www.truongthi.com.

vn

Mn Ton

HNH HC KHNG GIAN

Trong phn ny, ngh ngi c xem li cc nh ngha v nh l trong sch gio khoa Hnh hc lp 11, hai chng, quan h song song v quan h vung gc. Trong chng ny, chng ti nu ln mt s dng ton c bn thng gp, gip ch cho k thi i hc ca hc sinh.

BI I

BI TON THIT DIN

Thit din l giao ca mt mt phng vi mt khi a din hoc mt khi trn. Bi ton thit din l bi ton tm hoc dng giao . tm thit din ca mt mt phng vi mt khi a din, ta tm giao tuyn ca mt phng vi cc mt ca khi a din. Thit din thu c thng l mt a gic. I. V d luyn tp. V d 1: Cho hnh lp phng ABCDABCD cnh a. Gi K l trung im ca cnh BC, I l trung im ca cnh CD. a) Hy dng thit din to bi mt phng (AKI) vi hnh lp phng. b) Tnh din tch thit din theo a. e) Tm t s th tch ca hai khi a din to thnh do mt phng (AKI) ct hnh lp phng, bit t s b hn mt. Li gii C B A D M

L P
J B

I N C H
D A

a) Ni AK ko di ct DC ko di ti J. Ni IJ ct CC ti L v ct DD ti M. Ni AM v KL. T gic AKLM l t gic phi dng. D thy AKLM l hnh thang (KL // AM). b) Do K l trung im ca BC, nn C l trung im ca JD, T : KC =

1 1 1 AD = a; LC = MD. 2 2 2

www.truongthi.com.vn

Mn Ton

T I h IH CD, H l trung im ca CD v IH =

1 1 CC = a. Do IH l 2 2

ng trung bnh trong hnh thang CLMD, nn ta c: 2. IH = a = CL + DM = 3CL CL =

a 2 , DM = a. 3 3

Nh vy: KL =

KC 2 + CL2 =
AM = 2.KL =

a2 a2 13 + = a 4 9 6

2 13 a. 6

T J h JN AM trong mt phng (AKI). Ta c DN AM, do JD vung gc vi mt phng ADDA. JN ct KL ti im P. PN chnh l chiu cao ca hnh thang thit din. Ta c PN =

1 JN. 2

Xt tam gic vung ADM, ta c DN.AM = AD. DM.

2 a. a AD.DM 2a 3 Nh vy DN = . = = AM 2 13 13 a 6
Xt tam gic vung JDN, vung ti D. Ta c JN2 = JD2 + DN2 = 4a2 +

4a 2 56a 2 = 13 13 14 13 a.

Vy JN =

2 14 13

a v PN =

Do vy, din tch thit din l: S=

1 13 2 13 1 (KL + AM). PN = a+ 2 6 6 2
14 2 a (n v din tch). 4

14 a. 13 a

S=

c) Thit din chia hnh lp phng thnh hai phn, trong , phn nh hn l chp ct tam gic ADM.KCL.

1 V1 = Vchp ct = h.(B + B '+ BB '); y h = CD = a, B l din tch 3

tam gic ADM. B l din tch tam gic KCL. Ta c: B =

a2 1 1 2 AD. DM = . a. a= 2 2 3 3
B =

1 a a a2 1 KC. CL = . . = 2 2 2 3 12
2

www.truongthi.com.vn

Mn Ton

V1 =

1 a 2 a 2 a 2 7a 3 + + a. = 3 3 12 6 36
29 3 V 7 . a . Do 1 = 36 V2 29

V th tch hnh lp phng cnh a bng a3, nn th tch phn cn li

V2 =

V d 2. Cho hnh lng tr ng ABC.A1B1C1 y l tam gic u cnh a, ng cao bng h. M l im nm trn ng cho AB1 ca mt ABB1A1 sao cho AM: MB1 = 5: 4. Gi () l mt phng qua M, song song vi hai ng thng A1C v BC1. 1) Xc nh thit din to bi mt phng () v hnh lng tr. 2) Gi s mt phng () ct CC1 ti im N. Hy tnh t s Li gii 1) K CJ // BC1. Ta thy mt phng () song song vi mt phng (A1CJ). V vy cc giao tuyn ca hai mt phng () v (A1CJ) vi cc mt bn v mt y ca lng tr l song song vi nhau. Ni A, J ct AB ti I; Ta c I l trung im ca AB. Nh vy cch dng thit din cn tm l: A1 D B1 M A I G C N L C1

CN ? C1N

E B

Qua M k ng thng song song vi A1I, ct AB ti E v ct A1B1 ti D. T E k EG // IC (G BC); t G k GN // BC1 (N CC1), t N k NL // A1C, L A1C1. Ni DL, Thit din thu c l ng gic DEGNL. 2) Do cch dng, ta c

CN CG IE = = C1N BG EB
Theo gi thit, ta c

(1) MA 5 = MB1 4

www.truongthi.com.vn

Mn Ton

a + IE 5 MA AE AI + IE 2 = = = = 4 MB1 B1D A1B1 A1D a IE

T

5 a (a - IE) = + IE 4 2 a a a a , do EB = = . 3 2 3 6

hay 5a - 5IE = 2a + 4IE IE = Nh vy

CN IE = = 2. C1N EB

II. Bi tp t gii 1. Cho hnh chp t gic S.ABCD c y ABCD l hnh thoi vi AC = 4a, BD = 2a. ng cao SO = h, O = AC BD. T A h mt phng (P) vung gc vi SC, ct SB, SC, SD ln lt ti B, C, D. a) Hy dng thit din ca (P) vi chp. b) Tm quan h gia h, a tam gic BCD l tam gic u. Gi : mt phng (P) ct mt phng (ABCD) theo giao tuyn B1C1 qua A, B1 (BC), C1 (AD). Ta c B1C1 // BC. Do vy tam gic BCD u khi v ch khi tam gic B1C1D u. p s h = 2 3a . 2. thi i hc Lut H ni (1999) Cho hnh chp tam gic u SABC c chiu cao h v y ABC l tam gic u cnh a. Qua cnh y AB dng mt phng vung gc vi cnh SC. Hy tnh din tch thit din to thnh theo a v h. p s: S =

3a 2 h 4 a 2 + 3h 2

3. Cho t din u ABCD cnh a. 1) Gi s I l mt im thay i trn cnh CD. Hy xc nh v tr ca I din tch tam gic IAB nh nht. 2) Gi s M l im thuc cnh AB. Qua M dng mt phng song song vi AC v BD. Mt phng ny ct cc cnh AD, DC, CB ln lt ti N, P, Q. T gic MNPQ l hnh g ? Xc nh v tr ca M din tch t gic (MNPQ) ln nht. p s: 1) I l trung im CD. 2) MNPQ l hnh bnh hnh; M l trung im ca AB. 4. i hc s phm thnh ph H Ch Minh (2000). Cho hnh chp t gic u S.ABCD vi y l hnh vung ABCD c cnh bng a, mt bn to vi mt y ca hnh chp mt gc 60o. Mt phng

www.truongthi.com.vn

Mn Ton

(P) cha cnh AB v ct SC, SD ln lt ti M v N. Cho bit gc to bi mt phng (P) vi mt y hnh chp l 30o. 1) T gic ABMN l hnh g? Tnh din tch t gic ABMN theo a. 2) Tnh th tch hnh chp SABMN theo a. p s: 1) ABMN l hnh thang cn, i tng ABMN =

3a 2 3 (n v din tch). 8

2) VSMNAB =

3a 3 (v th tch). 16

10