * Phng n gi i phng m t b ng T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th cam k t t thu x p c s s n xu t cho X nghi p tr c thu c khi di chuy n chuy n i m c ch s d ng khu t. T ng cng ty s h tr X nghi p tr c thu c m i chi ph di chuy n vn phng, nh x ng c v chi ph xy d ng vn phng m i. * Ti n th c hi n d n - Giai o n chu n b u t v gi i phng m t b ng (6 thng): t thng 4/2007 n thng 10/2007. - Giai o n th c hi n u t v gi i phng m t b ng (12 thng): t 11/2007 n thng 11/2008. - Khnh thnh v bn giao cng trnh thng 12/2008. thng pha ng v ng b c khu t ti p gip v i ng ven

83

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ti n thi cng cng trnh t khi kh i cng n khi khnh thnh l 12 thng. * T ng m c u t B ng 1.1. T ng m c u t c a D n TT 1 2 3 4 Chi ph xy l p Chi ph gi i phng m t b ng Chi ph qu n l d n v chi ph khc Chi ph d d phng T ng c ng trm m i b n ng. 3. N i dung ch y u c a D n V tr khu t n m c nh ng ven h do v y vi c b tr cc ch c nng s d ng c vai tr quan tr ng i v i khng gian ki n trc ven h . Cc ch c nng c b tr ph h p v i m c ch s d ng, trong u tin cc cng trnh cng c ng n m st ng d o ven h , g m 2 sn c u lng, m t khu vui chi cho tr em, cng v n hoa, cy xanh v th m c . B ng 1.2. T ng h p cc ch tiu quy ho ch t ng th TT 1 2 3 4 5 6 7 N i dung Di n tch t t ng m t b ng T l s d ng Di n tch xy d ng T ng di n tch sn xy d ng M t xy d ng T ng cao cng trnh H s s d ng t Cc cng trnh nh 300 m2, g m nh h u c a khu v c. 3.1. Cng trnh cng c ng v cng trnh nh th p t ng n v m m m
2

N I DUNG CHI

TI N

17 581 871 500 30 678 206 000 3 653 319 751 2 595 669 863 54 509 067 114

B ng ch : nm mi t nm trm linh chn tri u khng trm linh chn nghn m t

Nh th p t ng 2 600,7 72 910,3 2 730,9 35 3 1,32

Cng trnh cng c ng 1 009,6 28

Ton khu 3 610,3 100 910,3 2 730,9 25,2 3 0,74

%
2 2

% t ng l n

th p t ng c b tr t p trung, d c theo ng n i b

r ng 7,5 m, t ng s b tr 9 cn bi t th c l p, di n tch t m i cn t 199 m2 n 3 t ng, sn, v n, c ng, t ng ro. Hnh th c ki n trc ch o c a cc cn bi t th c thi t k mang nt truy n th ng, ph h p v i c nh quan, kh

84

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

3.1.1. Cng trnh cng c ng B ng 1.3. T ng h p di n tch cng trnh cng c ng TT 1 2 3 4 5 N i dung Di n tch khu t Sn c u lng Sn chi tr em V n hoa, cy xanh Sn, ng 3.1.2. Cng trnh nh th p t ng v v t li u a. C c u nh th p t ng M u s 1 - p d ng cho cc l t 1; 2; 3 v 4 TT 1 2 3 4 5 TT 1 2 3 4 5 N i dung Di n tch t Di n tch xy d ng T ng cao T ng di n tch sn H s s d ng t N i dung Di n tch t Di n tch xy d ng T ng cao T ng di n tch sn H s s d ng t Ch tiu (228,3 203,9 - 204 - 204) m2 92,5 m2 3 t ng 277,5 m2 1,36 1,37 Ch tiu ( 280 299,8) m2 119,8m2 3 t ng 359,4 m2 1,20 1,28 02 01 S l ng T ng di n tch (m2) 1 009,6 288,43 34,54 368,56 238,63

M u s 2 - p d ng cho cc l t s 5 v 6

Cng trnh cng c ng l ni di n ra cc ho t ng vui chi v sinh ho t c a nhn dn ph ng B i, v v y vi c b tr i h i cc ho t ng ph i mang tnh c ng ng cao, t o c c nh quan ph h p. M u s 3 - p d ng cho cc l t s 7 v s 8 TT 1 2 3 N i dung Di n tch t Di n tch xy d ng T ng cao Ch tiu 198,8 m2 89,4 m2 3 t ng

85

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

4 5 TT 1 2 3 4 5

T ng di n tch sn H s s d ng t N i dung Di n tch t Di n tch xy d ng T ng cao T ng di n tch sn H s s d ng t

268,2 m2 1,35 Ch tiu 228, m2 103 m2 3 t ng 309 m2 1,35

M u s 4- p d ng cho cc l t s 9

b. Gi i php v t li u * Ph n k t c u S d ng k t c u b tng c t thp cho cc k t c u ch u l c chnh. T ng g ch lm nhi m v bao che, cch m, cch nhi t, ngn chia khng gian cho cng trnh. * Ph n hon thi n, n i th t cng trnh + Ph n thn: + Ph n mi: mi b tng dn ngi . + V t li u p lt: n n lt g ch granit, khu v sinh lt g ch granit ch ng trn, t ng g p g ch men knh. + V t li u c a: c a chnh dng c a g pano c, c a s dng g . Chng 2 I U KI N T NHIN, MI TR NG V KINH T - X H I KHU V C D N
2.1. I U KI N T NHIN V MI TR NG

Qu n Ty H n m

pha b c H N i, pha ng gip qu n Long Bin, ty gip

huy n T Lim, nam gip qu n Ba nh, b c gip huy n ng Anh. Qu n Ty H c thnh l p theo Ngh nh s 69/CP ngy 28/10/1995 c a Chnh ph g m 8 ph ng l: ph ng B i, ph ng Thu Khu, Ph ng Yn Ph , ph ng T Lin, ph ng Nh t Tn, ph ng Qu ng An, ph ng Xun La v ph ng Ph Th ng. D n n m trn l t thu c ng 282 ng L c Long Qun, ph ng B i n m c nh ng d o quanh H Ty. 2.1.1. c i m a ch t thu vn 1/ N c m t

86

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

2/ N c d i t 3/ a hnh a m o 4/ a ch t thu v 5/ c i m a t ng L p 1: t l p thnh ph n v tr ng thi khng ng nh t. L p 2: L p st, st pha mu nu h ng, nu vng d o c ng. L p 3: L p xt pha; xm vng, xm xanh, xm en; n a c ng. L p 4: L p st pha, xm xanh, xm ghi, d o m m, d o nho. L p 5: L p st nu hang; xm xanh, d o c ng, d o m m. L p 6: L p ct th v; xm vng, xm xanh; ch t v a. L p 7: L p ct h t th l n s i s n xm vng, xm xanh, ch t ch t v a. Qua k t qu kh o st v th nghi m m u t trong phng cho m t s nh n xt sau: - L p t (1): y l l p t l p c thnh ph n s d ng l p t ny lm l p ch u l c cho cng trnh. - L p st d o c ng (2) v l p st pha n a c ng (3) l t c kh nng ch u l c kh t t i v i cc cng trnh c quy m v v nh , ch tr nn u tin gi i php mng nng v ch n l p st (2) lm l p ch u l c cho cng trnh. - L p st pha d o m m, d o nho (4) . (5) l cc l p t y u, y l nguyn nhn gy ln n t cho cng trnh v l nguyn nhn chnh gy ra ma st m i v i c c b tng c t thp p qua l p ny, v v y khng nn s d ng l p ny l l p ch u l c chnh cho cng trnh. - L p ct (6) v (7) l l p ch u l c t t hn trong c ph m vi kh o st. i v i cc cng trnh c quy m l n hn 5 t ng, ch tr thi t k nn u tin gi i php mng c c b tng c t thp v ch n l p (6 ) lm l p t a mi c c cho cng trnh. Nh v y, qua k t qu kh o st trn, ch tr thi t k c n nghin c u k c i m c l c a t ng l p, so snh v i quy m cng trnh c gi i php mng cho ph h p. 2.1.2. i u ki n kh h u B ng 2.1. Thng H N i 1 74 2 86 3 84 m tng i trung bnh thng 4 80 5 78 6 75 7 78 8 83 9 72 H N i (%) 10 76 11 76 12 75 Nm 78 tr ng thi khng ng nh t, nn khng

Ngu n: Vi n kh t ng thu vn nm 2006

87

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 2.2. L ng ma trung bnh hng thng v nm Thn 1 g H N i 0. 4 25, 2 30, 9 17, 9 139, 6 96, 8 247, 0 353, 8 2 3 4 5 6 7 8 9

H N i (mm) 10 11 12 Nm

183, 1

28, 3

116, 2

1, 2

1240, 4

Ngu n: Vi n kh t ng thu vn 2006, theo nin gim th ng k nm 2006 B ng 2.3. L ng b c hi trung bnh thng v nm Thng 1 H N i Ngu n: Vi n kh t ng thu vn nm 2006 Nhi t : 2 3 4 5 6 7 8 9 H N i (mm) 10 11 12 Nm

71.4 59.7 56.9 65.2 98.2 97.8 100.6 84.1 84.4 95.8 89.8 85.0 989.1

B ng 2.4. Nh t trung bnh thng Thn g Lng 18, 3 18, 4 20, 3 25, 4 27, 3 30, 2 30, 0 28, 1 1 2 3 4 5 6 7 8

H N i (0C) 9 28, 2 10 27, 4 11 24, 7 12 18, 3 N m 24,5

Ngu n: Vi n kh t ng thu vn, 2006. B ng 2.5. Nh t trung bnh thng l n nh t Thng Lng 1 19,3 2 3 4 5 6 7 8 H N i (0C) 9 10 11 12 Nm 27,0

19,9 22,8 27,0 31,5 32,6 32,9 31,9 30,9 28,6 25,2 21,8 Ngu n: Vi n kh t ng thu vn, 2005. H N i (0C) 8 25,1 9 24,9 10 24,7 11 18,5 12 15,3

B ng 2.6. Nh t trung bnh thng nh nh t Thng Lng 1 13,7 2 15,0 3 18,1 4 21,4 5 24,3 6 25,8 7 25,6

Nm 20,9

Ngu n: Vi n kh t ng Thu vn, 2005. Ch gi: T c gi trung bnh t i H N i c th hi n trong B ng d i y:

88

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 2.7. T c gi trung bnh thng t i H N i (m/s) Thng H N i 1 2,9 2 2,9 3 2,8 4 3,1 5 2,9 6 2,6 7 2,4 8 2,2 9 2,3 10 2,2 11 2,3 12 2,4

Ngu n: Vi n kh t ng Thu vn, 2005. Kh h u H N i c s bi n i th t th ng, ch y u l do s tranh ch p nh h ng ho t ng c a hai ma gi v cc qu trnh th i ti t c b t di n ra trong m i ma. Bo: B ng 2.8. T n su t bo trung bnh thng t i H N i (l n) Thng H N i 4 0,00 5 0,04 6 0,11 7 0,30 8 0,47 9 0,32 10 0,18 11 0,00 12 0,00

Ngu n: Vi n kh t ng thu vn, 2005. b n v ng kh quy n B ng 2.9Phn lo i b n v ng kh quy n( Ngu n: Vi n Kh t ng Thu vn, 2005). T c gi t i cao 10m (m/s) >2 2-3 3-5 5-6 >6 B c x m t tr i ban ngy M nh ( cao m t tr i > 60) A A-B B C C Trung bnh ( cao m t tr i 35 - 60) A-B B B-C C-D D Y u ( cao m t tr i <35) B C C D C my che ph ban m t my ( < 4/8) E D D D Nhi u my ( > 4/8) F E D D

b n v ng kh quy n c xc nh theo t c gi v b c x m t tr i vo ban ngy v che ph my vo ban m. Theo nghin c u c a Trung tm k thu t mi tr ng th v khu cng nghi p (thng 4/2003) th khu v c H N i c l ng my trung bnh l 9/10, t my nh t l 4 thng cu i nm, thng t c c ti u l thng 10, 11 v i l ng my trung bnh ch chi m 6/10. Phn lo i b n v ng kh quy n th hi n trong B ng sau: Ghi ch: A- R t khng b n v ng B - Khng b n v ng lo i trung bnh C - Khng b n v ng lo i y u D - Trung Ho E - B n v ng trung bnh F - B n v ng

89

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng 2.2. HI N TR NG MI TR NG T NHIN KHU V C D N

V tr khu t c a d n thu c ph ng B i, qu n Ty H . Hi n t i khu t ny c T ng Cng ty u t Pht tri n h t ng th thu cho i xe lm bi xe v b o d ng xe. Pha ng c a khu t l ng ven H Ty, pha nam l nh dn, pha ty l nh m t s c quan. nh gi mi tr ng t nhin c a khu v c, chng ti ch kh o st nh gi mi tr ng khng kh v mi tr ng n c v phn tch trong thng 6/2007. 2.2.1. Hi n tr ng mi tr ng khng kh Qua kh o st, o c ch t l ng khng kh ngy 22/6/2007. B ng 2.10. V tr l y m u K hi u KX1 KX2 KX3 To l y m u E: 0584127 N: 2328558 E: 0584145 N: 2328581 E: 0584184 N: 2328543 St mp n c H Ty Pha ng nam khu d n C ng ra vo khu dD n pha ng d o ven H Ty c i m c a v tr l y m u T i gc ty nam Khu d n

B ng 2.11. K t qu phn tch ch t l ng khng kh xung quanh (H ng gi Ty nam) TT 1 2 3 4 5 6 7 Thng s TNHH Nhi t CO NO2 SO2 B i t ng s m T c gi n v o
0

K t qu phn tch KX1 33 67 2 13,07 0,064 0,102 KX2 33 67 2 12,07 0,031 0,094 KX3 33 67 2 14,10 0,054 0,167

TCVN 5937 2005 30,00 0,020 0,350 0,300 TCVN ISO: 6768-1998 ISO: 6767 - 1990 TCVN: 5971 - 2005 TCVN 5967 - 2005 o nhanh Phng php TN

% m/s mg/m3 mg/m3 mg/m3 mg/m3

0,1207 0,1207 0,1228

90

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

2.2.2. Hi n tr ng ti ng n B ng 2.12. K t qu tr c ti ng n khu D n (Th i gian o 9h - 11h ngy 22/06/2007) TT 1 2 3 K hi u m u KX1 KX2 KX3 To o E: 0584127 N: 2328558 E: 0584145 N: 2328581 E: 0584184 N: 2328543 a i m Gip khu dn c t i gc ty nam khu D n C ng ra vo khu D n pha ng ven H Ty St mp n c H Ty Tr c dy nh dn (TCVN 5949 - 2005) Lo i khu v c Lo i I Lo i II Lo i III Lo i IV Lo i V Ghi ch: Lo i I: khu v c yn tnh: b nh vi n, vi n i u d ng, nh tr , nh d ng lo, l p h c, th vi n, cc vi n nghin c u. Lo i II: khu quy ho ch nh , khch s n, c quan, hnh chnh. Lo i III: khu thng m i, khu v c ti p c n trong vng 15 m cch tr c l giao thng chnh, ch , b n xe, b n tu. Lo i IV: khu quy ho ch s n xu t ti u th cng v cng nghi p nh . Lo i V: khu cng nghi p n ng. Nh n xt 2.2.3. Hi n tr ng mi tr ng n c - N c m t: T 06 h 18 h 55 65 70 75 80 T 18 h 22 h 50 60 65 70 75 T 22 h 06 h 45 50 55 60 65 63,9 64,5 n (dBA) 67,3

B ng 2.13. Tiu chu n Vi t Nam v ti ng n t i cc khu v c

91

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 2.14. Ch t l ng n c H Ty (Cc m u c l y lm hai t t i hai v tr gi a c a hai ph n xa nh t) K t qu phn tch STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Ch tiu pH c DO BOD5 COD SS NH4 Fe Pb D um Coliform
+

n v

2000 8,05

2001 7,48 12,7 5,81 18,1 25,1 14 0,56 0,51 0,007 1170

2002 8,2 21 6,1 22,8 31,98 22 0,7 0,29 v t 1600

2005 t1 t2 8,61 8,55

TCVN (B) 5942 - 2005 5,5 - 9 2

NTU mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l MNP/100 ml

27,4 5,98 23,05 30,63 32 0,54 0,33 0,0 1500

32 54 38 0,80 750

29 39 28 0,37 240

<25 <35 80 1 2 0,1 0,3 10 000

Ngu n: - Hi n tr ng mi tr ng H N i 2005. - Bo co k t qu quan tr c cc sng, h , KCN H N i nm 2005 - S TNMT & NHN. B ng 2.15. K t qu phn tch cc ch tiu n c H Ty ( Phng TN mi Tr ng i h c Nng nghi p I th c hi n ngy 20/6/2007) K t qu STT Ch tiu n v M2 C nh qun Bia 1 2 3 4 5 pH DO d n i n (Eh) Nitrt (tnh theo N) Amoniac theo N) (NH4+ tnh mg/l ms/cm mg/l mg/l 8,63 6,90 138 0,034 0,403 M3 G n nh lng Trch si 8,61 7,48 150 0,042 0,930 TCVN 5942 2005 C tB 5,5 - 9 2 0,05 1 -

92

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Ni t t ng s PO4- 2 Photpho t ng s Ch t r n l l ng (TSS) Ch (Pb) A sen Cadimi d c BOD5 COD Coliform Nh n xt:

mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l NTU mgO2/l mgO2/l MNP/100ml

4,01 2,5014 3,92 94,1 0,007 0,016 0,0021 4,5 19,6 144 3500

3,98 3,1175 4,31 97,6 0,006 0,015 0,0018 5,2 20,0 224 5100

80 0,1 0,1 0,02 < 25 < 35 10.000

2.2.4. Hi n tr ng h sinh thi B ng 2.16. K t qu phn tch m u n c ng m khu v c d n K t qu STT Ch tiu n v M1 Gi ng t i khu D n 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 pH DO BOD5 COD c d n i n (Eh) Nitrt (tnh theo N) Amoniac (NH4+ tnh theo N) Ni t t ng s PO4- 3 Photpho t ng Ch t r n l l ng (S) mg/l mg/l mg/l mg/l 4,21 0,017 0,056 61,7 1,05 0,398 0,63 59,5 mg/l 2,240 0,023 mg/l mgO2/l mgO2/l NTU mg/l mg/l 6,53 2,09 18,6 104 2 178 1,296 M4 Gi ng t i nh s 4 Ng 282 LLQ 6,36 4,28 20,4 124 2,1 179 0,04 TCVN 5944 - 2005 C tB 6,5 - 8,5 45

93

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

13 14 15 16 17

Ch (Pb) Cadimi A sen ClColiform

mg/l mg/l mg/l mg/l MNP/100ml

0,0099 0,00114 0,0227 157 4

0,0105 0,00872 KPH 198 5

0,05 0,01 0,05 200 - 600 3

Ghi ch: KPH - Khng pht hi n c

2.3. I U KI N KINH T X H I

94

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng 3 NH GI CC TC NG MI TR NG C A D
3.1. NGU N GY TC NG

3.1.1. Giai o n gi i phng m t b ng 3.1.2. Giai o n thi cng - nhi m do b i t , nhi m nhi t. - nhi m n c th i, ch t th i r n c a cc ho t ng s ng, s n xu t c a cng nhn trn cng tr ng. - nhi m kh th i t cc thi t b my mc thi cng. Trong giai o n xy d ng, nhi m khng kh g m 3 ngu n chnh: + Ho t ng giao thng B ng 3.1. H th ng cc ch t nhi m i v i cc phng ti n giao thng (xe t ch y xng, c s n xu t trong giai o n 1985 - 1992) Lo i xe ng c < 1400 cc ng c 1400 cc 2000 cc ng c > 2000 cc n v 1000 km t n xng 1000 km t n xng 1000 km t n xng H s nhi m TSP 0,07 1,10 0,07 0,86 0,07 0,76 SO2 1,27 S 20 S 1,62 S 20 S 1,85 S 20 S NO2 1,5 23,75 1,78 22,02 2,51 27,11 CO 15,73 248,3 15,73 194,7 15,73 169,7 VOC 2,23 35,25 2,23 27,65 2,23 24,09

B i t, , cc lo i kh c h i nh kh SO2, NOx, CO, CO2, cc h p ch t h u c bay hi, dung mi h u c. c tnh d a trn cc h s t i l ng nhi m do T ch c y t th gi i thi t l p: M t t tiu th 1000 lt xng s th i vo khng kh 291 kg CO; 33,2k g CxHy; 11,3 kg NOx; 0,9 kg SO2. Ngu n gy ti ng n Ngu n gy nhi m n c - N c th i sinh ho t c a cng nhn lao ng trn cng tr ng ch a cc ch t c n b, cc ch t l l ng (SS), cc h p ch t h u c (BOD, COD), cc ch t dinh d ng (N, P) v cc vi sinh v t; - N c v sinh thi t b , my mc thi cng mang theo d u m ; - N c ma ch y trn:

95

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

3.1.3. Giai o n ho t ng c a D n Rc th i Hng ngy m t l ng rc th i r t l n, cc ch t h u c, bao b, gi y cc lo i, nylon, nh a c n Cng ty mi tr ng th thu gom v v n chuy n . Ngu n tc ng n mi tr ng n c Ngu n tc ng n mi tr ng khng kh
3.2. NH GI TC NG GIAI O N GPMB V XY D NG

3.2.1. nh gi TMT trong giai o n gi i phng m t b ng 3.2.2. nh gi TMT trong giai o n xy d ng Cc tc ng ny c chia thnh 2 nhm chnh: - Tc ng n ng i cng nhn tr c ti p thi cng v dn c xung quanh; - Tc ng n mi tr ng xung quanh. B ng 3.2. m t cc tc ng tiu c c chnh pht sinh trong qu trnh thi cng cc h ng m c c a D n. B ng 3.2. T ng h p cc tc ng c a giai o n thi cng d n mi tr ng Giai o n xy d ng Cc ngu n gy nhi m - nhi m kh, b i, n, rung: pht sinh t cc phng ti n thi cng, cc phng ti n v n chuy n nguyn v t li u; - C n tr giao thng t cc phng ti n v n chuy n nguyn v t li u thi cng; Xy d ng h th ng cc cng trnh - nhi m mi tr ng n c: n c th i t r a nguyn v t li u; n c th i, rc th i sinh ho t c a cng nhn tham gia thi cng. - S c lao ng. a. Cc tc ng n mi tr ng khng kh B ng 3.3. T i l ng ch t nhi m i v i xe t i ch y trn ng ph ( nh m c cho 1km) T i l ng cc ch t nhi m theo t i tr ng xe (g/km) Ch t nhi m B i T i tr ng xe < 3,5 t n Trong TP 0,2 Ngoi TP 0,15 ng cao t c 0,3 T i tr ng xe 3,5 - 16 t n Trong TP 0,9 Ngoi TP 0,9 ng cao t c 0,9

96

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

SO2 NO2 CO

1,16 S 0,7 1,0

0,84 S 0,55 0,85

1,3 S 1,0 1,25

4,29 S 1,18 6,0

4,15 S 1,44 2,9

4,15 S 1,44 2,9

Ghi ch: - M t t tiu th 1000 lt xng s th i vo khng kh 291kg CO, 11,3 kg NOx, 33,2 kg Hydrocacbon (THC), 0,9 kg SO2 ... - S l hm l ng lu hunh trong nhin li u (%). Theo kinh nghi m hm l ng cc ch t kh nhi m c th tng 4 - 5 l n nh t l trong bn knh < 100 m. Ngoi bn knh 200 m tr ra ch coi nh khng ng k . Theo T ch c y t th gi i (WHO), h s nhi m i v i xe t i v n chuy n ct p d ng cho D n nh sau: - B i l l ng: 0,9kg/1000 km; - SO2: 4,29S kg/1000 km (trong S l % lu hunh trong xng d u) - NOx: 11,8 kg/1000 km; - CO: 6,0 kg/1000 km. - nhi m ti ng n do thi cng B ng 3.4. Ti ng n c a m t s phng ti n my mc Lo i phng ti n t tr ng t i < 3,5 t n t tr ng t i > 3,5 t n t c n c u My i My p b tng My ca tay My nn Diesel c vng tay r ng Ba my 1,5 t n My pht i n My ng c c My tr n b tng ch y diesel 70 - 75 72 - 82 90 - 106 70 - 75 87 85 115 85 M c n ph bi n (dBA) 85 90 90 93 80 - 85 80 - 82 75 - 80 M c n l n nh t (dBA) 103 105 110 115 100 95 97 nh h ng nh v trn 400 m

Ti ng n trong khu v c thi cng th ng v t tiu chu n cho php (TCVN 5949 1999) t 10 - 20 dBA, ti ng n di n ra lin t c v di n bi n trong th i gian di. Cng vi c

97

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

o t v v n chuy n t ph th i, cc lo i my nh g u xc, my ko, my i, xe t i ti ng n c th l 90 dBA kho ng cch 15 m, n u cc my ho t ng cng lc th n tng ln t 95 - 98 dBA. Chng ti tham kh o tiu chu n quy nh v ti ng n trong khu v c thi cng c a M nh gi m c gy n c a cc thi t b thi cng trong cng tr ng xy d ng B ng 3.5.

B ng 3.5. Gi i h n m c ti ng n c a cc thi t b thi cng n v : dBA TT 1 2 3 4 5 6 Lo i thi t b My m nn (xe lu) My g u xc tr c Gu ng c My pht i n My rung My o thu l c Ngu n: Tr ng i h c Xy d ng H N i. Kh nng ti ng n t i khu v c thi cng c a d n lan truy n t i cc khu v c xung quanh c xc nh nh sau: Li = Lp - Ld - Lc (dBA) Trong : Li - M c n t i i m tnh ton cch ngu n gy n kho ng cch d (m). Lp - M c n o c t i ngu n gy n ( cch 1,5m). Ld - M c n gi m theo kho ng cch d V i: r1 - Kho ng cch t i ngu n gy n ng v i Lp (m). r2 - Kho ng cch tnh ton gi m m c n theo kho ng cch ng v i Li (m). a - H s k n nh h ng h p th ti ng n c a a hnh m t t (a = 0). Lc - gi m m c n qua v t c n. Khu v c d n c a hnh r ng thong v khng c v t c n nn Lc = 0. t n s i. Ld = 20 lg [(r2/r1)1+a] (dBA) M c ti ng n kho ng cch 15 m 72 88 72 96 72 83 70 82 70 80 Yu c u c a T ng c c D ch v (M ) < 75 < 75 < 75 < 75 < 75

98

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

T cc cng th c trn, tnh ton m c gy n c a cc lo i thi t b thi cng trn cng tr ng t i mi tr ng xung quanh hi n trong B ng 3.6. B ng 3.6. M c n gy ra do cc phng ti n thi cng theo kho ng cch TT 1 2 3 4 5 6 7 My i My khoan My p b tng My ca tay My nn Diezel My ng c c b tng 1,5T My tr n b tng Thi t b thi cng M c n i m cch my 1,5m 93 87 85 82 80 75 75 M c n kho ng cch 200m 71 65 63 60 58 53 53 M c n kho ng cch 500m 63 57 55 52 50 45 45 75 kho ng cch 200 m v 500 m c th

TCVN 5949 - 1999 Ghi ch: TCVN 5949 - 1999: Ti ng n i v i khu dn c.

Th i gian ti p xc v i ti ng n v m c p m c php theo QBYT 3733 2002 c ch ra B ng 3.7.

B ng 3.7. Tiu chu n n cho php i v i mi tr ng lao ng Th i gian ti p xc v i ngu n gy n 8 gi 4 gi 2 gi 1 gi 30 pht 15 pht < 15 pht Th i gian cn l i trong ngy b. Tc ng n mi tr ng n c - Tc ng n mi tr ng n c m t Mi tr ng n c gi a H Ty, theo Bo co hi n tr ng mi tr ng nm 2005 ven H Ty vo ma kh th ch t l ng n c tng i t t, x p x tiu chu n n c m t lo i A TCVN 5942 2005 do tnh m cao v kh nng t lm s ch l n. N c M c p m c php (dBA) 85 90 95 100 105 110 115 80

99

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

th cc ch tiu oxy ho sinh h c, oxy ho ho h c u v t qu tiu chu n cho php, c bi t l crom, d u m v coliform. Do v y, b o v n c m t H Ty r t quan tr ng. Trong qu trnh xy dung, cc tc ng n mi tr ng n c l: - Qu trnh o t v xy d ng cng trnh chnh - Qu trnh o t, xy d ng, v n chuy n t, v t li u xy d ng - Khi thi cng cc to nh - N c th i t vi c r a cc thi t b , my mc, v cc d ng c thi cng - N c th i sinh ho t c a cc cng nhn xy ch y u: + Ch a hm l ng cao cc ch t h u c d phn hu sinh h c; + Do ch a cc lo i vi sinh v t gy b nh cho ng i v ng v t; + Ch a nhi u h p ch t c a N v P; + Ch a cc lo i kh do qu trnh phn hu y m kh cc ch t h u c nh: CH4, H2S, CO2, NH3 D a vo th ng k c a nhi u qu c gia ang pht tri n, kh i l ng ch t gy nhi m do con ng i th i vo mi tr ng m i ngy th hi n B ng 3.8. i v i lo i n c th i ny cc thnh ph n gy nhi m n nh nhng lu l ng n c th i thay i theo th i gian trong ngy, l ng n c th i b ng kho ng 65 80 % l ng n c c p s d ng hng ngy. Theo Tiu chu n c p n c trn cng tr ng l 60 lt/ng i/ngy th l ng n c th i l 45 lt/ng i/ngy. B ng 3. 8. T i l ng cc ch t nhi m trong n c th i sinh ho t Ch t nhi m BOD5 COD Ch t r n l l ng T ng N Amoniac Vi sinh (n v MPN/100ml): T ng coliform Fecal coliform Tr ng giun sn Ghi ch: () - S li u trung bnh. - Ngu n: Theo h ng d n nh gi nhanh tc ng mii tr ng c a T ch c y t th gi i. 106 - 109 105 - 106 103 T i l ng cc ch t nhi m (g/ng i/ngy) 45 - 54 (49,5) 79 - 84 (87) 70 - 145 (107,5) 6 - 12 (9) 2,3 - 4,8 (3,55)

100

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 3.9. L ng cc ch t nhi m do n c th i sinh ho t c a cn b cng nhn tham gia thi cng a vo mi tr ng (tnh cho 50 cng nhn) Ch t nhi m BOD5 COD Ch t r n l l ng T ng N Amoniac Vi sinh (n v MPN/100ml): T ng coliform Fecal coliform Tr ng giun sn 50 x 109 50 x 106 50 x 103 L ng cc ch t nhi m (g/ngy) 2 475 4 350 5 375 450 177,5

Cn c vo l ng n c s d ng v l ng ch t th i tnh c n ng cc ch t nhi m c nu trong B ng 3.10. B ng 3.10. N ng cc ch t nhi m trong n c th i sinh ho t c a cn b , cng nhn tham thi cng d n vo lc cao i m Ch t nhi m BOD5(g/l) COD(g/l) Ch t r n l l ng(g/l) T ng N(g/l) Amonic(g/l) Vi sinh (n v MPN/100ml): T ng coliform Fecal coliform Tr ng giun sn 2,22 x 106 2,22 x 103 2,22 (*) (*) (*) N ng Khng x l 1,1 1,95 2,34 0,2 0,078 x l 0,33 0,6 0,27 0,07 0,02

T cc b ng trn c th th y r ng khi p d ng b t ho i truy n th ng, n ng cc ch t nhi m v n cn v t Tiu ch n cho php. V v y chng ti s s d ng b t ho i c i ti n c vch ngn m ng dng h ng ln tng hi u su t x l v gi m thi u nhi m.

101

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ngoi n c th i sinh ho t, cn ph i tnh n n c ma ch y trn trn m t t. N c ma c thu gom qua h th ng mng, h th ng rnh h v kn sau c d n t i cc h ga l ng v x th ng vo h th ng thot n c c a thnh ph . nh gi tc ng c a n c ma ch y trn t i mi tr ng Theo s li u th ng k c a T ch c y t th gi i (WHO), n ng cc ch t nhi m trong n c ma ch y trn thng th ng kho ng 0,5 - 1,5 mg Nit/l; 0,004 0,03 mg phtpho/l; 10 2 0mg COD/l v 10 20 mg TSS/l. N c ma cn c th b nhi m khi ch y qua cc khu v c sn bi c ch a ch t th i nhi m nh bi ch a nguyn li u, khu v c thi cng ngoi tr i Tnh ch t nhi m c a n c ma trong tr ng h p ny b nhi m c h c ( t, ct, rc), nhi m h u c v d u m . nh gi tc ng c a n c ma ch y trn trn khu v c c a d n i v i mi tr ng xung quanh, s d ng m hnh tnh ton sau: + Lu l ng n c ch y trn qua khu v c: Q = 0,278 . k. I. F (m3/s) Trong : k - H s dng ch y (k = 0,6) I - C ng ma (mm/h) F - Di n tch lu v c (m2) i v i m t tr n ma, tnh ton khi chu k trn ng P = 1 th c ng ma l 100 mm/h, ta c: Q = (0,278 x 0,6 x 0,1 mm/h x 3600 m2)/3600 s = 0,01668 m3/s N c ng thot n c c bn c n l ng ng s gy ra ng ng p t c th i. + T i l ng ch t nhi m: Trong n c ma t u th ng ch a l ng l n cc ch t b n tch lu trn b m t nh d u, m , b i . L ng ch t b n ny tch t trong m t th i gian c xc nh theo cng th c: G = Mmax [1 - exp (- kz . T)] F (kg) Trong : Mmax - L ng b i tch lu l n nh t trong khu v c l (Mmax = 220 kg/ha) kz = H s ng h c tch lu ch t b n khu v c D n (kz = 0,3 ng-1) T - Th i gian tch lu ch t b n (T = 15 ngy) G = 200 [1 - exp (- 0,3 . 15)] 3 = 600 kg Nh v y nh ng ch t b n tch t trong kho ng 15 ngy khng nh t i i s ng thu sinh khu v c H Ty. khu v c D n l 600 kg, l ng ch t b n ny s theo n c ma ch y trn qua khu v c d n gy tc ng

102

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

- Tc ng n mi tr ng n c ng m c. Cc tc ng c a ch t th i r n L ng ch t th i r n trong giai o n xy d ng i v i cng trnh bao g m: + Ph th i xy d ng bao g m: t t cng tc san n n, lm mng cng trnh nh g ch, , xi mng, s t thp v g gi y + Theo c tnh chung, m i cn b cng nhn vin lm vi c trn cng tr ng s th i ra t 0,3 - 0,5 kg rc th i sinh ho t m i ngy. Ch t th i sinh ho t ny nhn chung l nh ng lo i d phn hu (tr cc bao b, ti nilon) ch a nhi u ch t h u c. tnh c l ng rc th i sinh ho t, thng th ng xc nh theo bi u th c: Q=Dm Trong : Q - L ng rc th i sinh ho t ( kg/ngy ho c m3/ngy) D - S ng i t i th i i m chnh m - Th tch (ho c tr ng l ng) rc (kg/ng i/ngy ho c m3/ng i/ngy) V i s l ng lc cao i m l 50 cng nhn th l ng rc th i sinh ho t pht sinh s l 15 25 kg/ngy. d. S c mi tr ng Cc kho ch a nguyn v t li u, nhin li u (sn, xng, d u DO, d u FO) l cc ngu n c kh nng gy chy n . e. Cc tc ng n kinh t x h i g m: - Bi n i dn s - S c kho c ng ng

3.3. NH GI TMT C A D

N TRONG GIAI O N V N HNH

3.3.1. nh gi tc ng n mi tr ng n c N c th i sinh ho t Khi d n hon thnh, s c 9 bi t th , d ki n s cung c p ch cho 60 ng i. V i nh m c n c c p n c bnh qun 100 l/ng i/ngy v l ng n c th i b ng 80% l ng n c c p th l ng n c th i sinh ho t c a khu dn c khi i vo ho t ng s vo kho ng 4,8 m3/ngy. K t qu phn tch cho th y n c th i sinh ho t ch a ch y u c n, b, cc ch t r n l l ng, cc h p ch t h u c v vi sinh v t. N u tnh trung bnh, hng ngy m i ng i th i ra 107,5 gam ch t r n l l ng v 49,5 gam BOD5 th l ng ch t r n l l ng v BOD5 ch a trong n c th i sinh ho t c a c khu s l:

103

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ch t r n l l ng =

107,5 g/ng i/ngy x 60 ng i x 1000 4 800 lt/ngy 49,5 g/ng i/ngy x 60 ng i x 1000 4 800 lt/ngy

= 1 343 mg/l

BOD5

618 mg/l

Cc s li u tnh ton trn cho th y cc gi tr c b n v ch t r n l l ng v BOD5 ch a trong n c th i sinh ho t c a d n cao hn tiu chu n cho php trong c t B c a TCVN 5945 - 2005. Do , gi m thi u m c nhi m th n c th i sinh ho , nhm t v n MT xu t ch u t p d ng b t ho i c i ti n. Nguyn l: n c th i i qua vch ngn m ng sau theo dng h ng ln, hi u qu x l BOD, COD, ch t l l ng cng cao hn. N c ma ch y trn Theo s li u kh t ng thu vn, l ng ma trung bnh hng nm c a H N i vo kho ng 1200 mm. L ng ma t p trung ch y u vo cc thng t thng 5 n thng 10. Trong thng 8 th ng c l ng ma l n nh t v i 333,8 mm. Di n tch m t b ng c a D n l 3600 m2 nn ta c th tnh c lu l ng n c ma: + Lu l ng n c ma tnh trung bnh theo nm: Q = 3600 x 1,2 = 4320 m3/nm Theo thi t k , n c ma ch y theo c ng rnh trong khu v c d ng d n th ng vo h th ng c ng thot n c th i chung. Vo ma ma, n c ma ch y trn c th cu n theo cc ch t h u c v ch t r n l l ng. Theo cc nh chuyn mn, gi tr COD c a n c ma ch y trn n m trong kho ng 10 20 mg/l v hm l ng ch t r n l l ng l 20 30 mg/l. Do v y, nhn chung, n c ma ch y trn c th tr c ti p ra h th ng mng t i tiu c a khu v c. c tnh n ng cc ch t nhi m trong n c ma ch y trn nh sau: T ng Nit 0,5 - 1,5 mg/l; Phospho: 0,004 - 0,03 mg/l; th ng thot n c c a thnh ph l: T ng Nit 0,025 - 0,077 kg/ngy; COD: 0,52 - 1,03 kg/ngy; Photpho: 0,002 - 0,015 kg/ngy; SS: 0,52 - 1,03 kg/ngy 3.3.2. nh gi tc ng n mi tr ng khng kh COD: 10 20 mg/l; SS: 10 20 mg/l. n s theo

T i l ng ch t nhi m m n c ma ch y trn qua khu v c d n a vo h

104

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

nhi m giao thng nhi m do kh th i c a h th ng i u ho khng kh + Lm nh h ng x u t i c nh quan mi tr ng th khi m t ngoi c a cng trnh ki n trc c l p t cc dn nng (ouside) c a my. + Kh th i c a dn nng my i u ho s gy nhi m nhi t. + Cc lo i my r r ch t t i l nh (kh gas) gy nhi m kh quy n v t ng ozon. Tc ng do ti ng n Ti ng n c a dng xe ch y trn ng t o ra cc ph n ng khc nhau cho con ng i. Ti ng n t i khu th thao v khu bi t th c m c khng l n nn khng nh h ng n cu c s ng c a c dn. 3.3.3. Cc tc ng do ch t th i r n gy ra Theo quy ho ch chung c a H N i, n sau 2010 m i ng i th i ra kho ng 1kg 1,2 kg/ngy - m. Nh v y, c tnh l ng rc th i c a D n trong giai o n ho t ng kho ng t 60 kg/ngy - m n 65 kg/ngy - m. L ng rc th i ny s c Cng ty Mi tr ng th thu gom, v n chuy n . 3.3.4. Cc s c c th x y ra trong qu trnh ho t ng S c chy, n ng ch t th i r n

105

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng 4 CC BI N PHP GI M THI U TC NG X U, PHNG NG A V NG PH S C MI TR NG

4.1. CC BI N PHP GI M THI U TC NG MI TR NG

4.1.1. Cc bi n php gi m thi u tc ng trong giai o n thi cng Cc bi n php t ng qut g m: 4.1.1.1. Gi m thi u ch t c giao thng trong giai o n thi cng 4.1.1.2. Ki m sot v gi m thi u nhi m mi tr ng khng kh a. Gi m thi u nhi m b i b. Gi m thi u nhi m mi tr ng do cc lo i kh th i c. Ki m sot v bi n php gi m thi u nhi m ti ng n 4.1.1.3. Gi m thi u cc nh h ng gy nhi m mi tr ng n c D n m b o tun th cc i u kho n, quy nh c lin quan trong Quy nh v m b o tr t t , an ton v v sinh mi tr ng trong qu trnh xy d ng cc cng trnh t i Thnh ph H N i c a UBND thnh ph H N i; cc Tiu chu n, Quy ph m, Ch d n i v i h th ng c p thot n c 20 TCN 51-84, 20 TCN 33 - 85; TCVN 5576 - 1991; cc Quy chu n trong thi cng xy d ng, cc Quy nh v v sinh v b o v ngu n n c - i v i n c ma v n c th i thi cng - i v i n c th i sinh ho t - Ch t th i r n 4.1.1.4. Cc bi n php gi m thi u tc ng n mi tr ng t 4.1.1.5. Gi m thi u cc tc ng do tai h n giao thng v lao ng 4.1.2. Kh ng ch cc tc ng n mi tr ng trong giai o n v n hnh B ng 4.1. Cc bi n php gi m thi u tc ng mi tr ng D n s p d ng TT 1 2 Ch t th i r n 3 4 S c Ngu n gy tc ng N c th i sinh ho t Bi n php gi m thi u ang p d ng S d ng h x t ho i x l n c th i sinh ho t. - Phn lo i t i ngu n; - Thu Cng ty mi tr ng th thu gom v v n chuy n ch t th i n ni x l. Kh th i - i u ho khng kh k t h p thng gi t nhin. - Tr ng cy xanh - Trang b bnh c u ho , chung bo chy, b n c ch a chy; - T p hu n ch a chy nh k.

106

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

4.1.2.1. Kh ng ch v gi m thi u nhi m do ch t th i r n 4.1.2.2. Kh ng ch v gi m thi u nhi m n c i v i n c th i sinh ho t M t s bi n php sau y s c th c hi n D n s ti n hnh xy d ng h th ng x l n c th i t i cc bi t th theo s sau: B t ho i ng ng thu C ng ngoi nh C ng khu v c

H ga ngn hi Hnh 4.1. S x l n c th i d ki n xy d ng c a d n i v i n c ma S thot n c c ch ra trong t ng m t b ng c p, thot n c. 4.1.2.3. Kh ng ch v gi m thi u nhi m khng kh v ti ng n.
4.2. BI N PHP PHNG NG A, NG PH S C MI TR NG

4.2.1. Yu c u chung V n phng chy ch a chy theo cc tiu chu n sau: - TCVN 3254 - 89: An ton chy; - M t s Tiu chu n h ng d n phng ch ng st; - L p t thi t b bo chy, ch a chy theo ng cc Tiu chu n quy ph m (TCVN 2622- 88) t i khu v c c nguy c chy n ; - L p t thi t b an ton cho ng dy t i i n v thi t b tiu th (aptomt b o v ng n m ch v ng n m ch ch m t); - L p h th ng ch ng st cho nh cao t ng theo tiu chu n 20 TCN 46 - 84. 4.2.2. Trang thi t b v phng n phng ch ng a. i v i chy n Theo tiu chu n Vi t Nam TCVN 3890 - 1984, TCVN 9101 - 1996, TCVN 6379 1998 t i cc khu v c c nguy c chy n ; - T i cc khu v c d chy, l p t h th ng bo chy g m cc n bo hi u, chung bo theo ng tiu chu n quy ph m ( TCVN 2622 - 1995), h th ng thng tin, bo ng; - L p t thi t b an ton lao ng cho ng dy t i i n v thi t b tiu th i n (aptomat b o v ng n m ch ch m t) theo TCVN 4756 1989; - L p t h th ng c m ng c u c m bi n bo ng khi c nh ng s c b t th ng x y ra.

107

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

b. Thi t k ch ng st cng trnh v h th ng ti p a - L p t h th ng dy ch ng st bao g m dy d n i n, ti p a v c t thu li theo ng Tiu chu n quy ph m 20 TCM 46 - 1984 t i cc cng trnh xy d ng; - Trn cng trnh b tr cc kim thu st b ng thp m k m. Kim thu st hn vo cc nh v ko ho c t trn mi, c bi n php ch ng d t, cc dy thu b ng thp. m b o th m m cng trnh v tnh an ton cao cng nh m b o ph m v b o v l n, cng trnh ch ng st nh th ng b ng tia ti n o theo cng ngh PULSAR. H th ng ch ng st: - Trong cng trnh s d ng h th ng ch ng st tia ti n o cng ngh m i Stormaster - ESE - 50, bn knh b o v R = 95 m; - T t c cc lin k t trong h th ng ch ng ph i c th c hi n b ng hn i n; - H th ng ti p a dng k t h p dy - c c ti p a. Dy ti p a c chn ng p su 0,8 m l p b ng t m n m k . C c ti p a c ng ng p su 0,8 m i n tr ti p a m b o i u ki n RTCS 10 .T t c cc lin k t trong h th ng ch ng st ph i c th c hi n b ng hn i n. c. Ho ch t s d ng Hi u qu c a cc bi n php p d ng m b o t TCVN phng ch ng s c trong qu trnh ho t ng. 4.2.3. Cc gi i php phng ch ng s c mi tr ng Chng 5 CAM K T TH C HI N BI N PHP B O V MI TR NG C A C A D N ( theo quy nh Ngh nh 80 v ch th 08) Chng 6 CC CNG TRNH X L MI TR NG,
GIAI O N V N HNH

CHNG TRNH QU N L V GIM ST MI TR NG

6.1. DANH M C CC CNG TRNH XLMT CH Y U

6.1.1. H th ng c p n c N c sinh ho t c l y t ng ng c p n c phn ph i d ki n xy d ng d c ng quy ho ch pha nam khu t, trong qu trnh tri n khai D n Ch u t s tho tho thu n v i Cng ty kinh doanh n c s ch H N i xin i m u n c. M ng l i c p n c c thi t k t m ng ngoi n cc tuy n ng nhnh d ch v ch y d c l t m b o cung c p n c vo cc b ch a c a cc h dn. N c c c p

108

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

n t ng cn h qua van kho v ng h o n c. M i nh c m t h th ng c p n c ring bi t. su chn ng trung bnh 0,4 m. V t li u s d ng cho m ng d ch v c p n c: ng, ph ki n l nh a HDPE. S h th ng c p n c sinh ho t: Ngu n n c B ch a My bm sinh h at ng v n chuy n

Tiu th H th ng c p n c trong nh

ng d n phn ph i

B n c mi

H th ng c p n c c l y t m ng ngoi qua van kho v ng h o n c c p vo b n c ng m c a t ng cn h . 6.1.2. H th ng thot n c Thot n c cho d n dng gi i php thi t k ring. N c ma trong khu v c d n c thu vo cc ga thu n c ma tr c ti p trn ng v ch y vo c ng 400 800 b ng b tng c t thp, sau ch y v h th ng thot n c c a Thnh ph . Kho ng cch gi a cc ga thu t 35 m 40 m, d c c ng t i thi u imin = 1/D (D ng knh ng). N c ma sau ch y v h th ng thot n c ma theo Quy ho ch c a thnh ph . H th ng thot n c ma bao g m: + N c ma trn mi: thi t k h th ng ng ng thu n c ma trn mi; + Bn ngoi nh: thi t k m ng l i thu gom ton b n c ma t cc to nh vo cc rnh h , h ga; + H ga n c ma c u t o y l ng ct, n p ga i n hnh. - Thot n c th i sinh ho t: N c th i sinh ho t t cc cn h sau khi c x l qua b ph t vo ga c ng v tuy n c ng 300 vo h th ng thot n c th i c a thnh ph r i t ch y v tr m v c bm v tr m x l n c th i chung c a Thnh ph . + H th ng thot phn, ti u c thu vo ng nh a 100 v b x t trong nh k t h p v i mng nh. + H th ng thot n c r a, t m gi t c thu vo ng nh a 90, 76 x ra ga c ng v c ng 300. Cc t ng u t ng ki m tra cao cch m t sn 1,0 m v ng thng t c. Thng hi cho h th ng thot n c Nhi m v c a h th ng thng hi trong cng trnh l n nh v cn b ng p su t trong m ng thot n c b ng p su t kh quy n, ngn khng cho mi hi th i, kh c vo

109

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

nh. ng thng hi c ng knh b nh t 60 mm t cch t ng p mi t i thi u 0,7 m. B tr ng thng hi k t h p v i ng ng thot phn, thot sn. ng thng hi vn ln mi theo ng ng 90 mm, 76 mm. Cc gi i php xy d ng h th ng c p thot n c. - V t li u ng c p n c dng ng thp nh a c ng knh t 32 mm. ng c p n c ngoi nh, su t ng trung bnh t 0,3 n 0,5 m (tnh n ng nh a PVC thot n c th i v n c ma ngoi nh c chn su t 05 m nh ng). Sau l p b ng ct th. n 0,7 m v l p ng b ng ct kh. - Khi n i ng v cc linh ki n van, t, ct ph i dng s i gai t m sn c ho c bng keo. - T t c cc ng ng ph i c th thu l c tr c khi l p v trt. 6.1.3. H th ng x l n c th i N c th i sinh ho t c a cng trnh c thu v x l t i b t ho i v ga c ng tr c khi a ra h th ng thot n c chung c a thnh ph , m b o tiu chu n v sinh mi tr ng thnh ph quy nh TCVN 6772 - 2000. Cc b t ho i, thi t k theo m - un. Dung tch b t ho i c xc nh theo cng th c: W = Wn + Wc Trong : Wn: th tch n c c a b . Wn = 056 x 0.7 = 0.4m3. Wc: th tch c n c a b . Wc =[A.T.(100-W1).B.C]. N/[100 - W2). 100] V i: A: l ng c n trung bnh c a m t ng i th i ra trong 1 ngy; T: th i gian gi a 2 l n l y c n (ngy); W1, W2: m c a c n ti vo b v c a c n khi ln men; B: H s k n vi c gi m th tch c n khi ln men; C: h s k n vi c l i m t ph n c n ln men khi ht c n gi l i vi sinh v t gip cho qu trnh ln men c n c nhanh chng, d dng; N: s ng i. V i D n ny ta c: Wc = [ 0,5 x365 x ( 100-95) x 0,7 x1,2] x5/[(100 - 90) x 100] = 0,38m3. Nh v y: W = Wn + Wc = 0,4 + 0,38 = 0,78m3. Suy ra i v i cc to nh ki u nh v n, m i cn h xy d ng c l p nn xy d ng m i b c dung tch 1,5m3.

110

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

6.1.4. H th ng x l nhi m kh Cc gi i php v ch ng n, i u ho khng kh, ch yu l cc gi i php thi t k , tr ng cy xanh. H th ng thng gi H th ng q at thng gi khu v sinh: v i th tch khu v sinh kho ng 15 m3 (di n tch 5 m2, chi u cao tr n l 2,7 m) tnh cho 10 l n thay i kh/gi . Cng su t qu t ht gi l 150 m3/h. Qu t tr c ti p v th i vo h p k thu t khu v sinh, sau y ln mi cng trnh. Khi qu t khng lm vi c th cnh van m t chi u i theo qu t s t ng s p xu ng ngn mi t h p k thu t xm th c vo cn h . H th ng i u ho: d ki n m i cn h c t i a 3 my i u ho.
6.2. CHNG TRNH QU N L V GIM ST MI TR NG

6.2.1. Chng trnh qu n l mi tr ng Theo lu t b o v mi tr ng, trong cc giai o n tr c khi xy d ng v v n hnh th Ch u t cng v i cc n v trng th u xy d ng v v n hnh s ph i th c hi n k ho ch qu n l mi tr ng (KHQLMT). K ho ch qu n l mi tr ng l r t c n thi t gim st cc ch tiu v c th d bo c cc bi n i v mi tr ng ng th i xy d ng c cc bi n php gi m thi u tr c khi c nh ng bi n i mi tr ng x y ra. M c tiu c a KHQLMT cho D n l cung c p cc h ng d n d n m b o v m t mi tr ng. KHQLMT bao g m chng trnh gi m thi u cc tc ng n mi tr ng, chng trnh tun th cc bi n php gi m thi u mi tr ng i v i ch u t, cc yu c u v bo co, c c u t ch c th c hi n KHQLMT v k ho ch ng c u kh n c p cc s c c th x y ra trong t ng giai o n c a D n. 6.2.1.1. Qu n l mi tr ng giai o n xy d ng Trong qu trnh xy d ng s thu chuyn gia gim st vi c xy d ng v cc chuyn gia ny s qu n l th ng xuyn trong giai o n thi cng. Gim c H p ng xy d ng ghi l i cc tc ng mi tr ng c xc nh trong bo co ny. Trong h p ng xy d ng s c cc i h i: - Ki m tra ban u trong su t giai o n u m b o r ng nh th u c ch n c kinh nghi m, bi n php qu n l th c t nh t v lnh v c mi tr ng; - Trong su t qu trnh xy d ng nh th u c n qu n l: + L a ch n v i u ch nh v tr ch a v t li u; + Ki m sot giao thng va ti ng n. + Qu n l ch t th i r n v n c th i; + B o v khu v c xung quanh phng h h i khng c n thi t;

111

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ Ki m sot cc thi t b an ton v b o h lao ng c a cng nhn; + L a ch n gi i php thi cng t i u, h n ch ch t c giao thng. D n c nh ng bi n php gio d c b o v mi tr ng nh: - T ch c cc l p t p hu n nh k cho m i i t ng th c hi n d n v cc v n : an ton, v sinh lao ng, lu t b o v mi tr ng v c nh ng bi n php ng vin v ki m tra vi c th c hi n; - Gio d c cho m i cn b cng nhn vin c th c b o v mi tr ng lao ng, mi tr ng sinh thi tr c h t v s c kho c a chnh b n thn mnh, coi mi tr ng l ti s n c n c b o v . 6.2.1.2. Qu n l mi tr ng giai o n v n hnh - Qu n l hi u qu h th ng thot v x l n c th i, h th ng thu gom ch t th i r n; - Ki m tra, gim st th ng xuyn cc h th ng thot n c; - Ki m tra nh k cc thi t b phng chy, cc thng rc t t i cc v tr thu gom. 6.2.2. Chng trnh gim st mi tr ng m b o cc ho t ng c a D n u t xy d ng khu nh di n ra bnh th ng, ng th i ki m sot, kh ng ch cc tc ng tiu c c n mi tr ng xung quanh, Ban qu n l D n s c cc cn b chuyn trch v mi tr ng v th c hi n chng trnh gim st ch t l ng mi tr ng trn c s h p tc v i cc c quan qu n l, c quan ch c nng v b o v mi tr ng. Hi n tr ng mi tr ng s c nh gi trong m i giai o n, ring trong giai o n cu i cng sau khi d n c a vo s d ng, v n hnh th tnh tr ng mi tr ng s c theo di th ng xuyn, cc s li u nh gi c lu tr h th ng. Cc i t ng quan tr c, gim st l ch t l ng mi tr ng khng kh, ch t l ng mi tr ng n c. 6.2.2.1. Gim st ch t th i a. Gim st n c th i B tr quan tr c th ng xuyn ch t l ng n c th i u ra m b o ph i t tiu chu n TCVN 5945 - 2005, lo i B. - i t ng ki m tra: + N c th i sinh h at; + Cc h th ng thot n c sinh ho t, thot n c ma v h th ng c p n c; - N i dung ki m tra: + o ki m tra ch t l ng n c th i sinh ho t: V tr ki m tra n c ra sau cc b t ho i; Cc thng s nh gi: pH, SS, BOD, COD, NTS, N-NH3, PTS, Coliform.

112

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ Ki m tra kh nng thot n c v tnh tr ng ch t l ng c a cc h th ng thot n c. Ki m tra ch v n hnh, qu n l, k thu t, ch t l ng c a b. Gim st kh th i Nh trnh by trong ph n nh gi tc ng n mi tr ng c a D n l cc ho t ng khi xy d ng D n, a D n vo v n hnh c cc nh h ng n mi tr ng khng kh v m i giai o n c m t c trng khc nhau. V v y gim st ch t l ng khng kh t i nh ng khu v c th c hi n D ln c n. M c tiu c a gim st ch t l ng khng kh M c tiu c a cng tc gim st ch t l ng khng kh tm t t nh sau: - Quan tr c n ng cc ch t nhi m khng kh bn trong khu v c d n; - Quan tr c n ng cc ch t nhi m khng kh bn ngoi khu v c d n; - Nh n bi t s m s gia tng l ng th i cc ch t nhi m khng kh t cc ngu n th i c nh ng bi n php gi m thi u. V tr cc i m quan tr c ch t l ng khng kh Quan tr c ch t l ng khng kh c ti n hnh i v i t t c cc ngu n th i kh trong khu v c nghin c u v khng kh khu v c xung quanh cng nh khu v c dn c. Quan tr c ch t l ng khng kh c chia thnh hai lo i: gim st ngu n th i v quan tr c ch t l ng khng kh khu v c xung quanh. Vi c gim st c ti n hnh trong c hai giai o n: xy d ng v v n hnh D n. V tr quan tr c ch t l ng khng kh khu v c d n: ba i m (hai i m t i khu v c thi cng, m t i m t i khu v c dn c g n nh t). - Thng s gim st: + B i l l ng; + Ti ng n; + Kh SO2, CO, NO2 - Thi t b thu m u: thi t b tiu chu n - T n su t th c hi n: 6 thng/1l n (trong giai o n thi cng) v 1 nm/l n (sau khi D n i vo s d ng); - Tiu chu n so snh: tiu chu n ch t l ng MT Vi t Nam (TCVN 5937 2005). c. Gim st mi tr ng n c Gim st ch t l ng n c m t n l c n thi t. Quan tr c ch t l ng mi tr ng khng kh c a D n c ti n hnh t i khu v c th c hi n c a D n v khu v c dn c n c th i. T n su t ki m tra l 6 thng/l n cho nm u tin v m i nm m t l n cho cc nm ti p theo.

113

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Vi c gim st ch t l ng n c

khu v c d n s c ti n hnh c trong giai

o n thi cng xy d ng v trong giai o n v n hnh D n. m b o cc ho t ng c a D n di n ra bnh th ng, ng th i kh ng ch cc tc ng tiu c c n mi tr ng xung quanh, c n c chng trnh gim st mi tr ng bao g m ki m tra, gim st ch t l ng ngu n n c. M c tiu chnh c a h th ng gim st ch t l ng n c cho khu v c ny l gim st nh h ng c a qu trnh thi cng n s bi n i ch t, l ng c a h th ng n c m t, n c ng m khu v c. V tr quan tr c ch t l ng n c: n c th i c a khu dn c tr c khi ch y vo h th ng thot n c chung c a thnh ph . T n su t quan tr c: 2 l n/nm. Thng s gim st: pH, COD, BOD, SS, T ng P, Coliform. Tiu chu n so snh: p d ng Tiu chu n Vi t Nam (TCVN). d. Gim st khc Giai o n thi cng d n + Ki m tra khm s c kho nh k: ngoi khm s c kho khi tuy n cn b , cng nhn tham gia D n, ban qu n l d n s ti n hnh khm s c kho nh k 1 l n/nm trong su t th i gian th c hi n D n. Nh ng cng nhn khi lm vi c ph i ti p xc th ng xuyn v i cc y u t c h i s c khm nh k 2 l n /nm. Cng ty c ch b i d ng thch h p cho nh ng cng nhn lm vi c nh ng ni c h i, b i d ng ca m + Ki m tra vi c tr ng cy xanh v th m c ; + Ki m tra vi c th c hi n cc bi n php m b o an ton, v sinh lao ng. Giai o n D n i vo v n hnh + Gim st vi c thu gom v v n chuy n rc th i; + Gim st vi c v sinh mi tr ng khu v c cng c ng; + Ki m tra s t n t i v kh nng thot n c c a cc tuy n thot n c sinh ho t, n a ma. Xc nh cc y u t gy c n tr n kh nng thot n c v lm gia tng n ng ch t b n trong cc lo i n c th i; + Ki m tra i u ki n v sinh t i cc khu ln tr i, m c cc khu v c c a D n. T n su t: 2 l n/nm ( i v i nm u tin) v 1 l n/nm ( i v i cc nm ti p theo). ti n nghi c a cc khu v sinh cng c ng, cng trnh b t ho i. Xc nh cc y u t lm gi m i u ki n v sinh t i

114

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng 7 D TON KINH PH CHO CC CNG TRNH MI TR NG

7.1. D TON KINH PH CHO CC CNG TRNH X L MI TR NG

- Xy d ng m ng l i thot n c ngoi nh c tnh 300 000 000 ng. - H th ng x l n c th i: do D n ch ti n hnh xy ph n th v n i dung chnh c a D n l xy d ng cc nh bn nn kinh ph x l n c th i sinh ho t s do cc h gia nh t thanh ton. - Tr ng cy xanh: 30 000 000 ng. - Thu gom cc ch t th i r n: cc h gia nh s t i k h p ng v i Cng ty mi tr ng th thu gom rc sinh ho t hng ngy v i m c tiu th hi n nay l 4 000 ng/ng i/thng. V i s dn kho ng 60 ng i, s ti n chi tr cho vi c thu gom ch t th i r n hng nm s kho ng 2 400 000 ng, kho n chi ph ny do cc h gia nh tr .
7.2. D TON CHO CNG TC GIM ST MI TR NG

D ki n kinh ph gim st mi tr ng: 14 tri u ng/nm. Trong : Thnh ph n gim st Ch t l ng khng kh Ch t l ng n c T ng c ng Kinh ph ( ng/nm) 6 000 000 8 000 000 14 000 000

115

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng 8 THAM V N KI N C NG NG D n u t xy d ng "T h p cng trnh ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh th p t ng" t i khu t thu c kh i 74 Ng 282 ng L c Long Qun, ph ng B i, qu n Ty H c UBND Thnh ph H N i ng cho php T ng cng ty u t pht tri n h t ng th l p D n u t xy d ng t i vn b n s 2361/UBND - XDT ngy 07/05/2007; UBND qu n Ty H t i vn b n 547 UB - VT cng ng t ng Quy ho ch m t b ng c a D n chuy n i ch c nng khu t thu c kh i 74 Ng 282 ng L c Long Qun - Ph ng B i - Qu n Ty H ngy 25/05/2006. ng u , H i ng nhn dn, U ban nhn dn, M t tr n t qu c ph ng B i th ng nh t v i di n gi i di n tch khu t v phng n quy ho ch t ng m t b ng t l 1/500 do T ng cng ty u t pht tri n h t ng th xu t. Ngoi khu nh th p t ng l 1 c t ng di n tch 2600,7 m2 ph ng B i ki n ngh l 2 c di n tch 1009,4 m2 lm sn sinh ho t c ng ng c a ph ng (khun vin ring). Khi xy d ng bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n, chng ti n UBND, M t tr n t qu c ph ng xin ki n. UBND ph ng B i ng cho tri n khai nhanh D n v yu c u ph i m b o mi tr ng cho khu v c, khng lm nhi m n c H Ty (c vn b n km theo). D n khng c y u t di dn, khu v c pha nam l khu t p th c a a ch t, khu pha ty v ty b c l c a Qun i, Cng ty v n t i & XNK c a B Giao thng v n t i v Cng ty Lng L - B Qu c phng. Ch gi i c xc nh r, hi n khu t khng c tranh ch p, do chng ti ch l y cc ki n c a UBND v MTTQ ph ng B i lm cn c nh gi. Chng 9 CH D N NGU N CUNG C P S LI U, D LI U V PHNG PHP NH GI
9.1. NGU N CUNG C P S LI U, D LI U

1. Lu t B o v mi tr ng Vi t Nam s a i c Qu c h i n c CHXHCN Vi t Nam thng qua ngy 29/11/2005 c a Ch t ch n c k ban hnh ngy 12/12/2005; 2. Ngh nh s 80/2006/N - CP ngy 09/08/2006 c a Chnh ph v Quy nh chi ti t v h ng d n thi hnh m t s i u c a Lu t B o v mi tr ng 2005;

116

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

3. Thng t s 08/2006/TT - MTNMT ngy 08/09/2006 c a B Ti nguyn Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng; 4. H th ng tiu chu n Vi t Nam TCVN 2000, 2001, 2005; 5. Quy chu n xy d ng Vi t Nam do B Xy d ng ban hnh nm 1996, c hi u l c t ngy 01/01/1997; 6. B Khoa h c Cng ngh v Mi tr ng (Vi t Nam), Tiu chu n mi tr ng, Nh xu t b n Khoa h c k thu t, H N i 2005; 7. nh gi tc ng mi tr ng (TM). Phng php lu n v kinh nghi m th c ti n. Nh xu t b n Khoa h c k thu t, H N i 1994; 8. L Trnh. nh gi tc ng mi tr ng, phng php v ng d ng. Nh xu t b n Khoa h c k thu t, H N i 2000; 9. Thot v x l n c th i - T p I, II. Nh xu t b n Khoa h c k thu t, H N i 2002; 10. S tay x l n c (t p 1). Nh xu t b n Xy d ng, H N i 1999; 11. nh gi ngu n nhi m t, n c, khng kh. H ng d n nh gi nhanh ngu n gy nhi m v cc gi i php x l ( ti ng Anh) do Economoponlos bin so n. T ch c y t th gi i WHO xu t b n, Geneva, 1993; 12. Bo co nghin c u kh thi d n; 13. Nin gim th ng k H N i 2006, Phng th ng k H N i l p nm 2006; 14. Bo co hi n tr ng mi tr ng H N i nm 2005; 15. Ph m Ng c ng. nhi m mi tr ng khng kh th v khu cng nghi p. Nh xu t b n Khoa h c K thu t, H N i 1992; 16. - Tr n Hi u Nhu , Tr n c H , H i, ng Qu c Dng. C p thot n c NXB Khoa h c K thu t, H N i 1996; 17. H s thi t k d n "T h p cng trnh cng c ng ph c v nhu c u c a qu n Ty H v nh qu n Ty H .
9.2. PHNG PHP P D NG TRONG QU TRNH TM

th p t ng" t i kh i 74 ng 282 ng L c Long Qun, ph ng B i,

Vi c nh gi tc ng mi tr ng c th c hi n theo h ng d n nh gi tc ng mi tr ng c a Vi t Nam v d a trn cc phng php sau: 9.2.1. Phng php t ng h p thng tin, ti li u, s li u Bo co TM p d ng cc phng php: t ng h p v phn tch thng tin, ti li u, s li u nh m xc nh, nh gi i u ki n t nhin, kinh t - x h i khu v c th c

117

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

hi n D n thng qua cc ngu n khc nhau: Nin gim th ng k, Bo co tnh hnh kinh t - x h i v hi n tr ng mi tr ng H N i, cc cng trnh nghin c u c lin quan khc. 9.2.2. Phng php kh o st th c a Phng php ny c ti n hnh trong thng 1 nm 2007 t i khu v c th c hi n D n. N i dung cng tc kh o st bao g m: - Kh o st i u ki n a l t nhin, kinh t - x h i, hi n tr ng c s h t ng, hi n tr ng mi tr ng khu v c D n; - Thu th p, t ng h p cc ti li u lin quan; - nh gi cc thng tin, s li u sau khi i u tra, kh o st; - Kh o st th c a v ti n hnh o c ngay t i th c a m t s ch tiu mi trng: nhi t , hm l ng b i, n - L y m t s m u, n c v kh a v phn tch trong phng th nghi m: + Mi tr ng kh: kh o st o l ng n ng cc ch t nhi m mi tr ng khng kh l b i l l ng (SPM), SO2, NO2, CO, vi kh h u cc v tr c trng . + Ti ng n: o m c n trung bnh t i cc i m kh o st trong khu v c th c D n; + Mi tr ng n c: kh o st o c hi n tr ng ch t l ng mi tr ng n c m t t i khu v c th c hi n D n. Cc ch tiu phn tch bao g m: pH, c, ch t r n l l ng, DO, COD, BOD5, t ng N, NH4, t ng P, Nitrt, ch, Asen, Cadimi, c, Coliform. Kh o st o c hi n tr ng ch t l ng mi tr ng n c ng m t i khu v c th c hi n D n. Cc ch tiu phn tch bao g m: pH, c, ch t r n l l ng, COD, BOD5, t ng N, NH4+, NO3-, t ng P, PO43-, Cl-, coliform v cc kim lo i Pb, As v Cadimi. - S li u kh t ng: cc s li u v i u ki n kh t ng thu vn c a khu v c d n. - Hi n tr ng kinh t - x h i: i u tra hi n tr ng kinh t - x h i ph ng B i thng qua cc s li u th ng k do UBND ph ng cung c p. 9.2.3. Phng php phn tch trong phng th nghi m i v i vi c phn tch mi tr ng khng kh, chng ti h p ng v i Trung tm quan tr c v phn tch ti nguyn mi tr ng H N i th c hi n. Phng php phn tch d a theo Tiu chu n so snh d a theo tiu chu n qu c gia TCVN. Trn c s nh gi hi n tr ng mi tr ng khu v c D n. Phng php o vi kh h u, ti ng n - o vi kh h u b ng my Model 37000 - 50 do hng Cole - Parmer c a M ; - o v n t c gi b ng phong t c k i n t TSI c a M . Phng php o cc thng s ch t l ng mi tr ng khng kh Cc thng s quan tr c + Cc thng s kh t ng;

118

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ B i l l ng (SPM) v cc ch t kh c h i CO, SO2 v NO2; Phng php quan tr c Cch l y m u theo Tiu chu n mi tr ng Vi t Nam TCVN 2005 (b i theo TCVN 5067 - 1995, SO2 theo TCVN 5971 - 2005, CO theo TCVN 5972 2005. B ng 9.1. Cc phng php phn tch kh Ch tiu phn tch Kh CO Kh SO2 Kh NO2 B i SPM Phng php phn tch Phng php dng thu c th Folinciocalteur Phng php TCM/Pararosanilin Phng php Griess/llosways Phng php cn kh i l ng theo TCVN 5067 - 1995

Phng php phn tch ch t l ng n c Cc ch tiu nh gi ch t l ng mi tr ng n c v phng php phn tch c trnh by trong B ng 9.2. B ng 9.2. Ch tiu v phng php phn tch ch t l ng n c TT Thng s /Ch tiu Ch tiu v t l 1 pH 2 SS Phng php phn tch o b ng my theo TCVN 4559 - 1998; TCVN 6492 - 1999 Phng php o i n th pH APHA 4500 - H + B Phng php kh i l ng sau khi l c, s y m u nhi t 1050C n kh i l ng khng i theo TCVN 4560 - 1988 APHA - 2540D (phng php xc nh t ng ch t r n l l ng s y kh 103 1050C, trang 2 - 56 2-57) My o DO, Phng php Winkler theo TCVN 5499 - 1995 Phng php oxy ha b ng K2Cr2O7 trong mi tr ng axit theo TCVN 6491 - 1999 APHA - 5220B ( Phng php h i lu m , trang 5-155-16) APHA - 5220D (Phng php chng c t h i lu ng, tr c quang trang 5-155-16 Phng php c y v pha long theo TCVN 6001 - 1995 APHA 5210B ( Xc nh BOD 5 ngy, trang 5-35-6 Phng php tr c quang Nessler theo TCVN 4563 - 1988 hay TCVN 6179 1996 Xc nh amoni b ng phng php tr c ph thao tc b ng tay theo TCVN 6178 - 1996 Xc nh nitrit b ng phng php tr c ph h p th nguyn t theo TCVN 6178 - 1997 Xc nh nitrat b ng phng php tr c ph dng axitosunfosalixylic theo TCVN 6180 - 1996 Phng php SnCl2 Xc nh photpho. Phng php tr c ph dng amoni molipat. TCVN 6202 - 1996 Xc nh clorua b ng phng php Chu n b c nitrat v i ch th

3 4

DO COD

5 6 7 8 9 10 11 12

BOD5 NTS NH4+ NO2NO3PTS NO43Cl-

119

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

13 14 15 16 Ch 17

Pb As Cd c tiu sinh h c Coliform

cromat (phng php Mo) theo TCVN 6194 - 1996 Xc nh ch b ng phng php tr c ph h p th nguyn t ng n l a theo TCVN 6193 - 1996 Xc nh asen b ng phng php o ph h p th nguyn t theo TCVN 6626 - 2000 Theo phng php AAS Xc nh c theo TCVN 6184 - 1996 Xc nh theo TCVN 6187 - 1996; TCVN 6187 - 2: 1996

M u l y c lu tr trong thng duy tr nhi t < 40C. B mn Cng ngh mi tr ng c a Tr ng i h c Nng nghi p I th c hi n. 9.2.5. Cc phng php nh gi + Phng php so snh: Dng nh gi cc tc ng trn c s cc tiu chu n Vi t Nam v mi tr ng: TCVN 1999, TCVN 2001 v TCVN 2005; + Ph ng on: D a trn cc ti li u v kinh nghi m c a th gi i v b n ch t cc ho t ng c a D n i v i mi tr ng t nhin v kinh t - x h i; + nh gi nhanh: Phng php nh gi nhanh (Rapid assessment) do T ch c y t th gi i (WHO) xu t, c p d ng nh gi t i l ng nhi m trong kh th i v n c th i c a D n; + Phng php t ng h p xy d ng bo co: nh m nh gi tc ng c a D n n cc thnh ph n mi tr ng t nhin v kinh t - x h i theo Ngh nh s 80/CP c a Th t ng chnh ph . 9.3. nh n xt v m c chi ti t v tin c y c a cc nh gi Tiu chu n so snh d a theo cc Tiu chu n qu c gia (TCVN), v v y, cc nh gi c a ra c tin c y.

120

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

K T LU N V KI N NGH

Cu h i bi t p chng IV 1. Trong 9 nhi m v c a m u cng cho m t TM, nhi m v no quan tr ng. 2. M t bo co TM c n t 3 yu c u g ? 3. Th no l nh gi tc ng mi tr ng (TM) v nh gi tc ng mi tr ng chi n l c (TMC) 4. Anh ch chuy n k t qu TM d n ng mn H Ch Minh (o n qua r ng Cc Phng) t ki u trnh by 2.2 sang m t ma tr n nh l ng. 5. Anh (ch ) chuy n k t qu TM c a d n QHSD t t ma tr n nh tnh sang ma tr n chi ti t.

121

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 1 Cc s li u mi tr ng quan tr ng
1. B n thnh ph n mi tr ng t nhin: kh quy n, thu quy n, th ch quy n v sinh quy n. 2. Do tnh ch t tng i khi xem xt, mi tr ng ho t ng c a con ng i c: mi tr ng t, mi tr ng bi n, mi tr ng r ng, mi tr ng nng thn, mi tr ng cng nghi p, mi tr ng giao thng, mi tr ng y t , mi tr ng vn ho - x h i, mi tr ng nhn vn... 3. Kh quy n L l p kh dy 500km trn b m t tri t T ng kh i l ng kh quy n l 6.106 t t n Thnh ph n: N = 78%; O2 = 21%; CO2 = 0,035% Hi n c 4,4-5,0% ngoi ra l: kh khc, kim lo i v t B i mu sng, b i mu en (Si, Fe, Zn, Ca, C) T ng l ng C d tr trong kh quy n = 2.1012 t n. T ho t ng b m t t sinh ra: NO, SO2, COx, CH4, CFC v.v... T ng i lu (0-10km). i m: CO2 = 325 ppm (Kh quy n nguyn: 315ppm). Hi H2O = 40.000 ppm Khng kh lun xo tr n, t l CO2/hi n c H2O cho cn b ng nhi t (b c x h ng ngo i i qua, b c x nhi t gi m b t) Hi u ng nh knh do kh CO2, hi H2O tng T ng bnh lu (10-50km), quan tr ng kho ng 25km

T l O2/O3 = 10

25

O3

220 230 180-220

O2 + O* O* + O*

NO+O3 CFC+O3 SO2+O3 CH4+ O3

NO2+O2 COCl + O2 SO3 + O2 CO + H2

O2

V y: Kh th i lm O3 phn hu d n n: + M t l p O3 b o v kh quy n (vi sinh v t xm nh p) + O3 gi m tia 220nm vo nhi u gi t vi sinh v t, h i th c v t, ng v t Hi n t ng suy gi m t ng ozon 4. Th ch quy n (h p hn g i l a quy n) ng knh g n 13.000km (bn kinh = 6370km) Di n tch b m t tri t: 510 tri u km2 Kh i l ng ring 5520Kg/m3 (5525t n/km3) Tu i tri t 4,6.109 nm (500 tri u nm 500 nm t i, bi n m t 500 nm ti p sau, m t chu k m i s xu t hi n). Kh i l ng g p 10 l n kh quy n (= 6.107 t t n) B m t bi n + i dng = 360 tri u km2 B m t l c a = 150 tri u km2 (148 tri u) Tr l ng cacbon: C (than ) = 2.1013 t n. Tr l ng ( vi) = 1016 t n. D ng quan tr ng c a quang h p l C6H12O6 C6H11O5-OH (Hydradcarbon) 5. Thu quy n: i dng ch a n c m n v chi m 97,4% n c ton c u Bng tuy t 2 c c tri t chi m 1,98% n c ton c u N c ng m (ng t) chi m 0,60% n c ton c u

122

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

N c m t (ng t) sng, h 0,02% n c ton c u N c trn tri t ti p nh n 1/3 nng l ng m t tr i th c hi n chu trnh n c. T ng l ng n c ton c u l 1,4.1018 t n. Cn b ng n c: 70% n c m t do pht tn v cy ht 8% t i cho nng nghi p 30% i vo dng ch y l: 2% n u ng 4% cho cng nghi p 12% lm ngu i ng c 4% khc D ng quan tr ng c a quang h p trong l p n c c a t o, dong l :

(Ngu n g c cung c p m l chittin) B n ch a CO2: Trong y i dng H u c VSV CO2 + H2O

CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 Hai qu trnh b o m n ng CO2 cn b ng trong n c v khng kh Tc d ng i u ch nh CO2 c a kh quy n ph n no (ph n khc n a do th c v t i u ch nh). 6. Sinh quy n:

M t tr i NL M t tr i

C, H, O, N

C6H11O5-OH ( Chitin ) C6H11O5-NH

Bao g m sinh v t (th c v t, ng v t, vi sinh v t) trn c n, d i n c, trong khng kh. Th c v t s n xu t kho ng 400 t t n h u c/nm s n xu t m t l ng h u c (quy v 1 t n C) th c v t c n 5.104m3CO2 M t ng i tr ng thnh th 12-20m3 khng kh/ngy (tu theo v n ng). Do 7 t ng i 1 nm th i ra 2,1.109 t n CO2 (tng ng l ng CO2 sinh ra khi t 800 tri u t n than ). T ng di n tch r ng (th c v t chnh) l 3840 tri u ha (che ph 29% b m t l c a). Sinh kh i l 300-450 t n/ha. Trong l xanh c 20% Hydradcarbon; g ch a 40%; trong s i 80-90%. M t cy tr ng thnh (5 tu i) ht kho ng 6kg CO2/nm. La n c (ngu n ch y u) sinh ra 20-80kg CH4/ha/nm (tu phn bn s d ng). Vi sinh v t trong 1km2 t n h t 30 t n h u c bn phn hu /nm L ng CH4 do chn nui ton th gi i sinh ra kho ng 60-100 tri u t n/nm. N c trong sinh quy n (c th ng, th c v t) chi m 0,002% t ng l ng n c ton c u, t c l kho ng 3.107 tri u t n (hay 3000 t t n) R ng nhi t i ph 7% di n tch b m t t nhng l i cung c p 60% loi v a d ng sinh h c. N c ma ri xu ng b h p th b i l v r y 75% t ng l ng, 25% cn l i l n c trn b m t t (!) L ng SO2 trong kh quy n nguyn thu l nh hn 11 tri u t n Nhng ton th gi i do t nhin li u x ra 200 tri u t n.

D i H2O O ON c (Hyradcacbon )

123

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Hng nm ton th gi i x vo kh quy n 600-700 t n b i h t (10) ch y u do

t nhin li u ho th ch (cha k h t b i c h c do v n ng giao thng v cc v n ng khc gy ra)

Gi i h n t i a cho php c a b i v cc ch t v c trong kh th i cng nghi p (mg/m3) STT 1 B i khi - N u kim lo i - B tng ho - Xi mng - Cc ngu n khc B i: - Ch a Silic - Ch a aming Antimon Asen Cadmi Ch ng K m Clo HCl Flo, axit HF (cc ngu n) H2S CO SO2 NOx (cc ngu n) NOx (c s s n xu t axit) H2SO4 (cc ngu n) HNO3 Amoiac 100 Khng 40 30 20 30 150 150 250 500 100 6 1500 1500 2500 4000 300 2000 300 50 Khng 25 10 1 10 20 30 20 200 10 2 500 500 1000 1000 35 70 100 400 500 4000 6000 200 200 100 400 Thng s Gi tr gi i h n

Ph l c 2 TCVN 5939-1995

2.3. i v i kh th i c a m t s ho t ng s n xu t, kinh doanh, d ch v c th, kh th i vo kh quy n theo quy nh c a cc tiu chu n ring

124

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ch thch: Phng php l y m u phn tch, tnh ton xc nh gi tr n ng cc thnh ph n v c b i c th trong kh th i cng nghi p c quy nh trong cc TCVN tng ng.

125

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 3 TCVN-6438:2002 B ng 1: Gi i h n t i a cho php c a cc ch t kh th i gy nhi m Phng ti n l p ng c xng t M t M c4 3,5 10.000 1500 7800 3300 1200 7800 3300 600 7800 3300 7.800 85 72 50 6,0 4,5 M c1 M c2 M c1 M c1 6,5 6,0 4,5 M c2 M c3 t M c2 M c3 Phng ti n l p ng c diezen

Thnh ph n gy nhi m kh th i

CO (%) th tch

Ho c (ppm th tch) - ng c 4 th - ng c 2 th ng c c k t c u khc

khi (% HSU)

126

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 4 TCVN-6992:2001 B ng 1: N ng cho php c a ch t v c trong kh th i cng nghi p ng v i lu l ng khc nhau v trnh cng ngh , th i ra trong vng th (KV = 0,8) n v tnh b ng miligam trn mt kh i kh th i i u ki n tiu chu n (mg/Nm3)

TT

Tn

1 4,8 0.,48 4,8 9,6 14,4 9,6 96 4,8 0,96 240 240 480 480 16,8 33,6 48 25,2 36 12,6 360 360 240 240 8,4 16,8 24 180 120 180 120 0,72 0,48 1,2 300 300 600 600 21 42 60 3,6 2,4 6 72 48 120 7,2 4,8 12 9 90 4,5 0,9 225 225 450 450 15,75 31,5 45 10,8 7,2 18 13,5 7,2 4,8 12 9 3,6 2,4 6 4,5 3 6 9 6 60 3 0,6 150 150 300 300 10,5 21 30 0,36 0,24 0,6 0,45 0,3 3,6 2,4 6 4,5 3

Atimon

Q1 KQ = 1 12 Q1 KQ = 1 15 8 0,8 8 16 24 16 160 8 1,6 400 400 800 800 28 56 80 Q1 KQ = 1 20

Cng ngh c p A Q3 Q2 KQ = 0,75 KQ = 0,5 9 6

Cng ngh c p B Q3 Q2 KQ = 0,75 KQ = 0,5 11,25 7,5

Cng ngh c p A Q2 Q3 KQ = 0,75 KQ = 0,5 15 10 6 0,6 6 12 18 12 120 6 1,2 300 300 600 600 21 42 60 4 0,4 4 8 12 8 80 4 0,8 200 200 400 400 14 28 40

Asen

Cadimi

Ch

ng

K m

Clo

HCl

Flo, axit HF (cc ngu n)

10

H2 S

11

CO

12

SO2

13

NOx (Cc ngu n)

14

NOx (c s s n xu t axit)

15

H2SO4

16

HNO3

17

Amoniac

127

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 5 TCVN 6772: 2000 Ch t l ng n c- N c th i sinh ho t Gi i h n nhi m cho php Water quality - Domesticwasterwater standards 1. Ph m vi p d ng Tiu chu n ny p d ng i v i n c th i c a cc lo i c s d ch v , c s cng c ng chung c nh nu trong b ng 2 ( sau y n c th i sinh ho t) khi th i vo cc vng quy nh: Tiu chu n ny ch p d ng cho n c th i sinh ho t t i cc khu v c cha c h th ng thu gom, x l n c th i t p trung. Tiu chu n ny khng p d ng cho n c th i cng nghi p nh quy inhk trong TCVN 5945 1995. 2. Gi i h n nhi m cho php. 2.1. Cc thng s v n ng thnh ph n nhi m trong n c th i sinh ho t khi th i ra cc vng n c quy nh khng c v t qu gi i h n trong b ng 1. B ng 1: Thng s nhi m v gi i h n cho php. Thng s nhi m 1 pH 2 BOD 3 Ch t r n l l ng 4 Ch t r n c th l ng c 5 T ng ch t r n ho tan 6 Sunfua (theo H2S) 7 Nitrat (NO3) 8 D u m (Th c ph m) 9 Phosphat (PO43-) 10 T ng coliforms n v mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l MPN/ 100ml M cI 5 -9 30 50 0,5 500 1.0 30 20 6 1000 Gi i h n cho php M c II M c III M c IV 5 -9 5 -9 5 -9 30 50 0,5 500 1.0 30 20 6 1000 40 60 0,5 500 3.0 40 20 10 5000 50 100 0,5 500 4.0 50 20 10 5000 M cV 5 -9 200 100 KQ KQ KQ KQ 100 KQ 1000

KQ khng quy nh

128

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B ng 2: i v i lo i hnh, quy m & di n tch s d ng c a c s d ch v , cng c ng v chung c

Lo i hnh c s D ch v / cng c ng/ chung c 1. Khch s n Quy m, di n tch s d ng d ch v , cng c ng, chung c D i 60 phng T 60 n 200 phng Trn 200 phng T 10 n 50 phng Trn 50 n 250 phng Trn 30 gi ng T 10 n 30 gi ng Trn 30 gi ng M c p d ng cho php theo b ng 1 M c III M c II M cI M c IV M c III M c II M c II M cI M cI

Ghi ch

2. Nh tr , nh khch 3. B nh vi n nh 4. B nh vi n a khoa

5. Tr s c quan nh n c, doanh nghi p, c quan nc ngoi , ngn hng, vn phng 6. Tr ng h c, vi n nghin c u v cc c s tng t

T 5000m2 n 10000 m2. Trn 10000 m2 n 50000m2. Trn 50000m2.

M c III M c II M cI

Ph i kh trng n c th i tr c khi th i ra mi tr ng Ph i kh trng n c th i. N u c cc thnh ph n nhi m ngoi nh ng thng s nu trong b ng 1 c a tiu chu n ny th p d ng gi i h n tng ng i v i cc thng s quy nh trong TCVN 5945 - 1995 Di n tch tnh khu v c lm vi c

T 5000m2 n 25000m2 Trn 25000m2

M c II M cI

Cc vi n nghin c u chuyn ngnh c th lin quan n nhi u ho ch t v sinh h c, n c th i c cc thnh ph n nhi m ngoi cc thng s nu trong b ng 1c a tiu chu n ny, th p d ng gi i h n tng ng i v i cc thng s qui nh trong TCVN 5945 1995.

7. C a hng bch ho, siu th

T 5000 m2 n 25000 m2 Trn 25000 m2

M c II M cI

129

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng
Lo i hnh c s D ch v / cng c ng/ chung c 8. Ch th c ph m ti s ng Quy m, di n tch s d ng d ch v , cng c ng, chung c T 500m2 n 1000 m2 Trn 1000m2 n 1500m2 Trn 1500m2 n 25000m2 Trn 2500m2 D i 100m2 T 100m2 n 250m2 Trn 250m2 n 500m2 Trn 500 m2 n 2500m2 Trn 2500m2 D i 100cn h T ? 100 cn n 500 cn h Trn 500 cn h M c p d ng cho php theo b ng 1 M c IV M c III M c II M cI M cV M c IV M c III M c II M cI M c III M c II M cI Di n tch hnh l di n tch phng n Ghi ch

9. Nh hng n u ng, nh n cng c ng, c a hng th c ph m 10. Khu chung c

130

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 6: TCVN - 6773: 2000 B ng 1 - Ch t l ng n c thu l i

Thng s ch t l ng 1.T ng ch t r n ho tan n v mg/l

M c cc thng s
Nh hn 400, dng cho vng t c h th ng t i tiu kn t nhi m m n (n c c d n, EC < 0,75S/cm, 250C) Nh hn 2000 v t s SAR (xem ph l c A) trong n c t i th p, dng cho vng t gieo tr ng cc lo i cy ch ng m n, t i tiu t t v ch ng c vi c t i tiu (EC<2,25S/cm, 250C) Nh hn ho c b ng 10, dng cho vng t c h th ng t i tiu km. Nh hn ho c b ng 18, dng cho vng t c h th ng t i tiu t t Trn 18 dng cho vng t c n, ngho dinh d ng Nh hn ho c b ng 1, dng cho vng t tr ng lo i th c v t r t nh y c m v i bo. Nh hn ho c b ng 2, dng cho vng t tr ng lo i th c v t nh y c m m c trung bnh v i bo. Nh hn ho c b ng 4, dng cho cc vng t tr ng cc th c v t khc. B ng ho c l n hn 2 5,5 - 8,5 Nh hn ho c b ng 350 Nh hn ho c b ng 0,001 Nh hn ho c b ng 0,001 0,005 - 0,01 0,05 - 0,1 Nh hn ho c b ng 0,1 Nh hn ho c b ng 0,1 Khng qa 1, n u pH c a t th p hn ho c b ng 6,5 Khng qu 5 n u pH c a t trn 6,5 Khng qu 200 (cho vng t tr ng rau v th c v t khi dng n ti, s ng)

2. T s SAR c a n c t i

3. Bo (B)

mg/l

4. Oxy ho tan 5. pH 6. Clorua (Cl) 7. Ho ch t tr c (tnh ring cho t ng lo i) 8. Th y ngn (Hg) 9. Cadmi (Cd) 10. Asen (As) 11. Ch (Pb) 12. Crom (Cr) 13. K m (Zn) 14. Fecal coliform

mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l

131

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 7: TCVN- 6981 : 2001 B ng 1. Gi tr gi i h n cc thng s nhi m v n ng cc ch t nhi m trong n c th i cng nghi p khi th i vo v c n c h dng cho m c ch c p n c sinh ho t Thng s 1. Mu, Co-Pt pH=7 2. Mi, c m quan V> 100 x106m3 F1 20 F2 20 F3 20 V=(10 +100) x 106m3 F1 20 F2 20 F3 20 V <10 x 106m3 F1 20 F2 20 F3 20

Khng Khng Khng Khng Khng Khng Khng Khng Khng c c c c c c c c c mi mi mi mi mi mi mi mi mi kh kh kh kh kh kh kh kh kh ch u ch u ch u ch u ch u ch u ch u ch u ch u

3. BOD5 (200C), mg/l 4. COD, mg/l 5. T ng ch t r n l l ng, mg/l 6. Arsen, As, mg/l 7. Ch, Pb, mg/l 8. Crom (Cr) III, mg/l 9. D u m khong, mg/l 10. D u m ng th c v t, mg/l 11. ng, Cu, mg/l 12. K m, Zn, mg/l 13. Phospho t ng s , tnh theo P, mg/l 14. Clorua, Cl, mg/l 15. Coliform, MPN/100ml

30 60 50 0,05 0,2 0,2 5 20 0,4 1 10 500 3000

30 60 50 0,04 0,2 0,2 5 20 0,4 0,8 8 500 3000

30 60 50 0,04 0,2 0,2 5 20 0,4 0,8 8 500 3000

20 40 40 0,04 0,1 0,15 5 10 0,3 0,7 8 500 3000

20 40 40 0,03 0,1 0,15 5 10 0,3 0,7 6 500 3000

20 40 40 0,03 0,1 0,15 5 10 0,3 0,7 6 500 3000

15 30 30 0,03 0,1 0,10 5 5 0,2 0,5 6 500 3000

15 30 20 0,02 0,1 0,10 5 5 0,2 0,5 4 500 3000

15 30 15 0,02 0,1 0,10 5 5 0,2 0,5 4 500 3000

Ch thch: V l l ng n c h , m3 F l th i l ng, m3/ngy (24 gi ) F1 t 50m3/ngy n d i 500m3/ngy F2 T 500m3/ngy n d i 5000m3/ngy F3 b ng ho c l n hn 5000m3/ngy

132

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 8: TCVN - 5941-1995 D l ng ha ch t b o v th c v t trong t Gi i h n t i a cho php TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Atrazine 2,4 - D Dalapon MPCA Sofit Fenoxapro-ethyl (Whip S) Simazine Cypermethrin Satum (Benthiocarb) Dual (Metolachlor) Fuji - One Fenvalerat Lindan Monitor (Methamidophos) Monocrotophos Dimethoate Methyl Parathion Triclofon (Clorophos) Padan Diazinon Fenobucarb (Bassa) DDT Ha ch t Cng th c ha h c C8H14CIN5 C8H6Cl2O3 C3H4Cl2O2 C9H9ClO3 C17H26CINO2 C16H12CINO5 C7H12CIN5 C22H19Cl2NO3 C12H16CINOS C15H22CINO2 C15H18O4S2 C25H22CINO3 C6H6Cl6 C2H8NO2PS C7H14NO5P C5H12NO3PS2 C8H10NO5P C4H8Cl3O4P C7H16N3O2S2 C12H21N2O3PS C12H17NO2 Tc d ng Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Tr c Di t n m Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su Tr su M c cho php (mg/kg t) 0,2 0,2 0,2 0,2 0,5 0,5 0,2 0,5 0,5 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

Ch thch: i v i t tr ng vi c l y m u xc nh d l ng ha ch t b o v th c v t c ti n hnh ngay sau v thu ho ch.

133

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 9: TCVN - 6962: 2001 B ng 1. M c gia t c rung cho php trong ho t ng xy d ng, dB Th i gian p d ng M c cho Ghi ch Khu v c trong ngy php, dB** Th i gian lm vi c lin Khu v c c n c mi 7h - 19h 75 * t c khng qu 10h/ngy tr ng c bi t yn tnh 10h-7h M cn n Khu dn c, khch s n, nh ngh , c quan hnh chnh v tng t . Khu dn c xen k trong khu v c thng m i, d ch v v s n xu t
* **

7h - 19h 19h-7h 6h - 22h 22h-6h

75 M cn n* 75 M cn n*

Th i gian lm vi c khng lin t c qu 10h/ngy Th i gian lm vi c khng lin t c qu 14h/ngy

Xem ph l c A Xem ph l c B

B ng 2. M c gia t c rung cho php trong ho t ng s n xu t cng nghi p, dB M c cho php v th i gian p d ng trong Khu v c * Ghi ch ngy, dB** 6h-18h 18h-6h M c gia t c rung qui nh trong b n Khu v c c n c mi tr ng 60 55 1) M c o c khi dao ng n nh c bi t yn tnh ho c Khu dn c, khch s n, nh 65 60 2) l trung bnh c a cc gi tr c c i ngh , c quan hnh chnh i v i m i dao ng khi dao ng v tng t . c o c chu k hay ng t qung? Khu dn c xen k trong 70 65 ho c khu v c thng m i, d ch 3) L gi tr trung bnh c a 10 gi tr t v v s n xu t 100 gi tr o c c a 5s ho c tng ng c a n (L10) cc dao ng l b t qui t c v t * Xem ph l c A ** Xem ph l c B Ph l c 10: TCVN 6561 - 1999 An ton b c x ion ha t i cc c s X quang y t ( n v o mSv - milisievert) Lo i li u v i t ng p d ng Li u hi u d ng ton thn Li u tng ng i v i th y tinh th c a m t Li u tng ng i v i tay, chn v da Nhn vin b cx 20 50 500 Ng i th c t p, h c ngh (16-18 tu i) 6 50 150 Nd (g n ngu n b cx ) 1 15 50

134

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 11: DANH M C CC D N PH I L P BO CO NH GI TC NG MI TR NG (Ban hnh km theo Ngh nh s 80/2006/N-CP ngy 09 thng 8 nm 2006 c a Chnh ph ) TT 1 2 D N D n cng trnh tr ng i m qu c gia D n c s d ng m t ph n, ton b di n tch t ho c c nh h ng x u n khu b o t n thin nhin, v n Qu c gia, cc khu di tch l ch s vn ho, di s n t nhin, danh lam th ng c nh c x p h ng ho c cha c x p h ng nhng c y ban nhn dn t nh, thnh ph tr c thu c Trung ng quy t nh b o v D n c nguy c nh h ng x u tr c ti p n ngu n n c lu v c sng, vng ven bi n, vng c h sinh thi c b o v D n nh my i n nguyn t D n nh my i n nhi t h ch D n xy d ng l ph n ng h t nhn D n xy d ng c s s n xu t, kinh doanh, d ch v c s d ng ch t phng x ho c pht sinh ch t th i phng x D n xy d ng c s vi n thng D n xy d ng k t c u h t ng khu th , khu dn c D n xy d ng k t c u h t ng khu cng nghi p, khu cng ngh cao, c m cng nghi p, khu ch xu t, c m lng ngh D n xy d ng k t c u h t ng khu kinh t , thng m i D n xy d ng m i, c i t o, nng c p tuy n ng b cao t c, c p I, c p II v c p III D n xy d ng m i cc tuy n ng b c p IV D n xy d ng m i, nng c p, c i t o tuy n ng s t D n xy d ng m i cc c u vnh c u trn ng b , ng s t D n xy m i, nng c p, c i t o nh ng cng trnh giao thng D n nh my ng, s a ch a tu thu D n nh my ng m i, s a ch a, l p rp u my toa xe, t D n xy d ng, c i t o, nng c p c ng sng, c ng bi n C ng hng khng, sn bay QUY M T tc

T tc

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

T tc T T T T tc tc tc tc

T tc T tc T tc

T tc T tc Chi u di t 50 km tr ln. Chi u di t 100 km tr ln Chi u di t 200 m tr ln (khng k ng d n) i h i ti nh c t 2.000 ng i tr ln T u tr ng t i t 1.000 DWT tr ln Cng su t thi t k t 500 phng ti n/nm tr ln Tu tr ng t i t 1.000 DWT tr ln T tc

135

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51

D n xy d ng ng xe i n ng m, ng h m D n xy d ng ng s t trn cao D n khai thc d u, kh D n l c ho d u (tr cc d n chi t n p LPG, pha ch d u nh n) D n xy d ng tuy n ng ng d n d u, kh D n kho xng d u D n s n xu t s n ph m ho d u (ch t ho t ng b m t, ch t ho d o, metanol) D n v sinh sc r a tu D n xy d ng khu trung chuy n d u, kh D n nh my nhi t i n D n nh my thu i n D D m D n xy d ng tuy n ng dy t i i n cao p n nh my cn, luy n gang thp v kim lo i u n nh my s n xu t ch t d o

Chi u di t 500 m tr ln Chi u di t 2.000m tr ln T tc T tc T tc Dung tch t 1.000m3 tr ln T tc T tc T tc C cng su t t 50MW tr ln H ch a c dung tch t 1.000.000 m3 n c tr ln Chi u di t 50 km tr ln Cng su t thi t k t 5.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln C s c ch a t 10 t n tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 500 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 50 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 50.000 s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 50.000KWh/nm tr ln Cng su t thi t k t 500.000 t n xi mng/nm tr ln Cng su t thi t k t 20 tri u vin/nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 50.000m3 v t li u/nm tr ln Cng su t thi t k t 50.000 m3 v t li u/nm tr ln C kh i l ng khong s n r n v t t 100.000m3/nm tr ln T tc

D n nh my s n su t phn ho h c D n kho ho ch t, thu c b o v th c v t D n nh my s n xu t sn, ho ch t c b n D n nh my s n xu t ch t t y r a, ph gia D n nh my s n xu t thu c b o v th c v t D n nh my ch bi n m cao su D n nh my ch bi n cao su D n nh my s n xu t d c ph m, ho m ph m D n nh my s n xu t sm l p t, my ko D n nh my c quy D n nh my xi mng D n nh my s n xu t g ch, ngi D n nh my s n xu t v t li u xy d ng khc D n khai thc v t li u xy d ng ( t, , ct, s i) trn t li n D n khai thc, n o vt t n thu v t li u xy d ng lng sng (ct, s i) D n khai thc khong s n r n (khng s d ng ho ch t) D n khai thc, ch bi n khong s n r n c ch a

136

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77

cc ch t c h i ho c c s d ng ho ch t D n ch bi n khong s n r n D n khai thc n c d i t D n khai thc n c m t D n nh my ch bi n th c ph m D n nh my ch bi n thu s n ng l nh D n nh my ng D n nh my s n xu t c n, r u D n nh my s n xu t bia, n c gi i kht D n nh my b t ng t D n nh my ch bi n s a D n nh my ch bi n c ph D n nh my thu c l D n nh my/l gi t m gia sc, gia c m D n nh my s n xu t n c D n nh my ch bi n nng s n ng c c D n nh my ch bi n tinh b t s n D n nh my thu c da D n nh my d t c nhu m Nh my d t khng nhu m D n nh my c kh, ch t o my mc, thi t b D n nh my ch bi n g , vn p D n nh my s n xu t cc thi t b i n, i n t D n nh my s n xu t linh ki n i n, i n t D n nh my s n xu t hng m ngh D n xy d ng h ch a n c, h thu l i D n xy d ng h th ng thu l i, t i tiu, ngn m n

Cng su t thi t k t 50.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 m3 n c/ngy m tr ln Cng su t thi t k t 10.000 m3 n c/ngy m tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln C cng su t thi t k t 20.000 t n ma/nm tr ln Cng su t thi t k t 100.000 lt s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 500.000 lt s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 5.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 5.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 50.000 bao/nm tr ln Cng su t thi t k t 100 gia sc/ngy, 1.000 gia c m/ngy tr ln Cng su t thi t k t 500 cy /ngy m ho c t 25.000kg n c /ngy m tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln T tc T tc Cng su t t 10.000.0000 m v i/nm Cng su t thi t k t 1.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 100.000m2 /nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 thi t b /nm tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Cng su t thi t k t 1.000.000 s n ph m/nm tr ln Dung tch ch a t 1.000.000 m3 n c tr ln Bao ph di n tch t 500ha tr ln

137

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94

D n quai l n bi n D n khu nui tr ng thu s n: thm canh/bn thm canh D n nui tr ng thu s n qu ng canh D n khu nui tr ng thu s n trn ct D n khu tr i chn nui gia sc t p trung D n khu tr i chn nui gia c m t p trung D n nh my ch bi n th c n gia sc, gia c m

T tc Di n tch m t n c t 10 ha

tr ln

D n tr ng r ng v khai thc r ng D n xy d ng vng tr ng s n, ma t p trung D n xy d ng vng tr ng c ph t p trung D n xy d ng vng tr ng ch t p trung D n xy d ng vng tr ng cao su t p trung D n xy d ng khu du l ch, vui chi gi i tr D n xy d ng sn golf D n xy d ng khu khch s n, nh ngh D n xy d ng b nh vi n D n nh my ti ch , x l ch t th i r n ni chung 95 D n xy d ng bi chn l p ch t th i cng nghi p, ch t th i nguy h i 96 D n xy d ng bi chn l p ch t th i sinh ho t 97 D n xy d ng h th ng x l n c th i cng nghi p t p trung khng n m trong khu cng nghi p, khu ch xu t, khu cng ngh cao 98 D n xy d ng h th ng x l n c th i sinh ho t t p trung 99 D n xy d ng i ho thn hon v 100 D n xy d ng ngha trang 101 D n chi m d ng di n tch r ng phng h u ngu n, r ng phng h ch n sng, l n bi n, r ng c d ng 102 D n chi m d ng di n tch r ng t nhin

Di n tch m t n c t 50 ha tr ln T tc T 100 u gia sc tr ln T 10.000 u gia c m tr ln Cng su t thi t k t 10.000 t n s n ph m/nm tr ln Di n tch t 1.000 ha tr ln Di n tch t 100 ha tr ln Di n tch t 100 ha tr ln Di n tch t 100 ha tr ln Di n tch t 200 ha tr ln Di n tch t 5 ha tr ln C t 18 l tr ln C t 50 phng ngh tr ln T 50 gi ng b nh tr ln T tc T tc Cho t 100 h dn tr ln Cng su t thi t k t 1.000 m3 n c th i/ngy m tr ln Cng su t thi t k t 1.000m3 n c th i/ngy m tr ln T tc Di n tch t 15 ha tr ln Di n tch t 5 ha tr ln Di n tch t 50 ha tr ln TM. CHNH PH TH T NG Nguy n T n Dng

138

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ph l c 12 C U TRC V YU C U V N I DUNG B O CO NH G I TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng) M 1. Xu t x c a d n - Tm t t v xu t x , hon c nh ra i c a d n u t, trong nu r l lo i d n m i, d n b sung, d n m r ng, d n nng c p hay d n lo i khc. - C quan, t ch c c th m quy n duy t d n u t. 2. Cn c php lu t v k thu t c a vi c th c hi n nh gi tc ng mi tr ng (TM) Li t k cc vn b n php lu t v vn b n k thu t lm cn c cho vi c th c hi n TM v l p bo co TM c a d n, trong nu y , chnh xc: m s , tn, ngy ban hnh, c quan ban hnh c a t ng vn b n. 3. T ch c th c hi n TM - Nu tm t t v vi c t ch c th c hi n TM v l p bo co TM c a ch d n, trong ch r vi c c thu hay khng thu d ch v t v n l p bo co TM. Tr ng h p c thu d ch v t v n, nu r tn c quan cung c p d ch v ; h v tn ng i ng u c quan cung c p d ch v ; a ch lin h c a c quan cung c p d ch v ; - Danh sch nh ng ng i tr c ti p tham gia l p bo co TM c a d n. Ch ng l : M T 1.1 Tn d n Nu chnh xc nh tn trong bo co nghin c u kh thi hay bo co u t c a d n. 1.2. Ch d n Nu y : tn c a c quan ch d n, a ch v phng ti n lin h v i c quan ch d n; h tn v ch c danh c a ng i ng u c quan ch d n. 1.3. V tr a l c a d n M t r rng v tr a l (g m c t a , ranh gi i...) c a a i m th c hi n d n trong m i tng quan v i cc i t ng t nhin (h th ng ng giao thng; h th ng sng su i, ao h v cc v c n c khc; h th ng i ni...), cc i t ng v kinh t - x h i (khu dn c, khu th , cc i t ng s n xu t - kinh doanh - d ch v , cc cng trnh vn ha - tn gio, cc di tch l ch s ...) v cc i t ng khc xung quanh khu v c d n, km theo s v tr a l th hi n cc i t ng ny, c ch gi i r rng. 1.4. N i dung ch y u c a d n - Li t k y , m t chi ti t v kh i l ng v quy m (khng gian v th i gian) c a t t c cc h ng m c cng trnh c n tri n khai trong qu trnh th c hi n d n, km theo m t s m t b ng t ng th b tr t t c cc h ng m c cng trnh ho c cc s ring l cho t ng h ng m c cng trnh. Cc cng trnh c phn thnh 2 lo i sau: T M T T D N U

139

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ Cc cng trnh chnh: cng trnh ph c v m c ch s n xu t, kinh doanh, d ch v c a d n; + Cc cng trnh ph tr : cng trnh h tr , ph c v cho ho t ng c a cng trnh chnh, nh: giao thng v n t i, bu chnh vi n thng, cung c p i n, cung c p n c, thot n c ma, thot n c th i, di dn ti nh c, cy xanh phng h mi tr ng, tr m x l n c th i, ni x l ho c tr m t p k t ch t th i r n (n u c) v cc cng trnh khc. - M t chi ti t, c th v cng ngh thi cng, cng ngh s n xu t, cng ngh v n hnh c a d n, c a t ng h ng m c cng trnh c a d n, km theo s minh h a. Trn cc s minh h a ny ph i ch r cc y u t mi tr ng c kh nng pht sinh, nh: ngu n ch t th i v cc y u t gy tc ng khc (n u c). - Li t k y cc lo i my mc, thi t b c n c c a d n km theo ch d n v n c s n xu t, nm s n xu t, hi n tr ng (cn bao nhiu ph n trm hay m i). - Li t k y cc lo i nguyn, nhin, v t li u u vo km theo ch d n v tn thng hi u v cng th c ha h c (n u c). Ch ng 2: I U KI N T V K INH T 2.1. i u ki n t nhin v mi tr ng: - i u ki n v a l, a ch t: Ch c p v m t nh ng i t ng, hi n t ng, qu trnh b tc ng b i d n ( i v i d n c lm thay i cc y u t a l, c nh quan; d n khai thc khong s n v d n lin quan n cc cng trnh ng m th ph i m t m t cch chi ti t); ch d n ngu n ti li u, d li u tham kh o, s d ng. - i u ki n v kh t ng - thu vn: Ch c p v m t nh ng i t ng, hi n t ng, qu trnh b tc ng b i d n ( i v i d n c khai thc, s d ng, lm thay i cc y u t kh t ng, th y vn th ph i m t m t cch chi ti t); ch d n ngu n ti li u, d li u tham kh o, s d ng. - Hi n tr ng cc thnh ph n mi tr ng t nhin: Ch c p v m t nh ng thnh ph n mi tr ng b tc ng tr c ti p b i d n, nh: mi tr ng khng kh ti p nh n tr c ti p ngu n kh th i c a d n (lu hn n nh ng vng b nh h ng theo h ng gi ch o), ngu n n c ti p nh n tr c ti p n c th i c a d n, mi tr ng t v mi tr ng sinh v t ch u nh h ng tr c ti p b i ch t th i v cc y u t khc c a d n. i v i mi tr ng khng kh, n c v t i h i nh sau: + Ch d n r rng cc s li u o c, phn tch t i th i i m ti n hnh TM v ch t l ng mi tr ng (lu : cc i m o c, l y m u ph i c m s , c ch d n v th i gian, a i m, ng th i, ph i c th hi n b ng cc bi u, b ng r rng v c minh h a b ng s b tr cc i m); + Nh n xt v tnh nh y c m v nh gi s b v s c ch u t i c a mi tr ng. 2.2. i u ki n kinh t - x h i: - i u ki n v kinh t : Ch c p n nh ng ho t ng kinh t (cng nghi p, nng nghi p, giao thng v n t i, khai khong, du l ch, thng m i, d ch v v cc ngnh khc) trong khu v c d n v vng k c n b tc ng b i d n; ch d n ngu n ti li u, d li u tham kh o, s d ng. - i u ki n v x h i: Ch c p n nh ng cng trnh vn ha, x h i, tn gio, tn ng ng, di tch l ch s , khu dn c, khu th v cc cng trnh lin quan khc trong vng d n v cc vng k c n b tc ng b i d n; ch d n ngu n ti li u, d li u tham kh o, s d ng. NH IN, MI T RU NG - X H I

140

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ch ng 3: NH GI CC T C NG M I TRU NG 3.1. Ngu n gy tc ng - Ngu n gy tc ng c lin quan n ch t th i: Li t k chi ti t t t c cc ngu n c kh nng pht sinh cc lo i ch t th i r n, l ng, kh cng nh cc lo i ch t th i khc trong qu trnh tri n khai d n. Tnh ton nh l ng v c th ha (v khng gian v th i gian) theo t ng ngu n. So snh, i chi u v i cc tiu chu n, quy chu n, quy nh hi n hnh (n u c). - Ngu n gy tc ng khng lin quan n ch t th i: Li t k chi ti t t t c cc ngu n gy tc ng khng lin quan n ch t th i, nh: xi mn, tr t, s t, l , ln t; xi l b sng, b su i, b h , b bi n; b i l ng lng sng, lng su i, lng h , y bi n; thay i m c n c m t, n c ng m; xm nh p m n; xm nh p phn, bi n i vi kh h u; suy thoi cc thnh ph n mi tr ng; bi n i a d ng sinh h c v cc ngu n gy tc ng khc. C th ha v m c , khng gian v th i gian x y ra. So snh, i chi u v i cc tiu chu n, quy chu n, quy nh hi n hnh (n u c). - D bo nh ng r i ro v s c mi tr ng do d n gy ra: Ch c p n nh ng r i ro c th x y ra b i d n trong qu trnh xy d ng v v n hnh. 3.2. i t ng, quy m b tc ng Li t k t t c cc i t ng t nhin, kinh t , vn ha, x h i, tn gio, tn ng ng, di tch l ch s v cc i t ng khc trong vng d n v cc vng k c n b tc ng b i ch t th i, b i cc y u t khng ph i l ch t th i, b i cc r i ro v s c mi tr ng khi tri n khai d n; M t c th , chi ti t v quy m khng gian v th i gian b tc ng. 3.3. nh gi tc ng - Vi c nh gi tc ng ph i c c th ha cho t ng ngu n gy tc ng v t ng i t ng b tc ng. M i tc ng u ph i c nh gi m t cch c th v m c , c th v quy m khng gian v th i gian. - Vi c nh gi tc ng i v i m t d n c th ph i c chi ti t ha v c th ha cho d n ; khng nh gi m t cch l thuy t chung chung theo ki u vi t gio trnh, quy ch , quy nh, h ng d n. 3.4. nh gi v phng php s d ng nh gi v tin c y c a cc phng php TM p d ng, m c tin c y c a m i nh gi th c hi n; nh ng i u cn cha ch c ch n trong nh gi v l gi i t i sao, c xu t g. Ch ng 4 : BI N PH P GI M T HI U TC NG X U, PH NG N G A V NG PH S C M I TRU NG - i v i cc tc ng x u: + M i lo i tc ng x u xc nh u ph i c km theo bi n php gi m thi u tng ng, c l gi i r rng v u i m, nh c i m, m c kh thi, hi u su t/hi u qu x l. Trong tr ng h p khng th c bi n php ho c c nhng kh kh thi trong khun kh c a d n th ph i nu r l do v c ki n ngh c th cc c quan lin quan c h ng gi i quy t, quy t nh. + Ph i c ch ng minh r ng, sau khi p d ng bi n php th tc ng x u s c gi m n m c no, c so snh, i chi u v i cc tiu chu n, quy chu n, quy nh hi n hnh. Tr ng h p khng p ng c yu c u quy nh th ph i nu r l do v c nh ng ki n ngh c th cc c quan lin quan c h ng gi i quy t, quy t nh. - i v i s c mi tr ng: xu t m t phng n chung v phng ng a v ng ph s c , trong nu r:

141

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

+ N i dung, bi n php m ch d n ch ng th c hi n trong kh nng c a mnh; nh n xt, nh gi v tnh kh thi v hi u qu ; + N i dung, bi n php c n ph i c s h p tc, gip c a cc c quan nh n c v cc i tc khc; + Nh ng v n b t kh khng v ki n ngh h ng x l. Ch ng 5: CAM K T T H C HI N B I N P H P B O V M I TR NG Cam k t c a ch d n v vi c th c hi n cc bi n php gi m thi u cc tc ng x u nu trn; ng th i, cam k t th c hi n t t c cc bi n php, quy nh chung v b o v mi tr ng c lin quan n qu trnh tri n khai, th c hi n d n. Ch n g 6: C C CNG TR NH X L M I TR N G, CH NG TRN H Q U N L V G IM ST M I TR NG 6.1. Danh m c cc cng trnh x l mi tr ng - Li t k y cc cng trnh x l mi tr ng i v i cc ch t th i r n, l ng, kh v ch t th i khc trong khun kh c a d n; km theo ti n thi cng c th cho t ng cng trnh; - Li t k y cc cng trnh x l mi tr ng i v i cc y u t khc ngoi ch t th i, nh: xi mn, tr t, s t, l , ln t; xi l b sng, b su i, b h , b bi n; b i l ng lng sng, lng su i, lng h , y bi n; thay i m c n c m n n c ng m; xm nh p m n; xm nh p phn; bi n i vi kh h u; suy thoi cc thnh ph n mi tr ng; bi n i a d ng sinh h c v cc ngu n gy tc ng khc (n u c); km theo ti n thi cng c th cho t ng cng trnh. 6.2. Chng trnh qu n l v gim st mi tr ng 6.2.1. Chng trnh qu n l mi tr ng ra m t chng trnh nh m qu n l cc v n v b o v mi tr ng trong qu trnh thi cng xy d ng cc cng trnh c a d n v trong qu trnh d n i vo v n hnh trong th c t , bao g m: t ch c v nhn s cho qu n l mi tr ng; qu n l ch t th i, k c ch t th i nguy h i; phng, ch ng s c mi tr ng (tr n i dung v phng chy, ch a chy s lm ring theo php lu t v phng chy ch a chy); v cc n i dung qu n l mi tr ng khc c lin quan n d n. 6.2.2. Chng trnh gim st mi tr ng a) Gim st ch t th i: i h i ph i gim st lu l ng/t ng l ng th i v gim st nh ng thng s nhi m c trng cho ch t th i c a d n theo tiu chu n, quy chu n hi n hnh c a Vi t Nam, v i t n su t t i thi u 03 (ba) thng m t l n. Cc i m gim st ph i c th hi n c th trn s v i ch gi i r rng. b) Gim st mi tr ng xung quanh: Ch ph i gim st nh ng thng s nhi m c trng cho d n theo tiu chu n, quy chu n, quy nh hi n hnh c a Vi t Nam trong tr ng h p t i khu v c th c hi n d n khng c cc tr m, i m gim st chung c a c quan nh n c, v i t n su t t i thi u 06 (su) thng m t l n. Cc i m gim st ph i c th hi n c th trn s v i ch gi i r rng. c) Gim st khc: Ch ph i gim st cc y u t : xi mn, tr t, s t, l , ln t; xi l b sng, b su i, b h , b bi n; b i l ng lng sng, lng su i, lng h , y bi n; thay i m c n c m t, n c ng m; xm nh p m n; xm nh p phn; v cc ngu n gy tc ng khc (n u c) trong tr ng h p t i khu v c th c hi n d n khng c cc tr m, i m gim st chung c a c quan nh n c, v i t n su t ph h p nh m theo di c s bi n i theo khng gian v th i gian c a cc y u t ny. Cc i m gim st ph i c th hi n c th trn s v i ch gi i r rng

142

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ch ng 7: D TO N K INH P H CHO CC C NG TRNH M I TR NG C n a ra cc kho n kinh ph d ton cho vi c xy d ng v v n hnh cc cng trnh mi tr ng trong qu trnh tri n khai xy d ng v v n hnh d n. Ch ng 8: TH AM V N KI N C NG NG 8.1. ki n c a y ban nhn dn c p x 8.2. ki n c a y ban M t tr n T qu c c p x (C 2 i m 8.1 v 8.2 ny c th hi n theo yu c u nu t i M c 2 Ph n III c a Thng t ny). Ch ng 9 : CH D N NG U N C UNG C P S LI U, D LI U V P H NG P HP NH GI 9.1. Ngu n cung c p s li u, d li u - Ngu n ti li u, d li u tham kh o: + Li t k cc ti li u, d li u tham kh o v i cc thng s v : tn g i, xu t x th i gian, tc gi , ni lu gi ho c ni pht hnh c a ti li u, d li u. + nh gi m c chi ti t, tin c y, tnh c p nh t c a ngu n ti li u, d li u tham kh o. - Ngu n ti li u, d li u do ch d n t t o l p: + Li t k cc ti li u, d li u t o l p; xu t x th i gian, a i m m ti li u, d li u c t o l p. + nh gi m c chi ti t, tin c y, tnh c p nh t c a ngu n ti li u, d li u t t o l p. 9.2. Phng php p d ng trong qu trnh TM - Danh m c cc phng php s d ng: Li t k y cc phng php s d ng trong qu trnh ti n hnh TM v l p bo co TM, bao g m cc phng php v TM, cc phng php v i u tra, kh o st, nghin c u, th nghi m v cc phng php c lin quan khc. - nh gi m c tin c y c a cc phng php s d ng: nh gi m c tin c y c a phng php theo thang m c nh tnh ho c nh l ng ty thu c vo b n ch t, tnh ch t v tnh c th c a t ng phng php p d ng. 9.3. Nh n xt v m c chi ti t, tin c y c a cc nh gi Nh n xt khch quan v m c chi ti t, tin c y c a cc nh gi v cc tc ng mi tr ng, cc r i ro v s c mi tr ng c kh nng x y ra khi tri n khai d n v khi khng tri n khai d n. i v i nh ng v n cn thi u tin c y c n thi t, ph i nu l do khch quan v l do ch quan (thi u thng tin, d li u; s li u, d li u hi n c b l c h u; thi u phng php; tin c y c a phng php c h n; trnh chuyn mn c a i ng cn b v TM c h n; cc nguyn nhn khc)

143

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

K T LU N V K I N NGH 1. K t lu n Ph i c k t lu n v nh ng v n , nh: nh n d ng v nh gi c h t nh ng tc ng cha, cn ci g cha r; nh gi t ng qut v m c , quy m c a nh ng tc ng xc nh; m c kh thi c a cc bi n php gi m thi u tc ng; nh ng tc ng tiu c c no khng th c bi n php gi m thi u v v t qu kh nng cho php c a ch d n v ki n ngh h ng gi i quy t. 2. Ki n ngh Ki n ngh v i cc c p, cc ngnh lin quan gip gi i quy t nh ng v n v t kh nng gi i quy t c a d n. Ph l c 13 M U VN B N NG H TH M NH BO CO NH G I TC NG M I T R NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S : V/v th m nh v ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n.............(2)..............
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . .

Knh g i: .................................(3).................................... Chng ti l:.......(1)........, Ch D n:.........(2).......... s do.......(4)...... ph duy t. a i m th c hi n d n: ..................................................................................... a ch lin h : i n tho i:.....................; Fax:.........................; E-mail:......................................... Xin g i n qu................(3)................ nh ng h s sau: - M t (01) bo co nghin c u kh thi c a D n (ho c bo co u t); - B y (07) bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n b ng ti ng Vi t. Chng ti xin b o m v trung th c c a cc s li u, ti li u trong cc vn b n nu trn v cam k t r ng, D n c a chng ti khng s d ng cc lo i ha ch t, ch ng vi sinh b c m theo quy nh c a Vi t Nam v theo quy nh c a cc cng c qu c t m Vi t Nam l thnh vin. Chng ti cng xin b o m r ng cc tiu chu n, quy chu n, cc quy nh c trch l c v s d ng trong cc h s nu trn c a chng ti l hon ton ng s th c v ang cn hi u l c p d ng. N u c g sai ph m chng ti xin hon ton ch u trch nhi m tr c php lu t c a n c C ng ha x h i ch ngha Vi t Nam. ngh . . . . . . . . . . (3 ) . . . . . . . . . . th m nh v c p Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng cho D n. Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... ............(5)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

144

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ghi ch: (1) C quan, doanh nghi p ch d n; (2) Tn y c a D n; (3) C quan t ch c vi c th m nh; (4) C quan ph duy t D n; (5) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n. M U BA V T RANG P H BA C A BO CO NH GI TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng)

AAA...(tn c quan ch qu n/ph duy t d n)... AAA BBB... (tn c quan ch d n)... BBB

BO CO NH GI TC NG MI TR NG
D N................................................................................ ............................................................................................

C QUAN CH D

N (*)

(Th tr ng c quan k, ghi h tn, ng d u)

C QUAN T V N (*) L P BO CO TM (n u c) (Th tr ng c quan k, ghi h tn, ng d u)

( a danh), thng... nm 200...

Ghi ch: (*) ch th hi n

trang ph ba

145

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U QUY T NH P H DUY T BO CO NH GI TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S :
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . . QUY T NH V vi c ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n (2). ... (3) Cn c Lu t B o v mi tr ng ngy 29 thng 11 nm 2005; Cn c Ngh nh s 80/2006/N-CP ngy 09 thng 8 nm 2006 c a Chnh ph v vi c quy nh chi ti t v h ng d n thi hnh m t s i u c a Lu t B o v mi tr ng; Cn c Ngh nh s ../N-CP ngy.thng..nmc a Chnh ph quy nh ch c nng, nhi m v , quy n h n v c c u t ch c c a.(1).; Theo ngh c a.(4)..(ho c H i ng th m nh bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n..(2). h p ngy thng.nm. t i..); Xt n i dung bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n.(2). c ch nh s a b sung km theo Vn b n gi i trnh s ..ngy..thng..nm c a.(5)..; Theo ngh c a ng (B)(6), QUY T NH

i u 1. Ph duy t n i dung bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n(2). c a(5).(sau y g i l Ch d n). i u 2. Ch d n c trch nhi m th c hi n ng nh ng n i dung c nu trong bo co

nh gi tc ng mi tr ng v nh ng yu c u b t bu c sau y: 1. .. 2. .. 3. ..

i u 3. Bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n v nh ng yu c u b t bu c t i i u 2 c a Quy t nh ny l c s cc c quan qu n l Nh n c c th m quy n thanh tra, ki m sot vi c th c hi n cng tc b o v mi tr ng c a D n.

146

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

i u 4. Trong qu trnh tri n khai th c hi n D n, n u c nh ng thay i v n i dung c a bo co nh gi tc ng mi tr ng c ph duy t, Ch d n ph i c vn b n bo co v ch c th c hi n nh ng n i dung thay i sau khi c vn b n ch p thu n c a .(1). i u 5. y nhi m(7) th c hi n vi c ki m tra, gim st vi c th c hi n cc n i dung b o v mi tr ng trong bo co nh gi tc ng mi tr ng c ph duy t v cc yu c u nu t i i u 2 c a Quy t nh ny. i u 6. Quy t nh ny c hi u l c thi hnh k t ngy k.
Ni nh n: - Ch d n; - Lu ...... Ghi ch: (1) Tn c quan c th m quy n ph duy t; (2) Tn y c a D n; (3) Th tr ng ho c ng i ng u c quan c th m quy n ph duy t; (4) Tn t ch c d ch v th m nh; (5) Tn c quan, doanh nghi p ch d n; (6) Th tr ng Th ng tr c th m nh; (7) C quan c giao trch nhi m ki m tra, gim st sau khi ph duy t. ............(3)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

M U XC NH N PH D UY T BO C O NH GI TC NG M I TR NG, B O C O N H G I TC NG M I T R NG B SUNG ; XC NH N NG K B N CAM K T B O V M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng) 8a. i v i bo co nh gi tc ng mi tr ng .................(1)................. xc nh n: Bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n.................(2)........................ c ph duy t t i Quy t nh s ..................................... ngy..... thng.... nm.... c a...........(3)............................. ( a danh), ngy..... thng.... nm.... Th tr ng c quan xc nh n (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

147

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

8b. i v i bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung ..................(1)............... xc nh n: Bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D n.................(2).................. c ph duy t t i Quy t nh s ..................................... ngy..... thng.... nm.... c a...........(3)............................. ( a danh), ngy..... thng.... nm.... Th tr ng c quan xc nh n (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u) 8c. i v i b n cam k t b o v mi tr ng ..................(1)................. xc nh n: B n cam k t b o v mi tr ng c a D n.................(2)........................ c c p Gi y xc nh n ng k s ..................................... ngy..... thng.... nm.... c a...........(3)............................. ( a danh), ngy..... thng.... nm.... Th tr ng c quan xc nh n (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u) Ghi ch: (1) C quan c trch nhi m xc nh n; (2) Tn y c a D n; (3) C quan c th m quy n ph duy t (ho c xc nh n).

C U TRC V YU C U V N I DUNG BO CO NH G I T C NG MI T R NG B

SUNG

(Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng) 1. Tn d n Nu ng nh tn trong bo co nh gi tc ng mi tr ng c c p quy t nh ph duy t tr c . Trong tr ng h p c i tn khc th nu c tn c v tn m i v thuy t minh r v qu trnh, tnh php l c a vi c i tn ny. 2. Ch d n Nu y : tn, a ch v phng ti n lin h v i c quan, doanh nghi p l ch d n; h tn v ch c danh c a ng i ng u c quan, doanh nghi p ch d n t i th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung. 3. V tr a l c a d n (t i th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung) 4. Nh ng thay i v n i dung c a d n M t chi ti t, r rng v nh ng thay i sau y cho n th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung (tr ng h p c thay i);

148

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

4.1. Thay i v a i m th c hi n; 4.2. Thay i v quy m, cng su t thi t k ; 4.3. Thay i v cng ngh s n xu t; 4.4. Thay i v nguyn li u, nhin li u s n xu t; 4.5. Thay i khc. 5. Thay i v hi n tr ng mi tr ng t nhin v cc y u t kinh t , x h i c a vng th c hi n d n/c s ang ho t ng (cho n th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung) 6. Thay i v tc ng mi tr ng v nh ng bi n php gi m thi u tc ng tiu c c c a d n (cho n th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung) 7. Thay i v chng trnh qu n l v gim st mi tr ng c a d n (cho n th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung) 8. Thay i khc (cho n th i i m l p bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung) 9. K t lu n M U VN B N NG H TH M NH B O C O NH G I TC NG MI TR NG B SUNG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S : V/v ngh th m nh v ph duy t bo co TM b sung c a D n.............(2)..............
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . .

Knh g i: .................................(3).................................... Chng ti l:.......(1)........, Ch D n:.........(2)................................................... a i m th c hi n d n: ..................................................................................... a ch lin h : i n tho i:.....................; Fax:.........................; E-mail:......................................... Xin g i n ................(3)................ nh ng h s sau: - M t (01) bo co gi i trnh v n i dung i u ch nh c a D n; - Nm (05) b n bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung b ng ti ng Vi t; - M t (01) b n sao bo co nh gi tc ng mi tr ng km theo b n sao c cng ch ng c a Quy t nh s ./ngy..thngnm c a..(4) v vi c ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n.(5)..

149

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Chng ti xin b o m v trung th c c a cc s li u, ti li u trong cc vn b n nu trn. N u c g sai ph m chng ti xin hon ton ch u trch nhi m tr c php lu t c a n c C ng ha x h i ch ngha Vi t Nam. ngh ..(3).. th m nh v c p quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung cho D n. Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: (1) C quan, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn y c a D n; (3) C quan t ch c vi c th m nh bo co TM b sung; (4) C quan ra quy t nh ph duy t bo co TM; (5) Tn d n c c p quy t nh ph duy t bo co TM; (6) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n ; M U BA V T RANG P H BA C A BO CO NH G I T C NG M I T R NG B SUNG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng) ............(6)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

AAA...(tn c quan ch qu n/ph duy t d n)... AAA BBB... (tn c quan ch d n)... BBB

BO CO NH GI TC NG MI TR NG B SUNG
D N................................................................................ ............................................................................................

C QUAN CH D

N (*)

(Th tr ng c quan k, ghi h tn, ng d u)

C QUAN T V N (*) L P BO CO TMBS (n u c) (Th tr ng c quan k, ghi h tn, ng d u)

( a danh), thng... nm 200...

150
Ghi ch: (*) ch th hi n trang ph ba

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U B N NH N XT BO CO NH G I T C NG M I T R NG B

SUNG

(Km theo Thng t s 08/2006/TT-BTNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi tr ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh gi tc ng mi tr ng v cam k t b o v mi tr ng)
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

B N NH N XT BO CO NH GI TC NG MI TR NG B

SUNG

1. H v tn ng i nh n xt: .. 2. H c hm, h c v , ch c v cng tc: 3. Ni cng tc (tn, a ch , s i n tho i, Fax, E-mail): .. 4. Tn d n: .. 5. Nh n xt v n i dung bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung: 5.1. Nh ng n i dung t yu c u (nu c th t ng n i dung): 5.2. Nh ng n i dung c n ch nh s a (nu c th t ng n i dung): 5.3. Nh ng n i dung c n b sung (nu c th t ng n i dung): 5.4. Nh ng nh n xt khc: 6. K t lu n v nh gi (nu r ki n ng hay khng ng ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung, l do): ( a danh ni vi t nh n xt), ngy..thng..nm Ng i nh n xt (K v ghi h tn)

151

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U Q UY T NH PH D UY T B O C O NH G I TC NG MI TR NG B SUNG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l). S :..
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . . QUY T NH

V vi c ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D n (2). ... (3) Cn c Lu t B o v mi tr ng ngy 29 thng 11 nm 2005; Cn c Ngh nh s 80/2006/N-CP ngy 09 thng 8 nm 2006 c a Chnh ph v vi c quy nh chi ti t v h ng d n thi hnh m t s i u c a Lu t B o v mi tr ng; Cn c Ngh nh s ../N-CP ngy.thng..nmc a Chnh ph quy nh ch c nng, nhi m v , quy n h n v c c u t ch c c a.(1).; Xt Cng vn s .. ngy..thng..nmc a(4). v vi c ngh th m nh v ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D n(2).; Xt n i dung bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D n.(2). c ch nh s a b sung km theo Vn b n gi i trnh s ..ngy..thng..nm c a.(4)..; Theo ngh c a..(5).., QUY T NH

i u 1 . Ph duy t n i dung bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D

n(2). c a(4).(sau y g i l Ch d n).

i u 2. Ch d n c trch nhi m th c hi n ng nh ng n i dung c nu trong bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung v nh ng yu c u b t bu c sau y:

1. .. 2. .. 3. ..

i u 3. Bo co nh gi tc ng mi tr ng b sung c a D n, nh ng yu c u b t bu c t i i u 2 c a Quy t nh ny v bo co nh gi tc ng mi tr ng c ph duy t t i Quy t nh s ..(5)ngythng.nm c a..(6). l c s cc c quan qu n l Nh n c v b o v mi tr ng gim st, ki m tra, thanh tra vi c th c hi n cng tc b o v mi tr ng c a D n.

152

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

i u 4. Quy t nh ny c gi tr i km v i Quy t nh ..ngy..thng.nm.c a.(6) v c hi u l c thi hnh k t ngy k.

s ..

(5)

Ni nh n: - Ch d n; - Lu ...... Ghi ch: (1) C quan c th m quy n ph duy t; (2) Tn y c a D n;

............(3)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

(3) Th tr ng ho c ng i ng u c quan c th m quy n ph duy t; (4) C quan, doanh nghi p ch d n; (5) S c a Quy t nh ph duy t bo co TM tr c ; (6) Th tr ng ho c ng i ng u c quan ban hnh Quy t nh ph duy t bo co TM tr c .

153

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U VN B N B O CO Y B AN NH N DN C P H UY N N I T H C H I N D N V N I DUNG Q UY T NH P H DUY T B O CO NH G I TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S : V/v bo co n i dung Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n .......(2)............
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . .

Knh g i: .................................(3)....................................(*) Th c hi n cc quy nh v b o v mi tr ng,.(1).. xin bo co qu y ban v vi c th c hi n D n..(2) c a chng ti c.(4).. c p Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng (xin g i km theo y b n sao c a Quy t nh ny). (1).. xin bo co qu y ban bi t, ng th i r t mong nh n c s quan tm, t o i u ki n c a qu y ban trong qu trnh tri n khai D n. Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: * Tr ng h p D n n m trn a bn c a nhi u huy n th ph i g i cho t t c cc huy n . (1) Tn c quan, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn d n; (3) y ban nhn dn c p huy n; (4) Tn c quan c th m quy n ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n; (5) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n. ............(5)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

154

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U B N T M T T B O CO NH G I TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) I. TH NG TIN CHUNG 1.1. Tn d n: (ng nh tn trong bo co nghin c u kh thi ho c bo co u t) 1.2. Tn c quan, doanh nghi p ch d n: 1.3. a ch lin h c a c quan, doanh nghi p ch d n: 1.4. Ng i ng u c quan, doanh nghi p ch d n: 1.5. Phng ti n lin l c v i c quan, doanh nghi p ch d n: (s i n tho i, s Fax, Email.). I I. A I M TH C H I N D N

M t v tr a l (t a , ranh gi i) c a a i m th c hi n d n km theo s minh ho c ch r cc i t ng t nhin (sng ngi, ao h , ng giao thng.), cc i t ng v kinh t - x h i (khu dn c, khu th ; c s s n xu t, kinh doanh, d ch v ; cng trnh vn ha, tn gio, di tch l ch s ) v cc i t ng khc xung quanh khu v c D n. III. QU Y M S N XU T , K INH DO ANH Nu tm l c v quy m/cng su t s n xu t; cng ngh s n xu t IV. CC TC NG M I T R NG 4.1. Cc lo i ch t th i pht sinh 4.1.1. Kh th i: 4.1.2. N c th i: 4.1.3. Ch t th i r n: 4.1.4. Ch t th i khc: ( i v i m i lo i ch t th i ph i nu y cc thng tin v : ngu n pht sinh, t ng l ng pht sinh trn m t n v th i gian, thnh ph n ch t th i v hm l ng/n ng c a t ng thnh ph n). 4.2. Cc tc ng khc Nu tm t t cc tc ng do: s xi mn, tr t, s t, l , ln t; s xi l b sng, b su i, b h , b bi n; s b i l ng lng sng, lng su i, lng h ; s thay i m c n c m t, n c ng m; xm nh p m n; xm nh p phn; s bi n i vi kh h u; s suy thoi cc thnh ph n mi tr ng; s bi n i a d ng sinh h c v cc y u t khc. V. B I N P H P G I M TH I U T C NG TIU C C

155

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

5.1. X l ch t th i - M i lo i ch t th i pht sinh u ph i c km theo bi n php x l tng ng, thuy t minh v m c kh thi, hi u su t/hi u qu x l. Trong tr ng h p khng th c bi n php ho c c nhng kh kh thi trong khun kh c a D n ph i nu r l do v c ki n ngh c th cc c quan lin quan c h ng gi i quy t, quy t nh. - Ph i c ch ng minh r ng, sau khi p d ng bi n php th cc ch t th i s c x l n m c no, c so snh, i chi u v i cc tiu chu n, quy chu n, quy nh hi n hnh. Tr ng h p khng p ng c yu c u quy nh th ph i nu r l do v c nh ng ki n ngh c th cc c quan lin quan c h ng gi i quy t, quy t nh. 5.2. Gi m thi u cc tc ng khc M i lo i tc ng pht sinh u ph i c km theo bi n php gi m thi u tng ng, thuy t minh v m c kh thi, hi u su t/hi u qu x l. Trong tr ng h p khng th c bi n php ho c c nhng kh kh thi trong khun kh c a D n th ph i nu r l do v c ki n ngh c th cc c quan lin quan c h ng gi i quy t, quy t nh. VI. CAM K T TH C H I N Cam k t v vi c th c hi n cc bi n php x l ch t th i, gi m thi u cc tc ng khc nu trong bo co nh gi tc ng mi tr ng; cam k t x l t cc tiu chu n, quy chu n hi n hnh v mi tr ng; cam k t th c hi n cc bi n php b o v mi tr ng khc theo quy nh hi n hnh c a php lu t Vi t Nam. Ch d n (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

156

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U B O C O V K HO CH XY L P CC C NG TRNH X L V B O V M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S :
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . . Knh g i:(2) K HO CH XY L P CC C NG TRNH X V B O V M I TR NG c a D n . . (3 ) . . L

1. a i m th c hi n d n:.. 2. Tn c quan, doanh nghi p ch d n:.. a ch lin h :. i n tho i:.., Fax:., E-mail: 3. Tn c quan, doanh nghi p th c hi n xy l p cc cng trnh: a ch lin h :. i n tho i:.., Fax:., E-mail: 4. K ho ch xy l p cc cng trnh x l v b o v mi tr ng (nu chi ti t ti n th c hi n; th i gian hon thnh km theo thi t k chi ti t c a cng trnh): 4.1. Cc cng trnh x l n c th i: 4.2. Cc cng trnh x l kh th i: 4.3. Cc cng trnh x l ch t th i r n: 4.4. Cc cng trnh x l v b o v mi tr ng khc: 5. xu t, ki n ngh v vi c i u ch nh, thay i n i dung, bi n php b o v mi tr ng c ph duy t (n u c, nu r c th nh ng n i dung i u ch nh, thay i; phn tch, nh gi kh nng p ng cc yu c u v b o v mi tr ng c a s i u ch nh, thay i ny). Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: (1) Tn c quan c, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn c quan c th m quy n ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n; (3) Tn d n; (4) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n. ............(4)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

157

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U BO CO K H O C H V N HNH TH NG H I M CC C NG TRNH X L V B O V M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S :
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . . Knh g i:.(2). K H O CH V N H NH TH NG H I M C NG T RNH X L V B O V M I TR NG c a D n . . ( 3) .

1. a i m th c hi n d n:.. 2. Tn c quan, ch d n:.. a ch lin h :. i n tho i:.., Fax:., E-mail: 3. Tn c quan c thu th c hi n o c, phn tch v mi tr ng: (tr ng h p c thu) a ch lin h :. i n tho i:.., Fax:., E-mail: 4. Th i gian d ki n th c hi n v n hnh th nghi m: 5. K ho ch o c, l y m u v phn tch v mi tr ng: - Thi t b o c, l y m u v phn tch - Phng php o c, l y m u v phn tch - V tr cc i m o c, l y m u (s km theo) - S l n o c, l y m u v phn tch - Thng s o c, l y m u v phn tch Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: ............(4)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

(1) Tn c quan c, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn c quan c th m quy n ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n; (3) Tn d n; (4) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n.

158

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U B O CO V VI C HON THNH CC N I DUNG C A BO CO V YU C U C A Q UY T NH P H DUY T B O CO NH G I TC NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S :
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . . Knh g i:.(2).

M U B O CO V VI C HON THNH CC N I DUNG C A BO CO V YU C U C A Q UY T NH P H DUY T B O CO NH G I TC NG M I TR NG c a D 1. a i m th c hi n d n: 2. Tn c quan, doanh nghi p ch d n: a ch lin h : i n tho i:.., Fax:., E-mail: 3. Tn c quan c thu th c hi n o c, phn tch v mi tr ng: (n u c) a ch lin h : i n tho i:.., Fax:., E-mail: 4. Th i gian ti n hnh o c, l y m u, phn tch m u: 5. Thi t b , phng php o c, l y m u v phn tch m u c s d ng 6. K t qu v n hnh th nghi m cc cng trnh x l v mi tr ng 6.1. Cng trnh x l ch t th i kh (trnh by theo m u b ng d i y) 6.2. Cng trnh x l ch t th i l ng (trnh by theo m u b ng d i y) L n o c, l y m u phn tch (**); Tiu chu n i chi u (1) L n1 L n2 L n3 TCVN Lu l ng th i (n v tnh) (2) Hm l ng th i i v i nh ng thng s nhi m c trng (*) cho D n Thng s A Thng s B v.v (n v tnh) (n v tnh) (3) (4) (5) n . . . .

Ghi ch:

159

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

(*) Thng s nhi m c trng cho d n l nh ng thng s nhi m do d n tr c ti p ho c gin ti p t o ra. (**) S l n o c, l y m u t i thi u l 03 (ba) l n vo nh ng kho ng th i gian khc nhau trong i u ki n ho t ng bnh th ng b o m xem xt, nh gi v tnh i di n v n nh c a ch t th i. 6.3. Cng trnh x l ch t th i r n (K t qu c trnh by d a theo cc quy nh hi n hnh v qu n l ch t th i r n thng th ng v ch t th i r n nguy h i) 6.4. Cc cng trnh x mi tr ng khc (n u c) 7. K t qu th c hi n cc n i dung khc v b o v mi tr ng (K t qu c trnh by d a theo nh ng n i dung v b o v mi tr ng nu trong bo co v yu c u km theo quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng) 8. Cam k t Chng ti cam k t r ng nh ng thng tin, s li u nu trn l ng s th c; n u c g sai tri, chng ti hon ton ch u trch nhi m tr c php lu t. Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: (1) Tn c quan, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn c quan c th m quy n ph duy t bo co TM c a D n; (3) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n. ............(3)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

160

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

M U VN B N NG H XC NH N V VI C T H C H I N C C N I DUN G C A B O C O V Y U C U C A Q UY T NH P H DUY T BO CO NH GI T C NG M I TR NG (Km theo Thng t s 08/2006/TT-BYNMT ngy 08 thng 9 nm 2006 c a B Ti nguyn v Mi t ng h ng d n v nh gi mi tr ng chi n l c, nh g n tc ng mi tr ng v cam k t bo v mi tr ng) .(l) S : V/v ngh xc nh n vi c hon thnh cc n i dung c a bo co v yu c u c a Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n
C NG HA X H I CH NGHA VI T NAM c l p - T do - H nh phc

( a danh), ngy. . . . . thng. . . . . nm. . . . .

Knh g i: .................................(2).................................... Chng ti l:(1), Ch D n..(3). a i m th c hi n d n:.. a ch lin h :. i n tho i:, Fax:.., E-mail: Xin g i n qu..(2)..h s g m: - 03 (ba) b n bo co v vi c hon thnh cc n i dung c a bo co v yu c u c a Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n (tr ng h p d n n m trn di n tch t c a t 02 t nh, thnh ph tr c thu c Trung ng tr ln, g i thm s l ng bo co b ng s l ng cc t nh tng thm); - 01 (m t) H s thi t k k thu t cc cng trnh x l v b o v mi tr ng; - 01 (m t) b cc ch ng ch , ch ng nh n, cng nh n, gim nh c lin quan. Chng ti xin b o m v trung th c c a cc thng tin, s li u c a ra trong cc ti li u nu trn. N u c g sai tri, chng ti xin hon ton ch u trch nhi m tr c php lu t c a n c C ng ha x h i ch ngha Vi t Nam. ngh qu..(2). ki m tra, xc nh n k t qu th c hi n cc n i dung c a bo co v yu c u c a Quy t nh ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng c a D n. Ni nh n: - Nh trn; - Lu ...... Ghi ch: (1) Tn c quan, doanh nghi p ch d n ; (2) Tn c quan ph duy t bo co nh gi tc ng mi tr ng; (3) Tn d n; (4) Th tr ng c quan, doanh nghi p ch d n. ............(4)........... (K, ghi h tn, ch c danh, ng d u)

161

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

B NG TRA C U THU T NG

A p l c - 5 B Bo co (TM) - 26, 29, 50 Bao quanh - 1, 3 B o v (MT) - 1, 3, 20 B c (1, 2) - 4 Bi n i (MT) - 12, 19, 20, 21, 24 B n ch a (CO2) - 3 B i l ng - 20 C C nh quan - 27, 53 Cn nh c - 3, 59 Cu h i - 15 C s (h t ng) - 22, 27, 28 Cng ngh - 3, 10 C ng ng - 3, 11, 21, 27, 29 Ch t th i - 1, 26 Ch t b n - 1 Ch t l ng (MT) - 6 Ch t l ng s ng - 20, 23, 27 Ch th - 3, 5, 56 Ch s - 5, 7, 56 Ch tiu - 3, 6 Chi ph - l i ch - 14, 25, 28,31,37,39 Chnh sch - 11 Ch ng ghp (b n ) - 31, 37 Chuyn dng - 7,8 D Danh m c -15, 31, 32 Di dn - 22 D n - 15, 19, 24, 49, 59 D bo - 2, 11, 19, 24, 41, 62 D li u - 10 a d ng sinh h c - 1, 5, 51, 66 m b o ch t l ng - 8 nh gi - 1, 2, 11, 62 nh gi s b - 10 nh gi tc ng - 1, 2, 3, 19, 40, 42, 50 p ng (MT) - 5, 24 t -1, 20, 42, 59

nh l ng ha - 6 i u ch nh - 13, 53 TM - 1, 3, 9, 16, 19, 21 G Gi tr n n - 7 Gim st (MT) - 28 Gi m thi u (T) - 11, 24, 25, 28 Hnh ng - 3, 19, 20, 22, 65, 66 H th ng (sinh h c) - 1 H sinh thi - 1, 17, 27 H Hi n tr ng - 18, 26 Hi u ch nh - 22 Hi u ng nh knh - 3, 68 Ho t ng - 1, 19, 24 H p l - 3 K K ho ch (cho TM) - 5, 7, 9, 22, 50 Kim lo i n ng - 6 Ki m sot - 7, 12 Ki u rt g n - 4 Kh nng ch u ng (MT) - 4 Kh thi - 17, 60 Kh quy n - 68 Khung lin k t - 5, 9? L L p bo co - 2 Lo i - 2, 59 L i nhu n - 38, 39, 48 Lu t - 1,2,5,11,24 L c duy t - 3, 5, 20 M Ma tr n - 16, 29,31, 33, 34, 35, 36, 53 M hnh (phng php) - 31 Mi tr ng - 1, 5, 9, 12, 15, 24, 27, 59, 66 Monitoring - 9, 10, 24, 54 N Nh y c m (vng) - 10, 51

162

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

t (ch t l ng) - 6 t (ng p n c) - 23 y (TM) - 4 cng (TM) - 2, 11, 21, 49 xu t - 2, 3, 25

Nh knh - 16 Ngu n gy tc ng - 22 Ngu n ti nguyn - 23 N c - 15, 42, 59, 60 T TNMT - 24, 54 TNTN - 7, 19, 20, 54 Tc ng - 1, 4, 20, 32, 34 Ti nguyn - 6, 26, 27, 41, 56, 57, 59 Tiu ch - 18 Tiu chu n (MT) - 7, 39, 69, 70 Ti m tng (tc ng) - 9 T nt i-1 T n th t - 28, 32 T nhin - 1, 60 Tng tc - 1 T lm s ch - 2 Thanh tra (MT) - 14 Thnh ph n (MT) - 5,6 Thay th - 22, 28 Th m nh (MT) - 14, 16 Tr ng thi (MT) - 5 Thng s (MT) - 7, 56 V Vi sinh v t - 1, 63 Vng ng p n c - 20 X X l th i - 5 Yu c u - 3 Y u t - 1, 51, 63 Y u t c u thnh - 2

O nhi m - 1, 42, 54, 54 , 63 P Ph m vi - 19, 49 Pht tri n - 1, 13, 29, 60 Phn hu -1, 63, 64 Phn tch - 3, 24 Phong ph - 1 Phng n - 3, 11, 48, 50 Phng php - 7, 33, 35, 37 PCD - 14 QA/QC - 28, 39 Qu n l - 2, 7, 11, 12, 24 QL - 3 Qu n th sinh v t - 1, 17, 54 Quy ho ch (MT) - 8 Quy m - 14 Quy lu t - 1 Quy t nh - 3 R R i ro - 27, 39, 44, 45, 48 S Sinh quy n - 1, 49 Sinh v t qu hi m - 18, 54 Sinh thi (h ) - 7, 11, 53, 59, 60 S b (nh gi) - 4 S c - 27 S d ng t - 4, 6, 9, 22, 54, 65 S c kh e - 27, 45 Suy gi m (Ozon) - 3, 68 Suy thoi - 16, 54

163

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

Ti li u tham kh o chnh
[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] Qu c h i n c CHXHCNVN: Lu t b o v mi tr ng 2003, Nxb Chnh tr qu c gia, H N i - 2003 Nordic council of Minister Indicators of State of Environment in the Nordic contries (1997) DSE-ZEL. Sustainable land use in Rural Areas: Tool for Analysis & Evaluation (1996) Ph m Ng c H , Hong Xun C: nh gi tc ng mi tr ng. Nxb HQG (2001) L Th c Cn v t p th . Phng php lu n v kinh nghi m th c ti n . Nxb KHCN (1994) Alexander.P. (Economopoalos) Assessment of sources of Air, Water, and land pollution WHO, Geneva (1993) ?Larry.W.Canter. Environmental Impact Assessment. MeGraw-Hill, Inc.Singapore (1996) Trung tm ch t l ng v Tiu chu n o l ng. Cc TCVN 1995, 1999, 2000, 2001, 2002. T p ch C u ng Vi t Nam, nm 2001, 2002, 2003 T p ch Giao thng v n t i Vi t Nam, nm 2000, 2001, 2002. NEA, UNEP, NORD: Thu th p d li u v bo co hi n tr ng mi tr ng (Ti li u t p hu n 1999) C c B o v mi tr ng. Tuy n t p cc qui nh php lu t v BVMT (t p 5). Nxb Thanh nin (20

164

Gio trnh nh gi tc ng mi tr ng

165