Không gia đình (Quyển 1)

KHÖNG GIA ÀÒNH 1
KHÖNG GIA ÀÒNH
Hector Malot
http://ebooks.vdcmedia.com
Hector Malot 2
MUÅC LUÅC
CHÛÚNG 1: ÚÃ LAÂNG .................................................................................................................... 3
CHÛÚNG 2 : VÔNH BIÏÅT NGÖI NHAÂ CUÃA MAÁ....................................................................... 17
CHÛÚNG 3 : ÀI KHÙÆP ÀOÁ ÀÊY................................................................................................ 34
CHÛÚNG 4 : NGÛÚÂI BAÅN ÀÊÌU TIÏN CUÃA TÖI..................................................................... 49
CHÛÚNG 5 : TUYÏËT VAÂ CHOÁ SOÁI ........................................................................................... 61
CHÛÚNG 6 : ÀÏËN PARIS........................................................................................................... 79
CHÛÚNG 7 : MÖÅT TAY CHUÃ ..................................................................................................... 84
CHÛÚNG 8 : GIA ÀÒNH LY TAÁN............................................................................................... 97
KHÖNG GIA ÀÒNH 3
CHÛÚNG 1: ÚÃ LAÂNG
Töi laâ möåt àûáa treã ngûúâi ta nhùåt àûúåc.

Nhûng cho túái luác taám tuöíi töi vêîn tûúãng rùçng töi coá möåt
ngûúâi meå búãi vò möîi luác töi khoác laåi coá möåt ngûúâi àaân baâ nheå nhaâng
öm siïët töi trong hai caánh tay vaâ ru töi khiïën nûúác mùæt töi ngûâng
chaãy.
Khi töi ài nguã khöng bao giúâ baâ khöng àïën öm hön töi vaâ khi
gioá thaáng mûúâi hai laâm tuyïët daán chùåt vaâo caác têëm kñnh cûãa söí
trùæng xoáa, baâ nùæm lêëy hai baân chên töi vaâ cûá ngöìi sûúãi êëm chên töi
trong hai baân tay baâ, vûâa haát cho töi nghe möåt baâi haát maâ àïën nay
töi coân nhúá loäm boäm vaâi cêu. Khi töi caäi nhau vúái möåt àûáa baån baâ
laåi baão töi kïí cho baâ nghe nhûäng nöîi buöìn cuãa töi àïí tòm lúâi an uãi
hoùåc thûâa nhêån töi coá lyá.
Bùçng vaâo nhûäng caái àoá vaâ nhiïìu caái khaác nûäa nhû caách baâ
noái vúái töi, nhòn töi, vuöët ve töi, mùæng töi möåt caách tròu mïën, töi tin
rùçng baâ laâ meå töi.
Vaâ àêy laâ vò sao töi biïët baâ khöng phaãi meå töi.
Laâng töi, noái cho àuáng hún, laâng núi töi àûúåc nuöi daåy, goåi laâ
Chavanon, möåt trong nhûäng laâng ngheâo nhêët úã miïìn Trung nûúác
Phaáp.
Àêët rêët baåc maâu, muöën gùåt haái töët phaãi boán phên hoùåc cho
thïm chêët caãi taåo àêët maâ úã trong nûúác khöng coá. Vò thïë ngûúâi ta
chó gùåp (hoùåc ñt ra laâ úã thúâi kyâ töi noái àïën) rêët ñt caánh àöìng caây cêëy
trong khi tröng thêëy nhiïìu vuâng mïnh möng moåc toaân coã thaåch
thaão vaâ cêy àêåu kim. Hïët vuâng àêët toaân buåi cêy laåi àïën vuâng àêët
truöng.
ÚÃ àuáng vaâo möåt nïëp gêëp cuãa vuâng àêët àoá, trïn búâ möåt doâng
suöëi laâ nhaâ töi, núi töi söëng nhûäng nùm àêìu tiïn cuãa cuöåc àúâi. Cho
Hector Malot 4
àïën luác taám tuöíi töi khöng bao giúâ tröng thêëy àaân öng úã trong nhaâ
naây, tuy thïë meå töi khöng goáa chöìng, chöìng baâ laâ thúå àeäo àaá chûa
trúã laåi quï hûúng lêìn naâo kïí tûâ khi töi àïën tuöíi hiïíu biïët àûúåc
nhûäng gò xaãy ra quanh mònh. Chó thónh thoaãng öng múái gûãi baån beâ
vïì laâng vaâi mêíu tin.
- Maá Barberin naây, öng nhaâ baâ khoãe, öng êëy nhúâ töi baão baâ laâ
cöng viïåc vêîn chaåy töët vaâ chuyïín tiïìn cho baâ àêy naây. Chó coá thïë.
Öng Barberin úã Paris lêu thïë ta àûâng tûúãng vò öng khöng
thên tònh vúái vúå öng maâ öng úã Paris do cöng viïåc àoâi hoãi. Khi naâo
giaâ öng seä vïì úã vúái baâ vúå giaâ cuãa öng, vaâ vúái söë tiïìn ky coáp àûúåc hoå
seä traánh àûúåc ngheâo khöí.
Möåt buöíi chiïìu thaáng mûúâi möåt, möåt ngûúâi àaân öng dûâng laåi
trûúác haâng raâo nhaâ chuáng töi vaâ hoãi töi coá phaãi àêy laâ nhaâ maá
Barberin khöng.
Töi múâi öng ta vaâo.
Öng àêíy raâo vaâ chêåm bûúác vïì phña nhaâ töi.
Töi chûa nhòn thêëy ai lêëm buân bï bïët àïën thïë. Haâng maãng
buân phuã tûâ chên lïn àïën àêìu öng khiïën ngûúâi ta hiïíu ngay öng àaä
ài trïn nhûäng con àûúâng rêët xêëu trong thúâi gian khaá daâi.
Nghe tiïëng chuáng töi maá Barberin chaåy ra.
- Töi mang tin tûâ Paris vïì àêy.
- A! Trúâi úi! - Maá Barberin kïu lïn. - Tai vaå àïën vúái Jeáröme
röìi!
- Phaãi àêëy, sûå thûåc laâ öng nhaâ ta bõ thûúng, chùæc seä queâ mêët
thöi. Hiïån giúâ öng êëy àang nùçm bïånh viïån. Töi nùçm caånh giûúâng
öng êëy nïn khi ra viïån öng êëy nhúâ töi qua nhaâ nhùæn giuâm. Töi
khöng úã laåi àûúåc àêu vò coân ba dùåm nûäa phaãi ài.
Maá Barberin muöën biïët kyä hún beân múâi öng ta úã laåi ùn töëi.
Maá baão àûúâng xêëu vaâ nghe noái trong rûâng coá choá soái, saáng mai haäy
ài.
Öng ngöìi xuöëng trong goác loâ sûúãi vûâa ùn vûâa kïí cho chuáng töi
nghe tai naån àaä xaãy ra thïë naâo: öng Barberin bõ giaân giaáo àöí àeâ
KHÖNG GIA ÀÒNH 5
beåp nûãa ngûúâi vaâ vò khöng chûáng minh àûúåc taåi sao öng cêìn phaãi
àûáng úã núi xaãy ra tai naån nïn nhaâ thêìu khöng chõu böìi thûúâng möåt
àöìng naâo.
- Con ngûúâi töåi nghiïåp êëy khöng gùåp may röìi, öng ta noái, boån
laáu caá thò tòm ngay àûúåc caách kiïëm lúâi nhûng öng nhaâ baâ thò khöng
àûúåc caái gò hïët. Tuy nhiïn töi khuyïn öng êëy kiïån tay thêìu khoaán.
Maá Barberin àõnh ài Paris.
Saáng höm sau chuáng töi xuöëng laâng hoãi yá kiïën muåc sû. Öng
muåc sû viïët thû cho cha tuyïn uáy úã bïånh viïån öng Barberin nùçm
vaâ vaâi höm sau nhêån àûúåc traã lúâi noái rùçng maá Barberin khöng cêìn
lïn Paris chó cêìn gûãi möåt moán tiïìn lïn cho chöìng thöi àïí öng ài
kiïån nhaâ thêìu.
Ngaây laåi ngaây, tuêìn laåi tuêìn cûá thïë tröi qua, nhiïìu thû gûãi
vïì, thû naâo cuäng yïu cêìu gûãi tiïìn thïm, laá thû cuöëi cuâng noái rùçng
nïëu khöng coá tiïìn thò baán con boâ Roussette ài..Chó nhûäng ngûúâi àaä
söëng úã thön quï múái hiïíu àûúåc caãnh khöën quêîn àau thûúng trong
ba chûä "Baán con boâ". Thûåc tïë duâ ngheâo tuáng àïën mêëy, gia àònh
àöng àïën mêëy ngûúâi nöng dên vêîn vûäng têm khöng lo àoái nïëu nhaâ
coá möåt con boâ caái.
Maá Barberin vaâ töi àaä nhúâ con boâ caái cuãa chuáng töi maâ söëng
no àuã, cho túái têån luác êëy töi hêìu nhû coá bao giúâ ùn thõt àêu.
Vúái laåi chuáng töi yïu con boâ lùæm.
ÊËËy thïë maâ nay phaãi xa noá röìi.
Möåt öng laái àïën nhaâ chuáng töi, sau khi xem ài xem laåi
Roussette vaâ nhùæc ài nhùæc laåi haâng trùm lêìn laâ con boâ naây khöng
thñch húåp vúái öng, khöng baán laåi àûúåc cho ai, khöng coá sûäa, cuöëi
cuâng múái noái laâ bùçng loâng mua nhûng chó laâ vò loâng töët muöën giuáp
maá Barberin maâ thöi.
Roussette hònh nhû am hiïíu nhêët àõnh khöng chõu ra khoãi
chuöìng.
- Ra phña sau noá àuöíi noá ra. - Ngûúâi laái noái vaâ àûa töi caái roi.
- Laâm thïë khöng àûúåc. - Maá Barberin baão.
Hector Malot 6
Maá cêìm lêëy súåi dêy dùæt, nheå nhaâng baão con boâ:
- Ra naâo, ra naâo, cö gaái àeåp.
Vaâ Roussette khöng chöëng laåi nûäa, ra túái àûúâng caái ngûúâi laái
buöåc noá àùçng sau chiïëc xe.
Thïë laâ hïët sûäa, hïët bú. Buöíi saáng möåt mêíu baánh, buöíi chiïìu
khoai têy ùn vúái muöëi.
Sau àoá khöng bao lêu àïën ngaây thûá ba beáo; nùm ngoaái vaâo
ngaây naây maá Barberin àaä laâm cho töi möåt bûäa tiïåc coá baánh xeâo,
baánh têím böåt raán, töi ùn nhiïìu àïën nöîi maá rêët sung sûúáng.
Nhûng luác êëy chuáng töi coân Roussette nïn coá sûäa àïí têím böåt
vaâ coá bú cho vaâo chaão.
Tuy nhiïn maá Barberin àaä laâm töi ngaåc nhiïn; maá xin haâng
xoám nhaâ naây möåt cheán sûäa, nhaâ kia möåt miïëng bú, thïë laâ àïën trûa
vïì töi thêëy maá àang àöí böåt vaâo möåt chiïëc chaão bùçng àêët.
- Ö naây coá caã böåt cú aå. - Töi vûâa noái vûâa bûúác laåi gêìn.
- Àuáng àêëy beá Reámi cuãa maá aå. Thïë ngûúâi ta laâm gò vúái böåt
naâo? - Maá Barberin nhòn töi hoãi.
- Laâm baánh.
- Gò nûäa?
- Quêëy böåt.
- Gò nûäa naâo?
- Öi trúâi... con cuäng khöng biïët nûäa..- Con biïët höm nay laâ
ngaây thûá ba beáo chûá, ngaây cuãa baánh xeâo vaâ baánh raán maâ...
- Öi, maá Barberin!
- Maá àaä thu xïëp sao cho ngaây thûá ba beáo àöëi vúái con khöng
àïën nöîi tïå quaá. Nhòn vaâo thuâng xem naâo?
Töi hùng haái nhêëc nùæp thuâng lïn, thêëy úã trong coá sûäa, bú vaâ
ba quaã taáo.
- Àûa trûáng cho maá. - Maá noái. - Trong khi maá àêåp trûáng con
goåt taáo nheá.
KHÖNG GIA ÀÒNH 7
Khi böåt àaä nhaâo xong maá Barberin àùåt chiïëc liïîn trïn tro
noáng, thïë laâ chó coân àúåi àïën chiïìu nûäa thöi vò vaâo bûäa töëi chuáng töi
múái ùn baánh xeâo vaâ baánh raán.
Cuöëi cuâng nïën àûúåc thùæp lïn.
- Nhoám lûãa ài con. - Maá Barberin baão töi.
Khöng cêìn phaãi nhùæc töi àïën lêìn thûá hai.
Chùèng mêëy chöëc ngoån lûãa àuâng àuâng böëc lïn öëng khoái, aánh
saáng chêåp chúân cuãa noá toãa khùæp gian phoâng.
Maá Barberin nhêëc chiïëc chaão raán treo trïn tûúâng xuöëng àïí
noá lïn trïn ngoån lûãa.
- Àûa maá bú naâo.
Maá cùæt ñt bú bùçng àêìu con dao boã vaâo chaão.
AÁi chaâ! Thúm thêåt laâ thúm!
Tuy nhiïn duâ têåp trung chuá yá àïën mêëy ài nûäa töi vêîn nghe
nhû coá bûúác chên ngoaâi sên.
Ai coá thïí àïën vaâo giúâ naây nhó?
Möåt chiïëc gêåy chaåm vaâo ngûúäng cûãa, cûãa múã tung ra.
Möåt ngûúâi àaân öng bûúác vaâo, nhúâ aánh saáng ngoån lûãa töi thêëy
öng ta mùåc möåt chiïëc aáo búâ-lu trùæng tay chöëng möåt chiïëc gêåy to.
- ÚÃ àêy àang laâm tiïåc àêëy aâ? Cûá yïn! - öng ta noái bùçng möåt
gioång thö löî.
- A! Trúâi úi! - Maá Barberin kïu lïn, àùåt maånh chiïëc chaão
xuöëng àêët.
Röìi cêìm lêëy caánh tay töi baâ àêíy töi vïì phña ngûúâi àaân öng
àang dûâng laåi trïn ngûúäng cûãa:
- Àêy laâ cha con.
Töi laåi gêìn àïí hön öng nhûng öng lêëy àêìu chiïëc gêåy ngùn töi
laåi.
- Thùçng naây laâ thùçng naâo àêy?
Hector Malot 8
Öng bûúác mêëy bûúác vïì phña töi, chiïëc gêåy vêîn giú lïn laâm töi
luâi laåi.
- AÂ ra caác ngûúâi laâm tiïåc ngaây thûá ba beáo. - Öng ta noái. - Suáp
gò àêëy?
- Chùèng coá suáp gò caã. Chuáng töi coá chúâ öng àêu.
Öng ta nhòn quanh:
- Bú naây, haânh naây. - öng noái. - Böën nùm cuã haânh vúái miïëng
bú laâ coá moán suáp ngon röìi coân gò. Ta boác haânh ài.
Maá Barberin vöåi laâm theo yïu cêìu cuãa chöìng trong khi öng ta
ngöìi vaâo chiïëc ghïë daâi úã goác loâ sûúãi.
Töi khöng daám rúâi núi chiïëc gêåy àaä àûa töi túái. Dûåa vaâo baân,
töi nhòn kyä ngûúâi khaách múái túái naây.
Àoá laâ möåt ngûúâi àaân öng àöå nùm mûúi tuöíi mùåt thö neát àanh
laåi, àêìu ngoeåo sang vai phaãi sau chêën thûúng vûâa röìi.
- Baâ àõnh nêëu suáp cho chuáng töi vúái mêíu bú naây chûá gò?
Tûå mònh bûng chiïëc àôa trïn coá miïëng bú öng ta àöí toåt miïëng
bú vaâo trong chaão.
Hïët bú, coân gò laâ baánh xeâo nûäa cú chûá.
Giaá nhû vaâo luác khaác hùèn töi phaãi xoát xa vúái tai hoåa naây lùæm
nhûng luác naây yá nghô ngûúâi àaân öng êëy laâ cha töi chiïëm cûá caã têm
höìn töi.
Töi chûa bao giúâ tûå hoãi mònh möåt caách cuå thïí thïë naâo laâ möåt
ngûúâi cha, nhòn con ngûúâi böîng nhiïn tûâ trïn trúâi rúi xuöëng naây töi
caãm thêëy súå haäi.
- Maây àûâng àûáng im thïë, öng ta noái, ài maâ doån àôa lïn baân ài
chûá.
Töi vöåi vêng lúâi. Suáp àaä nêëu xong. Maá Barberin muác suáp ra.
Àïën luác àoá öng ta múái ra baân ngöìi vaâ bùæt àêìu ùn, chó thónh
thoaãng múái dûâng laåi nhòn töi.
Töi hoang mang quaá ùn khöng nöíi.
KHÖNG GIA ÀÒNH 9
- Bònh thûúâng noá coá ùn ñt nhû thïë naây khöng?

- AÂ, vêîn thïë àêëy.
- Kïå xaác noá! Giaá nhû noá khöng ùn thò caâng töët!
Dô nhiïn töi khöng noái gò, maá Barberin cuäng vêåy, maá cûá ài laåi
quanh baân chùm chuá phuåc vuå chöìng.
- Maây khöng àoái aâ? - öng ta hoãi töi.
- Khöng aå.
- Thïë thò ài nguã ài, vaâ nguã ngay ài.
Giöëng nhû trong àa söë nhaâ nöng dên, cùn bïëp cuãa chuáng töi
cuäng àöìng thúâi laâ phoâng nguã.
Töi vöåi vaâng thay quêìn aáo ài nguã. Nhûng nguã àûúåc hay
khöng laåi laâ möåt chuyïån khaác. Töi khöng buöìn nguã! Ngûúâi àaân öng
êëy laâ cha töi! Thïë thò taåi sao öng àöëi vúái töi nghiïåt ngaä nhû thïë?
Daán muäi vaâo tûúâng töi cöë xua àuöíi nhûäng yá nghô trïn maâ
khöng àûúåc.
Sau möåt luác töi nghe coá ngûúâi àïën gêìn giûúâng töi.
Nghe tiïëng bûúác chên chêåm chaåp, keáo lï vaâ nùång nïì töi nhêån
ra ngay khöng phaãi maá Barberin.
Möåt húi thúã noáng höíi lûúát trïn toác töi.
- Maây nguã chûa? - Möåt gioång ngheân ngheån hoãi töi.
Töi cêín thêån khöng traã lúâi.
- Noá nguã röìi, maá Barberin noái, noá coá thoái quen nùçm xuöëng laâ
nguã, öng coá thïí noái àûúåc.
Coá leä töi phaãi noái laâ töi chûa nguã, nhûng töi khöng daám.
- Vuå kiïån cuãa öng àïën àêu röìi? - Maá Barberin hoãi.
- Thua röìi! Caác quan toâa àïìu baão rùçng löîi úã töi.
Noái àïën àêy öng àêëm möåt caái xuöëng baân.
Hector Malot 10
- Kiïån thua, öng noái tiïëp, tiïìn mêët, queâ quùåt, àoái ngheâo. Nhû
thïë chûa àuã, vïì àïën àêy laåi coân thêëy möåt àûáa treã con nûäa. Baâ haäy
giaãi thñch cho töi vò sao khöng laâm theo lúâi töi baão?
- Vò töi khöng thïí laâm àûúåc. Ngûúâi ta khöng thïí boã möåt àûáa
treã nuöi bùçng chñnh sûäa mònh.
- Coá phaãi con baâ àêu.
- Cuöëi cuâng töi cuäng muöën laâm theo lúâi öng baão àêëy nhûng
àuáng luác êëy thò noá öëm, khöng phaãi luác àem noá àïën traåi treã vö thûâa
nhêån àûúåc.
- Thïë noá khoãi khi naâo?
- Sau trêån öëm àoá laåi àïën trêån khaác, noá ho ghï lùæm, thùçng beá
töåi nghiïåp, ho àïën laâm naát loâng ngûúâi ta ra àûúåc. Chùèng phaãi vò ho
maâ thùçng Nicolas cuãa chuáng ta àaä chïët àêëy û? Töi tûúãng nhû àem
noá lïn tónh noá cuäng seä chïët nhû thïë.
- Nhûng sau àoá?
- Thúâi gian cûá dêìn tröi.
- Noá lïn mêëy röìi?
- Lïn taám.
- Thò noá seä àïën núi noá phaãi àïën vaâo luác lïn taám.
- A! Jeáröme, öng khöng àõnh laâm àiïìu àoá àêëy chûá?
- Ai ngùn caãn àûúåc töi naâo?.
Coá möåt luác im lùång vaâ töi thúã àûúåc, xuác àöång laâm töi ngheån
ngaâo àïën tùæc thúã.
Chùèng mêëy chöëc maá Barberin noái tiïëp:
- Paris àaä laâm öng thay àöíi röìi!
- Coá leä thïë. Nhûng coá àiïìu chùæc chùæn laâ noá àaä laâm töi queâ.
Laâm sao kiïëm söëng bêy giúâ? Ta àêu coân tiïìn nûäa. Chùèng leä trong
khi mònh khöng coá gò ùn laåi coân phaãi nuöi thïm möåt àûáa treã khöng
phaãi con mònh?
- Noá laâ con töi.
KHÖNG GIA ÀÒNH 11
- Chùèng phaãi con baâ cuäng nhû khöng phaãi con töi vêåy. Noá
khöng phaãi möåt àûáa treã con nhaâ nöng. Töi àaä nhòn noá trong bûäa
töëi: noá mong manh lùæm.
- Àoá laâ möåt àûáa treã trung hêåu. Sau naây noá seä laâm viïåc cho
chuáng ta.
- Nhûng trong khi chúâ àúåi ta phaãi laâm viïåc àïí nuöi noá.
- Nïëu cha meå noá àoâi thò sao?
- Nïëu thïë hùèn hoå àaä ài tòm noá. Coá leä hoå àaä chïët.
- Nhûng hoå coân söëng thò sao? Möåt ngaây kia hoå àïën hoãi ta thò
sao?
- Ta àûa hoå àïën traåi treã chûá sao? Thöi töi àïën chaâo Francois
àêy.
Cûãa ra vaâo múã ra röìi àoáng laåi. Öng ta ài mêët.
Thïë laâ töi nhoãm dêåy, goåi maá Barberin.
Maá chaåy àïën chên giûúâng töi.
- Maá khöng àïí con ài àïën traåi treã vö thûâa nhêån chûá?
- Khöng, beá Reámi cuãa maá aå.
Vaâ maá öm hön töi, ghò chùåt lêëy töi trong hai caánh tay.
Sûå êu yïëm cuãa maá laâm töi can àaãm lïn.
- Thïë ra con àaä nghe thêëy hïët nhûäng àiïìu Jeáröme noái röìi û?
- Vêng, maá khöng phaãi maá con, öng êëy khöng phaãi cha con.
Töi khöng noái hai cêu trïn bùçng cuâng möåt gioång, búãi vò nïëu
nhû töi khöí têm biïët maá khöng phaãi meå töi, töi laåi mûâng vò biïët
öng ta khöng phaãi cha töi.
- Coá leä maá nïn cho con biïët sûå thêåt thò hún. - Maá Barberin
noái. Khöng ai biïët meå con laâ ai caã. Baâ coân söëng hay khöng cuäng
khöng ai biïët.
Möåt buöíi saáng úã Paris trïn àûúâng ài laâm Jeáröme.qua àaåi löå
Breteuil vaâ nghe thêëy tiïëng treã con khoác. Tiïëng khoác nhû vùèng ra
tûâ möåt khe cûãa vûúân. Luác àoá vaâo thaáng hai. Öng laåi gêìn vaâ thêëy
Hector Malot 12
möåt em beá nùçm trïn ngûúäng cûãa. Jeáröme rêët luáng tuáng beân bïë beá
àïën súã caãnh saát. ÚÃ súã caãnh saát ngûúâi ta múã taä loát beá ra trûúác lûãa
sûúãi. Àoá laâ möåt em beá khoaãng nùm saáu thaáng, taä loát chûáng toã em
laâ con nhaâ giaâu coá. Öng caãnh saát giaãi thñch coá leä beá bõ ngûúâi ta ùn
cùæp röìi boã àêëy. Öng cuäng noái seä gûãi beá àïën traåi treã nhùåt àûúåc nïëu
khöng ai nhêån tröng nom beá. Cha meå em beá thïë naâo cuäng ài tòm,
coá ngûúâi tröng nom beá thò hoå seä troång thûúãng. Jeáröme beân noái
muöën nhêån tröng nom beá, hoå trao beá cho öng. Maá cuäng coá möåt àûáa
con trai bùçng tuöíi êëy. Thïë laâ maá trúã thaânh meå con. Con maá chïët,
maá caâng gùæn boá vúái con hún. Maá quïn hùèn con khöng phaãi con ruöåt
cuãa maá. Khöng may Jeáröme khöng quïn. Ba thaáng sau thêëy cha
meå con khöng tòm con, öng àaä muöën àem con vaâo traåi treã.
- Öi! Àûâng vaâo traåi treã! - Töi kïu lïn.
- Con seä khöng ài traåi treã. Jeáröme khöng phaãi ngûúâi aác, chó
taåi buöìn phiïìn ngheâo khoá laâm öng ta àêm ra nhû thïë maâ thöi.
Chuáng ta seä laâm viïåc, caã con cuäng seä laâm viïåc.
- Vêng, maá muöën gò con laâm nêëy. Miïîn laâ àûâng vaâo traåi treã.
Sau khi öm hön töi maá quay mùåt töi vaâo tûúâng. Töi muöën
nguã nhûng vò quaá xao àöång nïn khöng sao nguã àûúåc.
Töi khöng muöën ài traåi treã... Töi súå öng Barberin... Cuöëi cuâng
thò töi cuäng nguã àûúåc vaâ nguã suöët àïm. Saáng höm sau àöång taác
àêìu tiïn cuãa töi laâ nhòn quanh àïí biïët chùæc chùæn laâ hoå khöng àem
töi ài.
Suöët buöíi saáng Barberin khöng noái gò vúái töi caã vaâ töi bùæt àêìu
tin rùçng öng ta àaä quïn kïë hoaåch cuãa mònh.
Àïën giûäa trûa thò öng ta baão töi àöåi muä ài theo öng.
Töi súå quaá àûa mùæt vïì phña maá Barberin. Maá tröåm lêëy tay ra
hiïåu baão töi cûá yïn têm.
Thïë laâ töi lïn àûúâng.
Tûâ nhaâ töi àïën laâng khaá xa, ài böå phaãi mêët haâng tiïëng àöìng
höì. Suöët trong tiïëng àöìng höì àoá Barberin khöng hïì noái vúái töi möåt
lêìn naâo.
Öng ta ài trûúác, khêåp khaâ khêåp khiïîng, thónh thoaãng laåi

quay laåi nhòn xem töi coá ài theo khöng..aång ta àûa töi ài àêu? Cêu
hoãi naây laâm töi lo lùæng, töi nghô àïën boã tröën.
Vúái muåc àñch àoá töi cöë chêìn chûâ laåi sau.
Töi àõnh khi naâo úã xa öng ta töi seä nhaãy xuöëng höë, öng ta seä
chõu khöng toám àûúåc töi.
Àêìu tiïn öng ta bùçng loâng baão töi ài àùçng sau, nhûng chùèng
mêëy chöëc öng àoaán ra yá àõnh cuãa töi nïn nùæm lêëy cöí tay töi.
Cûá thïë chuáng töi ài vaâo laâng.
Khi ài qua quaán caâ-phï, coá ngûúâi goåi Barberin vaâ múâi öng ta
vaâo. Barberin nùæm tai töi, àêíy töi ài trûúác, vaâ khi chuáng töi àaä vaâo
trong quaán, öng àoáng cûãa laåi. Trong khi öng ngöìi úã möåt chiïëc baân
vúái öng chuã quaán caâ phï, töi túái ngöìi bïn loâ sûúãi.
ÚÃ goác àöëi diïån núi töi ngöìi coá möåt cuå giaâ cao lúán rêu baåc
trùæng, mùåc möåt böå quêìn aáo rêët kyâ quùåc. Bïn caånh cuå coá ba con choá:
möåt con choá böng trùæng, möåt con choá baác-be àen vaâ möåt con choá caái
con nom vûâa ranh ma vûâa dõu daâng.
Trong khi töi ngùæm cuå giaâ, Barberin thò thêìm chuyïån troâ vúái
öng chuã quaán. Öng ta baão öng chuã quaán laâ chuáng töi tûâ laâng lïn
tòm öng xaä trûúãng àïí nhúâ öng naây yïu cêìu traåi treã traã cho öng ta
tiïìn trúå cêëp nuöi töi.
Àoá laâ àiïìu maá Barberin yïu cêìu àûúåc öng chöìng àêy...
Cuå giaâ cuäng nghe tuy laâm ra veã khöng nghe thêëy gò. Böîng
nhiïn cuå chó tay vïì phña töi vaâ hoãi Barberin:
- Thùçng beá naây laâm öng vûúáng vñu û? Vaâ öng tûúãng rùçng
chñnh quyïìn seä traã cho öng tiïìn trúå cêëp û?
- Chûá coân gò nûäa! Noá khöng coá cha meå, töi nuöi noá, vêåy phaãi
coá ngûúâi chi tiïìn cho noá chûá?
- Töi khöng baão laâ khöng nhûng töi tin laâ öng khöng àaåt àûúåc
àiïìu öng yïu cêìu.
Hector Malot 14
- Thïë thò noá seä vaâo traåi treã, chùèng coá luêåt naâo bùæt noá phaãi úã
trong nhaâ töi caã.
- Ngaây xûa öng àaä bùçng loâng nhêån noá vïì, coá nghôa àaä cam kïët
giûä noá.
- Töi khöng giûä noá nûäa.
- Coá leä coá thïí coá caách giuä noá ra àûúåc, maâ biïët àêu coân kiïëm
chaác àûúåc chuát gò nûäa àêëy öng aå. - Cuå giaâ noái sau möåt laát suy nghô.
Rúâi chiïëc ghïë dûåa cuãa mònh cuå túái ngöìi trûúác mùåt Barberin..-
Àïí töi nhêån noá, cuå noái, töi thuï noá. Möîi nùm töi traã öng hai mûúi
phrùng. Giaá cao àêëy vaâ töi traã trûúác.
- Nïëu töi giûä noá, traåi treã coá thïí traã töi möîi thaáng hún mûúâi
phrùng.
- Thïë nïëu traåi treã àaáng leä àïí öng giûä laåi àem noá cho ngûúâi
khaác thò sao, thïë laâ öng chùèng àûúåc gò hïët, trong khi vúái töi öng chó
viïåc àûa tay ra.
Cuå giaâ luåc tuái lêëy ra möåt tuái tiïìn bùçng da lêëy ra böën àöìng baåc
baây lïn baân vaâ laâm chuáng kïu lanh canh.
- Cuå thûã nghô xem, Barberin kïu lïn, möåt ngaây naâo àoá àûáa beá
têët phaãi coá cha meå! Luác àoá ai nuöi noá hùèn seä coá lúâi. Nïëu khöng tñnh
àïën chuyïån àoá haâ têët töi àaä nhêån tröng nom noá.
Cêu noái cuãa Barberin laâm töi gheát öng ta thïm chuát nûäa.
- Thò chñnh vò öng khöng tröng mong gò úã cha meå noá, cuå giaâ
noái, nïn öng múái àuöíi noá.
Cuå ranh maänh nhòn Barberin.
- Àûáa beá naây seä ài cuâng vúái töi, cuå noái, töi giaâ röìi, sau möåt
ngaây mïåt nhoåc, thúâi tiïët xêëu, töi thûúâng coá nhûäng yá nghô u aám, noá
seä laâm töi vui lïn. Noá seä tham gia gaánh haát cuãa xi-nho Vitalis.
- Gaánh haát cuãa cuå úã àêu?
- Xi-nho Vitalis laâ töi, coân gaánh haát, àêy.
Noái röìi cuå múã aáo mùng-tö lêëy ra möåt con vêåt kyâ laå àang aáp
ngûúâi vaâo ngûåc cuå.
Töi khöng biïët goåi con vêåt kyâ quaái naây laâ gò vò àêy laâ lêìn àêìu
tiïn töi nhòn thêëy noá.
- A! Con khó xêëu xñ! - Barberin kïu.
Tiïëng àoá laâm töi hïët ngaåc nhiïn búãi vò tuy chûa nhòn thêëy
con khó bao giúâ ñt nhêët töi cuäng àaä nghe noái túái.
- Àêy laâ ngaâi Joli - Coeur. Baån úi haäy chaâo ài naâo.
Joli - Coeur àûa baân tay kheáp chùåt lïn möi vaâ gûãi chuáng töi
möåt caái hön.
- Bêy giúâ, - vûâa noái cuå Vitalis vûâa àûa tay vïì phña con choá
böng trùæng, - öng Capi àêy seä hên haånh giúái thiïåu caác baån öng vúái
cûã toåa kñnh mïën.
Nghe lïånh, con choá böng àûáng ngay dêåy, bùçng hai chên sau,
khoanh hai chên trûúác laåi trûúác ngûåc, cuái chaâo chuã mònh thêåt
thêëp. Hai con choá kia, nhòn chùm chùm vaâo Capi cuäng lêåp tûác
àûáng lïn, möîi con giú möåt chên ra trûúác tûåa nhû àûa tay cho ngûúâi
ta bùæt, bûúác saáu bûúác ra trûúác röìi luâi ba bûúác ra sau, cuái chaâo.
- Capi, cho ta biïët mêëy giúâ röìi.
Capi khöng khoanh tay nûäa, laåi gêìn chuã vaåch aáo mùng-tö luåc
trong tuái aáo gi-lï löi ra möåt caái àöìng höì quaã quyát, nhòn vaâo mùåt
àöìng höì röìi suãa lïn hai tiïëng to sau àoá àïën ba tiïëng nhoã hún.
Quaã luác àoá laâ hai giúâ ba khùæc.
- Töët. Bêy giúâ àïì nghõ con múâi naâng Dolce ra nhaãy cho chuáng
ta xem naâo.
Capi lêåp tûác luåc tuái aáo veát cuãa chuã löi ra möåt àoaån dêy thûâng.
Noá ra hiïåu cho Zerbino, con choá baác-be nhoã, thïë laâ con naây ra àûáng
ngay trûúác mùåt Capi. Capi beân neám cho noá möåt àêìu dêy vaâ hai con
bùæt àêìu quay dêy. Dolce lao vaâo voâng quay vûâa nhaãy vûâa nhòn chuã.
Roä raâng laâ hoåc troâ cuå Vitalis thêåt nûåc cûúâi vaâ cûá ài chúi suöët
nhû thïë hùèn phaãi thuá võ, nhûng nïëu ài theo hoå töi phaãi xa maá
Barberin.
Hector Malot 16
- Bêy giúâ, cuå Vitalis noái tiïëp, trúã laåi cöng viïåc cuãa chuáng ta.
Töi traã öng ba mûúi phrùng.
- Böën mûúi.
Bùæt àêìu baân baåc. Cuå Vitalis ngùæt lúâi:
- Thùçng beá ngöìi àêy chùæc chaán lùæm, cho noá ài ra ngoaâi sên
chúi ài.
Àöìng thúâi cuå laâm hiïåu cho Barberin.
- Phaãi àêëy, öng naây noái, ra sên chúi ài bao giúâ tao goåi haäy
vaâo.
Töi ài ra sên, ngöìi trïn möåt taãng àaá suy nghô. Söë phêån töi
àang àûúåc quyïët àõnh àêy.
Laånh vaâ lo lùæng laâm töi run lïn cêìm cêåp. Cuöåc baân baåc keáo
daâi khaá lêu. Cuöëi cuâng töi tröng thêëy möîi möåt mònh Barberin. Öng
ta ra tòm töi àïí giao cho cuå Vitalis chùæc?
- Naâo, ài vïì nhaâ naâo. - öng ta noái.
Vïì nhaâ û? Khöng phaãi xa maá Barberin û?
Töi muöën hoãi nhûng khöng daám.
- Mûúâi phuát trûúác khi túái nhaâ, Barberin dûâng laåi:
- Maây maâ kïí laåi möåt lúâi naâo maây nghe thêëy, öng ta vûâa noái
vûâa veáo maånh tai töi, thò maây seä phaãi traã giaá àùæt àêëy. Liïåu höìn!.
CHÛÚNG 2 : VÔNH BIÏÅT NGÖI NHAÂ CUÃA MAÁ
- Naâo! Thïë öng xaä trûúãng baão thïë naâo naâo?

- Maá Barberin hoãi khi chuáng töi vïì túái nhaâ.
- Khöng gùåp. Mai chuáng töi quay laåi.
Nhû thïë laâ Barberin àaä tûâ boã giao keâo mua baán cuãa laäo ta.
Suöët doåc àûúâng töi àaä nhiïìu lêìn tûå hoãi ài vïì nhaâ nhû thïë naây liïåu
laäo coá giúã troâ mûu meåo gò khöng, cêu noái vûâa röìi cuãa laäo phaá tan
moåi nghi ngúâ.
Nhûng saáng höm sau, khi tónh dêåy töi khöng thêëy maá
Barberin àêu caã.
- Maá àêu?
- Maá ra laâng, chiïìu múái vïì.
Sûå vùæng mùåt naây laâm töi lo lùæng. Barberin nhòn töi veã rêët laå.
Böîng nhiïn töi thêëy cuå Vitalis vaâ mêëy con choá ài vaâo.
AÂ ra thïë! Cuå àïën àoán töi, Barberin baão maá ra laâng àïí maá
khöng baão vïå àûúåc töi.
- Öi, xin cuå, cuå àûâng mang chaáu ài!
Vaâ töi oâa lïn khoác nûác núã.
- Naâo naâo, cêåu con trai cuãa öng, cuå noái vúái töi thêåt dõu daâng, úã
vúái öng chaáu khöng khöí àêu, laåi àûúåc úã bïn mêëy àûáa hoåc troâ rêët
ngöå cuãa öng, chaáu tiïëc caái gò cú chûá?
- Maá Barberin!
- Kiïíu gò thò maây cuäng khöng úã laåi àêy, Barberin vùån tai töi
noái, hoùåc laâ cuå àêy hoùåc laâ traåi treã, maây choån thûá naâo thò choån.
- Khöng, maá Barberin cú!
Hector Malot 18
- Thùçng beá naây coá tònh, laâ dêëu hiïåu töët. Thöi ta vaâo viïåc!
Noái röìi cuå baây lïn baân taám àöìng nùm phrùng, Barberin vú
luön vaâo tuái laäo.
- Àûa goái quêìn aáo cuãa noá cho noá, naâo lïn àûúâng. Reámi! Ài
trûúác con Capi.
Töi caãm thêëy cuå Vitalis nùæm lêëy cöí tay töi.
Barberin ài vaâo nhaâ. Thïë laâ hïët.
Lïn döëc khaá daâi. Cuå Vitalis khöng rúâi tay töi..- Cuå cho chaáu
nghó möåt chuát coá àûúåc khöng aå? - Töi hoãi cuå.
- Sùén saâng.
Lêìn àêìu tiïn cuå rúâi tay töi. Nhûng àöìng thúâi töi thêëy caái nhòn
cuãa cuå hûúáng vïì con Capi laâm hiïåu. Capi lêåp tûác àïën àûáng àùçng
sau töi. Noá laâ tay cai nguåc cuãa töi: chó möåt cûã àöång boã tröën noá seä vöì
lêëy chên töi ngay.
Töi ài túái ngöìi trïn uå àêët, Capi ài theo vaâ vúái àöi mùæt múâ lïå
töi tòm ngöi nhaâ cuãa maá Barberin.
Böîng nhiïn trïn con àûúâng döëc lïn laâng töi nhòn thêëy möåt
chiïëc khùn nhoã maâu trùæng. Xa quaá nïn töi chó thêëy àûúåc maâu
trùæng cuãa chiïëc khùn nhûng coá nhûäng luác traái tim nhòn tinh hún
àöi mùæt: töi nhêån ra maá Barberin. Àuáng maá röìi. Maá bûúác tûâng
bûúác daâi.
Túái raâo nhaâ chuáng töi maá àêíy ra, vaâo sên vaâ ài qua sên khaá
nhanh.
Töi lêåp tûác àûáng lïn trïn uå àêët khöng nghô túái con Capi àaä
chöìm àïën gêìn töi.
Maá Barberin khöng úã trong nhaâ lêu. Maá ài ra ngay vaâ chaåy
trong sên.
Maá tòm töi.
Töi cuái xuöëng phña trûúác vaâ kïu lïn bùçng têët caã sûác lûåc cuãa
mònh:
- Maá úi! Maá úi!
Nhûng gioång töi chòm nghóm trong khöng trung.

- Chaáu àiïn aâ? - Cuå Vitalis hoãi.
Töi khöng traã lúâi chó daán mùæt vaâo maá Barberin nhûng maá
àêu coá ngúâ töi úã gêìn maá àïën nhû thïë nïn khöng nghô àïën chuyïån
ngêíng àêìu lïn. Maá ài qua sên, ra laåi ngoaâi àûúâng, quay nhòn tûá
phña.
Töi caâng gaâo to hún.
Luác àoá cuå Vitalis àoaán ra sûå thïí beân cuäng leo lïn uå àêët. Cuå
nhòn thêëy caái khùn trùæng.
- Töåi nghiïåp thùçng beá! - Cuå thò thêìm.
- Öi! Chaáu xin cuå, cho chaáu vïì. - Àûúåc sûå thöng caãm cuãa cuå
àöång viïn, töi noái.
Nhûng cuå nùæm lêëy cöí tay töi àûa töi xuöëng àûúâng.
- Chaáu àaä nghó röìi, thöi lïn àûúâng, chaâng trai cuãa öng. - Cuå
noái.
Töi muöën gúä tay cuå ra nhûng cuå nùæm chùåt lùæm.
- Capi, Zerbino! - Cuå goåi.
Hai con choá vêy lêëy töi..Àaânh phaãi theo cuå Vitalis thöi.
Töi àaä coá bùçng chûáng àïí hiïíu cuå khöng phaãi ngûúâi aác.
Sau khi ài àöå mûúâi lùm phuát cuå boã caánh tay töi.
- Bêy giúâ chaáu ài caånh öng, nhûng àûâng quïn nïëu chaáu muöën
tröën thò Capi vaâ Zerbino seä theo kõp chaáu ngay.
Töi buöng möåt tiïëng thúã daâi:
- Chaáu buöìn, öng hiïíu. - Cuå Vitalis tiïëp tuåc noái. - Chaáu coá thïí
khoác. Nhûng chó cêìn chaáu cöë maâ caãm thêëy àûúåc laâ öng mang chaáu
ài khöng phaãi àïí laâm chaáu khöí. Chaáu maâ khöng ài thò sao naâo? Seä
vaâo traåi treã. Nhûäng ngûúâi nuöi chaáu khöng phaãi cha meå chaáu. Maá
töët vúái chaáu vaâ chaáu yïu maá, chaáu khöí têm phaãi xa maá, têët caã
nhûäng caái àoá laâ töët thöi, nhûng baâ êëy khöng giûä nöíi chaáu. Chaâng
Hector Malot 20
trai cuãa öng aå, chaáu phaãi hiïíu rùçng cuöåc àúâi thûúâng laâ möåt trêån
chiïën maâ trong àoá coá phaãi ngûúâi ta muöën laâm gò laâ laâm àûúåc àêu.
Nhûäng lúâi cuãa cuå rêët khön ngoan nhûng luác naây möåt sûå thûåc
coân kïu to hún bêët kyâ lúâi noái naâo: àoá laâ sûå chia ly.
Tûâ nay töi khöng bao giúâ coân nhòn thêëy ngûúâi àaä nuöi töi lúán
lïn nûäa vaâ yá nghô naây laâm töi ngheån ngaâo trong cöí hoång.
- Haäy suy nghô vïì nhûäng àiïìu öng noái vúái chaáu, thónh thoaãng
cuå Vitalis laåi nhùæc laåi, chaáu khöng phaãi khöí khi úã vúái öng àêu.
Cuöëi cuâng thò cuå giaâ cao lúán vaâ àeåp laäo naây coá leä khöng àïën
nöîi kinh khuãng nhû luác àêìu töi tûúãng.
Àoá laâ lêìn àêìu tiïn töi ài möåt maåch khöng nghó nhû vêåy. Keáo
lï àöi chên, vêët vaã lùæm töi múái theo àûúåc chuã töi. Tuy nhiïn töi
khöng daám xin cuå dûâng chên.
- Àöi guöëc cuãa chaáu laâm chaáu mïåt àêëy. - Cuå baão töi. - Àïën
Ussel öng seä mua giaây cho chaáu.
Cêu noái naây laâm töi thïm can àaãm. Thûåc tïë àöi giaây laâ thûá
töi hùçng khaát khao mong muöën.
- Ussel coân xa khöng aå?
- AÂ ra àoá laâ tiïëng noái cuãa loâng chaáu, cuå Vitalis vûâa noái vûâa
cûúâi, chaáu muöën coá giaây ài chûá gò?
Àûúåc, öng hûáa, giaây àinh. Möåt chiïëc quêìn cuåt bùçng nhung,
möåt aáo veát, möåt chiïëc muä nûäa. Öng hy voång chuáng laâm chaáu khö
nûúác mùæt vaâ seä giuáp cho àöi chên chaáu ài nöët saáu dùåm àûúâng coân
laåi.. Khöng, öng chuã töi khöng phaãi möåt con ngûúâi taân aác. Möåt
ngûúâi taân aác laâm sao nhêån ra àöi guöëc laâm töi mïåt àûúåc?
Trúâi àêìy mêy xaám xõt vaâ khöng bao lêu bùæt àêìu mûa nheå
haåt.
Vúái têëm da cûâu cuå Vitalis àûúåc baão vïå khaá kñn laåi coân che chúã
àûúåc Joli - Coeur nûäa, anh chaâng naây ngay tûâ gioåt mûa àêìu tiïn àaä
êín ngay vaâo chöî nêëp. Nhûng mêëy con choá vaâ töi chùèng mêëy chöëc
ûúát thêëm vaâo da thõt, boån choá thò thónh thoaãng coân giuä àûúåc löng
chûá coân töi, töi cûá phaãi ài dûúái möåt sûác nùång laâm töi giaá bùng lïn
àûúåc.
- Chaáu coá dïî bõ caãm laånh khöng? - Chuã töi hoãi.
- Chaáu khöng biïët, chaáu nhúá laâ chûa bao giúâ thò phaãi.
- Töët. Quaã chaáu töët thêåt àêëy. Nhûng öng khöng muöën phúi
chaáu ra mûa thïë naây, chùèng àûúåc ñch gò, höm nay chuáng ta khöng
ài xa hún nûäa. Coá laâng àêy röìi ta seä vaâo nguã úã àoá thöi.
Trong laâng khöng coá caái quaán naâo vaâ khöng ai muöën nhêån
möåt ngûúâi ùn maây keáo theo möåt àûáa treã vaâ ba con choá têët caã àïìu
vêëy buân be beát laâm gò.
Cuöëi cuâng möåt ngûúâi nöng dên múã cûãa cho chuáng töi vaâo möåt
vûåa thoác.
Cuå Vitalis laâ möåt ngûúâi cêín troång. Trong caái tuái cuå àeo úã vai
coá möåt chiïëc baánh mò troân to tûúáng. Cuå àûa cho töi möåt miïëng coân
cuå thò vûâa ùn vûâa chia baánh thaânh nhûäng miïëng nhoã phên phaát
cho luä hoåc troâ phêìn daânh cho chuáng.
Mïåt àïën gêîy ngûúâi, hai chên bõ trêìy da vò àöi guöëc, töi run
lïn vò laånh trong böå quêìn aáo suäng nûúác.
- Rùng chaáu va lêåp cêåp röìi kòa, cuå Vitalis noái, chaáu coá reát
khöng?
- Húi reát thöi aå.
Töi nghe tiïëng cuå múã caái tuái:
- Àêy laâ caái aáo sú-mi khö vaâ aáo gi-lï, chaáu mùåc vaâo ài, sau àoá
ruác vaâo coã khö chaáu seä êëm lïn nhanh thöi vaâ nguã àûúåc.
Tuy nhiïn töi khöng êëm lïn nhanh nhû cuå Vitalis noái, rêët lêu
sau töi cûá trúã mònh maäi, loâng quaá àau buöìn, quaá khöën khöí. Luác
naâo cuäng nhû thïë naây sao? Ài böå khöng ngûâng dûúái trúâi mûa, nguã
trong möåt vûåa thoác, run lïn vò laånh, chó coá möåt mêíu baánh mò cho
bûäa töëi, khöng ai thûúng xoát töi, khöng ai yïu töi. Àang nghô ngúåi,
loâng nùång trôu vaâ hai mùæt àêîm nûúác mùæt, töi caãm thêëy möåt húi thúã
êm êëm phaã vaâo mùåt töi. Àûa tay ra töi súâ thêëy laân löng mûúåt nhû
Hector Malot 22
len cuãa con Capi. Noá nheå nhaâng túái bïn töi, nùçm xuöëng chöî coã khö
bïn caånh töi vaâ tïë nhõ liïëm vaâo baân tay töi.
Caãm àöång quaá töi húi nhoãm mònh dêåy hön vaâo chiïëc muäi
laånh ngùæt cuãa noá. Noá kïu lïn möåt tiïëng ngheån ngaâo, àùåt chên noá
vaâo baân tay töi röìi nùçm im.
Thïë laâ töi quïn mïåt, quïn buöìn, hoång töi ngheån laåi, töi khöng
coân chó coá möåt mònh nûäa: töi àaä coá möåt ngûúâi baån.
Höm sau chuáng töi lïn àûúâng tûâ saáng súám.
Àaä taånh mûa, bêìu trúâi xanh vaâ nhúâ laân gioá khö thöíi suöët
àïm, khöng coân buân lêìy nûäa. Luä choá nhaãy nhoát quanh chuáng töi.
Thónh thoaãng Capi laåi àûáng trïn hai chên sau hûúáng vïì töi suãa lïn
möåt tiïëng maâ töi hiïíu rêët roä yá nghôa.
- Can àaãm lïn! - Noá baão töi nhû vêåy.
Àoá laâ möåt con choá rêët thöng minh caái gò cuäng hiïíu vaâ biïët
caách laâm cho ngûúâi ta hiïíu mònh. Giûäa noá vaâ töi khöng cêìn lúâi:
ngay tûâ ngaây àêìu tiïn chuáng töi àaä hiïíu nhau röìi.
Chûa bao giúâ ra khoãi laâng nïn töi rêët söët ruöåt muöën tröng
thêëy möåt thaânh phöë. Nhûng Ussel khöng laâm töi loáa mùæt. Nhûäng
ngöi nhaâ cöí coá thaáp bïn trïn khiïën töi chó thêëy laänh àaåm thúâ ú.
Àêìu oác töi chó coá möîi möåt yá nghô: hiïåu giaây.
Àêu laâ hiïåu giaây seä cung cêëp cho töi àöi giaây maâ cuå Vitalis àaä
hûáa?
Chùèng mêëy chöëc töi coá caái haånh phuác xoã chên vaâo àöi giaây
àinh nùång gêëp mûúâi lêìn àöi guöëc cuãa töi. Loâng haâo hiïåp cuãa chuã töi
khöng dûâng úã àoá; mua giaây xong cuå mua cho töi möåt aáo veát nhung
maâu xanh da trúâi, möåt quêìn len vaâ möåt muä phúát. Têët caã nhûäng gò
cuå hûáa.
Roä raâng cuå laâ ngûúâi tuyïåt nhêët trêìn àúâi röìi!
Nhung àaä nhêìu, len àaä súân, caái muä thò khöng ai àoaán àûúåc
trûúác àêy maâu gò nûäa, nhûng choaáng ngúåp vò nhûäng huy hoaâng àoá
töi chùèng cêìn biïët àïën nhûäng nhûúåc àiïím naây laâm gò.
Töi chó mong choáng àûúåc mùåc böå caánh múái, nhûng trûúác khi
àûa cho töi cuå Vitalis coân laâm chuáng biïën àöíi àaä.
Vïì àïën quaán cuå lêëy keáo trong tuái ra cùæt hai öëng quêìn töi lïn
àïën têån àêìu göëi. Khi töi nhòn cuå vúái àöi mùæt súå haäi:.- Nhû vêåy àïí
chaáu tröng khöng giöëng ai, cuå noái. Chuáng ta àang úã Phaáp, öng mùåc
cho chaáu nhû ngûúâi yá, nïëu ta úã yá öng laåi mùåc cho chaáu nhû ngûúâi
Phaáp. Chuáng ta laâ nghïå sô. Bïì ngoaâi cuãa chuáng ta àaä phaãi gêy toâ
moâ röìi. Chaáu thûã tûúãng tûúång xem nïëu ngay chiïìu nay ta ra núi
cöng cöång maâ ùn mùåc nhû nhûäng nhaâ tû saãn hay nhûäng nöng dên
laâm sao ta buöåc moåi ngûúâi phaãi nhòn ta vaâ dûâng laåi quanh ta?
Khöng àûúåc. Haäy hoåc lêëy rùçng úã àúâi naây àöi khi sûå xuêët hiïån thöi
cuäng àaä laâ möåt viïåc töëi cêìn thiïët röìi.
ÊËy laâ taåi sao buöíi saáng laâ ngûúâi Phaáp buöíi chiïìu töi àaä thaânh
ngûúâi yá. Quêìn töi ngùæn àïën göëi, cuå Vitalis laåi buöåc quanh têët töi
nhûäng súåi dêy àoã bùæt cheáo nhau suöët cùèng chên. Trïn chiïëc muä
phúát cuãa töi cuå cuäng buöåc cheáo nhau nhiïìu dêy ruy-bùng khaác vaâ
trang trñ thïm möåt boá hoa bùçng len.
Thêåt thaâ maâ noái töi thêëy mònh tuyïåt àeåp, chùèng thïë maâ anh
baån Capi cuãa töi sau khi ngùæm töi rêët lêu phaãi chòa chên ra cho töi
vúái veã haâi loâng.
Trong khi töi xoã quêìn aáo múái, Joli - Coeur àûáng trûúác mùåt töi
bùæt chûúác àiïåu böå töi laåi coân laâm quaá lïn nûäa. Töi thùæng xong böå
caánh, ngùæm vuöët xong xuöi thò noá àùåt hai tay lïn haáng, ngûãa àêìu
ra sau bùæt àêìu phaá ra cûúâi vúái nhûäng tiïëng kïu lñ nhñ giïîu cúåt. Àaä
söëng thên tònh vúái Joli -Coeur khaá lêu töi coá thïí khùèng àõnh noá rêët
hay cûúâi. Coá leä caái cûúâi cuãa noá khöng giöëng hïåt nhû caái cûúâi cuãa
con ngûúâi. Nhûng cuöëi cuâng, möîi khi coá möåt tònh caãm naâo àoá laâm
cho noá vui lïn, ngûúâi ta thêëy hai meáp noá keáo ra sau, hai mi mùæt he
heá, hai haâm rùng àöång àêåy rêët nhanh vaâ àöi mùæt àen cuãa noá hêìu
nhû bùæn ra nhûäng tia lûãa.
- Bêy giúâ chaáu sûãa soaån aáo quêìn àaä xong, cuå Vitalis baão töi,
ta bùæt àêìu laâm viïåc àïí àïën mai ngaây phiïn chúå coá thïí ra mùæt möåt
buöíi biïíu diïîn lúán trong àoá chaáu khúãi sûå bûúác vaâo nghïì.
Hector Malot 24
Töi hoãi cuå thïë naâo laâ bûúác vaâo nghïì, cuå giaãi thñch coá nghôa
lêìn àêìu xuêët hiïån trûúác cöng chuáng diïîn vúã haâi kõch.
- Öng seä phaãi têåp cho chaáu vai maâ öng daânh cho chaáu.
Àöi mùæt ngaåc nhiïn cuãa töi noái vúái cuå laâ töi khöng hiïíu.
- Öng muöën chaáu hiïíu vai troâ chaáu phaãi laâm.
Öng mang chaáu theo laâ àïí chaáu laâm viïåc. Viïåc cuãa chaáu laâ
diïîn haâi kõch vúái Joli - Coeur vaâ mêëy chuá choá cuãa öng..- Nhûng
chaáu coá biïët gò àêu! - Töi súå haäi kïu lïn.
- Chñnh vò thïë öng múái phaãi daåy chaáu. Khöng phaãi tûå nhiïn
maâ Capi ài àûáng duyïn daáng nhû thïë trïn àöi chên sau cuäng
khöng phaãi Dolce nhaãy dêy laâ yá thñch cuãa noá. Capi àaä phaãi hoåc
àûáng vaâ Dolce àaä phaãi hoåc nhaãy; chuáng thêåm chñ àaä phaãi laâm viïåc
khaá lêu múái àaåt àûúåc nhûäng taâi àoá. Cho nïn chaáu cuäng phaãi laâm
viïåc àïí hoåc nhûäng vai khaác nhau maâ chaáu seä diïîn vúái chuáng.
Vúã kõch, cuå Vitalis noái tiïëp, coá tïn laâ Ngûúâi àêìy túá cuãa ngaâi
Joli - Coeur hay Keã ngu hún trong hai ngûúâi laåi laâ keã maâ ngûúâi ta
khöng nghô túái.
Àïì taâi nhû thïë naây: Cho túái höm êëy ngaâi Joli -Coeur vêîn coá
möåt tïn àêìy túá maâ ngaâi rêët haâi loâng, àoá laâ Capi. Nhûng Capi àaä vïì
giaâ, ngaâi Joli - Coeur muöën coá möåt àêìy túá múái. Capi chõu traách
nhiïåm cung cêëp tïn àêìy túá múái. Nhûng àoá khöng phaãi laâ con choá seä
nöëi tiïëp sûå nghiïåp cuãa Capi maâ laâ möåt chaâng trai nöng dên tïn laâ
Reámi.
- Khó laâm gò coá àêìy túá aå.
- Trong haâi kõch thò coá. Chaáu àïën vaâ ngaâi Joli - Coeur thêëy
chaáu coá veã àêìn àöån ngêy ngö.
- Thïë chùèng hay tñ naâo.
- Coá nghôa lyá gò àêu nïëu chó àïí cûúâi? Vaã chùng chaáu hònh
dung mònh thûåc sûå àïën nhaâ möåt quyá öng àïí laâm àêìy túá vaâ giaã duå
hoå baão chaáu doån baân ùn. Àêy chñnh laâ caái baân trong vúã trònh diïîn
cuãa chuáng ta. Naâo chaáu bûúác lïn vaâ doån baân ra.
Trïn caái baân coá caác àôa, möåt caái cöëc, möåt con dao, möåt caái dôa
vaâ khùn baân maâu trùæng.
Laâm sao baây ra bêy giúâ?
Töi tûå hoãi mònh cêu hoãi àoá, hai tay thoäng xuöëng, cuái ngûúâi
xuöëng trûúác, miïång haá ra chùèng biïët bùæt àêìu tûâ chöî naâo; chuã töi vöî
tay cûúâi phaá lïn.
- Hoan hö! - Cuå noái. - Tuyïåt! Laâm ra veã mùåt nhû chaáu thêåt
xuêët sùæc. Veã ngêy thú cuãa chaáu àaáng phuåc àêëy.
- Chaáu chùèng biïët phaãi laâm gò.
- Chñnh vò thïë maâ àêm xuêët sùæc. Vaâi ngaây nûäa chaáu seä biïët
tûúâng têån chaáu phaãi laâm gò. Àïën luác àoá chaáu laåi phaãi nhúá laåi caái
luáng tuáng maâ luác naây àêy chaáu àang caãm thêëy vaâ giaã vúâ nhûäng
thûá maâ chaáu khöng caãm thêëy nûäa. Nïëu chaáu tòm laåi àûúåc caách taåo
ra veã mùåt vaâ thaái àöå nhû luác naây thò öng noái trûúác laâ chaáu seä
thaânh cöng rûåc rúä àêëy. Nhên vêåt maâ chaáu phaãi thïí hiïån trong
vúã.haâi kõch laâ nhû thïë naâo? Laâ möåt chaâng trai nöng thön chûa
nhòn thêëy gò vaâ khöng biïët gò caã; thêåm chñ thêëy mònh vuång vïì ngu
si hún con khó; do àoá vúã kõch coá tïn Keã ngu hún trong hai ngûúâi laåi
laâ keã maâ ngûúâi ta khöng nghô túái. Ngu hún Joli - Coeur, àoá laâ vai
diïîn cuãa chaáu.
Vúã Ngûúâi àêìy túá cuãa ngaâi Joli - Coeur khöng phaãi möåt haâi
kõch lúán, biïíu diïîn chûa àêìy hai mûúi phuát. Nhûng chuáng töi têåp
àïën gêìn ba tiïëng àöìng höì, cuå Vitalis bùæt chuáng töi laâm ài laâm laåi
àïën mûúâi lêìn cuâng möåt thûá, luä choá cuäng nhû töi. Dô nhiïn luä choá coá
luác quïn vaâi phêìn trong vai cuãa chuáng.
Töi rêët ngaåc nhiïn thêëy chuã töi kiïn nhêîn vaâ dõu daâng biïët
nhûúâng naâo. Cuå khöng hïì tûác giêån möåt lêìn naâo.
- Naâo ta laåi bùæt àêìu laåi, möîi lêìn yïu cêìu cuãa cuå khöng àaåt
àûúåc cuå laåi noái: chûa àûúåc, Capi; coân ngaâi Joli - Coeur, ngaâi khöng
chuá yá gò caã.
Chó coá thïë, nhûng thïë cuäng laâ àuã.
Hector Malot 26
- Àûúåc röìi, cuå baão töi, têåp àaä xong, chaáu coá nghô rùçng mònh seä
quen àoáng kõch khöng?
- Chaáu chùèng biïët nûäa.
- Chaáu coá chaán khöng?
- Khöng, chaáu thñch laâ khaác.
- Thïë thò töët. Chaáu thöng minh, laåi chuá yá.
Vûâa chuá yá vûâa vêng lúâi ngûúâi ta seä àaåt túái têët caã moåi thûá.
Chaáu haäy xem luä choá vaâ so saánh chuáng vúái Joli - Coeur. Joli -
Coeur coá leä hiïëu àöång hún, thöng minh hún nhûng khöng dïî baão.
Baão noá caái gò khöng bao giúâ noá vui loâng laâm.
Àoá laâ do baãn chêët noá vaâ chñnh vò vêåy öng khöng bao giúâ giêån
noá. Khó khöng giöëng choá, khöng coá yá thûác vïì böín phêån.
Töi maånh daån noái vúái cuå rùçng caái laâm töi ngaåc nhiïn nhêët
trong buöíi têåp vûâa qua laâ cuå toã ra vö cuâng kiïn nhêîn.
Cuå móm cûúâi:
- Ngûúâi ta thêëy ngay laâ, cuå noái, trûúác nay chaáu chó söëng vúái
nhûäng ngûúâi nöng dên taân nhêîn vúái suác vêåt.
- Maá Barberin dõu daâng vúái con boâ cuãa chuáng chaáu lùæm. - Töi
noái.
- Baâ laâm thïë laâ àuáng. Baâ hiïíu roä àiïìu maâ ngûúâi nöng dên
thûúâng khöng biïët: dõu daâng thò ngûúâi ta àûúåc nhiïìu hún. Chñnh vò
khöng bao giúâ tûác giêån caác con vêåt cuãa öng maâ öng àaä àaâo taåo àûúåc
chuáng nhû ngaây nay. Nïëu öng àaánh chuáng, chuáng seä súå, súå haäi laâm
tï liïåt trñ thöng.minh. Hún nûäa nïëu àïí mònh ài àïën giêån dûä öng seä
mêët loâng tin úã chaáu. Mêëy con choá cuãa öng àaä daåy cho öng nhiïìu baâi
hoåc nhû nhûäng baâi hoåc öng daåy chuáng. Öng àaä laâm phaát triïín trñ
thöng minh cuãa chuáng coân chuáng taåo tñnh caách cho öng.
Caác baån töi, luä choá vaâ con khó, coá thuêån lúåi hún töi úã chöî àaä
quen xuêët hiïån trûúác cöng chuáng thaânh ra ngaây höm sau chuáng
khöng hïì súå haäi.
Nhûng töi khöng coá àûúåc caái an têm bònh tônh cuãa chuáng.
Nöîi xuác àöång cuãa töi thêåt maånh meä khi chuáng töi rúâi quaán ài àïën
núi biïíu diïîn.
Cuå Vitalis múã àêìu cuöåc diïîu haânh bùçng möåt àiïåu van-xú thöíi
trïn saáo. Theo sau laâ Capi, trïn lûng Capi, Joli - Coeur trong böå
quên phuåc àaåi tûúáng Anh ung dung ngöìi thoaãi maái. Röìi caách xa ra
möåt àoaån kha khaá laâ Zerbino vaâ Dolce tiïën túái. Cuöëi cuâng töi kïët
thuác àoaân diïîu haânh.
Nhûng caái laâm ngûúâi ta chuá yá coân nhiïìu hún caã sûå huâng
traáng cuãa cuöåc diïîu haânh cuãa chuáng töi laåi laâ nhûäng tiïëng saáo choái
tai. Moåi ngûúâi àöí ra cûãa xem chuáng töi diïîu qua, têët caã caác reâm
cûãa söí àïìu àûúåc keáo lïn nhanh choáng.
Vaâi àûáa treã ài theo chuáng töi, nhiïìu nöng dên sûãng söët nhêåp
boån vúái chuáng, khi àïën núi biïíu diïîn chuáng töi àaä coá caã möåt àaám
rûúác àùçng sau mònh röìi.
Phêìn àêìu buöíi biïíu diïîn cuãa chuáng töi göìm möåt söë troâ do choá
thûåc hiïån. Cuå Vitalis boã öëng saáo, thay vaâo àoá möåt chiïëc vô cêìm, keáo
àïåm theo caác tiïët muåc cuãa choá luác thò àiïåu van-xú luác thò möåt àiïåu
nhaåc buöìn reáo rùæt.
Tiïët muåc àêìu tiïn kïët thuác, Capi ngêåm möåt caái baát göî giûäa
hai haâm rùng, ài trïn hai chên sau bùæt àêìu laâm möåt voâng quanh
"cûã toåa àaáng kñnh". Khi naâo khöng thêëy xu rúi xuöëng noá lêëy hai
chên trûúác àùåt lïn ngûúâi võ khaán giaã chai saån, suãa hai ba caái röìi
àêåp nheâ nheå vaâo caái tuái maâ noá muöën múã. Thïë laâ trong cöng chuáng
xuêët hiïån nhûäng tiïëng kïu, nhûäng lúâi baân taán vui veã, nhûäng tiïëng
chïë giïîu.
- Con choá böng naây thöng minh thêåt, noá biïët nhûäng ai coá tuái
àêìy àêëy nheá.
Thïë laâ cuöëi cuâng nhûäng àöìng xu àaânh àûúåc döëc ra.
Àïën lûúåt Joli - Coeur vaâ töi ra mùæt.
- Thûa quyá baâ quyá öng, cuå Vitalis noái, chuáng töi tiïëp tuåc buöíi
biïíu diïîn bùçng möåt haâi kõch dïî.thûúng coá tïn: Ngûúâi àêìy túá cuãa
ngaâi Joli -Coeur hay Keã ngu hún trong hai ngûúâi laåi laâ keã khöng ai
Hector Malot 28
nghô túái. Möåt ngûúâi nhû töi khöng haå mònh; àïí khen vúã kõch vaâ
diïîn viïn cuãa chñnh mònh, chó xin caác võ haäy múã to mùæt, haäy doãng
tai vaâ chuêín bõ tay àïí vöî.
Tuy nhiïn àïí laâm cho diïîn xuêët cuãa caác diïîn viïn dïî hiïíu
hún, cuå Vitalis keâm theo mêëy lúâi bònh.
Thïë laâ, vúái veã hiïëu chiïën ngêìm, cuå tuyïn böë öng Joli - Coeur,
röìi àïën Capi, àïën töi, lïn sên khêëu. Cuå bònh luêån toám tùæt tûâng
caãnh möåt. Vúã kõch àûúåc dûång lïn nhùçm thïí hiïån sûå ngu si àêìn àöån
cuãa töi trong têët caã moåi mùåt: möîi caãnh töi phaãi giúã vaâi haânh àöång
ngúá ngêín trong khi Joli - Coeur ngûúåc laåi phaãi tòm cú höåi tröí hïët
thöng minh vaâ kheáo leáo. aái chaâ! Duyïn daáng vaâ lõch sûå cuãa ngaâi
Joli - Coeur sao maâ khiïën khaán giaã mï say àïën thïë! Coân sûå vuång
vïì luáng tuáng cuãa töi laâm hoå cûúâi úi laâ cûúâi! Tiïëng vöî tay vang döåi
tûá phña, buöíi biïíu diïîn kïët thuác thùæng lúåi. Con khó múái thöng minh
laâm sao! Tïn àêìy túá múái ngu ngöëc laâm sao!
Cuå Vitalis khen töi nhû vêåy vaâ töi tûå haâo lùæm.
Chùæc chùæn caác kõch sô trong àoaân öng Vitalis taâi cao röìi - töi
muöën noái luä choá vaâ con khó -nhûng taâi naây cuäng chùèng nhiïìu veã
lùæm. Biïíu diïîn mêëy buöíi ngûúâi ta àaä biïët hïët vúã.
Tûâ àoá ài àïën kïët luêån laâ khöng úã lêu maäi möåt thaânh phöë
àûúåc.
Sau ba ngaây àïën Ussel laåi phaãi lïn àûúâng.
Ài àêu bêy giúâ nhó? Töi àaä khaá maånh daån vúái chuã töi àïí hoãi
cuå cêu hoãi naây.
- Chaáu coá biïët àêët nûúác naây chûá? - Cuå vûâa nhòn töi vûâa traã
lúâi.
- Khöng aå.
- Thïë taåi sao chaáu laåi hoãi öng laâ ta ài àêu?
Nïëu öng baão chaáu laâ ta ài Aurillac àïí tiïëp tuåc ài Bordeaux
röìi tûâ Bordeaux ài Pyreáneáes thò chaáu biïët àûúåc caái gò?
- Nhûng cuå biïët xûá súã naây chûá aå?
- Öng chûa bao giúâ àïën àêy.

- Thïë taåi sao cuå laåi biïët laâ mònh ài àêu?
Cuå nhòn töi rêët lêu.
- Chaáu khöng biïët àoåc phaãi khöng? - Cuå hoãi töi.
- Khöng, nhûng chaáu àaä nhòn thêëy ngûúâi ta àoåc. - Töi tûå haâo
noái..Quaã thêåt ngûúâi ta coá cho töi ài hoåc nhûng chó coá möåt thaáng.
- Àoåc coá khoá lùæm khöng aå? - Töi hoãi cuå Vitalis sau khi ài khaá
lêu vûâa ài vûâa nghô ngúåi.
- Khoá àöëi vúái keã naâo rùæn àêìu thöi, laåi caâng khoá vúái nhûäng ai
khöng thiïån chñ. Chaáu coá rùæn àêìu khöng?
- Chaáu khöng biïët nhûng coá veã nhû nïëu cuå daåy chaáu àoåc thò
chaáu khöng ngaåi khoá àêu.
- Àûúåc, chuáng ta seä xem; ta coân thúâi gian trûúác mùåt maâ.
Töi khöng biïët hoåc àoåc khoá thïë naâo nhûng töi hònh dung ngay
thêëy mònh múã möåt quyïín saách vaâ biïët àûúåc coá nhûäng gò trong àoá.
Höm sau trong khi ài àûúâng töi thêëy chuã töi cuái xuöëng nhùåt
trïn àûúâng caái möåt maãnh vaán phuã buåi àïën möåt nûãa.
- Àêy laâ quyïín saách, chaáu seä hoåc àoåc trong àoá. - Cuå baão töi.
Töi nhòn cuå xem coá phaãi cuå giïîu töi khöng.
Röìi khi thêëy cuå rêët nghiïm tuác, töi nhòn kyä caái vêåt maâ cuå tòm
àûúåc. Àoá laâ möåt maãnh vaán bùçng göî söìi, daâi bùçng caánh tay, röång
bùçng hai baân tay, rêët nhùén, bïn trïn chùèng coá chûä coá hònh gò caã.
- Cuå giïîu chaáu àêëy aå?
- Àêu coá, con trai ta, cûá chúâ túái luác chuáng ta àïën buåi cêy àùçng
kia àaä, ta nghó úã àêëy vaâ chaáu seä thêëy öng daåy chaáu àoåc bùçng caái
maãnh göî naây nhû thïë naâo.
Cuå Vitalis lêëy möåt con dao trong tuái ra, cùæt tûâ maãnh vaán möåt
lúáp göî moãng goåt nhùén ài rêët kyä caâng. Sau àoá cuå cùæt noá thaânh tûâng
miïëng nhoã àïìu nhau.
Hector Malot 30
- Trïn möîi miïëng göî naây, cuå noái, öng seä lêëy muäi dao khoeát
möåt chûä caái. Qua àoá chaáu hoåc àûúåc hònh daáng caác chûä vaâ khi àaä
thuöåc chaáu gheáp chuáng laåi thaânh caác tûâ. Khi chaáu àaä taåo thaânh caác
tûâ maâ öng baão röìi, chaáu seä àoåc àûúåc möåt quyïín saách.
Chùèng bao lêu caác tuái aáo töi àêìy nhûäng miïëng göî vaâ töi mau
choáng biïët mùåt caác chûä caái, nhûng àïí biïët àoåc laåi laâ möåt chuyïån
khaác. Sûå viïåc khöng nhanh àûúåc nhû thïë thêåm chñ coá luác töi àaä höëi
tiïëc muöën hoåc àoåc.
Dêìu sao phaãi noái rùçng, cöng bùçng maâ noái, khöng phaãi vò lûúâi
maâ töi höëi tiïëc maâ chñnh laâ do tûå aái.
Trong khi daåy töi chûä caái cuå Vitalis coá yá nghô daåy luön caã con
Capi. Chuáng töi cuâng hoåc vúái nhau. Dô nhiïn Capi khöng thïí àoåc
lïn nhûäng.chûä caái maâ noá tröng thêëy vò noá khöng biïët noái, nhûng
khi nhûäng miïëng göî àûúåc baây trïn coã noá phaãi lêëy chên tha ra
nhûäng chûä maâ cuå Vitalis àoåc lïn.
Luác àêìu tiïën böå cuãa töi nhanh hún noá nhûng nïëu nhû töi coá
trñ thöng minh nhaåy beán hún thò noá laåi coá trñ nhúá vûäng vaâng hún.
Thïë laâ cûá möîi lêìn töi phaåm löîi chuã töi laåi khöng quïn baão töi:
- Capi seä biïët àoåc trûúác Reámi cho maâ xem, thêåt xêëu höí.
Àiïìu àoá kñch thñch töi àïën mûác töi döëc loâng ra hoåc maâ trong
khi con choá dûâng laåi úã chöî viïët àûúåc tïn noá töi tiïën túái àoåc àûúåc möåt
quyïín saách.
- Bêy giúâ chaáu àaä àoåc àûúåc chûä, cuå Vitalis baão töi, chaáu coá
muöën àoåc àûúåc nhaåc khöng?
- Chaáu coá haát àûúåc nhû cuå khöng aå?
Thónh thoaãng cuå Vitalis haát vaâ cuå àêu coá ngúâ nghe cuå haát
nhû möåt ngaây höåi àöëi vúái töi.
- Chaáu muöën haát û? Nghe öng haát chaáu thêëy thñch û?
- Thñch nhêët àêëy aå. Möîi khi cuå haát chaáu chó muöën khoác, khi
cuå haát möåt khuác haát ïm àïìm hay buöìn baä, khuác haát laåi àûa chaáu
vïì vúái maá Barberin, chaáu nghô àïën maá, chaáu nhòn thêëy maá trong
nhaâ. êëy thïë maâ chaáu coá hiïíu gò vïì nhûäng lúâi cuå haát àêu vò noá laâ
tiïëng yá maâ.
Vûâa noái vûâa nhòn cuå, töi thêëy àöi mùæt cuå nhû àêîm nûúác mùæt,
töi beân hoãi cuå noái nhû vêåy coá laâm cuå khöí têm phiïìn naäo gò khöng.
- Khöng con aå, cuå noái vúái töi bùçng möåt gioång caãm àöång, con
laâm öng nhúá túái tuöíi treã cuãa öng, thúâi thanh niïn àeåp àeä cuãa öng.
Cûá yïn têm, öng seä daåy con haát. Vaâ vò con laâ ngûúâi coá têëm loâng, caã
con nûäa, con cuäng seä laâm ngûúâi ta khoác vaâ vöî tay.
Thïë laâ ngay höm sau chuã töi daåy êm nhaåc nhû àaä daåy töi hoåc.
Cuå bùæt àêìu goåt nhûäng miïëng göî nhoã röìi lêëy dao khùæc lïn àoá.
Chuêín bõ xong caác baâi hoåc, phaãi thuá thêåt laâ hoåc nhaåc khöng phaãi
keám nhoåc nhùçn hún hoåc àoåc. Cuå Vitalis, vöën kiïn nhêîn vúái mêëy con
vêåt cuãa cuå laâ thïë maâ nhiïìu lêìn phaãi bûåc vúái töi.
Cuöëi cuâng nhûäng bûúác àêìu àaä vûúåt qua vaâ töi haâi loâng thêëy
mònh àaä coá thïí xûúáng êm möåt àiïåu nhaåc maâ cuå Vitalis viïët trïn
möåt túâ giêëy.
Ngaây höm êëy cuå taát nheå vaâo möîi bïn maá töi hai caái taát yïu
vaâ tuyïn böë rùçng nïëu cûá tiïëp tuåc nhû thïë töi seä trúã thaânh möåt ca sô
lúán..Dô nhiïn chuyïån hoåc haânh noái trïn khöng phaãi chó laâm trong
möåt ngaây, vaâ trong rêët nhiïìu thaáng tuái quêìn tuái aáo töi nheát àêìy
caác miïëng göî.
Hún nûäa hoåc khöng àïìu búãi vò chó nhûäng luác röîi cuå Vitalis
múái daåy töi hoåc.
Möîi ngaây chuáng töi phaãi hoaân têët àoaån haânh trònh, daâi ngùæn
tuây theo xoám laâng úã xa nhau hay khöng; phaãi biïíu diïîn úã têët caã
nhûäng núi coá cú may kiïëm àûúåc chuát thu nhêåp ñt oãi; phaãi têåp vai
cho mêëy con choá vaâ cho Joli - Coeur; chuêín bõ bûäa ùn; chó sau têët
caã nhûäng caái àoá múái noái àïën chuyïån hoåc àoåc hay hoåc nhaåc.
Cuöëi cuâng töi àaä hoåc àûúåc möåt caái gò àoá vaâ àöìng thúâi hoåc ài
nhûäng quaäng àûúâng daâi. Töi laâ möåt àûáa treã khaá gêìy coâm öëm yïëu
khi söëng vúái maá Barberin; nay bïn caånh cuå Vitalis, söëng giûäa khñ
trúâi, vúái gian khöí, àöi chên vaâ hai caánh tay töi khoãe lïn, phöíi töi núã
ra, da töi sùn sùæn laåi, töi coá thïí chõu àûång àûúåc laånh cuäng nhû
Hector Malot 32
noáng, nùæng cuäng nhû mûa, nhûäng thiïëu thöën nhûäng mïåt nhoåc maâ
khöng àau khöí chuát naâo.
Chuáng töi àaä vûúåt qua möåt phêìn cuãa miïìn Nam nûúác Phaáp.
Chuáng töi cûá thùèng tiïën, gùåp àêu ài àêëy vaâ cûá thêëy möåt caái laâng
naâo khöng àïën nöîi ngheâo khöí quaá chuáng töi laåi chuêín bõ tiïën vaâo
möåt caách oai vïå. Töi trang àiïím cho luä choá, chaãi löng cho Dolce,
mùåc quêìn aáo cho Zerbino, daán miïëng daán lïn möåt bïn mùæt con
Capi àïí noá coá thïí àoáng vai möåt öng giaâ caãu nhaãu caâu nhaâu, töi
buöåc Joli - Coeur phaãi mùåc quêìn aáo àaåi tûúáng vaâo.
Cuå Vitalis cho töi àûúåc hoaân toaân tûå do phoáng tuáng:
- Khöng ngúâ chaáu laåi àûúåc öng cho ài qua toaân böå nûúác Phaáp
úã caái tuöíi maâ treã con chó ài hoåc tiïíu hoåc hoùåc trung hoåc, chaáu haäy
nhòn, haäy hoåc ài. Thêëy caái gò khöng hiïíu hoùåc muöën hoãi àiïìu gò, cûá
hoãi öng. Coá leä khöng phaãi luác naâo öng cuäng traã lúâi àûúåc búãi vò öng
khöng cho rùçng mònh hiïíu biïët têët caã nhûng biïët àêu öng coá thïí
thoãa maän àûúåc toâ moâ cuãa chaáu thò sao? Khöng phaãi xûa nay öng
vêîn laâm giaám àöëc möåt gaánh haát suác vêåt thöng thaái, öng cuäng àaä
hoåc àûúåc nhûäng àiïìu ngoaâi nhûäng caái böí ñch cho öng luác naây àïí giúái
thiïåu Capi vaâ Joli - Coeur vúái "cûã toåa àaáng kñnh". Nhûng ta seä noái
vúái nhau chuyïån àoá sau. Chaáu chó cêìn biïët laâ möåt ngûúâi laâm troâ
choá cuäng coá möåt võ trñ àaáng kïí trong thiïn haå àêëy chûá. Khöng phaãi
thûúâng àêu. Sau khi rúâi daäy nuái úã Auvergne chuáng töi túái vuâng cao
nguyïn àaá vöi úã Quercy.
Giûäa bònh nguyïn naây coá möåt laâng lúán tïn laâ Labastide -
Murat, chuáng töi qua àïm úã àoá trong vûåa thoác möåt caái quaán.
- Chñnh úã àêy, cuå Vitalis baão töi buöíi töëi trûúác khi ài nguã,
cuäng coá thïí ngay taåi caái quaán naây, àaä sinh ra möåt con ngûúâi bùæt
àêìu àúâi mònh laâm möåt thùçng beá queát chuöìng ngûåa. Tïn öng ta laâ
Murat. Öng àaä trúã thaânh möåt anh huâng vaâ ngûúâi ta àaä lêëy tïn öng
àùåt cho laâng naây. Öng biïët öng ta vaâ àaä tûâng chuyïån troâ thûúâng
xuyïn vúái öng ta.
- Khi öng ta coân laâ thùçng beá queát chuöìng ngûåa êëy aå?
- Khöng, cuå Vitalis cûúâi noái, khi öng êëy laâm vua cú.
- Cuå àaä tûâng quen möåt öng vua?

Hùèn gioång töi thöët lïn phaãi buöìn cûúâi lùæm búãi vò caái cûúâi cuãa
chuã töi laåi cêët lïn vaâ keáo daâi rêët lêu.
- Öng seä kïí chaáu nghe chuyïån öng vua naây.
Thïë laâ trong nhiïìu giúâ sau àoá chuáng töi ngöìi trïn chiïëc ghïë
daâi, öng thò noái, töi thò daán mùæt vaâo khuön mùåt öng àang àûúåc aánh
trùng múâ nhaåt chiïëu saáng.
Chuã töi biïët thêåt nhiïìu àiïìu!
Hector Malot 34
CHÛÚNG 3 : ÀI KHÙÆP ÀOÁ ÀÊY
Rúâi vuâng àêët khö cùçn cuãa nhûäng cao nguyïn àaá vöi vaâ vuâng
àêët truöng, töi nhúá laåi laâ chuáng töi túái möåt thung luäng xanh tûúi
vúái möåt thu nhêåp kha khaá, àêët àai giaâu coá cuãa xûá súã laâm ngûúâi dên
sung tuác, chuáng töi biïíu diïîn nhiïìu buöíi, nhûäng àöìng xu cuäng dïî
daâng rúi xuöëng chiïëc baát göî cuãa Capi.
Möåt lêìn, chuáng töi nguã trong möåt ngöi laâng khaá ngheâo khöí,
trúâi vûâa saáng àaä laåi ra ài. Chuáng töi ài maäi trïn con àûúâng caái buåi
muâ vaâ böîng nhiïn têìm nhòn cuãa chuáng töi, cho túái luác àoá vêîn bõ
haån chïë trong möåt con àûúâng bao quanh nhûäng ruöång nho, tûå
nhiïn múã ra möåt khöng gian mïnh möng.
- Bordeaux àêëy. - Cuå Vitalis noái.
Àöëi vúái möåt àûáa treã nhû töi, tûâ trûúác àïën nay múái chó nhòn
thêëy vaâi thaânh phöë nhoã gùåp trïn àûúâng ài, àêy àuáng laâ möåt quang
caãnh thêìn tiïn. Trïn söng taâu beâ qua laåi têëp nêåp: möåt söë taâu trúã vïì
tûâ nhûäng chuyïën ài daâi ngaây trïn biïín caã, möåt söë khaác tûâ caãng ra
ài. Khi túái chiïëc cêìu nöëi Bastide vúái Bordeaux, cuå Vitalis khöng
coân thò giúâ àïí traã lúâi möåt phêìn trùm nhûäng cêu hoãi maâ töi àùåt ra
cho cuå nûäa!
Tûâ Bordeaux chuáng töi phaãi ài qua Pau.
Haânh trònh khiïën chuáng töi phaãi ài qua baäi sa maåc lúán traãi
daâi túái têån daäy Pyreáneáes naây coá tïn goåi laâ miïìn Lander. Khöng coân
vûúân nho, khöng coân àöìng coã, khöng coân vûúân cêy ùn traái. Hiïëm
lùæm múái tröng thêëy nhaâ cûãa. Bònh nguyïn traãi daâi trûúác mùåt
chuáng töi àïën vö têån, àêët maâu xaám.
Suöët doåc àûúâng chó thêëy thaåch thaão khö vúái cêy àêåu kim cùçn
cöîi.
- Chuáng ta àang úã miïìn Lander, cuå Vitalis noái, ta coân phaãi ài

tûâ hai mûúi àïën hai mûúi nhùm dùåm nûäa giûäa sa maåc naây. Àöi
chên chaáu phaãi can àaãm lïn.
Nhûng khöng phaãi chó laâm cho àöi chên can àaãm lïn maâ coân
phaãi laâm cho caái àêìu vaâ traái tim cuäng can àaãm lïn nûäa búãi vò bûúác
chên trïn con àûúâng tûúãng nhû khöng bao giúâ têån cuâng naây ngûúâi
ta luön caãm thêëy traân ngêåp möåt nöîi buöìn khöng sao chïë ngûå
nöíi..Kïí tûâ höìi êëy töi àaä nhiïìu lêìn ài nhûäng chuyïën ài biïín vaâ cûá
möîi lêìn giûäa àaåi dûúng khöng möåt caánh buöìm töi laåi tòm laåi àûúåc
trong töi caái tònh caãm buöìn baä khöng sao àõnh nghôa nöíi maâ töi àaä
caãm thêëy trong caãnh cö àún êëy.
Pau àïí laåi cho töi möåt kyã niïåm thuá võ. Chuáng töi úã àoá caã muâa
àöng, ngaây naâo cuäng ài ra phöë vaâ nhûäng núi cöng cöång. Chuáng töi
coá möåt cöng chuáng treã con khöng biïët chaán caác tiïët muåc cuãa chuáng
töi.
Möåt buöíi saáng, chuáng töi lïn àûúâng. Khöng biïët haâng bao
nhiïu tuêìn chuáng töi cûá thùèng trûúác mùåt maâ tiïën bûúác. Röìi möåt töëi
kia chuáng töi túái möåt thaânh phöë lúán. Nhaâ cûãa xêy bùçng gaåch àoã,
phöë xaá coá vóa heâ laát bùçng nhûäng hoân cuöåi nhoån. Chuáng töi àaä àïën
Toulouse.
Höm àoá cuäng nhû moåi khi viïåc àêìu tiïn chuáng töi lo lùæng laâ
tòm núi thuêån tiïån àïí biïíu diïîn. Chuáng töi tòm àûúåc möåt con àûúâng
nhûng möåt viïn caãnh saát baão chuáng töi ài chöî khaác.
Mùåc duâ chuã töi chó laâ möåt ngûúâi laâm troâ thuá ngheâo vaâ giaâ,
nhûng cuå coá tûå troång cuãa mònh, khöng chõu ài. Viïn caãnh saát quay
lûng ài nhûng höm sau laåi túái, bûúác qua dêy thûâng quêy thaânh raåp
haát cuãa chuáng töi vaâo àuáng giûäa luác biïíu diïîn. Sûå can thiïåp naây
gêy ra nhiïìu tiïëng xò xaâo.
Roä raâng laâ ngûúâi ta uãng höå cuå Vitalis. Hoå chïë giïîu viïn caãnh
saát vaâ thñch thuá vúái böå daång nhùn nhoá cuãa Joli - Coeur.
Viïn caãnh saát khöng coá veã möåt con ngûúâi kiïn nhêîn, àöåt ngöåt
quay goát.
Hector Malot 36
- Nïëu ngaây mai choá cuãa öng khöng bõ buöåc moäm, töi seä àûa ra
toâa.
Ngaây höm sau töi túái chöî moåi khi chùng dêy thûâng. Chó vûâa
daåo lïn vaâi nhõp àaân haác-pú moåi ngûúâi àaä àöí xö àïën tûâ tûá phña.
Viïn caãnh saát cuäng àïën ngay sau àoá. Joli -Coeur tröng thêëy
trûúác tiïn beân hai tay chöëng naånh, àêìu ngûãa ra sau, ài ài laåi laåi
quanh töi ngûúâi cûáng àúâ, ngûåc ûúän ra vúái möåt veã oai vïå rêët laâ löë
bõch.
Cöng chuáng cûúâi öì lïn vaâ vöî tay nhiïìu traâng daâi. Viïn caãnh
saát chûng hûãng, neám vïì phña töi nhûäng caái nhòn giêån dûä laâm cho
cöng chuáng caâng la oá thïm.
Baãn thên töi cuäng muöën cûúâi nhûng khöng daám. Viïn caãnh
saát cûá ài ài laåi laåi ngoaâi dêy thûâng. Töi goåi Joli - Coeur nhûng noá
khöng chõu vêng lúâi cûá tiïëp tuåc ài nhû thïë, cûá möîi khi töi muöën
toám lêëy noá noá laåi chaåy thoaát khoãi tay töi..Viïn caãnh saát cho laâ töi
kñch àöång con khó, phùng phùng bûúác vaâo bïn trong voâng dêy
thûâng vaâ ngay lêåp tûác giaáng cho töi hai caái taát veåo ngûúâi.
Khi töi àûáng vûäng laåi àûúåc, cuå Vitalis khöng hiïíu bùçng caách
naâo àaä àûáng giûäa töi vaâ viïn caãnh saát, nùæm lêëy cöí tay viïn caãnh
saát.
- Töi cêëm öng khöng àûúåc àaánh thùçng beá naây.
Viïn caãnh saát muöën giùçng tay ra nhûng cuå Vitalis cûá nùæm
chùåt lêëy cöí tay hùæn khiïën hùæn giêån àiïn lïn. Chuã töi tröng cao
thûúång tuyïåt vúâi. Viïn caãnh saát tuám lêëy cöí aáo chuã töi vaâ dûä dùçn
àêíy cuå ra trûúác hùæn. Cuå Vitalis tûác quaá àûáng thùèng ngûúâi lïn àaánh
maånh vaâo cöí tay viïn caãnh saát àïí gúä ra.
- Öng muöën gò chuáng töi naâo? - Cuå Vitalis hoãi.
- Töi muöën bùæt cuå.
- Khöng cêìn thiïët phaãi àaánh thùçng beá.
- Theo töi!
Cuå Vitalis àaä lêëy laåi àûúåc bònh tônh; cuå khöng àaáp lúâi hùæn,
nhûng quay laåi töi:
- Chaáu vïì quaán. ÚÃ àêëy vúái luä choá. Öng seä tin cho chaáu sau.
Cuå khöng noái àûúåc gò thïm nûäa vò viïn caãnh saát àaä löi cuå ài.
Thïë laâ tan cuöåc biïíu diïîn.
Cöng chuáng mau choáng taãn ài; chó coân vaâi ngûúâi úã laåi baân taán
vïì nhûäng gò vûâa xaãy ra.
Töi vïì quaán rêët lo lùæng. Trong thúâi gian naây töi laâm gò? Söëng
thïë naâo? Söëng bùçng gò? Chuã töi coá thoái quen mang tiïìn trïn ngûúâi
chûa kõp àûa cho töi àöìng naâo. Töi chó coá vaâi xu trong tuái.
Töi tröi qua hai ngaây nhû vêåy trong lo lùæng, khöng daám ra
khoãi sên quaán troå, chó tröng nom Joli - Coeur vaâ luä choá.
Cuöëi cuâng àïën ngaây thûá ba coá ngûúâi mang àïën cho töi möåt laá
thû cuãa cuå Vitalis. Trong thû chuã töi baão hoå cho cuå vaâo tuâ chúâ thûá
baãy sau àûa ra toâa tiïíu hònh vïì töåi àaä chöëng laåi viïn chûác chñnh
quyïìn.
Töi ài nùæm thïm tònh hònh, ngûúâi ta noái toâa xûã bùæt àêìu luác
mûúâi giúâ. Chñn giúâ saáng thûá baãy töi laâ ngûúâi àêìu tiïn vaâo phoâng
xûã. Dêìn dêìn phoâng àöng lïn. Töi khöng hiïíu gò vïì toâa aán vaâ phaáp
luêåt nhûng theo baãn nùng, töi haäi huâng kinh khuãng. Coá veã nhû
chuáng töi àang gùåp nguy hiïím.
Töi ngöìi thu mònh àùçng sau chiïëc loâ sûúãi..Chuã töi khöng àûúåc
àem ra xûã àêìu tiïn. Bùæt àêìu laâ nhûäng ngûúâi àaä ùn cùæp, àaä àaánh
nhau, ai cuäng noái laâ mònh vö töåi nhûng têët thaãy àïìu bõ kïët aán.
Cuöëi cuâng cuå Vitalis ra ngöìi trïn ghïë daâi maâ nhûäng ngûúâi trûúác cuå
àaä ngöìi, giûäa hai tay hiïën binh.
Nhûäng gò luác àêìu ngûúâi ta hoãi cuå vaâ cuå traã lúâi nhû thïë naâo töi
khöng biïët gò hïët. Töi quaá xuác àöång àïí nghe vaâ àïí hiïíu. Hún nûäa
töi khöng nghô àïën nghe. Töi cûá nhòn chuã töi àûáng thùèng, maái toác
daâi baåc trùæng hêët ra sau trong thaái àöå möåt con ngûúâi vûâa höí theån
vûâa àau buöìn. Töi nhòn võ quan toâa thêím vêën cuå.
- Nhû vêåy laâ cuå thûâa nhêån àaä àaánh nhiïìu lêìn viïn caãnh saát
bùæt cuå?
Hector Malot 38
- Khöng, thûa chaánh toâa, chó coá möåt lêìn thöi aå, töi gúä ra khoãi
caái siïët chùåt cuãa öng ta. Khi túái núi chuáng töi àõnh biïíu diïîn töi
thêëy öng caãnh saát taát thùçng beá ài cuâng vúái töi.
- Thùçng beá coá phaãi con cuå khöng?
- Khöng, thûa chaánh toâa, nhûng töi yïu noá nhû con trai töi.
Khi thêëy noá bõ àaánh, töi àaä àïí mònh caã giêån mêët khön, nùæm chùåt
lêëy baân tay öng caãnh saát ngùn öng ta tiïëp tuåc àaánh noá nûäa.
- Chñnh öng cuäng àaánh viïn caãnh saát chûá gò?
- Khi öng naây nùæm vaâo cöí tay töi töi quïn mêët ngûúâi lao vaâo
töi laâ ai vaâ möåt àöång taác baãn nùng, khöng cöë yá àaä àûa töi ài quaá
xa.
- ÚÃ tuöíi öng khöng thïí àïí mònh ài quaá xa àûúåc.
- Khöng may laâ khöng phaãi ngûúâi ta luác naâo cuäng laâm àûúåc
nhûäng viïåc phaãi laâm.
- Ta seä nghe àïën öng caãnh saát.
Tay naây kïí laåi nhûäng chuyïån àaä xaãy ra, nhêën maånh vaâo caách
ngûúâi ta chïë giïîu con ngûúâi hùæn hún laâ cuá bõ àaánh.
Trong khi tay caãnh saát khai vúái toâa cuå Vitalis àaáng leä chuá yá
nghe thò laåi nhòn quanh khùæp gian phoâng. Töi hiïíu cuå tòm töi. Töi
beân rúâi chöî nêëp, len loãi giûäa nhûäng ngûúâi toâ moâ, lïn haâng ghïë àêìu.
Cuå nhòn thêëy töi vaâ gûúng mùåt buöìn rêìu cuãa cuå saáng hùèn lïn, töi
caãm thêëy cuå sung sûúáng khi nhòn thêëy töi, nûúác mùæt traân mi töi duâ
töi cöë kòm laåi.
- Cuå chó noái coá thïë àïí baão vïå mònh thöi û?
- Cuöëi cuâng chuã toåa phiïn toâa hoãi.
- Phêìn töi töi chùèng coá gò àïí noái thïm caã, nhûng vò àûáa beá maâ
töi thûúng yïu thùæm thiïët sùæp sûãa tûá cöë vö thên, vò noá, xin toâa röång
lûúång.àïí chuáng töi chó phaãi xa nhau trong thúâi gian ngùæn nhêët.
Töi cûá tûúãng ngûúâi ta traã laåi tûå do cho chuã töi, cuå seä khöng
laâm sao hïët.
Möåt viïn thêím phaán khaác phaát biïíu vaâi phuát, röìi àïën chuã toåa
phiïn toâa, bùçng gioång trang troång, noái rùçng ngûúâi coá tïn Vitalis àaä
lùng maå vaâ coá nhûäng haânh àöång laâm töín thûúng àïën nhên viïn
chñnh quyïìn, bõ kïët aán hai thaáng tuâ vaâ böìi thûúâng möåt trùm
phrùng.
Qua haâng nûúác mùæt töi nhòn thêëy caánh cûãa qua àoá cuå Vitalis
ài vaâo nay laåi múã ra, àùçng sau cuå laâ möåt tay hiïën binh, sau àoá cûãa
àoáng laåi.
Hai thaáng xa caách! Ài àêu bêy giúâ ?
Khi vïì túái quaán troå loâng töi nùång trôu, hai mùæt hoe àoã, töi
thêëy öng chuã quaán àaä chúâ töi úã cûãa.
- Thïë naâo, öng ta hoãi, chuã maây thïë naâo?
- Bõ kïët aán hai thaáng tuâ vaâ böìi thûúâng möåt trùm phrùng.
- Thïë trong hai thaáng naây maây laâm gò?
- Thûa öng, chaáu khöng biïët.
- AÂ! Maây khöng biïët? Maây coá tiïìn tûå nuöi thên vaâ nuöi luä vêåt
naây khöng? - Thûa öng khöng aå.
- Thïë maây tröng vaâo tao àïí coá chöî úã chùæc?
- Öì, khöng aå. Chaáu coá tröng vaâo ai àêu.
Lúâi töi noái khöng gò thûåc bùçng.
- Àûúåc àêëy con aå, maây noái àuáng, chuã maây àaä núå tao quaá
nhiïìu röìi, tao khöng thïí àïí maây núå thïm nûäa maâ ruát cuåc khöng
chùæc coá àûúåc traã hay khöng. Maây phaãi ài thöi.
- Öng muöën chaáu ài àêu aå?
- Coá phaãi viïåc cuãa tao àêu, tao chùèng phaãi böë maây cuäng
khöng phaãi chuã maây, tao giûä maây laâm gò? Têët nhiïn maây phaãi àïí
laåi àêy caái tuái cuãa chuã maây. Khi naâo chuã maây ra tuâ seä àïën àêy lêëy
tuái vaâ thanh toaán. Coân maây, maây laâm gò chùèng tòm àûúåc caách kiïëm
söëng. Ài àïën nhûäng suöëi nûúác noáng êëy, kiïëm tiïìn àûúåc àêëy. Maây
chó cêìn trúã laåi khi naâo chuã maây ra.
Hector Malot 40
Töi caãm thêëy coá chöëng laåi cuäng vö ñch. Töi vaâo chuöìng ngûåa,
thaáo choá vaâ Joli - Coeur, buöåc chùåt caái tuái cuãa mònh, àeo dêy chiïëc
àaân haác-pú lïn vai, ài ra khoãi quaán.
Chuã quaán àûáng úã cûãa.
- Nïëu coá thû tao seä giûä cho maây. - öng ta kïu to baão töi.
Töi vöåi vaâng ài khoãi thaânh phöë naây. Töi chó coá mûúâi möåt xu.
Töi àaä trúã thaânh chuã gia àònh, töi, möåt àûáa beá khöng gia àònh, vaâ
töi yá thûác àûúåc traách nhiïåm cuãa mònh.
Mûúâi möåt xu cuãa töi khöng thïí cho chuáng töi ùn caã bûäa saáng
lêîn bûäa töëi, chuáng töi àaânh duâng möåt bûäa vaâo giûäa trûa. Quaán troå
núi chuáng töi vûâa bõ àuöíi úã ngoaåi ö Saint Michel trïn àûúâng ài
Montpellier, leä tûå nhiïn laâ töi theo con àûúâng êëy.
Cuöëi cuâng töi thêëy àaä àuã xa Toulouse àïí khöng coân súå nûäa.
Töi vaâo hiïåu baánh mò àêìu tiïn yïu cêìu baán cho möåt pao rûúäi vaâ traã
hoå taám xu. Töi ài ra cùæp chùåt baánh mò dûúái caánh tay. Túái caái cêy
àêìu tiïn gùåp trïn àûúâng, chuáng töi yïn võ, töi chia àïìu chiïëc baánh
mò troân ra cho nùm chuáng töi.
Mùåc duâ bûäa tiïåc naây khöng phaãi laâ möåt bûäa tiïåc sau àoá cêìn
möåt baâi diïîn vùn, töi vêîn thêëy àaä àïën luác cêìn noái vúái caác baån töi
möåt vaâi cêu. Coá leä Capi hiïíu yá àõnh cuãa töi vò noá cûá daán chùåt àöi
mùæt thöng minh vaâ êu yïëm cuãa noá vaâo mùæt töi.
- Phaãi, caác baån aå, töi coá möåt tin xêëu baáo cho caác baån àêy. Chuã
chuáng ta phaãi xa chuáng ta hai thaáng. Viïåc naây trûúác nhêët laâm cuå
rêët buöìn, sau àïën chuáng ta cuäng vêåy. Cuå laâ ngûúâi nuöi chuáng ta
söëng, vùæng cuå, chuáng ta rúi vaâo tònh caãnh kinh khuãng. Chuáng ta
khöng coá tiïìn.
Nghe thêëy chûä tiïìn maâ noá rêët hiïíu, Capi beân àûáng lïn trïn
hai chên sau ài möåt voâng nhû vêîn ài quanh "cûã toåa àaáng kñnh"
vêåy.
- Maây muöën chuáng ta biïíu diïîn chûá gò, töi noái tiïëp, quaã àoá laâ
möåt lúâi khuyïn töët. Nhûng liïåu chuáng ta coá thu àûúåc gò khöng? Têët
caã laâ úã àoá. Nïëu chuáng ta khöng thaânh cöng, töi xin baáo trûúác vúái
caác baån laâ caã gia saãn chuáng ta chó coá ba xu. Phaãi thùæt lûng buöåc
buång. Tònh hònh laâ nhû vêåy àêëy, töi mong caác baån hiïíu sûå nghiïm
troång cuãa noá, àem hïët thöng minh ra phuåc vuå xaä höåi chuáng ta. Töi
àoâi hoãi caác baån vêng lúâi vaâ can àaãm. Haäy tröng cêåy vaâo töi, cuäng
nhû töi tröng cêåy úã caác baån.
Nghó ngúi möåt laát töi ra lïånh lïn àûúâng: phaãi kiïëm möåt chöî
nguã, kiïëm bûäa saáng mai, muöën vêåy chuáng töi àaânh nguã ngoaâi trúâi
àïí tiïët kiïåm.
Sau khoaãng möåt giúâ ài böå chuáng töi túái möåt ngöi laâng xem ra
phuâ húåp vúái viïåc thûåc hiïån muåc àñch cuãa töi. Töi trang àiïím caác
kõch sô cuãa mònh, ài thaânh haâng nguä chónh tïì nhêët coá thïí, tiïën vaâo
laâng. Khöng may thiïëu öëng saáo cuãa cuå Vitalis, thiïëu caã caái oai vïå
cuãa cuå àïí laâm moåi ngûúâi phaãi nhòn. Töi cuäng laåi khöng coá daáng cao
lúán vaâ caái àêìu diïîn caãm cuãa cuå, trïn mùåt töi thïí hiïån nöîi lo lùæng
thò àuáng hún laâ sûå tûå tin.
Túái möåt baäi àêët úã giûäa coá möåt caái maáy nûúác dûúái boáng mêëy
cêy tiïu huyïìn, töi lêëy àaân haác-pú ra daåo möåt khuác van-xú. Nhaåc
rêët vui, ngoán tay töi nheå nhaâng nhûng loâng töi buöìn baä, töi caãm
thêëy mònh gaánh trïn hai vai möåt troång lûúång quaá nùång.
Töi baão Zerbino vaâ Dolce ra nhaãy, chuáng vêng lúâi ngay vaâ ra
nhaãy theo nhaåc. Nhûng chùèng ai buöìn túái xem chuáng töi caã mùåc
dêìu trïn ngûúäng caác cûãa ra vaâo töi nhòn thêëy nhûäng ngûúâi phuå nûä
ngöìi àan laát hoùåc chuyïån troâ vúái nhau.
Töi tiïëp tuåc chúi àaân, Zerbino vaâ Dolce tiïëp tuåc nhaãy. Hònh
nhû coá ngûúâi tiïën laåi gêìn chuáng töi, nïëu möåt ngûúâi àïën thò seä coá
hai ngûúâi, röìi mûúâi, hai mûúi ngûúâi khaác nûäa.
Nhûng tha höì töi chúi, tha höì Zerbino vaâ Dolce nhaãy, moåi
ngûúâi vêîn cûá yïn võ trong nhaâ thêåm chñ chùèng theâm nhòn vïì phña
chuáng töi nûäa.
Thêåt tuyïåt voång! Coá leä nhûäng ngûúâi naây khöng thñch nhaãy
chùng? Töi bùæt àêìu haát khuác can-zö. Töi thêëy möåt ngûúâi àaân öng
mùåc aáo veát àöåi muä phúát tiïën àïën gêìn chuáng töi. Töi haát caâng hùng
haái.
Hector Malot 42
- Naây! - öng ta kïu lïn. - Maây laâm gò úã àêy thïë thùçng nghõch
ngúåm naây?
- Öng thêëy àêëy, töi àang haát.
- Maây coá giêëy pheáp haát úã xaä tao khöng?
- Khöng aå.
- Thïë thò cuát nïëu khöng tao àûa ra toâa bêy giúâ, thùçng ùn maây
xêëu xa naây. Tao laâ ngûúâi gaác àöìng quï àêy!
Ngûúâi gaác àöìng quï!
Töi laåi ài trïn con àûúâng maâ töi àaä àïën.
Ùn maây! Töi coá ài xin ùn àêu: Töi haát, töi nhaãy, àoá laâ caách
laâm viïåc cuãa töi, töi coá laâm gò xêëu àêu!
Chó nùm phuát sau töi àaä ra khoãi caái thön xoám keám hiïëu
khaách naây. Luä choá theo töi, àêìu cuái xuöëng, hiïíu laâ chuáng töi àaä
gùåp chuyïån khöng may.
Chuáng töi cûá theo con àûúâng trùæng trûúác mùåt maâ ài. Hïët cêy
söë naây sang cêy söë khaác, cho àïën luác nhûäng aánh höìng cuöëi cuâng
cuãa mùåt trúâi àang lùån àaä biïën mêët khoãi bêìu trúâi, chuáng töi vêîn
chûa tòm thêëy möåt chöî naâo coá thïí nguã àûúåc.
Chuáng töi dûâng chên bïn möåt caánh rûâng, nghó ngúi úã àoá,
Capi canh gaác.
Ngaây du haânh àêìu tiïn thïë naây thêåt laâ xêëu.
Chuyïën ài ngaây mai seä ra sao? Töi àoái vaâ khaát, maâ chó coân coá
ba xu. Laâm sao nuöi caã àoaân, nuöi baãn thên töi, vaâ nïëu ngaây mai
vaâ caã nhûäng ngaây tiïëp theo nûäa khöng tòm àûúåc caách biïíu diïîn?
Chïët àoái caã hay sao?
Vûâa lêåt ài lêåt laåi nhûäng cêu hoãi naây töi vûâa nhòn nhûäng vò
sao lêëp laánh trïn àêìu trong bêìu trúâi töëi thêîm. Chuáng töi bú vú quaá
vaâ bõ boã rúi!
Töi caãm thêëy mùæt mònh ngêåp lïå röìi böîng nhiïn töi oâa khoác.
Töi khoác trong hai baân tay, khoác khöng sao ngûâng laåi àûúåc vaâ böîng
töi caãm thêëy möåt húi thúã êm êëm lûúát qua toác mònh: àoá laâ Capi.
Töi lêëy hai caánh tay öm lêëy cöí noá vaâ hön lïn caái moäm êím cuãa
Capi, noá beân thöët lïn hai ba tiïëng rïn ngheån ngaâo, coá leä noá cuäng
khoác vúái töi.
Khi töi tónh dêåy, trúâi àaä saáng roä vaâ Capi ngöìi trûúác mùåt töi,
àang nhòn töi, chim hoát trïn caânh laá, mùåt trúâi àaä lïn cao, chiïëu
xuöëng nhûäng tia nùæng noáng laâm êëm caã loâng ngûúâi..Töi àaä quyïët
àõnh: tiïu nöët ba xu röìi sau àoá liïåu sau.
Túái laâng, chùèng cêìn hoãi thùm àêu laâ hiïåu baánh mò, caái muäi
chuáng töi àaä àûa chuáng töi túái àoá. Ba xu baánh mò chó àuã cho chuáng
töi möåt bûäa saáng coâm coäi, nuöët quaá nhanh choáng.
Sau àoá töi ài qua ngöi laâng tòm xem coá chöî naâo thuêån tiïån
cho biïíu diïîn khöng.
YÁ àõnh cuãa töi laâ nghiïn cûáu àõa phûúng trûúác àaä, àïën trûa
múái quay vïì thûã vêån may. Töi nhùçm möåt núi àïí chuáng töi taåm thu
mònh trong chöëc laát úã vuâng àöìng quï bïn caånh, bïn búâ möåt con
söng àaâo. Chaán naãn xêm chiïëm loâng chuáng töi, nhu cêìu ùn trúã nïn
thöi thuác. Phaãi taåo ra möåt cöng viïåc gò àoá cho noá bêån bõu.
Töi nhúá laåi cuå Vitalis baão trong chiïën tranh khi möåt trung
àoaân haânh quên lêu mïåt moãi, ngûúâi ta chúi nhaåc khiïën binh lñnh
quïn caã mïåt.
Töi lêëy àaân haác-pú ra daåo möåt àiïåu nhaãy röìi möåt khuác van-
xú. Luác àêìu caác diïîn viïn cuãa töi xem chûâng chûa sùén saâng lùæm, roä
raâng möåt mêíu baánh luác naây múái laâm nïn chuyïån. Nhûng dêìn dêìn
êm nhaåc phaát huy hiïåu quaã: chuáng töi quïn mêíu baánh khöng coá vaâ
töi chó coân nghô àïën chúi nhaåc, luä choá chó coân nghô àïën nhaãy maâ
thöi.
Böîng nhiïn töi nghe thêëy gioång trong treão cuãa möåt àûáa treã
reo lïn: Hoan hö!
Möåt chiïëc taâu dûâng laåi trïn söng àaâo, muäi quay vïì phña búâ töi
àang àûáng, hai con ngûåa keáo noá dûâng laåi úã búâ bïn kia. Àoá laâ möåt
chiïëc taâu àùåc biïåt, töi chûa tröng thêëy caái taâu naâo giöëng thïë bao
giúâ: noá ngùæn hún nhiïìu so vúái caác xaâ-lan thûúâng phuåc vuå viïåc ài laåi
trïn söng, trïn cêìu taâu laåi àûúåc xêy möåt nhaâ cêìu lùæp kñnh. Phña
Hector Malot 44
trûúác nhaâ cêìu laâ möåt caái hiïn coá boáng maát cuãa nhûäng cêy leo che
phuã. Caânh laá cêy moác vaâo chöî naây möåt tñ chöî kia möåt tñ úã caác vïët
cùæt trïn maái nhaâ ruã xuöëng tûâng chuâm dêy leo xanh mûúát. Dûúái caái
hiïn àoá töi tröng thêëy hai ngûúâi: möåt phu nhên coân treã, veã quyá
phaái vaâ buöìn buöìn àang àûáng vaâ möåt cêåu beá traåc tuöíi töi hònh nhû
àang nùçm.
Coá leä àoá laâ thùçng beá àaä reo lïn: Hoan hö!
Khöng coân ngaåc nhiïn nûäa töi nêng muä caãm ún cêåu beá àaä vöî
tay töi Baâ phu nhên hoãi vúái gioång ngûúâi nûúác ngoaâi:
- Chaáu chó vò thñch maâ chúi àaân àêëy chûá?
- Daå àïí laâm cho caác kõch sô cuãa chaáu diïîn troâ... vúái laåi cuäng àïí
cho khuêy khoãa.
Cêåu beá ra hiïåu vaâ baâ ta cuái xuöëng..- Chaáu muöën tiïëp tuåc chúi
àaân nûäa khöng?
- Baâ ta hoãi.
- Xin chúi möåt àiïåu nhaãy, vaâ nïëu cûã toåa àaáng kñnh muöën, töi
seä giúái thiïåu nhiïìu troâ khaác nûäa giöëng nhû caác tiïët muåc trong caác
raåp xiïëc úã Paris.
Àoá laâ möåt cêu noái cuãa chuã töi, töi cöë gùæng tuön ra nhû cuå möåt
caách cao quyá. Töi cêìm lêëy chiïëc àaân haác-pú vaâ bùæt àêìu chúi möåt
àiïåu van-xú, lêåp tûác Capi lêëy hai tay öm lêëy mònh Dolce vaâ chuáng
bùæt àêìu nhaãy theo nhaåc. Sau àoá Joli -Coeur nhaãy möåt àiïåu sö-lö.
Cûá thïë chuáng töi trònh diïîn têët caã moåi tiïët muåc khöng biïët mïåt laâ
gò. Caác diïîn viïn haâi kõch cuãa töi àïìu hiïíu rùçng ngûúâi ta seä traã
cöng cho nöîi khoá nhoåc cuãa chuáng bùçng möåt bûäa cúm, chuáng laâm
viïåc khöng tiïëc mònh, caã töi cuäng vêåy. Vûâa chúi àaân vûâa tröng coi
caác diïîn viïn, thónh thoaãng töi laåi nhòn cêåu beá, coá àiïìu kyâ laå laâ tuy
coá veã rêët thñch nhûäng troâ biïíu diïîn cuãa chuáng töi, noá vêîn cûá nùçm
bêët àöång, chó àöång àêåy hai baân tay àïí vöî tay taán thûúãng chuáng töi
maâ thöi. Noá liïåt chùng?
Ngoån gioá vö tònh àaä àûa chiïëc taâu saát vaâo búâ núi töi àûáng, vaâ
luác naây töi nhòn cêåu beá roä nhû töi úã ngay trïn taâu vêåy: toác noá vaâng,
mùåt noá nhúåt nhaåt àïën nöîi nhòn thêëy caã nhûäng maåch maáu xanh
dûúái laân da trong suöët.
- Traã tiïìn caác chaáu diïîn nhû thïë naâo nhó? -Baâ phu nhên hoãi.
- Tuyâ theo khaán giaã thñch nhiïìu hay ñt.
- Meå úi, thïë thò traã cho àùæt vaâo meå aå. - Cêåu beá noái.
Röìi noá noái thïm mêëy lúâi bùçng möåt thûá tiïëng maâ töi khöng
hiïíu.
- Arthur muöën nhòn gêìn caác diïîn viïn xem sao. - Baâ ta baão
töi.
Töi ra hiïåu cho luä choá, chuáng nhaãy phoác xuöëng taâu. Joli -
Coeur nhaãy thò dïî röìi nhûng töi khöng bao giúâ tin úã noá: möåt khi lïn
taâu noá coá thïí giúã nhûäng troâ hïì biïët àêu khöng húåp vúái thõ hiïëu cuãa
baâ quyá phaái thò sao?
- Con khó coá dûä khöng? - Baâ ta hoãi.
- Thûa baâ khöng aå, nhûng khöng phaãi luác naâo noá cuäng vêng
lúâi.
- Thïë thò chaáu haäy xuöëng taâu cuâng vúái noá.
Noái xong baâ ra hiïåu cho möåt ngûúâi àaân öng àûáng úã phña sau
gêìn baánh laái vaâ lêåp tûác ngûúâi naây ài ra phña trûúác, bùæc möåt têëm
vaán lïn búâ laâm thaânh möåt caái cêìu cho pheáp töi lïn taâu maâ.khöng
phaãi nhaãy liïìu nguy hiïím. Thïë laâ töi bûúác lïn taâu möåt caách trang
troång, chiïëc àaân haác-pú trïn vai vaâ Joli - Coeur trong tay.
- Con khó! Con khó! - Arthur kïu lïn.
Töi àïën gêìn cêåu beá vaâ trong khi noá nõnh noåt vuöët ve con khó
töi tha höì ngùæm noá.
Thêåt laâ laå! Quaã laâ noá bõ buöåc vaâo möåt têëm vaán àuáng nhû luác
àêìu töi àaä nghô.
- Chaáu coá cha meå hay ñt nhêët laâ möåt öng chuã chûá? - Baâ quyá
phaái hoãi.
- Coá aå, nhûng luác naây chaáu söëng möåt mònh, trong hai thaáng.
Hector Malot 46
- Öi, chuá beá àaáng thûúng! Laâm sao phaãi söëng möåt mònh lêu
àïën thïë, úã tuöíi chaáu!
- Phaãi vêåy aå, thûa baâ.
- Öng chuã coá leä bùæt chaáu sau hai thaáng phaãi àem vïì cho öng
ta möåt moán tiïìn chùng?
- Khöng aå, chó cöët àuã söëng cuâng gaánh haát thöi aå.
- Cho túái höm nay chaáu àuã söëng chûá?
Töi do dûå trûúác khi traã lúâi. Töi chûa bao giúâ gùåp möåt ngûúâi
àaân baâ quyá phaái laâm naãy sinh trong töi möåt tònh caãm tön troång
nhû con ngûúâi àang hoãi töi àêy. Baâ hoãi töi vúái biïët bao loâng töët,
gioång baâ sao maâ dõu daâng, caái nhòn cuãa baâ sao maâ nhaä nhùån, thïë laâ
töi quyïët àõnh noái sûå thûåc.
Töi kïí cho baâ nghe vò sao töi phaãi xa cuå Vitalis vaâ laâm sao
maâ tûâ khi dúâi Toulouse töi khöng sao kiïëm nöíi möåt xu.
Trong khi töi noái chuyïån Arthur chúi vúái luä choá tuy vêåy noá
vêîn lùæng nghe.
- Thïë thò boån anh hùèn àang àoái lùæm nhó. -Noá kïu lïn.
Nghe thêëy tûâ àoái maâ chuáng hiïíu rêët roä, luä choá suãa êìm lïn coân
Joli - Coeur thò lêëy tay xoa buång möåt caách cuöìng nhiïåt.
- Öi, meå úi! - Arthur noái.
Baâ quyá phaái hiïíu ngay lúâi goåi àoá laâ nghôa thïë naâo, baâ noái vaâi
lúâi bùçng tiïëng nûúác ngoaâi vúái möåt ngûúâi àaân baâ vûâa thoâ àêìu ra khoãi
caánh cûãa heá múã vaâ gêìn nhû ngay sau àoá baâ ta bûng ra möåt caái baân
trïn àaä doån sùén thûác ùn.
- Ngöìi xuöëng con. - Baâ quyá phaái noái.
Töi khöng àïí phaãi van naâi lêu hún, àùåt àaân xuöëng, nhanh
nheån ngöìi ngay vaâo baân; luä choá.ngöìi quanh töi theo thûá tûå, Joli -
Coeur thò ngöìi trïn àêìu göëi töi.
- Luä choá cuãa anh coá ùn baánh mò khöng? -Arthur hoãi.
Laåi coân coá ùn baánh mò hay khöng? Töi cho möîi con choá möåt
mêíu baánh mò, chuáng nhai ngêëu nghiïën.
- Coân con khó thò sao? - Arthur laåi hoãi.

Nhûng chùèng cêìn phaãi hoãi han chùm lo àïën noá: trong khi töi
cho luä choá ùn noá àaä chöåp ngay möåt miïëng voã pa-tï vaâ àang ngheån úã
dûúái gêìm baân.
Àïën lûúåt töi, töi lêëy möåt laát baánh mò, vaâ nïëu nhû töi khöng
ngheån nhû Joli - Coeur thò töi cuäng ùn lêëy ùn àïí nhû noá.
- Töåi nghiïåp chuá beá. - Baâ quyá phaái vûâa noái vûâa roát àêìy cöëc
nûúác cho töi.
- Nïëu boån anh khöng gùåp chuáng em thò seä ùn töëi úã àêu? -
Arthur hoãi.
- Thò seä nhõn ùn töëi.
Arthur beân quay vïì phña meå noá, hai meå con noái vúái nhau
bùçng tiïëng nûúác ngoaâi, coá veã nhû noá yïu cêìu meå noá àiïìu gò àoá coân
meå noá àûa ra vaâi yá kiïën phaãn àöëi.
Àöåt nhiïn baâ baão töi:
- Chaáu coá àöìng yá úã laåi àêy cuâng chuáng töi khöng?
Töi nhòn baâ khöng traã lúâi vò cêu hoãi naây bêët chúåt quaá àöëi vúái
töi.
- Trïn taâu naây êëy aå?
- Phaãi. Con trai töi bõ öëm, baác sô yïu cêìu buöåc noá vaâo möåt têëm
vaán nhû chaáu tröng thêëy àêëy. Àïí noá khoãi buöìn chaán töi àûa noá ài
chúi trïn chiïëc taâu naây. Chaáu úã laåi àêy vúái chuáng töi.
Con khó vaâ luä choá cuãa chaáu seä biïíu diïîn cho Arthur xem. Coân
chaáu, nïëu muöën, chaáu seä chúi àaân haác-pú. Nhû vêåy chaáu giuáp
chuáng töi, vïì phña chuáng töi, chuáng töi cuäng coá ñch cho boån chaáu.
Möîi ngaây chaáu àúä phaãi lo tòm cöng chuáng, viïåc naây àöëi vúái möåt àûáa
treã úã tuöíi chaáu khöng phaãi dïî daâng gò.
Seä àûúåc söëng trïn taâu, trïn mùåt nûúác, haånh phuác naâo bùçng!
Àoá laâ yá nghô àêìu tiïn àêåp vaâo àêìu oác töi vaâ laâm cho noá saáng loáe
lïn. Thêåt laâ möåt giêëc mú!
Hector Malot 48
Chó cêìn suy nghô vaâi giêy laâ töi àuã caãm thêëy têët caã nhûäng gò
khiïën töi sung sûúáng qua àïì xuêët naây vaâ ngûúâi àûa yá kiïën àoá ra
röång lûúång biïët bao nhiïu!.Töi cêìm lêëy baân tay baâ quyá phaái maâ
hön. Baâ coá veã caãm kñch vïì sûå thïí hiïån loâng biïët ún naây vaâ vuöët ve
traán töi möåt caách êu yïëm.
Vò ngûúâi ta yïu cêìu töi chúi àaân haác-pú, vêåy thò laâm sao töi coá
thïí ú thúâ àöëi vúái viïåc laâm thoãa loâng mong muöën cuãa hoå? Töi cêìm
lêëy cêy àaân, àûáng trûúác muäi taâu vaâ bùæt àêìu chúi nhaåc.
Cuâng luác àoá baâ quyá phaái àûa möåt chiïëc coâi bùçng baåc lïn
miïång vaâ thöíi lïn möåt tiïëng choáe tai.
Töi lêåp tûác ngûâng àaân. Arthur àoaán ra nöîi lo lùæng cuãa töi.
- Meå thöíi coâi àïí cho hai con ngûåa laåi tiïëp tuåc ài àêëy.
Quaã thêåt con taâu nay àaä xa búâ àang bùæt àêìu lûúát trïn laân
nûúác lùång leä cuãa con söng àaâo do ngûåa keáo ài. Soáng vöî vaâo thên
taâu, hai bïn àûúâng cêy cöëi chaåy ngûúåc laåi chuáng töi, mùåt trúâi àang
lùån chiïëu nhûäng tia nùæng xiïn nghiïng laâm chuáng saáng lïn.
- Anh chúi àaân ài chûá? - Arthur baão.
Vaâ gêåt àêìu laâm hiïåu goåi meå laåi gêìn, noá nùæm lêëy tay meå vaâ
giûä baân tay meå trong tay mònh suöët thúâi gian töi chúi nhûäng baãn
nhaåc maâ chuã töi àaä daåy töi.
CHÛÚNG 4 : NGÛÚÂI BAÅN ÀÊÌU TIÏN CUÃA TÖI
Meå Arthur laâ ngûúâi Anh, tïn laâ baâ Milligan.

Baâ goáa chöìng vaâ ngay sau àoá töi àûúåc biïët baâ coân möåt cêåu con
trai lúán nûäa nhûng àaä mêët tñch trong hoaân caãnh rêët bñ mêåt, àuáng
vaâo luác öng Milligan hêëp höëi, baâ thò àang öëm nùång. Khi baâ höìi
phuåc thò chöìng àaä chïët, con mêët tñch. Cuöåc tòm kiïëm àûúåc öng
James Milligan, em trai öng Milligan àiïìu haânh. Nhûng öng
James Milligan laåi coá quyïìn lúåi ngûúåc vúái baâ chõ dêu. Thûåc vêåy,
nïëu öng Milligan chïët khöng con caái öng ta seä trúã thaânh ngûúâi
thûâa kïë cuãa anh mònh.
Tuy nhiïn öng James Milligan khöng thûâa kïë àûúåc, vò baãy
thaáng sau caái chïët cuãa öng Milligan, baâ Milligan sinh haå cêåu beá
Arthur.
Nhûng caác baác sô tuyïn böë àûáa beá öëm yïëu naây khöng söëng
àûúåc. Àaä hai chuåc lêìn tûúãng noá chïët nhûng röìi hai chuåc lêìn noá laåi
àûúåc cûáu söëng..Thúâi gian gêìn àêy ngûúâi ta phaát hiïån úã noá möåt
bïånh quaái aác goåi laâ lao khúáp haáng. Àïí àiïìu trõ chûáng naây baác sô ra
lïånh chûäa bùçng nûúác coá lûu huyânh cho nïn baâ Milligan múái àïën
vuâng nuái Pyreáneáes. Nhûng sau khi chûäa bùçng nûúác lûu huyânh
khöng ùn thua, ngûúâi ta thûã möåt caách àiïìu trõ khaác: bïånh nhên
phaãi nùçm khöng àûúåc àûáng dêåy.
Luác àoá baâ Milligan múái àùåt àoáng möåt chiïëc taâu úã Bordeaux,
chiïëc taâu maâ töi àaä àùåt chên lïn.
Baâ khöng thïí nghô túái chuyïån àïí con nùçm nhû thïë trong nhaâ,
noá seä chïët vò buöìn chaán. Ngûúâi ta biïën con taâu thaânh möåt cùn nhaâ
nöíi, coá phoâng nguã, bïëp, phoâng khaách vaâ hiïn. Tuây theo thúâi tiïët maâ
Arthur nùçm úã phoâng khaách hay caái hiïn naây, coá meå bïn caånh. Chó
cêìn múã mùæt ra laâ noá nhòn thêëy caãnh vêåt diïîu qua.
Hector Malot 50
Ngaây xuöëng taâu töi chó biïët coá möîi phoâng nguã cuãa töi trïn
taâu Thiïn Nga naây. Mùåc duâ noá beá xñu, àêy laâ caái ca-bin àeåp nhêët
maâ trñ tûúãng tûúång thú ngêy cuãa töi coá thïí ûúác mú.
Cûãa söí khoeát vaâo voã taâu, coá thïí àoáng laåi bùçng möåt cûãa kñnh
troân, vûâa chiïëu saáng vûâa laâm thoaáng cùn phoâng. Chûa bao giúâ töi
nhòn thêëy möåt cùn phoâng xinh xeão saåch seä àïën thïë, tûúâng àûúåc laát
bùçng göî laänh sam àaánh veác-ni, trïn saân traãi têëm baåt àaánh xi keã ö
àen trùæng.
Nhûng khöng phaãi chó cùåp mùæt laâ thñch thuá.
Khi nùçm trïn giûúâng töi coá möåt caãm giaác thoaãi maái hoaân toaân
múái laå, lêìn àêìu tiïn nhûäng chiïëc khùn traãi giûúâng xoa dõu da töi
chûá khöng phaãi caâo vaâo ngûúâi töi.
Tuy nguã rêët ngon trong chiïëc giûúâng êëm cuáng êëy, ngay tûâ
saáng súám töi àaä trúã dêåy vò lo lùæng khöng hiïíu caác kõch sô cuãa töi
qua àïm ra sao.
Töi thêëy têët caã nùçm àuáng vaâo võ trñ maâ àïm qua töi àùåt
chuáng vaâo, chuáng àang nguã say sûa nhû àaä tûâ nhiïìu thaáng nay
söëng trïn con taâu naây röìi. Khi töi laåi gêìn, luä choá tónh dêåy, vui veã
àïën bïn töi àïí àûúåc töi vuöët ve buöíi saáng. Joli -Coeur, bùçng möåt
àöång taác kõch cêm, giaãi thñch laâ noá sùén saâng lïn mùåt àêët.
Öng thuãy thuã àûúâng söng höm qua àûáng gêìn baánh laái cuäng
àaä dêåy vaâ lo viïåc coå rûãa cêìu taâu.
Öng bùæc têëm vaán lïn búâ vaâ thïë laâ töi vaâ caã àoaân kõch nghïå
cuãa töi ài lïn baäi coã trïn mùåt àêët.
Àuâa nghõch vúái luä choá vaâ Joli - Coeur, naâo chaåy, naâo treâo cêy,
thúâi gian tröi thêåt nhanh. Khi.chuáng töi trúã laåi, ngûåa àaä àûúåc moác
vaâo taâu vaâ buöåc vaâo möåt cêy dûúng trïn con àûúâng keáo taâu: chuáng
chúâ tiïëng coâi àïí ra ài.
Töi xuöëng taâu, vaâi phuát sau ngûúâi ta thaã dêy buöåc taâu vaâo búâ
ra, ngûúâi thuãy thuã àûáng vaâo sau tay laái, ngûúâi keáo taâu cûúäi lïn
ngûåa, chiïëc roâng roåc dêy keáo luöìn qua àoá kïu lïn keân keåt; chuáng
töi lïn àûúâng.
Sung sûúáng biïët bao àûúåc ài chúi trïn taâu!

Ngûåa phi nûúác kiïåu trïn búâ khöng hïì caãm thêëy àöång àêåy gò
thïë maâ chuáng töi cûá lûúát nheå trïn mùåt nûúác, hai bïn búâ coá rûâng cêy
luâi laåi sau chuáng töi, chùèng coân nghe thêëy gò hïët ngoaâi tiïëng nûúác
xoaáy vaâo loâng taâu, tiïëng nûúác vöî hoâa lêîn vúái tiïëng leng keng cuãa
chiïëc nhaåc buöåc vaâo cöí ngûåa.
Töi àang chùm chuá chiïm ngûúäng caãnh vêåt thò coá tiïëng goåi
àùçng sau. Àoá laâ Arthur, ngûúâi ta àaä mang noá ra ngoaâi cuâng vúái
têëm vaán, meå noá úã bïn caånh.
- Anh nguã coá ngon khöng? - Arthur hoãi töi.
Töi àïën gêìn, tòm lúâi lïî pheáp noái vúái baâ meå vaâ caã cêåu beá.
Baâ Milligan àùåt con vaâo núi khöng coá aánh nùæng chiïëu vaâo vaâ
ngöìi xuöëng caånh noá.
- Chaáu ra chöî khaác nheá, chuáng töi sùæp hoåc àêy.
Töi laâm theo yïu cêìu vaâ ài ra muäi taâu.
Töi thêëy Arthur hoåc thuöåc loâng möåt baâi hoåc maâ meå noá àoåc tûâ
trong saách ra. Nùçm daâi trïn vaán, khöng cûã àöång, noá lùåp laåi hay noái
àuáng hún, cöë gùæng lùåp laåi, vò noá ngùæc ngûá kinh khuãng vaâ khoá loâng
noái tröi chaãy àûúåc lêëy ba tûâ, thûúâng thûúâng laâ nhêìm. Meå noá bùæt noá
hoåc laåi tûâ àêìu, rêët dõu daâng nhûng cuäng rêët cûúng quyïët.
- Con khöng thuöåc baâi nguå ngön röìi. - Baâ noái. - Höm nay con
vêëp nhiïìu löîi hún höm qua.
- Con àaä cöë hoåc... Con öëm maâ...
- Meå khöng bùçng loâng con khöng hoåc haânh gò caã, lêëy lyá do öëm
con seä lúán lïn trong ngu döët.
Baâ Milligan coá veã rêët nghiïm khùæc tuy vêåy baâ noái maâ khöng
giêån dûä, gioång rêët dõu daâng.
- Con khöng hoåc àûúåc meå aå, con àoaán chùæc nhû vêåy.
Vaâ Arthur bêåt khoác..Nhûng baâ Milligan khöng bõ nhûäng gioåt
nûúác mùæt laâm lung lay mùåc dêìu baâ toã ra xuác àöång.
- Con chó àûúåc chúi sau khi àaä hoåc thuöåc baâi.
Hector Malot 52
Noái xong baâ àûa quyïín saách cho Arthur röìi ài vaâo trong taâu.
Ngay lêåp tûác Arthur bùæt àêìu àoåc cêu chuyïån nguå ngön, tûâ chöî töi,
töi thêëy möi noá àöång àêåy. Roä raâng laâ noá àang chuyïn têm vaâo hoåc.
Nhûng sûå chuyïn têm naây keáo daâi chùèng àûúåc bao lêu, noá ngûúác
mùæt lïn khoãi quyïín saách, möi chó mêëp maáy chêìm chêåm. Röìi noá
khöng àoåc cuäng chùèng nhùæc laåi nûäa. Àöi mùæt noá lang thang àêy àoá,
gùåp mùæt töi. Töi ra hiïåu baão noá hoåc ài. Noá cûúâi vúái töi, mùæt laåi nhòn
vaâo quyïín saách. Nhûng chùèng mêëy chöëc mùæt noá laåi ngûúác lïn nhòn
tûâ búâ noå sang búâ kia söng.
Töi laåi gêìn.
- Em khöng hoåc àûúåc, noá noái, mùåc dêìu em muöën lùæm.
- Baâi nguå ngön naây coá gò laâ khoá àêu.
- Öì, ngûúåc laåi laâ khaác, noá rêët khoá.
- Anh thêëy noá rêët dïî chó nghe meå em àoåc anh àaä hêìu nhû
thuöåc röìi.
Noá cûúâi nghi ngúâ.
- Àïí anh àoåc cho em xem.
Töi cêìm lêëy quyïín saách bùæt àêìu àoåc thuöåc loâng maâ chó phaãi
nhòn vaâo saách ba böën lêìn.
- Öì, anh thuöåc û? - Noá kïu lïn. - Anh laâm thïë naâo vêåy?
- Anh nghe meå em àoåc nhûng vûâa nghe vûâa chuá yá khöng
nhòn nhûäng caái gò diïîn ra xung quanh anh.
Noá àoã mùåt quay ài vaâ sau möåt laát höí theån, noá noái:
- Em hiïíu, em cuäng àaä cöë nghe nhû anh, nhûng laâm sao àïí
nhúá laåi têët caã moåi tûâ?
- Truyïån nguå ngön naây noái vïì caái gò naâo?
Töi noái. - Vïì möåt con cûâu chûá gò. Anh nghô àïën nhûäng con
cûâu. Sau àoá anh nghô àïën chuáng laâm gò. "Nhûäng con cûâu söëng yïn
öín trong baäi quêy cuãa chuáng". Anh nhòn thêëy chuáng àang nùçm vaâ
nguã trong baäi quêy vaâ thïë laâ anh khöng quïn nûäa.
- Phaãi àêëy, noá noái, em cuäng nhòn thêëy chuáng: cûâu trùæng coá
cûâu àen coá, caã nhûäng con cûâu caái, cûâu con. Em nhòn thêëy caã caái baäi
quêy nûäa, coá raâo chung quanh.
- Thïë thò em khöng quïn nûäa chûá?.
- ÖÌ! Khöng.
- Bònh thûúâng con gò giûä cûâu naâo?
- Nhûäng con choá.
- Thïë khi cûâu àûúåc an toaân thò choá laâm gò naâo?
- Chùèng laâm gò caã.
- Chuáng coá thïí nguã. Ta noái "Nhûäng con choá nguã".
- Àuáng vêåy, dïî thêåt.
- Phaãi khöng naâo? Bêy giúâ ta nghô àïën chuyïån khaác. Cuâng vúái
luä choá coân coá ai giûä cûâu nûäa khöng?
- Ngûúâi chùn cûâu.
- Nïëu nhûäng con cûâu àang an toaân ngûúâi chùn cûâu khöng coá
viïåc gò phaãi laâm thò anh ta duâng thúâi gian laâm gò?
- Thöíi saáo - Em coá nhòn thêëy khöng?
- Coá. Anh ta ngöìi dûúái boáng maát möåt cêy du non, cuâng vúái
nhûäng ngûúâi chùn cûâu khaác.
- Vêåy thò, nïëu em tröng thêëy cûâu, thêëy baäi quêy, nhûäng con
choá, ngûúâi chùn cûâu röìi, em coá thïí àoåc thuöåc loâng baâi nguå ngön tûâ
àêìu maâ khöng löîi khöng?
- Coá leä coá thïí.
- Thûã xem naâo.
Sau vaâi phuát lûúäng lûå, noá bùæt àêìu àoåc:
- Nhûäng con cûâu nùçm an toaân trong baäi quêy, luä choá nguã, vaâ
ngûúâi chùn cûâu, dûúái boáng maát möåt cêy du non, àang thöíi saáo vúái
nhûäng ngûúâi chùn cûâu laáng giïìng.
Thïë laâ noá vöî hai tay vaâo nhau, kïu lïn:
Hector Malot 54
- Töi thuöåc röìi!

- Thïë em coá muöën hoåc phêìn cuöëi cuãa baâi nguå ngön theo nhû
caách àoá khöng?
- Coá. Meå em seä haâi loâng.
Thïë laâ chûa àïën mûúâi lùm phuát noá àaä thuöåc loâng baâi nguå
ngön vaâ àang àoåc laâu laâu khöng hïì ngùæc ngûá thò vûâa luác meå noá
chúåt túái sau chuáng töi. Luác àêìu meå noá tûúãng chuáng töi gêìn nhau àïí
chúi, nhûng Arthur khöng àïí cho baâ noái àïën hai cêu.
- Con thuöåc baâi röìi, noá kïu lïn, chñnh anh êëy daåy con hoåc.
Baâ Milligan nhòn töi rêët ngaåc nhiïn khi Arthur lïn tiïëng àoåc
thuöåc baâi Choá soái vaâ con cûâu non.
Noá àoåc vúái möåt veã thùæng lúåi vaâ vui mûâng, khöng hïì ngêåp
ngûâng..Töi nhòn baâ Milligan. Khuön mùåt baâ raång rúä lïn vúái möåt nuå
cûúâi röìi hònh nhû mùæt baâ ûún ûúát nhûng luác naây baâ cuái xuöëng hön
con trai möåt caách tròu mïën.
- Nhûäng tûâ, Arthur noái, chùèng nghôa lyá gò, nhûng ngûúâi ta
nhòn thêëy moåi thûá vaâ Reámi àaä laâm con nhòn thêëy ngûúâi chùn cûâu
vúái öëng saáo, con nghe thêëy caã àiïåu nhaåc maâ anh ta thöíi saáo nûäa.
Baâ Milligan khoác, khi baâ àûáng lïn töi thêëy trïn maá con trai
coá nûúác mùæt cuãa baâ. Baâ laåi gêìn töi, cêìm lêëy tay töi vaâ siïët tay töi
möåt caách dõu daâng àïën nöîi töi vö cuâng caãm àöång.
- Chaáu laâ cêåu con trai töët quaá ài mêët. - Baâ noái.
Súã dô töi kïí laåi sûå kiïån naây laâ àïí moåi ngûúâi hiïíu àûúåc sûå thay
àöíi cuãa võ trñ töi kïí tûâ ngaây höm àoá. Töëi höm qua ngûúâi ta coân coi
töi laâ möåt ngûúâi laâm troâ vúái choá àïí mua vui cho àûáa con àau öëm
nhûng baâi hoåc vûâa röìi àaä taách töi ra khoãi luä vêåt vaâ töi böîng trúã
thaânh möåt ngûúâi baån, gêìn nhû möåt ngûúâi baån thên cuãa gia àònh.
Luác naây khi töi nhúá laåi nhûäng ngaây tröi qua bïn caånh baâ
Milligan vaâ Arthur, töi thêëy àoá laâ nhûäng ngaây àeåp nhêët trong caã
thúâi thú êëu cuãa töi.
Arthur kïët baån vúái töi vö cuâng nhiïåt tònh, vïì phña töi töi cûá
àïí buöng tröi nhû thïë vaâ do aãnh hûúãng cuãa thiïån caãm töi coi noá
nhû möåt àûáa em, chuáng töi khöng bao giúâ caäi nhau, noá khöng bao
giúâ toã ra trõch thûúång do võ trñ xaä höåi cuãa mònh coân töi töi cuäng
khöng bao giúâ toã ra luáng tuáng duâ chó laâ möåt chuát xñu.
Têët caã nhûäng àiïìu naây laâ do tuöíi töi vaâ sûå ngu döët cuãa töi àöëi
vúái cuöåc àúâi vaâ cuäng nhúâ sûå tïë nhõ vaâ loâng töët, baâ Milligan thûúâng
noái vúái töi nhû vúái möåt àûáa con.
Cuöåc du haânh thêåt tuyïåt diïåu àöëi vúái töi, khöng möåt phuát
mïåt moãi hay chaán naãn, suöët tûâ saáng àïën chiïìu giúâ naâo cuäng coá
viïåc.
Nïëu quang caãnh hay hay thò caã ngaây chuáng töi chó ài àûúåc
vaâi dùåm, nïëu quang caãnh àún àiïåu chuáng töi ài nhanh hún.
Vaâo giúâ nhêët àõnh cúm àûúåc doån ra ngoaâi hiïn vaâ vûâa ùn
chuáng töi vûâa yïn lùång theo doäi caãnh quan di àöång hai bïn búâ.
Khi mùåt trúâi lùån, chuáng töi dûâng laåi.
Khöng luác naâo chuáng töi biïët àïën nhûäng giúâ ùn khöng ngöìi
röìi luác chiïìu töëi, nhûäng giúâ maâ.ngûúâi du haânh luön caãm thêëy daâi
dùåc vaâ buöìn baä. Nhûäng giúâ naây, ngûúåc laåi, àöëi vúái chuáng töi laåi quaá
ngùæn nguãi, giúâ ài nguã àïën bêët chúåt vaâo àuáng luác chuáng töi chùèng
nghô àïën nguã chuát naâo.
Taâu dûâng laåi maâ trúâi laånh thò chuáng töi giam mònh trong
phoâng khaách, sau khi àöët möåt ngoån lûãa nhoã cho àúä êím thêëp vaâ àúä
sûúng muâ, ngûúâi ta mang àeân àïën, àùåt Arthur trûúác baân, töi ngöìi
bïn caånh noá, baâ Milligan cho chuáng töi xem nhûäng saách tranh hay
nhûäng bûác aãnh. Baâ cuäng kïí cho chuáng töi nghe caác truyïån truyïìn
thuyïët, caác sûå kiïån lõch sûã liïn quan àïën àêët nûúác maâ chuáng töi
àang ài qua.
Phêìn töi, buöíi töëi naâo àeåp trúâi, töi öm chiïëc àaân lïn búâ àûáng
húi xa xa sau möåt caái cêy, haát têët caã nhûäng baâi haát maâ töi biïët,
chúi têët caã nhûäng khuác nhaåc maâ töi thuöåc. Àöëi vúái Arthur àûúåc
nghe nhaåc trong àïm khuya tônh lùång khöng nhòn thêëy ngûúâi chúi
àaân laâ möåt niïìm vui lúán.
Hector Malot 56
Thêåt laâ möåt cuöåc àúâi ïm dõu vaâ sung sûúáng àöëi vúái möåt àûáa
treã chó vûâa dúâi maái nhaâ tranh cuãa maá Barberin àïí ài theo nhûäng
con àûúâng lúán cuãa xi-nho Vitalis.
Àaä hai lêìn töi tûúãng nhû nhûäng súåi dêy raâng buöåc töi vúái
nhûäng ngûúâi thên yïu nhêët phaãi tan vúä, phaãi kïët thuác: lêìn àêìu khi
töi bõ rûát ra khoãi maá Barberin, lêìn thûá hai phaãi xa caách cuå Vitalis,
caã hai lêìn töi àïìu thêëy mònh trú troåi trïn coäi àúâi naây, khöng núi
nûúng tûåa, khöng ngûúâi nêng àúä chó coá luä vêåt laâm baån.
ÊËy thïë maâ trong caãnh cö àún tuyïåt voång töi laåi tòm thêëy möåt
ngûúâi toã ra tròu mïën töi, maâ töi khöng àûúåc pheáp yïu: möåt ngûúâi
àaân baâ xinh àeåp, dõu daâng, êu yïëm; möåt àûáa beá àöëi xûã vúái töi nhû
em àöëi vúái anh. Thêåt vui sûúáng, thêåt haånh phuác àöëi vúái möåt traái
tim luön khao khaát yïu thûúng khöng biïët bao nhiïu maâ kïí nhû
tim töi.
Töi phaãi sung sûúáng chûá, maâ thûåc tïë töi sung sûúáng thêåt.
Thúâi gian tröi ài rêët mau, àaä túái luác chuã töi ra tuâ. Töi vûâa vui
mûâng àöìng thúâi vûâa böëi röëi.
Caâng xa Toulouse bao nhiïu yá nghô naây caâng giaây voâ töi bêëy
nhiïu. Ài thuyïìn nhû thïë naây thò thñch thêåt nhûng laåi phaãi ài böå
quay vïì suöët chùång àûúâng àaä tröi qua trïn mùåt nûúác. Nhêët laâ phaãi
xa baâ Milligan vaâ Arthur, tûâ boã loâng thûúng mïën cuãa hoå, mêët hoå
nûäa. yá nghô naây laâ boáng mêy duy nhêët trong nhûäng ngaây xaán laån
naây.
Möåt höm töi quyïët àõnh baáo cho baâ Milligan biïët vaâ hoãi baâ
theo baâ thò mêët bao nhiïu ngaây.àïí chuáng töi trúã vïì Toulouse vò töi
muöën coá mùåt úã cöíng nhaâ tuâ àuáng luác chuã töi bûúác ra.
Nghe noái àïën ra ài Arthur kïu lúán:
- Töi khöng muöën Reámi ài!
Töi traã lúâi laâ töi khöng àûúåc tûå do, töi thuöåc vïì chuã töi vaâ töi
phaãi trúã vïì laâm viïåc vúái cuå.
- Meå úi, phaãi giûä Reámi laåi. - Arthur noái tiïëp.
- Meå thò meå rêët sung sûúáng àûúåc giûä Reámi, baâ Milligan noái,
con àaä kïët baån vúái anh êëy röìi maâ, meå cuäng rêët mïën anh êëy, nhûng
muöën giûä anh êëy laåi cêìn hai àiïìu kiïån: Viïåc àêìu tiïn laâ Reámi phaãi
muöën úã cuâng chuáng ta àaä...
- AÂ! Reámi thò muöën lùæm chûá. - Arthur ngùæt lúâi.
- Viïåc thûá hai, baâ Milligan noái tiïëp khöng àúåi töi traã lúâi, laâ
chuã anh êëy tûâ boã quyïìn giûä anh êëy.
Dô nhiïn cuå Vitalis laâ möåt ngûúâi chuã töët àöëi vúái töi röìi vaâ töi
biïët ún sûå sùn soác cuäng nhû nhûäng baâi hoåc cuãa cuå, nhûng khöng
thïí so saánh cuöåc àúâi söëng bïn cuå vúái cuöåc àúâi maâ baâ Milligan àïì
nghõ vúái töi.
- Trûúác khi traã lúâi, baâ Milligan noái tiïëp, Reámi phaãi suy nghô
àaä. Meå khöng àïì nghõ möåt cuöåc söëng chó vui, chó ài chúi maâ laâ möåt
cuöåc söëng lao àöång. Phaãi hoåc, phaãi theo Arthur trong hoåc haânh,
phaãi cên nhùæc lúåi haåi so vúái cuöåc söëng tûå do trïn nhûäng con àûúâng
lúán.
- Thûa baâ, töi noái, coá gò maâ phaãi cên nhùæc, chaáu àaãm baão vúái
baâ nhû vêåy, chaáu thêëy ngay giaá trõ lúâi àïì nghõ cuãa baâ laâ thïë naâo.
- Àêëy meå xem! - Arthur reo lïn. - Reámi muöën maâ.
- Bêy giúâ, baâ Milligan noái tiïëp, ta cêìn phaãi coá àûúåc sûå thoãa
thuêån cuãa chuã anh êëy, vò vêåy meå seä viïët thû cho cuå àïí cuå gùåp
chuáng ta úã Cette vò chuáng ta khöng thïí quay laåi Toulouse àûúåc. Meå
seä gûãi tiïìn taâu xe vaâ giaãi thñch cho cuå taåi sao chuáng ta khöng thïí
ài taâu hoãa. Meå mong cuå seä túái theo lúâi múâi cuãa chuáng ta. Nïëu cuå
chêëp nhêån nhûäng àïì nghõ cuãa meå, meå vêîn coân phaãi thoãa thuêån vúái
cha meå Reámi nûäa, hoå phaãi àûúåc hoãi yá kiïën.
Mêëy lúâi sau cuâng naây laâm töi cay àùæng trúã laåi thûåc tïë àau
buöìn tûâ giêëc mú maâ töi àang bay böíng.
Sûå thêåt thïë laâ buâng nöí. Töi ruång rúâi. Baâ Milligan nhòn töi
ngaåc nhiïn muöën töi noái ra nhûng töi khöng daám traã lúâi nhûäng cêu
hoãi cuãa baâ. Baâ laåi tûúãng töi lo lùæng vïì viïåc chuã töi sùæp túái nïn
khöng gùång hoãi nûäa.
Hector Malot 58
May thay àaä sùæp àïën giúâ ài nguã töi coá thïí vaâo buöìng suy nghô
vaâ súå haäi. Vaâ sau khi àaä nghô ài nghô laåi haâng trùm lêìn cuâng möåt yá
nghô, sau khi àaä chêëp nhêån biïët bao caách giaãi quyïët mêu thuêîn
lêîn nhau, töi dûâng laåi úã caách thuêån tiïån nhêët: àïí mùåc noá àïën àêu
thò àïën, caái gò àïën vúái töi töi àaânh chêëp nhêån.
Ba ngaây sau khi gûãi thû ài baâ Milligan nhêån àûúåc traã lúâi. Cuå
Vitalis viïët vaâi doâng noái laâ rêët hên haånh àûúåc àïën theo lúâi múâi cuãa
baâ, thûá baãy sau cuå seä àïën trïn chuyïën taâu hai giúâ chiïìu.
Töi xin pheáp baâ Milligan ra ga, àem theo luä choá vaâ Joli -
Coeur. Chuáng töi àúåi taâu àïën.
Boån choá àûáng ngöìi khöng yïn, chuáng caãm thêëy coá caái gò àoá,
coân töi, töi vö cuâng xuác àöång.
Trong têm höìn döët naát cuãa töi bao àêëu tranh mêu thuêîn vúái
nhau àang diïîn ra.
Chñnh luä choá baáo cho töi biïët taâu àaä àïën vaâ àaánh húi thêëy
chuã töi. Böîng nhiïn töi thêëy mònh bõ keáo ài vaâ vò khöng chuêín bõ,
chuáng thoaát khoãi tay töi. Chuáng chaåy vaâ suãa lïn mûâng rúä, ngay lêåp
tûác töi thêëy chuáng nhaãy quanh cuå Vitalis vûâa xuêët hiïån trong
trang phuåc moåi khi. Nhanh hún caác baån, Capi lao vaâo voâng tay chuã
töi trong khi Zerbino vaâ Dolce baám riïët vaâo chên cuå. Àïën lûúåt töi
tiïën túái, cuå Vitalis àùåt Capi xuöëng àêët öm siïët lêëy töi trong hai
caánh tay vaâ lêìn àêìu tiïn vûâa öm hön töi vûâa nhùæc ài nhùæc laåi:
- Töåi nghiïåp, con yïu dêëu töåi nghiïåp cuãa ta.
Chuã töi vöën khöng phaãi ngûúâi khùæc nghiïåt nhûng cuäng khöng
bao giúâ thñch vuöët ve mún trúán, töi khöng quen vúái nhûäng thïí hiïån
tònh caãm yïu thûúng tròu mïën nhû thïë nïn caãm àöång quaá, mùæt töi
ngêåp lïå.
Töi thêëy cuå giaâ ài trong nhaâ tuâ, lûng coâng xuöëng, mùåt xanh
xao.
- Con thêëy öng thay àöíi, àuáng khöng? Nhûng bêy giúâ thò seä
khaá lïn thöi.
Röìi cuå àöíi àïì taâi:
- Baâ maâ viïët thû cho öng àoá, con biïët baâ ta trong hoaân caãnh
naâo.
Töi kïí laåi cuå nghe chuyïån gùåp gúä cuãa chuáng töi. Töi kïí thêåt
daâi vò súå àïën höìi kïët thuác phaãi àïì cêåp túái vêën àïì laâm töi àang hïët
höìn vò tûâ luác naây khöng bao giúâ töi coá thïí noái vúái chuã töi laâ töi
muöën úã laåi vúái baâ Milligan nûäa. Nhûng töi chûa phaãi thuá nhêån
chuyïån naây, kïí chûa xong thò chuáng töi àaä túái khaách saån baâ
Milligan úã. Hún nûäa cuå Vitalis cuäng khöng noái gò vúái töi vïì bûác thû
cuãa baâ Milligan, cuäng khöng noái túái nhûäng lúâi àïì nghõ maâ baâ seä
phaãi noái vúái cuå.
- Cho öng biïët söë buöìng cuãa baâ êëy coân con úã laåi àêy vúái luä choá
vaâ Joli - Coeur.
Taåi sao cuå Vitalis khöng muöën töi tham dûå cuöåc noái chuyïån
vúái baâ Milligan? Chûa tòm àûúåc cêu traã lúâi thò töi àaä thêëy cuå quay
vïì.
- Con àïën taåm biïåt baâ ài, cuå baão töi, mûúâi phuát nûäa ta seä ài.
Töi ngêìn ngûâ, mùåc dêìu caãm giaác vïì quyïët àõnh àoá laâm töi
ngaä ngûãa.
- Thïë ra con chûa hiïíu sao? - Cuå noái.
Chûa bao giúâ cuå coá thoái quen noái xùéng vúái töi. Töi àûáng dêåy.
- Cuå noái laâ... - töi hoãi.
- Laâ con coá ñch àöëi vúái öng, öng cuäng coá ñch vúái con, vaâ öng
khöng muöën boã con.
Vaâo buöìng baâ Milligan töi thêëy Arthur àang khoác coân meå noá
àang cuái xuöëng an uãi noá.
- Reámi, coá phaãi anh khöng ài khöng? - Arthur kïu lïn.
Baâ Milligan traã lúâi thay töi, giaãi thñch laâ töi phaãi vêng lúâi.
- Chuã chaáu thûåc sûå yïu thûúng chaáu Reámi aå, chaáu giuáp ñch
àûúåc cho cuå nhiïìu. Hún nûäa lúâi cuå noái laâ lúâi cuãa möåt con ngûúâi
lûúng thiïån. Cuå noái nhû thïë naây àïí cùæt nghôa lúâi tûâ chöëi cuãa mònh:
"Töi yïu thùçng beá naây, noá cuäng yïu töi, baâi hoåc khùæc nghiïåt cuãa
Hector Malot 60
trûúâng àúâi hoåc àûúåc úã bïn töi àöëi vúái noá seä coá ñch hún tònh traång
àêìy túá giaã danh maâ baâ daânh cho noá duâ baâ khöng muöën. Baâ seä àem
laåi cho noá hoåc vêën, giaáo duåc, taåo nïn trñ tuïå noá nhûng khöng taåo
àûúåc tñnh caách cho noá. Noá khöng thïí laâ con trai baâ. Noá seä laâ con
töi. Töi, töi cuäng seä daåy döî chaáu." - Con khöng muöën Reámi ài! -
Arthur kïu lïn.
- Nhûng anh êëy phaãi ài. - Meå noá traã lúâi.
Töi beân laåi gêìn Arthur, öm noá trong tay vaâ hön noá nhiïìu lêìn,
àùåt trong nhûäng caái hön àoá têët caã tònh caãm cuãa töi àöëi vúái noá. Röìi,
rûát ra khoãi caái siïët chùåt cuãa noá töi túái chöî baâ Milligan, cêìm lêëy baân
tay baâ maâ hön..Baâ hön töi trïn traán. Thïë laâ töi àûáng ngay lïn vaâ
chaåy ra cûãa:
- Arthur, anh seä yïu em maäi maäi! - Töi vûâa noái vûâa thöín thûác
laâm gioång töi bõ ngùæt quaäng.
- Coân baâ, thûa baâ, chaáu seä khöng bao giúâ quïn baâ!
- Reámi! Reámi! - Arthur kïu.
Nhûng töi khöng nghe thïm nûäa, töi àaä chaåy ra ngoaâi.
Möåt phuát sau töi úã bïn chuã töi.
- Lïn àûúâng! - Chuã töi noái.
CHÛÚNG 5 : TUYÏËT VAÂ CHOÁ SOÁI
Laåi phaãi theo goát bûúác chên chuã töi ài doåc theo nhûäng con
àûúâng lúán, dêy àaân àeo cùng trïn chiïëc vai àau. Laåi phaãi laâm troâ úã
nhûäng núi cöng cöång, phaãi cûúâi phaãi khoác àïí mua vui cho "cûã toåa
àaáng kñnh".
Sûå chuyïín tiïëp naây khaá ngùåt ngheâo vò bao giúâ ngûúâi ta cuäng
thûúâng mau quen vúái sung tuác, vúái haånh phuác. Töi coá nhûäng chaán
ngaán, buöìn naãn vaâ mïåt nhoåc chûa tûâng caãm thêëy trûúác khi àûúåc
söëng cuöåc àúâi cuãa nhûäng ngûúâi sung sûúáng trïn thïë gian naây trong
hai thaáng ïm àïìm vûâa qua.
Trong nhûäng chuyïën ài böå daâi dùçng dùåc nhû vêåy, nhiïìu lêìn
töi tuåt laåi sau àïí mùåc sûác nghô àïën Arthur, àïën meå noá, àïën taâu
Thiïn Nga, cho têm tûúãng trúã vïì söëng vúái quaá khûá.
May thay trong nöîi buöìn cuãa töi laåi coá möåt niïìm an uãi: chuã
töi dõu daâng hún nhiïìu, trûúác.àêy chûa tûâng thêëy bao giúâ. Vïì mùåt
naây tñnh tònh cuå coá thay àöíi lúán, hoùåc ñt nhêët laâ trong caách àöëi xûã
vúái töi. Àiïìu naây nêng àúä töi nhiïìu, töi caãm thêëy mònh khöng àïën
nöîi cö àún trong cuöåc àúâi.
Sau khi tûâ Cette ra ài, rêët nhiïìu ngaây chuáng töi khöng noái
túái baâ Milligan vaâ thúâi kyâ töi söëng trïn taâu Thiïn Nga; nhûng dêìn
daâ àïì taâi naây xuêët hiïån trong nhûäng cuöåc chuyïån troâ giûäa chuáng
töi, bao giúâ chuã töi cuäng laâ ngûúâi àêìu tiïn àïì cêåp túái vaâ chùèng mêëy
chöëc khöng ngaây naâo tïn baâ Milligan khöng àûúåc nhùæc túái.
- Con yïu baâ êëy lùæm haã? - Cuå Vitalis baão töi. - öng hiïíu àiïìu
àoá lùæm, baâ êëy thêåt töët vúái con. Khöng phaãi con chó nghô àïën baâ êëy
vò loâng biïët ún maâ thöi àêu.
Röìi cuå thûúâng noái thïm:
- Phaãi nhû vêåy thöi.
Hector Malot 62
Luác àêìu töi khöng hiïíu, nhûng dêìn dêìn töi ài àïën tûå baão
phaãi nhû vêåy coá nghôa laâ phaãi tûâ chöëi lúâi àïì nghõ cuãa baâ Milligan
muöën giûä töi úã laåi vúái baâ. Hùèn àoá laâ àiïìu chuã töi nghô khi noái "Phaãi
nhû vêåy thöi" vaâ hònh nhû trong mêëy chûä naây coá chuát gò luyïën tiïëc.
Möîi lêìn àïën möåt thaânh phöë naâo àoá, núi àêìu tiïn töi ài thùm
àïìu laâ keâ söng vaâ cêìu, töi tòm taâu Thiïn Nga. Khi naâo thêëy möåt
con taâu möåt nûãa chòm trong sûúng muâ múâ mõt töi laåi àûáng chúâ.
Nhûng khöng phaãi noá.
Thónh thoaãng töi maånh daån hoãi thùm caác thuãy thuã, töi mö taã
con taâu, nhûng hoå khöng nhòn thêëy.
Chuáng töi úã Lyon nhiïìu tuêìn lïî, khi naâo coá thúâi gian cho
riïng mònh töi laåi ra keâ söng Rhöne vaâ söng Saöne. Nhûng duâ cho
coá tòm hoaâi töi cuäng chùèng thêëy taâu Thiïn Nga àêu caã.
Àaä àïën luác phaãi dúâi Lyon àïí ài Dijon, töi bùæt àêìu caãm thêëy
khöng coân hy voång naâo gùåp laåi baâ Milligan vaâ Arthur nûäa, vò úã
Lyon töi àaä nghiïn cûáu moåi baãn àöì nûúác Phaáp tòm àûúåc trïn giaá
caác quêìy baán saách, töi biïët con söng àaâo chñnh maâ taâu Thiïn Nga
ài theo àïí túái söng Loa taách khoãi söng Saöne úã Chalon.
Chuáng töi túái Chalon röìi laåi ra ài maâ khöng gùåp taâu Thiïn
Nga, àaânh tûâ boã ûúác mú. Phaãi laâm àiïìu naây töi khöng khoãi buöìn
ghï gúám.
Àïí laâm cho nöîi thêët voång cuãa töi tùng thïm, àuáng luác naây
thúâi tiïët trúã nïn rêët xêëu, muâa àöng.àaä túái, ài böå dûúái mûa, trong
buân ngaây caâng khoá khùn. Buöíi töëi khi túái möåt caái quaán töìi taân hay
möåt vûåa thoác, nhoaâi ngûúâi ra vò mïåt, nûúác mûa ngêëm vaâo têån aáo sú
mi, buân lêëm àïën têån chên tú keä toác, töi khöng thïí naâo ài nguã vúái
nhûäng yá nghô tûúi vui àûúåc.
Khi dúâi Dijon, chuáng töi ài qua daäy àöìi Búâ Vaâng thò chúåt gùåp
möåt trêån laånh êím laâm chuáng töi reát thêëu xûúng, Joli - Coeur coân
buöìn bûåc caáu kónh hún caã töi nûäa.
Muåc àñch cuãa chuã töi laâ ài àïën Paris caâng nhanh caâng töët búãi
vò chó coá úã àoá chuáng töi múái coá cú höåi biïíu diïîn trong muâa àöng.
Nhûng vò tuái tiïìn coá haån khöng ài taâu hoãa àûúåc chuáng töi àaânh ài
böå suöët chùång àûúâng.
Cho túái Chation moåi viïåc vêîn taåm xuöi chiïìu, nhûng khi dúâi
thaânh phöë naây mûa taånh vaâ gioá quay vïì hûúáng bùæc. Bêìu trúâi keáo
àêìy mêy biïíu hiïån sùæp coá tuyïët.
Tuy nhiïn chuáng töi àaä túái àûúåc möåt ngöi laâng lúán maâ khöng
gùåp tuyïët, nhûng yá chuã töi laâ phaãi àïën Troyes cho thêåt nhanh búãi
vò Troyes laâ möåt thaânh phöë lúán coá thïí biïíu diïîn vaâi buöíi àûúåc nïëu
nhû vò trúâi xêëu maâ phaãi truá chên taåi àoá.
- Con ài nguã súám ài, cuå baão töi ngay sau khi chuáng töi öín
àõnh chöî úã trong quaán, mai ta lïn àûúâng súám.
Cuå cûá ngöìi bïn loâ sûúãi trong bïëp àïí sûúãi êëm cho Joli - Coeur
suöët ngaây àaä phaãi chõu laånh vaâ khöng ngûâng rïn ró mùåc duâ chuáng
töi àaä cêín thêån boåc noá trong nhiïìu têëm chùn.
Saáng höm sau töi dêåy súám.
- ÚÃ àõa võ cuå, chuã quaán noái vúái chuã töi, töi seä khöng ài, tuyïët
xuöëng àïën núi röìi.
- Töi àang vöåi, cuå Vitalis àaáp, töi hy voång àïën àûúåc Troyes
trûúác khi tuyïët rúi.
- Khöng ài nöíi ba mûúi cêy söë trong möåt giúâ àêu.
Tuy vêåy chuáng töi vêîn cûá ài. Cuå Vitalis öm chùåt Joli - Coeur
dûúái aáo veát mong truyïìn cho noá chuát húi êëm cuãa chñnh mònh, luä
choá chaåy trûúác chuáng töi; úã Dijon chuã töi àaä mua möåt têëm da cûâu
bïn dûúái laâ len, töi truâm vaâo ngûúâi têëm da cûâu àoá, gioá quêët vaâo
mùåt laâm cho têëm da dñnh chùåt vaâo ngûúâi töi.
Múã miïång ra chùèng thuá võ gò, chuáng töi cûá nhanh chên lùèng
lùång maâ ài..Vuâng chuáng töi ài qua buöìn thaãm vö cuâng caâng laâm
tùng thïm yïn lùång, cöë nhòn thêåt xa trong caái ngaây töëi trúâi naây
ngûúâi ta cuäng chó thêëy nhûäng caánh àöìng trú truåi, nhûäng ngoån àöìi
cùçn cöîi vaâ nhûäng caánh rûâng chaáy seám.
Hector Malot 64
Gioá vêîn thöíi tûâ phña bùæc vaâ húi coá xu hûúáng thöíi vïì phña têy,
phña naây bêìu trúâi coá nhûäng àaám mêy maâu àöìng hêìu nhû àeâ nùång
lïn caác ngoån cêy.
Ngay sau àoá möåt vaâi nuå tuyïët to bùçng caánh bûúám bay qua
trûúác mùæt chuáng töi, noá cûá bay lïn laåi bay xuöëng, quay cuöìng
khöng chaåm xuöëng àêët.
Chuáng töi ài chûa àûúåc bao xa, töi cho rùçng khoá loâng àïën
àûúåc Troyes trûúác khi tuyïët xuöëng; nhûng töi chùèng lo lùæm, thêåm
chñ coân tûå baão mònh tuyïët vûâa rúi seä laâm ngûâng gioá bùæc, laånh seä
giaãm ài.
Nhûng töi chûa hiïíu thïë naâo laâ möåt trêån baäo tuyïët maâ töi seä
hoåc àûúåc ngay sau àêy.
Tûâ phña têy bùæc nhûäng àaám mêy bay laåi gêìn vaâ bêìu trúâi phña
àoá àûúåc chiïëu saáng trùæng lïn; maån sûúân chuáng àaä múã: àoá laâ tuyïët.
Möåt cún mûa tuyïët bao phuã chuáng töi.
- Roä raânh raânh laâ chuáng ta khöng àïën àûúåc Troyes röìi, cuå
Vitalis noái, ta phaãi truá trong cùn lïìu àêìu tiïn ta gùåp thöi.
Noái thò dïî àêëy nhûng tòm àêu ra nhaâ? Trûúác luác tuyïët bao
phuã chuáng töi, töi àaä xem xeát kyä caã vuâng túái têån núi xa nhêët maâ
mùæt töi nhòn thêëu àûúåc, töi chùèng thêëy möåt ngöi nhaâ hay bêët cûá caái
gò chûáng toã coá laâng maåc àêu àêy. Ngûúåc laåi chuáng töi sùæp vaâo möåt
khu rûâng thò coá.
Laâm sao tröng mong vaâo möåt ngöi nhaâ àûúåc?
Nhûng coá leä sau hïët thò tuyïët seä khöng tiïëp tuåc rúi nûäa
chùng?
Tuyïët caâng rúi nhiïìu hún.
Chùèng bao lêu tuyïët àaä phuã kñn nhûäng gò caãn noá trïn mùåt
àûúâng: nhûäng àöëng àaá, àöëng coã bïn vïå àûúâng, buåi rêåm, buåi cêy
trong caác höë. Dêìu vêåy chuáng töi vêîn cûá ài, thónh thoaãng laåi quay
mùåt ra sau àïí thúã.
Luä choá theo goát chuáng töi, àoâi hoãi möåt chöî êín maâ chuáng töi
khöng thïí àem laåi cho chuáng àûúåc. Chuáng töi tiïën lïn rêët vêët vaã,
khöng nhòn thêëy gò, ngûúâi ûúát suäng, laånh buöët, vaâ mùåc dêìu àaä úã
giûäa rûâng nhûng chuáng töi chùèng àûúåc che chùæn tñ gò, con àûúâng
vêîn phúi ra trûúác gioá..May mùæn thay (coá phaãi laâ may khöng àêy?),
cún gioá àang löìng löån giaãm ài möåt chuát nhûng tuyïët caâng rúi
maånh, tuyïët khöng coân rúi nhû buåi nûäa maâ tûâng maãng cûáng, to.
Chó trong vaâi phuát con àûúâng phuã möåt lúáp tuyïët daây. Thónh
thoaãng töi thêëy chuã töi nhòn sang bïn traái tûåa nhû tòm toâi caái gò
àoá; nhûng úã àoá chó thêëy möåt khu rûâng tröëng khaá röång. Cuå hy voång
tòm thêëy gò úã àêy?
Böîng nhiïn töi thêëy cuå Vitalis àûa tay vïì phña traái nhû àïí
laâm töi chuá yá. Töi hònh nhû nhòn thêëy trong khoaãng rûâng thûa àoá
möåt caái lïìu bùçng caânh cêy phuã àêìy tuyïët. Phaãi tòm möåt con àûúâng
ài túái lïìu. Rêët khoá.
ÚÃ chöî têån cuâng cuãa khu rûâng tröëng àoá, núi tiïëp cêån khu rûâng
coá cêy to, töi coá caãm giaác caái höë úã chöî con àûúâng lúán àaä àûúåc lêëp
àêìy coá leä coá àûúâng ài vaâo lïìu.
Lyá luêån nhû vêåy laâ àuáng, chuáng töi giêîm vaâo höë tuyïët maâ
khöng bõ thuåt vaâ chùèng bao lêu chuáng töi túái caái lïìu.
Chöî truá naây àaáng giaá möåt ngöi nhaâ. Luä choá nhanh chên hún
chuáng töi, hùng haái hún chuáng töi xöng vaâo àêìu tiïn, chuáng lùn löån
trïn mùåt àêët vaâ suãa lïn mûâng rúä. Chuáng töi cuäng maän nguyïån
khöng keám chó coá àiïìu laâ thïí hiïån ra khaác chuáng maâ thöi.
- Öng àaä nghô ngay laâ úã quaäng rûâng thûa naây thïë naâo cuäng coá
lïìu cuãa ngûúâi ài àöën cuãi.
Giúâ thò mùåc sûác tuyïët rúi.
- Vêng, tha höì cho noá rúi. - Töi noái vúái veã thaách thûác.
Töi ra cûãa lïìu giuä aáo veát vaâ muä.
Àöì àaåc trong lïìu chó coá möåt caái ghïë daâi bùçng àêët vaâ vaâi taãng
àaá duâng laâm chöî ngöìi. Nhûng caái maâ trong hoaân caãnh hiïån taåi coân
coá giaá trõ hún nhiïìu àöëi vúái chuáng töi, àoá laâ nùm saáu hoân gaåch àùåt
sùén trong möåt goác lïìu laâm bïëp.
Hector Malot 66
Chuáng töi coá thïí nhoám lûãa. Lûãa àûúåc nhoám rêët nhanh vaâ möåt
ngoån lûãa saáng bûâng nöí leáp beáp tûúi vui trïn caái loâ sûúãi cuãa chuáng
töi.
A! Ngoån lûãa tuyïåt àeåp! Ngoån lûãa quyá hoáa!
Dô nhiïn chaáy nhû vêåy laâm cho khoái toãa àêìy lïìu nhûng quan
troång gò àöëi vúái chuáng töi? Chuáng töi chó cêìn êëm.
Trong khi töi nùçm xeåp xuöëng àêët chöëng hai tay thöíi lûãa, luä
choá ngöìi quanh bïëp möåt caách trang troång trïn hai chên sau, cöí
ngoãng lïn, phúi chiïëc buång ûúát vaâ laånh ngùæt ra trûúác ngoån
lûãa..Ngay sau àoá Joli - Coeur heá chiïëc aáo veát cuãa öng chuã ra, thêån
troång thoâ muäi ra ngoaâi nhòn xem mònh àang úã àêu; xem xeát chùæc
chùæn röìi noá nhaãy phùæt xuöëng àêët chiïëm chöî töët nhêët trûúác ngoån lûãa
vaâ hú hai baân tay run rêíy beá xñu ra trûúác lûãa.
Bêy giúâ chuáng töi àaä yïn têm khöng chïët reát nûäa, nhûng
chûa giaãi quyïët àûúåc vêën àïì àoái. May thay chuã töi laâ ngûúâi thêån
troång vaâ àêìy kinh nghiïåm, buöíi saáng luác töi coân chûa dêåy cuå àaä
chuêín bõ thûác ùn ài àûúâng: möåt chiïëc baánh mò troân vaâ möåt miïëng
phoá maát nhoã, cho nïn tröng thêëy chiïëc baánh têët caã chuáng töi àïìu toã
ra rêët haâi loâng.
Khêíu phêìn khöng nhiïìu, töi àaä hy voång nhêìm: àaáng leä ùn caã
caái baánh, chuã töi chó cho chuáng töi coá möåt nûãa.
- Öng khöng thuöåc àûúâng, cuå noái àïí traã lúâi cho caái nhòn doâ hoãi
cuãa töi, öng chûa biïët tûâ àêy àïën Troyes coá caái quaán naâo khöng.
Hún nûäa öng cuäng khöng biïët khu rûâng naây. Öng chó biïët vuâng
naây rêët nhiïìu rûâng. Coá leä coân xa múái coá ngûúâi úã. Biïët àêu ta bõ
haäm lêu trong caái lïìu naây thò sao. Phaãi lûu laåi thûåc phêím.
Tuy nhiïn duâ cho bûäa ùn thêåt àaåm baåc chuáng töi cuäng vûäng
daå lïn nhiïìu, chuáng töi àaä coá chöî truá, ngoån lûãa ngêëm dêìn vaâo
chuáng töi möåt niïìm êëm aáp ïm aái. Luä choá àaä nguã vaâ töi cuäng muöën
laâm nhû vêåy.
Töi khöng biïët àaä nguã trong bao lêu, khi töi tónh dêåy tuyïët
àaä ngûâng rúi. Töi nhòn ra ngoaâi: àöëng tuyïët phuã trûúác lïìu àaä daây
lïn nhiïìu, nïëu phaãi lïn àûúâng hùèn tuyïët phaãi ngêåp àïën àêìu göëi töi.
Trong khi töi àang àûáng úã cûãa lïìu töi nghe thêëy tiïëng chuã töi
goåi:
- Con muöën laåi lïn àûúâng chùng? - Cuå baão töi.
- Chaáu khöng biïët, chaáu seä laâm theo lúâi cuå baão.
- Thïë naây nheá, yá öng laâ hùéng úã laåi àêy, ñt nhêët ta coân coá chöî
truá êín, coá lûãa sûúãi.
Töi nghô chuáng töi úã laåi seä khöng coá baánh mò, nhûng töi giûä yá
nghô êëy trong buång.
- Öng cho laâ tuyïët laåi sùæp rúi tiïëp ngay bêy giúâ àêy, cuå Vitalis
noái, ta khöng thïí phúi mònh ra trïn àûúâng trong khi khöng biïët
nhaâ cûãa coá gêìn ta khöng. Tuyïët thïë naây maâ qua àïm doåc àûúâng
chùæc chùèng ïm aã gò, thaâ úã laåi àêy coân hún..Àïí ùn töëi cuå Vitalis chia
àïìu mêíu baánh coân laåi laâm saáu. Húäi öi! Chùèng coân àûúåc bao nhiïu,
chùèng mêëy chöëc maâ hïët nhùén mùåc dêìu chuáng töi chia baánh thaânh
tûâng miïëng nhoã xñu maâ ùn àïí keáo daâi bûäa cúm!
Tuyïët tiïëp tuåc rúi, dai dùèng nhû luác trûúác, giúâ naây sang giúâ
khaác lúáp tuyïët phuã trïn mùåt àêët cûá daây lïn dêìn doåc theo caác cuåm
chöìi. …n cúm xong thò chuáng töi chó coân thêëy lúâ múâ nhûäng gò xaãy
ra bïn ngoaâi tuáp lïìu búãi vò vaâo caái ngaây töëi tùm naây boáng töëi túái rêët
súám.
Àïm röìi maâ tuyïët vêîn khöng ngûâng rúi. Vò phaãi qua àïm úã
àêy nïn töët nhêët laâ chuáng töi ài nguã súám, töi cuäng laâm nhû luä choá,
sau khi quêën mònh trong têëm da cûâu maâ töi àaä hong khö luác ban
ngaây, töi nùçm daâi bïn ngoån lûãa, àêìu göëi trïn möåt phiïën àaá nhùén
duâng laâm göëi.
- Nguã ài, cuå Vitalis baão töi, khi naâo muöën nguã öng seä àaánh
thûác chaáu dêåy, búãi vò möåt trong hai chuáng ta phaãi thûác àïí duy trò
ngoån lûãa.
Töi khöng àïí nhùæc àïën hai lêìn.
Khi chuã töi àaánh thûác töi dêåy, àïm àaä khuya.
Tuyïët khöng rúi nûäa, lûãa vêîn chaáy.
Hector Malot 68
- Bêy giúâ àïën phiïn chaáu, cuå Vitalis baão töi, chó cêìn chaáu
thónh thoaãng cho thïm cuãi vaâo bïëp.
Àïën lûúåt cuå nùçm daâi trûúác ngoån lûãa, saát vaâo Joli - Coeur
quêën trong möåt caái chùn vaâ chùèng bao lêu cuå thúã àïìu vaâ to, töi biïët
cuå àaä nguã.
Thïë laâ töi àûáng dêåy, roán reán trïn àêìu ngoán chên ài ra cûãa lïìu
àïí xem bïn ngoaâi thïë naâo.
Têët caã àûúåc chön vuâi trong tuyïët, nhòn ra thêåt xa cuäng chó
thêëy nhû möåt chiïëc khùn traãi baân mêëp mö àêìy möåt maâu trùæng xoáa.
Bêìu trúâi àiïím vaâi ngöi sao lêëp laánh nhûng duâ chuáng coá saáng àïën
mêëy chùng nûäa chñnh tuyïët múái taåo nïn aánh saáng nhúåt nhaåt chiïëu
trïn quang caãnh naây. Trúâi laåi trúã laånh, úã ngoaâi kia chùæc laånh buöët
vò khöng khñ traân vaâo lïìu reát coáng lïn àûúåc.
Chuáng töi thêåt sung sûúáng gùåp àûúåc cùn lïìu naây. Nïëu khöng
seä ra sao úã giûäa rûâng?
Duâ ài laåi rêët kheä töi àaä laâm luä choá thûác giêëc, Zerbino theo töi
ra cûãa. Noá mau chaán, muöën ra ngoaâi. Töi lêëy tay ra lïånh cho noá
vaâo. Noá vêng lúâi nhûng caái muäi vêîn hûúáng ra cûãa, toã ra laâ möåt con
choá bûúáng bónh.
Cuöëi cuâng töi túái gêìn ngoån lûãa. Trong möåt luác lêu, töi nhòn
nhûäng tia lûãa bêåp buâng laâm vui. Dêìn dêìn, nöîi mïåt moãi laâm töi àúâ
àêîn. Töi laåi chòm vaâo giêëc nguã trong khi vêîn tûúãng mònh àang
thûác..Böîng nhiïn töi choaâng tónh búãi tiïëng choá suãa giêån dûä.
- Caái gò vêåy? - Cuå Vitalis cuäng thûác dêåy kïu lïn. - Coá chuyïån
gò xaãy ra thïë?
- Chaáu khöng biïët.
Capi lao ra cûãa.
Àaáp laåi tiïëng suãa cuãa Capi laâ hai ba tiïëng ruá thaãm thiïët
trong àoá töi nhêån ra tiïëng con Dolce.
Nhûäng tiïëng ruá naây vang lïn tûâ phña sau lïìu. Töi àõnh ài ra,
chuã töi ngùn laåi.
- Cho thïm cuãi vaâo lûãa àaä.
Trong khi töi theo lúâi cuå thò cuå lêëy ra tûâ trong bïëp möåt que
cúâi lûãa vaâ thöíi vaâo àêìu toan cho noá rûåc lïn. Cuå giûä que cúâi àoá trong
tay.
Àuáng luác chuáng töi àõnh ài ra thò möåt tiïëng tru khuãng khiïëp
vang lïn trong yïn lùång.
- Choá soái röìi! Zerbino vaâ Dolce àêu?
Töi khöng traã lúâi àûúåc. Coá leä trong luác töi nguã hai con choá àaä
ra ngoaâi.
- Cêìm lêëy möåt que cúâi lûãa ra cûáu chuáng ài.
Nhûng khi ra àïën quaäng rûâng thûa, chuáng töi chùèng thêëy
choá cuäng chùèng thêëy choá soái, chó thêëy vïët chên nhûäng con choá in
trïn tuyïët.
Chuáng töi cûá ài theo vïët chên naây, nhûäng vïët chên ài quanh
lïìu; röìi úã möåt quaäng caách lïìu khaá xa trong boáng töëi chuáng töi thêëy
möåt vuâng tuyïët bõ chaâ àaåp, nhû thïí nhûäng con choá àaä lùn löån trong
àoá.
Cuå Vitalis àaä khùèng àõnh nöîi hoaãng súå cuãa töi.
- Choá soái cùæp chuáng ài röìi.
Chuã töi trúã vïì cùn lïìu, töi theo sau, möîi bûúác laåi ngoaãnh laåi
sau vaâ dûâng laåi nghe ngoáng, nhûng töi chó nghe thêëy tiïëng laåo xaåo
cuãa tuyïët.
Trong lïìu möåt sûå ngaåc nhiïn àang chúâ àúåi chuáng töi, nhûäng
caânh cêy töi xïëp trïn ngoån lûãa chaáy buâng lïn trong khi chuáng töi
khöng coá mùåt trong lïìu.
Töi chùèng nhòn thêëy Joli - Coeur àêu caã.
Töi goåi noá, àïën lûúåt cuå Vitalis goåi noá, nhûng khöng thêëy noá
ra. Chuáng töi cêìm möåt nùæm caânh cêy àang chaáy, ài ra tòm vïët tñch
noá.
Chuáng töi khöng tòm thêëy dêëu vïët naâo cuãa noá caã.
Hector Malot 70
Chuáng töi laåi vaâo lïìu, xem noá coá thu mònh sau boá cuãi naâo
khöng. Chuáng töi tòm rêët lêu, töi.treâo caã lïn vai cuå Vitalis thaám
hiïím nhûäng caânh cêy dûång lïìu, cuäng vö ñch.
Töi hoãi chuã töi xem cuå coá cho laâ noá cuäng bõ choá soái tha ài hay
khöng.
- Khöng, cuå baão, soái khöng daám vaâo lïìu khi coá aánh saáng àêu.
Chuáng töi laåi bùæt àêìu ài tòm nhûng cuäng nhû lêìn àêìu khöng
àem laåi kïët quaã gò.
- Phaãi àúåi ban ngaây ban mùåt thöi. - Cuå Vitalis noái.
Nhûäng ngöi sao tùæt ài vaâ trúâi saáng dêìn.
Ngay khi aánh saáng laånh ngùæt cuãa ban mai khiïën chuáng töi
nhòn roä hònh thuâ caác buåi cêy vaâ caác cêy to, chuáng töi ài ra ngoaâi.
Cuå Vitalis vuä trang bùçng möåt caái gêåy to, töi cuäng vêåy. Trong khi
chuáng töi maãi tòm dêëu vïët cuãa Joli - Coeur trïn mùåt àêët, Capi böîng
nhòn lïn vaâ suãa vang mûâng rúä, àiïìu àoá coá nghôa phaãi tòm úã trïn
khöng chûá khöng phaãi úã dûúái àêët.
Quaã nhiïn chuáng töi thêëy mùåt tuyïët phuã maái lïìu àaä bõ giêîm
lïn àêy àoá cho túái möåt caânh cêy lúán ruã xuöëng maái lïìu. Mùæt chuáng
töi doäi theo caânh cêy naây, noá laâ caânh cuãa möåt cêy söìi, thò thêëy úã tñt
trïn cao chöî möåt chaåc cêy coá möåt caái boáng thêîm maâu thu mònh úã
àoá.
Àoá laâ Joli - Coeur vaâ chuáng töi dïî daâng àoaán àûúåc caái gò àaä
xaãy ra: quaá súå haäi nhûäng tiïëng ruá cuãa choá vaâ choá soái, Joli - Coeur
lao lïn noác lïìu trong khi chuáng töi ra ngoaâi, röìi tûâ àoá leo tñt lïn cêy
söìi cao vaâ cûá êín mònh trïn àoá ai goåi cuäng khöng thûa. Con vêåt beá
nhoã töåi nghiïåp mong manh êëy hùèn phaãi laånh coáng.
Chuã töi nheå nhaâng goåi noá. Noá leo thoùn thoùæt tûâ caânh noå
sang caânh kia röìi nhaãy phoác xuöëng vai cuå Vitalis, chui vaâo trong
aáo veát cuãa cuå.
Tòm àûúåc Joli - Coeur kïí cuäng àaä laâ nhiïìu, nhûng nhûäng con
choá vêîn mêët daång. Coá leä chuáng àaä bõ soái ngoaåm àûát cöí röìi tha àïën
möåt buåi rêåm naâo àoá àïí ùn thõt thoãa thñch.
Töåi nghiïåp Zerbino, töåi nghiïåp Dolce.

Chuáng àaä laâ baån chuáng töi, laâ àöìng haânh cuãa chuáng töi, vui
sûúáng hoaån naån coá nhau, vaâ àöëi vúái töi, trong nhûäng ngaây buöìn baä
cö àún, chuáng laâ nhûäng ngûúâi baån thên thiïët.
Mùåt trúâi lêëp laánh trïn bêìu trúâi khöng gúån mêy vaâ nhûäng tia
nùæng laåi àûúåc tuyïët trùæng ngêìn khöng tò vïët phaãn chiïëu laåi, khu
rûâng luác naây thêåt rûåc rúä. Thónh thoaãng cuå Vitalis laåi thoâ tay.vaâo
trong chùn súâ Joli - Coeur, nhûng noá khöng êëm lïn chuát naâo.
- Phaãi túái möåt laâng naâo thöi, cuå Vitalis noái, chûá khöng Joli -
Coeur chïët mêët.
Chùn àûúåc hú noáng lïn, Joli - Coeur àûúåc quêën vaâo àoá röìi àùåt
vaâo trong aáo veát saát ngûåc chuã töi.
Chuáng töi chuêín bõ ài.
- Àêy laâ möåt caái quaán àaä bùæt chuáng ta traã tiïìn troå quaá àùæt. -
Cuå Vitalis noái.
Cuå ài àêìu, töi ài àùçng sau. Chuáng töi phaãi goåi Capi, noá cûá
àûáng úã ngûúäng cûãa cùn lïìu, muäi hûúáng vïì núi caác baån noá gùåp naån.
Túái àûúâng caái àûúåc mûúâi phuát thò chuáng töi gùåp möåt caái xe ba gaác,
ngûúâi àaánh xe cho biïët chó àöå möåt giúâ nûäa chuáng töi seä túái möåt ngöi
laâng. Chên chuáng töi tùng thïm sûác maånh.
Cuöëi cuâng, dûúái chên möåt sûúân àöìi xuêët hiïån nhûäng maái nhaâ
trùæng cuãa möåt ngöi laâng.
Chuáng töi khöng hïì coá thoái quen vaâo nhûäng quaán haång nhêët,
nhûäng caái quaán maâ veã sang troång cuãa chuáng hûáa heån ùn ngon nguã
ngon. Chuáng töi thûúâng dûâng laåi úã nhûäng quaán troå ngûúâi ta khöng
laâm chuáng töi röîng tuái.
Nhûng lêìn naây khöng phaãi nhû vêåy: cuå Vitalis cûá ài túái möåt
caái quaán coá treo têëm biïín vaâng rûåc.
Chuã töi lêëy veã "öng chuã" vaâo thùèng bïëp àïì nghõ chuã quaán cho
möåt buöìng töët coá sûúãi.
Luác àêìu chuã quaán, möåt ngûúâi coá böå daång chûäng chaåc khöng
theâm nhòn chuáng töi, nhûng daáng dêëp oai vïå cuãa chuã töi àaä khiïën
Hector Malot 72
öng ta phaãi kñnh nïí, möåt ngûúâi hêìu gaái nhêån lïånh dêîn chuáng töi
ài.
- Con ài nùçm ài. - Cuå Vitalis baão töi trong khi cö hêìu nhoám loâ
sûúãi.
Töi ngaåc nhiïn àûáng yïn.
- Nhanh lïn! - Cuå Vitalis nhùæc laåi.
Töi àaânh vêng lúâi.
Trong khi töi nùçm dûúái chiïëc chùn löng cho êëm lïn, cuå Vitalis
cûá quay ài quay laåi chuá Joli -Coeur töåi nghiïåp nhû muöën laâm cho
noá noáng lïn.
- Chaáu noáng chûa? - Sau ñt lêu cuå Vitalis hoãi töi.
- Noáng phaát ngöët lïn röìi êëy aå.
Cuå nhanh choáng ài vïì phña töi, àùåt Joli -Coeur vaâo giûúâng töi
vaâ dùån töi öm ghò noá vaâo.ngûåc. Con vêåt beá boãng töåi nghiïåp sùén
saâng laâm têët caã moåi thûá. Noá daán chùåt mònh vaâo ngûúâi töi im thin
thñt, ngûúâi noá noáng hûâng hûåc.
Chuã töi xuöëng bïëp, chùèng mêëy chöëc cuå bûng lïn möåt baát rûúåu
noáng pha àûúâng. Cuå muöën Joli - Coeur uöëng vaâi thòa rûúåu naây
nhûng hai haâm rùng Joli - Coeur cûá nghiïën chùåt laåi khöng sao múã
ra àûúåc.
Noá thoâ möåt tay ra khoãi giûúâng vïì phña chuáng töi.
Trûúác khi töi vaâo gaánh haát, Joli - Coeur àaä möåt lêìn bõ sung
huyïët phöíi, ngûúâi ta àaä möåt lêìn trñch huyïët úã caánh tay noá, luác naây
caãm thêëy mònh laåi öëm noá beân giú caánh tay ra àïí ngûúâi ta laåi trñch
huyïët vaâ chûäa cho noá khoãi nhû lêìn trûúác.
Cuå Vitalis khöng nhûäng xuác àöång maâ coân lo lùæng.
- Uöëng chöî rûúåu naây ài, cuå Vitalis noái, öng ài tòm thêìy thuöëc.
Khöng àúåi cuå ra lïånh hai lêìn, töi uöëng baát rûúåu röìi nùçm vaâo
trong chùn, nhúâ thïm caái noáng cuãa rûúåu nûäa töi tûúãng mònh chïët
ngaåt.
Chuã töi ài khöng lêu trúã laåi ngay àem theo möåt thêìy thuöëc.
Cuå Vitalis khöng noái laâ àïí thùm cho bïånh nhên naâo, cho nïn
thêëy töi nùçm trong giûúâng mùåt àoã nhû gêëc öng thêìy thuöëc beân tiïën
àïën phña töi:
- Sung huyïët röìi. - öng ta noái.
Vaâ öng ta lùæc àêìu, toã ra khöng coá gò laâ töët caã.
Àaä àïën luác laâm öng ta tónh ngöå. Töi beân keáo chùn lïn möåt
chuát, chó vaâo Joli - Coeur noái:
- Bïånh nhên àêy cú aå.
Öng thêìy thuöëc luâi laåi hai bûúác, quay vïì phña cuå Vitalis, kïu
lïn:
- Möåt con khó û!
Töi tûúãng öng ta sùæp tûác giêån ài ra.
Nhûng chuã töi laâ möåt ngûúâi khön kheáo.
Vûâa lïî pheáp vûâa ra veã rêët àaâng hoaâng, chuã töi ngùn öng thêìy
thuöëc laåi, giaãi thñch hoaân caãnh cho öng ta.
Ngûúâi yá vöën laâ nhûäng ngûúâi biïët lêëy loâng ngûúâi ta möåt caách
kheáo leáo, öng thêìy thuöëc laåi tûâ cûãa ra vaâo ài túái gêìn giûúâng bïånh.
Trong khi chuã töi giaãi thñch, coá leä Joli-Coeur àoaán àûúåc con
ngûúâi àeo kñnh naây laâ thêìy thuöëc, noá giú caánh tay ra àïën mûúâi lêìn
àïí àûúåc trñch huyïët.
- Öng xem con khó naây thöng minh nhû thïë naâo, noá biïët öng
laâ baác sô nïn àûa tay ra àïí öng xem maåch àêëy.
Cêu noái àoá khiïën baác sô quyïët àõnh khaám.
- Ca naây kïí cuäng laå thûåc àêëy. - öng ta noái.
Húäi öi! Thêåt buöìn cho chuáng töi. Joli-Coeur bõ àe doåa sung
huyïët phöíi.
Joli - Coeur yïu quyá sûå chùm soác cuãa töi lùæm, noá ban cho töi
möåt nuå cûúâi dõu daâng; caái nhòn cuãa noá giöëng nhû caái nhòn cuãa möåt
con ngûúâi vêåy. Do chuá yá àïën têët caã moåi thûá, chùèng lêu la gò noá
Hector Malot 74
nhêån xeát thêëy möîi lêìn noá ho töi laåi cho noá möåt viïn àûúâng àaåi
maåch.
Möåt buöíi saáng khi ài ùn trûa vïì, trong khi töi àang úã bïn Joli
- Coeur - khöng bao giúâ chuáng töi boã noá möåt mònh - töi biïët chuã
quaán àoâi tiïìn chuã töi.
Chó coân coá nùm mûúi xu. Laâm thïë naâo bêy giúâ?
Chó coá möîi möåt caách ra khoãi nöîi khöën àöën naây: àoá laâ ngay töëi
höm àoá töí chûác möåt buöíi biïíu diïîn.
Maâ theo töi chuyïån naây hêìu nhû khöng thïí laâm àûúåc. êëy thïë
nhûng phaãi bùçng bêët cûá giaá naâo chùm soác Joli - Coeur vaâ cûáu söëng
noá.
Trong khi töi tröng ngûúâi öëm, cuå Vitalis tòm àûúåc möåt phoâng
biïíu diïîn úã chúå. Cuå viïët vaâ daán mêëy têëm aáp-phñch, böë trñ möåt sên
khêëu bùçng mêëy têëm vaán vaâ duäng caãm chi nùm mûúi xu mua nïën.
Töi lo lùæng tûå hoãi chûúng trònh biïíu diïîn cuãa chuáng töi seä
göìm nhûäng gò. Nhûng ngay sau àoá töi khùèng àõnh àûúåc ngay: tay
àaánh tröëng trong laâng àöåi möåt caái muä kï-pi àoã choaáng löån dûâng laåi
trûúác quaán vaâ sau möåt höìi tröëng röån raä, àoåc lïn chûúng trònh biïíu
diïîn naây.
Khöng biïët moåi ngûúâi seä nghô thïë naâo khi hoå biïët laâ cuå Vitalis
àaä khöng tiïëc nhûäng lúâi hûáa heån quaá àaáng vïì "Capi, con choá thöng
thaái" vaâ "möåt ca sô thêìn àöìng", tûác laâ töi.
Phêìn àaáng chuá yá nhêët cuãa lúâi chiïu haâng laâ úã chöî ngûúâi ta
khöng quy àõnh giaá chöî ngöìi, maâ tuây thuöåc loâng àöå lûúång cuãa khaán
giaã.
Viïåc naây theo töi khaá taáo baåo. Liïåu ngûúâi ta coá vöî tay chuáng
töi hay khöng? Capi thò nöíi tiïëng laâ àuáng thöi. Nhûng töi, töi
khöng tin töi laâ möåt thêìn àöìng..Àaä àïën giúâ ra chúå: töi nhoám möåt
ngoån lûãa to trong loâ sûúãi bùçng nhûäng cêy cuãi lúán àïí cho noá chaáy
àûúåc lêu; töi uã kyä Joli - Coeur trong chùn - Joli - Coeur khoác nûác núã
vò khöng àûúåc tham gia biïíu diïîn. Sau àoá chuáng töi ra ài.
Chuã töi giaãi thñch cuå chúâ àúåi nhûäng gò úã töi.
Vò thiïëu ba diïîn viïn nïn töi vaâ Capi seä phaãi àem hïët nhiïåt
tònh vaâ taâi nùng ra laâm viïåc àïí laâm sao thu àûúåc böën mûúi phrùng.
Cuå Vitalis àaä chuêín bõ têët caã, chó coân viïåc thùæp nïën lïn;
nhûng chuáng töi chó cho pheáp mònh coá àûúåc caái xa xó àoá khi maâ
phoâng àaä gêìn àöng chûá khöng thò nïën seä chaáy hïët trûúác khi biïíu
diïîn xong.
Trong khi chuáng töi chiïëm lônh sên khêëu, tay àaánh tröëng coân
ài möåt tua cuöëi cuâng quanh laâng. Tiïëng tröëng laåi gêìn vaâ ngoaâi phöë
coá tiïëng öìn aâo: àöå hai chuåc àûáa treã àïën xem.
Vêîn khöng ngûâng àaánh tröëng, tay àaánh tröëng àûáng giûäa hai
chiïëc àeân xïëp úã ngay cûãa vaâo sên khêëu, cöng chuáng chó coân viïåc
vaâo chöî chúâ xem biïíu diïîn nûäa thöi.
Töi xuêët hiïån àêìu tiïn, haát hai baâi haát hoåa theo àaân haác-pú.
Thêåt thaâ maâ noái, vöî tay khöng àûúåc söi nöíi mêëy. Xûa nay töi chùèng
bao giúâ coá caái tûå aái cuãa ngûúâi kõch sô, nhûng lêìn naây sûå laånh nhaåt
cuãa khaán giaã laâm töi naãn loâng. Roä raâng laâ nïëu töi khöng laâm vui
loâng hoå thò àúâi naâo hoå múã tuái tiïìn ra.
Àêu coá phaãi vò thanh danh maâ töi haát, töi haát laâ vò Joli -
Coeur. Öëi chao! Töi nhûäng muöën laâm àöång loâng cöng chuáng, laâm
hoå phêën khúãi lïn; nhûng nhòn trong gian phoâng àêìy nhûäng boáng
ngûúâi kyâ laå naây töi thêëy hònh nhû mònh chùèng laâm hoå quan têm
bao nhiïu.
Capi may mùæn hún, àûúåc khaán giaã vöî tay nhiïìu traâng.
Cuöåc biïíu diïîn vêîn tiïëp tuåc, nhúâ Capi noá kïët thuác trong
nhûäng tiïëng vöî tay rêìm rêåp.
Giúâ phuát quyïët àõnh àaä àïën. Trong khi töi nhaãy möåt àiïåu vuä
Têy Ban Nha trïn sên khêëu coá cuå Vitalis hoåa àaân theo, Capi
miïång ngêåm chiïëc baát göî, ài qua têët caã moåi haâng khaán giaã.
Liïåu noá coá thu àûúåc böën mûúi phrùng hay khöng?
Töi mïåt àïën àûát húi nhûng vêîn tiïëp tuåc nhaãy búãi vò töi chó coá
thïí dûâng khi Capi quay vïì. Noá khöng hïì vöåi vaä, khi ngûúâi ta
khöng cho tiïìn thò noá lêëy chên vöî nheå vaâo caái tuái tiïìn khöng muöën
Hector Malot 76
múã ra..Cuöëi cuâng, noá xuêët hiïån, töi àõnh ngûâng, nhûng cuå Vitalis
ra hiïåu cho töi cûá nhaãy tiïëp.
Túái gêìn Capi, töi thêëy caái baát göî coân vúi, coân phaãi thïm
nhiïìu.
Luác naây cuå Vitalis cuäng àaánh giaá thu nhêåp xong beân àûáng
dêåy:
- Töi tin laâ mònh coá thïí noái möåt caách khöng tûå khen rùçng
chuáng töi àaä biïíu diïîn xong chûúng trònh; tuy nhiïn vò nïën vêîn
coân chaáy, nïëu nhû khaán giaã muöën nghe, töi xin haát möåt vaâi khuác:
Capi seä laåi ài thïm voâng nûäa, vaâ nhûäng ai chûa tòm thêëy chöî
múã tuái tiïìn úã àêu trong lêìn Capi ài qua luác naäy thò lêìn naây seä múã
tuái tiïìn kheáo leáo hún.
Mùåc duâ cuå Vitalis laâ giaáo sû daåy töi, töi chûa bao giúâ thêëy cuå
haát nhû àaä haát buöíi töëi höm àoá.
Töi nhòn thêëy möåt phu nhên treã ngöìi úã haâng ghïë àêìu vöî tay
nhiïåt liïåt àïën hïët sûác mònh. Töi àaä àïí yá nhêån xeát baâ ta vò àoá khöng
phaãi möåt baâ nöng dên maâ laâ möåt phu nhên thûåc thuå, bïn caånh baâ
laâ möåt àûáa beá cuäng vöî tay taán thûúãng Capi rêët nhiïìu, coá leä noá laâ
con trai baâ.
Sau khuác rö-man Capi laåi ài quyïn tiïìn, töi ngaåc nhiïn thêëy
baâ ta khöng cho gò vaâo trong baát Capi caã.
Khi chuã töi haát xong khuác Ri-sa, baâ ta ra hiïåu cho töi laåi gêìn.
- Töi muöën noái chuyïån vúái chuã chaáu.
Àiïìu naây laâm töi húi ngaåc nhiïn. Tuy nhiïn töi cuäng truyïìn
àaåt yá muöën naây túái cuå Vitalis, luác naây Capi àaä trúã vïì chöî chuáng töi.
Lêìn quyïn tiïìn thûá hai naây coân àûúåc ñt hún lêìn trûúác.
- Baâ ta muöën gò öng? - Cuå Vitalis hoãi.
- Muöën noái chuyïån vúái cuå aå.
- Öng chùèng coá gò noái vúái baâ ta caã.
- Baâ êëy khöng cho gò Capi, coá leä bêy giúâ muöën cho noá chùng?
- Thïë thò Capi phaãi àïën chöî baâ êëy, khöng phaãi öng.
Tuy nhiïn cuå quyïët àõnh ài nhûng dùæt Capi theo. Töi cuäng ài
theo hoå.
Trong luác àoá möåt ngûúâi àêìy túá mang möåt caái àeân löìng vaâ möåt
caái chùn túái àûáng bïn caånh baâ phu nhên vaâ àûáa beá.
Cuå Vitalis àïën gêìn vaâ chaâo.
- Xin löîi àaä laâm phiïìn cuå, baâ phu nhên noái, nhûng thïë naâo töi
cuäng phaãi ngúåi khen cuå múái xong. Töi laâ nhaåc sô maâ, thaânh thûã
muöën noái àïí.cuå hiïíu möåt taâi nùng lúán nhû cuå àaä laâm töi xuác àöång
àïën thïë naâo.
- Noái àïën taâi nùng laâm gò úã möåt öng giaâ nhû töi. - Cuå Vitalis
àaáp.
- Xin cuå biïët cho laâ khöng phaãi töi bõ thuác àêíy búãi toâ moâ xoi
moái. - Baâ phu nhên noái.
- Töi sùén saâng laâm thoãa loâng toâ moâ cuãa baâ thöi, chùæc baâ ngaåc
nhiïn thêëy möåt ngûúâi laâm troâ choá maâ laåi haát àûúåc?
- Phaãi noái laâ ngaåc nhiïn àïën thaán phuåc.
- Coá gò àêu, töi thò khöng phaãi luác naâo cuäng nhû thïë naây,
ngaây xûa, thúâi töi coân treã, àaä lêu lùæm röìi, töi laâ... àêìy túá cho möåt ca
sô lúán vaâ töi cûá bùæt chûúác haát ài haát laåi möåt vaâi àiïåu, chó coá thïë
thöi.
Baâ phu nhên khöng traã lúâi nhûng nhòn cuå Vitalis khaá lêu
trong khi cuå àûáng trûúác mùåt baâ ta vúái möåt thaái àöå luáng tuáng.
- Xin chaâo cuå. - Baâ ta noái.
Röìi cuái xuöëng Capi, baâ ta àùåt vaâo chiïëc baát göî möåt àöìng
vaâng.
Töi cûá tûúãng cuå Vitalis seä àûa baâ ra xe kia àêëy, nhûng cuå
khöng laâm gò hïët. Khi baâ ta àaä caách xa cuå vaâi bûúác, töi nghe thêëy
cuå ruãa thêìm vaâi lúâi bùçng tiïëng yá.
- Nhûng baâ ta cho Capi caã möåt àöìng lu-i cú maâ cuå. - Töi noái.
Hector Malot 78
- Möåt àöìng lu-i! - Cuå noái, nhû ra khoãi möåt giêëc mú. - ûâ nhó!
Phaãi, töåi nghiïåp Joli - Coeur, öng àaä quïn mêët noá. Ta ài vïì vúái noá
ài.
Chuáng töi vöåi vaä trúã vïì quaán troå.
Töi lïn cêìu thang àêìu tiïn vaâ chaåy vaâo buöìng. Lûãa chûa tùæt,
nhûng khöng böëc lïn àûúåc thaânh ngoån nûäa. Töi mau choáng thùæp
ngay möåt ngoån nïën vaâ tòm Joli - Coeur vò khöng thêëy tiïëng noá àêu.
Noá nùçm trïn têëm chùn veã nhû àang nguã. Töi cuái xuöëng nheå
nhaâng cêìm lêëy tay noá àïí cho noá khoãi thûác giêëc. Baân tay noá laånh
ngùæt.
Luác naây cuå Vitalis bûúác vaâo phoâng. Töi quay mùåt vïì phña cuå.
Cuå Vitalis cuái xuöëng:
- Öi thöi! - Cuå noái. - Noá àaä chïët. Chuyïån naây ùæt phaãi xaãy ra
thöi.
CHÛÚNG 6 : ÀÏËN PARIS
Chuáng töi coân caách xa Paris lùæm. Phaãi lïn àûúâng trïn nhûäng
con àûúâng tuyïët phuã vaâ ài böå tûâ saáng àïën chiïìu ngûúåc vúái gioá bùæc
quêët vaâo mùåt chuáng töi.
Nhûäng àoaån àûúâng daâi naây sao maâ buöìn thaãm! Chuáng töi cûá
lêìm lò tiïën túái chùèng trao àöíi vúái nhau lêëy möåt lúâi, mùåt taái ngùæt ài
vò gioá bêëc, chên ûúát maâ daå daây thò röîng.
Yïn lùång laâm töi khöí súã khöng biïët thïë naâo maâ kïí; töi cêìn
noái, cêìn khuêy khoãa; nhûng cuå Vitalis chó traã lúâi bùçng vaâi tûâ ngùæn
goån möîi khi töi hoãi cêu gò.
May thay, Capi àûúåc caái dïî thöí löå tònh caãm vaâ thûúâng trong
khi ài àûúâng töi hay caãm thêëy möåt caái lûúäi êím vaâ noáng àùåt trïn
baân tay töi.
Töi dõu daâng vuöët ve noá. Noá coá veã cuäng sung sûúáng vò sûå thïí
hiïån loâng thûúng mïën cuãa töi chùèng khaác gò töi sung sûúáng trûúác
sûå thïí hiïån loâng thûúng mïën cuãa noá. Traái tim cuãa möåt con choá
cuäng chùèng keám nhaåy caãm hún traái tim cuãa möåt àûáa treã laâ bao.
Chuáng töi cûá ài böå trïn àûúâng caái, thùèng trûúác mùåt maâ ài
trong giaá laånh vaâ tônh mõch cuãa muâa àöng, chó nghó ngúi bùçng giêëc
nguã ban àïm trong möåt chuöìng ngûåa hay möåt chuöìng cûâu vúái möåt
laát baánh moãng laâm bûäa ùn töëi.
Cêy söë tiïëp theo cêy söë, àoaån àûúâng naây tiïëp theo àoaån
àûúâng kia, chuáng töi dêìn túái gêìn Paris, töi nhêån ra àiïìu naây khöng
cêìn àïën sûå baáo trûúác cuãa nhûäng cöåt möëc cùæm bïn àûúâng: giao
thöng ngaây caâng têëp nêåp hún, maâu tuyïët phuã àûúâng xaá bêín hún úã
vuâng àöìng bùçng Champagne Chuáng töi seä laâm gò úã Paris, nhêët laâ
trong tònh caãnh khöën khöí hiïån nay? Àoá laâ cêu hoãi töi àùåt ra cho
mònh vúái nhiïìu lo lùæng vaâ thûúâng chiïëm troån têm trñ töi trong
Hector Malot 80
nhûäng buöíi ài böå daâi àùçng àùéng. Töi muöën hoãi cuå Vitalis nhûng
khöng daám vò tröng cuå rêët u aám.
Cuöëi cuâng möåt höm, theo caái caách cuå nhòn töi, töi caãm thêëy
sùæp àûúåc biïët caái àiïìu àaä bao lêu hùçng mong moãi.
Àoá laâ vaâo möåt buöíi saáng, töëi höm trûúác chuáng töi nguã trong
möåt caái traåi, saáng höm sau lïn àûúâng tûâ tinh mú, tûâ trïn àónh möåt
sûúân àöìi.chuáng töi àaä thêëy trûúác mùåt möåt àaám mêy bùçng húi nûúác
maâu àen bay trïn möåt thaânh phöë khöíng löì maâ ngûúâi ta chó phên
biïåt àûúåc mêëy toâa nhaâ cao vuát lïn. Paris! Paris! Cuöëi cuâng àaä laâ
Paris.
Töi àang cöë gùæng tûå àùåt mònh vaâo trong àaám löån xöån naâo maái
nhaâ, naâo gaác chuöng, naâo thaáp àang mêët huát sau sûúng muâ vaâ
khoái thò cuå Vitalis chêåm bûúác laåi túái bïn caånh töi.
- Thïë laâ àúâi chuáng ta thay àöíi röìi, cuå noái, chó böën tiïëng àöìng
höì nûäa chuáng ta seä túái Paris.
Vaâ... ÚÃ Paris chuáng ta seä chia tay nhau.
Töi àûa mùæt nhòn cuå Vitalis. Cuå cuäng nhòn töi, mùåt töi taái ài,
möi töi run lïn, thaãy àïìu noái lïn cho cuå biïët nhûäng gò àang diïîn ra
trong töi.
- Chaáu coá veã lo lùæng phaãi khöng? - Cuå noái, cuäng khöí naäo nhû
töi.
- Chuáng ta chia tay nhau! - Cuöëi cuâng töi noái khi nhûäng giêy
phuát ngaåc nhiïn àêìu tiïn àaä qua ài.
- Thùçng beá töåi nghiïåp!
Cêu noái naây vaâ nhêët laâ gioång noái lïn cêu noái àoá laâm nûúác mùæt
töi traâo ra: àaä lêu quaá röìi töi múái àûúåc nghe möåt cêu noái àêìy thiïån
caãm àïën thïë!
- Öi! Cuå laâ con ngûúâi töët quaá! - Töi kïu lïn.
- Chaáu múái laâ cêåu beá töët, möåt traái tim tñ hon duäng caãm. Chaáu
thêëy àêëy, úã àúâi coá nhûäng luác ngûúâi ta caãm thêëy sung sûúáng khi tòm
thêëy möåt ngûúâi maâ ta coá thïí dûåa vaâo àûúåc. Öng sung sûúáng coá
chaáu bïn caånh, thêëy chaáu nghe öng noái maâ mùæt nhoâa lïå öng nheå
nhoäm hùèn ngûúâi. Búãi vò öng, chuá Reámi beá boãng cuãa öng aå, öng cuäng
rêët àau loâng.
Chó maäi vïì sau naây, khi maâ töi àaä coá möåt ngûúâi àïí yïu töi
múái caãm nhêån vaâ hiïíu thêëu têët caã sûå àuáng àùæn cuãa cêu noái naây.
- Khöí möåt nöîi laâ, cuå Vitalis noái tiïëp, bao giúâ ngûúâi ta cuäng
phaãi chia tay àuáng vaâo luác caãm thêëy ngûúåc laåi tûác laâ muöën gêìn
nhau hún nûäa.
- Nhûng, töi ruåt reâ noái, chùèng leä cuå muöën boã chaáu úã Paris?
- Têët nhiïn laâ khöng. Túái cuöëi muâa àöng öng àïí chaáu cho möåt
padrone àïí hùæn àûa chaáu vaâo trong àaám treã cuâng chúi àaân haác-pú.
Riïng öng, öng seä daåy àaân haác-pú vaâ àaân vô cêìm cho boån treã yá laâm
viïåc trïn àûúâng phöë Paris. ÚÃ Paris hoå biïët öng, öng àaä úã àêy nhiïìu
lêìn, tûâ Paris öng múái àïën laâng chaáu àêëy. Öng chó cêìn yïu cêìu àûúåc
daåy laâ ngûúâi ta cho öng daåy nhiïìu khöng laâm xuïí. Möîi ngûúâi
chuáng ta seä söëng theo möåt caách riïng. Röìi àöìng thúâi öng cuäng lo
daåy hai con choá thay thïë cho Zerbino vaâ Dolce. Öng seä daåy chuáng
gêëp, sao cho sang xuên ta laåi coá thïí lïn àûúâng, chaáu Reámi beá boãng
aå, vaâ ta seä khöng rúâi nhau nûäa. Luác naây öng àoâi hoãi chaáu phaãi
duäng caãm vaâ chõu àûång. Sau naây moåi viïåc seä khaá hún. Ta laåi trúã vïì
cuöåc söëng tûå do. Öng seä àûa chaáu sang Àûác, sang Anh. Chaáu seä lúán
lïn, trñ tuïå múã röång. Öng seä daåy chaáu nhiïìu àiïìu àïí chaáu trúã thaânh
möåt con ngûúâi. Öng àaä cam kïët vúái baâ Milligan vaâ öng seä giûä lúâi.
Àïí thûåc hiïån nhûäng chuyïën du haânh àoá öng àaä bùæt àêìu daåy chaáu
tiïëng Anh, tiïëng Àûác, tiïëng yá röìi àêëy, àöëi vúái möåt àûáa treã úã tuöíi
chaáu àoá cuäng laâ möåt caái gò àaáng kïí, chûa noái àïën viïåc chaáu àaä
maånh meä rùæn roãi lïn nhiïìu. Chaáu xem àêëy, Reámi beá boãng cuãa öng
aå, têët caã khöng phaãi laâ laäng phñ.
Thu xïëp nhû thïë naây coá leä laâ thñch húåp cho hoaân caãnh hiïån
taåi cuãa chuáng töi hún caã. Bêy giúâ àêy khi nghô laåi, töi thêëy chuã töi
àaä tòm àûúåc caách giaãi quyïët töët nhêët àïí ra khoãi tònh thïë thêåt tai
haåi cuãa chuáng töi. Nhûng nhûäng yá nghô khi höìi tûúãng khöng giöëng
nhû yá nghô töi coá thoaåt àêìu.
Trong caác àiïìu cuå noái töi chó nhòn thêëy hai thûá: sûå chia ly cuãa
chuáng töi vaâ tay chuã maâ thöi.
Hector Malot 82
Trong nhûäng chuyïën ài qua caác laâng maåc vaâ thaânh phöë töi àaä
gùåp nhiïìu tay chuã, chuáng thuï hoùåc kiïëm boån treã con tûâ chöî naây
chöî khaác röìi duâng roi voåt maâ dêîn boån treã ài. Chuáng khöng giöëng cuå
Vitalis möåt chuát naâo úã chöî àanh aác, bêët cöng, luön àoâi hoãi, say
rûúåu, miïång luác naâo cuäng chûãi ruãa, baân tay luác naâo cuäng giú cao
chûåc àaánh.
Töi coá thïí rúi vaâo tay möåt thùçng chuã nhû thïë lùæm. Vaã laåi,
ngay caã may mùæn gùåp chuã töët thò cuäng laåi laâ möåt thay àöíi.
Töi muöën traã lúâi nhiïìu àiïìu lùæm, nhûäng cêu noái nhû döìn lïn
tim töi vaâ miïång töi nhûng töi cöë kòm neán laåi. Chuã töi àaä àoâi hoãi töi
phaãi can àaãm, phaãi nhêîn nhuåc, töi muöën vêng lúâi cuå laâm cuå khoãi
àau khöí thïm. Hún nûäa cuå khöng coân úã bïn töi nûäa vaâ tûåa nhû súå
phaãi nghe cêu traã lúâi cuãa töi, cuå àaä ài lïn trûúác töi mêëy bûúác nhû
luác naäy.
Töi ài theo cuå, khöng bao lêu chuáng töi túái möåt con söng, qua
möåt chiïëc cêìu àêìy buân lêìy chûa tûâng thêëy bao giúâ; tuyïët àen nhû
than giaä nhoã, phuã lïn vóa heâ möåt lúáp di àöång ngêåp àïën mùæt caá
chên.
Àêìu cêìu coá möåt ngöi laâng vúái nhûäng con phöë heåp, sau àoá laåi
tiïëp àïën vuâng quï nhûng nhûäng cùn nhaâ úã àêy chen chuác nhau rêët
thaãm haåi. Trïn àûúâng caái xe cöå ài laåi khöng ngûâng.
Töi lïn gêìn cuå Vitalis vaâ ài bïn phaãi cuå, Capi theo saát goát
àùçng sau.
Chùèng mêëy chöëc hïët laâng quï, chuáng töi àïën möåt phöë khöng
nhòn thêëy àêu laâ têån cuâng caã, hai bïn xa xa laâ nhûäng cùn nhaâ
ngheâo naân bêín thóu khöng àûúåc àeåp nhû nhaâ úã Bordeaux,
Toulouse vaâ Lyon.
Tuyïët àûúåc vun vaâo tûâng àöëng vaâ trïn nhûäng àöëng tuyïët bêín
cûáng naây ngûúâi ta àöí tro, rau coã thöëi rûäa, àuã caác loaåi raác rûúãi,
khöng khñ sùåc muâi höi thöëi, treã con chúi trûúác cûãa nhaâ àûáa naâo mùåt
cuäng xanh xao, chöëc chöëc laåi thêëy nhûäng xe chúã rêët nùång ài qua,
treã con traánh rêët kheáo leáo.
- Chuáng ta àang úã àêu thïë naây haã cuå? - Töi hoãi.
- ÚÃ Paris con aå.

Coá thïí tûúãng tûúång àûúåc khöng?
Thûåc tïë thêåt xêëu xa vaâ khöën khöí!
Àêy laâ Paris maâ töi vêîn tha thiïët mong àûúåc nhòn thêëy?
Húäi öi! Àuáng àêëy, àêy laâ núi töi seä söëng qua muâa àöng, xa cuå
Vitalis... vaâ Capi.
Hector Malot 84
CHÛÚNG 7 : MÖÅT TAY CHUÃ
Tuy têët caã nhûäng gò quanh töi àïìu laâm töi ghï túãm, töi vêîn
múã to mùæt, hêìu nhû quïn hoaân caãnh nghiïm troång cuãa chuáng töi,
àïí nhòn xung quanh. Caâng tiïën sêu vaâo Paris töi caâng thêëy ñt
nhûäng gò àaáp ûáng àûúåc hy voång haäo huyïìn cuãa töi. Roä raâng laâ
Paris khöng bùçng Bordeaux röìi.
Sau khi ài thêåt lêu trong möåt phöë lúán, úã àoá coá nhûäng cûãa
haâng caâng to caâng àeåp hún khi chuáng töi tiïëp tuåc ài, cuå Vitalis reä
sang phaãi vaâ ngay sau àoá chuáng töi túái möåt khu hoaân toaân ngheâo
khöí: nhûäng ngöi nhaâ cao vaâ àen hêìu nhû chaåm vaâo nhau úã trïn
cao, möåt con suöëi khöng àoáng bùng chaãy giûäa loâng phöë, vaâ chùèng
àïëm xóa gò àïën laân nûúác höi thöëi cuöån trong àoá, möåt àaám ngûúâi
àöng nghõt cûá dêîn böå trïn vóa heâ nhêìy nhuåa. Chûa bao giúâ töi
tröng thêëy nhûäng khuön mùåt xanh xao àïën nhû thïë, cuäng chûa
bao giúâ töi tröng thêëy boån treã con cûá ài qua ài laåi giûäa.nhûäng ngûúâi
böå haânh möåt caách taáo túån àïën nhû thïë. Trong caác quaán rûúåu, maâ
quaán rûúåu thò rêët nhiïìu, coá nhûäng ngûúâi àaân öng vaâ àaân baâ àûáng
uöëng trûúác nhûäng quêìy rûúåu bùçng thiïëc, vûâa uöëng vûâa la löëi om
xoâm.
ÚÃ goác möåt ngöi nhaâ, töi àoåc thêëy tïn phöë Lourcine. Cuå Vitalis
nheå nhaâng taách nhûäng nhoám ngûúâi laâm vûúáng löëi ài cuãa cuå ra vaâ
töi theo saát cuå chó súå laåc mêët cuå.
Sau khi qua möåt caái sên lúán vaâ möåt löëi ài chuáng töi túái möåt
núi nhû möåt loaåi giïëng töëi tùm vaâ xanh ngùn ngùæt chùæc hùèn mùåt
trúâi khöng bao giúâ chiïëu túái. Núi naây tröng coân thêåm tïå vaâ àaáng súå
hún têët caã nhûäng gò töi àaä tröng thêëy cho túái luác êëy.
- Garifoli coá nhaâ khöng? - Cuå Vitalis hoãi möåt ngûúâi àaân öng
àang moác nhûäng gieã lau lïn tûúâng dûúái aánh saáng cuãa möåt caái àeân.
- Töi khöng biïët, öng lïn maâ xem.
- Garifoli laâ tay chuã maâ öng àaä noái vúái chaáu àêëy. - Cuå baão töi.
- Hùæn úã àêy.
Con phöë, caái nhaâ àïìu khöng phaãi laâ nhûäng thûá coá khaã nùng
nêng loâng hùng haái cuãa ngûúâi ta lïn. Vêåy thò tay chuã nhû thïë naâo
àêy?
Cêìu thang lïn böën têìng, túái gêìn cûãa chuáng töi nghe thêëy möåt
tiïëng vuåt goån, röìi möåt tiïëng nûäa, tiïëp ngay sau àoá laâ möåt tiïëng kïu
àïën xeá ruöåt. Möåt gioång àaân öng, gioång ngoåt ngaâo àêìu lûúäi, noái möåt
vaâi tiïëng gò àoá. Cuå Vitalis xöng vaâo gian phoâng vaâ giêåt khoãi tay
ngûúâi àaân öng kia, chùèng phaãi ai khaác chñnh laâ Garifoli, möåt caái
roi maâ tay naây àang duâng àïí àaánh möåt àûáa beá cúãi trêìn.
Chuáng töi úã trong möåt núi giöëng nhû vûåa thoác lúán. ÚÃ giûäa laâ
möåt khoaãng röång coá möåt luä treã con, chung quanh kï àöå mûúâi caái
giûúâng.
Tûúâng vaâ trêìn maâu gò khöng thïí àõnh nghôa nöíi.
Trïn àûúâng ài vaâo töi thêëy möåt àûáa beá ngöìi trú troåi trong möåt
goác. Gûúng mùåt noá thïí hiïån caã nöîi àau àúán vaâ dõu hiïìn àïën sêu
sùæc. Ngûúâi ta khöng thïí naâo khöng nhòn noá búãi vò úã noá coá möåt neát
quyïën ruä toaát ra tûâ àöi mùæt àêîm lïå.
Nhûng töi trúã laåi chuá yá àïën chuã töi.
Cuå khoanh hai tay àûáng trûúác mùåt Garifoli.
Têët caã xaãy ra quaá nhanh khiïën Garifoli ngaåc nhiïn mêët möåt
luác.
- Thêåt laâ nhuåc nhaä! - Cuå Vitalis kïu lïn. -À uáng, thêåt nhuåc
khi haânh haå treã con nhû vêåy!
- Viïåc gò cuå dêy vaâo? - Garifoli noái..- Viïåc maâ liïn quan àïën
caãnh saát êëy.
- Caãnh saát? - Garifoli kïu lïn.
- Phaãi! - Chuã töi traã lúâi khöng àïí tay chuã kia laâm cho e deâ súå
sïåt.
Hector Malot 86
- Vitalis, nghe naây, - Thùçng cha àoá bònh tônh laåi noái vúái möåt
gioång chïë giïîu. - àûâng coá doåa töi laâ seä tuön chuyïån ra, búãi vò, vïì
phña töi, töi cuäng muöën tuön chuyïån ra àêy. Nïëu nhû töi nhùæc laåi
caái àiïìu maâ töi biïët, nïëu nhû töi noái ra chó möåt caái tïn thöi thò ai seä
laâ ngûúâi phaãi lo giêëu giïëm nöîi nhuåc nhaä cuãa mònh naâo?
Chuã töi im khöng traã lúâi àûúåc.
Nöîi nhuåc nhaä cuãa cuå? Töi sûãng söët. Töi chûa kõp hïët ngaåc
nhiïn cuå àaä nùæm tay töi löi ra cêìu thang.
Cuå Vitalis cûá ài khöng noái cêu gò chûâng naâo chuáng töi coân úã
trong phöë àöng ngûúâi nhûng túái möåt phöë nhoã vùæng veã, cuå ngöìi
xuöëng möåt caái cöåt möëc, àûa tay lïn traán nhiïìu lêìn, úã cuå àoá laâ dêëu
hiïåu cuãa sûå luáng tuáng.
- Nghe theo loâng haâo hiïåp laâ töët, coá leä thïë, cuå noái nhû noái vúái
chñnh mònh, nhûng vò thïë ta ra vóa heâ Paris trong tuái khöng möåt
àöìng xu.
Con coá àoái khöng?
- Suöët tûâ luác cuå cho chaáu mêíu baánh mò saáng nay chaáu àaä ùn
gò àêu.
- Thïë thò chaáu töåi nghiïåp cuãa ta úi, töëi nay chaáu phaãi nhõn àoái
maâ ài nguã thöi, nïëu nhû ta biïët àûúåc ta seä nguã úã àêu!
Luác naây àaä vïì khuya, laånh caâng ngaây caâng buöët giaá, gioá bùæc
thöíi vïì, àïm nay seä gay go àêy.
Cuå Vitalis run lïn. Trúâi tuy laånh maâ tay cuå noáng boãng, ngûúâi
cuå co giêåt tûâng höìi.
- Cuå öëm röìi! - Töi noái.
- Öng súå thïë thêåt, àaáng leä luác naây öng phaãi coá möåt caái giûúâng
êëm, möåt bûäa cúm töëi no nï trong möåt cùn buöìng coá lûãa sûúãi. Nhûng
têët caã nhûäng caái àoá chó laâ giêëc mú thöi! Giúâ ta seä laâm thïë naây nheá:
Khi naâo ta gùåp caãnh saát ta seä àïí hoå àûa vïì àöìn vêåy. Öng rêët muöën
traánh àiïìu àoá, nhûng öng khöng muöën àïí con chïët reát, con úi, haäy
can àaãm lïn.
Cuå Vitalis ài rêët vêët vaã, thúã to vaâ höín hïín nhû ngûúâi àang
chaåy. Töi hoãi cuå, cuå khöng traã lúâi vaâ lêëy baân tay ra hiïåu laâ cuå
khöng noái àûúåc.
Chuáng töi cûá ài giûäa nhûäng bûác tûúâng maâ trïn cao treo luãng
lùèng àêy àoá möåt ngoån àeân àïm, ngoån àeân àung àûa vúái tiïëng kïu
cuãa sùæt cuä..Cuå Vitalis dûâng laåi, hïët húi.
- Öng phaãi nghó thöi, khöng ài àûúåc nûäa. -Cuå noái.
Möåt caái cûãa ra vaâo múã vaâo möåt haâng giêåu vaâ bïn trïn haâng
giêåu àoá dûång möåt àöëng phên chuöìng to, gioá thöíi laâm khö lúáp rúm
phuã trïn cuâng cuãa àöëng phên vaâ laâm tung khaá nhiïìu rúm raå trïn
mùåt phöë ngay chên àöëng phên chuöìng.
- Öng seä ngöìi àêy thöi. - Cuå noái.
Cuå ra hiïåu cho töi thu thêåp chöî rúm laåi, röìi ngaä phõch trïn
lúáp rúm raác êëy àuáng hún laâ ngöìi xuöëng àoá; rùng cuå va vaâo nhau lêåp
cêåp vaâ caã ngûúâi cuå run lïn.
Khi töi àaä vun veán têët caã chöî rúm thu thêåp àûúåc, töi túái ngöìi
bïn cuå Vitalis.
- AÁp chùåt ngûúâi vaâo öng, cuå noái, vaâ àùåt Capi lïn trïn mònh
chaáu, noá seä truyïìn cho chaáu möåt chuát húi êëm.
Cuå coá veã mïåt àïën raä rúâi.
Liïåu cuå coá yá thûác àûúåc tònh traång cuãa mònh khöng? Àiïìu àoá
töi khöng bao giúâ biïët. Nhûng luác töi thu rúm vaâo mònh vaâ aáp saát
mònh vaâo thên cuå, töi caãm thêëy cuå cuái xuöëng mùåt töi vaâ cuå hön töi.
Thûúâng khi trúâi quaá laånh coá thïí laâm ngûúâi ta tï coáng vaâ sûäng
súâ àïën mï ài nïëu úã ngoaâi trúâi.
Trûúâng húåp cuãa chuáng töi laâ nhû vêåy.
Vûâa thu mònh saát vaâo cuå Vitalis xong thò mùæt töi cûá dñp laåi.
Töi cöë hïët sûác múã mùæt ra nhûng khöng sao laâm nöíi, töi cêëu vaâo
caánh tay mònh thêåt maånh nhûng da töi khöng coân caãm giaác gò, töi
khoá loâng laâm mònh thêëy àau duâ chó húi möåt chuát. Tuy nhiïn chêën
àöång àoá cuäng laâm töi coân coá àûúåc phêìn naâo yá thûác. Cuå Vitalis, lûng
dûåa vaâo caánh cöíng, thúã möåt caách mïåt nhoåc.
Hector Malot 88
Capi àaä nguã, nùçm giûäa hai chên töi, neáp mònh vaâo ngûåc töi.
Trïn àêìu chuáng töi gioá vêîn thöíi aâo aâo. Trong phöë khöng coá möåt ai,
ngay bïn caånh chuáng töi, úã xa xa, úã xung quanh chuáng töi, têët caã laâ
möåt nöîi im lùång chïët choác. Caái im lùång laâm töi haäi huâng. Töi caãm
thêëy nhû mònh cuäng sùæp chïët úã àêy.
YÁ nghô vïì caái chïët àûa töi trúã vïì Chavanon.
Töåi nghiïåp maá Barberin! Chïët maâ khöng gùåp laåi maá! Röìi töi
nghô àïën Arthur, àïën baâ Milligan.
Hai mùæt töi nhùæm chùåt, tim töi laånh coáng, hònh nhû töi ngêët
ài.
Tónh dêåy töi thêëy mònh nùçm trïn möåt caái giûúâng, phoâng töi
nùçm coá möåt ngoån lûãa to chiïëu saáng..Töi nhòn quanh.
Töi khöng hïì biïët cùn phoâng naây cuäng nhû nhûäng khuön mùåt
quanh töi: möåt ngûúâi àaân öng mùåc aáo veát maâu xaám vaâ ài àöi guöëc
maâu vaâng, ba böën àûáa treã trong àoá coá möåt àûáa beá gaái traåc nùm,
saáu tuöíi nhòn choâng choåc vaâo töi vúái àöi mùæt ngaåc nhiïn.
Töi nhoãm dêåy. Moåi ngûúâi vöìn vaä quanh töi.
- Cuå Vitalis àêu? - Töi hoãi.
- Noá hoãi cha noá àêëy. - Möåt thiïëu nûä coá leä laâ chõ caã cuãa boån treã
con noái.
- Àoá khöng phaãi laâ cha töi maâ laâ chuã töi, vêåy cuå àêu? Con
Capi àêu?
Cuå Vitalis maâ laâ cha töi coá leä hoå coân lûåa lúâi noái vïì cuå vúái töi
nhûng vò cuå chó laâ chuã töi nïn hoå xeát thêëy cûá àún giaãn noái sûå thêåt,
vaâ sau àêy laâ nhûäng àiïìu hoå cho töi biïët.
Khe cûãa núi chuáng töi naáu mònh laâ nhaâ möåt ngûúâi laâm vûúân.
Khoaãng hai giúâ saáng öng ta múã cûãa ài chúå thêëy chuáng töi nùçm àoá.
Ngûúâi ta goåi chuáng töi dêåy àïí lêëy chöî cho xe ài nhûng vò chùèng ai
trong hai chuáng töi àöång àêåy gò caã, chó coá Capi suãa lïn traã lúâi, hoå
nùæm caánh tay chuáng töi lay dêåy. Chuáng töi chùèng cûåa quêåy thïm
chuát naâo. Thïë laâ hoå nghô coá chuyïån quan troång àêy.
Ngûúâi ta mang àeân túái, kïët quaã khaám nghiïåm cho thêëy cuå
Vitalis àaä chïët reát coân töi thò cuäng chùèng hún mêëy tñ. Tuy nhiïn
nhúâ coá Capi nùçm trïn ngûåc töi nïn töi coân giûä àûúåc chuát húi êëm vaâ
coân thoi thoáp thúã. Ngûúâi ta beân mang töi vaâo trong nhaâ öng laâm
vûúân, àùåt vaâo trong giûúâng cuãa möåt àûáa con vûâa bõ löi dêåy. Töi
nùçm àoá saáu tiïëng àöìng höì gêìn nhû àaä chïët, nhûng röìi tuêìn hoaân
àûúåc thiïët lêåp laåi, thúã maånh lïn, vaâ töi vûâa múái tónh dêåy. Laånh
coáng vaâ tï liïåt àïën nhû thïë caã vïì thïí xaác lêîn trñ tuïå, thïë nhûng töi
vêîn àuã tónh taáo àïí hiïíu têìm quan troång cuãa nhûäng lúâi töi vûâa àûúåc
nghe. Cuå Vitalis àaä mêët!
Ngûúâi àaân öng mùåc aáo veát maâu xaám, coá nghôa laâ ngûúâi laâm
vûúân, àaä kïí cho töi nghe cêu chuyïån naây vaâ trong khi öng kïí cö beá
con coá caái nhòn ngúä ngaâng khöng ngûâng àûa mùæt nhòn cha. Khi cha
cö noái àïën chöî cuå Vitalis chïët, cö hiïíu tin naây laâ möåt àoân thïë naâo
àöëi vúái töi, búãi vò cö nhanh choáng dúâi khoãi goác mònh àûáng tiïën vïì
phña ngûúâi cha, àùåt baân tay mònh lïn caánh tay öng coân baân tay kia
chó vaâo töi àöìng thúâi thöët lïn möåt êm thanh rêët laå khöng phaãi
tiïëng ngûúâi, noá nhû möåt tiïëng thúã daâi ïm àïìm àêìy thûúng
caãm..Lêìn àêìu tiïn kïí tûâ khi chia tay vúái Arthur, töi caãm thêëy möåt
tònh caãm tin cêåy vaâ êu yïëm, chùèng khaác gò thúâi maâ maá Barberin
nhòn töi trûúác khi öm hön töi. Cuå Vitalis àaä chïët, töi chó coá möåt
mònh thïë maâ hònh nhû töi khöng cö àún, cûá nhû thïí cuå vêîn coân bïn
caånh töi.
- Phaãi, con aå, cö beá Lise cuãa cha. - Ngûúâi cha cuái xuöëng cö con
gaái. - Àiïìu àoá laâm cho cêåu ta khöí thêåt àêëy nhûng àaânh phaãi noái sûå
thêåt thöi; ta maâ khöng noái caãnh saát cuäng seä noái.
Vaâ öng tiïëp tuåc kïí cho töi nghe moåi ngûúâi àaä ài baáo caãnh saát
nhû thïë naâo, hoå àaä mang cuå Vitalis ài ra sao, trong khi töi àûúåc
àùåt vaâo giûúâng Alexis, cêåu con caã cuãa öng.
- Coân Capi àêu aå? - Töi hoãi khi öng ngûâng lúâi.
- Capi?
- Vêng, con choá êëy aå?
Hector Malot 90
- Noá ài theo caái caáng röìi. - Möåt trong nhûäng àûáa treã noái. - Noá
cûá khe kheä kïu lïn nhûäng tiïëng kïu thaãm thiïët.
Töi quyïët àõnh àûáng dêåy nhûng vûâa àûáng lïn töi suyát ngaä,
phaãi võn vaâo möåt caái ghïë dûåa.
- Chaáu caãm thêëy khoá chõu û? - öng laâm vûúân hoãi töi gioång
thûúng caãm.
Töi traã lúâi quaã töi thêëy khoá chõu trong ngûúâi vaâ nïëu nhû moåi
ngûúâi cho pheáp töi seä ngöìi caånh ngoån lûãa möåt luác. Nhûng töi khöng
cêìn thïm húi noáng, caái cêìn laâ thûác ùn kia. Muâi thúm cuãa suáp bùæp
caãi bay túái chöî töi laâm töi caâng yïëu laã thïm.
Cö beá con coá caái nhòn laâ laå maâ cha cö goåi laâ Lise hònh nhû
àoaán àûúåc yá nghô cuãa töi vò àöåt nhiïn cö boã ài vaâ ngay sau àoá trúã
laåi vúái möåt àôa suáp bùæp caãi. Töi yïëu àïën nöîi noái khöng ra tiïëng, töi
lêëy tay ra hiïåu caãm ún cö, nhûng öng böë khöng àïí töi coân thò giúâ
nûäa, öng noái:
- Cêìm lêëy ài, cêåu con trai cuãa töi aå, Lise cho cêåu àuáng thûá
cêìn cho àêëy vaâ nïëu cêåu muöën, sau àôa naây seä ùn thïm àôa nûäa.
Töi ngöën hïët àôa suáp chó trong coá vaâi giêy.
Khi töi àùåt chiïëc thòa xuöëng, Lise thöët lïn möåt tiïëng kïu haâi
loâng. Cö cêìm lêëy chiïëc àôa tûâ tay töi àûa cho cha ài lêëy thïm röìi cö
mang laåi cho töi vúái möåt nuå cûúâi.
Cuäng nhû lêìn àêìu, àôa suáp hïët chó trong möåt thoaáng..- aái chaâ,
cêåu beá cuãa töi, öng laâm vûúân noái, ùn goån nhó.
Töi àoã mùåt lïn àïën têån mang tai nhûng sau möåt laát, töi thêëy
töët nhêët laâ nïn thuá thêåt, töi beân traã lúâi ngaây höm qua töi khöng ùn
cúm chiïìu cuäng khöng ùn cúm saáng.
- Coân chuã chaáu thò sao?
- Cuäng nhû chaáu vêåy.
Suáp laâm töi khoãe lïn, töi àûáng dêåy àõnh ài.
- Chaáu àõnh ài àêu? - Ngûúâi cha hoãi.
- Chaáu ài tòm cuå Vitalis àïí nhòn mùåt cuå lêìn cuöëi.
- Nhûng chaáu biïët chöî naâo maâ tòm? Chaáu troå úã àêu?
- Chuáng chaáu chûa coá chöî úã vò vûâa túái höm qua.
- Thïë chaáu laâm gò?
- Chaáu chúi àaân haác-pú, haát kiïëm söëng.
- Töët nhêët chaáu nïn trúã vïì vúái cha meå.
- Chaáu khöng coá cha meå.
- Thïë thò cuäng phaãi coá chuá, coá dò chûá.
- Khöng, chaáu chùèng coá ai caã.
Vûâa noái töi vûâa tiïën vïì phña cûãa, chiïëc àaân haác-pú àeo trïn
lûng.
- Chaáu khöng súå nhûäng con àûúâng xa û?
- Dô nhiïn chaáu thñch möåt caái giûúâng ïm, möåt chöën sûúãi êëm.
- Chaáu muöën giûúâng ïm, sûúãi êëm bùçng lao àöång chûá gò? Nïëu
nhû caã ngaây phaãi àaâo àêët vêët vaã chaáu coá nhêån khöng? Nhûng baão
àaãm coá baánh mò, töëi vïì coá giûúâng nguã sùén saâng, chaáu ùn àôa suáp
maâ trong loâng thoãa maän àaä kiïëm àûúåc noá. Vaâ cuöëi cuâng, úã àêy vúái
chuáng töi chaáu seä coá möåt gia àònh.
Möåt gia àònh!
Töi seä khöng àún àöåc nûäa. Mêëy cêåu con trai kia seä laâ anh em
cuãa töi, cö beá Lise seä laâ em gaái töi.
Trong nhûäng giêëc mú treã thú cuãa töi töi àaä nhiïìu lêìn tûúãng
tûúång mònh tòm thêëy cha vaâ meå nhûng chûa bao giúâ nghô àïën mònh
coá anh coá chõ coá em. Thïë maâ bêy giúâ tûå nhiïn ngûúâi ta mang laåi cho
töi.
Töi vöåi boã dêy àeo àaân xuöëng khoãi vai.
- Thïë laâ traã lúâi röìi nheá. - Ngûúâi cha cûúâi möåt caái cûúâi thûåc sûå
thoaãi maái. - Cêåu con trai cuãa töi haäy treo àaân vaâo chiïëc àinh naây,
khi naâo khöng muöën úã vúái chuáng töi nûäa cêåu laåi lêëy noá xuöëng àïí
maâ bay ài..- Chaáu chó ài ra ngoaâi möåt lêìn naây thöi, töi noái vúái öng,
àïí ài tòm cuå Vitalis.
Hector Malot 92
- Àuáng quaá röìi. - Con ngûúâi trung hêåu àoá noái.

Ngöi nhaâ maâ chuáng töi ngaä khuåy trûúác cûãa thuöåc vuâng
Glacieâre, öng laâm vûúân úã àoá tïn laâ Acquin. Luác töi àûúåc nhêån vaâo
nhaâ naây gia àònh göìm coá nùm ngûúâi: ngûúâi cha, Pierre; hai con trai
Alexis vaâ Benjamin; hai con gaái, EÁtiennette -cö lúán vaâ Lise - cö uát.
Lise bõ cêm nhûng khöng phaãi laâ cêm bêím sinh. ÚÃ cö chûáng
cêm khöng phaãi laâ do àiïëc.
Hai nùm àêìu cö noái àûúåc nhûng vïì sau, luác gêìn böën tuöíi tûå
nhiïn khöng noái àûúåc nûäa. Tai naån naây xaãy ra sau möåt trêån co
giêåt, may mùæn khöng aãnh hûúãng àïën trñ thöng minh cuãa cö beá, caái
gò cö cuäng hiïíu, hún thïë nûäa cö coân thïí hiïån àûúåc têët caã moåi àiïìu.
Baâ Acquin mêët sau khi sinh Lise àûúåc möåt nùm, kïí tûâ ngaây
êëy chõ EÁtiennette laâ meå cuãa gia àònh. Chõ úã nhaâ cúm nûúác, khêu
vaá...
Töi treo cêy àaân haác-pú lïn vaâ chuêín bõ kïí cho moåi ngûúâi
nghe chuáng töi àaä àöåt ngöåt bõ laånh, bõ kiïåt lûåc ra sao thò coá tiïëng
caâo vaâo cöíng vûúân vaâ möåt tiïëng suãa rïn xiïët.
- Capi röìi! - Töi àûáng ngay lïn.
Lise múã cûãa vaâ Capi nhaãy voåt vaâo loâng töi, töi öm noá trong
tay, noá liïëm vaâo mùåt töi vaâ suãa lïn nhûäng tiïëng mûâng rúä.
Töi nhòn öng Acquin, öng hiïíu töi ngay.
- Capi seä úã àêy cuâng vúái chaáu.
Con choá hònh nhû hiïíu, noá nhaãy xuöëng àêët, àûa chên phaãi
lïn chöî traái tim, cuái chaâo. Treã con cûúâi thñch thuá lùæm, nhêët laâ Lise,
töi rêët muöën Capi biïíu diïîn möåt tiïët muåc cho boån treã con xem
nhûng Capi nhaãy lïn àêìu göëi töi, hön töi, röìi laåi nhaãy xuöëng àêët
keáo keáo tay aáo veát cuãa töi.
- Noá muöën chaáu ài ra ngoaâi, noá coá lyá.
- Àïí àûa chaáu àïën chöî chuã chaáu àêëy.
Nhûäng nhên viïn caãnh saát àaä mang cuå Vitalis ài noái laâ hoå
cêìn thêím vêën töi vaâ hoå seä trúã laåi trong ngaây. Chúâ hoå lêu quaá.
Thêëy töi lo lùæng vaâ àoaán ra lyá do, ngûúâi cha àûa töi àïën súã
caãnh saát, úã àoá ngûúâi ta hoãi töi hïët cêu noå àïën cêu kia. Nhûäng àiïìu
töi biïët rêët àún giaãn töi cûá viïåc kïí ra.
- Coân bêy giúâ thïë naâo? - öng cêím hoãi.
Àïën àêy ngûúâi cha can thiïåp vaâo cêu chuyïån..- Chuáng töi seä
tröng nom chaáu, nïëu caác võ giao chaáu cho töi.
Giúâ thò traã lúâi àïën vêën àïì cuå Vitalis, àiïìu naây khaá khoá àöëi vúái
töi vò töi hêìu nhû khöng biïët gò vïì cuå caã. Tuy nhiïn coá möåt àiïím bñ
êín maâ leä ra töi coá thïí noái àûúåc: àoá laâ chuyïån xaãy ra trong lêìn biïíu
diïîn cuöëi cuâng cuãa chuáng töi khi cuå Vitalis haát hay àïën nöîi laâm
möåt baâ phu nhên phaãi ngaåc nhiïn vaâ taán thûúãng; laåi coân nhûäng
doåa dêîm cuãa Garifoli, töi cûá tûå hoãi khöng biïët coá nïn giûä im lùång
hay khöng. Àiïìu maâ chuã töi cêín thêån giûä kñn àïën nhû thïë vïì cuöåc
àúâi mònh liïåu coá thïí àïí löå ra sau caái chïët cuãa cuå khöng?
Nhûng möåt àûáa treã khoá maâ giêëu nöíi öng cêím caãnh saát caái gò.
Caãnh saát laâ nhûäng ngûúâi coá caách thêím vêën laâm baån thua ngay
khöng thoaát nöíi. Àoá laâ àiïìu àaä xaãy àïën vúái töi.
- Chó coân caách dêîn noá àïën nhaâ tay Garifoli naây. - öng cêím noái
vúái möåt nhên viïn caãnh saát.
- Anh seä hoãi thùçng cha àoá.
Caã ba chuáng töi cuâng ài: nhên viïn caãnh saát, ngûúâi laâm vûúân
vaâ töi. Töi dïî daâng nhêån ra cùn nhaâ. Thêëy caãnh saát àïën, laåi nhêån
ra töi nûäa, Garifoli taái mùåt. Tuy nhiïn hùæn trêën tônh ngay khi biïët
vò sao chuáng töi àïën.
Hùæn kïí toám lûúåc nhûäng àiïìu mònh biïët:
- Àún giaãn thöi. Cuå tïn laâ Carlo Balzani.
Caách àêy khoaãng ba mûúi nhùm böën mûúi nùm, úã yá, Carlo laâ
ca sô nöíi tiïëng nhêët. Nhûng möåt ngaây kia cuå bõ mêët gioång, luác àoá,
khöng coân laâ vua cuãa caác ca sô nûäa, cuå khöng muöën vinh quang cuãa
mònh bõ giaãm suát do mêët thanh danh úã nhûäng nhaâ haát khöng xûáng
àaáng vúái mònh. Cuå àöíi tïn, trúã thaânh Vitalis. Cuå thûã laâm rêët nhiïìu
nghïì nhûng khöng thaânh cöng. Cuå trúã thaânh ngûúâi laâm troâ choá.
Hector Malot 94
Nhûng duâ khöën khöí mêëy ài nûäa trong cuå vêîn coân loâng tûå troång, cuå
seä chïët vò höí theån nïëu cöng chuáng biïët rùçng con ngûúâi hiïín haách
Carlo Balzani àaä trúã nïn cuå Vitalis ngheâo tuáng hiïån nay.
Àoá laâ lúâi giaãi thñch àiïìu bñ êín àaä kñch thñch trñ toâ moâ cuãa töi
khöng biïët àïën bao nhiïu!
Cuå Vitalis àaáng phuåc quaá! Giaá nhû coá ngûúâi baão töi cuå àaä
tûâng laâm vua chùæc töi cuäng chùèng ngaåc nhiïn.
Höm sau ngûúâi ta seä an taáng chuã töi vaâ ngûúâi cha hûáa dêîn
töi àïën dûå lïî an taáng..Nhûng höm sau töi vö cuâng thêët voång vò
khöng sao dêåy àûúåc, ban àïm töi lïn cún söët nùång. Töi bõ sung
huyïët phöíi.
Chñnh nhúâ trêån sung huyïët phöíi àoá maâ töi biïët àûúåc loâng töët
cuãa gia àònh Acquin vaâ àûác têån tuåy cuãa chõ EÁtiennette.
Thêìy thuöëc baão phaãi àûa töi ài nhaâ thûúng.
Nhû vêåy àún giaãn nhêët. Tuy nhiïn ngûúâi cha khöng theo lúâi
khuyïn naây.
- Vò chaáu rúi vaâo cûãa nhaâ töi, chuáng töi phaãi giûä chaáu.
Bïånh töi keáo daâi vaâ àau àúán, bõ ài bõ laåi nhiïìu lêìn nhûng chõ
EÁtiennette vêîn khöng hïì giaãm kiïn trò vaâ hy sinh. Rêët nhiïìu àïm
phaãi coá ngûúâi canh töi, Alexis vaâ Benjamin lêìn lûúåt thay nhau ngöìi
bïn giûúâng töi. Cuöëi cuâng thò thúâi kyâ dûúäng bïånh cuäng àïën nhûng
phaãi àúåi túái muâa xuên múái ra khoãi nhaâ àûúåc.
Àïën luác êëy Lise àûa töi ài chúi bïn búâ söng Bieâvre. Giûäa trûa
khi mùåt trúâi lïn cao nhêët, chuáng töi ra ài, tay nùæm tay chuáng töi cûá
ài thong thaã, Capi ài àùçng sau.
Trong nhûäng cuöåc ài chúi cuãa chuáng töi dô nhiïn Lise khöng
noái gò nhûng chuáng töi khöng cêìn àïën lúâi noái. Chuáng töi nhòn nhau
vaâ hiïíu thêëu nhau àïën nöîi chñnh töi cuäng chùèng cêìn noái vúái em.
Sau röìi thò sûác lûåc töi laåi trúã laåi vaâ töi àaä coá thïí laâm vûúân. Töi
söët ruöåt chúâ àúåi àïën luác naây, vò töi muöën mau mau laâm cho moåi
ngûúâi nhûäng gò maâ moåi ngûúâi àaä laâm cho töi, töi muöën laâm viïåc
cho hoå, àïìn àaáp laåi bùçng sûác lûåc cuãa töi nhûäng gò hoå àaä cho töi. Töi
chûa bao giúâ lao àöång chên tay nhûng hònh nhû töi lao àöång àûúåc,
ñt nhêët laâ rêët can trûúâng, töi cûá nhòn moåi ngûúâi chung quanh maâ
laâm theo.
Àoá laâ muâa maâ cêy quïë truác bùæt àêìu àûúåc àem túái caác chúå
Paris cho nïn cha Acquin luác naây tröìng quïë truác, vûúân chuáng töi
àêìy möåt giöëng cêy naây.
Cöng viïåc ngûúâi ta giao cho töi göìm coá buöíi saáng khi sûúng
muöëi àaä tan nhêëc caác têëm che lïn vaâ buöíi töëi trûúác khi sûúng muöëi
xuöëng thò laåi àêåy chuáng trïn cêy quïë truác. Ban ngaây töi phaãi lêëy
möåt lúáp rúm phuã lïn àïí cêy khoãi bõ nùæng. Cöng viïåc keáo daâi khaá
lêu vò coá haâng mêëy trùm têëm che möîi ngaây phaãi nhêëc lïn àùåt
xuöëng hai lêìn vaâ phaãi tröng nom cêy.
ÚÃ laâng töi, töi àaä tröng thêëy nhûäng ngûúâi nöng dên laâm viïåc
nhûng töi chûa bao giúâ coá.möåt yá niïåm naâo vïì sûå chuyïn cêìn, loâng
can àaãm vaâ cûúâng àöå lao àöång cuãa nhûäng ngûúâi laâm vûúân úã ngoaåi ö
Paris. Hoå dêåy súám hún mùåt trúâi moåc nhiïìu, mùåt trúâi lùån rêët lêu röìi
múái ài nguã, àem hïët sûác mònh ra lao àöång suöët ngaây daâi àùçng
àùéng. Töi cuäng àaä nhòn thêëy ngûúâi ta tröìng troåt trïn àêët, nhûng
cuäng laåi khöng coá yá niïåm naâo vïì viïåc bùçng lao àöång ngûúâi ta bùæt
àêët phaãi saãn xuêët khöng nghó. ÚÃ nhaâ cha Acquin töi àaä coá thêìy töët
baån töët.
Mùåc dêìu cuöåc söëng múái laâm töi rêët mïåt nhoåc nhûng, töi quen
vúái noá khaá mau. Àang tûå do ài àêy ài àoá bêy giúâ phaãi giam mònh
giûäa böën bûác tûúâng möåt cùn vûúân vaâ suöët tûâ saáng àïën töëi phaãi lao
àöång vêët vaã, nhûng úã àêy töi àaä gùåp möåt thûá maâ töi tûúãng àaä mêët
ài vônh viïîn: cuöåc söëng gia àònh. Töi coá caái giûúâng cuãa mònh, coá chöî
cuãa mònh úã baân ùn núi àaä têåp húåp têët caã chuáng töi laåi vúái nhau.
Chuáng töi cuäng coá nhûäng giúâ nghó ngúi vui chúi. Chiïìu chuã
nhêåt, têët caã chuáng töi tuå têåp dûúái möåt giaân nho xinh xùæn saát ngay
nïëp nhaâ; töi lêëy àaân haác-pú treo trïn caái àinh xuöëng vaâ daåo nhaåc
cho hai anh em vaâ hai chõ em nhaãy. Khi hoå chaán nhaãy thò hoå baão
töi haát caác tiïët muåc cuãa töi cho hoå nghe, baâi haát vïì thaânh phöë
Napolitaine bao giúâ cuäng gêy cho Lise möåt hiïåu quaã khöng sao
cûúäng laåi àûúåc: cûá haát àïën àoaån cuöëi cuâng laâ mùæt em àêîm lïå.
Hector Malot 96
Luác àoá àïí laâm em khuêy khoãa töi chúi möåt àiïåu nhaåc hïì cuâng
vúái Capi. Àöëi vúái Capi chuã nhêåt cuäng laâ ngaây lïî höåi: chuã nhêåt laâm
noá liïn tûúãng laåi quaá khûá.
Nhûäng ngaây chuã nhêåt naây cuäng laâ nhûäng ngaây chuã nhêåt cuãa
cuå Vitalis. Töi chúi àaân haác-pú vaâ haát nhû laâ àang coá mùåt cuå. Caâng
lúán lïn töi caâng thïm hiïíu cuå àöëi vúái töi coá yá nghôa nhû thïë naâo.
Hai nùm trúâi tröi qua nhû vêåy, vaâ vò ngûúâi cha thûúâng àem
töi cuâng ài chúå, ài àïën keâ baán hoa, àïën Madeleine, Chêteau d'Eau
hoùåc caác cûãa haâng hoa, dêìn dêìn töi biïët Paris.
Töi àaä tröng thêëy caác toâa nhaâ, àaä vaâo möåt vaâi toâa nhaâ àoá, töi
ài daåo doåc theo keâ söng, trïn caác àaåi löå, trong vûúân Luxembourg,
àiïån Tuiler-ies, àûúâng Champ Seályseáes.
Cha Acquin cuäng coá möåt böå sûu têåp saách vïì thaão möåc rêët
phong phuá. Muâa àöng àêìu tiïn cuãa töi trong gia àònh thêåt laâ daâi,
cöng viïåc laâm vûúân chêåm laåi trong nhiïìu thaáng. Luác àoá àïí buöíi
töëi.coá cöng coá viïåc, saách àûúåc phên phaát cho chuáng töi àoåc.
Alexis vaâ Benjamin khöng thûâa hûúãng àûúåc cuãa cha thuá hoåc
haânh, thûúâng töëi naâo cuäng vêåy, múái xem àûúåc ba böën trang àaä nguã.
Riïng töi, ñt nguã hún vaâ toâ moâ hún, töi àoåc túái têån giúâ ài nguã múái
thöi.
Lise khöng biïët àoåc, nhûng thêëy töi àùæm chòm trong saách em
toâ moâ muöën biïët caái gò àaä laâm töi ham thñch àïën nhû thïë. Em
muöën töi àoåc cho em nghe, chó cho em xem. Àoá laâ möëi quan hïå múái
giûäa chuáng töi. Töi daåy em veä. Daåy lêu vaâ khoá nhûng vui biïët mêëy
khi em chó vaåch vaâi neát ngûúâi ta àaä hiïíu em muöën veä gò! Cha
Acquin öm hön töi.
- Àûúåc àêëy, öng cûúâi noái, sau naây Lise seä traã núå chaáu.
Sau naây coá nghôa khi em noái àûúåc vò ngûúâi ta khöng tûâ boã
viïåc laâm em laåi biïët noái. Chó coá àiïìu caác baác sô noái rùçng ngay luác
naây chûa thïí laâm gò àûúåc, phaãi chúâ möåt cún kñch àöång àaä.
Àûúåc cha Acquin nhêån laâm con vaâ boån treã àöëi xûã khöng khaác
gò anh em ruöåt, coá leä töi seä úã núi laånh giaá naây maäi maäi nïëu nhû
khöng coá möåt thaãm hoåa möåt lêìn nûäa laåi xaãy ra laâm thay àöíi àúâi töi.
CHÛÚNG 8 : GIA ÀÒNH LY TAÁN
Ngûúâi cha laâ möåt trong nhûäng ngûúâi choån cêy kheáo nhêët
Paris; vò thïë àïën giai àoaån phaãi thûåc hiïån thao taác tïë nhõ laâ choån
cêy, coá nghôa laâ lûåa ra nhûäng cêy quïë truác núã ra hoa keáp, öng bêån
röån suöët ngaây. Thúâi kyâ àoá àöëi vúái chuáng töi, àùåc biïåt vúái
EÁtiennette, laâ thúâi kyâ xêëu, vò caác àöìng nghiïåp àïën thùm nhau
khöng bao giúâ khöng uöëng àïën möåt lñt, coá khi ba lñt rûúåu, möîi lêìn
öng ài thùm hai hay ba ngûúâi laâm vûúân khaác öng àïìu trúã vïì nhaâ
mùåt àoã gay, tay run, noái nùng ngoång nghõu.
Khöng bao giúâ EÁtiennette ài nguã trûúác khi öng vïì, muöån mêëy
thò muöån.
Luác àoá, nïëu töi coân thûác, hoùåc tiïëng öng vïì laâm töi thûác giêëc,
tûâ phoâng töi töi nghe tiïëng hai cha con trao àöíi vúái nhau.
- Sao con khöng ài nguã ài? - Ngûúâi cha noái.
- Vò con muöën biïët cha coá cêìn gò khöng? - Thêëy cha khöng vïì
ùn töëi Lise coá noái gò khöng?
- Noá cûá nhòn vaâo chöî cha maäi.
- Em noá àaä nguã chûa?
- Noá múái ài nguã àöå mûúâi lùm phuát thöi, noá cûá muöën chúâ cha.
Sau möåt laát im lùång:
- EÁtiennette naây, con laâ cö con gaái ngoan, nghe cha baão àêy,
ngaây mai, cha àïën Louisot, cha thïì vúái con seä vïì ùn töëi.
Hûáa röìi àêu laåi vaâo àêëy, öng vêîn khöng vïì súám hún chuát naâo
möåt khi àaä nhêån möåt ly rûúåu.
Nhûng khöng phaãi thûúâng thûúâng nhû vêåy.
Hún nûäa thúâi kyâ choån cêy cuäng khöng lêu lùæm, hïët thúâi kyâ àoá
ngûúâi cha laåi khöng ài ra ngoaâi nûäa.
Hector Malot 98
Cha Acquin, sau muâa quïë truác, tröìng hoa cho nhûäng ngaây lïî
lúán vaâo thaáng baãy nhêët laâ vaâo thaáng taám, thaáng coá ngaây lïî Sainte -
Marie vaâ Saint - Louis; àïí phuåc vuå nhûäng ngaây àoá chuáng töi chuêín
bõ haâng nghòn cêy cuác sao Trung Quöëc, cêy vaän anh, cêy truác àaâo,
têët caã nhûäng gò khung vûúân vaâ nhaâ kñnh cuãa chuáng töi chûáa nöíi.
Phaãi laâm sao cho hoa cuãa chuáng núã àuáng vaâo nhûäng ngaây noái trïn.
Ai cuäng biïët àiïìu àoá àoâi hoãi taâi nùng, vò ai maâ laâm chuã àûúåc thúâi
tiïët, àûúåc mùåt trúâi! Cha Acquin coân hún caã bêåc thêìy vïì nghïå thuêåt
naây.
Muâa hoa cuãa chuáng töi tiïn baáo laâ seä tuyïåt vúâi, chuáng töi àaä úã
vaâo ngaây möìng nùm thaáng taám vaâ toaân böå caác cêy hoa cuãa chuáng
töi àaä àïën àöå ra hoa. Chuáng töi àaä laâm viïåc vö cuâng vêët vaã, khöng
coá lêëy möåt giúâ nghó ngúi kïí caã ngaây chuã nhêåt. Tuy nhiïn, vò têët caã
àaä àêu vaâo àêëy, àïí thûúãng cöng cho chuáng töi, chuã nhêåt, ngaây
möìng nùm thaáng taám höm êëy chuáng töi àûúåc ài ùn töëi úã Arcueil taåi
nhaâ möåt ngûúâi baån cuãa ngûúâi cha, Capi cuäng àûúåc tham dûå. Chuáng
töi seä laâm viïåc cho túái têån ba, böën giúâ chiïìu höm àoá röìi múái ài.
Thûåc hiïån àuáng nhû thïë, vaâi phuát trûúác böën giúâ, ngûúâi cha
quay chòa trong öí khoáa cûãa lúán.
- Caã nhaâ lïn àûúâng naâo! - öng vui veã noái.
Chuáng töi thaãy àïìu löång lêîy trong nhûäng böå quêìn aáo àeåp.
Thúâi gian tröi nhanh àïën nöîi töi khöng nhêån ra nûäa, töi chó biïët laâ,
vaâo cuöëi bûäa ùn, möåt ngûúâi trong boån chuáng töi coá nhêån xeát laâ trúâi
àêìy mêy àen, vaâ vò baân ùn àûúåc doån ngoaâi trúâi dûúái möåt cêy cúm
chaáy to, chuáng töi dïî daâng thêëy ngay sùæp coá baäo..- Caác con úi, phaãi
mau mau vïì, gioá maâ nöíi lïn coá thïí lêåt nhaâo caác têëm che. Lïn
àûúâng thöi!
Chuáng töi àïìu biïët caác têëm che lùæp kñnh laâ caã taâi saãn cuãa
nhûäng ngûúâi laâm vûúân, gioá maâ àêåp vúä kñnh thò hoå saåt nghiïåp.
- Cha ài trûúác àêy, ngûúâi cha noái, Benjamin vaâ caã Alexis nûäa,
ài theo cha.
Chõ EÁtiennette vaâ töi dùæt tay Lise, em theo kõp chuáng töi rêët
vêët vaã laâm chuáng töi coá muöën ài nhanh cuäng khöng àûúåc.
Liïåu chuáng töi coá àïën nhaâ trûúác cún baäo àûúåc khöng?
Böîng nhiïn mûa àaá bùæt àêìu rúi xuöëng, luác àêìu chó vaâi viïn,
sau túái têëp nhû möåt trêån àaá lúã thûåc sûå. Chuáng töi phaãi lao vaâo truá
dûúái möåt caái cöíng.
Vaâ thïë laâ chuáng töi thêëy möåt trêån mûa àaá khuãng khiïëp nhêët
maâ ngûúâi ta coá thïí tûúãng tûúång ra àûúåc. Chó múái möåt luác maâ mùåt
phöë àaä phuã möåt lúáp trùæng xoáa nhû giûäa muâa àöng; nhûäng viïn àaá
to bùçng trûáng chim böì cêu rúi xuöëng àêåp êìm êìm vaâo nhûäng núi maâ
thónh thoaãng laåi nöí ra tiïëng kñnh vúä. Têët caã moåi thûá rúi àêìy xuöëng
phöë, nhûäng viïn ngoái, nhûäng maãng lúã thaåch cao, nhûäng viïn àaá
àen naát vuån.
- Trúâi öi! Nhûäng têëm kñnh! - Chõ EÁtiennette kïu lïn.
- Biïët àêu cha àïën àûúåc trûúác mûa àaá thò sao?
- Ngay caã àïën àûúåc cuäng khöng kõp phuã chiïëu rúm lïn, thïë laâ
toi hïët caã röìi. Cha seä saåt nghiïåp, trúâi úi! Cha cêìn söë tiïìn àoá biïët
bao nhiïu!
Töi muöën hoãi chõ EÁtiennette, nhûng chuáng töi hêìu nhû
khöng nghe thêëy tiïëng nhau, hún nûäa, chõ nhòn mûa àaá rúi vúái böå
mùåt sêìu naäo nhû ngûúâi nhòn nhaâ mònh bõ chaáy vêåy.
Trêån mûa àaá khuãng khiïëp keáo daâi àöå nùm saáu phuát röìi àöåt
ngöåt ngûâng laåi nhû luác noá bùæt àêìu; mêy bay vïì Paris vaâ chuáng töi
coá thïí ài àûúåc. Trong phöë caác viïn àaá lùn löng löëc nhû nhûäng viïn
cuöåi úã biïín, chuáng taåo thaânh möåt lúáp daây àïën nöîi ngêåp mùæt caá
chên.
Chuáng töi mau choáng vïì túái nhaâ: cûãa lúán vêîn àïí ngoã; chuáng
töi vöåi bûúác vaâo vûúân.
Quang caãnh múái haäi huâng laâm sao! Têët caã àïìu bõ àêåp vúä tan
taânh, cùn vûúân ban saáng àeåp laâ thïë nay khöng coân laåi möåt chuát gò.
Ngûúâi cha àêu? Chuáng töi ài tòm öng nhûng khöng thêëy öng
àêu, àïën nhaâ kñnh, núi maâ khöng möåt miïëng kñnh naâo coân nguyïn
veån, chuáng töi.thêëy öng quyå ngûúâi trïn möåt chiïëc ghïë àêíu giûäa
àöëng àöí naát àêìy mùåt àêët, Alexis vaâ Benjamin àûáng im caånh öng.
Hector Malot 100
- Öi! Caác con yïu quyá cuãa cha! - Thêëy chuáng töi àïën gêìn, öng
ngêíng àêìu lïn.
Röìi öng öm Lise trong tay maâ khoác.
Ngay sau àoá töi àûúåc biïët qua chõ EÁtiennette vaâ hai cêåu con
trai vò sao maâ ngûúâi cha thêët voång àïën thïë. Öng mua cùn vûúân naây
àaä mûúâi nùm vaâ tûå xêy lêëy ngöi nhaâ. Ngûúâi chuã baán àêët cho vay
tiïìn mua caác vêåt duång cêìn cho nghïì tröìng hoa cuãa öng. Toaân böå
tiïìn seä traã trong mûúâi lùm nùm, möîi nùm traã möåt lêìn. Cho túái giai
àoaån àoá, ngûúâi cha àaä traã àûúåc àïìu àùån nhúâ lao àöång khoá nhoåc vaâ
chõu thiïëu thöën. Caác àúåt traã tiïìn caâng thiïët yïëu khi maâ chuã núå chó
chúâ cú höåi, coá nghôa möåt àúåt traã chêåm naâo àoá àïí lêëy laåi àêët, nhaâ vaâ
moåi vêåt liïåu maâ laåi vêîn giûä, têët nhiïn, söë tiïìn àaä thu mûúâi nùm
trûúác. Àoá laâ caách laäo ta àêìu tû, laäo hy voång trong mûúâi lùm nùm
thïë naâo chùèng coá ngaây ngûúâi cha khöng traã nöíi cho nïn laäo múái
liïìu àêìu tû nhû thïë.
Ngaây àoá cuöëi cuâng àaä àïën do mûa àaá. Bêy giúâ seä xaãy ra
chuyïån gò àêy?
Chuáng töi khöng phaãi phên vên lêu, chó möåt ngaây sau haån
traã tiïìn haâng nùm maâ leä ra ngûúâi cha àaä traã bùçng tiïìn baán cêy,
chuáng töi thêëy möåt öng mùåc quêìn aáo àen ài vaâo nhaâ àûa cho chuáng
töi möåt túâ giêëy coá daán tem trïn àoá viïët vaâi chûä trong möåt doâng àïí
tröëng.
Àoá laâ öng moä toâa.
Vaâ kïí tûâ ngaây êëy öng ta cûá àïën luön luön àïën nöîi cuöëi cuâng
thuöåc tïn chuáng töi.
- Chaâo Reámi, öng ta noái, chaâo Alexis; cö khoãe chûá cö
EÁtiennette?
Vaâ öng ta àûa cho chuáng töi túâ giêëy daán tem.
Ngûúâi cha chaåy khùæp thaânh phöë. Öng ài àêu?
Coá leä àïën toâa aán chùng? Chó nghô àïën àoá töi àaä caãm thêëy súå
haäi. Cuå Vitalis cuäng àaä phaãi ra toâa, vaâ kïët quaã thïë naâo töi àaä roä.
Àöëi vúái ngûúâi cha thò kïët quaã phaãi chúâ lêu hún. Möåt phêìn
muâa àöng tröi qua nhû thïë. Vaâ dô nhiïn laâ chuáng töi khöng thïí sûãa
chûäa nhaâ kñnh vaâ lùæp kñnh laåi.
Chuáng töi tröìng rau vaâ caác loaåi hoa khöng phaãi che chùæn, tuy
khöng coá lúâi lùæm nhûng cuäng goåi laâ coá cöng viïåc.
Möåt buöíi töëi, ngûúâi cha trúã vïì uã ruä hún moåi khi.
- Caác con úi, öng noái, hïët röìi..Töi àõnh ra ngoaâi, töi biïët öng
sùæp noái möåt àiïìu gò quan troång maâ coá leä töi khöng nïn nghe.
Nhûng bùçng möåt cûã chó, öng giûä töi laåi.
- Con chùèng phaãi ngûúâi trong gia àònh hay sao? Caác con úi,
cha sùæp tûâ boã caác con röìi.
Möåt tiïëng kïu àau àúán thöët lïn.
Lise nhaãy vaâo voâng tay öng vûâa öm hön öng vûâa khoác.
- Öì! Chùèng leä caác con nghô cha cöë tònh boã nhûäng àûáa con
ngoan nhû thïë naây hay sao?
Nhûng cha bõ kïët töåi khöng traã nöíi tiïìn, vò cha khöng coá tiïìn
hoå seä baán têët caã nhûäng thûá naây ài, nhûng cuäng khöng àuã cho nïn
ngûúâi ta bùæt cha ài tuâ nùm nùm. Trong thúâi gian êëy caác con seä ra
sao?
Moåi ngûúâi im lùång.
- Reámi seä viïët thû cho ngûúâi em cuãa cha laâ cö Catherine
Suriot úã Dreuzy, giaãi thñch cho cö roä tònh hònh vaâ múâi cö àïën àêy;
vúái Catherine, ta seä quyïët àõnh.
Lêìn àêìu tiïn töi viïët möåt bûác thû, thêåt laâ möåt sûå bùæt àêìu aác
nghiïåt.
Dêìu sao, chuáng töi vêîn hy voång. Cö Catherine seä àïën, àiïìu àoá
cuäng laâ àuã àöëi vúái nhûäng àûáa treã nhû chuáng töi.
Tuy nhiïn cö àïën khöng nhanh nhû chuáng töi tûúãng, vaâ lñnh
gaác bïn thûúng maåi, tûác laâ nhûäng ngûúâi ài bùæt caác con núå, àïën
trûúác cö.
Hector Malot 102
Ngûúâi cha àang àõnh ài ra ngoaâi thò chaåm traán hoå, luác àoá coá
töi ài cuâng. Chó trong möåt giêy hoå vêy lêëy chuáng töi. Öng taái xanh
ài nhû bõ choaáng vaáng vaâ bùçng möåt gioång yïëu úát xin àûúåc öm hön
caác con.
- Àûâng coá khöí naäo quaá öng baån duäng caãm aå, möåt trong nhûäng
ngûúâi lñnh gaác noái, ài tuâ núå khöng àïën nöîi kinh khuãng lùæm àêu.
Töi ài tòm mêëy anh em trai trong vûúân.
Khi chuáng töi trúã laåi, ngûúâi cha àang bïë Lise trong tay, em
khoác sûúát mûúát.
Möåt trong nhûäng ngûúâi lñnh gaác thò thêìm vaâo tai öng caái gò
àoá töi nghe khöng roä.
- Phaãi, ngûúâi cha noái, öng noái àuáng, phaãi thïë thöi.
Röìi àöåt ngöåt àûáng lïn, öng àùåt Lise xuöëng àêët, nhûng em cûá
bêëu chùåt lêëy öng khöng rúâi baân tay öng ra..aång öm hön EÁtiennette,
Alexis vaâ Benjamin.
Töi àûáng trong möåt goác, mùæt múâ ài vò nûúác mùæt.
Öng goåi töi:
- Coân con, Reámi, con khöng àïën öm hön cha û? Con khöng
phaãi laâ con cuãa cha sao?
Chuáng töi cuöëng cuöìng caã lïn.
- Caác con cûá àûáng àêëy, ngûúâi cha noái, cha ra lïånh àêëy.
Vaâ öng vöåi vaâng rúâi boã chuáng töi sau khi àùåt baân tay Lise vaâo
tay chõ EÁtiennette.
Chuáng töi sûäng súâ àûáng giûäa bïëp, ai cuäng khoác. Chuáng töi
vêîn biïët thïë naâo cuäng coá ngaây naây, nhûng chuáng töi àïìu nghô cö
Catherine luác àoá seä coá mùåt.
Nhûng cö Catherine chûa àïën. Cö àïën sau khi ngûúâi cha ài
khoãi àöå möåt giúâ vaâ thêëy têët caã chuáng töi im lùång úã trong bïëp khöng
ai noái vúái ai möåt lúâi. Ngûúâi maâ cho àïën luác êëy vêîn nêng àúä tinh
thêìn chuáng töi àïën lûúåt mònh cuäng phaãi quyå: chõ EÁtiennette, xûa
nay vöën can àaãm laâ thïë, nay cuäng yïëu àuöëi nhû chuáng töi.
Cö Catherine laâ möåt ngûúâi àaân baâ cûúng nghõ, àaä tûâng laâm
vuá nuöi úã Paris mûúâi nùm, cö hiïíu nhûäng khoá khùn úã àúâi naây.
Chuáng töi nheå hùèn ngûúâi khi àûúåc nghe cö ra lïånh, àûúåc vêng lúâi
cö.
Àöëi vúái möåt ngûúâi àaân baâ nöng thön khöng cuãa caãi gò, phaãi
gaánh vaác möåt traách nhiïåm nhû vêåy thêåt laâ nùång nïì.
Cha cuãa möåt àûáa beá cö nuöi trûúác kia laâm cöng chûáng viïn,
cö àïën hoãi yá kiïën öng naây vaâ theo lúâi khuyïn cuãa öng, söë phêån
chuáng töi àûúåc àõnh àoaåt. Röìi cö àïën nhaâ tuâ àïí nhêët trñ vúái ngûúâi
cha, taám ngaây sau khi àïën Paris, cö cho chuáng töi biïët quyïët àõnh
naây nhû thïë naâo.
Vò chuáng töi coân nhoã quaá àïí tûå ài laâm nïn möîi möåt ngûúâi seä
àïën úã vúái chuá hoùåc cö sùén saâng nhêån àûáa chaáu: Lise úã vúái cö
Catherine úã Morvan, Alexis úã nhaâ möåt ngûúâi chuá úã Varses, Ben-
jamin úã nhaâ möåt öng chuá khaác laâm vûúân úã Saint - Quentin, chõ
EÁtiennette úã nhaâ möåt ngûúâi cö úã Esnandes.
Töi nghe nhûäng sûå xïëp àùåt àoá, chúâ àïën lûúåt mònh.
Nhûng vò cö Catherine khöng noái gò thïm, töi beân tiïën lïn
hoãi:
- Coân chaáu thò sao aå?
- Chaáu û? Chaáu coá phaãi trong gia àònh àêu!.- Chaáu laâm viïåc
cho gia àònh.
- Nhûng chaáu khöng phaãi ngûúâi trong gia àònh.
- Coá chûá, coá chûá, anh êëy laâ ngûúâi trong gia àònh. - Têët caã àïìu
noái.
Lise tiïën túái trûúác mùåt ngûúâi cö, hai tay chùæp laåi, cûã chó àoá
coân noái lïn nhiïìu hún nhûäng lúâi noái daâi doâng.
- Chaáu beá nhoã töåi nghiïåp úi, cö Catherine noái, cö hiïíu chaáu
lùæm, nhûng úã àúâi naây khöng phaãi viïåc gò ngûúâi ta muöën àïìu coá thïí
laâm àûúåc, chó riïng cho gia àònh khöng thöi miïëng baánh àaä quaá
nhoã röìi.
Hector Malot 104
Töi caãm thêëy khöng laâm gò hún àûúåc. Àiïìu cö Catherine noái
chó quaá àuáng maâ thöi.
Cö Catherine cho chuáng töi biïët ngaây mai seä chia tay röìi cö
cho chuáng töi ài nguã.
Vûâa vaâo àïën phoâng têët caã moåi ngûúâi àïìu vêy quanh töi, Lise
saâ vaâo töi maâ khoác. Töi hiïíu rùçng tuy ai nêëy àïìu buöìn vò phaãi xa
caách nhau hoå vêîn nghô àïën töi, phaân naân cho töi, töi caãm thêëy
mònh àuáng laâ anh em ruöåt cuãa hoå.
- Caác anh chõ nghe em noái naây, töi baão hoå, em thêëy roä laâ caác
anh chõ coi em nhû ngûúâi trong gia àònh vêåy.
- Àuáng thïë, bao giúâ em cuäng laâ em, anh ruöåt cuãa chuáng töi. -
Hoå noái.
- Àûúåc, thïë thò em seä toã ra cho caác anh chõ thêëy em laâ em,
anh ruöåt cuãa moåi ngûúâi. Em seä laåi lêëy têëm da cûâu vaâ cêy àaân haác-
pú xuöëng, em seä ài tûâ Saint - Quentin túái Varses, tûâ Varses túái
Esnandes, tûâ Esnandes àïën Dreuzy, em seä thùm lêìn lûúåt têët caã caác
anh chõ. Em vêîn coân nhúá caác baâi haát, caác àiïåu nhaåc nhaãy, em seä tûå
kiïëm söëng.
Trïn neát mùåt moåi ngûúâi thêëy roä sûå haâi loâng: töi biïët yá nghô
cuãa töi cuäng laâ khaát voång cuãa möîi ngûúâi.
Chuáng töi cûá noái vïì dûå àõnh àoá maäi. Röìi chõ EÁtiennette muöën
chuáng töi vaâo giûúâng, nhûng naâo coá ai nguã àûúåc àïm höm êëy.
Ngay tûâ saáng súám, Lise àaä àûa töi ra vûúân vaâ laâm töi hiïíu
rùçng em muöën töi túái thùm nhûäng ngûúâi khaác trûúác em àïí em biïët
àûúåc tin tûác cuãa têët caã moåi ngûúâi.
Hoå phaãi ra ài luác taám giúâ saáng, cö Catherine àaä thuï möåt
chiïëc xe ngûåa àïí trûúác tiïn àûa moåi ngûúâi vaâo nhaâ tuâ öm hön öng
böë sau àoá àem theo boåc haânh lyá cuãa tûâng ngûúâi möåt ra ga. Túái baãy
giúâ àïën lûúåt chõ EÁtiennette àûa töi ra vûúân.
- Chõ muöën àïí laåi cho em möåt kyã niïåm, àoá laâ böå àöì cuãa ngûúâi
nöåi trúå; em seä thêëy kim, chó, keáo, nhûäng thûá maâ em cêìn àêëy.
Trong khi chõ EÁtiennette noái chuyïån vúái töi thò Alexis cûá
quêín quanh úã chöî chuáng töi. Chõ vaâo nhaâ xong thò Alexis laåi gêìn
töi.
- Anh coá hai àöìng möåt trùm xu, Alexis noái, em nhêån möåt
àöìng thò anh seä rêët vui loâng.
Trong nùm chuáng töi, Alexis laâ ngûúâi duy nhêët coá yá thûác vïì
tiïìn, chuáng töi vêîn thûúâng chïë nhaåo thoái haâ tiïån cuãa anh, anh luön
thu thêåp vaâ vö cuâng thñch thuá caác àöìng tiïìn múái. Viïåc anh cho töi
tiïìn laâm töi xuác àöång quaá, töi muöën tûâ chöëi nhûng anh cûá eáp töi
phaãi nhêån. Qua àoá phaãi thêëy laâ tònh caãm cuãa anh àöëi vúái töi thêåt
maånh meä.
Benjamin cuäng khöng quïn töi; anh cho töi möåt con dao àöíi
lêëy möåt xu "búãi vò dao laâ thûá cùæt àûát tònh baån".
Thúâi gian tröi nhanh quaá.
Àïën luác nghe tiïëng xe ngûåa laåi gêìn, Lise beân tûâ phoâng cö
Catherine bûúác ra vaâ ra hiïåu cho töi theo em. Trong vûúân chuáng
töi coá möåt cêy hoa höìng Bùng-gan úã möåt goác heão laánh. Lise ài vïì
phña caái cêy, cùæt möåt caânh höìng röìi chia caânh höìng àoá laâm hai
nhaánh, möîi bïn coá möåt nuå hoa haâm tiïëu, àûa cho töi möåt nhaánh.
A! Tiïëng noái cuãa àöi möi thêåt chùèng nghôa lyá gò so vúái tiïëng
noái cuãa àöi mùæt! So vúái caái nhòn thò lúâi noái thêåt laånh nhaåt vaâ tröëng
röîng biïët bao!
- Lise! Lise! - Ngûúâi cö goåi.
Caác boåc quêìn aáo àaä àem lïn xe caã röìi.
Töi cêìm lêëy cêy àaân, goåi Capi, noá nhaãy lïn vò mûâng rúä, hiïíu
rùçng chuáng töi laåi lïn àûúâng.
Giúâ phuát chia tay àaä àïën. Cö Catherine ruát ngùæn giúâ phuát àoá
laåi.
- Hön cha höå em vúái nheá! - Töi kïu lïn...
Möåt tiïëng nûác núã laâm gioång töi ngheån laåi.
Xe ngûåa ài mêët.
Hector Malot 106
Thïë laâ hïët.

Möåt ngûúâi laáng giïìng chõu traách nhiïåm àoáng cûãa cùn nhaâ,
öng ta laâm töi tónh nöîi sûäng súâ:
- Chaáu khöng úã laåi àêy û? - öng ta hoãi.
- Khöng aå, chaáu ài.
- Ài àêu?
- Chaáu cûá thùèng trûúác mùåt maâ ài thöi.
Coá leä öng laâm möåt àöång taác vò tònh thûúng, búãi vò öng chòa
tay cho töi:
- Nïëu chaáu muöën úã laåi àêy, öng noái, thò baác seä giûä chaáu
nhûng khöng coá lûúng.
Töi caãm ún öng. Öng boã ài. Thïë laâ cûãa àoáng laåi.
Töi àeo dêy àaân lïn vai.
- Ài naâo, Capi!
Capi nhaãy lïn trûúác mùåt töi suãa vang.
Mùåt trúâi àaä lïn cao úã chên trúâi, trúâi trong vùæt vaâ êëm aáp.
Möåt cuöåc àúâi múái múã ra trûúác mùåt töi.
Töi chó laâ möåt àûáa treã maâ àaä laâ chuã mònh!
Húäi öi! Hoaân caãnh töi thêåt àaáng buöìn.
Mùåc dêìu coân nhoã töi àaä phaãi chõu nhiïìu bêët haånh àïí trúã nïn
thêån troång vaâ khön ngoan hún nhûäng àûáa treã bònh thûúâng úã tuöíi
töi, àoá laâ möåt lúåi thïë maâ töi àaä phaãi traã bùçng möåt giaá àùæt.
Vò vêåy, trûúác khi lao mònh vaâo con àûúâng múã ra trûúác mùåt
töi, töi muöën ài thùm con ngûúâi maâ trong nhûäng nùm cuöëi cuâng
naây àaä nhû möåt ngûúâi cha àöëi vúái töi, nïëu nhû cö Catherine khöng
àem töi theo cuâng caác con öng àïí töi tûâ biïåt öng thò töi seä ài möåt
mònh àïën öm hön öng vêåy.
Chûa bao giúâ túái nhaâ tuâ núå nhûng thúâi gian gêìn àêy töi àaä
nghe noái àïën noá khaá nhiïìu nïn chùæc chùæn laâ coá thïí tòm àûúåc. Buöåc
Capi vaâo möåt súåi dêy thûâng, töi dùæt noá ài àïën nhaâ tuâ Clichy.
Töi ngûâng laåi möåt luác trûúác khi daám vaâo tûúãng nhû mònh vaâo
àoá seä bõ bùæt giûä. Töi vêîn hònh dung ra khoãi nhaâ tuâ rêët khoá nhûng
töi khöng biïët muöën vaâo cuäng chùèng dïî daâng gò.
Cuöëi cuâng, khöng chõu àïí ngûúâi ta khöng cho mònh vaâo, àuöíi
mònh vïì, töi àaä gùåp àûúåc ngûúâi töi muöën gùåp.
Ngûúâi ta àûa töi vaâo möåt haânh lang khöng thanh chùæn,
khöng chêën song sùæt nhû töi àaä nghô vaâ ngay sau àoá ngûúâi cha ài
ra khöng bõ xñch xiïìng gò caã.
- Cha àang chúâ con àêy Reámi aå, öng baão töi, cha àaä mùæng
Catherine khöng àûa con túái. Treã con noái vúái cha laâ con trúã laåi
nghïì haát. Con àaä quïn mònh suyát chïët vò àoái vaâ reát úã cûãa nhaâ ta
röìi chùng?
Nïëu töi tûâ boã cuöåc àúâi àoá thò chó coân möåt caách laâ úã cöë àõnh
möåt chöî naâo. Nhûng laâm vêåy.seä thêët hûáa vúái chõ EÁtiennette,
Alexis, Benjamin vaâ Lise. Thûåc tïë chõ EÁtiennette, Alexis vaâ
Benjamin chùèng cêìn nhúâ töi, hoå coá thïí viïët thû cho nhau; nhûng
Lise, em khöng biïët viïët, cö Catherine cuäng vêåy, nïëu töi boã Lise,
em seä hoaân toaân bõ boã rúi.
Em seä nghô vïì töi thïë naâo?
- Thïë chùèng leä cha khöng muöën con cho cha biïët tin tûác cuãa
caác anh chõ em con hay sao? - Töi noái.
- Chuáng coá noái vúái cha vïì chuyïån àoá, nhûng khöng phaãi chó vò
nghô àïën mònh maâ cha muöën con tûâ boã cuöåc àúâi ngûúâi haát rong.
- Chñnh vò vêåy àêëy cha aå, nïëu con tûâ boã cam kïët maâ con àaä
hûáa thò àiïìu àoá coá nghôa con khöng nghô àïën Lise.
Öng nhòn töi rêët lêu röìi àöåt nhiïn nùæm lêëy hai baân tay töi:
- Con trai cuãa cha, cha seä öm hön con vò lúâi noái àoá; con laâ möåt
àûáa treã coá têm.
Chó coá hai chuáng töi úã trong haânh lang, chuáng töi ngöìi bïn
nhau trïn möåt chiïëc ghïë daâi, töi lao vaâo tay öng.
- Cha chó muöën noái vúái con möåt lúâi naây nûäa thöi, ngûúâi cha
noái tiïëp: - thöi àaânh nhúâ Trúâi!
Hector Malot 108
Vaâ caã hai chuáng töi ngöìi im lùång möåt luác, nhûng thúâi gian àaä
hïët, àaä túái luác chuáng töi phaãi chia tay.
Böîng nhiïn, öng luåc tuái aáo gi-lï löi ra möåt chiïëc àöìng höì quaã
quyát to, coá dêy da buöåc vaâo khuyïët aáo.
- Chùèng nheä ta chia tay nhau maâ con laåi khöng mang theo
möåt kyã vêåt naâo cuãa cha? Àêy laâ chiïëc àöìng höì cuãa cha. Cha cho
con. Noá chùèng coá giaá trõ gò lúán lùæm, nïëu àaáng giaá, cha àaä baán ài röìi.
Noá chaåy khöng àûúåc töët, thónh thoaãng laåi phaãi lêëy ngoán tay àêíy.
Nhûng cuöëi cuâng thò luác naây cha chó coân coá thïë.
Noái xong öng àùåt chiïëc àöìng höì vaâo tay töi, röìi thêëy töi coá veã
muöën tûâ chöëi möåt moán quaâ tùång quyá àïën thïë, öng buöìn baä noái
thïm:
- ÚÃ àêy cha khöng cêìn xem giúâ, thúâi gian chó tröi quaá chêåm
maâ thöi. Vônh biïåt con, Reámi beá nhoã cuãa cha.
Vaâ öng cêìm tay töi dùæt ra cûãa. Töi caãm àöång khön xiïët.
Töi àûáng trïn phöë khaá lêu, rêët lêu laâ khaác, khöng biïët nïn ài
sang traái hay sang phaãi vaâ coá leä töi coân àûáng nhû thïë cho àïën àïm
nïëu nhû tay töi khöng bêët ngúâ chaåm vaâo möåt vêåt troân cûáng.
Möåt caách maáy moác vaâ cuäng khöng hiïíu mònh laâm gò, töi súâ
vaâo noá: hoáa ra caái àöìng höì cuãa töi.
Àuáng giûäa trûa.
Capi keáo öëng quêìn töi. Noá suãa lïn vui mûâng.
- Maây muöën gò, Capi?
Noá nhòn töi, chúâ àúåi mêëy phuát, vûún ngûúâi lïn àùåt chên vaâo
caái tuái coá chiïëc àöìng höì. Noá muöën xem giúâ àïí noái vúái "cûã toåa àaáng
kñnh" nhû thúâi laâm viïåc cuâng cuå Vitalis.
Töi cho noá xem; noá nhòn khaá lêu nhû cöë nhúá laåi, röìi bùæt àêìu
vêîy àuöi, suãa lïn mûúâi hai tiïëng. Thïë laâ noá vêîn khöng quïn. A!
Chuáng töi seä kiïëm àûúåc tiïìn vúái caái àöìng höì naây àêy! Thïm möåt
àiïìu töi khöng tñnh àïën.
Vò chuyïån naây diïîn ra giûäa phöë ngay cûãa nhaâ tuâ, coá nhiïìu
ngûúâi àûáng laåi toâ moâ nhòn chuáng töi. Giaá maâ daám thò töi àaä chúi
ngay möåt buöíi biïíu diïîn nhûng vò súå caãnh saát nïn töi thöi.
Nghïì cuãa töi luác naây cêìn nhêët laâ möåt caái baãn àöì nûúác Phaáp,
töi biïët ngûúâi ta baán noá dûúái keâ söng, töi quyïët àõnh mua möåt caái.
Töi ài vïì phña keâ.
Túái nhaâ thúâ Saint - Meádard, hònh nhû töi nhêån ra àûáa treã
àang àûáng dûåa vaâo tûúâng nhaâ thúâ, àûáa treã kyâ laå maâ töi àaä nhòn
thêëy úã nhaâ Garifoli, vêîn àöi mùæt ûúát êëy, vêîn veã dõu daâng nhêîn
nhuåc êëy.
Töi laåi gêìn, noá nhêån ra töi.
- Coá phaãi anh, noá noái, àïën nhaâ Garifoli cuâng vúái cuå giaâ rêu
baåc trûúác höm töi vaâo bïånh viïån khöng nhó?
- Töi àêëy. Garifoli vêîn laâ chuã anh aâ?
- Ngûúâi ta àaä bùæt hùæn röìi vò hùæn àaánh möåt àûáa treã nhiïìu quaá
àïën nöîi noá chïët.
Lêìn àêìu tiïn töi thêëy nhaâ tuâ coá ñch.
- Boån treã con thò sao? - Töi hoãi.
- AÂ! Töi coá biïët gò àêu. Töi vaâo bïånh viïån vò thùçng cha
Garifoli àöëi xûã vúái töi tïå quaá àïën nöîi töi öëm. ÚÃ bïånh viïån ra töi vïì
laåi chöî Garifoli thò chùèng coân ai, möåt ngûúâi haâng xoám kïí laåi cho töi
nghe nhûäng àiïìu töi vûâa noái vúái anh. Thaânh ra töi múái úã àêy,
khöng biïët ài àêu, khöng biïët laâm gò..Töi khöng giaâu coá gò nhûng
töi àuã àïí laâm cho thùçng beá naây khöng àïën nöîi chïët àoái. Töi chaåy
àïën cûãa haâng baánh mò röìi quay vïì àûa noá möåt caái baánh mò troân.
Noá vöì lêëy nhai ngêëu nghiïën.
- Coân bêy giúâ anh àõnh laâm gò? - Töi hoãi noá.
- Töi khöng biïët. Töi àang àõnh baán cêy vô cêìm ài, leä ra töi àaä
baán röìi nïëu nhû viïåc xa noá khöng laâm cho töi buöìn baä quaá. Cêy vô
cêìm naây laâ niïìm vui, niïìm an uãi cuãa töi, nhûäng luác buöìn töi tòm
möåt chöî coá thïí àûáng möåt mònh àûúåc röìi keáo àaân cho baãn thên
Hector Malot 110
mònh, luác êëy töi nhòn thêëy têët caã nhûäng thûá àeåp àeä úã trïn trúâi, coân
àeåp hún caã trong mú nûäa.
- Thïë sao anh khöng keáo àaân trong phöë?
- Töi àaä chúi àaân trong phöë röìi àêëy chûá, nhûng chùèng ai cho
tiïìn caã. Coân anh thò sao? Anh laâm gò?
Khöng hiïíu tònh caãm khoe khoang treã thú naâo àaä gêy caãm
hûáng cho töi:
- Töi laâ chuã gaánh haát. - Töi noái.
- Öì! Thïë anh coá cho töi nhêåp vaâo gaánh àûúåc khöng? Tïn töi laâ
Mattia. - Thùçng beá noái.
- Nhûng caã gaánh haát cuãa töi chó coá thïë naây. - Töi chó vaâo
Capi.
- Cêìn gò! Ta coá hai ngûúâi. Öi! Xin anh, àûâng boã rúi töi, töi seä
ra sao? Töi laâm viïåc àûúåc, chúi vô cêìm àûúåc, laâm trêåt khúáp àûúåc,
nhaãy dêy àûúåc, chui qua voâng àûúåc, haát àûúåc; anh muöën gò töi laâm
nêëy! Töi khöng yïu cêìu tiïìn, chó mong coá caái ùn. Töi maâ laâm töìi
anh cûá viïåc àaánh töi, chó xin anh coá möåt àiïìu: àûâng àaánh töi vaâo
àêìu.
Nghe Mattia töåi nghiïåp noái vêåy töi muöën khoác.
- Àûúåc. - Töi baão noá.
Noá lêåp tûác cêìm lêëy baân tay töi hön lïn àoá: nûúác mùæt töi dêng
lïn.
- Ài theo töi, nhû möåt ngûúâi baån êëy! - Töi baão.
Vaâ xoác laåi chiïëc dêy àeo àaân haác-pú trïn vai:
- Tiïën lïn!
Chó möåt khùæc àöìng höì sau chuáng töi ra khoãi Paris.
Gioá hanh thaáng ba laâm àûúâng khö raáo, trïn àêët cûáng ài böå dïî
daâng. Khñ trúâi dõu, mùåt trúâi rûåc rúä trïn bêìu trúâi khöng mêy..Thêåt
khaác biïåt biïët bao so vúái caái ngaây tuyïët rúi maâ töi vaâo Paris núi töi
khaát khao bao lêu nhû möåt vuâng àêët hûáa!
Cuöåc du haânh cuãa chuáng töi khúãi àêìu thêåt àeåp, töi saãi bûúác
trïn con àûúâng vang tiïëng bûúác chên vúái àêìy niïìm tin. Capi, àûúåc
thaáo dêy buöåc, chaåy quanh chuáng töi, bêët cûá caái gò vaâ chùèng laâm
sao cuäng suãa. Coá leä noá chó vò thñch maâ suãa.
Bïn caånh töi Mattia ài khöng noái nùng gò, töi cuäng im lùång.
Töi àaä hûáa vúái Lise ài gùåp hai anh cuãa em vaâ chõ EÁtiennette
trûúác em, nhûng töi khöng cam kïët seä thùm ai àêìu tiïn: Benjamin,
Alexis hay chõ EÁtiennette? Töi àïën thùm ai trûúác tiïn seä do töi
choån, nghôa laâ töi coá thïí ài Ceávennes, Charente hoùåc Picardie.
Vò töi ra khoãi Paris vïì phña nam, töi chó coân choån hoùåc Alexis
hoùåc chõ EÁtiennette.
Möåt trong nhûäng lyá do laâm töi muöën ài xuöëng phña nam
trûúác, àoá laâ vò mong gùåp maá Barberin.
Nïëu nhû àaä tûâ lêu töi khöng noái túái maá, khöng coá nghôa coá
thïí kïët luêån laâ töi àaä quïn maá. Cuäng khöng nïn tûúãng rùçng töi laâ
keã vö ún àaä khöng viïët thû cho maá.
Biïët bao lêìn töi àaä àõnh viïët cho maá àïí baão vúái maá nhû thïë
naây: "Con luön nghô àïën maá vaâ yïu maá vúái caã têëm loâng con".
Nhûng, möåt phêìn vò maá khöng biïët àoåc, phêìn khaác, nöîi súå laäo Bar-
berin kòm tay töi laåi. Nïëu Barberin nhúâ thû töi maâ biïët töi úã àêu,
hùæn coá àoâi laåi töi chùng? Röìi laåi àem baán töi ài lêìn nûäa chùng? Coá
leä laäo coá quyïìn laâm viïåc àoá. Nghô àïën àoá thaâ töi bõ maá Barberin
buöåc töåi laâ vö ún coân hún vö phuác laåi rúi vaâo quyïìn haânh cuãa laäo
Barberin.
Nhûng bêy giúâ khi maâ töi muöën ài àêu thò ài, töi coá thïí gùåp
laåi maá lùæm chûá. Hún nûäa, vò àaä thu nhêån Mattia vaâo "gaánh haát"
cuãa töi, töi thêëy vêën àïì naây cuäng dïî thöi. Töi coá thïí cûã Mattia vaâo
trûúác, töi khön ngoan luâi laåi sau. Noá seä lêëy cúá gò àoá vaâo nhaâ maá
Barberin; nïëu maá coá möåt mònh, noá seä kïí sûå thûåc cho maá nghe röìi
ra baáo cho töi biïët, töi seä vaâo cùn nhaâ núi tröi qua tuöíi êëu thú cuãa
töi àïí saâ vaâo voâng tay baâ vuá nuöi, coân nïëu nhû laäo Barberin àang úã
nhaâ thò Mattia seä àïì nghõ maá Barberin àïën möåt chöî àaä heån trûúác
àïí töi àûúåc öm hön maá.
Hector Malot 112
Vûâa ài töi vûâa xêy dûång caã möåt kïë hoaåch nhû vêåy. Luác naây
chuáng töi àang úã giûäa chöën àöìng quï chuáng töi coá thïí nghó chên
möåt luác..Töi baão Mattia:
- Nïëu anh muöën, chuáng ta seä nghó möåt chuát.
- Vêng nhûng töi muöën xin anh xûng hö cêåu, túá vúái töi.
- Töi muöën thïë lùæm.
Thïë laâ noá cûúâi, möåt caái cûúâi chên thaânh dõu daâng giú hïët caã
rùng ra, böå rùng trùæng ngaâ trïn khuön mùåt raám nùæng.
Töi lêëy baãn àöì ra traãi trïn coã. Töi àõnh hûúáng khaá lêu, cuöëi
cuâng vaåch ra haânh trònh cuãa mònh nhû sau: Corbeil,
Fontainebleau, Montargis, Gien, Bourges, Saint - Amand,
Montlucon. Coá thïí túái Chavanon àûúåc vaâ nïëu gùåp chuát may mùæn
thò doåc àûúâng chuáng töi seä khöng chïët àoái.
Trong khi töi nghiïn cûáu baãn àöì, Mattia quan saát töi möåt
caách chùm chuá.
- Cêåu biïët àoåc û?
- Coá chûá. Thïë coân cêåu, cêåu khöng biïët àoåc aâ?
- Khöng.
- Thïë coá muöën hoåc khöng?
- Öì! Coá chûá.
- Àûúåc, thïë thò túá seä daåy cêåu.
Múã caái tuái ra töi böîng coá yá nghô xem thûã úã trong coá nhûäng thûá
gò. Töi beân baây caã ra trïn coã. Töi coá ba aáo sú mi bùçng vaãi toan, ba
àöi têët, nùm khùn tay, têët caã àïìu coân rêët múái, vaâ möåt àöi giaây àaä
bùæt àêìu cuä.
Mattia loáa mùæt.
- Coân cêåu, cêåu coá nhûäng gò naâo? - Töi hoãi noá.
- Cêy àaân vaâ böå quêìn aáo mùåc trïn ngûúâi.
- Àûúåc! - Töi noái. - Ta seä chia ra, vò ta laâ baån maâ: cêåu seä coá
hai aáo sú mi, hai àöi têët, ba khùn tay, coá àiïìu laâ möîi àûáa seä àeo caái
tuái trong möåt giúâ àöìng höì.
Mattia muöën tûâ chöëi phêìn àêìu cuãa lúâi àïì nghõ, nhûng töi àaä
coá thoái quen chó huy, töi khöng cho noá caäi laåi.
Töi baây caái tuái nöåi trúå maâ chõ EÁtiennette cho töi trïn mêëy
chiïëc aáo sú mi, caã caái höåp trong àûång böng hoa höìng cuãa Lise nûäa.
Mattia muöën múã caái höåp ra nhûng töi khöng cho pheáp, töi cêët caái
höåp àoá vaâo tuái.
- Nïëu cêåu muöën laâm vui loâng túá, töi baão noá, thò àûâng bao giúâ
múã caái höåp naây ra. Àoá laâ möåt quaâ tùång.
Tûâ khi trúã laåi khoaác têëm da cûâu vaâ khoaác cêy àaân haác-pú, coá
möåt àiïìu laâm töi khaá luáng tuáng, àoá laâ chiïëc quêìn cuãa töi. Nghïå sô
khöng.mùåc quêìn daâi. Àïí xuêët hiïån trûúác cöng chuáng phaãi mùåc
quêìn cuåt, ài têët trïn coá buöåc cheáo nhûäng súåi ruy-bùng.
Töi beân múã caái tuái nöåi trúå cuãa chõ EÁtiennette ra, cêìm lêëy caái
keáo.
- Trong khi túá sûãa caái quêìn, töi baão Mattia, cêåu cho túá biïët taâi
nghïå chúi vô cêìm cuãa cêåu naâo.
Noá cêìm lêëy àaân vaâ bùæt àêìu chúi.
Trong thúâi gian àoá töi duäng caãm àûa muäi keáo vaâo cùæt quêìn.
Thoaåt àêìu töi vûâa cùæt quêìn vûâa nghe Mattia, sau röìi chùèng
mêëy chöëc töi dûâng hùèn laåi doãng tai lïn nghe: Mattia chúi vô cêìm
chùèng keám gò cuå Vitalis.
Töi vûâa vöî tay vûâa hoãi noá:
- Ai daåy cêåu àaân thïë?
- Möîi ngûúâi möåt tñ, chuã yïëu tûå hoåc trong khi laâm viïåc. Túá chúi
nhûäng gò nghe àûúåc úã ngûúâi khaác.
Àïën lûúåt töi, töi cuäng muöën toã cho Mattia biïët mònh cuäng laâ
möåt tay chúi nhaåc khöng töìi: cêìm lêëy àaân haác-pú töi haát möåt khuác
maâ töi yïu thñch.
Hector Malot 114
Thïë laâ, nhû giûäa nhûäng nghïå sô vúái nhau, Mattia àaáp laåi lúâi
ca cuãa töi bùçng nhûäng caái vöî tay.
Nhûng, sau khi chúi nhaåc cho vui cuäng phaãi nghô àïën chúi
nhaåc àïí coá cúm chiïìu, coá chöî nguã nûäa chûá. Chuáng töi laåi lïn àûúâng.
- Cêåu daåy túá baâi haát cuãa cêåu ài, Mattia noái, ta seä cuâng haát, túá
nghô chùèng bao lêu túá seä àïåm vô cêìm àûúåc, nhû thïë rêët hay.
Sau Villejuif, chuáng töi àïën möåt ngöi laâng noå. Khi qua cöíng
möåt caái traåi chuáng töi thêëy trong sên àêìy ngûúâi: àang coá àaám cûúái.
Töi chúåt coá yá nghô hoå cêìn coá ngûúâi chúi àaân àïí nhaãy, thïë laâ töi
bûúác vaâo, theo sau laâ Mattia vaâ Capi. Tay ngaã muä chaâo thêåt cung
kñnh, töi àïì nghõ vúái ngûúâi àêìu tiïn gùåp trïn àûúâng vaâo.
Àoá laâ möåt chaâng thanh niïn to lúán coá veã dïî chõu, tñnh tònh
àiïìm àaåm.
- Naây, caác võ úi, anh ta goåi, caác võ nghô sao nïëu coá chuát nhaåc?
Ta àûáng vaâo nhaãy ca-àri naâo!
Chó vaâi phuát sau ai nêëy àûáng thaânh tûâng nhoám úã giûäa sên àïí
nhaãy.
- Cêåu coá chúi àûúåc àiïåu nhaãy ca-àri khöng? - Töi hoãi kheä
Mattia vò töi khaá lo lùæng.
- Àûúåc.
Noá keáo thûã àaân vô cêìm cho töi nghe, may maâ töi cuäng biïët
àiïåu êëy. Thïë laâ chuáng töi thoaát hiïím.
Ngûúâi ta àem möåt caái xe boâ tûâ trong nhaâ àïí xe ra, cho chuáng
töi lïn àoá. Tuy chûa hoâa nhaåc vúái nhau bao giúâ nhûng chuáng töi
cuâng chúi àiïåu nhaãy ca-àri khöng àïën nöîi dúã. Cuäng may chuáng töi
chúi úã àêy cho nhûäng àöi tai khöng saânh nhaåc cuäng khöng khoá tñnh
lùæm.
- Coá cêåu naâo trong hai cêåu biïët chúi keân àêíy cooác-nï khöng
nhó? - Anh thanh niïn to lúán hoãi chuáng töi.
- Coá, coá, Mattia traã lúâi, nhûng töi khöng coá keân.
- Àïí töi ài kiïëm, vô cêìm thò hay thêåt àêëy nhûng húi nhaåt
nheäo.
- Cêåu chúi caã keân àêíy nûäa cú aâ? - Töi hoãi Mattia.
- Caã keân tú-röm-peát coá raänh, caã saáo, têët caã caác nhaåc cuå.
Quaã thùçng beá àaáng quyá thêåt.
Chùèng mêëy chöëc keân cooác-nï àûúåc mang àïën, chuáng töi laåi
cuâng chúi khuác nhaãy ca-àri, pön-ka, van-xú... cûá nhû thïë cho àïën
töëi.
Chuáng töi mïåt raä rúâi. Cö dêu xuêët hiïån.
- Thöi thöi, cö noái, hai àûáa treã khöng àaân nöíi nûäa röìi. Chuêín
bõ àùåt tay vaâo tuái tiïìn ài naâo.
- Nïëu cö cho pheáp, töi noái vúái cö, chuáng töi seä cho thuã quyä cuãa
chuáng töi ài thu tiïìn aå.
Töi neám caái muä cuãa mònh cho Capi, noá ngêåm vaâo moäm. Moåi
ngûúâi vöî tay rêìm rêåp khi thêëy noá duyïn daáng chaâo ngûúâi ta möîi
khi ngûúâi ta cho tiïìn, nhûng àiïìu àaáng giaá hún àöëi vúái chuáng töi laâ
ngûúâi ta cho nhiïìu lùæm. Töi theo doäi thêëy nhûäng àöìng baåc trùæng
xoáa rúi xuöëng muä, cuöëi cuâng chuá rïí boã vaâo möåt àöìng nùm phrùng.
Chûa phaãi àaä hïët. Ngûúâi ta múâi chuáng töi vaâo bïëp ùn cúm vaâ
cho chuáng töi nguã trong vûåa thoác. Saáng höm sau, khi rúâi cùn nhaâ
mïën khaách àoá chuáng töi coá vöën liïëng laâ hai mûúi taám phrùng. Caã
möåt taâi saãn!
- Nhúâ cêåu maâ coá àêëy, Mattia aå. - Töi baão baån töi. - Möåt mònh
túá thò laâm sao thaânh ban nhaåc àûúåc.
Chuáng töi laåi lïn àûúâng, loâng thïnh thang àêìy hy voång. Cuöëi
cuâng tûúng lai móm cûúâi vúái chuáng töi chùng?

Không gia đình (Quyển 1)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Không gia đình (Quyển 1)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KHÖNG GIA ÀÒNH 1

KHÖNG GIA ÀÒNH

CHÛÚNG 1: ÚÃ LAÂNG .................................................................................................................... 3

CHÛÚNG 2 : VÔNH BIÏÅT NGÖI NHAÂ CUÃA MAÁ....................................................................... 17

CHÛÚNG 3 : ÀI KHÙÆP ÀOÁ ÀÊY................................................................................................ 34

CHÛÚNG 4 : NGÛÚÂI BAÅN ÀÊÌU TIÏN CUÃA TÖI..................................................................... 49

CHÛÚNG 5 : TUYÏËT VAÂ CHOÁ SOÁI ........................................................................................... 61

CHÛÚNG 6 : ÀÏËN PARIS........................................................................................................... 79

CHÛÚNG 7 : MÖÅT TAY CHUÃ ..................................................................................................... 84

CHÛÚNG 8 : GIA ÀÒNH LY TAÁN............................................................................................... 97

Töi laâ möåt àûáa treã ngûúâi ta nhùåt àûúåc.

- Bònh thûúâng noá coá ùn ñt nhû thïë naây khöng?

Öng ta ài trûúác, khêåp khaâ khêåp khiïîng, thónh thoaãng laåi

CHÛÚNG 2 : VÔNH BIÏÅT NGÖI NHAÂ CUÃA MAÁ

- Naâo! Thïë öng xaä trûúãng baão thïë naâo naâo?

Nhûng gioång töi chòm nghóm trong khöng trung.

- Öng chûa bao giúâ àïën àêy.

- Cuå àaä tûâng quen möåt öng vua?

CHÛÚNG 3 : ÀI KHÙÆP ÀOÁ ÀÊY

- Chuáng ta àang úã miïìn Lander, cuå Vitalis noái, ta coân phaãi ài

- Coân con khó thò sao? - Arthur laåi hoãi.

CHÛÚNG 4 : NGÛÚÂI BAÅN ÀÊÌU TIÏN CUÃA TÖI

Meå Arthur laâ ngûúâi Anh, tïn laâ baâ Milligan.

Sung sûúáng biïët bao àûúåc ài chúi trïn taâu!

- Töi thuöåc röìi!

CHÛÚNG 5 : TUYÏËT VAÂ CHOÁ SOÁI

Töåi nghiïåp Zerbino, töåi nghiïåp Dolce.

CHÛÚNG 6 : ÀÏËN PARIS

- ÚÃ Paris con aå.

CHÛÚNG 7 : MÖÅT TAY CHUÃ

- Àuáng quaá röìi. - Con ngûúâi trung hêåu àoá noái.

CHÛÚNG 8 : GIA ÀÒNH LY TAÁN

Thïë laâ hïët.

You might also like