Ti nguyn rng v nguyn nhn suy thoi rng trn th gii Ch nht, 13 Thng 6 2010 12:54

Ti nguyn sinh vt l ngun sng chnh ca loi ngi, nn tng ca mi nn vn minh trong lch s pht trin ca nhn loi. Ti nguyn sinh vt c gi tr cho cuc sng ca con ngi l rng v cc ng vt hoang d sng trong rng, l cc ngun li thy sn cha trong cc sng, h, ng rung, c bit tim tng trong cc bin v i dng. Rng l yu t quan trng nht ca sinh quyn v c ngha ln trong s pht trin kinh t x hi, sinh thi v mi trng. Trn thc t rng c lch s pht trin lu di nhng nhng hiu bit v rng ch mi thc s c c t th k th XIX. Theo quan im hc thuyt sinh thi hc, rng c xem l h sinh thi in hnh trong sinh quyn (Tansley, 1935; Vili, 1957; Odum, 1966). Rng l s thng nht trong mi quan h bin chng gia sinh vt trong thc vt vi cc loi cy g gi vai tr ch o, t v mi trng. Rng l dng c trng v tiu biu nht ca tt c cc h sinh thi trn cn, ng thi cng l i tng tc ng sm nht v mnh nht ca con ngi. Vic hnh thnh cc kiu rng c lin quan cht ch gia s hnh thnh cc thm thc vt t nhin vi vng a l v iu kin kh hu. Trong mi kiu rng c hnh thnh th kh hu, t ai v m s xc nh thnh phn cu trc v tim nng pht trin ca thm thc vt rng.. Cc kiu thm thc vt rng quan trng trn th gii l: Rng l kim (rng Taiga) vng n i c thnh phn kh ng nht, phn b ch yu Bc M, Chu u, Bc Trung Quc v mt s vng ni cao nhit i. Kiu rng ny c nng sut thp hn vng nhit i. Rng rng l n i phn b vng thp hn v gn vng nhit i hn, ch yu ng Bc M, Nam M, Chu u, mt phn Trung Quc, Nht Bn, Australia. Rng ma nhit i c a dng sinh hc cao nht. Phn b ch yu vng xch o thuc lu vc sng Amazone (Nam M), sng Congo (Chu Phi), n , Malaysia. Trong di rng n - Malaysia c s a dng sinh hc trn mt n v din tch l cao nht, c ti 2.500 10.000 loi thc vt trong mt khu vc hp v c ti 7 tng cy vi cc loi cy qu nh lim (Erythrophleum sp), g (Sindora sp), ch ch (Shorea chinensis), lt (Chukrasia sp). Do c s bin i phc

tp v ch ma, gi ma v nhit , rng nhit i thng rt phc tp c v thnh phn loi v cu trc ca rng. Da vo chc nng c bn m thc cht l da vo tnh cht v mc ch s dng, rng c chia thnh 3 loi chnh nh sau: + Rng phng h c s dng cho mc ch bo v ngun nc, bo v t, chng xi mn, hn ch thin tai, iu ha kh hu, bo v mi trng. Rng phng h li c chia thnh 3 loi l rng phng h u ngun, rng phng h chng ct bay, rng phng h chn sng ven bin. + Rng c dng c s dng cho cc mc ch c bit nh bo tn thin nhin, mu chun h sinh thi, bo tn ngun gen ng thc vt rng, phc v cho cng tc nghin cu khoa hc, bo v di tch lch s, vn ha v danh lam thng cnh cho ngh ngi du lch. Rng c dng bao gm cc vn quc gia, cc khu bo tn thin nhin, cc khu vn ha - lch s v mi trng. + Rng sn xut bao gm cc loi rng s dng sn xut kinh doanh g, lm c sn rng, ng vt rng v kt hp bo v mi trng. S suy gim din tch rng v suy thoi rng. Theo ti liu mi cng b ca Qu bo v ng vt hoang d (WWF, 1998), trong thi gian 30 nm (1960 1990) che ph rng trn ton th gii gim i gn 13%, tc din tch rng gim i t 37 triu km2 xung 32 triu km2, vi tc gim trung bnh 160.000km2/nm. S mt rng ln nht xy ra cc vng nhit i, Amazone (Braxin) trung bnh mi nm rng b thu hp 19.000km2 trong sut hn 20 nm qua. Bn loi rng b hy dit kh ln l rng hn hp v rng n i l rng 60%, rng l kim khong 30%, rng m nhit i khong 45% v rng kh nhit i ln n khong 70%. Chu l ni mt rng nguyn sinh ln nht, khong 70%. C nhiu nguyn nhn dn n lm mt rng trn th gii, tp trung ch yu vo cc nhm nguyn nhn sau y: - M rng din tch t nng nghip p ng nhu cu sn xut lng thc, trong nhng ngi sn xut nh du canh l nguyn nhn quan trng nht. Rowe (1992) cho rng, c n 60% rng nhit i b cht ph hng nm l do nguyn nhn ny. Hin nay m rng din tch nng nghip Chu v Chu Phi ang xy ra vi tc mnh hn so vi Chu M La Tinh. - Nhu cu ly ci: Cht ph rng cho nhu cu ly ci t cng l nguyn nhn quan trng lm cn kit ti nguyn rng nhiu vng. Lng g s dng lm cht t trn th gii tng t 600 triu m3 vo nm 1963 ln 1.300 triu m3 vo nm

1983. Hin nay vn cn khong 1,5 t ngi ch yu da vo ngun g ci cho nu n. Ring Chu Phi c 180 triu ngi thiu ci un. - Chn th gia sc: S chn th tru b v cc gia sc khc i hi phi m rng cc ng c cng l nguyn nhn lm gim din tch rng. Chu M La Tinh, c khong 35% rng b cht ph do nhng ngi sn xut nng nghip nh. Phn cn li do chn th sc vt. Ring Nam M vic m rng din tch ng c vi tc 20 nghn km2/nm trong giai on 1950 1980. Cn Braxin, khong 3/4 din tch rng b ph hy vng Amazone n 1980 c lin quan trc tip n vic nui b. - Khai thc g v cc sn phm rng: Vic y mnh khai thc g cng nh cc ti nguyn rng khc cho pht trin kinh t v xut khu cng l nguyn nhn dn n lm tng tc ph rng nhiu nc. Hin nay vic bun bn g xy ra mnh m vng ng Nam , chim n gn 50% lng g bun bn trn th gii. V d, Malaisia rng nguyn sinh che ph gn nh ton b t nc vo nm 1990, n nm 1960 c trn 1/2 din tch rng b khai thc g cho xut khu. Cn Philippine, n nm 1980 rng b ph hy khong 2/3 din tch, trong khai thc g cho xut khu chim mt phn ln. - Ph rng trng cy cng nghip v cy c sn; nhiu din tch rng trn th gii b cht ph ly t trng cy cng nghip v cc cy c sn phc v cho kinh doanh. Mc ch l thu c li nhun cao m khng quan tm n lnh vc mi trng. Thi Lan, mt din tch ln rng b cht ph trng sn xut khu, hoc trng cca sn xut scla. Pru, nhn dn ph rng trng cca; din tch trng cca c tnh chim 1/10 din tch rng ca Pru. Cc cy cng nghip nh cao su, c du cng thay th nhiu vng rng nguyn sinh cc vng i thp ca Malaisia v nhiu nc khc. - Chy rng: Chy rng l nguyn nhn kh ph bin cc nc trn th giI v c kh nng lm mt rng mt cch nhanh chng. V d, nm 1977 xy ra chy rng nhiu nc thuc Chu u, Chu v Chu M. Ch tnh ring Indonesia trong mt t chy rng (nm 1977) thiu hy gn 1 triu ha rng. Cn M, trong nm 2000 c 2,16 triu ha rng b chy. Ngoi ra cn c nhiu nguyn nhn khc cng trc tip hoc gin tiplm tng qu trnh ph rng trn th gii. l cc chnh sch qun l rng, chnh sh t ai, chnh sch v di c, nh c v cc chnh sch kinh t x hi khc. Cc d n pht trin kinh t x hi nh xy dng ng giao thng, cc cng trnh

thy in, cc khu dn c hoc khu cng nghip cng lm gia tng ng k tc mt rng nhiu ni trn th gii. 2. nguyen tac phat trien ben vung # V nguyn tc, pht trin bn vng l qu trnh vn hnh ng thi ba bnh din pht trin: kinh t tng trng bn vng, x hi thnh vng, cng bng, n nh, vn ha a dng v mi trng c trong lnh, ti nguyn c duy tr bn vng. Do vy, mt h thng hon chnh cc nguyn tc o c cho pht trin bn vng phi bao gm cc nguyn tc pht trin bn vng trong c ba th chn king kinh t, x hi, mi trng nu trn. # Nghin cu cc nguyn tc pht trin bn vng l mt lnh vc nghin cu m, ai cng c th tham gia, kt qu nghin cu lin tc c gii thiu; vic in n pht hnh chng tun th theo cc th tc, nguyn tc chung. Gi tr khoa hc ca cc cng trnh nghin cu y nhn chung l rt ng knh n. Tuy nhin, gi tr thc tin ca n phi ph thuc vo vic n c x hi chp nhn mc no. Trong gii khoa hc quc t, c mt tiu ch nh gi cng trnh khoa hc, l s ln cng trnh c trch dn trong cc n phm khoa hc quc t khc. Ngoi ra, trong lnh vc nghin cu pht trin bn vng, tc gi cho rng mt h thng cc nguyn tc o c v pht trin bn vng ch c xem l c x hi chp nhn tm v m, khi n c thng qua ti cc hi ngh quc t ln, c bit l hi ngh thng nh, c s tham gia, khng nh v cam kt cng thc hin ca nhng nh lnh o c thm quyn ca cc Chnh ph, quc gia. Pht trin x hi bn vng Nh x hi hc ngi M James Coleman (1926 - 95) phn bit ba loi vn: vn vt th l kt qu ca nhng bin i trong con ngi cu thnh ti ngh v kh nng thao tc, v vn x hi. Theo Coleman, "vn x hi" c ba c tnh. Th nht, n ty thuc vo mc cc thnh vin trong x hi tin cy nhau. Ni cch khc, n ty thuc vo ngha v m mi ngi t thc, v k vng ca ngi ny ngi khc. Th hai, n c gi tr v n "gi ghm" nhng lin h x hi, v nhng lin h ny mang c tnh ca knh truyn thng. Ni r hn: qua lin h tip xc vi hng xm, bn b, mi ngi c th thu thp nhiu thng tin hu ch cho cuc sng, thay th phn no nhng phng tin truyn thng nh sch bo, truyn thanh, truyn hnh. Th ba, vn x hi cng ln nu x hi cng c nhiu l thi (nht l nhng l thi m ngi no khng tun theo s b trng pht).

Chi tit hn, Coleman phn bit vn x hi trong gia nh v vn x hi trong cng ng. Trong mi gia nh, con ci c th lnh hi vn ti chnh, vn con ngi, v vn x hi trong gia nh. Vn ti chnh l do ca ci v thu nhp gia nh. Loi vn ny l mt ngun lc vt cht cho cc em: sch v cn thit, ni ngi hc thoi mi, v tin bc ng ph nhng nhu cu thng nht. Vn con ngi l phn nh trnh vn ha ca cha m, cho con ci mt mi trng hiu bit thng qua hc hnh. Vn x hi (trong gia nh) th khc, n ty thuc vo mc quan tm, thi gi m cha m dnh cho con ci trong nhng sinh hot tr tu. Mt gia nh d giu c (vn ti chnh sung tc), cha m c hc vn cao (vn con ngi nhiu), nhng nu th vi con ci (v qu bn mu sinh chng hn) th s ngho vn x hi trong gia nh. Ni gn, vn x hi trong gia nh ty thuc vo s c mt ca ph huynh, v s quan tm ca h n con ci. Vn x hi trong cng ng cng c mt nh hng quan trng trong s pht trin ca lp tr. Vn ny nm trong lin lc x hi gia ph huynh, v gia ph huynh v cc th ch cng ng. V d, nu cha m hc sinh khng bit nhau, hoc nu gia nh cc em thng thay i ch , th s kh gip nhau theo di s hc hnh, canh chng cc sinh hot ca con em, v v th vn x hi s yu i. i xa hn Coleman, Francis Fukuyama (tc gi quyn "im Tn ca lch s" ni ting) cho rng vn con ngi v vn x hi c nh hng ln nhau. C th, theo ng, vn con ngi c th lm tng vn x hi (ngi c hc s thc hn tm quan trng ca s lu tm n con ci, v ngc li, khi con ci c quan tm th s c gng hc hnh, trau di vn con ngi). Song Fukuyama a thm nhn nh: khng phi loi vn no cng l tt. Vn x hi c th xu (bng ng ti phm chng hn), vn vt th c th xu (v kh lm ti c), vn con ngi c th l xu (tr tu dng ngh ra nhng phng php hnh h, tra tn, dn n dit chng). Nh vy, theo nim vn x hi ca Coleman v Fukuyama v nhiu ngi khc na, pht trin khng ng thi nui dng vn x hi l pht trin khng bn vng. D rng, nh nh kinh t Kenneth Arrow (Nobel 1972) ch r, u im ca vn x hi l n khng cn kit qua s dng, song ci nguy him l loi vn ny d b suy mn nu ng li pht trin l khng ng, v khng th mt sm mt chiu ti to hay vay mn n c. Chnh sch pht trin m ch h ho lm giu (thm ch c ngi cho rng phi chp nhn mc tham no trong giai on tng tc pht trin) s hy hoi tnh cng ng, lm mt s tin cn ln nhau, v do lm suy gim vn x hi. Kh ngh hn, hu nh bt c pht trin kinh t no cng cn nhng lung chy lao ng (dn vng ny i lm vng khc) thng thong, tuy nhin s di c ny s nh hng trc tip (c phn tiu cc) n mi quan h gn b

trong gia nh, v do ti vn x hi. "Pht trin bn vng" i hi s nh i ti u, n khp, gia nhiu din bin x hi v kinh t khc nhau. MI TRNG VI S PHT TRIN BN VNG Mun pht trin bn vng th trong pht trin phi tnh n yu t mi trng. S phn tch ca tc gi theo 3 vn tc ng n mi trng chng ta la chn, xem xt c trn bnh din quc t, quc gia, vng lnh th v tng a phng. Suy cho cng th mi chng ta cn phn u cho mt mi trng trong sch, cho s pht trin bn vng ca c chng ta v cc th h mai sau. Mi trng t nhin v sn xut x hi quan h khng kht, cht ch, tc ng ln nhau trong th cn i thng nht: Mi trng t nhin (bao gm c ti nguyn thin nhin) cung cp nguyn liu v khng gian cho sn xut x hi. S giu ngho ca mi nc ph thuc kh nhiu vo ngun ti nguyn: Rt nhiu quc gia pht trin ch trn c s khai thc ti nguyn xut khu i ly ngoi t, thit b cng ngh hin i,... C th ni, ti nguyn ni ring v mi trng t nhin ni chung (trong c c ti nguyn) c vai tr quyt nh i vi s pht trin bn vng v kinh t - x hi (KT-XH) mi quc gia, vng lnh th, a phng v: Th nht, mi trng khng nhng ch cung cp u vo m cn cha ng u ra cho cc qu trnh sn xut v i sng. Hot ng sn xut l mt qu trnh bt u t vic s dng nguyn, nhin liu, vt t, thit b my mc, t ai, c s vt cht k thut khc, sc lao ng ca con ngi to ra sn phm hng ha. Nhng dng vt cht trn khng phi g khc, m chnh l cc yu t mi trng. Cc hot ng sng cng vy, con ngi ta cng cn c khng kh th, cn c nh , cn c phng tin i li, cn c ch vui chi gii tr, hc tp nng cao hiu bit,... Nhng ci khng g khc l cc yu t mi trng. Nh vy chnh cc yu t mi trng (yu t vt cht k trn - k c sc lao ng) l u vo ca qu trnh sn xut v cc hot ng sng ca con ngi. Hay ni cch khc: Mi trng l u vo ca sn xut v i sng. Tuy nhin, cng phi ni rng mi trng t nhin cng c th l ni gy ra nhiu thm ha cho con ngi (thin tai), v cc thm ha ny s

tng ln nu con ngi gia tng cc hot ng mang tnh tn ph mi trng, gy mt cn bng t nhin. Ngc li mi trng t nhin cng li l ni cha ng, ng ha u ra cc cht thi ca cc qu trnh hot ng sn xut v i sng. Qu trnh sn xut thi ra mi trng rt nhiu cht thi (c kh thi, nc thi, cht thi rn). Trong cc cht thi ny c th c rt nhiu loi c hi lm nhim, suy thoi, hoc gy ra cc s c v mi trng. Qu trnh sinh hot, tiu dng ca x hi loi ngi cng thi ra mi trng rt nhiu cht thi. Nhng cht thi ny nu khng c x l tt cng s gy nhim mi trng nghim trng. Vn y l phi lm th no hn ch c nhiu nht cc cht thi, c bit l cht thi gy nhim, tc ng tiu cc i vi mi trng. Th hai, mi trng lin quan n tnh n nh v bn vng ca s pht trin KT-XH. Pht trin KT-XH l qu trnh nng cao iu kin sng v vt cht v tinh thn ca con ngi qua vic sn xut ra ca ci vt cht, ci tin quan h x hi, nng cao cht lng vn ha. Pht trin l xu th chung ca tng c nhn cng nh ca c loi ngi trong qu trnh sng. Gia mi trng v s pht trin c mi quan h cht ch: Mi trng l a bn v i tng ca s pht trin, cn pht trin l nguyn nhn to nn cc bin i ca mi trng. Trong h thng KT-XH, hng ha c di chuyn t sn xut n lu thng, phn phi v tiu dng cng vi dng lun chuyn ca nguyn liu, nng lng, sn phm, cht thi. Cc thnh phn lun lun tng tc vi cc thnh phn t nhin v x hi ca h thng mi trng ang tn ti trong a bn . Tc ng ca con ngi n mi trng th hin kha cnh c li l ci to mi trng t nhin hoc to ra kinh ph cn thit cho qu trnh ci to , nhng c th gy ra nhim mi trng t nhin hoc nhn to. Mt khc, mi trng t nhin ng thi cng tc ng n s pht trin KT-XH thng qua vic lm suy thoi ngun ti nguyn - i tng ca s pht trin KT-XH hoc gy ra cc thm ha, thin tai i vi cc hot ng KT-XH trong khu vc. cc quc gia c trnh pht trin kinh t khc nhau c cc xu hng gy nhim mi trung khc nhau. V d:

- nhim do d tha: 20% dn s th gii cc nc giu hin s dng 80% ti nguyn v nng lng ca loi ngi. Sn xut cng nghip pht trin mnh, hot ng ca qu nhiu cc phng tin giao thng vn ti to ra mt lng ln cht thi c hi vo mi trng (c bit l kh thi). Hin nay vic c c mua bn hay khng quyn pht thi kh thi gia cc nc ang l ti tranh lun cha ng ng trong cc hi ngh thng nh v mi trng, cc nc giu vn cha thc s t gic chia s ti lc vi cc nc ngho gii quyt nhng vn c lin quan ti mi trng. - nhim do ngho i: Mc d chim ti 80% dn s th gii, song ch s dng 20% ti nguyn v nng lng ca th gii, nhng nhng ngi ngho kh cc nc ngho ch c con ng duy nht l khai thc ti nguyn thin nhin (rng, khong sn, t ai,...) m khng c kh nng hon phc. Din n hp tc - u (ASEM) v mi trng hp vo thng 1/2002 ti Trung Quc cho rng ngho i l thch thc ln nht i vi cng tc bo v mi trng (BVMT) hin nay. Do vy, gii quyt vn mi trng, trc ht cc nc giu phi c trch nhim gip cc nc ngho gii quyt nn ngho i. Nh vy, pht trin, d l giu c hay ngho i u to ra kh nng gy nhim mi trng. Vn y l phi gii quyt hi ha mi quan h gia pht trin v BVMT. pht trin bn vng khng c khai thc qu mc dn ti hy hoi ti nguyn, mi trng; thc hin cc gii php sn xut sch, pht trin sn xut i i vi cc gii php x l mi trng; bo tn cc ngun gen ng vt, thc vt; bo tn a dng sinh hc; khng ngng nng cao nhn thc ca nhn dn v BVMT,... Th ba, mi trng c lin quan ti tng lai ca t nc, dn tc. Nh trn ni, BVMT chnh l gip cho s pht trin kinh t cng nh x hi c bn vng. KT-XH pht trin gip chng ta c iu kin m bo an ninh quc phng, gi vng c lp ch quyn ca dn tc. iu li to iu kin n nh chnh tr x hi KT-XH pht trin. BVMT l vic lm khng ch c ngha hin ti, m quan trng hn, cao c hn l n c ngha cho tng lai. Nu mt s pht trin c mang li nhng li ch kinh t trc mt m khai thc cn kit ti nguyn thin nhin, hy hoi mi trng, lm cho cc th h sau khng cn iu kin pht trin mi mt (c v kinh t, x hi, th cht, tr tu con ngi...), th s pht trin phng c ch g! Nu hm nay th h chng ta khng quan tm ti, khng lm tt cng tc BVMT, lm cho mi trng b hy hoi th trong tng lai, con chu chng ta chc chn s phi gnh chu nhng hu qu ti t.

Nhn thc r iu , trong bi cnh chng ta bc vo thi k cng nghip ha, hin i ha t nc, B Chnh tr Ban Chp hnh Trung ng ng cng sn Vit Nam ra Ch th s 36-CT/TW ngy 25/6/1998 v Tng cng cng tc BVMT trong thi k cng nghip ha, hin i ha t nc. Ngay nhng dng u tin, Ch th nu r: BVMT l mt vn sng cn ca t nc, ca nhn loi; l nhim v c tnh x hi su sc, gn lin vi cuc u tranh xa i gim ngho mi nc, vi cuc u tranh v ha bnh v tin b trn phm vi ton th gii. Nh vy BVMT c ngha ht sc ln lao i vi s nghip pht trin ca t nc. Mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh khng th thc hin c nu chng ta khng lm tt hn na cng tc BVMT. Tuy cn c nhiu kh khn v kinh t, song ng v Nh nc ta c nhiu ch trng, chnh sch tch cc v cng tc BVMT nh: Xy dng h thng php lut v BVMT ngy cng hon thin; xy dng h thng b my qun l nh nc v mi trng t trung ng n a phng; tng cng o to cn b khoa hc k thut v cn b qun l v mi trung; u t nhiu chng trnh, d n pht trin kinh t, x hi c ngha v BVMT, v 26/6/2002, Chnh ph ban hnh Quyt nh s 82/2002/Q-TTg v vic thnh lp, t chc v hot ng ca Qu BVMT Vit Nam. Tuy nhin, trn thc t cng phi tha nhn rng cn nhiu iu bt cp trong cng tc BVMT m chng ta cha lm c: Mi trng vn tng ngy, tng gi b chnh cc hot ng sn xut v sinh hot ca chng ta lm cho nhim nghim trng hn, s pht trin bn vng vn ng trc nhng thch thc ln lao. iu ny i hi mi ngi, mi nh, mi a phng trong c nc phi thng xuyn cng nhau n lc gii quyt, thc hin nghim chnh Lut BVMT. C nh vy chng ta mi c th hy vng vo mt tng lai vi mi trng sng ngy cng trong lnh hn. Pht trin thnh ph bn vng v kinh t v sinh thi Cp nht lc: 10 Thang Sau 2010 3:28:45 CH (VEN) - T ngy 7-9/6 ti TP.HCM, cc chuyn gia v th, cc ch tch thnh ph v quan chc chnh ph cao cp ca 4 nc Vit Nam, Indonesia, Philippines v Lo cng tham d hi tho Eco 2 Cities: Thnh ph sinh thi - thnh ph kinh t. Hi tho ny do Ngn hng Th gii (WB) v UBND TP.HCM phi hp t chc. Eco 2 Cities chnh l sng kin trong Chin lc th ca WB, hng ti pht trin th bn vng v ton din. Eco2 c thit k h tr cc thnh ph quy hoch,

qun l v u t vo h thng th bn vng, mt h thng lin kt, a chc nng v mang li li ch di hn cho ngi dn v ton x hi. Tng trng kinh t l s gia tng ca tng sn phm quc ni (GDP) hoc tng sn lng quc gia (GNP) hoc quy m sn lng quc gia tnh bnh qun trn u ngi (PCI) trong mt thi gian nht nh. Tng trng v pht trin Qui m ca mt nn kinh t th hin bng tng sn phm quc ni (GDP) hoc tng sn phm quc gia (GNP), hoc tng sn phm bnh qun u ngi hoc thu nhp bnh qun u ngi (Per Capita Income, PCI). Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Products, GDP) hay tng sn sn phm trong nc l gi tr tnh bng tin ca tt c sn phm v dch v cui cng c sn xut, to ra trong phm vi mt nn kinh t trong mt thi gian nht nh (thng l mt nm ti chnh). Tng sn phm quc gia (Gross National Products, GNP) l gi tr tnh bng tin ca tt c sn phm v dch v cui cng c to ra bi cng dn mt nc trong mt thi gian nht nh (thng l mt nm). Tng sn phm quc dn bng tng sn phm quc ni cng vi thu nhp rng. Tng sn phm bnh qun u ngi l tng sn phm quc ni chia cho dn s. Tng thu nhp bnh qun u ngi l tng sn phm quc gia chia cho dn s. Tng trng kinh t l s gia tng ca GDP hoc GNP hoc thu nhp bnh qun u ngi trong mt thi gian nht nh. Tng trng kinh t th hin s thay i v lng ca nn kinh t. Tuy vy mt s quc gia, mc bt bnh ng kinh t tng i cao nn mc d thu nhp bnh qun u ngi cao nhng nhiu ngi dn vn sng trong tnh trng ngho kh. Pht trin kinh t mang ni hm rng hn tng trng kinh t. N bao gm tng trng kinh t cng vi nhng thay i v cht ca nn kinh t (nh phc li x hi, tui th, v.v.) v nhng thay i v c cu kinh t (gim t trng ca khu vc s khai, tng t trng ca khu vc ch to v dch v). Pht trin kinh t l mt qu trnh hon thin v mi mt ca nn kinh t bao gm kinh t, x hi, mi trng, th ch trong mt thi gian nht nh nhm m bo rng GDP cao hn ng ngha vi mc hnh phc hn. Mot so bien phap nang cao hieu qua rung voi moi truong

Vic p dng ng lot cc bin php k thut lm sinh trong trng rng thm canh quyt nh n nng sut, cht lng cng nh rt ngn chu k kinh doanh, mang li hiu qu kinh t cho ngi trng rng. Sinh trng ca rng trng chu nh hng rt ln ca ging, lp a, k thut to rng, phn bn, chm sc, vv... T nm 1999 n nm 2002 Trung tm Nghin cu ng dng Khoa hc v Sn xut Lm Nng nghip Qung Ninh thc hin ti: Nghin cu mt s gii php thm canh rng trng g m trn mt s a bn trng im ti Qung Ninh. Trong bi vit ny chng ti nu ln mt s kt qu nghin cu bc u v nh hng ca k thut to rng n sinh trng ca rng trng thm canh g m Qung Ninh. Ngoi vic em ti nguyn kinh t g n vi chng ta, cy rng cn c nhiu li ch quan trng khc: cung cp xy, gi t sau nhng trn ma l. Tuy nhin, tn ph rng ba bi ang din ra khp ni trn th gii v tr thnh vn nn. ngn chn iu ny, ti xin a ra mt s gii php sau. From: NGUYEN XUAN To: Sent: Friday, May 17, 2002 Subject: L phi xanh ca t nc Vit Nam mn yu Knh gi qu ta son, Nh thng l, vi tt c tr tu, kinh nghim v hiu bit, ti knh gi n qu ta son bi vit vi tiu "Bin php gia tng, bo v v duy tr rng ca chng ta". Khng ch ring Vit Nam m nm chu bn b, quc gia no cng c chng trnh "Gia tng, bo v v duy tr rng" hay "Chng trnh l phi xanh", nht l khi tn ph rng ba bi ang din ra khp ni v tr thnh vn nn. ngn chn iu ny, ti xin a ra mt s gii php sau: V mt php l: Tng cng nhn lc, phng tin, pht hin, ngn chn kp thi v chng tr ch ng trc mi hnh vi cn , phn khng ca bn lm tc, u nu g lu. Ngay c khi bn chng dng sng, lu n th chng ta cng t tin ginh th ch ng trn p, chin thng. - Xy dng khung php l bt giam, khi t v truy t vi nhng ai dm ph hoi, t ph rng ba bi v t li trc mt. Mc giam c th t 5 nm n chung thn HUY 3:59 PM

ty theo v tr, cp bc trong x hi, hon cnh sng, ty theo rng bo tn quc gia hay rng ti sinh. CANON - HNG CHNH HNG - BO HNH CHNH HNG - Xy dng khung php l nghim cm cc nhn vin kim lm nhn hi l ca bn u nu g c khai thc rng t do ba bi. - Trang b cho cc nhn vin kim lm cc thit b hin i ngn chn kp thi cc v chy rng do thin nhin (hn hn, sm st), con ngi gy ra... - Tm thi a nhng cnh rng ti sinh vo danh sch bo tn rng quc gia trong mt thi gian di c thi gian pht trin y , a dng cc thm thc vt, loi ng vt. V mt cng ng: - Gio dc cho cng ng a phng. - Da vo chng trnh s phm t cp trung hc tr ln cho n ht bc H. C th gia tng s tit hc i vi nhng ni c ng bo dn tc t ngi. - Chm dt tnh trng t do di c - di canh ba bi tn ti my chc nm nay bng cch qun l cht ch cc ng bo dn tc chuyn sng du canh du mc t trc n nay ti cc a phng. - Phi cng quyt a tr v nguyn qun tt c nhng ngi t do di canh vi kinh ph ly t ngn sch nh nc. - Tuyn dng (bng khen, tin thng...), phc hi cng vic v chc v vi nhng ai can m ng ra t co nhng k cht ph rng ba bi. - i vi nhng ngi du mc, du canh b tr v ch c th h tr mt khon tin sinh sng qua ngy, to cng n vic lm, cung cp mt mnh t canh tc theo quy hoch ca nh nc, ca a phng. V mt vi m v v m: - C nhng chnh sch u tin cho nhng khu vc kh khn v kinh t, gio dc, y t...

- Rt ngn khong cch giu ngho; thnh th v nng thn; ng bng v min ni... - Thng xuyn pht ng chng trnh trng cy gy rng vo cc dp l hi quc gia: 30/4, 2/9, 19/5... Nhng iu trn y khng th trnh khi thiu st, chi tit nn rt mong qu ta son, ban bin tp v bn c lng tnh th li, b qua v gp ph bnh ti ngy cng tin b hn. Nng cao hiu qu qun l rng bng v tinh >>Pht trin rng bn vng ng ph vi bin i kh hu Vit Nam c 3 triu ha rng b suy thoi Trc din bin nhanh v phc tp ca vic xm hi ti nguyn rng, s dng d liu v tinh l mt gii php c rt nhiu nc la chn trin khai song song vi cc phng php qun l truyn thng. Cc Kim lm, thuc Tng cc Lm nghip, B Nng nghip v Pht trin nng thn hp tc vi c quan khng thm Nht Bn (JAXA Japan Aerospace eXploration Agency) xy dng v trin khai d n qun l rng bng d liu v tinh. Theo Cc kim Lm, B Nng nghip v Pht trin nng thn, trc y, qun l rng (o c, phn loi rng, kim sot s pht trin cng nh thay i ca rng di tc ng ca cc hot ng kinh t, x hi), cn b kim lm phi xung a bn, tip cn trc tip ti cc vng rng cn iu tra o c v thu thp thng tin. Cng vic ny i hi rt nhiu thi gian, cng sc v kinh ph, cc thng tin v hin trng rng thng khng c cp nht thng xuyn. iu ny gy nhiu kh khn cho vic qun l rng, c bit khi tnh hnh xm hi ti nguyn rng ang ngy cng din bin nhanh v phc tp nh hin nay. Do c th ngnh lm nghip (din tch rng nhiu, a hnh phc tp) nn c 5 nm tin hnh iu tra rng 1 ln. Tuy nhin, din tch rng b mt (chy, cht) th lun b thng k chm tr, nh hng n qun l, quy honh rng. Vic iu tra rng bng phng php truyn thng cng gp rt nhiu kh khn. thng k ti nguyn rng, ngnh lm nghip phi c cn b kim lm n a bn ly s liu, trc tip kim tra thc t a bn v thng k rng qua ch rng cc a phng i khi s liu khng chun xc.

Mc tiu ca d n hp tc gia Cc Kim lm v JAXA l nng cao kh nng qu l rng cho Vit Nam. Trong d n ny, vi cng ngh khng gian hng u th gii, JAXA ng vai tr cung cp d liu nh v tinh nh MODIS, ALOS, phc v cho vic quan st rng Vit Nam. JAXA cng t chc nhiu kha hun luyn x l nh v tinh cho cc cn b ca Cc Kim lm vi s tr gip ca trng i hc Tokyo, Nht Bn v Vin Cng ngh Chu (Asia Institute of Technology AIT), Thi Lan. Tr li phng vin VOVNews v s hp tc ca JAXA vi Cc kim lm, B Nng nghip v Pht trin nng thn Vit Nam, ng Toro Fukuda, Gim c trung tm quan st v nghin cu tri t thuc JAXA cho bit: Chng ti lun cung cp d liu, nh v tinh mi nht, t nhng cng ngh tin tin ca Nht Bn, cho php quan st rng ca Vit Nam vi phn gii cao, vi phn gii ny c th ly c thng tin, nm bt c tnh hnh, hin trng v rng. Ngoi ra, vic s dng nh v tinh c th tnh ton c sinh khi v tr lng cacbon trong rng. TS Nguyn Ph Hng, Ph Vin trng Vin iu tra quy hoch rng cho bit: T trc ti nay cng tc iu tra nh gi rng ti nc ta mi ch quan tm n tr lng g. Trong bi cnh bin i kh hu hin nay, vic iu tra nh gi tr lng ccbon v sinh khi rng l rt quan trng. Trc mt, chng ti s tp trung nh gi tr lng cacbon v sinh khi rng ngp mn. Din tch rng ngp mn hin nay ang b xm ln, nhiu ni ang ph rng trng thy sn. Theo thng tin ca Vin iu tra quy hoch rng, sp ti s th nghim kh nng dng nh v tinh xc nh rng, sinh khi rng cng nh lng cacbon, nu thnh cng s thun li th cho ngnh lm nghip khng phi o m nhiu, mt nhiu sc lao ng. Trn c s c th tnh c tr lng cacbon, phn loi rng, i tng rng, nhng bin i v din tch rng, thun li cho vic chi tr ph mi trngVi vic s dng nh v tinh theo di, chi ph gi thp hn so vi qun l truyn thng. Thng qua d n ny, bng vic kt hp kinh nghim qun l rng lu nm cng nhng k thut tin tin, cc cn b ca Cc Kim lm c th lm ch cng ngh mi trch xut nhiu thng tin hu ch, rt ngn thi gian, gim ch ph cho vic cp nht thng tin, qua nng cao ng k hiu qu trong vic qun l ngun ti nguyn rng. nh hng pht trin rng cng nh l phc v cng tc quy hoch, v cng tc lp d n trng rng, bo v rng trong giai on sp ti. Din tch rng Vit Nam ngy cng b thu hp, t mt nc c che ph rng ln trn th gii, n thi im ny Vit Nam ch cn gi c mt din tch nh rng

nguyn sinh. Bnh qun mi nm din tch rng nc ta mt hng chc nghn ha do ph rng, chuyn i mc ch s dng. H sinh thi rng b ph v, mi trng t nhin b bin i gy hn hn v l lt, lm thit hi ln v kinh t, cht lng mi trng b suy gim./. ti " u t v cc gii php nng cao hiu qu hot ng u t pht trin trong doanh nghip" t nc Vit Nam thn yu ca chng ta c : "Rng vng, bin bc, t ph nhiu ", th nhng thc t t nc ta lun ngho v c xp vo v tr ca nhng quc gia ngho nht trn th gii. Mt trong nhng nguyn nhn c bn vn l "hiu qu" ! Chng ta tng nghe qu trnh lm n km hiu qu, lng ph cc ngun lc, s dng khng ng mc ch Tt c cc vn ny u ly hiu qu lm trng tm nh gi. Vy hiu qu l g ? Ti sao chng ta phi ly hiu qu lm trng tm ca cc hot ng kinh t ? Ti sao chng ta phi nng cao hiu qu ? Trong bi vit ny ti khng c tham vng nh gi hiu qu tm quc gia (tm v m) nhng ti xin cp v nhn mnh n mt s nh hng tc Mt rng do... bo v rng Cho nui tm ngn nn ph rng nhng dn li ph rng nui tm. Ri li phi tch con tm ra khi rng Loay hoay hoi m rng vn mt!

Ra khi rng, dn kh sng

LTS: Rng C Mau l h sinh thi in hnh vi rng ngp mn (rng c) v ngp l (rng trm). Chnh quyn a phng ra nhiu ch trng nhng vn lng tng: Lm cch no nng cao i sng ngi dn lu nay gn b vi rng m vn gi c rng? Nhiu nm qua, tnh C Mau tm gii php n nh v pht trin i sng dn c c giao t giao rng trn t lm phn, ng thi mi nm cng ra ch tiu phn u trng thm din tch rng... Th nhng ngi dn sng di tn rng vn cn ngho. Khng sng ni vi rng Nhng nm u thp nin 1990, ln sng dn c t v rng ngp mn C Mau mu sinh. Ring khu vc rng phng h ven bin t Mi c hn 6.000 h sinh sng. Trc tnh hnh , C Mau thc hin chnh sch giao t giao rng, hp thc ha dn c bao chim t rng v cp mi cho nhiu h khc thuc din chnh sch,

h ng bo dn tc, h khng t sn xut (theo Ngh nh 01/CP ca Chnh ph, nay l Ngh nh 135). T khi nim rng kinh t ra i. M hnh qun l, bo v rng c thay i vi hnh thc x hi ha lm nghip. Ngi dn sng trn t rng tham gia qun l, bo v v pht trin rng theo nguyn tc chnh quyn qun l dn, dn qun l rng. Ch trng giao t giao rng to iu kin cho hng ngn h ngho c t sn xut. Tuy nhin, khng t ngi khng phi l i tng c giao t giao rng cng c chia t rng. Mt s lm trng v cc cng ty lm nghip li dng ch trng giao t giao rng chia chc t rng. khong rng no cng c t ca nhng ngi c trch nhim qun l rng. Trong thc t, hin nay C Mau c khng t ngi khng lin quan n rng nhng li c hng li t rng. C Mau r sot v ba loi rng nhng cha c s r sot no trong s hn 30.000 h c giao t giao rng c bao nhiu h khng ng i tng. Nhn chung, h nhn giao t giao rng hay h nhn khon u l h ngho, sau nhiu nm i sng vn ngho kh. Cuc sng hng ngy ch yu bng sn bt nhng sn vt c sn di chn rng. Ngi nhn khon hay nhn giao t giao rng phi c trch nhim gi cy rng cho lm trng, n k khai thc mi hy vng c chia phn. Trong thi gian ch hn chc nm n k khai thc, khng t ngi gi rng cht ph cy rng sng. Loay hoay bi ton dn sinh Nm 1998, sau khi tnh C Mau c ti lp, UBND tnh c ch trng cho php nui tm di tn rng, nh cch ngi gi rng khng tc ng n cy rng. T , rng ngp mn C Mau xut hin cm t con tm m cy c. Nhng trn mt khong rng trng khp tn, con tm chm ln, thm ch khng sng c... - ng Nguyn Vn Li, p Mai Vinh, x Tam Giang ng, huyn Ngc Hin ni. Mc tiu ca ch trng con tm m cy c l buc ngi dn gi rng. Nhng nui tm, rng phi c... ta tha v rng tip tc b cht ph. n nm 2001, khi con tm s xut hin th mi chuyn v qun l, bo v rng C Mau tht s b o ln. Cch nui t nhin khng cn ph hp m phi o knh mng, bao v nc, th tm ging. Hng chc ngn h dn cht rng, o knh, p b khoanh vung. Sau , c thm din tch mt nc nui tm, h li tip tc cht ph rng. Th l cuc hn phi gng p con tm v cy c nhanh chng b v, rng ngp mn C Mau b tn ph nhanh chng trn din rng. Cu rng, rng cng thu hp

Trc nguy c rng ngp mn c th b bm nt v con tm, nm 2005 C Mau c ch trng tch tm ra khi rng, dnh trn 36.000 ha din tch t rng nhm thc hin ch trng ny. Nh vy, C Mau chp nhn mt thm hn 36.000 ha t lm nghip rng ngp mn chuyn sang nui tm trong din tch giao t giao rng. Theo ch trng mi, h nhn giao t giao rng c nui tm theo t l 30%-50% din tch. Ngi nhn din tch t rng cng nh th t l t dnh nui tm cng ln. ng Trn Hong Chen, B th Huyn y huyn Ngc Hin, ni: Hu ht dn nhn giao t giao rng rt ngho, cuc sng rt kh khn. Khng n h s cht ph cy rng bn sng. Mun gi c rng phi lm cho i sng ca ngi dn kh ln. Tch tm ra khi rng mi mong gi c rng, i sng ngi dn mi kh ln c. Ch trng tch tm ra khi rng c nh gi l sng kin v ph hp nhng vp phi bi ton kh l kinh ph san i b bao, lp ao nui tm tr li din tch rng qu tn km. Mt khc, tr ngi trc mt l ngi dn cha tht s ng tnh.

Cho n nay hn nm nm, C Mau vn cha thc hin hon thnh ch trng tch tm ra khi rng. Phn ln din tch rng o ao p b bao nui tm vn cn . Vic i b, san lp ao nui tm trng li rng chi ph rt tn km - ng Trn Quc Hin, B th Huyn y Nm Cn, nhn nh. Theo ng Trn Hong Chen, huyn Ngc Hin tch cc vn ng ngi dn i b, san lp ao tr li din tch rng, h tr mi hecta 2 triu ng, cn li ngi dn t b tin ra. Chi ph lp ao mi hecta hng chc triu ng trong khi hu ht ngi nhn giao t giao rng y l h ngho - ng Lm Thnh Knh, mt ngi dn p Mai Vinh, x Tam Giang ng cho bit. Xem ra th vic buc ngi dn san lp ao, thu hp din tch mt nc nui tm trng rng l chuyn chng ai mong mun nn vic tch tm ra khi rng khng phi d dng thc hin. Theo ngi dn a phng, din tch knh mng nui tm cha c san lp cng khng c ci to. V th cc knh mng ny trng rng khng c m nui tm cng khng xong, gy lng ph t ai. Khi ch trng tch tm ra khi rng vn cn d dang th rng c C Mau li tip nhn mt m hnh mi: Nui tm sinh thi. H gi c mt rng 58% trn

t nui tm c cp giy chng nhn tm sinh thi v c thu mua tm vi gi u i. y c xem l mt gii php tnh th cu rng. Tuy nhin, tm l ngi nui tm ch quan tm n vic m rng din tch, nu c php h sn sng ph rng nui tm.