Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

PHP QUAY V PHP I XNG TM

I. KIN THC CN NH: 1. Php quay: Trong mt phng cho mt im O c nh v gc lng gic khng i. Php

bin hnh bin im O thnh O, bin mi im M khc O thnh im M sao cho OM = OM v (OM,OM) = c gi l php quay tm O v gc quay l . 2. Php quay l mt php di hnh. 3. Php i xng tm: Php i xng qua im O l mt php bin hnh bin mi im M thnh im M i xng vi M qua O, c nghaur u uu r l: u u uu u r
OM + OM ' = 0 4. Biu thc ta : Trong mt phng Oxy cho I(a;b). Nu php i xng tm I bin im M(x;y) x ' = 2a x thnh im M(x;y) th : y ' = 2b y II. CC DNG BI TP C BN V PHT TRIN: Dng 1: XC NH NH CA MT PHP I XNG TM TRONG MT PHNG TA

Phng php: S dng biu thc ta ca php i xng tm, t phng trnh ca hnh cho suy ra phng trnh nh ca hnh cn tm. Bi tp v d: Bi 1: Trong mt phng ta Oxy, cho php i xng tm I(1;2). Php i xng tm I bin ng thng : x y + 3 = 0 thnh ng thng ' . Hy xc nh phng trnh ca ' . Bi 2: Trong mt phng ta Oxy, cho php i xng tm I(-2;3). Php i xng tm I bin ng ' ' trn ( ) : (x-2)2 + (y+4)2 = 16 thnh ng trn ( ) . Hy xc nh phng trnh ca ( ) .
Dng 2: DNG PHP QUAY, PHP I XNG TM GII MT S BI TON CHNG MINH Phng php: Xc nh php quay; php i xng tm , thit lp mi quan h gia cc yu t cn chng minh . Bi tp v d: B Bi 3: Cho hai tam gic vung cn OAB v OAB c chung nh O sao cho O nm trn on thng AB v nm ngoi on AB ( hnh bn). A Gi G v G ln lt l trng tm ca cc tam gic OAA v OBB. Chng minh GOG ln lt l trng tm cc tam gic vung cn. Bi 4: Hnh bnh hnh MNPQ ni tip trong hnh bnh hnh ABCD (M AB, N BC, P CD, Q DA). Chng minh rng hai hnh bnh hnh c cng tm. A B Dng 3: DNG PHP QUAY, PHP I XNG TM GII O MT S BI TON TM TP HP IM

Phng php: Xc nh php quay, php i xng tm cho php tm to nh ca im cn tm, tp hp im qua php quay, php i xng tm . T s di chuyn ca to nh suy ra tp hp im cn tm.

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Bi tp v d: Bi 5: Cho na ng trn ng knh AB. im C chuyn ng trn na ng trn. Tm tp hp cc im I trn tia AC sao cho AI = BC. Bi 6: Cho im C thay i trn ng trn c ng knh AOB c nh. Trn tia AC ly im P sao cho AC = CP. a) Tm tp hp cc im Q l nh ca hnh bnh hnh c hai cnh PA, PB. b) Tm tp hp cc im R l nh ca hnh bnh hnh m c hai cnh AB, AP.
Dng 4: DNG PHP QUAY, PHP I XNG TM GII MT S BI TON DNG HNH

Phng php: Da vo cc yu t c nh, i lng khng i tm gc quay, tm i xng, t xc nh to nh ca hnh cn dng suy ra cch dng. Bi tp v d: Bi 7: Dng hnh vung ABCD bit ba im, tm hnh vung v hai im M AB, N BC. Bi 8: Qua im A l giao im cahai ng trn dng ng thng d ct hai ng trn thnh hai dy cung bng nhau. BI TP: Bi 9: Trong mt phng vi h ta Oxy cho php i xng tm I(2;-2), php i xng tm I bin ' ' ng trn ( ) : (x-2)2 + (y+5)2 =16 thnh ng trn ( ) . Hy xc nh phng trnh ( ) . Bi 10: Trong mt phng vi h ta Oxy. Cho php i xng tm I(4;-3), php i xng tm I bin (P): y = x2 2x +1 thnh parabol (P). Hy xc nh phng trnh ca (P). Bi 11: Cho ba ng trn bng nhau (O1;R), (O2;R), (O3;R) i mt tip xc nhau. (O1) tip xc (O2) ti A, (O2) tip xc (O3) ti B, (O3) tip xc (O1) ti C. Gi M1=A(M), M2=B(M1), M3=C(M2). Chng minh rng nu M (01;R) th M3 l im i xng vi M qua O1. Bi 12: T cc cnh ca ABC, dng ra ngoi n cc tam gic u ABC 1, BCA1, CAB1. Chng minh cc on thng AA1, BB1,CC1 bng nhau v ng qui. Bi 13: Trong ABC, tm im M tng MA + MB + MC nh nht. Bi 14: Cho A, B c nh trn ng trn (O;R). Dng tip tuyn vi ng trn sao cho khong cch t A ti tip tuyn bng khong cch t A ti ng vung gc k t B ti tip tuyn.

HAI HNH BNG NHAU

I. KIN THC CN NH:

1. nh l: Nu ABC v ABC l hai tam gic bng nhau th c php di hnh bin tam gic ABC thnh tam gic ABC. 2. Hai hnh gi l bng nhau nu c php di hnh bin hnh ny thnh hnh kia. 3. Nu hnh H1 bng hnh H2 v hnh H2 bng hnh H3 th hnh H1 bng hnh H3. II. CC DNG BI TP C BN V PHT TRIN:
Dng 1: CHNG MINH HAI HNH BNG NHAU

Phng php: - Thc hin mt php di hnh thch hp.

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

S dng cc tnh cht ca php di hnh gii quyt cc yu cu bi ton. Bi tp v d: Bi 1: Hnh H1 gm ba ng trn (O;r1), (O;r2), (O;r3) i mt tip xc ngoi vi nhau. Hnh H2 gm ba ng trn (I1;r1), (I2;r2), (I3;r3) i mt tip xc ngoi vi nhau. Chng t rng hai hnh H 1 v H2 bng nhau. Bi 2: Chng minh rng nu ba trung tuyn ca tam gic ABC ln lt bng ba trung tuyn ca tam gic ABC th hai tam gic bng nhau.
Dng 2: CHNG MINH HAI HNH BNG NHAU TRONG MT PHNG TA

Phng php: S dng biu thc ta ca php di hnh ( php i xng trc, php i xng tm, php tnh tin, php quay), t phng trnh ca hnh cho, suy ra nh ca hnh cn tm. Bi tp v d: Bi 3: Trong h trc ta vung gc Oxy cho hai parabol(P) v (P) ln lt c phng trnh y=2007x2 v y=2007x2+2008x. Chng minh rng hai parabol bng nhau. Bi 4: Cho hai ng trn (C ) v (C ) ln lt c phng trnh: (x-1)2 + (y-3)2 = 9; (x+1)2 + (y-2)2 = 9 Chng minh rng hai ng trn bng nhau.
Dng3: TM TP HP IM

Phng php: Nu c mt php di hnh f xc nh , bin mt im M di ng thnh mt im M v nu ta tm c tp hp (H) ca cc im M th tp hp cc im M l nh ca H qua php di hnh f. Bi tp v d: Bi 5: Hnh bnh hnh ABCD c cnh AB c nh v c ng cho AC=m khng i. Hy tm tp hp cc nh D ca hnh bnh hnh . Bi 6: Cho hnh vung ABCD c tm I. Trn tia BC ly im E sao cho BE = AI. a) Xc nh php di hnh bin A thnh B v I thnh E. b) Dng nh ca hnh vung ABCD trong php di hnh y.
BI TP: Bi 7: Cho hai ng elip (E) v (E) ln lt c phng trnh:
x2 y 2 + =1 9 4 x2 y 2 + =1 4 9

Chng minh rng hai elip (E) v (E) bng nhau. Bi 8: Chng minh rng nu ba ng cao ca tam gic ABC ln lt bng ba ng cao ca tam gic ABC th hai tam gic ny bng nhau. Bi 9: Cho tam gic ABC v D, E, F ln lt l trung im cc cnh BC, CA, AB. T mt im K ty ta gi cc im i xng ca K ln lt qua tm D, E, F l M, N, P. Chng minh rng hai tam gic ABC v MNP bng nhau.

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Bi 10: Trong mt phng Oxy, cho php di hnh f bin im M c ta (x;y) thnh im M =
1 x ' = ( x + 3 y) 2 f(M) c ta (x;y) tha mn h thc: y ' = 1 ( 3 x + y ) 2

Tm nh ca ng trn ( C) c phng trnh : x2 + y2 - 2x + 4y 31 = 0 qua php di hnh f cho trn. Bi 11: Cho hai t gic li ABCD v ABCD c tam gic ABC bng tam gic ABC v tam gic ACD bng tam gic ACD. Hai t gic ny c phi hai hnh bng nhau khng? Bi 12: Hy dng mt hnh vung c bn nh nm trn bn cnh ca mt hnh bnh hnh cho trc.

PHP V T
I. KIN THC CN NH: 1. nh ngha: Cho im O c nh v mt s k khng i, k 0 . Php bin hnh bin mi u uu u ur uu r uu im M thnh im M sao cho OM ' = kOM c gi l php v t tm O t s k. K hiu V(O;k). 2. Tnh cht: u u ur uuu uu uu r Nu php v t t s k bin hai im M v N thnh hai im M v N th M ' N ' = k MN v M ' N ' = k .MN Php v t bin ba im thng hng thnh ba im thng hng v khng lm thay i v tr ca ba im thng hng . Nh vy: php v t t s k bin ng thng thnh ng thng song song (hoc trng) vi ng thng , bin tia thnh tia, bin on thng thnh on thng m di c nhn ln vi k , bin tam gic thnh tam gic ng dng vi t s ng dng l k , bin gc thnh gc bng n. Php v t t s k bin ng trn c bn knh R thnh ng trn c bn knh k R. 3. Php v t tm O bin ng trn ny thnh ng trn kia th O c gi l tm v t ca hai ng trn . Nu php v t c t s dng th O gi l tm v t ngoi, nu php v t c t s m th im O gi l tm v t trong. CC DNG BI TP C BN V PHT TRIN:
Dng 1: DNG PHP V T CHNG MINH MT S BI TON.

II.

Phng php: Xc lp php v t ( tm v t s k) tm mi lin h gia cc yu t cn chng minh. Bi tp v d: Bi 1: Cho hai ng trn (O) v (O) c bn knh khc nhau, tip xc ngoi vi nhau ti A. Mt ng trn (O) thay i, lun tip xc ngoi vi (O) v (O) ln lt ti B v C. Chng minh rng ng thng BC lun i qua mt im c nh.

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Bi 2: Cho tam gic ABC v A, B, C ln lt l trung im ca cc cnh BC, CA, AB . Gi G l trng tm ca tam gic ABC, O l tm ca ng trn ngoi tip tam gic ABC v H l trc tm tam gic ABC. Chng minh rng ba im G, O, H thng hng.
Dng :DNG PHP V T GII MT S BI TON DNG HNH.

Phng php: Da vo cc yu t c nh, i lng khng i tm ra tm v t s v t, t xc nh nh ca hnh cn dng suy ra hnh cn dng. Bi tp v d: Bi 3: Cho hai ng trn (O) v (O) ct nhau ti A v B. Hy dng qua A mt ng thng d ct (O) ti M v ct (O) ti N sao cho M l trung im ca AN. Bi 4: Cho gc nhn xOy v mt im A nm trong gc . Hy dng ng trn i qua A v ng thi tip xc vi hai cnh Ox v Oy.
Dng 3:DNG PHP V T GII MT S BI TON TM TP HP IM.

Phng php: Xc nh php v t cho php tm nh ca im cn tm, tp hp im qua php v t . T s di chuyn ca to nh, suy ra tp hp im cn tm. Bi tp v d: Bi 5: Cho ng trn (O;R) v im I c nh khc O. Mt im m thay i trn ng trn. Tia phn gic ca gc MOI ct IM ti N. Tm qu tch im N. Bi 6: Cho gc xOy c nh. Trn tia Oy ly mt im A c nh v trn tia Ox c mt im B chuyn ng. Tm tp hp trng tm G ca tam gic OAB.
Dng 4: XC NH NH CA PHP V T TRONG MT PHNG TA .

Phng php: - S dng biu thc ta sau: M(x;y), M(x;y), I(a;b) Gi s im M l nh ca imu ur quau u v t V tm I, t s k. Khi M php uu ur
IM ' = k IM x ' = kx + (1 k )a y ' = ky + (1 k )b

Bi tp v d: Bi 7: Trong mt phng ta Oxy cho ng thng c phng trnh : 2x +y 1 = 0 Hy vit phng trnh ng thng l nh ca ng thng cho qua php v t tm l gc ta v t s v t k=3. Bi 8: Trong mt phng ta Oxy cho parabol (P) c phng trnh : y = x2 + 4x Hy vit phng trnh parabol l nh ca (P) cho qua php v t tm I(1;2), t s k=2.
BI TP: Bi 9: Hy xc nh php v t trong mi trng hp sau: a) Bit tm v t, bit mt im A v nh A ca n.

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim AB = k v cnh BC = m cho trc. AC

b) Bit hai im A, B v hai nh tng ng ca chng l A v B.

Bi 10: Dng tam gic ABC bit A = 600 v bit

Bi 11: Tm tp hp cc trng tm G ca tam gic ABC cn ti A c AB c nh. Bi 12: Cho hnh thang ABCD c AB//CD v AD=a, DC=b, cn A v B l hai nh c nh. Gi I l giao im hai ng cho. a) Tm tp hp cc im C khi D thay i. b) Tm tp hp cc im I khi C v D thay i. Bi 13: Hy dng mt hnh vung c hai nh nm trn mt na ng trn cho trc v hai nh cn li nm trn ng knh ca na ng trn o.

( x 1) Bi 14: Trong mt phng ta Oxy cho elip (E) c phng trnh :

4

y2 =1 9

Hy tm phng trnh ca (E) l nh ca (E) qua php v t tm O (gc ta ), t s k = 2. PHP NG DNG I. KIN THC CN NH: 1. nh ngha: Php bin hnh F gi l php ng dng vi t s k (k > 0) nu vi hai im bt k M, N v nh M, N ca chng, ta c MN= k.MN 2. Tnh cht: Mi php ng dng F t s k u l hp thnh ca mt php v t V t s k v mt php di hnh D. Php ng dng bin ba im thng hng thnh ba im thng hng ( v khng lm thay i th t ba im ), bin ng thng thnh ng thng , bin tia thnh tia, bin on thng thnh on thng m di c nhn ln vi k ( k l t s php ng dng ), bin tam gic thnh tam gic ng dng vi t s k, bin ng trn c bn knh R thnh ng trn c bn knh kR, bin gc thnh gc bng n. 3. Hai hnh c gi l ng dng vi nhau nu c php ng dng bin hnh ny thnh hnh kia. CC DNG BI TP C BN V PHT TRIN:
Dng 1: DNG PHP NG DNG GII MT S BI TON CHNG MINH

II.

Phng php: - Thc hin php ng dng thch hp ( t s ng dng) - S dng cc tnh cht ca php ng dng gii quyt yu cu ca bi ton. Bi tp v d: Bi 1: Chng minh rng nu php ng dng F bin tam gic ABC thnh tam gic ABC th trng tm, trc tm, tm ng trn ngoi tip tam gic ABC ln lt bin thnh trng tm, trc tm, tm ng trn ngoi tip tam gic ABC. Bi 2: Chng minh rng hai ng trn bt k l hai hnh ng dng .
Dng 2:DNG PHP NG DNG GII MT S BI TON DNG HNH

Phng php:

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Xc nh php ng dng (tm t s ng dng) tm nh ca im cn tm. T s di chuyn ca to nh, suy ra tp hp cc im cn tm. Bi tp v d: Bi 3: Dng tam gic ABC nu bit hai gc B = , C = v mt trong cc yu t sau: a) ng cao AH: b) ng trung tuyn AM=m; c) Bn knh R ca ng trn ngoi tip. Bi 4: Dng tam gic BAC vung cn ti A, c C l mt im cho trc cn hai nh A, B ln lt thuc hai ng thng a, b song song vi nhau cho trc.
Dng 3: XC NH NH CA PHP NG DNG TRONG MT PHNG TA

Phng php: Do mi php ng dng l hp thnh ca php v t V v php di hnh D, do vy ta: + S dng biu thc ta ca php v t. + S dng biu thc ta ca php di hnh. Bi tp v d: Bi 5: Trong h trc ta Oxy. Xt php bin hnh f cho ng vi mi im M(x;y), ta xc nh mt im M(3x;-3y) a) Chng minh f l php ng dng . b) Tm nh ca tam gic ABC qua php ng dng f, bit A(3;4), B(-4;2), C(2;4). Bi 6: Trong mt phng Oxy cho hai tam gic ABC v ABC ng dng c ta cc nh l A(0;0), B(0;2), C(4;0) v A(3;8), B(0;5), C(9;2). Hy xc nh phng trnh ca php ng dng f sao cho f(A) = A, f(B) = B, f(C) = C.
BI TP: Bi 7: Cho tam gic ABC vung ti A, AH l ng cao k t A xung BC (H BC). Chng minh rng c mt php ng dng bin tam gic HBA thnh tam gic ABC. Bi 8: Cho tam gic ABC vung ti B, BE l ng cao k t B xung AC (E AC). Chng minh rng c mt php ng dng bin tam gic AEB thnh tam gic BEC. Bi 9: Cho hai tam gic ABC v ABC ng dng vi nhau theo t s
A' B ' B 'C ' C ' A ' = = = 2. AB BC CA

Hy xc nh php ng dng bin tam gic ABC thnh tam gic ABC. Bi 10: Trn hai ng trn (O;R) v (O;R) cho trc ta ln lt ly hai im A, A. Cho A di ng trn ng trn (O;R). Tm tp hp cc im M l trung im ca on AA. Bi 11: Cho hai ng trn (O;R) v (O;R) ngoi nhau. Hy xc nh php ng dng bin ng trn ny thnh ng trn kia. Bi 12:

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Trong h trc ta Oxy. Xt php bin hnh f cho ng vi mi im M(x;y), ta xc nh im M(2x+1;2y) a) Chng minh f l php ng dng . b) Tm phng trnh ca ng trn (C) qua php ng dng f bit (C) c phng trnh : (x -1)2 + (y +2)2 = 9

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Chng II: NG THNG V MT PHNG TRONG KHNG GIANQUAN H SONG SONG

I CNG V NG THNG V MT PHNG I.KIN THC CN NH: 1. Mn hc nghin cu cc tnh cht ca nhng hnh m cc im ca n c th khng nm trong cng mt mt phng gi l hnh hc khng gian. 2. Mt s tnh cht ca hnh hc khng gian: a) Tnh cht tha nhn: 1/ C mt v ch mt ng thng i qua hai im phn bit cho trc. 2/ C mt v ch mt mt phng i qua ba im khng thng hng cho trc. 3/ Tn ti bn im khng cng nm trn mt mt phng. 4/ Nu hai mt phng phn bit c mt im chung th chng c mt ng thng chung duy nht cha tt c cc im chung ca mt phng . 5/ Trn mi mt phng, cc kt qu bit trong hnh hc phng u ng. b) nh l: Nu mt ng thng i qua hai im phn bit ca mt mt phng th mi im ca ng thng u nm trong mt phng . 3.iu kin xc nh mt phng: Mt mt phng c xc nh nu bit n i qua ba im khng thng hng. 4. nh ngha: Hnh gm n tam gic SA1A2, SA2A3, , SAnA1 v a gic A1A2An gi l hnh chp v c k hiu l SA1A2An. II. CC DNG BI TP C BN V PHT TRIN:
Dng 1:XC NH GIAO IM CA NG THNG V MT PHNG

Phng php: Mun tm giao im ca ng thng d v mt phng ( ) , ngi ta thng kho lo chn mt mt phng ph (P) cha d sao cho giao tuyn ca (P) v ( ) d xc nh. Trong mt phng ph (P) ny, ng thng d ct ti A (nu c), chnh l giao im cn tm. Bi tp v d: Bi 1: Cho bn im A, B, C, D khng ng phng. Gi M, N ln lt l trung im ca AC v BC. Trn on ng BD ly im P sao cho BP = 2PD. Tm giao im ca ng thng C D vi mt phng (MNP). Bi 2: Cho hnh bnh hnh ABCD nm trong (P) v mt im S nm ngoi (P). Gi M l im nm gia S v A; N l im nm gia S v B; giao im ca hai ng thng AC v BD l O. Tm giao im ca SO v mt phng (CMN).
Dng 2:XC NH GIAO TUYN CA HAI MT PHNG

Bin son: Trn Vn Hng mn Ton

Gio vin Trng THPT Nguyn Bnh Khim

Phng php: Mun tm giao tuyn ca hai mt phng no , chng ta cn tm hai im chung ca chng. Giao tuyn cn tm l ng thng i qua hai im chung . Bi tp v d: Bi 3: Cho hnh chp SABCD. Gi M l mt im trong ca tam gic SCD. Tm giao tuyn ca hai mt phng (SBM) v (SAC). Bi 4: Cho bn im A, B, C, D khng ng phng. Gi M, N ln lt l trung im ca AD v BC. a) Tm giao tuyn ca hai mt phng (MBC) v (NAD) b) Gi P, Q l hai im ln lt trn hai on AB v AC. Tm giao tuyn ca hai mt phng (MBC) v (DPQ)
Dng 3:XC NH THIT DIN CA HNH CHP B CT BI MT PHNG

Phng php: xc nh thit din ca mt mt phng no vi mt hnh chp no ta tm cc on giao tuyn ca mt phng vi cc mt ca hnh chp, khi thit din tm c l mt a gic. Bi tp v d: Bi 5: Cho hnh chp t gic SABCD. Ba im A, B, C ln lt nm trn ba cnh SA, SB, SC khng trng vi S, A, B, C. Xc nh thit din ca hnh chp khi ct bi mt phng (ABC) Bi 6: Cho hnh chp SABCD c y ABCD l mt hnh bnh hnh. Trong mt phng (ABCD) v ng thng d i qua A v khng song song vi cc cnh ca hnh bnh hnh. Gi M l mt im nm trn cnh SC. Tm thit din ca hnh chp ct bi mt phng (d, M).
Dng 4: TON CHNG MINH BA IM THNG HNG, BA NG THNG NG QUY

Phng php: chng minh ba im thng hng ta chng t rng ba im l nhng im chung ca hai mt phng phn bit. chng minh ba ng thng ng quy, ta chng minh cho ba ng thng khng ng phng v i mt ct nhau hoc ta chng minh hai ng thng ty trong ba ng thng cho ct nhau ti mt im m im l duy nht.