I. Ch song bn v 1. Khi nim.

. Ch song bn v (bn v song song): L ch hai bn v m trong quy nh t l trao i gia tin vng v tin bc trong lu thng ph thuc vo gi tr thc t ca lng vng v lng bc cha trong hai ng tin quyt nh. Do , gi c hng ha v dch v trn th trng tt nhin c th hin bng ch hai loi gi c: Gi c tnh bng tin vng v gi c tnh bng tin bc. Hai loi gi c ny s thay i theo s thay i t gi gia kim li vng v kim loi bc hnh thnh t pht trn th trng, v vy gi c hng ha v dch v s b hn lon v dn n s hn lon ca th trng. 2. Hnh thc. - Ch bn v song song: tin c bng vng v tin c bng bc c lu thng t do theo gi th trng. ). V d: nm 1792, 1 USD vng bng 1.603 gam vng rng; 1 USD bc bng 24,06 gam bc rng. Do , trng lng 1 USD bc bng 15 ln trng lng 1 USD vng. Ch ny tng c p dng Anh, Hoa K trc th k 19. - Ch bn v kp: tin c bng vng v tin c bng bc c lu thng theo t gi 3. c im: - Mi ngi c t do c tin vng v tin bc. - Tin vng v tin bc c t do lu thng trong phm vi quc gia v gia cc quc gia vi nhau. * u nhc im ca ch song bn v: + u im : - Thc y thng mi quc t din ra nhanh chng. - Trong lu thng hng ho, vic s dng ch song bn v c nhiu tin b hn so vi thi k nn kinh t i chc hin vt. + Nhc im : - Nh nc kh kim sot lng vng, bc ca mi quc gia. - Hai thc o gi tr, hai h thng gi c cn gy tr ngi trong vic tnh ton v lu thng hng ho. ** Quy lut Gresham: tin xu trc xut tin tt ra khi lu thng. Tc l, tin no c gi tr danh ngha thp hn gi tr thc ca n trn th trng dn dn b qut khi lu thng, nhng ch cho th tin c gi tr danh ngha ln hn gi tr thc t ca n. Nu trong lu thng ch cn mt kim loi gi vai tr lm tin t th iu cng c ngha l ch song bn v kt thc nhng ch cho mt ch bn v mi. 4. S sp ca ch song bn v: T cui nhng nm 1860, cc m bc c pht hin nhiu, vic khai thc hang lot khin bc tr nn mt gi so vi vng, do nhiu quc gia khng cn s dng bc lm 1

bn v cho ng tin quc gia na, ch song bn v bc u sp . Mt khc, ti M, sau s gin on do cuc ni chin nm 1861, vo nm 1879, chnh ph chnh thc tuyn b khng chuyn i tin ra bc na m ch chuyn i ra vng. Ch song bn v sp , hnh thnh ch bn v vng c din II. Ch bn v vng c in 1. Khi nim: Ch bn v vng l ch tin t, trong vng ng vai tr l vt ngang gi chung v l c s ca ton b ch lu thng tin t. 2. Nguyn tc c bn : - T gi ca cc ng tin c xc nh bi mt khi lng vng nht nh. Hay ni mt cch khc mi chnh ph n nh gi vng theo ng tin quc gia, ng thi sn sng khng hn ch mua v bn vng ti mc gi nh. V d, ti M, gi 1 troy ounce vng nguyn cht (480grains) l $20.67, do , s c tin ca M sn sng v khng hn ch mua vng vo v bn vng ra mc gi ny. - T gi hi oi gia cc ng tin c xc nh da trn nguyn tc ngang gi vng. Tc l thng qua gi vng c n nh tnh bng cc ng tin ny. V d, 1 ounce vng nguyn cht Anh c gi l 4.24 v M l $20.67, t suy ra t gi hi oi s l $4.87/ ($20.67/4.24). T gi $4.87/ c duy tr t nm 1880 n 1914. - Di ch bn v vng, NHTW lun phi duy tr mt lng vng d tr trong mi quan h trc tip vi s tin pht hnh. Tin do NHTW pht hnh c m bo bng vng 100% v tin c chuyn i t do khng hn ch ra vng. Kt qu l, kh nng thay i cung ng tin chnh l s thay i lng tin c sn trong tay nhng ngi c tr. Chng ta c th nhn ra rng, vai tr ca NHTW trong ch bn v vng l mua vng t ngi c tr v thng qua pht hnh tin ra lu thng. Nh vy, v hnh chung ch bn v vng hn ch s nng ng ca NHTW trong vic iu tit lng tin lu thng. - Vng c th c xut khu hay nhp khu khng hn ch, c t do mua bn trn th trng th gii. Do vng c chu chuyn t do gia cc quc gia, cho nn t gi trao i thc t trn th trng t do khng bin i ng k so vi bn v vng, bi l tt c u c quy ra vng. 3. Hot ng kinh t v m di ch bn v vng: - T gi trn th trng ngoi hi dao ng khng ng k xung quanh mc t gi trn c s bn v vng. Bin dao ng ca t gi vo khong 1% xung quanh mc t gi trn c s bn v vng tng ng vi chi ph chuyn ch v bo him khi chuyn ch vng gia cc quc gia. Hnh ng kinh doanh chnh lch t gi lm tng cung bng Anh trn th trng ngoi hi, dn n bng Anh gim xung , c xu hng tr v mc t gi trn c s bn v vng. Do Bng Anh nh gi cao nn cc nh nhp khu M s thanh ton nhp khu t Anh bng cch vn chuyn vng sang Anh ,v cc nh nhp

khu Anh s thanh ton nhp khu t M bng cch chuyn bng Anh ra la M. iu ny lm tng cung bng Anh trn th trng ,lm cho bng Anh gim gi. - H thng bn v vng v nguyn tc , duy tr s n nh cn cn thanh ton trong di hn. i vi quc gia thm ht cn cn thanh ton, xut hin dng vng chy ra, lng tin lu thng gim. Tc ng lm gi v tin lng trong nc gim.(thiu mt lng tin mt mua hng ho, lm cho hng ho b gim gi ). Tin lng gim khi hng ho tiu dng gim, tc ng lm cho li sut li tng (do thiu tin mua hng v h phi n ngn hng vay, cho nn li sut lc ny s tng ln). Gi v lng trong nc gim c tc ng lm cho hng ha r hn ,nhp khu gim, xut khu tng. Li sut tng c th thu ht vn chy vo, cn cn thanh ton c ci thin v tr v trng thi cn bng. i vi cc quc gia thng d cn cn thanh ton, xut hin dng vng chy vo lm lng tin lu thng tng . Tc ng lm gi v tin lng tng . Gi v tin lng tng tc ng lm cho hng ho t hn, xut khu gim v nhp khu tng. Li sut gim kch thch lung vn chy ra, gim thng d cn cn thanh ton, cn cn thanh ton c xu hng tr v trng thi cn bng. 4.u nhc im ca ch bn v vng: * u im: - Gip cho thng mi v u t th gii pht trin v hng thnh. iu ny c chng minh trong thi k 1880-1914, vi hang ro thng mi vng c g b hon ton v kim sot ngoi hi , chu chuyn vn t khi c p dng cng vi vic khng c mt s ph gi hay nng gi no gia cc ng tin ca cc quc gia ln trn th gii gips cho th trng vn quc t pht trin vi trung tm l London - Khuyn khch phn cng lao ng quc t, gip gia tng phc li th gii. Trong ch bn v vng, cc nh u t gn nh c dm bo chc chn trc nhng ri ro v t gi, iu ny khin cho thng mi v u t th gii pht trin, lung vn lu chuyn t do gia cc quc gia tm kim li nhun cao nht - C ch iu chnh vn vn thanh ton vn hnh trn tru. Vi c ch dng vng gi c, nhng bt cn i trong cn cn thanh ton ca cc quc gia s t ng c iu chnh v trng thi cn bng. - Mu thun quyn l gia cc quc gia t khi xy ra v c s tc ng ca c ch dng vng- gi c nn nhng thm ht hay thng d trong cn cn thanh ton ca mt quc gia c iu chnh mt cch t ng theo quan h cung cu ph bin * Nhng hn ch ca ch bn v vng: - Nn knh t phi tri qua s bt n. C ch iu chnh cn cn thanh ton quc t thng qua s thay i mc gi c, li sut, thu nhp v tht nghip. - Quc gia c thm ht cn cn thanh ton quc t phi tri qua thi k kinh t nh n, t l tht nghip cao; trong khi , quc gia c thng d cn cn thanh ton li tri qua thi k lm pht.

- Nhng pht hin mi v cc m vng c th xut hin bt c lc no, v l nguyn nhn lm tng cung tin v tng t l lm pht mt cch t bin. - nhng quc gia khan him vng th cung ng tin s hn ch v tr thnh nguyn nhn km hm tng trng kinh t. 5. S sp ca ch bn v vng: Nguyn nhn su xa dn ti s sp ca ch bn v vng c in chnh l nhng hn ch trong chnh bn thn n. T u th k XX, chun b chin tranh v c ti thit sau chin tranh, h mua qu nhiu hng ha, v kh n mc khng cn vng tr v phi pht hnh tin giy nhiu hn l gii hn c bo m bng vng, t cc vo kt cc chin tranh v thu bi thng chin tranh nh nc c lm trong Chin tranh Php-Ph 1870. u tin, chnh ph cc nc ln ra sc tch tr vng, nh ch i tin ngn hng ly vng, nh ch xut khu vng, thc hin ch bo h mu dch... Chng hn nh Ngn hng Anh khng i tin ra vng k t nm 1914. Cho n cui Th chin, nc Anh ban hnh hng lot cc quy nh s dng tin lut nh nh np thu, tr tr cp x hi, thu chi chnh ph Tuy nhin, hiu qu ca cc chnh sch y khng nh mong mun v cc chnh ph phi chi tiu qu nhiu. Lng tin mt in ra qu nhiu lm xut hin lm pht vi quy m khng khip, nh siu lm pht c vi t l lm pht 1000% v sau 2 nm gi c hng ha tng 30 t ln. Bn cnh , lung vng di chuyn gia cc nc khng ng u, 2/3 lng vng trn th gii tp trung vo 5 nc ln l Anh, M, Php, c, Nga, cn d vng cc nc khc st gim nghim trng lm mt kh nng chuyn tin giy ra vng. Ch bn v vng c in sp , sau hn 40 nm em li s thnh vng cho cc nc III H thng ti chnh tin t gia 2 cuc chin tranh th gii: 1. Hon cnh: Cng vi s sp ca ch bn v vng c in, lu thng tin t gia cc nc gp nhiu kh khn. c mt ch tin t n nh, hng lot cc c gng ca cc nc trong thp nin 1920 quay tr li bn v vng m i u l M nm 1919. Anh quc, vi s t vn ca cc nh kinh t hc bo th, ng bng tr li bn v vng nm 1925 di thi B trng Ti chnh Winston Churchill d ng lm vic ny mt cch min cng. Bt k gi vng cao hn v lm pht nghim trng sau Th chin th nht chm dt ch bn v vng, Churchill tr li bn v vng mc trc chin tranhTip theo l Thy S, Php v cc quc gia Bc u khc cng ln lt khi phc li ch bn v vng. Tuy nhin, hu ht cc nc lc by gi khng cn vng ch bn v vng theo kiu c in m phi thc hin ch bn v vng mi, khng trn vn hay cn gi l ch bn v vng b ct xn. Ch bn v vng mi bao gm ch bn v vng thoi v ch bn v hi oi vng. 2. Ch bn v vng thoi:

Ch bn v vng thoi hay hay l ch kim nh bn v (gold bullion stardand), theo ch ny tin giy khng c t do i ra tin vng m phi c mt khi lng tin giy nht nh mi i c mt thoi vng. Ch bn v vng thoi thi hnh Anh nm 1925, mun i tin giy ly vng phi i t nht 1500 bng Anh, Php nm 1928 con s ti thiu ny l 225.000 Franc. 3. Ch bn v hi oi vng: Ch bn v hi oi vng hay l ch kim hon bn v (gold exchange stardand). y l ch trong tin giy khng c i trc tip ra vng, mun chun i ra vng phi thng qua mt ng tin trung gian khc. Thng thng ng tin trung gian l ng tin mnh c quan h chuyn i ra vng. 4. Nhc im ca ch bn v vng mi: - Vn mang nhng nhc im ca ch bn v vng c in - p dng ch bn v vng mi mang li nhng li ch nht nh cho cc nc nh Anh lm chnh ph Anh lm dng quyn pht hnh Bng Anh khin ng Bng Anh lin tc b khng hong v mt uy tn Nhng n lc nhm quay tr li vi thi bn v vng sau Th chin I khng c qun l ng cch vi vic ti p dng t l trao i nh thi trc chin tranh mt s nc mc cho c s xut hin ca lm pht, t l trao i thp hn nhng nc khc v s km hm nhng c ch iu chnh cn thit. Theo cc nh nghin cu th y l bc li ca h thng tin t TBCN: s lin kt gia vng v tin giy tr nn lng lo, trong ch bn v vng gin tip ngi ta thy s xut hin ca hin tng lm pht. 5. S sp ca ch bn v vng mi Cuc khng hong kinh t th gii 1929-1933 lm cho hng ngn ngn hng b ph sn v hng lot ngn hng ri vo th khng hong, dn ti tm l lo s ca cng chng, ln sng i tin giy ly vng dng ln o t khin cc ngn hng khng cn vng p ng nhu cu chuyn i. Nhng nc gi nhiu GBP (ng u l Php) dng GBP sn vng ca Anh lm cho d tr vng ca Anh cn dn. n ngy 21/09/1931, Ngn hng Anh phi nh ch i tin giy ly vng, tuyn b chm dt ch bn v vng thoi. Khng sn c vng ca Anh, cc nc chuyn sang sn vng ca M. Ch trong mt thi gian ngn, M mt lun 20% d tr vng, M phi tuyn b chm dt ch bn v vng vo nm 1933. V cc quc gia khc cng ln lt buc phi t b n trong thi gian i khng hong nh Thy in nm 1929, B vo thng 3/1935, Php, H Lan, Thy S vo thng 10/1936 Ngay t khi ra i, ch bn v vng mi bc l tnh cht khng n nh nn khi cuc i khng hong kinh t th gii 1929-1933 bng n tht s ph sp h thng tin t da trn bn v vng thoi v bn v hi oi vng. n y, ch bn v vng mi hon ton sp di mi hnh thc.