GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

Chuyn : BI TON TI P TUY N

1. nh ngha:

Bi ton 1: Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y=f(x) t i i m M ( x0 ; f ( x0 )) . Phng php: * Ti p tuy n c a th hm s y = f ( x) t i M ( x0 ; y0 ) l: y = f '( x0 )( x x0 ) + y0 v i y0 = f ( x0 ) . Bi ton 2: Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = f ( x) , bi t ti p tuy n c h s gc k. Phng php: Cch 1: *Phng trnh ti p tuy n c d ng: y = kx + b f ( x) = kx + b (1) * i u ki n ti p xc l h pt: f '( x) = k (2) T (2) ta tm c x, th vo (1) ta c c b. Ta c ti p tuy n c n tm. Cch 2: * Gi i phng trnh f '( x) = k gi i phng trnh ny ta tm c cc nghi m x1 , x2 ,..., xn . * Phng trnh ti p tuy n: y = f '( xi )( x xi ) + f ( xi ) (i = 1,2,..., n) . Ch : i v i bi ton ny ta cn lu m t s v n sau: * S ti p tuy n c a th chnh l s nghi m c a phng trnh f '( x) = k . *Cho hai ng th ng d1 : y = k1 x + b1 v d 2 : y = k 2 x + b2 . Khi i) tan =
k1 k 2 , trong = (d1 , d 2 ) . 1 + k1.k 2

k1 = k 2 ii) d1 // d 2 b1 b2 iii) d1 d 2 k1.k 2 = 1

Bi ton 3: Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = f ( x) , bi t ti p tuy n i qua i m A( x A ; y A ) . Phng php: Cch 1: Phng trnh ti p tuy n c d ng: y = k ( x xA ) + y A f ( x) = k ( x xA ) + y A (1) i u ki n ti p xc: h pt c nghi m. f '( x) = k (2)

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

Thay (2) vo (1), ta c: f ( x) = f '( x)( x xA ) + yA , gi i pt ny ta tm c cc nghi m x1 , x2 ,..., xn . Thay vo (2) ta tm c k t suy ra phng trnh ti p tuy n. Cch 2: G i M ( x0 ; y0 ) l ti p i m. Khi ti p tuy n c d ng: y = f '( x0 )( x x0 ) + y0 V ti p tuy n i qua A nn ta c: y A = f '( x0 )( x A x0 ) + y0 , gi i phng trnh ny ta tm c x0 suy ra phng trnh ti p tuy n. Ch : *N u gi i theo cch 1 th s ti p tuy n c a th chnh l s nghi m c a phng trnh: f ( x) = f '( x)( x xA ) + yA * N u gi i theo cch 2 th s ti p tuy n l s nghi m c a phng trnh y A = f '( x0 )( x A x0 ) + y0 (v i n l x0). CC D NG TON TH NG G P D ng 1: Vi t phng trnh ti p tuy n Phng php: Ta d a vo ba bi ton trn V d 1: Cho hm s y=x3 3x 2 + 2 x , c th (C) 1) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) t i i m u n . 2) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) t i i m c honh b ng 1 . 3) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) t i i m c tung b ng 6 . 4) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) t i giao i mc a (C) v i tr c honh. 5) Ch ng minh r ng ti p tuy n t i i m u n c h s gc nh nh t. Gi i: 1)Ta c: y ' = 3 x 2 6 x + 2 y '' = 6 x 6 y " = 0 x = 1 , do t a i m u n l U (1;0) Phng trnh ti p tuy n t i U l: y = y '(1)( x 1) + 0 = x + 1 . 2) Ta c x0 = 1 y0 = 6 v y '( x0 ) = y '(1) = 11, suy ra Phng trnh ti p tuy n l: y = y '(1)( x + 1) 6 = 11x + 5 . 3) G i M ( x0 ;6) l ti p i m , ta c:
3 2 2 x0 3x0 + 2 x0 = 6 ( x0 3)( x0 + 2) = 0 x0 = 3 V y phng trnh ti p tuy n l: y = y '(3)( x 3) + 6 = 11x 27 .

4) PTH giao i m c a (C) v i Ox: x3 3x 2 + 2 x = 0 x = 0, x = 1, x = 2 * x=0 ta c ti p tuy n: y = y '(0)( x 0) + 0 = 2 x . * x=1 ta c ti p tuy n: y = y '(1)( x 1) + 0 = x + 1 . * x=2 ta c ti p tuy n: y = y '(2)( x 2) + 0 = 2 x 4 . 5) V h s gc c a m i ti p tuy n u c d ng f '( x) v h s gc c a ti p tuy n t i i m u n b ng -1. Do ch ng minh bi ton ta ch c n ch ng minh f '( x) 1 .

i u ny lun ng v: f '( x) + 1 = 3( x 1) 2 0 x R (pcm).

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

Ch : Ch ng minh tng t ta c k t qu t ng qut c a cu 5 nh sau Cho hm s y = ax 3 + bx 2 + cx + d (a 0) . N u a > 0 th ti p tuy n t i i m u n c h s gc nh nh t cn n u a < 0 th ti p tuy n t i i m u n c h s gc l n nh t.

x x +1 V d 2: Cho hm s y = c th (C) x 1 1) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C), bi t ti p tuy n song song v i ng th ng : 3x 4 y + 1 = 0 . 2) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) xu t pht t M (1;3) . 3) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C) i qua giao i m hai ng ti m c n c a (C). 4) Bi n lu n theo m 0 s ti p tuy n c a (C) m ti p tuy n vung gc v i ng th ng m : x my + m + 1 = 0 . Gi i: x2 2 x Ta c y ' = ( x 1)2 3 1 1)G i d l ti p tuy n song song v i ng th ng : y = x + , khi d c h s 4 4 3 gc l k = 4 x = 1 x2 2 x 3 . Xt phng trnh: y ' = k = x2 2 x 3 = 0 x = 3 ( x 1)2 4 3 3 3 * x = 1 y = phng trnh ti p tuy n: y = x . 2 4 4 7 3 5 * x = 3 y = phng trnh ti p tuy n: y = x + . 2 4 4 2) G i d l ng th ng i qua M (1;3) , c h s gc k, khi phng trnh d c d ng: y = k ( x + 1) + 3 2 x x + 1 = k ( x + 1) + 3 (1) x 1 d l ti p tuy n h phng trnh sau c nghi m: 2 x 2x (2) =k ( x 1)2 2 2 x x + 1 x 2x Th (2) vo (1) ta c: = ( x + 1) = 3 x 1 ( x 1)2 x = 2 2 2 x 5x + 2 = 0 1 x = 2 * V i x = 2 k = 0 Phng trnh ti p tuy n y=3.
2

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

1 *V i x = k = 3 Phng trnh ti p tuy n y = 3x 2 3) th c hai ti m c n x = 1 v y = x suy ra giao i m c a hai ti m c n l I(1;1) G i d l ng th ng i qua I, c h s gc k d : y = k ( x 1) + 1 x2 x + 1 = k ( x 1) + 1 x 1 c nghi m d l ti p tuy n h 2 x 2x =k ( x 1)2 Th k vo phng trnh th hai ta c: x 2 x + 1 x2 2 x = + 1 x2 x + 1 = x2 2 x + x 1 phng trnh v nghi m x 1 x 1 V y qua I khng c ti p tuy n no k n (C). 1 4) m c h s gc km = . S ti p tuy n th a mn bi ton chnh l s nghi m c a m m ( x2 2 x ) phng trnh: y '.km = 1 = 1 (m + 1) x2 2(m + 1) x + 1 = 0 (*) 2 ( x 1) ( v i k x 1 ) * N u m=-1 (*) v nghi m khng c ti p tuy n no. *N u m 1 : (*) c ' = m(m + 1) v (*) c nghi m x = 1 m = 0 m > 0 + Khi (*) c hai nghi m phn bi t c hai ti p tuy n m <1 + Khi 1 < m 0 th (*) v nghi m khng c ti p tuy n no.

Ch : *H s gc c a m i ti p tuy n lun c d ng: f '( x) .

ax2 + bx + c * i v i hm phn th c y = ( a.a ' 0) khng c ti p tuy n no i a'x + b' qua gia i m c a hai ti m c n.

V d 3: Cho hm s y = (2 x)2 x2 , c th (C).

1) Vi t phng trnh ti p tuy n t i giao i m c a (C) v i Parabol y = x2 2) Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C), bi t ti p tuy n i qua i m A(2;0).

Gi i: Ta c: y = x4 4 x3 + 4 x2 y ' = 4 x3 12 x2 + 8 x 1) PTH giao i m c a (C) v Parabol y = x2

x4 4 x3 + 4 x2 = x2 x2 ( x2 4 x + 3) = 0 x = 0, x = 1, x = 3 . x = 0 ta c phng trnh ti p tuy n l: y = 0 x = 1 ta c phng trnh ti p tuy n l: y = 1 x = 3 ta c phng trnh ti p tuy n l: y = 24 x 63 .

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

2) G i d l ng th ng i qua A, c h s gc k d : y = k ( x 2) (2 x)2 x2 = k ( x 2) c nghi m d l ti p tuy n h 4 x( x 2)( x 1) = k Thay k vo phng trnh th nh t ta c: x4 4 x3 + 4 x2 = ( x 2)(4 x3 12 x2 + 8 x) x(3x 4)( x 2)2 = 0 4 x = 0, x = 2, x = . 3 x = 0 k = 0 Phng trnh ti p tuy n y = 0 x = 2 k = 0 Phng trnh ti p tuy n y = 0 4 32 32 64 x = k = Phng trnh ti p tuy n y = x + . 3 27 27 27 mx + 1 V d 4: Cho hm s y = ,c th l (Cm ) x+m2 1)Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C1),bi t ti p tuy n i qua i m P(3;1). 2)Vi t phng trnh ti p tuy n c a (C1),bi t ti p tuy n i qua i m A(2;-1) 3)Tm m ti p tuy n t i i m c honh x=1 vung gc v i ng th ng y=x+1. Gi i: x +1 V i m=1 ta c (C1 ) : y = x 1 1) G i d l ng th ng i qua P, c h s gc k d : y = k ( x 3) + 1 . x +1 x 1 = k ( x 3) + 1 d l ti p tuy n h c nghi m. 2 =k ( x 1)2 x +1 2 Th k vo phng trnh th nh t, ta c: = ( x 3) + 1 x = 2 x 1 ( x 1)2 k = 2 Phng trnh ti p tuy n: y = 2 x + 7 . 2) G i d l ng th ng i qua A, c h s gc k d : y = k ( x 2) 1 . x +1 x 1 = k ( x 2) 1 d l ti p tuy n h c nghi m. 2 =k ( x 1)2 x +1 2 Th k vo phng trnh th nh t, ta c: = ( x 2) 1 x = 2 x 1 ( x 1)2
* x = 2 k = 2(3 + 2 2) ti p tuy n: y = 2(3 + 2 2) x + 11 + 8 2 .
* x = 2 k = 2(3 2 2) ti p tuy n: y = 2(3 2 2) x + 11 8 2 .

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

3) Ta c y ' =

Gi i Tch

m2 2 m 1 . ( x + m 2)2 Ti p tuy n t i i m c honh x=1 vung gc v i ng th ng y=x+1 m2 2 m 1 y '(1) = 1 = 1 m = 0, m = 2 . (m 1)2 V d 5: C bao nhiu ti p tuy n c a th hm s y = x ln x i qua i m M(2,1)? Gi i: G i d l ng th ng i qua M, c h s gc k d : y = k ( x 2) + 1 . x ln x = k ( x 2) + 1 D l ti p tuy n h c nghi m ln x + 1 = k Th k vo phng trnh th nh t, ta c: x ln x = (ln x + 1)( x 2) + 1 2ln x x + 1 = 0 (*) S ti p tuy n k t M chnh l s nghi m c a phng trnh (*) 2 x Xt hm s f ( x) = 2ln x x + 1 f '( x) = f '( x) = 0 x = 2 . x M t khc: Lim f ( x) = ; Lim = ; f (2) = 2ln 2 1
x0 x +

BBT: x 0 f(x) f(x)

2 + 0 2ln 2 1

D a vo BBT ta th y phng trnh (*) c hai nghi m phn bi t. V y c hai ti p tuy n k t M.

1 m 1 V d 6: Tm m ti p tuy n c a th hm s y = x3 x2 + t i i m c 3 2 3 honh b ng -1 song song v i ng th ng 5x-y=0. Gi i: Ti p tuy n d c a th hm s t i i m c honh x=-1, c d ng : m y = (m + 1) x + + 1 2 m + 1 = 5 d song song v i ng th ng y=5x m m= 4. +1 0 2 V y m=4 l gi tr c n tm.
x2 + 2 x + 2 V d 7: Cho hm s y = (C). x +1

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

1) G i I l tm i x ng c a (C) v M l m t i m b t k thu c (C). Ti p tuy n t i M c t hai ng ti m c n t i A v B. Ch ng minh r ng M l trung i m c a AB v tam gic IAB khng ph thu c vo v tr c a M. 2) Tm v tr c a M AB nh nh t. 3)Tm M thu c (C) sao cho ti p tuy n t i M vung gc v i ti m c n xin. Gi i: 1) (C) c hai ti m c n l x=-1 v y=x+1 I l tm i x ng I (1;0) (I l giao c a hai ti m c n). Xt M ( x0 ; f ( x0 )) (C ) . Ti p tuy n t i M c a (C): y = y '( x0 )( x x0 ) + y0 hay l: y =
2 x0 + 2 x0

( x0 + 1)2

( x x0 ) +

2 x0 + 2 x0 + 2

x0 + 1

c t ti m c n ng t i A(1;

2 ) v c t ti m c n xin t i B (2 x0 + 1;2 x0 + 2) x0 + 1

xA + xB = x0 = xM 2 suy ra M l trung i m c a AB. 2 yA + yB x0 + 2 x0 + 2 = = yM x0 + 1 2 2 G i H l hnh chi u c a B ln IA BH = 2 | x0 + 1| , m IA = , suy ra | x0 + 1| 1 SABI = BH .IA = 2 pcm. 2 1 2) Ta c: AB2 = 4[2( x0 + 1)2 + 2] 4(2 2 2) AB 2 2 2 2 ( x0 + 1)2 1 ng th c x y ra 2( x0 + 1)4 = 1 x0 = 1 4 . 2 3)

Ch : Tnh ch t trn cng ng trong tr ng h p t ng qut, t c l ta c bi ton sau: ax2 + bx + c Cho hm s y = ( a.a ' 0) c th (C). G i I l tm i x ng c a (C) a'x + b' v M l m t i m b t k thu c (C). Ti p tuy n t i M c t hai ng ti m c n t i A v B. Ch ng minh r ng M l trung i m c a AB v tam gic IAB khng ph thu c vo v tr c a M .

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha D ng 2: Bi n lu n s ti p tuy n

Gi i Tch

x2 6 x + 9 V d 1: Cho hm s y = . x + 2 1) Tm t t c cc i m M trn tr c tung sao cho t M k c t nh t m t ti p tuy n 3 v i th ,song song v i ng th ng y = x . 4 2) N l i m n m trn ti m c n ng. H i t N c th k n (C) bao nhiu ti p tuy n. 3) Tm t p h p t t c cc i m n m trong m t ph ng Oxy sao cho t c th k n th (C) hai ti p tuy n vung gc v i nhau.

Gi i: 1) M Oy M (0; m) . g i d l ng th ng i qua v song song v i ng th ng 3 3 y = x d : y = x + m. 4 4 2 x 6 x + 9 = 3 x + m (1) x + 2 4 c nghi m. d l ti p tuy n h 2 x + 4 x 3 3 (2) = 2 ( x 2) 4 2 (2) x 4 x = 0 x = 0, x = 4. 9 9 * x = 0 m = M (0; ) . 2 2 7 7 * x = 4 m = M (0; ) . 2 2 V y c hai i m M th a mn yu c u bi ton. 2) Ta c: N (2; n) . ng th ng d i qua N, h s gc k c pt: y = k ( x 2) + n . 2 x 6 x + 9 = k ( x 2) + n (3) x + 2 d l ti p tuy n h c nghi m. 2 x + 4 x 3 (4) =k ( x 2) 2
x 6 x + 9 x + 4 x 3 Th (4) vo (3) ta c: = n (n 2) x = 2(n 3) (*) x + 2 x2 S ti p tuy n k t N n (C) chnh l s nghi m c a (*) * N u n=2 th (*) v nghi m nn khng c ti p tuy n no k t N. * N u n 2 th (*) c nghi m duy nh t nn c ng m t ti p tuy n k t N V y t N (2; n) v i n 2 k c duy nh t m t ti p tuy n n (C), cn t N '(2;2) khng c ti p tuy n no k n (C).
2 2

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

3) Xt M ( x0 ; y0 ) . ng th ng d i qua M, h s gc k c ptrnh : y=k(x-x0)+y0. 2 x 6x + 9 = k (x x ) + y 0 0 x + 2 d l ti p tuy n c a (C) h c nghi m. 2 x + 4 x 3 =k ( x 2) 2 1 ( x 2) + 2 = k ( x 2) + (2 x0 ) k + y0 x2 H 1 1 + =k 2 ( x 2) 1 1 1 1 2 = + (2 x0 )k + y0 = (2 + ( x0 2)k y0 ) x 2 2 x2 x2 1 1 1 + 1 + =k =k 2 2 ( x 2) ( x 2) 1 1 + [( x0 2) k + 2 y0 ]2 = k 4 k y0 2 x0 2 ( x 2) 2 k 2 2[( x 2)( y 2) + 2]k + ( y 2) 2 4 = 0 (*) 0 0 0 0 k y 0 2 x0 2 y 2 t M k c hai ti p tuy n vung gc (*) c hai nghi m phn bi t 0 x0 2 x0 2 x0 2 ( y 2) 2 4 0 2 2 v k1.k2=-1 = 1 ( x0 2) + ( y0 2) = 4 . 2 ( x 2) 0 x + y 4 0 0 x + y 4 0 0 0 0 V y qu tch c a M l ng trn ( x 2) 2 + ( y 2) 2 = 4 , tr b n i m sau M 1 (2;0) M 2 (2;4); M 3 (2 + 2;2 2); M 4 (2 2;2 + 2) . Ch : T cu 2 ta th y trn m i i m ti m c n ng (tr giao c a hai ti m c n) ta lun k c ng m t ti p tuy n n th . Tnh ch t ny cng ng cho m i hm 2 ax + b ax + bx + c phn th c c d ng y = ;y= . a' x + b' a' x + b'

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

V d 2: Cho hm s y = x 3 + 3 x + 2 . Tm nh ng i m trn tr c honh sao cho t k c ba ti p tuy n n th hm s v trong c hai ti p tuy n vung gc v i nhau. Gi i: Xt i m M (m;0) Ox . ng th ng d i qua M, h s gc k c pt: y = k ( x m) . 3 x + 3 x + 2 = k ( x m) d l ti p tuy n h c nghi m. 2 3x + 3 = k Th k vo phng trnh th nh t, ta c: 3( x 2 1)( x m) ( x 3 3x 2) = 0
( x + 1)(3x 3(1 + m) x + 3m) ( x + 1)( x x 2) = 0 x = 1 2 ( x + 1)[2 x (3m + 2) x + 3m + 2] = 0 2 x 2 (3m + 2) x + 3m + 2 = 0 (*) t M k c ba ti p tuy n th (*) ph i c hai nghi m phn bi t khc -1 2 = (3m + 2)(3m 6) > 0 m < V m > 2 3 (**). 3m + 3 0 m 1 G i x1,x2 l hai nghi m c a (*), khi h s gc c a ba ti p tuy n l : 2 2 k1 = 3x1 + 3, k 2 = 3x2 + 3, k3 = 0 . hai trong ba ti p tuy n ny vung gc v i nhau k1.k 2 = 1
2 2

9( x1 1)( x2 1) = 1 9 x1 x2 9( x1 + x2 ) + 18 x1 x2 + 8 = 0 (i) 3m + 2 3m + 2 ; x1 x2 = . Do M t khc theo nh l Viet x1 + x2 = 2 2 26 th a mn i u ki n (**) . (i ) 9(3m + 2) + 8 = 0 m = 27 26 V y M ( ;0) l i m c n tm. 27 V d 3: Tm t t c nh ng i m n m trn tr c tung sao cho t c th k t i th hm s y = x4 2 x2 1 ng ba ti p tuy n. Gi i: Xt M (0; m) Oy . ng th ng d i qua M, h s gc k c pt: y = kx + m . x 4 2 x 2 1 = kx + m d l ti p tuy n h c nghi m. 3 4 x 4 x = k Th k vo phng trnh th nh t, ta c: x 4 2 x 2 1 = 4 x 4 4 x 2 + m 4 2 5 x 2 x + 1 + m = 0 (*) t M ta c th k n th ng ba ti p tuy n (*) c ba nghi m phn bi t

2 2

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

m + 1 = 0 m = 1 . Khi (*) c 2 nghi m x = 0; x =

Gi i Tch
2 v ba ti p tuy n 5

2 x 1. 5 V y M(0;-1) l i m c n tm.

l: y = 1; y =

V d 4: Tm t t c cc i m n m trn tr c tung m t ch c th k c ng x +1 . m t ti p tuy n n th hm s y = x 1 Gi i: Xt M (0; m) Oy . ng th ng d i qua M, h s gc k c pt: y = kx + m . x +1 x 1 = kx + m c nghi m. d l ti p tuy n h 2 =k ( x 1) 2 Th k vo phng trnh th nh t, ta c: x +1 2 x 2 = + m ( m 1) x 2(m + 1) x + m + 1 = 0 (*). 2 x 1 ( x 1) t M ch k c ng m t ti p tuy n n th hm s cho (*) c ng m t nghi m. Do (*) khng c nghi m x=1 nn (*) c ng m t nghi m m = 1 m = 1 . ' = 2m + 2 = 0 m = 1 V y c hai i m M 1 (0;1), M 2 (0; 1) tho manx bi ton. x+2 V d 5: Cho hm s : y = (C). Cho i m M(0;m). Xc nh m t A k c x 1 2 ti p tuy n n (C) sao cho hai ti p i m tng ng n m v hai pha i v i tr c Ox. Gi i: ng th ng d i qua M, h s gc k c pt: y = kx + m . x + 2 x 1 = kx + m d l ti p tuy n h c nghi m. 3 =k ( x 1) 2 Th k vo phng trnh th nh t, ta c: 3 x x+2 2 = + m ( m 1) x 2( m + 2) x + m + 2 = 0 (*). 2 x 1 ( x 1) t M k c hai ti p tuy n th (*) c hai nghi m phn bi t khc 1

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

' = 3( m + 2) > 0 m > 2 m 1 (i) m 1 m 1 2(m + 2) + m + 2 0 Khi t a hai ti p i m l: M 1 ( x1 ; y1 ), M 2 ( x2 ; y2 ) v i x1,x2 l nghi m c a (*) x +2 x +2 y1 = 1 ; y2 = 2 x1 1 x2 1 x x + 2( x1 + x2 ) + 4 M1, M2 n m v hai pha Ox th y1. y2 < 0 1 2 < 0 (1) x1 x2 ( x1 + x2 ) + 1 2(m + 2) m+2 . p d ng nh l Viet: x1 + x2 = ; x1 x2 = m 1 m 1 9m + 6 2 (1) <0 m> . 3 3 2 m > 3 l nh ng gi tr c n tm. K t h p v i (i) ta c m 1
2 x2 x + 1 V d 6: Cho hm s y = (C). x 1 1)C nh n xt g v cc ti p tuy n k n (C) t cc i m n m trn ng th ng y=7. 2) Ch ng t r ng trn ng th ng y=7, c 4 i m sao cho t m i i m c th k n (C) hai ti p tuy n l p v i nhau m t gc 450 . Gi i: Xt M ( x0 ;7) . ng th ng d i qua M, h s gc k c ptrnh : y = k ( x x0 ) + 7 2 2 x + 1 + = k ( x x0 ) + 7 (1) x 1 d l ti p tuy n c a (C) h c nghi m. 2 2 =k (2) 2 ( x 1) Th k vo phng trnh th nh t, ta c: (1 x0 )k + 4 2 2 1 2( x 1) + 3 + = (2 )( x 1) + (1 x0 ) k + 7 = 2 x 1 x 1 4 ( x 1) k = 0 2 Thay vo (2) ta c: k[( x0 1) k 8( x0 2)]=0 . ( x0 1) 2 k 8( x0 2) = 0 V y ng th ng y=7 l ti p tuy n c a th hm s . 2) t M k c hai ti p tuy n th x0 1. Khi h s gc hai ti p tuy n l 8( x0 2) . k1 = 0; k 2 = ( x0 1) 2

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha hai ti p tuy n l p v i nhau m t gc 450

* k2 = 1 * k2 = 1
8( x0 2) ( x0 1) 2 8( x0 2)
2

Gi i Tch
k1 k 2 0 = tan 45 = 1 k 2 = 1 1 + k1k 2

= 1 x0 = 5 2 2 . = 1 x0 = 3 2 6 .

( x0 1) V y ta tm c 4 i m M th a mn bi ton pcm.

1 c honh x 1 l n hn 1 sao cho ti p tuy n t i t o v i hai ti m c n m t tam gic c chu vi nh nh t. Gi i: 1 Xt M ( x0 ; x0 + 1 + ) . Ti p tuy n t i M c phng trnh x0 + 1 1 y = (1 m 2 ) x + m 2 + 2m + 1 ( v i m = ) x0 1 2 2 ti p tuy n c t ti m c n ng t i A(1;2m + 2) , c t ti m c n xi n t i B (1 + ;2 + ) m m v hai ti m c n c t nhau t i I(1;2) 8 2 2 Chu vi tam gic ABI: P = AB + BI + IA = 4m 2 + 2 + 8 + +2|m| |m| m

V d 7: Tm nh ng i m trn th (C) c a hm s y = x + 1 +

p d ng B t ng th c Csi, ta c: 4m 2 +

8 m
2

8 2;

2 2 + 2 | m | 4 4 2 |m|

P 8 2 + 8 + 4 4 2 . ng th c x y ra m = 4 2 1 1 V y M (1 4 ;2 4 4 2) . 2 2 V d 8: Tm t t c cc i m trn Oy sao cho t ta c th v c t nh t m t ti p

tuy n n th hm s y = x + 4 x2 + 2 x + 1 . Gi i: Xt M (0; m) Oy . ng th ng d i qua M, h s gc k c phng trnh: y=kx+m. x + 4 x 2 + 2 x + 1 = kx + m c nghi m. d l ti p tuy n h 4x + 1 1 + =k 2 4x + 2x + 1 Thay k vo phng trnh th nh t ta c:

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

x + 4x + 2x + 1 = x +

4x2 + x 4x2 + 2x +1

+m
x +1

= f ( x) (*) 2 4x + 2x + 1 t M k c t nh t m t ti p tuy n n th (*) c t nh t m t nghi m. 3 x xt hm s f(x), ta c: f '( x) = f '( x) = 0 x = 0 2 3 ( 4 x + 2 x + 1) 1 1 M t khc: Lim f ( x) = ; Lim f ( x) = x + 2 x 2 ta c BBT: x 0 + f(x) + 0 1 f(x) -1/2 1/2 1 (*) c nghi m < m 1 . 2 1 V y M(0;m) v i < m 1 l nh ng i m c n tm. 2

4x2 + 2x + 1 = 4x2 + x + m 4x2 + 2x + 1 m =

Bi t p:
1 Bi 1: Cho hm s y = x 3 2 x 2 + 3 x . Vi t phng trnh ti p tuy n t i i m u n 3 v ch ng minh ti p tuy n ny c h s gc nh nh t. Bi 2: Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = x 4 2 x 2 + 1 , bi t ti p tuy n i qua A(0;1). Bi 2: x2 + 4x + 1 1) Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = bi t ti p tuy n x song song v i ng th ng y=-3x+1 2) Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y=x3-6x2+11x-1 t i i m c tung b ng 5. 1 1 4 3) Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = x 3 + x 2 2 x , bi t ti p 3 2 3 tuy n song song v i ng th ng y=4x+2. Bi 3: Cho hm s y = 2 x3 + 3(m 3) x 2 + 11 3m ( Cm )

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

19 1) Cho m=2 . Tm phng trnh cc ng th ng qua A( ,4) v ti p xc v i th 12 ( C2 ) c a hm s . 2) Tm m hm s c hai c c tr . G i M 1 v M 2 l cc i m c c tr ,tm m cc i m M1 , M 2 v B(0,-1) th ng hng. Bi 4: x2 3x + 6 1. Kh o st hm s : y = (C). x 1 x 2 3x + 6 2. T th (C), hy nu cch v v v th c a hm s : y = x 1 3.T gc to c th v c bao nhiu ti p tuy n c a hm s (C) ? Tm to cc ti p i m (n u c). Bi 5:

1) Tm to cc giao i m c a cc ng ti p tuy n c a th hm s y =

x +1 v i x 3

tr c honh ,bi t r ng cc ti p tuy n vung gc v i ng th ng y=x+2001. 1 1 4 2) Cho hm s y = x3 + x 2 2 x .Vi t pt tt bi t tt song song y=4x+2. 3 2 3 x2 2 x + 1 3) Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = , bi t ti p tuy n i x2 qua i m M(6;4). x2 + 4 x + 1 , bi t ti p tuy n i 4) Vi t phng trnh ti p tuy n c a th hm s y = x qua M(1;0). 1 m 1 Bi 6: M l m t i m thu c th hm s y = x 3 x 2 + c honh b ng -1. 3 2 3 Tm m ti p tuy n c a th t i M song song v i ng th ng 5x-y=0. Bi 7: Tm nh ng i m trn th hm s y = x + 1 +
1 c honh l n hn 1 sao x 1

cho ti p tuy n t i t o v i hai ti m c n m t tam gic c chu vi nh nh t? Bi 8: Tm nh ng i m M n m trn ng th ng y=1 sao cho t M c th k c 2 x2 + x ng m t ti p tuy n n th hm s y = x +1 2 x + 2x + 2 Bi 9: Tm trn th hm s y = cc i m sao cho ti p tuy n t i x +1 vung gc v i ti m c n xin th hm s cho. Bi 10: Tm nh ng i m trn tr c Oy sao cho t k c hai ti p tuy n v i th hm s y =
x2 + 2x + 1 v hai ti p tuy n vung gc v i nhau x 1

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha Bi 11: Cho hm s y =

Gi i Tch

x 2 3x + 2 x 1) Kh o st s bi n thin v v th (C) c a hm s . 2) Tm trn ng th ng x=1 nh ng i m M sao cho t M k c hai ti p tuy n n (C) v hai ti p tuy n vung gc v i nhau. Bi 12: x2 .G i th l (C) 1) Kh o st v v th hm s : y = x 1 2) Tm trn ng th ng y=4 t t c cc i m m t m i i m c th k t i th (C) hai ti p tuy n l p v i nhau m t gc 45 x2 + x Bi 13: Cho hm s : y = (C) x2 1) Kh o st hm s (C) 2) ng th ng () i qua i m B(0,b) v song song v i ti p tuy n c a (C) t i i m O(0,0) .Xc nh b ng th ng ( ) c t (C) t i hai i m phn bi t M,N. Ch ng minh trung i m I c a MN n m trn m t ng th ng c nh khi b thay i.
Bi 14: Cho hm s y =
2 x 2 + (6 m) x mx + 2

1) Tm m th hm s c t nh t m t ti p tuy n i qua O. 2) Kh o st hm s khi m=1 (C). 3) Ch ng minh r ng t i m i i m c a th (C) ti p tuy n lun lun c t hai ti m c n m t tam gic c di n tch khng i. 1 2 Bi 15: Cho hm s : y = x3 x + (1) 3 3 1) Kh o st s bi n thin v c th (C) c a hm s (1) 2) Tm trn th (C) i m m t i ti p tuy n c a th (C) vung gc v i ng 1 2 th ng : y = x + 3 3 1 Bi 16: Cho hm s : y = x3 mx 2 x + m + 1 3 1) Kh o st s bi n thin v v th c a hm s ng v i m= 0 . 2) Trong t t c cc ti p tuy n v i th c a hm s kh o st , hy tm ti p tuy n c h s gc nh nh t . 2 x 1 Bi 17: Cho hm s y = (C). x 1 1) Kh o st v v th (C). 2) G i I l giao i m hai ng ti m c n c a (C). Tm i m M thu c (C) sao cho ti p tuy n t i M vung gc v i IM. x2 x 2 Bi 18: Cho hm s y = (C). x+2 1) Kh o st v v th (C).

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

2) Gi s ti p tuy n c a (C) t i i m M (C ) c t hai ti m c n c a (C) t i P v Q. Ch ng minh r ng MP = MQ

Bi 19: Tm m th hm s y = x3 + (2m + 1) x2 m 1 ti p xc v i ng th ng y = 2mx m 1.

x2 + 3 x + a Bi 20: Cho hm s y = . V i gi tr no c a a th th hm s c ti p x +1 tuy n vung gc v i ng phn gic c a gc th nh t. Ch ng minh r ng khi hm s lun c c c i v c c ti u. x +1 Bi 21: Cho hm s y = . Tm nh ng i m trn tr c tung m t m i i m y x 1 ch k c ng m t ti p tuy n t i th hm s trn. Bi 22: Tm t p h p cc i m trong m t ph ng Oxy t ta c th v c hai x2 ti p tuy n n th hm s y = v hai ti p tuy n vung gc v i nhau. x 1 Bi 23: Tm nh ng i m M n m trn ng th ng y=1 sao cho t c th k c 2 x2 + x ng m t ti p tuy n t i th hm s y = . x +1 Bi 24: Cho hm s y = (m + 1) x3 (2m + 1) x m + 1, c th (Cm). 1) Ch ng minh r ng v i m i m, th hm s cho lun i qua ba i m c nh th ng hng. 2) V i gi tr no c a m th th (Cm) c ti p tuy n vung gc v i ng th ng i qua ba i m c nh trn. Bi 25: Chi hm s y = mx3 (2m 1) x2 + (m 2) x 2 (Cm ) . Ch ng minh r ng m i ng cong c a h (Cm) u ti p xc v i nhau. Bi 26: T g c t a c th v c bao nhiu ti p tuy n v i th hm s x2 3 x + 6 . Tm t a ti p i m n u c. y= x 1 a x 2 + (2a + 1) x + a + 3 Bi 27: V i gi tr no c a a th th hm s y = ti p xc x+2 v i ng th ng y = a + 4 . Bi 28: Tm trn Oy cc i m m t c th k c t nh t m t ti p tuy n n x2 x + 1 th hm s y = . x 1 x4 5 Bi 29: Cho hm s y = 3 x2 + (C). 2 2 1) Kh o st v v th (C). 2) G i d l ti p tuy n c a (C) t i i m c honh xM = a . Cmr honh cc giao

i m c a (C) v d l nghi m c a phng trnh: ( x a )2 ( x2 + 2ax + 3a2 6) = 0 .

GV: Nguy n T t Thu- Bin Ha

Gi i Tch

3) Tm a ti p tuy n d c t (C) t i hai i m P, Q khc M. Tm qu tch trung i m K c a PQ. 4 + mx 3 x2 Bi 30: V i gi tr no c a m th ti p tuy n c a th hm s y = t i 4x + m i m c honh x=0 vung gc v i ti m c n xin c a n. Bi 31: Cho hm s y = x3 + 3x2 + 3x + 5 1) Ch ng minh r ng trn th khng t n t i hai i m sao cho ti p tuy n t i hai i m c a th vung gc v i nhau. 2) Tm k c t nh t m t i m m ti p tuy n t i vung gc v i ng th ng y=kx. x2 2mx + m Bi 32: Cho hm s y = . x+m 1) Ch ng minh r ng n u th hm s c t Ox t i i m x = x0 th h s gc c a ti p 2 x 2m tuy n t i l: k = 0 . x0 + m 2) Tm t t c cc gi tr c a m th hm s c t Ox t i hai i m v ti p tuy n t i hai i m vung gc v i nhau. Bi 33: Tm m sao cho qua A(0;1) khng c ti p tuy n no k n th hm s 2 x2 + mx + m y= . x +1 (m 2) x ( m2 2m + 4) Bi 34: Ch ng t r ng th hm s y = lun ti p xc xm v i hai ng th ng c nh.