PHNG TRNH NGHIM NGUYN

Phng trnh nghim nguyn l mt trong nhng phn quan trng v kh ca s hc, phng trnh nghim nguyn cng l cng c gii cc bi ton khc. Trong lot cc bi vit ny ti xin trnh by mt s phng php gii phng trnh nghim nguyn c bn nht, ph hp vi hc sinh c s c nhu cu thi vo trng chuyn. Cc phng php trnh by bao gm: Phn tch thnh tch v s dng php chia ht, phn tch thnh tng, phng php bt ng thc, phng php ng d, phng php xung thang, phng php tham s ha. i vi mi phng php ti xin nu ra mt vi v d in hnh v khng bn lun, cc bn c th t gii trc v xem li gii sau, hy rt ra bi hc cho chnh mnh gii cc bi tp. 1. Phng php phn tch thnh tch v s dng php chia ht.

V d 1. Gii phng trnh trong tp s nguyn Li gii. iu kin . Phng trnh cho tng ng vi phng trnh:

V s 4 c th phn tch thnh tch nh sau: 4 = 1.4 = 2.2 = (-1)(-4) = (-2)(-2) nn ta c cc trng hp sau: TH1: khi TH2: , khi Xt tng t cc trng hp khc ta c cc nghim ca phng trnh l: (3, 6), (6, 3), (4,4), (1, -2), (-2, 1) @ trnh by gn gng i lc ta c th v bng, ta c th gii hn trng hp xt bng cch nhn xt iu kin ca bin, c th trong v d trn ta c th nhn xt v . Vi cch gii trn ta c th c cc phng trnh nghim nguyn dng . V d 2 Gii phng trnh trong tp s nguyn Li gii. Ta bin i phng trnh thnh phng trnh Nhn thy $x=5$ khng tha phng trnh V nguyn nn chia ht cho , m suy ra l c ca 3. T ta c c th nhn cc gi tr: 3, -1, 1, 3. Xt cc trng hp v ta nhn c nghim ca phng trnh l @ .

V d 3. Tm tt c cc s nguyn dng tha phng trnh , vi l s nguyn t ln hn 3. Li gii. Ta bin i phng trnh thnh: Khng mt tnh tng qut ta c th gi s Nhn xt: Khng th xy ra trng hp , hn na , T ta c Suy ra Trng hp 1: , suy ra th nghim ca phng trnh l Trng hp 2: , suy ra th nghim ca phng trnh l

nn

. Vy nu l s nguyn t c dng v cc hon v. . Vy nu l nguyn t c dng v cc hon v.

Bi tp Bi 1. Tm cc s nguyn tha Bi 2. Tm nghim nguyn ca phng trnh sau: Bi 3. Tm nghim nguyn ca phng trnh Bi 4. Tm tt c cc s nguyn khng m sao cho l s nguyn t. Bi 5. Mt tam gic vung c di cc cnh l nguyn dng v c chu vi bng din tch. Tm di cnh ca tam gic . Phng trnh nghim nguyn (phn 2) 2. Phng php s dng bt ng thc Trong phng php ny ta s dng tnh ri rc ca tp s nguyn v dng cc nh gi gii hn tp nghim, t xt nhng trng hp c th. V d 4. Tm cc cp s nguyn sao cho tng lp phng bng bnh phng ca tng. Li gii Gi hai s nguyn cn tm l . Theo bi ta c phng trnh: Bin i phng trnh thnh T (*) hoc T (*) ta c , vy mi cp s dng vi (**) tng ng vi T (***) ta c , suy ra T ta c cc cp nghim l Vy cc cp s nguyn cn tm l V d 5 Tm tt c cc b ba s nguyn dng tha phng trnh:

nguyn l cc cp tha bi. (***)

Li gii V nguyn dng nn ta c Gia ch c mt s chnh phng l T ta c . Vy nghim ca phng trnh l cc b s V d 6. Tm cc s nguyn dng Li gii V vai tr nh nhau ta gi s V , ta c Vi , khng tn ti . Vi , ta tm c Vi , ta tm c Vy phng trnh c nghim sao cho

nn

vi k thuc

.@

. Chia hai v cho xyz ta c phng trnh . Do v v hon v v nghim .@ .

V d 7. (Thi vo chuyn Ton PTNK nm 2009 2010) Tm s t nhin tha phng trnh Li gii. Ta c v dng a, suy ra phng trnh v nghim. @ vi mi s

Bi tp. Bi 1. Chng minh rng tch ca 4 s nguyn dng lin tip khng phi l s chnh phng. Bi 2. Tm nghim nguyn dng ca phng trnh Bi 3. Gii phng trnh trong tm nguyn dng Bi 4. Tm nghim nguyn dng ca phng trnh