GIO TRINH

TJ DNG HO

CC QU TRINH CNG NGHJ




















TRUNG DAI HC BCH KHOA H NI
VIJN CNG NGHJ SINH HC - THJC PHAM
--------------------```---------------------






GIAO TRINH
TJ DNG HA
CC QU TRINH CNG NGHJ








Ngui bin son: TS. Nguyn Minh H

H NI 11 - 2004






2
1. Tn mn hc: TU DONG HOA CAC QUA TRINH CNG NGHE
2. M s mn hc: 1TD
3. Thi gian: LT: 45 tit TH: 15 tit
4. Mc tiu:
- Hiu nhung khai nim co ban v tu dng hoa cac qua trinh cng ngh.
Bit duoc muc d, su phn loai va hiu qua cua tu dng hoa. Hiu duoc
cu truc cua h thng tu dng.
- Bit chon phuong phap, dung cu, thit bi do, kim tra tuu dng cac thng
s cng ngh. Xac dinh sai s, xu ly kt qua do.
- Doc va thit lp duoc so d chuc nng tu dng hoa cac qua trinh cng
ngh co ban.
- Bit duoc cac giai phap ung dung tu dng hoa cac qua cng ngh (vi du:
cac qua trinh nhit, cac qua trinh co din, cac qua trinh cng ngh hoa
thuc phm, v.v.).
. Nhng kin thc cn phai duc trang b| truc khi hc:
- Cac qua trinh va thit bi cng ngh.
- Tt nghip Chuong trinh dao tao, Cao dng, Dai hoc khi k thut.
. Ni dung mn hc:
















3
BAI MO DAU

Mn hoc Tu dng hoa cac qua trinh cng ngh duoc nghin cuu trn co
so cac hoc vin d duoc trang bi nhung kin thuc co va co ban v k thut din,
din tu cng nghip, k thut nhit, vt ly, hoa hoc, toan cao cp, cac qua trinh
va thit bi cng ngh co ban.
Nhim vu cua mn hoc la nghin cuu co so ly thuyt Tu dng diu chinh,
cac phuong tin do luong cac thng s cng ngh va h thng tu dng hoa cac
qua trinh cng ngh co ban trong cng nghip.
Mn hoc gm 3 chuong:
Chuong 1: Nhung khai nim co ban v tu dng hoa.
Chuong 2: K thut do luong cac thng s cng ngh.
Chuong 3: Thit lp so d chuc nng do va diu khin tu dng cac qua trinh
cng ngh.
Vic ung dung rng ri Tu dng hoa cac qua trinh cng ngh dang la mt
trong cac yu t then cht d thuc dy tin b k thut cua nganh cng ngh. Tu
dng hoa la buoc phat trin logic cua co khi hoa san xut. Nu co khi hoa thay
th lao dng co bp cho con nguoi thi tu dng hoa la buoc tip tuc phat trin
thay th cac co quan cam giac va logic cua con nguoi.
Ta hiu Tu dng hoa la su ung dung cac dung cu, cac thit bi va cac may
diu khin. Nhung phuong tin k thut nay cho phep thuc hin cac qua trinh
cng ngh theo mt chuong trinh d duoc tao dung, phu hop voi nhung tiu
chun cho truoc (cac diu kin) ma khng cn su tham gia truc tip cua con
nguoi.
























4

CHUONG 1: NHNG KHAI NIEM CO BAN VE TU DONG HOA.

Tu dng hoa cac qua trinh cng ngh la yu t quan trong trong su nghip
cng nghip hoa va hin dai hoa cua Nuoc ta.
Trn th gioi nhung nm gn dy, k thut tu dng d phat trin rt manh
m trong tt ca cac nganh cng nghip. Tu dng hoa d nng cao nng sut lao
dng, cho phep lam ra nhung san phm co cht luong cao, n dinh voi gia thanh
ha. Chinh vi vy, nguoi ta d co du co so d noi rng nua cui cua th ky 20 va
nhung nm du cua th ky thu 21 nay d la thoi ky cua tu dng hoa.

1.1 NHNG KHI NIJM CO BAN

Tt ca cac thit bi Tu dng duoc chia thanh 2 nhom:
My t dng: do la cac thit bi tu dng lp di lp lai mt s thao tac theo
mt quy trinh nht dinh.
H thng t dng: la thit bi, ma hoat dng cua no phu thuc vao cac tac
dng bn ngoai, su thay di cua mi truong xung quanh.
Trong cng nghip ung dung rng ri cac h thng tu dng d diu chinh tu
dng cac thng s cng ngh. Cac may tu dng duoc ung dung chu yu o cac
cng doan hoan thanh: dinh luong va bao goi san phm.
Qu trnh cng ngh duoc goi la su chuyn di trang thai lin tip theo thoi
gian cua t hop thit bi san xut, cac dong vt cht va nng luong, cac phuong
phap xu ly hay ch bin nguyn liu, ban thanh phm d lam ra mt dang san
phm nht dinh.
Mc du cac qua trinh cng ngh rt da dang va rt phuc tap, nhung ta co th
phn chia cac qua trinh thanh nhung khu co so, o do chi din ra cac qua trinh
don gian.
Nhung qua trinh co so co th phn loai trn co so dc tinh cac mi quan h
vt cht va nng luong bn trong thanh cac qua trinh: co khi, thuy dng, truyn
nhit, chuyn khi, hoa hoc, vi sinh va kt hop.
Di voi tung qua trinh cng ngh du tn tai cac diu kin ti uu, dam bao
nng sut dt ra voi cht luong san phm tt nht va chi phi san xut thp
nht.T hop cac diu kin do duoc goi la ch d cng ngh chun.
Tung ch d cng ngh cu th duoc dc trung boi mt hoc nhiu bin s
(thng s). Nhung do tac dng cua hang loat cac nguyn nhn bn ngoai va bn
trong, cho nn gia tri cua cac thng s dc trung cho qua trinh co th bin di
trong nhung gioi han rng, diu do lam cho ch d cng ngh lch khoi ch d
chun.
Diu chinh la qua trinh tac dng vao di tuong cng ngh thng qua cac co
cu chp hanh nhm dam bao vic phuc hi lai ch d hoc giu cac thng s
cng ngh o gia tri ln cn voi gia tri dt truoc.
Thit bi, dam bao vic giu duoc ch d cng ngh chun hoc cac thng s
cng ngh ln cn voi gia tri dt goi la b diu chinh t dng.





5

1.2 PHAN LOAI HJ THNG TJ DNG
1.2.1 Phn loi theo d}c tnh v khi lung cng vic: Tuy theo dc tinh
va khi luong cng vic do cac thit bi tu dng dam nhn, ta phn tu dng hoa
thanh cac dang sau:
Kim tra tu dng va tu dng bao v; diu khin tu dng va diu chinh tu
dng.
1.2.1.1 Kim tra t dng cac thng s cng ngh (vi du nhit d, ap sut,
luu luong, muc, v.v. . .) co lin h cht ch voi phep do gia tri cac thng s do.
Su khac bit giua kim tra va do th hin chu yu o muc tiu cng vic. Khi
T
n
CB BK C
ct
G
PL
CCCH
a.
T ccch bk b
n
b.
T cb ss b
n ccch bk
c.
Hnh 1.1. S cu trc h t ng
a. Kim tra t ng; b. iu khin t ng; c. iu chnh t ng
T- i t-ng t ng ho; CB - Cm bin; BK - B iu khin;
N - Nguan; CCCH - C cu chp hnh; C - Cnh bo;CT - Ch th;
G - Ghi; PL - Phn loi; B - B t; SS - So snh



6
do ta tim danh gia dinh luong cua thng s do, nghia la xac dinh gia tri s cua
thng s do trong don vi lua chon. Trong phep kim tra chung ta theo di din
bin qua trinh, xac dinh xem thng s do co o trong gioi han cho truoc hay
khng.
Trn hinh 1.1 a m ta so d cu truc h kim tra tu dng.
Cn cu vao hoat dng cua co cu chp hanh ta phn h kim tra tu dng
thanh 4 loai chinh sau:
- Tu dng canh bao cac gia tri dc trung hay gia tri gioi han cua cac thng
s (thit bi canh bao C).
- Tu dng chi thi gia tri cua thng s do kim (dng h chi thi CT).
- Tu dng ghi gia tri cua cac thng s kim tra (dng h ghi G).
- Tu dng phn loai cac chi tit khac nhau, phu thuc vao gia tri dt cua cac
thng s kim tra (thit bi phn loai PL).

Nhu vy, kim tra trong k thut, la t hop cac chuc nng theo di tin trinh
cua mt qua trinh nao do. Nu cac chuc nng theo di tin trinh do duoc thuc
hin khng cn su tham gia truc tip cua con nguoi (mt phn hoc hoan toan)
thi su kim tra do duoc goi la kim tra t dng.

H kim tra tu dng bao gm cac khu co ban sau:
- Cam bin (bin di so cp). Cam bin truc tip nhn bit tin hiu theo
di va bin di tin hiu v dang thun loi cho vic khuych dai hoc
truyn tin.
- B khuych di - thit bi khuych dai cng sut tin hiu tu cam bin, dat
gia tri du d tac dng ao co cu chp hanh.
- Co cu chp hnh - co cu truc tip thuc hin thao tac mong mun.
- Cc phn tu truyn tn hiu giua 3 khu trn.
Ngoai nhung khu nu trn tra trong h kim tra tu dng con co: B ngun,
b hiu chinh, kho chuyn mch, cc b lc, v.v. . .
Nhu vy h kim tra tu dng gm 3 khu chinh:
Cam bin, b khuych di, co cu chp hnh (nu tin hiu cua cam bin
co cng sut lon, co th khng cn b khuych dai, khi do h kim tra tu dng
chi con hai khu chinh).
Co cu chp hanh la khu kt thuc cua h kim tra tu dng va thuc hin cac
chuc nng v muc tiu cua h thng nay.
Chuc nng cua canh bao tu dng la chi ra su xut hin cac gia tri dc trung
hoc gioi han (cuc tiu hoc cuc dai) cua thng s kim tra. Kt qua kim tra
cua canh bao tu dng la tin hiu o dang anh sang (den bao), m thanh (chung
bao) hoc t hop (anh sang va m thanh).
Chi thi tu dng cac gia tri cua cac thng s kim tra duoc thuc hin bng cac
dng h chi thi. Chi thi co th dang s hoc dang kim. Tt ca cac dng h chi thi
kim du la cac b bin di thng s do thanh d dich chuyn ty l cua kim chi
thi so voi thang do.



7
Khi ghi tu dng cac gia tri cua thng s kim tra ta dung thit bi ghi lam co
cu chp hanh. Dng h ghi tu ghi chep gia tri cua thng s kim tra khng cn
su tham gia truc tip cua con nguoi.
Khi phn loai tu dng san phm trong thit bi phn loai din ra su phn b tu
dng san phm theo cac knh tuong ung voi kt qua do thng s dc trung (kich
thuoc, trong luong, tinh cht din, v.v. . .).

Bao v tu dng nhm dam bao d tin cy va an toan cho san xut. Cac dung
cu bao v din bao v cac thit bi din duoi tac dng cua dong va din ap lon
(cu chi, ro le dong cuc dai, ro le nhit, ro le din ap). Bao v khi din ap thp
duoi gia tri dt duoc thuc hin nho role din ap, cng tc to, khoi dng tu.
Bao v tu dng con bao gm cac van an toan di voi thit bi ap luc.
Bao v tu dng duoc ung dung trong cac thit bi o do lin tuc kim tra nhit
d (vi du: gi truc cac dng co, cac vong bi), tai co khi v.v. . . Khi thng s kim
tra dat dn gia tri gioi han co cu bao v tu dng cho tin hiu d dung hoat dng
cua thit bi .

1.2.1.2 Diu khin duoc goi la vic t chuc cac tac dng co dinh huong vao
di tuong. Diu khin tu dng la diu khin o do vic t chuc cac tac dng dinh
huong duoc thuc hin bng phn tu diu khin. Tin hiu dt - lnh diu khin,
duoc dt vao phn tu diu khin. Lnh diu khin co th duoc dt thu cng hoc
tu dng. Tu b dt (hinh 1.1 b) tin hiu qua b khuych dai BKD, sau do dn co
cu chp hanh CCCH va cui cung tac dng vao di tuong DT. Thng qua
CCCH din ra tac dng vao thng s diu khin cua di tuong, nhu vy, tu dng
thuc hin chuong trinh diu khin d d ra o b dt.
Thit bi diu khin tu dng hin dai la may diu khin (may tinh). Khi
chinh cua may diu khin la thit bi tinh. Thit bi nay nhn tin hiu tu cac cam
bin khac nhau thng tin v din bin cua qua trinh diu khin. Voi tc d cao
may thuc hin cac phep tinh cn thit va trn co so kt qua tinh toan may dua ra
chi thi d diu khin qua trinh cng ngh. Nhu cu cn thit trong qua trinh diu
khin bng may tinh la nap cac h phuong trinh m ta qua trinh cng ngh vao
thit bi tinh cua may.

1.2.1.3 Diu chinh t dng chinh la qua trinh tu dng giu ch d chun
hoc la giu cac thng s cng ngh ln cn voi cac gia tri dt, nho cac b diu
chinh tu dng.
Diu chinh tu dng la dang phuc tap cua tu dng hoa. No bao gm kim tra
tu dng va diu khin tu dng ( hinh 1.1 c).
Hin nay phn lon cac h thng diu chinh tu dng ung dung trong cng
nghip hoa cht va thuc phm la h n dinh tu dng.
H thng dng luc khep kin, bao gm di tuong diu chinh, cam bin, b
diu chinh, co cu chp hanh va co cu diu chinh duoc goi la h diu chinh t
dng.

1.2.2 Phn loi theo mch kn:




8
H thng tu dng duoc chia thanh hai loai: ho va kin. ( h 1.2)

H thng ho trn thuc t it duoc su dung vi khng dam bao cht luong
diu chinh cao. Diu do xy ra do lun co tac dng cua cac tin hiu nhiu anh
huong dn thng s diu chinh.
Trong cac h thng kin co it nht mt mach kin, nghia la h thng lin tuc
nhn tin hiu v su bin thin cua thng s diu chinh.

X- Bng cach thay di tin hiu X ta thit lp gia tri dt d n dinh thng s muc
dung dich H.
Tn tai cac tac dng dt va tac dng nhiu (tai).

H thng tu dng kin bao gm di tuong diu chinh DT va b diu chinh
BDC.
Di tuong diu chinh la qua trinh cng ngh hoc thit bi, o do duoc lp
dt b diu chinh. B diu chinh la thit bi thuc hin nhim vu diu chinh. B

2
H
Q
2
Q
1
T
Q
2
Q
1

2
H
Hnh 1.2. a S cng ngh i t-ng b S cu trc h thng h

2
H
Q
2
Q
1
T

2
Hnh 1.3. a S h thng t ng
b S cu trc h thng kn
BC
Q
2
Q
1
H
X
X



9
diu chinh bao gm mt s luong lon cac khu: cam bin; b bin di; khi diu
chinh d hinh thanh quy lut diu chinh (khi nay thuong duoc goi la b diu
chinh); khi hiu chinh d nng cao cac dc tinh dng luc hoc cua h thng;
khu khuych dai cng sut; co cu chp hanh; co cu diu chinh.

1.2.3 Phn loi h thng t dng theo dng cua tn hiu d}t

Theo dang cua tin hiu dt h thng tu dng duoc phn thanh cac loai sau:

H thng t dng n d|nh. Trong cac h thng nay tin hiu dt la dai
luong khng di tuc la thng s diu chinh cn duoc n dinh o mt muc nht
dinh.
H t dng theo chuong trnh. Trong cac h thng nay gia tri dt thay
di theo mt quy lut d dinh truoc.
H t dng theo di.Tin hiu dt thay di theo mt quy lut chua bit
truoc. H thng cn phai diu khin thng s diu chinh tuong ung voi su thay
di cua tin hiu dt.

1.2.4 Phn loi h thng t dng theo dng cua cc qu trnh dng lc
hc

Theo dang cua cac qua trinh dng luc hoc cac h thng tu dng duoc
phn thanh cac loai theo hinh 1.4

H thng lin tuc la h o do tin hiu ra cua tung khu cu thanh la ham
lin tuc theo thoi gian va theo muc gia tri.
H thng t ng
( HT)
HT ri rc HT in tc
HT tuyn tnh
H r 0-xung
( h s)
H r 0 HT phi tuyn H xung
H tuyn
tnh
th-ng
H xung
phi tuyn
H xung
tuyn tnh
H tuyn tnh
vi cc h s
bin i
H tr
H tuyn tnh
vi cc tha2 s
phn tn
Cc h c bit Cc h phi tuyn
Hnh 1.4 Phn 4i h thng t ng th04 dng ca cc qu trnh ng c



10
H roi rac la h o do tn tai tin hiu ra cua mt khu cu thanh nao do la
ham roi rac theo thoi gian hoc theo muc gia tri.
H tuyn tinh lin tuc la h o do tt ca cac khu cu thanh duoc m ta
bng cac phuong trinh vi phn tuyn tinh hoc cac phuong trinh dai s tuyn
tinh.
H ro le la h o do tn tai tin hiu ra cua mt khu cu thanh nao do roi
rac theo muc gia tri.
H xung la h o do tn tai tin hiu ra cua mt khu cu thanh nao do roi
rac theo thoi gian, tuc la o dang mt chui cac xung.
H ro le-xung la h co tinh cht cua ca h ro le va h xung.
H tuyn tinh thuong la h o do tt ca cac khu du duoc m ta bng cac
phuong trinh vi phn tuyn tinh thuong (cac phuong trinh co h s khng di).
H tuyn tinh voi cac thng s phn tan la h o do tn tai it nht mt
khu duoc m ta bng phuong trinh vi phn tuyn tinh dao ham ring.
H tuyn tinh tr la h co chua mt khu tr ly tuong.
H tuyn tinh voi cac h s bin di la h o do tn tai it nht mt khu
duoc m ta bng phuong trinh vi phn tuyn tinh voi cac h s bin di.
Diu kin tuyn tinh cua h thng la thoa mn hai nguyn ly sau:
Nguyn l chng chp: Dap ung cua h thng duoi tac dng cua tng hai
tin hiu bng tng dap ung cua h thng di voi tung tin hiu ring l.
Nguyn l ty l gia h qua v nguyn nhn: Dap ung cua h thng voi
tac dng cua tin hiu du vao tng n ln, s bng tich cua n voi dap ung cua h
thng voi tin hiu du vao truoc khi tng.
H xung tuyn tinh la h thng o do thoa mn nguyn ly chng chp.
H xung phi tuyn tinh la h thng o do khng thoa mn nguyn ly chng
chp.

1.3MUC D TJU DNG HO

Ta phn tu dng hoa theo 3 muc.
1 dng ho mt phn (mc thp): dy la giai doan khi mt hoc mt s
cng doan hoc thit bi cua qua trinh san xut duoc tu dng hoa. Giua cac h
thng tu dng cuc b (tai ch) khng co mi lin h voi nhau. Mi thng s diu
chinh duoc gn voi mt b diu chinh tu dng dc lp. Hin nay o nuoc ta cac
dy chuyn cng ngh hoa-thuc phm chu yu moi duoc tu dng hoa mt phn.
1 dng ho dng b (mc trung bnh): dy la giai doan khi ca t hop cac
qua trinh san xut chinh va cac qua trinh san xut phu duoc tu dng hoa theo
nhung chuong trinh va ch d dinh truoc nho nhung thit bi tu dng duoc ni
voi nhau trong mt h thng diu chinh chung. H thng cho phep dam bao su
phn b tai luong giua cac dy chuyn song song, thuc hin ti uu hoa cac thng
s vn hanh bng cach tac dng vao cac h thng tu dng diu chinh cuc b.
Chuc nng diu chinh qua trinh san xut cua con nguoi trong tu dng hoa dng
b duoc th hin o vic theo di tin trinh cua qua trinh san xut, phn tich cac
chi s va lua chon cac ch d d dat chi tiu kinh t, k thut tt nht.



11
Cac qua trinh san xut lin tuc d co diu kin ung dung tu dng hoa dng b
hon cac qua trinh gian doan. Trong cac qua trinh lin tuc cac cng doan san xut
co mi lin h v dong vt cht thng nht. Tu dng hoa dng b cho phep tp
trung su diu khin qua trinh san xut, giam s luong nguoi phuc vu, v.v..
Giai doan tip theo la 1 dng ho ton phn (muc cao). Khi do tin trinh
cua qua trinh san xut, k ca vic dt cac ch d lam vic d dat chi tiu kinh t,
k thut tt nht d duoc tu dng thuc hin, khng cn su tham gia truc tip cua
con nguoi. Chuc nng cua con nguoi trong truong hop nay th hin o vic theo
di su lam vic dung dn cua h thng diu chinh trung tm va cua cac cum thit
bi cu thanh, dng thoi dua vao h thng nhung chi tiu kinh t, k thut yu
cu di voi qua trinh cng ngh.
Nhim vu cua muc tu dng hoa cao la t chuc mt cach khoa hoc k hoach
hoat dng truoc mt va lu dai cua qua trinh san xut d dat nhung kt qua tt
nht; diu hanh hoat dng cua cac h thng diu chinh truc thuc cua muc trung
binh; bam dam vic xac dinh gia tri phn phi ti uu tai luong, nguyn liu, cac
dong vt cht,v.v. giua cac b phn cua qua trinh san xut.
O muc tu dng hoa cao ta su dung cac may tinh cng nghip. May tinh dng
thoi thuc hin cac phep tinh v vt cht - k thut, tai chinh va nhung phep tinh
khac d dua ra nhung chi dn cn thit cho vic diu chinh ti uu cac qua trinh
cng ngh.
Giai doan hoan thin cua tu dng hoa toan phn la nh my - my t dng.
Khi do toan b qua trinh san xut, bao gm ca cac khu chun bi va diu chinh
san xut va ca khu thng k, kim k du duoc thuc hin bng cac may tu
dng, cac t hop cng ngh va cac co cu cu tu dng diu khin. Nhn vin nha
may nay co chuc nng kim tra din bin cua qua trinh, co th lam vic khng
truc tip trn dia ban nha may ma o phong diu khin trung tm, lin kt mt s
nha may voi nhau va duoc trang bi cac phuong tin kim tra tu xa.

1.4HIJU QUA KINH TE CUA TJ DNG HO
ng dung tu dng hoa cho phep:
1. Tng nng sut thit bi cng ngh, trn co so duy tri chinh xac ch d cng
ngh ti uu.
2. Nng cao cht luong san phm.
3. Giam su tn tht cua san xut.
4. Giam chi phi nguyn liu va cac vt liu phu.
5. Ha gia thanh san phm.
6. Giam chi phi nhin liu va nng luong.
7. Tng cuong d cua qua trinh.
8. Cho phep ung dung cac cng ngh tin tin co d phuc tap cao, khng th
tin hanh duoc trong diu kin diu khin thu cng.
9. Nng cao nng sut lao dng.
10. Giam su mai mon thit bi va keo dai khoang thoi gian giua cac dot sua
chua, qua do tng d dng du trong ch d lam vic cua thit bi.
11. Giam kich thuoc nha xuong san xut va tit kim chi phi cho vic xy
dung, nho vic b tri hop ly thit bi.



12
12. Cai thin diu kin lao dng cho cac nhn vin san xut, dc bit quan
trong o nhung cng doan dc hai, co anh huong dn suc khoe cua nguoi lao
dng.
13. Giam s luong nhn vin phuc vu.
14. Cai thin khu t chuc, quan ly san xut. Nng cao d tin cy cua qua
trinh, han ch cac su c trong san xut.
Cac thanh phn cu thanh trong hiu qua cua tu dng hoa co mi lin h mt
thit voi nhau. Th nhung ta khng th dng thoi dat duoc chung voi muc d
nhu nhau. Di voi tung qua trinh cng ngh cn phai xac dinh nhung nhim vu
quan trong nht cua tu dng hoa va trn co so do lua chon so d cng nhu cac
phuong tin k thut cua tu dng hoa cho phu hop. Trong truong hop nay cac
hiu qua cu thanh cua tu dng hoa s dat duoc o nhung muc d nht dinh tuy
vao vic thoa mn nhung nhim vu chinh.

Trong cng ngh hoa hoc - thuc phm, nhung nhim vu co ban cua tu dng
hoa la:
1. Tng ty l thu hi thanh phm tu nguyn liu (giam ty l tn tht).
2. Dam bao cht luong cao cua san phm.
3. Tng nng sut lao dng.
4. Ha gia thanh san phm.

Vic ung dung tu dng hoa dng b co th cho phep tng nng sut lao dng
8 va thoi gian khu hao chi phi trong khoang 1.5 dn 2 nm.

1.TNH HC V DNG LJC HC CUA DIEU CHINH.

Tt ca cac ch d hoat dng cua h thng tu dng duoc phn thanh n dinh
(tinh hoc) va qua trinh chuyn tip (dng luc hoc).
Ta hiu tinh hoc la ch d hoat dng, khi tt ca cac bin s dc trung cho
trang thai cua h thng khng phu thuc vao thoi gian. Tinh hoc duoc m ta
bng cac phuong trinh dai s.
Ta hiu dng luc hoc la ch d hoat dng, khi tn tai it nht mt trong s cac
dc tinh dc trung cho trang thai cua h thng bin di theo thoi gian. Dng luc
hoc duoc m ta bng phuong trinh vi phn.
Ch d tinh hoc cua phn tu hoc cua h thng, nhin chung duoc m ta bng
phuong trinh tinh hoc hoc biu din hinh hoc (dc tinh tinh hoc).

V d:

X Y Y
th
KX
th
; oY
th
X
th
.

K h s truyn ( h s khuch dai).
o 1/K h s tinh hoc d khng dng du.

Trong cac bai toan h thng thuc, tt ca cac h thng du chiu tac dng cua
cac tin hiu thay di bn ngoai, tuc la thuong gp ch d dng luc hoc. Hon nua




13
quy lut thay di cua cac tin hiu bn ngoai thuong khng duoc bit truoc, cac
tac dng nay la ham ngu nhin theo thoi gian.
Thng thuong, ta nghin cuu hanh vi cua h thng duoi tac dng cua cac tac
tin hiu chun. Do la:

1. Hm bc thang don v| [tj
Dap ung cua phn tu hoc h thng duoi tac dng cua ham bc thang don vi
duoc goi la qu trnh chuyn tip h(t) . Khi ta noi v di tuong diu chinh thi
ham chuyn tip thuong duoc goi la duong cong qua d.

2. Hm xung o(t)






Dap ung cua h thng duoi tac dng cua ham o(t) duoc goi la ham xung
chuyn tip hay la hm trng lung g(t) Boi vi o(t) la dao ham cua ham thang
don vi 1 [t] cho nn ta co biu thuc

3. Tc dng diu ho
O dy X
0
la bin d va la tn s cua dao dng.






0
0
0
1
| | 1
4 t
t
khi
khi
t
>
|
,
|
=
1[t]
t
1
0
0
0
) (
=
=
|
,
|

=
t
t
khi
khi
t o
dt
t d
t
| | 1
) ( = o
dt
t dh
t g
) (
) ( =
t X t x cos ) (
0
=



14



2. PHUONG PHP NGHIN CUU
HJ THNG TJ DNG TUYEN TINH HO

2.1 PHUONG PHP PHUONG TRINH VI PHAN

Khi su dung phuong phap nay, gia thuyt la d co phuong trinh vi phn
m ta dng luc hoc cua tt ca cac khu cu thanh cua h thng. Thng thuong ta
nghin cuu su bin di cua thng s diu chinh (t), chinh vi vy tt ca cac
phuong trinh du xac dinh nghim la thng s diu chinh (t) duoi tac dng cua
cac tac dng bn ngoai, thng thuong la tai (t) va gia tri dt cua b diu chinh

d
. H thng thng thuong co mt s dai luong tai nht dinh, nhung nu xet dn
chi mt trong s do la tai chinh thi phuong trinh m ta dng luc hoc co dang:

d k
k
d
k
d m
m m
n
n n
c c c b b b a a a + + + + + + + = + + +

... ... ...
) 1 (
1
) (
0
) 1 (
1
) (
0
) 1 (
1
) (
0

Trong cac h thng vt ly thuc lun thoa mn diu kin n> m, k. Khi su
dung phuong phap phuong trinh vi phn cn phai tim nghim cua phuong trinh
trn bng cac phuong phap toan hoc. Thng thuong trong tu dng hoc ta nghin
cuu dap ung cua h thng duoi tac dng cua tac dng bn ngoai dang ham bc
thang don vi 1|t|, dng thoi cn luu y rng, nu o v phai cua phuong trinh
trn cac bin s, hoc cac dao ham thay di gian doan khi t 0 thi cac diu kin
ban du di voi hoc
/
co th co buoc nhy gian doan, chinh vi vy ngay ca
khi nu truoc thoi dim co tac dng nhiu h thng d o trang thai n dinh va tt
ca cac diu kin ban du trit tiu thi trong truong hop chung cac diu kin ban
du co th bi gian doan, chinh vi vy thuong phai phn bit diu kin ban du
phia trai dim khng, tuc la truoc thoi dim co tac dng nhiu va vit duoi dang

(n)
(-0) va diu kin ban du phia phai dim khng
(n)
(0). Di khi cac diu
kin ban du khi t - 0 goi la cac diu kin truoc ban du.
Tn tai biu thuc chung d xac dinh cac diu kin ban du khi t 0,
nhung thuong thi cac biu thuc nay rt cng knh.

Uu nhuc dim cua phuong php phuong trnh vi phn

Phuong phap phuong trinh vi phn thun loi va don gian nu bc cua
phuong trinh khao sat nho hon 4.
Khi bc cua phuong trinh cao s gp hai kho khn:
- Xac dinh cac nghim cua phuong trinh dc trung;
- Giai h cac phuong trinh dai s d xac dinh cac hng s tich phn.
Chinh do kho khn thu hai ma phuong phap phuong trinh vi phn khng
duoc su dung khi nghin cuu cac h phuc tap.





15


Cc phuong php giai phuong trnh vi phn

Xem xet phuong phap giai phuong trinh vi phn sau

= + + +

n
n n
a a a ...
) 1 (
1
) (
0


Trn co so nguyn ly chng chp nghim tng quat bao gm hai phn:
nghim cua phuong trinh dng nht va nghim ring.

A.Tm nghim phuong trnh dng nht:

0 ...
) 1 (
1
) (
0
= + + +


n
n n
a a a

Goi cac nghim cua phuong trinh dc trung la p
1
, p
2
,..., p
n
.
Truong hop thu nht. Nu tt ca cac nghim cua phuong trinh dc trung
la thuc va khac nhau thi nghim cua phuong trinh dng nht co dang:
t p
n
k
k dn
k
e C

=
=
1
trong do C
k
- hng s tich phn, duoc xac dinh theo cac diu
kin ban du.
Truong hop thu hai. Khi co cac cp nghim phuc ib a p
k k
I =
+1 ,
. Nghim
cua phuong trinh dng nht co dang: ) sin(
1
1 1 ,
+ = + =
+
+ +
bt Ae e C e C
at t p
k
t p
k k k
k k
.
Trong do A va - cac hng s tich phn moi tuong ung voi C
k
va C
k1
.
Truong hop thu ba. Khi nghim p
i
co d lp k, thi ung voi cac nghim
nay trong nghim dng nht co dang:
t p t p
k
k t p
k
k
i
i i i
e C e C t e C t
1 1
2 1
... + + + =


.

Vi du: khi d lp k2 ta co
t p
i
i
e t C C ) (
2 1
+ =
Khi d lp k3 ta co
t p
i
i
e t C t C C ) (
2
3 2 1
+ + =

B. Tm nghim ring:

ang cua nghim ring duoc xac dinh boi dang v phai cua phuong trinh vi
phn cn giai.

) ( ...
) 1 (
1
) (
0
t f a a a
n
n n
= + + +



- Xet truong hop thu nht.
at
m
e t P t f ) ( ) ( = . Trong do P
m
(t) la da thuc bc m
cua bin thoi gian t.
Nu a khng trung voi cac nghim P
i
thi nghim ring co dang:
at
m r
e t Q t ) ( ) ( = . Trong do Q
m
(t) - da thuc voi cac h s chua xac dinh, cung
bc m voi da thuc P
m
(t).
Nu a trung voi nghim P
i
d lp k thi:
at
m
k
r
e t Q t t ) ( ) ( =
- Xet truong hop thu hai |. sin ) ( cos ) ( | ) ( bt t R bt t P e t f
l m
at
+ = Trong do
P
m
(t), R
l
(t) - da thuc bc m va l.



16
- Nu dai luong a I ib khng trung voi P
i
thi nghim ring co dang:
|. sin ) ( cos ) ( | ) ( bt t N bt t Q e t
q q
at
r
+ = Trong do Q
q
(t), N
q
(t) - da thuc bc q
cua t. O dy q bng bc cao trong hai bc m va l
- Nu dai luong a I ib trung voi P
i
d lp k thi cng nhu truong hop truoc,
nghim ring co dang: |. sin ) ( cos ) ( | ) ( bt t N bt t Q e t t
q q
at k
r
+ =

2.2 PHUONG PHP BIEN DOI LAPLACE

Theo bin di Laplace, mi ham thoi gian ) (t f ( nguyn ban) du ung voi
mt ham phuc ) ( p F ( anh). Su tuong ung do duoc xac dinh bng hai biu thuc
tich phn. Bin di thun:
= ) ( ) ( ) ( ) (
0
t f L p F dt e t f p F
pt
= =

Bin di nguoc:

= ) ( ) ( ) (
2
1
) (
1
p F L t f dp e p F
i
t f
i c
i c
pt
+

= =

x


Bin di L lam don gian vic giai phuong trinh vi phn, boi vi nhung
phep tinh tich phn (vi phn) phuc tap trong min thoi gian duoc thay bng cac
phep chia (nhn) cho p trong min s phuc.

Cc c}p bin di Laplace co ban thung g}p:

Ham s thoi gian I(t) Ham Laplace F(p)
Ham xung o (t) 1
Ham bc thang don vi 1|t| 1/ p
t 1/ p
2
t
n
n!/ p
n1
e
t
1/ (p-)
sin t / (p
2

2
)
cos t p / (p
2

2
)
e
t
sin t / |(p-)
2

2
|
e
t
cos t (p-)/ |(p-)
2

2
|

Nhng tnh cht co ban cua v
1

1. Tinh tuyn tinh:

= = ) ( ) ( ; ) ( ) (
1
t Af p AF L const A p AF t Af L = = =




2. Tinh chng chp:



17
= = ) ( ) ( ) ( ) ( ); ( ) ( ) ( ) (
2 1 2 1
1
2 1 2 1
t f t f p F p F L p F p F t f t f L + = + + = +



3. Dinh ly v gia tri du cua nguyn ban:

) ( lim ) ( lim ) (
0
p pF t f o f
p t
+
= =
4. Dinh ly v gia tri cui cua ham thoi gian:

) ( lim ) ( lim
0
p pF t f
p t
=

Tu tinh cht 3 va 4 d thy rng, vic tng bin s t trong min thoi gian
s ung voi vic giam bin s p trong min s phuc.
Dinh ly 4 chi thoa mn khi tn tai gioi han cua ham ) (t f khi t . Dinh
ly nay rt co ich khi du bao trang thai n dinh trong min thoi gian ma khng
cn tin hanh toan b cac phep bin di nguoc cua ) ( p F
5. Tich phn nguyn ban trong min thoi gian:
p
dt f
p
p F
dt t f L
t
t
) 0 (
) (
) (
0
0
+

+ =
)
`

|
,
|


Trong do f(0

) la gia tri cua ham I(t) tai thoi dim du, xac dinh gioi han
mt phia cua f(t) tuc la t 0 tu cac tri s duong.
Bin di Laplace cua tich phn bc n:
p
dt f
p
dt f
p
p F
dt t f L
n
n n
n
) 0 (
...
) 0 (
) (
) (
+ +

+ + + =

,
|


Khi diu kin ban du trit tiu bin di Laplace cua tich phn ung voi phep
chia cho p

6. Dao ham nguyn ban trong min thoi gian:

= ) 0 ( ) ( ) (
/ +
= f p pF t f L

Bin di Laplace cua dao ham cp 2:

= ) 0 ( ) 0 ( ) ( ) (
/ 2 // + +
= f pf p F p t f L

Trong do f
/
(0

) la gia tri cua dao ham cp mt khi t 0 tu cac tri s

duong.
Ta thy rng, bin di Laplace co bao gm cac diu kin ban du, trong
khi bng phuong phap phuong trinh vi phn kinh din cac diu kin ban du
phai xu ly ring bit d nhn duoc nghim ring tu nghim tng quat.



18
Tu trn suy ra biu thuc bin di Laplace cua dao ham cp n cua ham s
I(t):

= ) 0 ( ... ) 0 ( ) 0 ( ) ( ) (
1 / 2 1 ) ( + + +
=
n n n n n
f f p f p p F p t f L

Khi diu kin ban du trit tiu bin di Laplace cua phep vi phn s ung voi
phep nhn voi p

7. Ty l thoi gian: Bin di laplace cua ham f (t/a)

= ) ( ) / ( ap aF a t f L =

8. Thang tn s ( ty l tn s): Bin di nguoc cua ham F(p/a)

= ) ( ) / (
1
at af a p F L =

Tr: Bin di Laplace cua ham f(t:), trong do : ~ 0 va f(t:) 0 voi t A :

= ) ( ) ( p F e t f L
p:
:

=

10 ich chuyn phuc : Bin di Laplace cua ham e
at
f(t)

= ) ( ) ( a p F t f e L
at
+ =

= ) ( ) (
1
t f e a p F L
at
= +

Gia su di tuong tu dng hoa duoc m ta bng phuong trinh vi phn sau :

) 1 ( ... ...
) 1 (
1
) (
0
) 1 (
1
) (
0

m
m m
n
n n
b b b a a a + + + = + + +



Thuc hin phep bin di Laplace phuong trinh (1) voi diu kin ban du
trit tiu ta co:
) 2 ( ) ( ) ... ( ) ( ) ... (
1
1 0
1
1 0
p b p b p b p a p a p a
m
m m
n
n n
+ + + = + + +


Trong do (p) va (p) la bin di Laplace cua cac ham (t) va (t) tuong
ung. Tu biu thuc (2) ta co:

) 3 (
...
...
) (
) (
) (
1
1 0
1
1 0
p W
n
n n
m
m m
a p a p a
b p b p b
p
p
=
+ + +
+ + +
=

W(p) - duoc goi la ham truyn cua di tuong ( mt phn tu hoc h
thng). Nhu vy hm truyn cua mt phn tu hoc mt h thng la ty s giua
bin di Laplace tin hiu ra voi bin di Laplace tin hiu vao cua phn tu hoc
h thng do voi diu kin ban du trit tiu.
Ham (t) la bin di nguoc cua ham (p), ta co:
= = ) 4 ( ) ( ) ( ) (
...
...
) (
1
1
1 0
1
1 0 1
p p W L p
a p a p a
b p b p b
L t
n
n n
m
m m

=
+ + +
+ + +
=




19

Nu diu kin ban du cua cac ham (t) va (t) khng trit tiu, khi thuc
hin phep bin di Laplace phuong trinh (1) ta nhn duoc:

) 5 ( ) ( ) ( ) ... ( ) ( ) ( ) ... (
0
1
1 0 0
1
1 0
p M p b p b p b p N p a p a p a
m
m m
n
n n
+ + + = + + +



n
n n
n
n n
m
m m
a p a p a
M N
p
a p a p a
b p b p b
p
+ + +

+
+ + +
+ + +
=

...
) (
...
...
) (
1
1 0
0 0
1
1 0
1
1 0


n
n n
a p a p a
M N
p p W p
+ + +

+ =

...
) ( ) ( ) (
1
1 0
0 0


=
)
`

|
,
|
+ + +

+ =

n
n n
a p a p a
M N
L p p W L t
...
) ( ) ( ) (
1
1 0
0 0 1 1


Trong moi truong hop, vic xac dinh qua trinh chuyn tip cua h thng
tu dng du dua v vic thuc hin phep bin di Laplace nguoc.

Cc phuong php thc hin php bin di Laplace nguc

Gia su F(p) M(p)/N(p), thng thuong M(p) va N(p) la cac da thuc huu
ty cua p Tinh cht do cho phep don gian hoa vic thuc hin phep bin di
Laplace nguoc. Xem xet phuong phap phn tich thanh cac phn s don gian.
Xet truong hop m 2, n 3. Tac dng du vao (t) la ham thang don vi.

p a p a p a p a
b p b p b
p p W p
1
. ) ( ) ( ) (
3 2
2
1
3
0
2 1
2
0
+ + +
+ +
= =

Gia su d bit nghim cua biu thuc mu s, co mt nghim thuc va hai
nghim phuc p
1
, p
2,3
I i . Khi do mu s cua biu thuc trn s la:

p p p p p p a MS ) )( )( (
3 2 0
+ =

Nhu vy
2 2
3 2
2 1
2
0
0
) ( ) )( )( (
* ) (
1
) (

+
+
+
+
+ =
+
+ +
=
p
D Cp
p
B
p
A
p p p p p p
b p b p b
a
p


Trong do A, B, C, D la cac h s chua bit cua cac phn s don gian.
D xac dinh cac h s nay ta tin hanh cng 3 phn s trn:





20
* *
2 2
2 2 2 2
2 2
| ) )|( (
) ( ) ( | ) |( | ) )|( (
) (



+ +
+ + + + + + +
=
=
+
+
+
+
+
p p p
p p D Cp p Bp p p A
p
D Cp
p
B
p
A


Biu thuc * va ** bng nhau, chinh vi vy cac h s o tu s ung voi cac
bc lu thua cua p nhu nhau cng s bng nhau. Dy chinh la co so d thit lp
h phuong trinh tu do tim cac h s A, B, C, D. H phuong trinh do la
cac h s . p
3
trong biu thuc ** 0.
cac h s . p
2
trong biu thuc ** b
0
/ a
0
.
cac h s . p trong biu thuc ** b
1
/ a
0
.
cac h s . p
0
trong biu thuc ** b
2
/ a
0
.

Khi d xac dinh duoc cac h s A, B, C, D cua cac phn s don gian, d
xac dinh ham (t) - dap ung cua h thng, ta tin hanh bng phep bin di L
1
:

=
)
`

|
,
|
+
+ +
+
+
+ =
)
`

|
,
|
+
+
+
+
+ =

2 2
1
2 2
1
) (
) (
) (
) (

p
D C p C
p
B
p
A
L
p
D Cp
p
B
p
A
L t


t e
D C
t Ce Be t A
t t

sin cos | | 1
+
+ + + =



Phuong phap phn tich thanh cac phn s don gian, tin loi khi bc cua mu
s A 4.
Khi su dung phuong phap phuong trinh vi phn ta gp hai phep tinh kho
khn, do la xac dinh cac nghim p
k
cua phuong trinh dai s dc trung va cac
hng s tich phn. Ngoai ra trong qua trinh tim nghim cn bit cac diu kin
ban du tu phia phai thoi dim 0, tuc la khi t 0, ma nhung diu kin nay di
voi tac dng bc thang di khi khng trung voi nhung diu kin truoc ban du.
Diu nay gy ra nhung kho khn thm cho vic giai bai toan.
Trong phuong phap bin di Laplace, cac diu kin ban du duoc tinh dn
mt cach tu dng khi chuyn tu ham thoi gian sang ham phuc va co th su dung
cac diu kin truoc ban du thuong d bit truoc, tuc la chi con lai mt thao tac
phuc tap: xac dinh cac nghim p
k
cua phuong trinh dc trung. Chinh vi vy
phuong phap bin di Laplace co ung dung rng ri hon trong thuc tin.

2.3 Phuong php tn s

Su dung phuong phap tn s d nghin cuu dap ung xac lp cua h thng
duoi tac dng cua cac tin hiu nhiu diu hoa. Dng thoi trong phuong phap tn
s ta dung cac dc tinh cung cp thng tin v dap ung xac lp nay cua h thng.
Gia su ta co phuong trinh:




21
) 1 . 3 . 2 ( ... ...
) 1 (
1
) (
0
) 1 (
1
) (
0

m
m m
n
n n
b b b a a a + + + = + + +


2 1
0 0
0
2 2
cos



+ = + = =
t i t i
e e t

Tim dap ung xac lp duoi tac dng cua tuc la tim nghim ring cua
phuong trinh (2.3.1). Dy la phuong trinh tuyn tinh cho nn co th tim nghim
ring duoi tac dng cua hai tac dng thanh phn
1
va
2
va tinh tng cua chung.
uoi tac dng cua
1
nghim ring co dang
t i
e B

1 1
= .
Thay
1
va
1
vao phuong trinh (2.3.1) ta co:
) 2 . 3 . 2 (
2
| ... ) ( ) ( | | ... ) ( ) ( |
0 1
1 0 1
1
1 0
t i
m
m m t i
n
n n
e b i b i b e B a i a i a


+ + + = + + +

Suy ra:
n
n n
m
m m
a i a i a
b i b i b
B
+ + +
+ + +
=

... ) ( ) (
... ) ( ) (
.
2
1
1 0
1
1 0 0
1




= + =
+ + +
+ + +
=

t i t i
n
n n
m
m m
e iJm e
a i a i a
b i b i b

)| ( ) .|Re(
2 ... ) ( ) (
... ) ( ) (
.
2
0
1
1 0
1
1 0 0
1


) 3 . 3 . 2 ( ) ( ) ( Re .
2
) ( ) ( Re .
2
|
) Re(
) (
|
2 2 0 ) Re(
) (
2 2 0

Jm
arctg t i
t i
Jm
iarctg
e Jm e e Jm
+
+ = + =


Trong do ) Re( : phn thuc (real) va ) ( Jm : phn ao (imaginary) cua s
phuc W
1
.
uoi tac dng cua
2
nghim ring co dang
t i
e B

=
2 2
.
Thay
1
va
1
vao phuong trinh (2.3.1) ta co:
) 4 . 3 . 2 (
2
| ... ) ( ) ( |
| ... ) ( ) ( |
0 1
1 0
2
1
1 0
t i
m
m m
t i
n
n n
e b i b i b
e B a i a i a

+ + + =
= + + +


Suy ra:
n
n n
m
m m
a i a i a
b i b i b
B
+ + +
+ + +
=

... ) ( ) (
... ) ( ) (
.
2
1
1 0
1
1 0 0
2




= =
+ + +
+ + +
=

t i t i
n
n n
m
m m
e iJm e
a i a i a
b i b i b

)| ( ) .|Re(
2 ... ) ( ) (
... ) ( ) (
.
2
0
1
1 0
1
1 0 0
2

) 5 . 3 . 2 ( ) ( ) ( Re .
2
) ( ) ( Re .
2
|
) Re(
) (
|
2 2 0
) Re(
) (
2 2 0

Jm
arctg t i
t i
Jm
iarctg
e Jm
e e Jm
+

+ =
= + =





22
Nhu vy, dap ung cua h thng duoi tac dng cua tng hai tin hiu s la:

) 6 . 3 . 2 ( |
) Re(
) (
cos| ) ( ) ( Re ) ( ) ( ) (
2 2
0 2 1

Jm
arctg t Jm t t t + + = + =

Tu kt qua trn cho thy, dap ung xac lp cua h thng duoi tac dng cua
tin hiu diu hoa cng la mt tin hiu diu hoa co cung tn s, nhung khac bin
d va pha voi tac dng du vao.
Su thay di cua bin d va d dich pha cua dap ung duoc dc trung bng
ham s sau:

) 7 . 3 . 2 ( ) (
... ) ( ) (
... ) ( ) (
) ( ) Re(
1
1 0
1
1 0

i p W
a i a i a
b i b i b
iJm
n
n n
m
m m
= =
+ + +
+ + +
= +

Ham ) ( i p W = duoc goi la dc tinh tn s bin d pha (DBP). Biu thuc
cua ham nay co th nhn duoc tu ham truyn bng cach thuc hin phep thay th
i p = .
Dc tinh trn duoc goi la d}c tnh bin d, boi vi modun cua no chinh la
h s bin di bin d tin hiu diu hoa o du ra so voi bin d tin hiu du vao.
La d}c tnh pha boi vi argumen cua no la d lch pha cua dap ung du ra
so voi tac dng du vao.
La dc tinh tn s boi vi ca hai dc tinh trn du phu thuc vao tn s cua
tac dng du vao. Dap ung cua h thng co th vit duoi dang:

) 8 . 3 . 2 ( )| ( arg cos| ) ( ) (
0
i W t i W t + =

Thng thuong ta su dung phuong phap m ta hinh hoc DBP. Thng dung
co cac phuong phap m ta hinh hoc.
- Dc tinh tn s bin d pha trn mt phng phuc ) ( i W , voi toa d truc thuc
=; ) ( Re ) ( i W X = va toa d truc phuc =; ) ( ) ( i W Jm Y =
- Dc tinh tn s bin d . ) ( ) ( ) ( i W i ModunW A = =
- Dc tinh tn s pha ). ( arg
) (
) (
) (

i W
X
Y
arctg = =
- Dc tinh logarit tn s (DLT). Phep logarit lg cho phep thay phep nhn bng
phep cng, diu do co nghia la lam don gian cac thao tac voi cac dc tinh tn
s.
Ta co . ) ( ) (
) (

i
e A i W = Suy ra ). ( ) ( ln ) ( ln i A i W + =
Trong thuc t thuong su dung lg, d co ty l dung d thi dc tinh thun loi
ta chon thu nguyn la dxibel (dB).
Bel - dai luong dc trung cho cng sut cua tin hiu, tuc la binh phuong
tin hiu. Trong khi do ) ( A la ty l cua cac tin hiu, chinh vi vy khi dung
DLT truoc ham lg co h s 2.




23
). ( lg 20 ) ( A L =

Truc hoanh dinh dang theo ty l cua lg va ghi gia tri cua .
Truc tung theo ty l tuyn tinh dt gia tri ham ) ( L .
Dim giao cua hai truc toa d duoc chon ung voi dim 0 ) ( = L trn truc
tung tuc la 1 ) ( = A va dim bn trai min tn s loc cua di tuong trn truc
hoanh.
Vi du:










=l
=l0 =l00
20gK
L )
0
g)=0 g)=l g)=2
dB
g)
A)=K/ , L) =20gK20g)
=l
=l0 = l00
20gK
L )

0
dB
g)
A)=K/
n
, L) =20gK20ng)



24




3. CC DAC TINH DNG LJC HC CUA CC KHAU CO BAN

Khu nguyn
h2
k h u n g c h c
Khu tch
phn
Khu vi phn Khu c bi t
K
h

u

k
h
u

c
h

i
K
h

u

d
a
4

n
g
K
h

u

k
h

n
g
d
a
4

n
g
K
h

u

t

c
h
p
h

t
-

n
g
K
h

u

t

c
h
p
h

n

t
h

c
K
h

u

v
i

p
h

t
-

n
g
K
h

u

v
i

p
h

n
t
h

c
K
h

u

v

K
h

u

s
i

u

v
i

t
K
h

u

k
h

n
g

n
h


Khu nguyn ham: la khu, khi dap ung cua no duoi tac dng co han ch
cua tin hiu du vao, sau qua trinh chuyn tip, s tin dn mt gia tri gioi han
nao do.
Khu tich phn va vi phn: la khu thuc hin phep tinh tich phn va vi
phn voi mt d chinh xac nht dinh.
Khu siu vit: la khu ma ham truyn cua no co chua toan tu P trong cac
ham siu vit ( Sin, Cos, Exp ).
Khu v ty: la khu ma ham truyn cua no co chua toan tu P trong ham
m bc v ty.
Ta xet dc tinh dng luc hoc trong min thoi gian va trong min tn s.

Min thoi gian Min tn s
1. Phuong trinh vi phn 1. Ham truyn dat W(p)
2. Ham chuyn tip h(t) 2. Dc tinh bin d pha DBP W(i)
3. Ham xung chuyn tip g(t) 3. Cac dc tinh bin d tn s, pha tn
s : A(); ().
4. Cac dc tinh Logarit bin d tn s,
Logarit pha tn s : L(); ().

So d cu truc cua khu: x(t): tin hiu vao; y(t): tin hiu ra.



25
i t- ng
X
Y





3.1 Khu khuch di

1. Phuong trinh vi phn: ) ( ) ( t kx t y = ; k - h
s khuch dai.
2. Qua trinh chuyn tip duoi tac dng cua
ham thang don vi ) t t x 1 ) ( = la ) t k t h = ) ( .
3. Dap ung duoi tac dng xung: x 9|t|, g(t)
h
/
|t| k9|t|.
4. Ham truyn:
k p X p Y p W p kX p Y = = = ) ( / ) ( ) ( ); ( ) (
5. Dc tinh BTP: k i W = ) (
6. Dc tinh BT va PT
k Jm i W A = + = = ) ( ) ( Re ) ( ) (
2 2

0
) Re(
) (
) ( arg ) ( = = =

Jm
arctg i W
7. Dc tinh Logarit
k A L lg 20 ) ( lg 20 ) ( = =

) ( Y
) ( X
) ( i W
k
) ( A

k
) (

k
) ( L

k lg 20

) (


3.2 Khu qun tnh bc 1
1. Phuong trinh vi phn: ) ( ) ( t kx t y
dt
dy
T = + ; T-
hng s thoi gian; k - h s khuch dai.
2. Qua trinh chuyn tip duoi tac dng cua ham thang
don vi ) t t x 1 ) ( = la nghim cua phuong trinh vi phn:
) t k t y y T = + ' ) ( .
Nghim gm 2 thanh phn dng nht va ring phn




26
) ( ) ( ) ( t y t y t y
r dn
+ = . Xac dinh nghim dng nht, ta co
phuong trinh dai s dc trung: ; 0 1= + TP suy ra T P / 1 =
va
T t
dn
Ce t y
/
) (

= . Nghim ring co dang . ) ( A t y
r
= Thay
nghim ring vao phuong trinh ta duoc . k A = Nhu vy:
. ) (
/ T t
Ce k t y

+ = Gia su diu kin ban du 0 ) 0 ( = = t y ,
tuc la truoc khi co tac dng nhiu h thng dang o trang
thai n dinh. T a co: ; 0 = + C k suy ra . k C = Kt qua ta
co phuong trinh chuyn tip ). 1 ( ) (
/ T t
e k t y

=
3. Ham trong luong . ) ( ) (
/ T t
e
T
k
t h t g

= ' =
4. Ham truyn:
); ( ) ( ) 1 ( p kX p Y TP = +
) 1 /( ) ( / ) ( ) ( + = = TP k p X p Y p W .
5. Dc tinh BTP:
1 1 1
) (
2 2 2 2
+

+
=
+
=

T
kT
i
T
k
iT
k
i W .
6. Dc tinh BT va PT :
1 / ) ( ) ( Re ) ( ) (
2 2 2 2
+ = + = = T k Jm i W A
) (
) Re(
) (
) ( arg ) (

T arctg
Jm
arctg i W = = = ; khi
T / 1 = thi 4 / ) ( H = .





















27


CHUONG 2: DO LUNG CC THNG S CNG NGHJ








28




29




30





31






32





















33




34




35




36








37









38




39




40




41




42




43




44




45




46




47




48




49






























B diu khin nhit d hng Rockwell ( USA)




50




51




52







53





54






V CC PHUONG PHP DO P SUT



55








56





57








58


V CC PHUONG PHP DO LUU LUNG



59

I. Do luu lung bng phuong php chnh p khng di ( Rotamet)


Hinh . Rotamet
1- ng do hinh cn; 2- gia d;
2- con quay; 4- tm chn.




















Hinh Rotamet din.
1- con quay hinh cn;
2- ng hinh tru;
3- truc cua con quay.
















60
II. DO LUU LUNG BANG PHUONG PHP CHNH P BIEN DOI


Hinh a: So d nguyn ly do. 1- ng dn; 2-tm tht dong; 3- thit bi do chnh
ap.
b: T hop h thng do.1-tm tht dong; 2- van chn;-3-thit bi phn cach; 4- ng
dn tin hiu ap sut; 5-thit bi do chnh ap; 6- thit bi chuc nng ( hin thi, diu
khin, v.v.).

Kt cu phn tu tht dng:


Hinh Thit bi tht dong.
a: ang dia chun.
b: ang ng phun chun.







Hinh Cac binh ni.
a- Binh ngung tu.
b- Binh phn cach.





a b



61








62



Do pH bng phuong php din cc

1- Du din cuc; 2- Cuc thuy tinh; 3-
Din cuc trong; 4- Din cuc so sanh; 5-
ng dn; 6- nut.













Hinh Din cuc.
a: Din cuc do.
b: Din cuc so sanh.


















63








V DO D AM



64



























CHUONG 3

THIET LAP SO DO CHUC NNG




65
DO V DIEU KHIEN TJ DNG

CC QU TRINH CNG NGHJ




I. NHNG K HIJU QUY UC CO BAN

1. TIU CHUAN ISO VE SO DO CHC NNG DO VA DIEU KHIEN
TU DONG CAC QUA TRINH CNG NGHE.

Tiu chun nay xac dinh cac h quy uoc d m ta cac chuc nng co ban
cua khi cu do va diu khin lp trn di tuong cng ngh. H thng nay chu y
chi gioi han o su m ta cac chuc nng cua thit bi chu khng xem xet cac ky
hiu quy uoc d m ta cac dc tinh cu th cua thit bi.

2. CAC DINH NGHA

Cac dinh nghia nay dung d don gian hoa su hiu bit va ung dung cua h
cac ky hiu quy uoc theo tiu chun ISO .

2.1 Dim do - dim thuc di tuong cng ngh, tai do thuc hin hoc la
co th d thuc hin phep do.

2.2 Kh c do - la co cu hoc t hop cac co cu, truc tip hay gian tip
duoc su dung d do, phan anh va (hoc) diu khin mt thng s bin di nao
do. Khai nim nay khng lin quan dn cac phn tu bn trong cua khi cu, nhu
cac din tro hoc cac ng xp cua dng h thu cp.



66




67




68




69





70





71





72





73




74



75




76






77





78





79





80









81








82

3.3 . TJ DNG HO CC THIET BJ TRAO DOI NHIJT.

1. Qu trnh cng ngh:
dx
d
F
dt
d 7

7
=
) , , ( y x f = 7


Phuong trinh Fure. o dy:
- H s dn nhit;
F- B mt truyn nhit;
X, y, z - Toa d;
- Nhit d.
Nhung dc tinh cua qua trinh:
Qua trinh nhit duoc dc trung boi su phn tan cua cac tham s. Cac tham s
thay di theo toa d va theo thoi gian.
La di tuong phi tuyn.
2. M ta toan hoc
Phuong trinh cn bng nhit:
0
0 0
=
r v
Q Q
Xet trong khoang thoi gian dt nho ta co:
| ) |( ) (
r sp sp tn tn kl kl r v
C M C M C M d dt Q Q 7 + + =
O dy:
0 v
Q va
0 r
Q - Tuong ung la luong nhit vao va ra khoi thit bi o trang thai
cn bng.
sp sp tn tn kl kl
C M C M C M ; ; - Tuong ung la khi luong va nhit dung cua kim loai, cht
tai nhit va san phm.
Gia thuyt:
Bo qua su phn tan theo chiu dai thit bi.
Nhit d o cac dim bn trong thit bi khng di.

Q
1
- Luong nhit cua san phm.
Q
2
- Luong nhit cua cht tai nhit.
C
1
- Nhit dung cua san phm.
C
2
- Nhit dung cua cht tai nhit.

Phuong trinh tinh hoc:
) 1 ( 0
0 0 1 0 1
= Q Q Q
r v
0
0 0 2 0 2
= + Q Q Q
r v

Phuong trinh dng hoc xet trong khoang thoi gian dt co dang:
) 2 ( ) ( ) (
1 1 1 1 r r v
C d dt Q Q Q 7 = ) ( ) (
2 2 2 2 r r v
C d dt Q Q Q 7 = +
Nhit d ra duoc dc trung bng gia tri trung binh trn tung doan:
) 3 ( | ) 0 ( |
1 1 1 1 v v v
B Q 7 7 + = | ) 0 ( |
1 1 1 1 r r r
B Q 7 7 + =



83
| ) 0 ( |
2 2 2 2 v v v
B Q 7 7 + = | ) 0 ( |
2 2 2 2 r r r
B Q 7 7 + =
) ) ) 4 ( | 0 0 |
2 2 1 1 r r r r
kF Q 7 7 7 7 + =
B
1
, B
2
- H s nhit tuong duong ung voi mi truong tai nhit va duoc nhn
nhit.
) , (
1 1 1
' C f B = , ) , (
2 2 2
' C f B = .
) 0 ( ),..., 0 (
2 1 r v
7 7 Nhit d ban du cua mi truong nong va lanh o du vao va du
ra;
F: b mt truyn nhit;
r v 2 1
,..., 7 7 - s gia nhit d trn don vi thoi gian o du
vao va du ra; k h s truyn nhit.
Vic chon diu kin du ( cac bin ky hiu voi chi s 0 ) co y nghia quan
trong.
Nu gia thuyt rng gia tri nhit d trung binh cua dung dich bng nhit d ra
va cac gia tri du bng khng thi cac phuong trinh (2), (3), va (4) co dang:
) 5 (
) (
) (
2 1 2 2 2 2
2
2
2 1 1 1 1 1
1
1

,
|
+ =

r r r v
r
r r r v
r
KF B B
dt
d
C
KF B B
dt
d
C
7 7 7 7
7
7 7 7 7
7


) 6 (
) (
) (
2 2 1 2 2
2
2
1 1 2 1 1
1
1

,
|
= + +

= + +

v r r
r
v r r
r
B KF KF B
dt
d
C
B KF KF B
dt
d
C
7 7 7
7
7 7 7
7

; ; ; ;
2
0
2
2
0
2
1
0
1
1
0
1
v
v
r
r
v
v
r
r

7
7

7
7

7
7

7
7
=

;
1
1
1
C
KF B
a
+
= ;
1
2
C
KF
a = ;
1
1
1
C
B
b = ;
2
2
3
C
KF B
a
+
= ;
2
4
C
KF
a = ;
2
2
2
C
B
b =
) 7 (
) ( ) ( ) ( ) (
) ( ) ( ) ( ) (
2 2 1 4 2 3
/
2
1 1 2 2 1 1
/
1

,
|
= +
= +
t b t a t a t
t b t a t a t
v r r r
v r r r



) 8 (
) ( ) ( ) ( ) (
) ( ) ( ) ( ) (
2 2 1 4 2 3
1 1 2 2 1 1
|
,
|
= +
= +
p b p a p a p
p b p a p a p
v r r
v r r



Trong tung phuong trinh du co ca 2 bin s. Giai h phuong trinh (8) cho kt
qua:
)
), ) ( ) / )( ( ) (
1
) (
, ) ( ) ( ) / )( (
1
) (
2 4 2 3 1 1
2
2
2 2 1 2 1 3
1
1
p a b a p p b p
p b p a b a p p
v v r
v v r


+ +

=
+ +

=

) )
2 4 3 1 2 4 2 1 3 1
/ ) ( ) ( , / ) ( ) ( a a a p a p a a a p a p + + = + + =
So d cu truc h thng:



84

Cach lam trn duoc ung dung khi ty l d
chnh lch nhit d cuc dai va d chnh lch
cuc tiu nho hon 2 :
2
2 1
2 1

r r
v v
r
v
7 7
7 7
7
7
tuc la khng cn phai chia
thit bi truyn nhit thanh tung doan theo
chiu dai. Nu 2

r
v
7
7
ta cn phai chia thit bi
thanh mt s doan.
S doan (n) duoc xac dinh theo biu thuc:
r
v
n
7
7

ln 44 , 1 .
Thoi gian tr co th tinh bng thoi gian dung dich chay qua tung doan
phn chia thit bi.
Xem xet phuong phap thit lp phuong trinh giai tich d tinh cac dc tinh
dng luc hoc cua thit bi truyn nhit kiu ng chum, dang thit bi nay duoc ung
dung rng ri trong cac nganh cng nghip khac nhau.


2. Cc phuong n t dng ho thit b| trao di nhit










85












86












87












88



































3..3. TJ DNG HO CC TRAM BC HOI




89

1.Qua trinh cng ngh:
Tram bc hoi thuc hin chuc nng c dc dung dich, tuc la lam tng d
dm dc cua dung dich bng cach giam luong m co trong dung dich qua con
duong bc hoi. H thng co th bao gm
mt ni ( hiu) hoc nhiu ni ( hiu) mc
ni tip nhau.
ung lich ban du duoc gia nhit tai thit
bi gia nhit 1 va dua vao ni nu 2. Trong
ni nu 2 co phn trao di nhit kiu ng
chum. Tac nhn nong ( Hoi nuoc) chim
khng gian giua cac ng, dung dich cn c
dc chim khng gian trong ng.




Nho ngun
nhit bn ngoai cp
vao thit bi, trong
thit bi tao ra hoi
thu tu ni thu nht
sang ni thu hai.
Nho su bc hoi,
nguyn liu trong
ni thu nht d
duoc giam mt
phn m, tng d
dm dc. Hoi thu
tao ra tu ni 1 la
ngun nhit cua ni 2. Hoi thu tao ra tu ni cui cung cua h thng s ngung tu
tai thit bi ngung tu 3.












Cc dng thit b| bc hoi



90








91



Yu cu v diu khin:
Dam bao cht luong cho qua trinh bc hoi.
Dam bao cung cp hoi thu cho qua trinh.
Dam bao su n dinh cua muc dung dich trong thit bi.

2.Ni bc hoi vi tu cch l di tung dng lc hc.
Cac phn tu cu thanh cua ni bc hoi:
Khoang nhit.
B mt gia nhit.
Khng gian hoi-long.
Khoang nhit bao gm mt s khu sau:
Hoi trong khoang.
Lop nuoc ngung trn b mt gia nhit.
Nuoc ngung phn duoi cua khoang nhit.
Vo kim loai.
Khi khng ngung.















92

CC SO DO TJ DNG HO HJ THNG C DAC














93
























94
3..4 TJ DNG HO QU TRINH CHUNG LUYJN

Chung luyn la qua trinh tach dung dich hn hop dng nht thanh cac cu tu
ring bit hoc thanh cac nhom cu tu nho kt qua cua qua trinh chuyn khi hai
chiu nhiu ln giua pha hoi va pha long.
Qua trinh chung luyn duoc ung dung rng ri trong cng nghip san xut
cn, du thuc vt va dc bit la hoa du. So d cng ngh thap chung nu
trn hinh 4.1a.

Hnh 4.1a. Thit b ch-ng
luyUn

HU theng thit b bao gm:
thp (column). Thp gm
hai o'n, trong o'n d-ii
l o'n ch-ng v o'n trn
l o'n luyUn. Mi o'n
bao gm met se l-yng cc
phn tu tip xic nht nh
(thng dong l cc a
chp). Hi -yc cp vo
y thp qua thit b gia nhiUt (reboiler). Bm tip liUu (Ieed pump) -a
nguyn liUu qua thit b gia nhiUt s be (preheater) nng nhiUt e cda
nguyn liUu n nhiUt e si tr-ic khi cp vo thp t'i a tip liUu. Qu
trnh chuyn khei xEy ra t'i cc a. Cht lang trn a, nhn nhiUt cda hi
t a d-ii bay ln, kt qu t'o ra l-yng hi mii t lang bay ln a trn v
l-yng lang mii do hi ng-ng to. Trong qu trnh bec hi- ng-ng to , nng e
cu tu dO bay hi -yc tng theo chiIu cao cda thp. Hi t a trn cng -yc
ng-ng to ton phn t'i condenser. Sn phEm choa trong bnh Accumulator. Met
phn sn phEm -yc -a quay tr l'i a trn cng cda thp d-ii d'ng dng hi
l-u. Nu khng c dng hi l-u, o'n luyUn s khng lm viUc v sn phEm s
khng 't nng e cao. Yu cu chYnh ei vii bi ton iIu khin thp ch-ng
luyUn l in nh cht l-yng sn phEm Onh v y.

I. M HINH TON HC CUA QU TRINH CHUNG LUYJN.

Cac ky hiu chinh d su dung:




95
G - Luu luong cac dong vt cht tinh theo khi luong (kg/h).
G
F
- Luu luong hn hop nguyn liu du (kg/h).
G

- Luu luong san phm dinh (kg/h).

G
w
- Luu luong san phm day( kg/h).
F - Luu luong hn hop nguyn liu du (kmol/h).
- Luu luong san phm dinh (kmol/h).
W- Luu luong san phm day (kmol/h).
V - Luu luong dong hoi di trong thap (kmol/h).
x
k
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long tai dia thu k (phn mol).
y
k
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha hoi tai dia thu k (phn mol).
a
k
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long tai dia thu k (phn khi luong).
v
k
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long tai dia thu k (phn th tich).


I.1- Thp chung vi tu cch l di tung t dng ho.
Thap chung luyn la di tuong diu khin phc tp vi s luong ln cac
di luong vao va ra, diu do gay ra rat nhiu kho khn cho vic nghin cu Mi
lin h trong thap duoc mo ta qua so do thong s (hinh 41b)

Cac tac dng diu chnh chu yu cua
thap chung thung duoc chn la luu
luong hoi ' va luu luong hoi luu N
Cac tac dng nhiu co th thuc nhom
kim tra duoc nhu luu luong vao dia
tip liu F, nong d cau t d bay hoi
trong dch vao X
f
, entanpi ring phan
cua hoi cap nhit i
v
, luu luong nuc
lam lnh cap vao thit b ngung tu G
h

va nhit d nuc lam lnh cap vao thit b ngung tu 7
h2
hoc nhom cac tac dng
nhiu khong kim tra duoc Nhom nay gom co nhit ton that vao moi trung
xung quanh, s thay doi hiu suat cua cac dia, cua thit b truyn nhit va cua
cac thit b khac Tuy nhin trong phan ln cac trung hop cac tac dng nhiu
nay xuat hin trong khoang thi gian dai, chinh vi vy ma khi nghin cu cac
ch d khong on dnh ngui ta thung b qua
Cac tac dng nhiu thuc nhom kim tra duoc, tuy thuc vao di tuong cu th
duoc th hin bng cac kiu khac nhau c trung hon ca, trong s cac tac
dng nhiu nay la luu luong,nong d va nhit d dung dch vao dia tip liu va
vn tc dong hoi trong thap
Cac thong s diu khin co th chn la nhit d 0, nong d pha hoi Yi va
nong d pha lng Xi trong vung kim tra, ap suat P, nong d san phm dnh Xd
va day Xo, luu luong san phm dnh D va san phm day W, nhit d san phm
dnh va san phm day, nhit d nuc lam lnh sau thit b ngung tu 7
h2
, mc
chat lng trong thap H



96
Nghin cuu mi lin h cua cac thng s trong thap duoc tin hanh trn co
so phn tich cac tinh cht tinh hoc va dng hoc cua chung.
Muc dich nghin cuu cac dc tinh tinh hoc th hin trong vic tim cac mi
lin h giua cac thng s cua qua trinh o cac ch d khac nhau va xac dinh
min bin di cho phep cua cac thng s dam bao nhn duoc san phm voi
cht luong cho truoc. Hin nay, phuong phap co ban d tinh toan cac dc
tinh tinh hoc qua trinh chung luyn la phuong phap gian d. Phuong phap
nay khng hoan thin o ch khng co kha nng su dung k thut tinh.
Diu do thuc dy cac nha nghin cuu khoi thao cac phuong phap tinh toan
giai tich, dua trn su ung dung rng ri cua may tinh din tu. Su phuc tap
trong vic thit lp cac m hinh giai tich cua qua trinh chung luyn duoc giai
thich boi s luong lon cac mi lin h qua lai giua cac thng s, su dng thoi
xay ra cua cac qua trinh - nhit, thuy dng luc va chuyn khi.

I.2 - M hnh giai tch thp chung luyn :
Mt trong s cac m hinh giai tich ph bin cua qua trinh la m hinh do
Tin s Khoa hoc I.V.Anhiximv (Nuoc Nga) d xut. Co so cua m hinh la
cac phuong trinh cn bng cht cua cu tu d bay hoi co tinh dn dng hoc
qua trinh chuyn khi trn cac dia.
Trong qua trinh tinh toan chp nhn nhung gia thuyt sau:
1) Hn hop dich cho vao thap o dang long voi nhit d si;
2) Cht long trong thit bi o nhit d si, con hoi o trang thai bo hoa;
3) Thit bi ngung tu toan phn;
4) Thap lam vic trong diu kin dng nhit;
5) Qua trinh chuyn khi trn cac dia la dng mol;
6) Su keo theo cht long tu dia duoi ln trn khng co;
7) Theo toan b din tich cua dia h s chuyn khi cuc b khng di;
8) Luong pha hoi theo chiu cao cua thap thay di khng dang k so voi
luong pha long va co th bo qua;
9) Toan b cht long trn dia tp trung vao min chuyn khi;
10) Ap sut n dinh theo chiu cao cua thap va khng thay di trong ch
d qua d;
11) Trong min chuyn khi o pha long la dy ly tuong, con o pha hoi la
khuy ly tuong;
12) Luong cht long trn dia khng thay di trong ch d chuyn tip.




97
Phuong trinh cn bng vt cht cho doan thap phn duoi dia tip liu I, co
dang sau:
Khi (1A i AI):
L
i
V W;
x
i
(1/L
i
)(Vy
i - 1
Wx
0
);
Khi (I i An):
L
i
V W - F;
x
i
(1/L
i
)(Vy
i - 1
Wx
0
- Fx
I
);
Trong do:
i - S thu tu cua dia (i 1..n).
I - S thu tu cua dia tip liu.
L
i
- Luong long chay tu dia i xung.
W- Luong san phm day.
V
i
- Luong hoi bc ln tu dia i.
F - Luong nguyn liu cp vao thap.
x
i
,y
i
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long, pha hoi tai thu i.
k
vi
- H s chuyn khi theo pha hoi trn toan b din tich huu ich cua
dia i.
k
vi
S/(1/
vi
k
i
/
Li
);
k
i
(y/x)
*
x
i
x
;
Nhung gia thuyt nu trn cho phep xem xet qua trinh o trn dia nhu la
qua trinh trao di cht khi mt th tich pha hoi chuyn dng qua lop cht
long co cung nng d.
; 1 ) /( ) (
/
1
*
1
' k
i i i i i
vi
e y y y y E


= =
Trong do y
*
i
la nng d cu tu d bay hoi, cn bng voi long co nng d x
i
; S
la din tich huu ich cua dia; E - hiu sut MerIri tinh theo pha hoi.
Y
i
y
i - 1
' k
vi
e
/
y
i
*
(1-
' k
vi
e
/
);
H s k
v
, xac dinh phu thuc vao kt cu cua dia, vao cac tinh cht hoa ly
cua cac cu tu va cac thng s cua ch d vn hanh, cho phep tinh dn t
hop cac thng s nay trong khi tinh toan dc tinh tinh hoc cua qua trinh. H
s nay co th m ta duoi dang ham don gian cua cac h s cp khi trong
pha hoi
v
va pha long
l
.
D xac dinh cac h s cp khi trn co so xu ly cac du liu thuc nghim
khi chung luyn cac dung dich hai cu tu trong cac thap dia d dua ra hang
loat phuong trinh chun s, cho phep tinh toan cac dai luong nay cho di



98
tuong cu th o dang ham cua cac tinh cht hoa ly cua cac pha va cac thng
s cua ch d vn hanh, o dang khai quat

vi

v
(y
i
,x
i
,V,L);

li

l
(y
i
,x
i
,V,L);
Vit cac phuong trinh trn theo trinh tu cac dia i1,2,..n voi cac diu kin
bin cua day thap va thit bi ngung tu va tinh dn cac phuong trinh cn bng
vt cht cua thap, ta nhn duoc h phuong trinh sau:
y
0
x
0
;
Khi 0 _ i _ I :
L
i
VW;
x
i
(1/L
i
)(Vy
i - 1
Wx
0
);
Khi I i _ n :
L
i
V W- F;
x
i
(1/L
i
)(Vy
i - 1
Wx
0
- Fx
I
);
Y
i
y
i - 1
' k
vi
e
/
y
i
*
(1-
' k
vi
e
/
);
k
vi
S/(1/
vi
k
i
/
Li
);
k
i
(y/x)
*
x
i
x
, khi i1..n;

y
i
*
y
*
(x
i
), khi i1..n;


vi

v
(y
i
,x
i
,V,L);

li

l
(y
i
,x
i
,V,L);
W F(xd -x
I
)/( y
n
- x
0
);
F - W.

H phuong trinh trn xac lp mi tuong quan cua nng d cu tu d bay hoi
trong cac pha theo chiu cao cua thap x
i
,y
i
va cac thng s ch d vn hanh
F,X
I,
,V,X, co tinh dn dng hoc chuyn khi trn cac dia. Nhu vy, h
phuong trinh nay chinh la m ta toan hoc dc tinh tinh hoc cua thap chung
luyn.
Cac thng s khng phu thuc F,X
I,
,V,X, ma gia tri dt truoc cua chung
hoan toan xac dinh ch d lam vic cua di tuong, dc trung cho vi tri cua
tung dim, dc tinh tinh hoc cua di tuong. H thng bao gm ca cac
phuong trinh phi tuyn, diu do chi ra tinh cht phi tuyn cua thap chung.
Cac dai luong x
i
,va y
i
la nghim cua h thng va co th duoc m ta nhu cac
ham dng bin cua cac toa d khai quat (ung voi cu truc cho truoc cua thap
).



99
x
i
x
i
(F,X
I,
,V,X
d
);
y
i
y
i
(F,X
I,
,V,X
d
);
Trong qua trinh thit lp m hinh toan hoc cua thap d chp nhn nhiu
gia thuyt d don gian hoa bai toan, chinh vi vy qua trinh chung luyn thuc
m ta bng h phuong trinh chua du d chinh xac. Cng nhu trong cac
truong hop tuong tu, tinh tuong hop cua m hinh voi qua trinh thuc duoc
xac lp trn co so so sanh cac du liu tinh toan va du liu thuc nghim, tin
hanh hiu chinh chun hoa gia tri cua mt loat h s trong m hinh.
D thuc hin diu do, tai thit bi trong diu kin vn hanh binh thuong
tin hanh thi nghim ma trong do ghi lai gia tri cac thng s F,x
I
,x
0
,V,V
n
,X
d
,
va phn b nng d cu tu d bay hoi trn cac dia theo chiu cao cua thap.
Trong do cac h s
v
,
L
duoc su dung la thng s d hiu chinh.
Theo tu liu cua mt s tac gia,cac h s cp khi ring co th duoc m ta
duoi dang :

vi
aV b;
Li
c;
Trong do a, b, c la cac h s xac dinh trong qua trinh hiu chinh m hinh.

I.3. Phuong php giai m hnh ton hc thp chung luyn :
- Sau khi thit lp duoc m hinh toan hoc cua thap, vn d dt ra la cn
thuc hin vic giai m hinh d bit duoc su phn b nng d cua cu tu d bay
hoi theo chiu cao cua thap va khng gian dc tinh cua cac thng s cng ngh.
- D giai mt m hinh giai tich ta co th thuc hin bng phuong phap giai
tich hoc phuong phap gn dung. Nhung, m hinh giai tich nay la mt h
phuong trinh phi tuyn, chinh vi vy ma vic di giai chinh xac nghim cua h la
khng th.
- D giai gn dung nghim cua m hinh co th ap dung nhiu phuong phap
giai nhu phuong phap lp, phuong phap chia di doan, phuong phap dy cung,
phuong phap tip tuyn.v.v.
- Tuy nhin, voi m hinh giai tich phuc tap nay thi phuong phap chia di
doan la phuong phap don gian va thich hop nht.
- Nhu d noi o trn, cac cp nghim cua h duoc m ta nhu cac ham dng
bin cua cac toa d khai quat
x
i
x
i
(F,X
I,
,V,X
d
);
y
i
y
i
(F,X
I,
,V,X
d
);
Trong do x
i
,y
i
la nng d cua cu tu d bay hoi trong pha long va pha hoi
trn tung dia.
o do ma ung voi mi mt b gia tri (F,X
I,
,V,X
d
) xac dinh thi b cac cp
nghim (x
i
, y
i
) la hoan toan xac dinh va thoa mn phuong trinh cn bng vt
cht trong toan thap
F.X
I
.X
d
W.X
0
;



100
Ap dung phuong phap chia di doan, ta chon cac gia tri x
0
la tm khoang
phn ly nghim (0; x
I
) ri thuc hin tinh dn tung cp nghim (x
i
,y
i
) tu dia s
0 ln dn dinh thap. Sau mi luot tinh, b nghim duoc kim tra bng
phuong trinh cn bng vt cht
F.x
I
- .x
d
- W.x
0
A1; (1A0,5)
Trong do 1 la mt s du nho, duoc chon la d chinh xac cua phuong phap
giai.
Mi khi b nghim chua thoa mn thi khoang phn ly nghim lai duoc
thu nho, do do x
0
s dn hi tu toi nghim chinh xac voi d chinh xac 1.
Phuong phap chia di doan co uu dim la don gian, nhung nhuoc dim
cua no la tc d hi tu chm. D khc phuc nhuoc dim nay phuong phap
nay duoc cai tin theo nguyn ly sau:
Tng s dim chia doan phn ly nghim ln (n>2);
Tinh gia tri ham tai du cac doan chia.
Kim tra doan chua nghim theo diu kin
i
1
*

i
2
0;
Trong do
i
1,

i
2
la gia tri ham tai du doan chia.
Kim tra diu kin A 1 tai hai du doan chua nghim. Nu khng thoa
mn thi lp lai tu buoc chia doan, chi dung khi diu kin A 1 duoc thoa
mn.
Nhu vy, d thy khi s dim chia tng thi tc d hi tu tng. Tuy nhin,
di voi vic giai bai toan bng lp trinh Pascal thi khng nn chon s dim
chia qua lon, vi nhu vy s dn dn s bin tng nhiu, phuc tap trong thut
giai. Vi vy, ta co th su dung phuong phap giai voi s dim chia bng 3.
Chuong trinh tinh duoc hin thuc bng ngn ngu Pascal.

I.4 - Algorit giai m hnh ton hc thp chung luyn:
ua trn co so toan hoc d trinh bay o trn, cng vic giai m hinh toan
hoc duoc thut toan hoa theo cac buoc sau va d duoc hin thuc bng ngn
ngu Pascal.
Buc 1: Cng nhu moi chuong trinh tinh toan, cng vic du tin la nhp cac
du liu ban du cn thit cho sut qua trinh tinh toan. O dy cac du liu cn
nhp la cac thng s cng ngh vn hanh nhu:
Nng d cu tu d bay hoi trong pha hoi tai dia tip liu x
I
(phn mol).
Luu luong hn hop du vao tai dia tip liu F (Kmol/h).
Luu luong hoi di trong thap V(Kmol/h).
Nng d cu tu d bay hoi trong pha hoi tai dinh thap xd (phn mol).
va cac thng s dc trung cho qua trinh chuyn khi :



101
S dia cua thap n.
in tich lam vic cua thap S (m
2
).
Cac h s a
1
,a
2
,b
1
,b
2
,c
1
,c
2
cua phuong trinh xac dinh cac h s cp khi

l
,
v
o doan chung va doan luyn.
Trong do cac thng s x
I
, F, V, x
d
, n, S duoc ly tu kt qua cua chuong trinh
tinh toan thit k thap, con cac h s a
1
, a
2
, b
1
, b
2
, c
1
, c
2
duoc chon tai tm
cua vung lam vic (sau khi m hinh d duoc tuong hop hoa thi cac h s a
1
,
a
2
, b
1
, b
2
, c
1
, c
2
chinh la kt qua cua chuong trinh tuong hop ).
Buc 2. Xac dinh khoang phn ly nghim
Thuc hin gan cac gia tri tai hai du cua khoang phn ly nghim. Nhu d
trinh bay o phn trn theo phuong phap giai chia ba doan cn thit phai co su
xac dinh khoang phn ly nghim cua thng s chon truoc x
0
(nng d cu tu
d bay hoi trong pha long tai day thap). dang nhn thy x
0
lun nm trong
khoang tu 0 dn x
I
, tuc la nng d cu tu d bay hoi trong pha long tai day
thap chi tin dn dn 0 phn mol va khng th vuot qua nng d cu tu d
bay hoi trong pha long cua hn hop du x
s
.




102

F
T

T
F
F
F
T
T
BEGIN
Nhp du liu F, V,S
x
I
,y
d
,n,a
i
,b
i
,c
i

T:0
P:x
I

x
01
: T(P-T)/3
x
02
: T2(P-T)/3
Tinh Y
n1

Tinh
1
,
2

Tinh Y
n2

1
.
2
0

1
~0
T: X
02

P: X
01

T: X
01
P: X
02

1
1
or
1
2

1
1

X
0
: X
01
Y
n
:Y
n1


X
0
:x
02

Y
n
:Y
n2

Ra X
i
,Y
i

EN
II
III
XII
VII
VI
V
IV
XI
X
IX
VIII
XVI
XV
XIV
XIII
I
ALGORIT GIAI M HINH TON HC
F.X
I
- .X
d
- W.X
0
1 ;
0 X
0
X
I
;



103
Buc 3. Thuc hin chia ba khoang phn ly nghim d tu do ung voi cac
gia tri tai cac du cua tung doan nho (coi nhu gia tri x
0
chon ) tinh ra nng
d cua cu tu d bay hoi phn b trn cac dia theo chiu cao cua thap mt
cach tuong ung. Vic tinh toan su phn b nng d trn duoc thuc hin theo
thut giai o phn sau.
Buc 4 5. Xac dinh su phn b nng d cu tu d bay hoi trong pha long
va pha hoi tai cac dia theo chiu cao cua thap.
Hai buoc nay duoc thuc hin song song voi cung mt thut giai s duoc
trinh bay o phn sau.
Buc 6. Tinh gia tri ham tiu chun.
Sau khi thuc hin tinh toan o buoc 4-5, chung ta co duoc 2 b nghim (x
i
, y
i

). Tu do, thuc hin tinh ham tiu chun
F.x
I
- .x
d
- W.x
0

tuong ung voi hai b nghim trn ta duoc cac gia tri
1
,
2
.
Buc 7 8 10 11. Tt ca cac buoc nay thuc hin vic lua chon nghim
s roi vao doan nao trong ba doan duoc chia o buoc 3. Tu do s loai ra 2/3
khoang phn ly nghim khng chua nghim.
Buc 12. Kim tra cac ham tiu chun d tinh o buoc 6 theo sai s 1 cho
phep. Nu ca hai gia tri
1
,
2
khng thoa mn diu kin nho hon sai s 1 thi
lp lai buoc 3 voi khoang phn ly d duoc thu nho 2/3 so voi truoc. Nu mt
trong hai gia tri
1
,
2
thoa mn 1 thi chuyn sang buoc tip theo.
Buc 13 14 15: Cac buoc nay thuc hin vic lua chon b nghim tuong
ung voi gia tri thoa mn o trn. Nhu vy, b nghim chon duoc chinh la su
phn b nng d theo chiu cao cua thap gn dung voi su phn b nng d
theo chiu cao cua thap o di tuong nghin cuu (voi sai s 1 cho phep).
Buc 16: In ra kt qua b nghim d chon va cac thng s cng ngh
khac.

Buc IV : Tnh nng d bng phuong php t dia ti dia.




104

F

F
T
W:F(X
d
-X
I
)/( X
d
-X
0
);
Y
0
:X
0
; :F-W;
i:0
i
A
I

v
:a
1
Vb
1
;

l
:c
1
;

v
:a
2
Vb
2
;

l
:c
2
;

L:VW;
X
i1
:(1/L)/(VY
i
Wx
0
)
L:V-;
X
i1
:(1/L)/(VY
i
- X
d
)
); / / 1 /( :
1
l i v v
k S K
i
+ =
+

) 1 (
/
*
/
1
' K
i
' K
i i
i
v
i
v
e y e y y

+
+ =
i ~ n
i i1
Buc
IV
IV
5

IV
6

IV
7
IV
4

IV
3
IV
2

IV
1
IX
11
IV
10
IV
9
X
01
: T(P-T)/3
X
02
: T2(P-T)/3
Tinh
1
,
2
VI
III
Tinh y
*
i1
, k
i1
IV
8



105
Buoc 4-5. Tinh nong d bng phuong phap t dia ti dia
Buoc nay thuc hin vic tinh toan su phn b cua nng d cu tu d bay hoi
trong pha long va pha hoi trn cac dia theo chiu cao cua thap. Dng thoi,
cng trong buoc nay co tinh toan gia tri cua cac thng s cng ngh chinh.
4.1- Sau khi d gia su chon cac gia tri nng d cu tu d bay hoi trong pha
long o day thap x
0
( buoc 3) va dua trn phuong trinh cn bng vt cht cho
toan thap, ta tinh toan cac gia tri sau:
W F(x
d
- x
I
)/ (x
d
-x
0
);
F - W;
Tu 4.2 dn 4.7- Thuc hin vic lua chon tinh toan cac thng s cng ngh
duoi dy cho doan chung va doan luyn

vi
a
i
V b
i
;

li
c
i
(i 1,2)
L
1
W V;
L
2
V- ;
Doan chung:
) /( ) / 1 (
0 1
Wx 'y L x
i i
+ =
+
;
Doan luyn:
) /( ) / 1 (
1 d i i
Dx 'y L x =
+
;
4.8- Tinh toan cac gia tri trn duong cn bng k
i1
,
*
1 + i
y
4.9- Tinh h s chuyn khi k
vi
S/(1/
vi
k
i
/
Li
);
4.10- Tinh nng d cu tu d bay hoi trong pha hoi o dia trn
y
i
y
i - 1
' k
vi
e
/
y
i
*
(1-
' k
vi
e
/
);
4.11- Lp lai tinh toan tu 4.3 d tinh tip nng d cu tu d bay hoi trong
pha long va pha hoi tai cac dia cao hon cho dn dinh thap.
Ta d thy, d giai duoc m hinh theo algrit giai trn doi hoi phai co
phuong phap trong vic lua chon cac nng d cn bng cua cu tu d bay
hoi x,y khi tinh toan thap va thit bi ngung tu. Duong cn bng cua h thng
cn tylic - nuoc trong dai rng cua nng d, th hin tinh khng tuyn tinh
rt r net. dua trn cac kt qua nghin cuu cua Xtabnhicov.V.H va Sugancov
.X toan b duong cn bng co th chia thanh 7 doan.

S
T
Gioi han
doan
Phuong trinh m phong



106
T u
oi
Tr
n
x phn mol k- h s
1 0.0 0.0
025
12.86 x 12.86
2 0.0
025
0.0
20
x /
(1.32x0.0793)
0.0793/(1.32x
0.0793)
2

3 0.0
20
0.3
50
x/ (1.48x
0.0792)
0.0792/(1.48x
0.0792)
2

4 0.5
30
0.5
50
0.395x 0.4552 0.395
5 0.5
50
0.6
65
0.5087x
0.3927
0.5087
6 0.6
65
0.8
20
0.6548x
0.2956
0.6548
7 0.8
20
0.8
941
0.8313x 0.1508 0.8313

1. Kim d|nh s tuong hp cua m hnh vi di tung nghin cu
Tiu chun tuong hp:
Trong qua trinh thit lp m hinh toan hoc cua thap d chp nhn nhiu gia
thuyt d don gian hoa bai toan, chinh vi vy qua trinh chung luyn thuc m
ta bng h phuong trinh chua du d chinh xac. Cng nhu trong cac truong
hop tuong tu, tinh tuong hop cua m hinh voi qua trinh thuc duoc xac lp
trn co so so sanh cac du liu tinh toan va du liu thuc nghim, tin hanh
hiu chinh chun hoa gia tri cua mt loat h s trong m hinh.
D thuc hin diu do, tai thit bi trong diu kin vn hanh binh thuong tin
hanh thi nghim ma trong do ghi lai gia tri cac thng s F,x
I
,x
0
,V,V
n
,xd, va
phn b nng d cu tu d bay hoi trn cac dia theo chiu cao cua thap.
Trong do cac h s
v
,
L
duoc su dung la thng s d hiu chinh.
Theo tu liu cua mt s tac gia, cac h s cp khi ring co th duoc m ta
duoi dang :

vi
aV b;
Li
c;
Trong do a,b,c la cac h s duoc xac dinh trong qua trinh hiu chinh m hinh.
Theo phuong phap do MLMandenstein d xuat, s hiu chnh nay duoc
thc hin bng cach nh cac phuong trinh cua mo hinh tim s phan b ly thuyt
cua nong d cau t d bay hoi trong pha lng theo chiu cao cua thap Gia tr
cua cac thong s ch d lam vic F, x
f
, x
d,
x
0
, ' lay t cac d liu thc nghim
tuong ng Cac gia tr ban dau cua h s cap khi ring
li
va
vi
duoc tinh ng



107
vi cac diu kin trung binh cua qua trinh trong thap chung luyn cong nghip
theo cac phuong trinh chun s
Bng cach thay doi cac h s a
i
,b
i
, c
i
(i12) cua h s cap khi ring
li

va
vi
trong hai qua trinh chung va luyn d dt duoc mc d trung khp cua
phan b nong d cau t d bay hoi tinh toan
tt
i
x vi nong d cau t d bay hoi
thc nghim x
tn
i
theo chiu cao cua thap, do dt duoc gia tr ti thiu cua tiu
chun tuong hop mo hinh toan hc vi di tuong thc
Tiu chun kim tra mc d tuong hop co th chn la phuong sai cua s
chnh lch gia phan b tinh toan va phan b thc nghim.
J 1/(m - 1) ; | |
2
1
tn
i
m
i
tt
i
x x

=

tng d chinh xac v gia tr cua cac thong s cong ngh chinh, thi tiu
chun kim tra mc d tuong hop duoc chn la .

y y J
tn
- ( 10
0
4
=
2
0
)
tt
); ( 10 ) (
2 2
1
1
tt
n
tn
n
tt
i
n
i
tn
i
y y y y + +

=

Trong do n la s dia cua thap.
S di cac h s to day thap va dnh thap duoc lay khac nhau la vi s
chnh lch nong d cau t d bay hoi ti hai dia ln ti xap x 10
2

Nhu vy, vic di tim
li
,
'i
d chuyn thanh vic giai bai toan ti uu co
dng .
J(a
i
,b
i
,c
i
) min y y
tn

0
4
( 10 |
2
0
)
tt
)|; ( 10 ) (
2 2
1
1
tt
n
tn
n
tt
i
n
i
tn
i
y y y y + +

=

Phuong php giai ti uu:

Ham J J(a
i
,b
i
,c
i
) khong tuyn tinh va co th co mt s dim cc tiu
Trong s nhng cc tiu do, can tim gia tr cc tiu phu hop vi cac dc tinh vt
ly cua qua trinh
giai quyt bai toan ti uu nay, ta s dung phuong phap don hinh
(Simplex)
Chuong trinh vit bng ngn ngu Pascal ung voi cac du liu sau :
Thap chung ct :
- S dia N 50 (dia);
- Duong kinh thap 1,2 (m);
- in tich lam vic S 0,84 (m
2
);
- Luu luong hn hop du F 77 (kmol/h);
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long o hn hop du X
F
0,177
(phn mol);
- Nng d cu tu d bay hoi trong pha long o san phm dinh X
d
0,87
(phn mol);
- Luu luong hoi di trong thap V 300 ( Kmol/h);




108
Kt qua giai thu duoc: a
1
3,54; a
2
1,2; b
1
21; b
2
-150; c
1
1200; c
2

800;
Voi sai s thuc t 1 0,4981.
Nhu vy sau khi thuc hin vic tuong hop hoa m hinh giai tich voi di
tuong nghin cuu thi vic giai m hinh cho phep ta bit duoc su phn b
nng d cu tu d bay hoi trong pha long va pha hoi trn tung dia theo chiu
cao cua thap cng nhu bit duoc khng gian dc tinh cua cac thng s cng
ngh quan trong voi sai s so voi di tuong nghin cuu la nho hon 5.

1.7 Khao st d}c tnh tinh hc cua thp chung luyn

D tng hop h tu dng diu chinh qua chinh cng ngh, ta cn khao
sat cac dc tinh tinh hoc cua di tuong tu dng hoa. Trn co so do lua chon
cac knh diu chinh va xac dinh h s khuych dai cho cac knh lua chon.
Vi du xet cho thap chung ct cn voi cac s liu ban du d nu trong phn
lp m hinh.
a- S ph thuc cua luu lung san phm dinh (D), luu lung cn tht
thot o dy (W
0
.X
0
)v ty l tn hao cn (Pt) vo luu lung hoi di
trong thp (V):
Luu luong hoi di trong thap la mt dai luong dung d m ta dong vt
cht o th hoi di trong thap do do no anh huong nng sut san phm dinh.
Voi mt thap chung co cac kich thuoc hinh hoc d xac dinh, thi luu luong
cu tu d bay hoi di trong thap ti l thun voi tc d pha hoi di trong thap.
Trong qua trinh lam vic cua thap, vn tc hoi di trong thap (hoc luu
luong hoi V) co th diu chinh duoc. No phu thuc vao nhit luong cua hoi
dt cung cp cho day thap vi vy ta co th coi luu luong hoi di trong thap la
dai luong diu chinh trong qua trinh vn hanh thap.
O dy ta khao sat luu luong hoi di trong thap V trong min ( 360 318
kmol/h ) ung voi F77 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol; Xd0,873 phnmol.
Qua khao sat trn d thi (hinh 4) ta thy, khi luu luong hoi V tng s dn
dn luu luong san phm dinh tng, phn trm hao tn cn Pt tng. Luu
luong cn tht thoat theo san phm day W
0
.x
0
tng. Nu tip tuc tng V dn
gia tri V
max
nao do thi luu luong san phm dinh dat gia tri cuc dai va cac dai
luong tn hao Pt, W
0
.x
0
dat dn gia tri min. Nu tip tuc tng V luu luong
san phm dinh giam. Cac dai luong tn hao Pt, W
0
.x
0
tng rt nhanh.
Diu nay hoan toan phu hop voi ly thuyt va d dang duoc ly giai nhu sau :
Theo phuong trinh cn bng vt cht cho doan luyn thi V L. Khi ta
tng V, ma luong hi luu L khng di tng dng thoi theo phuong
trinh cn bng vt cht cho toan thap F W ( F const ) khi tng
keo theo W giam W.x
0
giam, tn hao Pt giam.



109
Tuy nhin khi luu luong hoi V tng dn V
max
tuc la d chnh lch ap sut
giua cac dia qua lon xay ra hin tuong sc do do nng d dinh thap giam
nhanh chong, nng d san phm day tng cac dai luong W.x
0
, Pt tng.
Nhu vy vic khao sat khng nhung cho ta bit duoc mi quan h dinh
tinh giua cac thng s cng ngh ma con kim nghim lai ly thuyt. Hon nua
vic khao sat con cho ta bit mi quan h dinh luong giua cac thng s khao
sat. ung voi F77 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol;Xd 0,873 phnmol.
Khi luu luong hoi V di trong thap bin thin 1 trong vung khao sat thi
luu luong san phm dinh bin thin theo h s k
1
:
- 40 k
1
1 ();
Luu luong cn tht thoat theo san phm day W.x
0
bin theo h s k
2
:
- 0,7 k
2
150 ();
Ti l phn trm tn hao cn Pt bin thin theo h s k
3
:
- 0,7 k
3
150 ();
Qua vic phn tich cac duong dc tinh ta co th rut ra kt lun cho vic
diu chinh luu luong hoi di trong thap (do chinh la vic diu khin su cung
cp hoi dt cho day thap) la:
Trong qua trinh vn hanh luu luong hoi nn n dinh o gia tri xp xi gia tri
cuc dai d duoc tinh toan.
Ngoai ra cac h s ti l d bit rt cn thit cho vic tng hop h thng
diu khin tu dng dng b cua thap chung.
S ph thuc cua luu lung san phm dinh (P), luu lung cn tht thot o
dy (w.x
0
)v ty l tn hao cn (p
t
)

vo luu lung hoi di trong thp (V)
(F77 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol; X
d
0,873 phnmol)






















2
3
1
1,2


1,0


0,8


0,6


0,4


0,2


0,0
16


15


14


13


12


11

10
1,8


1,5


1,2


0,9


0,6


0,3

0,0

V (kmol/h)

W
0
.x
0
Pt
(kmol/h) (kmol/h)

306 308 310 312 314 316 318



110

Hinh 4
Duong 1: Su phu thuc cua luu luong san phm dinh vao luu luong hoi di trong thap V
Duong 2: Su phu thuc cua luu luong cn tht thoat o day W.x
0
vao luu luong hoi di
trong thap V
Duong 3: Su phu thuc cua ty l tn hao cn Pt vao luu luong hoi di trong thap V


b- Khao st S ph thuc cua luu lung san phm dinh (D),luu lung cn tht thot
o dy (W.x
0
)v ty l tn hao cn (Pt )vo luu lung hn hp du (F):

- Luu luong hn hop du F la luu luong hn hop cn nuoc di vao thap tai
dia tip liu cua thap tinh ch, dng thoi cng la luu luong san phm day cua
thap aldehyt. o do F phu thuc vao nng sut, hiu sut cua cac qua trinh
chung ct truoc do. F la mt dai luong dung d tai du vao cua dia tip liu
cua thap. o do su bin thin cua no anh huong rt lon cac dong vt cht di
trong thap. Vi vy vic khao sat su anh huong cua luu luong hn hop du F
dn cac dai luong quan tm trn d tu do dua ra nhung kt lun cho vic diu
chinh F. O dy ta khao sat su bin thin cua F trong min lam vic ( 45 75
Kmol/h) ung voi V 300 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol; X

0,873 phnmol.
- Qua d thi ta thy khi luu luong hn hop du F tng dn dn luu luong
san phm dinh tng dng thoi cac dai luong tn hao Pt, W.x
0
cng tng
theo. Muc d phu thuc dinh luong giua cac thng s nhu sau:
- Cu tng F ln 1 trong vung khao sat thi cac dai luong khao sat ln luot
bin thin theo cac ty s sau : 0,6 k
1
1,3 ; 0,4 k
2
1,6; 0,4 k
3
1,4
Tu do ta thy rng nn vn hanh luu luong du vao F o gia tri lon nht co th
ung voi ti l tn hao cho phep d dat duoc nng sut san phm dinh cao
nht.









1












3
2
1
1,2

1,0

0,8

0,6

0,4

0,2

0,0
1,8

1,5

1,2

0,9

0,6

0,3

0,0



16

15

14

13

12

11

10
F
(Kmol/
45 50 55 60 65 70 75 Kmol/h
W
0
.x
0
Pt
kmol/h kmol/h ()




111
Hinh 5 S ph thuc cua luu lung san phm dinh (P), luu lung cn tht
thot o dy (w.x
0
) v ty l tn hao cn (p
t
) vo luu lung hn hp du (F)
(V300 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol; X0,873 phnmol)
Duong 1: Su phu thuc cua luu luong san phm dinh vao luu luong hn hop
du F
Duong 2: Su phu thuc cua luu luong cn tht thoat o day W.x
0

vao luu luong hn hop du F
ung 3. S phu thuc cua ty l ton hao con Pt vao luu luong hon hop dau F
c- Khao st s ph thuc cua luu lung san phm dinh (D), luu lung cn tht
thot o dy (W.x
0
)v ty l tn hao cn (Pt) vo nng d cu tu d bay hoi trong
hn hp du (X
F
):

- Cng nhu luu luong hn hop du F, nng d cu tu d bay hoi trong pha long
tai dia tip liu x
F
phu thuc vao hiu sut cua cac qua trinh cng ngh truoc tinh ch. Nhung
khac voi F, nng d x
F
la dai luong cuong d vi vy vic diu chinh no theo y mun la rt kho
khn do do trn thuc t nguoi ta khng diu chinh nng d x
F
ma coi no nhu la mt tac dng
nhiu. anh huong cua su bin thin nng d x
F
tac dng rt lon dn nng d cu tu d bay hoi
tai day (x
0
) va dinh thap (x
d
). Vi vy cn phai khao sat anh huong nay d tu do co dinh huong
diu khin cac thng s khac nhm n dinh cht luong san phm cng nhu dam bao giam
thiu tn hao.
- O dy ta khao sat x
F
bin thin trong min ( 0,17 0,2 phn mol ) ung voi V
300 kmol/h; F 77 kmol/h; xd 0,86 phn mol. Qua d thi ta thy khi x
F
tng thi luu luong
san phm dinh va cac dai luong tn hao W.x
0
,Pt du tng. Su phu thuc dinh luong cua
chung duoc xac dinh nhu sau:
- ng voi 1 tng x
F
trong min khao sat thi cac dai luong khao sat bin di
theo cac ti l sau: 0,7 k
1
1,15; 0,9 k
2
50; 0,92 k
3
90;
Vy khi nng d x
F
tng thi nn tng luu luong san phm dinh (tuc la giam luong
hi luu) d giam tn tht qua san phm day.
















3
2
1
1,2

1,0

0,8

0,6

0,4

0,2

0,0
1,8

1,5

1,2

0,9

0,6

0,3

0,0



16

15

14

13

12

11

10
X
I
(phn
W.x
0
Pt
(kmol/h) (kmol/h) ()
0,170 0,175 0,180 0,185 0,190 0,195 0,200 phnmol




112

Hnh : S ph thuc cua luu lung san phm dnh (P),luu lung cn tht thot dy
(W.x

)v ty l tn hao cn (p
t
)

vo nng d cu t d bay hoi trong hn hp du (X
f
)
(V300 Kmol; F77 Kmol; X
d
0,86 phnmol)
ung 1. S phu thuc cua luu luong san phm dnh P vao nong d dau vao X
f

ung 2. S phu thuc cua luu luong con that thoat day Wx
0
vao nong d dau vao X
f

Duong 3: Su phu thuc cua ty l tn hao cn Pt vao nng d du vao X
I



D- Khao st s ph thuc cua luu lung san phm dinh (D), luu lung cn tht thot o
dy (W.x
0
) v ty l tn hao cn pt vo nng d cu tu d bay hoi trong san phm
dinh (X
d
):

- Nng d cu tu d bay hoi trong pha hoi o san phm dinh la dai luong rt quan
trong. No chinh la cht luong san phm cn sau khi tinh ch. Vi vy, vic dam bao cng nhu
n dinh cht luong san phm la mt yu cu co tinh quyt dinh dn hiu qua kinh t trong san
xut cn. Thuc t trn cho thy cn thit phai khao sat su anh huong cua cac thng s cng
ngh dn cht luong cht luong san phm nhu th nao.
- O dy ta khao sat su bin thin cua nng d san phm dinh X
d
trong min yu
cu ( 0,85 0,88) ung voi V300 Kmol/h; F77 Kmol/h; X
I
0,178 phnmol;
- Qua d thi ta thy khi nng d san phm dinh X
d
tng keo theo luu luong san
phm dinh giam cac dai luong tn hao W.x
0
, Pt tng. Su phu thuc dinh luong giua cac
thng s khao sat nhu sau :
- Cu tng X
d
1 trong min khao sat thi cac dai luong khac bin thin theo cac
h s ti l sau: - 0,1 k
1
40 ; 0,1 k
2
150; 0,3 k
3
150;
'y nong d san phm dnh X
d
khong nn vn hanh mc qua ln ma nn chn trong
vung 0,850,875 phan mol, bi vi s bin thin nong d trong vung nay nm vung ton hao
cho phep va luu luong san phm dnh thay doi khong dang k









3
1
1,2

1,0

0,8

0,6

0,4

0,2


1,8

1,5

1,2

0,9

0,6

0,3

0,



16

15

14

13

12

11

10
W.x
0
Pt
(kmol/h) (kmol/h) ()




113











Hnh 7. S pho thuc cda lu l%ng sn phEm Dnh (D), lu l%ng can tht thot y
(W.x

)vu t lU tn hao can Pt

vuo nang cu tu dO bay hi trong sn phEm Dnh (X
d
)
('300 Kmol/h, F77 Kmol/h, X
f
0,178 phnmol),
V-ng 1: Su pho thuec cda l-u l-yng sn phEm Onh vo nng e sn phEm Onh X
d

V-ng 2: Su pho thuec cda l-u l-yng cn tht thot y W.x
0
vo nng e sn phEm Onh
X
d

V-ng 3: Su pho thuec cda t lU tin hao cn Pt vo nng e sn phEm Onh X
d








3..4.2 CC SO DO TJ DNG HO QU TRINH CHUNG LUYJN






3
2
Y
d

0,850 0,855 0,860 0,865 0,870 0,875 0,880 (phnmol)



114











115











116















117












118











119






7. Di tung hc: Tt nghip Dai hoc, Cao dng khi k thut.
8. Ni dung kim tra kin thc khi kt thc: Cac ni dung d hoc.



120
L thuyt:
- Khai nim v tu dng hoa cac qua trinh cng ngh
- Xy dung h thng tu dng hoa cac qua trinh cng ngh
- Cac chuc nng co ban cua h thng tu dng hoa cac qua trinh cng ngh
Thc hnh:
Kim tra va danh gia hoc vin v kin thuc h thng diu khin tu dng hoa
theo yu cu d ra.
Mc lc

D muc Trang

Chuong 1: NHNG KHAI NIEM CO BAN VE TU DONG HOA.
1.1 Dinh nghia v tu dng hoa.
1.2 Phn loai tu dng hoa
1.3 Danh gia muc d tu dng.
1.4 Hiu qua cua tu dng hoa.
1.5 Tinh hoc va dng luc hoc cua diu chinh
1.6 Phuong phap nghin cuu h thng tu dng tuyn tinh hoa
1.7 Cac dc tinh dng luc hoc cua cac khu co ban

Chuong 2: DO LUONG CAC THNG SO CNG NGHE.

2.1 Nhung khai nim co ban trong do luong. Danh gia sai s phep
do. D chinh xac cua dung cu do. Xu ly kt qua do.
2.2 Nguyn ly do cac thng s cng ngh co ban.
2.3 Lp rap va vn hanh cac thit bi do luong cng ngh.

Chuong 3: THIET LAP SO DO CHC NNG DO VA DIEU
KHIEN TU DONG CAC QUA TRINH CNG NGHE.
3.1 Ky hiu quy uoc so d chuc nng do va diu khin tu dng cac
thng s cng ngh theo ISO.
3.2Tu dng hoa qua thit bi trao di nhit.
3.3 Tu dng hoa qua trinh bc hoi.
3.4 Tu dng hoa qua trinh chuyn khi.


4

4
5
10
11
12
14
24

27

27

33
48

65

65

82
89
94
9. Ti liu tham khao:
|1|. Bai giang Tu dng hoa cac qua trinh cng ngh. TS. Nguyn Minh
H. Truong Dai hoc Bach khoa Ha ni. 2004.



121
|2|. Process Control. INSTRUMENT ENGINEERS. Bela G. Liptc,
Kristzta Venczel. Chilton book company.1995
|3|. Chemical Engineering. J F Richardson, G Peacock. Volume 3
Chemical & Biochemical Reactors.
10. Nguoi bin soan: TS. Nguyn Minh H Truong Dai hoc Bach khoa Ha ni