Phn tch nhng nguyn tc c bn ca phng php lun bin chng duy vt

Cc nguyn tc phng php lun c bn ca php bin chng duy vt bao gm ba nguyn tc: Nguyn tc ton din, nguyn tc lch s c th v nguyn tc pht trin trong nhn thc v thc tin. 1. Nguyn tc ton din trong nhn thc v thc tin: a. C s l lun: C s l lun ca nguyn tc ton din l ni dung nguyn l v mi lin h ph bin. Mi lin h ph bin l mi lin h gia cc mt (thuc tnh) i lp tn ti trong mi s vt, trong mi lnh vc hin thc. Mi lin h mang tnh khch quan v ph bin. N chi phi tng qut s vn ng, pht trin ca mi s vt, qu trnh xy ra trong th gii; v l i tng nghin cu ca php bin chng. Mi lin h ph bin c nhn thc trong cc phm tr bin chng nh mi lin h gia: mt i lp- mt i lp; cht lng, ci c ci mi; ci ring- ci chung; nguyn nhn- kt qu; ni dung hnh thc; bn cht- hin tng; tt nhinngu nhin; kh nng hin thc. Ni dung nguyn l: o Mi s vt, hin tng trong th gii u tn ti trong mun vn mi lin h rng buc ln nhau. o Trong mun vn mi lin h chi phi s tn ti ca chng c nhng mi lin h ph bin o Mi lin h ph bin tn ti khch quan, ph bin; chng chi phi mt cch tng qut qu trnh vn ng, pht trin ca mi s vt hin tng xy ra trong th gii. b. Nhng yu cu c bn ca nguyn tc ton din: o Trong hot ng nhn thc ch th phi: Tm hiu, pht hin cng nhiu mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) ang chi phi s tn ti ca bn thn s vt cng tt Phn loi xc nh nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) no l bn trong, c bn, tt nhin, n nh...; cn nhng mi lin

h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) no l bn ngoi, khng c bn, ngu nhin, khng n nh; Da trn nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) bn trong c bn, tt nhin, n nh l gii c nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) cn li. Qua xy dng mt hnh nh v s vt nh s thng nht cc mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,); pht hin ra quy lut (bn cht) ca n. o Trong hot ng thc tin ch th phi: nh gi ng vai tr ca tng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) chi phi s vt. Thng qua hot ng thc tin, s dng ng b nhiu cng c, phng tin, bin php thch hp (m trc ht l nhng cng c, phng tin, bin php vt cht) bin i nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) bin i nhng mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) ca bn thn s vt, c bit l nhng mi lin h, quan h () bn trong, c bn, tt nhin, quan trng. ca n. Nm vng s chuyn ha cc mi lin h, quan h (hay nhng c im, tnh cht, yu t, mt,) ca bn thn s vt; kp thi s dng cc cng c, phng tin, bin php b sung pht huy hay hn ch hay hn ch s tc ng ca chng, nhm lo li s vt vn ng, pht trin theo ng quy lut v hp li ch ca chng ta. c. Vic tun th nguyn tc ton din s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v trong hot ng thc tin. Vic qun trit v vn dng sng to nguyn tc ton din s gip chng ta khc phc c ch ngha phin din, ch ngha chit trung, ch ngha ngy bin trong hot ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh. Ch ngha phin din l cch xem xt ch thy mt mt, mt mi quan h, tnh cht no m khng thy c nhiu mt, nhiu mi quan h, nhiu tnh cht ca s vt. thng xem xt dn tri, lit k nhng tnh quy nh khc nhau ca s vt hay hin tng m khng lm ni bt ci c bn, ci quan trng nht ca s vt hay hin tng . Ch ngha chit trung l cch xem xt ch ch n nhiu mt, nhiu mi lin h ca s vt nhng khng rt ra c mt bn cht, khng thy c mi lin h c

bn ca s vt m coi chng nh nhau, kt hp chng mt cch v nguyn tc, ty tin. Do hon ton bt lc khi cn phi c quyt sch ng n. Ch ngha ngy bin l cch xem xt qua nh tro ci c bn vi ci khng c bn, ci ch yu vi ci th yu hay ngc li nhm t c mc ch hay li ch ca mnh mt cch tinh vi. Trong i sng x hi, nguyn tc ton din c vai tr cc k quan trng. N i hi chng ta khng ch lin h nhn thc vi nhn thc m cn phi lin h nhn thc vi thc tin cuc sng, phi ch n li ch ca cc ch th (cc c nhn hay cc giai tng) khc nhau trong x hi v bit phn bit u l li ch c bn (sng cn) v li ch khng c bn, phi bit pht huy hay hn ch mi tim nng hay ngun lc t khp cc lnh vc hot ng x hi (kinh t, chnh tr, vn ha) t cc thnh phn kinh t, t cc t chc chnh tr - x hi c thi , bin php, i sch hnh ng thch hp m khng sa vo ch ngha bnh qun, quan im dn u, tc khng thy c trng tm, trng im, iu ct li trong cuc sng v cng phc tp. 2. Nguyn tc pht trin: a. C s l lun: C s l lun ca nguyn tc pht trin l ni dung nguyn l v s pht trin. S vn ng v s pht trin Vn ng l thuc tnh c hu, l phng thc tn ti ca vt cht; vn ng c hiu nh s thay i ni chung. Vn ng hiu theo ngha chung nht, tc c hiu l mt phng thc tn ti ca vt cht, l mt thuc tnh c hu ca vt cht, th bao gm tt c mi s thay i v mi qu trnh din ra trong v tr, k t s thay i v tr n gin cho n t duy. Pht trin l khuynh hng vn ng tin ln t thp n cao, t n gin n phc tp, t km hon thin n hon thin hn, do mu thun trong bn thn s vt gy ra. Pht trin l mt khuynh hng vn ng tng hp ca h thng s vt, trong , s vn ng c thay i nhng quy nh v cht (thay i kt cu t chc) ca h thng s vt theo khuynh hng tin b gi vai tr ch o; cn s vn ng c thay i nhng quy nh v cht ca s vt theo xu hng thoi b v s vn ng ch c thay i nhng quy nh v lng ca s vt theo xu hng n nh gi vai tr ph o, cn thit cho xu hng ch o trn.

Hai quan im c bnv s pht trin (s tin ha): s pht trin coi nh l gim i v tng ln, nh lp li; v s pht trin coi nh s thng nht ca cc mt i lp. Quan im th nht th cht cng, ngho nn, kh khan. Quan im th hai l sinh ng. Ch c quan im th 2 mi cho ta cha kha ca s vn ng, ca tt thy mi ci ang tn ti; ch c n mi cho ta cha kha ca nhng bc nhy vt, ca s gin on ca tnh tim tin, ca s chuyn ha thnh mt i lp, ca s tiu dit ci c v s ny sinh ra ci mi. Pht trin nh s chuyn ha: gia cc mt i lp; gia cht v lng; gia ci c v ci mi; gia ci ring v ci chung; gia nguyn nhn v kt qu; gia ni dung v hnh thc; gia bn cht v hin tng; gia tt nhin v ngu nhin; gia kh nng v hin thc. Pht trin l qu trnh t thn ca th gii vt cht, mang tnh khch quan, ph bin v a dng: pht trin trong gii t nhin v sinh; pht trin trong gii t nhin hu sinh; pht trin trong x hi; pht trin trong t duy, tinh thn. Ni dung nguyn l Mi s vt, hin tng trong th gii u khng ngng vn ng v pht trin. Pht trin mang tnh khch quan ph bin, l khuynh hng vn ng tng hp tin ln t thp n cao, t n gin n phc tp, t km hon thin n hon thin hn ca mt h thng vt cht, do vic gii quyt mu thun, thc hin bc nhy v cht gy ra v hng theo xu th ph nh ca ph nh. b. Vic tun th nguyn tc ny s khc phc c nhng hn ch g trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin. Quan im pht trin hon ton i lp vi quan im siu hnh, u c bo th nh kin, cung cch suy ngh x cng gio iu; n xa l vi s tuyt i ha mt giai on no trong qu trnh vn ng ca i tng nhn thc cng nh c bn thn qu trnh nhn thc i tng, n cng xa l vi u c trng c, ch ngha l lch, ch ngha thc ti, ch ngha v lai, Qun trit v vn dng sng to nguyn tc pht trin s gip ch th khc phc c quan im (t duy) siu hnh, bo th, tr tr, nh kin trong hot ng thc tin v nhn thc ca chnh mnh. 3. Nguyn tc lch s - c th: Nhng yu cu c bn ca nguyn tc lch s - c th

* Trong hot ng nhn thc, ch th phi tm hiu qu trnh hnh thnh, tn ti v pht trin c th ca nhng s vt c th trong nhng iu kin, hon cnh c th. Ngha l: Phi bit s vt ra i v tn ti nh th no, trong nhng iu kin, hon cnh no, b chi phi bi nhng quy lut no; Hin gi s vt ang tn ti nh th no trong nhng iu kin, hon cnh ra sao, do nhng quy lut no chi phi; Trn c s , phi nm bt c s vt c th s phi tn ti nh th no (trn nhng nt c bn) trong tng lai. *Trong hot ng thc tin, ch th phi xy dng c nhng i sch c th, p dng cho nhng s vt c th, ang tn ti trong nhng iu kin, hon cnh, quan h c th m khng nn p dng nhng khun mu chung chung cho bt c s vt no, trong bt k iu kin, hon cnh, quan h no. * Nguyn tc lch s - c th c V.I. Lnin c ng trong nhn nh: Xem xt mi vn theo quan im sau y: mt hin tng nht nh xut hin trong lch s nh th no, nhng hin tng tri qua nhng giai on pht trin ch yu no, v ng trn quan im ca s pht trin xem xt hin nay n tr thnh th no. iu ny c ngha l nguyn tc lch s - c th i hi phi phn tch s vt c th trong nhng tnh hnh c th thy c: S vt ang ( hay s) tn ti thng qua nhng cht, lng no; th hin qua nhng no; ang ( hay s) thc hin nhng bc nhy no to nn nhng cht, lng mi no?... S vt ang ( hay s) b tc ng bi nhng mu thun no; nhng mu thun ang nm giai on no, c vai tr nh th no n s vn ng, pht trin ca s vt?... S vt ang ( hay s) tri qua nhng ln ph nh bin chng no; ci c no ang ( hay s) phi mt i, ci mi no ang ( hay s) xut hin?.. Trong mi quan h vi nhng s vt khc, nhng iu g c coi l nhng ci ring hay ci n nht, iu g l ci chung hay ci c th / ci ph bin; chng quy nh nhau, chuyn ha ln nhau nh th no? Bn cht ca s vt l g, n c th hin qua nhng hin tng no; hin tng no ch l gi tng, hin tng no l in hnh

Ni dung ca s vt l g, n ang ( hay s) tn ti thng qua nhng hnh thc no; hnh thc no ph hp vi ni dung ca s vt, hnh thc no khng ph hp vi ni dung, ci g lm cho ni dung ca s vt bin i?.. Trong bn thn s vt, hin thc l g; hin thc ang ( hay s) ny sinh ra nhng kh nng no; mi kh nng , trong nhng iu kin c th no c tt yu hin thc ha ra sao?... * Nguyn tc lch s - c th i hi chng ta phi bao c cc s kin xy ra trong nghin cu khoa hc hay cc bin c xy ra trong cc tin trnh lch s nhn loi. Tuy nhin, n khng cho php chng ta kt hp cc s kin khoa hc nh nhng ci ngu nhin thun ty ca t nhin hay m t cc bin c lch s nh nhng ci vn vt n l ca x hi, m n i hi chng ta phi ti hin chng, m t chng trn c s vch ra c ci tt yu logic, ci chung (quy lut, bn cht) ca chng, ch ra c nhng trt t nhn qu quy nh chng. Nguyn tc ny i hi chng ta phi xy dng c bc tranh khoa hc v th gii, qua chng ta nhn thc c tnh mun v ca t nhin, tnh phong ph ca lch s trong s thng nht. * Nguyn tc lch s - c th c cc lnh t ca giai cp v sn vn dng: Xut pht t tnh hnh c th ca ch ngha t bn giai on tin c quyn, t do cnh tranh m C. Mc cho rng, cch mng x hi ch ngha ch c th thng li tt c cc nc t bn ch ngha tin tin. Sang th k 20, ch ngha t bn chuyn sang giai on c quyn, quc ch ngha. Khi vn dng nguyn tc ny vo xem xt tnh hnh th gii lc ny c nhng thay i ln m V.I. Lnin i n kt lun ng n l: cch mng x hi ch ngha ch c th thng li vi nc, khu yu nht ca ch ngha t bn.

ngha ca vic xc lp phng php lun bin chng duy vt i vi hot ng nhn thc v thc tin:
Vi bn cht khoa hc cch mng v ph phn, php bin chng duy vt, nh Mc v Engen khng nh: "khng chu khut phc trc mt ci g c. Trn mt ngha no , php bin chng duy vt khng ch i lp vi php bin chng duy tm , m n cn l phng tin ch yu khc phc, ngn nga cc khuynh hng t duy dn n nhn thc sai lm cc quy lut khch quan chi phi s bin i ca i sng x hi.

Nhng khuynh hng sai lm ny biu hin ra bn ngoi thng qua hot ng thc tin ca con ngi v lm cn tr, thm ch trit tiu s pht trin, do , chng c coi l nhng cn bnh. Vi ngha c bit nh vy ca php bin chng duy vt, vic cao vai tr ca n i vi vic khc phc nhng sai lm trong t duy cng tr nn c ngha ht sc to ln. Di y s ch trnh by mt s sai lm tiu biu trong t duy v trong nhn thc cn c khc phc v con ng khc phc chng. V bnh ch quan duy ch Bnh ch quan duy ch l mt sai lm kp, trong ch th t duy va mc phi ch ngha ch quan, li va ri vo ch ngha duy ch. Ch ngha ch quan ch th hin khuynh hng tuyt i ho vai tr ca ch th trong quan nim v hnh ng, ph nhn hon ton hay phn no bn cht v tnh quy lut ca th gii vt cht, ca hin thc khch quan". Thc cht ca cn bnh ny l, trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin, ngi ta tuyt i ho nhn t ch quan, xa ri hin thc khch quan, coi thng cc quy lut khch quan ca s vn ng v pht trin. C nhiu nguyn nhn dn n bnh ch quan duy ch. Nu vn dng nguyn l v mi quan h bin chng gia tn ti x hi v thc x hi xem xt th r rng, bnh ch quan duy ch l kt qu nu khng ni l tt c ca nhng iu kin sinh hot vt cht - x hi, c th l ca trnh pht trin thp km v kinh t. chnh l nguyn nhn ca nhng nguyn nhn sau y: Bnh ch quan duy ch l s th hin v trnh vn ho, khoa hc ca ch th nhn thc c th khng nh rng, mt mc no , ngi ta khng th c c t duy bin chng khoa hc khi trnh vn ho, khoa hc cha t n mt chun mc cn c. V vy, s yu km v trnh vn ho, khoa hc s tt yu dn n t duy kinh nghim v phm phi sai lm ch quan duy ch. Do thc sai lm v vai tr ca l lun m dn n lng qun vic thng xuyn ch ng nng co nng lc t duy l lun (trong bao gm c qu trnh hc tp l lun v kim nghim thc tin). V im ny, Engen tng khng nh: "T duy l lun ch l mt c tnh bm sinh di dng nng lc ca ngi ta. Nng lc y cn phi c pht trin hon thin... V vy, khc phc tnh trng yu km , cch trc tin v ch yu l phi hc tp, rn luyn l lun. ca ch ngha duy vt bin chng. Tu trung, bnh ch quan duy ch l do s yu km v trnh nhn thc ni chung v s hn ch trong qu trnh p dng l lun vo thc tin ni ring. Do , Lnin gi cn bnh ny "l s m qung ch quan", l sai lm t pht dn n ri vo ch ngha duy tm mt cch khng t gic. V l lun, bnh ch quan duy ch c nhiu bin th phc tp v tr

thnh mm mng cho nhiu cn bnh mi trong nhn thc. Song l mt loi bnh "u tr t khuynh" nn n vn c kh nng c ngn nga v loi b. Thc tin cho thy, qu trnh hoch nh ng li chin lc, sch lc cch mng v s c th ho ng li bng cc ch trng, chnh sch v php lut, nu b s can thip, p t ca mun ch quan t pht s lm nguy hi nghim trng n s pht trin ca t nc m trc mt cng nh lu di, hu qu ca n kh c th lng trc c. V vn ny, V.I.Lnin cnh bo: "i vi mt chnh ng v sn, khng sai lm no nguy l nguy him hn l nh ra sch lc ca mnh theo mun ch quan. nh ra mt sch lc v sn ni trn c s c ngha l lm cho sch lc b tht bi". C th sau khi ch trng, ng li b tht bi do bnh ch quan gy nn, nhng ngi hoch nh chng sm nhn ra sai lm, do chng c th c khc phc, sa cha cho ph hp vi quy lut khch quan v yu cu ca thc tin. Nhng cng c th xy ra cc tnh trng sau y: 1) khng nhn thc c ngun gc sai lm v mt t duy, nhn thc, 2) nhn thc c ngun gc sai lm nhng chm c sa cha, khc phc. Trong trng hp th hai, ngoi nguyn nhn hn ch v trnh nhn thc, trnh l lun dn n lng tng v bin php khc phc, sa cha, sai lm t hn cn c nguyn nhn ch quan khc. l, do tnh bo th hoc v li ch c nhn nn ch th tm cch che giu khuyt im, sai lm ch quan, tm cch thuyt minh cho "s sng to hp quy lut" hoc tm cch li cho ngi khc, hoc cho nguyn nhn khch quan... Trong tnh hnh , thay cho vic tm cch khc phc sai lm th c th l thi thi , ch i s may ri... v do , sai lm cng tr nn nghim trng. Nh vy, nguyn nhn ln trong hu qu. Bnh ch quan duy ch cn dn n t mnh lnh hnh chnh, hnh thc ch ngha, bnh gia trng c on chuyn quyn, ban pht c n, t sng bi c nhn, tham , lng ph, coi thng ngi lao ng... Vit Nam, trong thi k xy dng ch ngha x hi trc y, chng ta cng mc phi cn bnh ny. Cn bnh biu hin ch, chng ta ch quan trong vic nh gi nhng kh nng hin c, v th m sinh ra nhng o tng v tc ci to, pht trin kinh t, v do , dn n vic ra nhng ch tiu qu cao trong xy dng c bn v pht trin sn xut. Trong ci to v xy dng ch ngha x hi trc i mi, chng ta khng c c mt ng li, chnh sch pht trin kinh t thn trng v khoa hc dn ng. Sai lm ch quan duy ch l s vi phm nguyn tc khch quan ca s xem xt, tri vi tinh thn ca php bin chng duy vt. L cn bnh khng ch do yu km v trnh nhn thc, trnh l lun m cn l sn phm ca mt nn sn xut nh lc hu ko di, n lt n, bnh ch quan duy ch tr thnh mt trong nhng nguyn nhn lm cho nn kinh t b nh n, sa st. Do vy, qu trnh

khc phc bnh ch quan duy ch phi l s kt hp gia vic nng cao trnh nhn thc, trnh l lun, trong bao hm c vic nm vng php bin chng duy vt vi vic y mnh i mi v pht trin kinh t. Chng no cn bnh ny cha c khc phc trit th n s cn gn kt cht ch vi bnh kinh nghim v bnh gio iu lm cn tr s pht trin t nc. V bnh kinh nghim ch ngha Bnh kinh nghim ch ngha c cp y l mun ni n nhng sai lm trong phng php t duy cng nh trong ci to thc tin. Thc cht ca bnh kinh nghim ch ngha l s cng iu hoc tuyt i ho kinh nghim, coi kinh nghim l "cha kho vn nng" trong vic gii quyt nhng vn ca cuc sng t ra. Biu hin ca nhng ngi mc bnh kinh nghim l cao kinh nghim cm tnh, coi thng tri thc l lun, tri thc khoa hc, vn dng kinh nghim gii m nhng vn thc tin mt cch my mc, dn n tnh trng p t kinh nghim trong hot ng nhn thc v hot ng thc tin. Vy, h ly nhng kinh nghim u? V i th, l s tng tri ca bn thn, kinh nghim ca ngi khc, kinh nghim ca a phng ny hay a phng n, kinh nghim ca nc ny hay nc khc, kinh nghim ca cc th h trc Tuy nhin, trong s ngun kinh nghim th xu hng ch yu l tuyt i ho kinh nghim bn thn. Nhng ngi mc bnh kinh nghim khng hiu c rng: Th nht, nhng kinh nghim ca bn thn h ch mang tnh cht cc b, ch khng phi l ci ph bin v cng khng phi l tri thc kinh nghim ph bin theo quan im ca ch ngha Mc - Lnin. Th hai, nhng kinh nghim ny h vay mn ca ngi khc, hoc ca qu kh cha hn l nhng kinh nghim c bo tn v pht trin theo "quan im chn lc". Hn na, nhng tri thc kinh nghim mi ch l s khi qut t mt thc tin, mt hon cnh cc b, ring bit, v trong nhiu trng hp, chng ch mi phn nh c ci b ngoi ngu nhin, nhng trong thc t c th, s vic din ra mt cch khc m chng ta khng th (v bt c ai cng khng c th) d on c, n din ra mt cch c o hn v phc tp hn nhiu. Th ba, "S quan st da vo kinh nghim t n khng bao gi c th chng minh c y tnh tt yu. Con ngi Vit Nam vn mang m nt "t duy kinh nghim". V vy, mc d c trang b ch ngha Mc -Lnin, c bit l php bin chng duy vt, nhng mt s nh qun l ca chng ta t nhiu vn mc bnh kinh nghim ch ngha. Vi cn bnh ny, trong hot ng thc tin, h ri vo tnh trng m mm, s v,tu tin, t ti, khng nht qun trong vic thi hnh cc ch trng, chnh sch ca Nh nc, lm nh hng n tin trnh

pht trin kinh t - x hi, v bn thn h cng tr nn bo th, lc hu v tr tr bi phng php hnh ng c k. Hu qu s tr ln nghim trng hn khi bnh kinh nghim ch ngha an kt cht ch vi bnh ch quan duy ch. khc phc tnh trng ny, i hi phi nm vng php bin chng duy vt, phi thy c mi quan h qua li v s thng nht bin chng gia kinh nghim v l lun. Phi bm st thc tin, khi qut thc tin, khi qut l lun, xy dng c chin lc pht trin ng n, ph hp vi tng thi k lch s. V bnh gio iu Bnh gio iu l trng thi sai lm trong qu trnh t duy ca ch th ( tnh my mc, rp khun, cng nhc, thiu sng to), mang li hiu qu xu cho hot ng l lun v hot ng thc tin. Thc cht ca bnh gio iu l s tuyt i ho tri thc l lun, tri thc khoa hc, coi tri thc l chn l tuyt i v vn dng mt cch my mc nhng tri thc vo hot ng nhn thc cng nh hot ng ci to hin thc m khng tnh n tnh lch s - c th ca nhng hot ng . Xt t kha cnh trnh nhn thc th bnh gio iu c ngun gc t s yu km v t duy l lun, nht l l lun ca ch ngha duy vt bin chng, do , dn n hn ch kh nng p dng tri thc mt cch linh hot, sng to vo cuc sng v khng hiu c tnh bin chng ca qu trnh nhn thc cng nh bin chng ca lch s x hi. Trong thc tin, i khi bnh gio iu biu hin vic p dng ci chung vo ci ring mt cch n gin, ly ci ph bin p t cho ci ring, ci c th, hoc p. dng mt l thuyt, mt m hnh cha c kim nghim thc s bi thc tin. Sai lm chnh l ch, nh Lnin ni: "Nu ch bit bt chc, khng c tinh thn ph phn m em rp khun kinh nghim mt cch m qung vo nhng iu kin khc, nh th l sai lm nghim trng". nc ta, ngay sau khi tin hnh ci to x hi ch ngha min Bc, Ch tch H Ch Minh cn dn: "Khng ch trng n c im ca dn tc mnh, trong khi hc tp kinh nghim ca cc nc anh em l sai lm nghim trng, l phm ch ngha gio iu. Li cn dn n nay vn gi nguyn gi tr trong vic hc tp kinh nghim pht trin kinh t v qun l kinh t ca cc nc pht trin trn th gii. Trc y chng ta nhn thc gio iu m hnh ch ngha x hi ca Lin X, bi coi l kiu mu duy nht m khng tnh n iu kin c th ca Vit Nam. Rt tic, khi pht hin ra sai lm, chng ta chm khc phc, sa cha, nn cn bnh ny vn cn tc ng tiu cc n s pht trin ca t nc . cn bn khc phc cn bnh ny theo tinh thn ca php bin chng duy vt, chng ta phi trit phn tch mi vn trong tnh lch s - c th ca n. T m tm ra nhng gii php ph hp , trnh rp khun, my mc, trnh tuyt i ho cc tri thc c.

Nhng cn bnh trn y thng gn b cht ch vi nhau. Chng l mt trong nhng nguyn nhn a nc ta vo tnh trng khng hong nghim trng v kinh t, x hi nhng nm 80. Vi tinh thn cch mng khoa hc, ng v Nh nc ta tin hnh cng cuc i mi ton din, trong i mi t duy l lun c xem l c s. T n nay, chng ta c nhng bc tin quan trng trong vic khc phc cc khuynh hng t duy sai lm, vn dng mt cch khoa hc t duy bin chng duy vt trong vic gii quyt nhng vn do thc tin t ra. Tuy nhin, vn l nhng bnh tn ti kh lu di v nhng c s ny sinh ra chng cha hon ton mt i, nn chng cha hon ton b loi tr. mc no , nhng cn bnh ny vn cn nh hng tiu cc n cng cuc i mi ca chng ta. Vic ngn nga, khc phc cc cn bnh ni trn v thc cht phi l qu trnh xo b nhng ngun gc sinh ra chng. iu c ngha l phi xo b tnh trng yu km v t duy l lun, pht trin t duy l lun ln trnh cao. Mun vy, trc ht phi nm vng phng php lun bin chng duy vt v thng qua , khng ngng nng cao trnh l lun, nng lc vn dng l lun vo thc tin. Nh vy, nm vng php bin chng duy vt s gip cho ch th va ngn nga, khc phc nhng khuynh hng t duy sai lm, va nng cao nng lc t duy, to kh nng gii quyt ng n nhng vn do thc tin t ra.