Professional Documents
Culture Documents
BI TON M
L thuyt t hp l mt phn quan trng ca ton hc ri rc chuyn nghin cu s phn b cc phn t vo cc tp hp. Thng thng cc phn t ny l hu hn v vic phn b chng phi tho mn nhng iu kin nht nh no , ty theo yu cu ca bi ton cn nghin cu. Mi cch phn b nh vy gi l mt cu hnh t hp. Ch ny c nghin cu t th k 17, khi nhng cu hi v t hp c nu ra trong nhng cng trnh nghin cu cc tr chi may ri. Lit k, m cc i tng c nhng tnh cht no l mt phn quan trng ca l thuyt t hp. Chng ta cn phi m cc i tng gii nhiu bi ton khc nhau. Hn na cc k thut m c dng rt nhiu khi tnh xc sut ca cc bin c.
tp Ai vi i=1,2, ..., k. C |Ai| cch lm Ti v khng c hai vic no c th c lm cng mt lc. S cch chn mt phn t ca hp cc tp hp ny, mt mt bng s phn t ca n, mt khc theo quy tc cng n bng |A1|+|A2|+ ... +|Ak|. Do ta c: |A1 A2 ... Ak| = |A1| + |A2| + ... + |Ak|. 2) Quy tc nhn: Gi s mt nhim v no c tch ra thnh k vic T 1, T2, ..., Tk. Nu vic Ti c th lm bng ni cch sau khi cc vic T1, T2, ... Ti-1 c lm, khi c n1.n2....nk cch thi hnh nhim v cho. Th d 2: 1) Ngi ta c th ghi nhn cho nhng chic gh trong mt ging ng bng mt ch ci v mt s nguyn dng khng vt qu 100. Bng cch nh vy, nhiu nht c bao nhiu chic gh c th c ghi nhn khc nhau? Th tc ghi nhn cho mt chic gh gm hai vic, gn mt trong 26 ch ci v sau gn mt trong 100 s nguyn dng. Quy tc nhn ch ra rng c 26.100=2600 cch khc nhau gn nhn cho mt chic gh. Nh vy nhiu nht ta c th gn nhn cho 2600 chic gh. 2) C bao nhiu xu nh phn c di n. Mi mt trong n bit ca xu nh phn c th chn bng hai cch v mi bit hoc bng 0 hoc bng 1. Bi vy theo quy tc nhn c tng cng 2 n xu nh phn khc nhau c di bng n. 3) C th to c bao nhiu nh x t tp A c m phn t vo tp B c n phn t? Theo nh ngha, mt nh x xc nh trn A c gi tr trn B l mt php tng ng mi phn t ca A vi mt phn t no ca B. R rng sau khi chn c nh ca i - 1 phn t u, chn nh ca phn t th i ca A ta c n cch. V vy theo quy tc nhn, ta c n.n...n=nm nh x xc nh trn A nhn gi tr trn B. 4) C bao nhiu n nh xc nh trn tp A c m phn t v nhn gi tr trn tp B c n phn t? Nu m > n th vi mi nh x, t nht c hai phn t ca A c cng mt nh, iu c ngha l khng c n nh t A n B. By gi gi s m n v gi cc phn t ca A l a1,a2,...,am. R rng c n cch chn nh cho phn t a1. V nh x l n nh nn nh ca phn t a2 phi khc nh ca a1 nn ch c n - 1 cch chn nh cho phn t a 2. Ni chung, chn nh ca ak ta c n - k + 1 cch. Theo quy tc nhn, ta c
n(n 1)(n 2)...(n m + 1) = ( n m)!
n!
n nh t tp A n tp B. 5) Gi tr ca bin k bng bao nhiu sau khi chng trnh sau c thc hin? m := 0 for i1 := 1 to n1 for i2 := 1 to n2 .......................
23
for ik := 1 to nk k := k+1 Gi tr khi to ca k bng 0. Ta c k vng lp c lng nhau. Gi Ti l vic thi hnh vng lp th i. Khi s ln i qua vng lp bng s cch lm cc vic T 1, T2, ..., Tk. S cch thc hin vic Tj l nj (j=1, 2,..., k), v vng lp th j c duyt vi mi gi tr nguyn ij nm gia 1 v nj. Theo quy tc nhn vng lp lng nhau ny c duyt qua n1.n2....nk ln. V vy gi tr cui cng ca k l n1.n2....nk. Nguyn l nhn thng c pht biu bng ngn ng tp hp nh sau. Nu A1, A2,..., Ak l cc tp hu hn, khi s phn t ca tch Descartes ca cc tp ny bng tch ca s cc phn t ca mi tp thnh phn. Ta bit rng vic chn mt phn t ca tch Descartes A1 x A2 x...x Ak c tin hnh bng cch chn ln lt mt phn t ca A1, mt phn t ca A2, ..., mt phn t ca Ak. Theo quy tc nhn ta c: |A1 x A2 x ... x Ak| = |A1|.|A2|...|Ak|.
... Aim |
By gi ta ng nht tp Am (1 m k) vi tnh cht Am cho trn tp v tr hu hn U no v m xem c bao nhiu phn t ca U sao cho khng tha mn bt k mt tnh cht Am no. Gi N l s cn m, N l s phn t ca U. Ta c: N = N | A1 A2 ... Ak| = N N1 + N2 ... + ( kNk, 1) trong Nm l tng cc phn t ca U tha mn m tnh cht ly t k tnh cht cho. Cng thc ny c gi l nguyn l b tr. N cho php tnh N qua cc Nm trong trng hp cc s ny d tnh ton hn. Th d 3: C n l th v n phong b ghi sn a ch. B ngu nhin cc l th vo cc phong b. Hi xc sut xy ra khng mt l th no ng a ch.
24
Mi phong b c n cch b th vo, nn c tt c n! cch b th. Vn cn li l m s cch b th sao cho khng l th no ng a ch. Gi U l tp hp cc cch b th v Am l tnh cht l th th m b ng a ch. Khi theo cng thc v nguyn l b tr ta c: N = n! N1 + N2 ... + ( nNn, 1) trong Nm (1 m n) l s tt c cc cch b th sao cho c m l th ng a ch. Nhn xt rng, Nm l tng theo mi cch ly m l th t n l, vi mi cch ly m l th, c (n-m)! cch b m l th ny ng a ch, ta nhn c:
m Nm = C n (n - m)! = m trong C n =
n! v k!
= n!(1
1 1 1 + ... + ( n 1) ), 1! 2 ! n!
n! m!( n m)!
Theo nguyn l Dirichlet, s hc sinh cn tm l 102, v ta c 101 kt qu im thi khc nhau. 3) Trong s nhng ngi c mt trn tri t, phi tm c hai ngi c hm rng ging nhau. Nu xem mi hm rng gm 32 ci nh l mt xu nh phn c chiu di 32, trong rng cn ng vi bit 1 v rng mt ng vi bit 0, th c tt c 232 = 4.294.967.296 hm rng khc nhau. Trong khi s ngi trn hnh tinh ny l vt qu 5 t, nn theo nguyn l Dirichlet ta c iu cn tm.
iu ny mu thun vi gi thit l c N vt cn xp. Th d 5: 1) Trong 100 ngi, c t nht 9 ngi sinh cng mt thng. Xp nhng ngi sinh cng thng vo mt nhm. C 12 thng tt c. Vy theo nguyn l Dirichlet, tn ti mt nhm c t nht ]100/12[= 9 ngi. 2) C nm loi hc bng khc nhau. Hi rng phi c t nht bao nhiu sinh vin chc chn rng c t ra l 6 ngi cng nhn hc bng nh nhau. Gi N l s sinh vin, khi ]N/5[ = 6 khi v ch khi 5 < N/5 6 hay 25 < N 30. Vy s N cn tm l 26. 3) S m vng cn thit nh nht phi l bao nhiu m bo 25 triu my in thoi trong nc c s in thoi khc nhau, mi s c 9 ch s (gi s s in thoi c dng 0XX - 8XXXXX vi X nhn cc gi tr t 0 n 9). C 107 = 10.000.000 s in thoi khc nhau c dng 0XX - 8XXXXX. V vy theo nguyn l Dirichlet tng qut, trong s 25 triu my in thoi t nht c ] 25.000.000/10.000.000[ = 3 c cng mt s. m bo mi my c mt s cn c t nht 3 m vng.
quen ai) v c ngi c s ngi quen l n 1 (tc l quen tt c). V vy theo s lng ngi quen, ta ch c th phn n ngi ra thnh n nhm. Vy theo nguyn l Dirichlet 1 tn tai mt nhm c t nht 2 ngi, tc l lun tm c t nht 2 ngi c s ngi quen l nh nhau. 2) Trong mt thng gm 30 ngy, mt i bng chuyn thi u mi ngy t nht 1 trn nhng chi khng qu 45 trn. Chng minh rng tm c mt giai on gm mt s ngy lin tc no trong thng sao cho trong giai on i chi ng 14 trn. Gi aj l s trn m i chi t ngy u thng n ht ngy j. Khi 1 a1 < a2 < ... < a30 < 45 15 a1+14 < a2+14 < ... < a30+14 < 59. Su mi s nguyn a1, a2, ..., a30, a1+ 14, a2 + 14, ..., a30+14 nm gia 1 v 59. Do theo nguyn l Dirichlet c t nht 2 trong 60 s ny bng nhau. V vy tn ti i v j sao cho ai = aj + 14 (j < i). iu ny c ngha l t ngy j + 1 n ht ngy i i chi ng 14 trn. 3) Chng t rng trong n + 1 s nguyn dng khng vt qu 2n, tn ti t nht mt s chia ht cho s khc. Ta vit mi s nguyn a1, a2,..., an+1 di dng aj = 2 k j qj trong kj l s nguyn khng m cn qj l s dng l nh hn 2n. V ch c n s nguyn dng l nh hn 2n nn theo nguyn l Dirichlet tn ti i v j sao cho qi = qj = q. Khi ai= 2 ki q v aj = k 2 j q. V vy, nu ki kj th aj chia ht cho ai cn trong trng hp ngc li ta c ai chia ht cho aj. Th d cui cng trnh by cch p dng nguyn l Dirichlet vo l thuyt t hp m vn quen gi l l thuyt Ramsey, tn ca nh ton hc ngi Anh. Ni chung, l thuyt Ramsey gii quyt nhng bi ton phn chia cc tp con ca mt tp cc phn t. Th d 7. Gi s trong mt nhm 6 ngi mi cp hai hoc l bn hoc l th. Chng t rng trong nhm c ba ngi l bn ln nhau hoc c ba ngi l k th ln nhau. Gi A l mt trong 6 ngi. Trong s 5 ngi ca nhm hoc l c t nht ba ngi l bn ca A hoc c t nht ba ngi l k th ca A, iu ny suy ra t nguyn l Dirichlet tng qut, v ]5/2[ = 3. Trong trng hp u ta gi B, C, D l bn ca A. nu trong ba ngi ny c hai ngi l bn th h cng vi A lp thnh mt b ba ngi bn ln nhau, ngc li, tc l nu trong ba ngi B, C, D khng c ai l bn ai c th chng t h l b ba ngi th ln nhau. Tng t c th chng minh trong trng hp c t nht ba ngi l k th ca A.
chnh hp nh th l mt phn t ca tp Ak. Ngoi ra, mi chnh hp lp chp k t tp n phn t l mt hm t tp k phn t vo tp n phn t. V vy s chnh hp lp chp k t tp n phn t l nk.
2.3.2. T hp lp.
Mt t hp lp chp k ca mt tp hp l mt cch chn khng c th t k phn t c th lp li ca tp cho. Nh vy mt t hp lp kiu ny l mt dy khng k th t gm k thnh phn ly t tp n phn t. Do c th l k > n. k Mnh 1: S t hp lp chp k t tp n phn t bng C n+k . 1 Chng minh. Mi t hp lp chp k t tp n phn t c th biu din bng mt dy n 1 thanh ng v k ngi sao. Ta dng n 1 thanh ng phn cch cc ngn. Ngn th i cha thm mt ngi sao mi ln khi phn t th i ca tp xut hin trong t hp. Chng hn, t hp lp chp 6 ca 4 phn t c biu th bi: **| * | |*** m t t hp cha ng 2 phn t th nht, 1 phn t th hai, khng c phn t th 3 v 3 phn t th t ca tp hp. Mi dy n 1 thanh v k ngi sao ng vi mt xu nh phn di n + k 1 vi k s 1. Do s cc dy n 1 thanh ng v k ngi sao chnh l s t hp chp k t tp n + k 1 phn t. l iu cn chng minh. Thi d 8: 1) C bao nhiu cch chn 5 t giy bc t mt kt ng tin gm nhng t 1000, 2000, 5000, 10.000, 20.000, 50.000, 100.000. Gi s th t m cc t tin c chn l khng quan trng, cc t tin cng loi l khng phn bit v mi loi c t nht 5 t. V ta khng k ti th t chn t tin v v ta chn ng 5 ln, mi ln ly mt t 1 trong 7 loi tin nn mi cch chn 5 t giy bc ny chnh l mt t hp lp chp 5 t 5 7 phn t. Do s cn tm l C 7+5 = 462. 1 2) Phng trnh x1 + x2 + x3 = 15 c bao nhiu nghim nguyn khng m? Chng ta nhn thy mi nghim ca phng trnh ng vi mt cch chn 15 phn t t mt tp c 3 loi, sao cho c x1 phn t loi 1, x2 phn t loi 2 v x3 phn t loi 3 c chn. V vy s nghim bng s t hp lp chp 15 t tp c 3 phn t v 1 bng C 35 15 = 136. + 1
ch S, cn li 4 ch trng. C C(4,2) cch chn 2 ch cho 2 ch C, cn li 2 ch trng. C th t ch U bng C(2,1) cch v C(1,1) cch t ch E vo xu. Theo nguyn l nhn, s cc xu khc nhau c th to c l:
3 2 1 C 7 . C 4 . C 1 . C1 = 2
7! 4! 2 !1! 7! = = 420. 3! 2 ! 1! 1! . . . 3! 4 ! 2! 2 ! 1! 1! 1! 0! . . . . . . .
n k 2 C n1 . C n n1 .... C n n1 ... nk 1 =
n! . n1!. n 2 !.... n k !
5! 2 5! 5! 5! 5! 3 ! . . . . 2
cch chia cho 4 ngi mi ngi mt xp 5 qun bi. Th d trn l mt bi ton in hnh v vic phn b cc vt khc nhau vo cc hp khc nhau. Cc vt l 52 qun bi, cn 4 hp l 4 ngi chi v s cn li trn bn. S cch sp xp cc vt vo trong hp c cho bi mnh sau Mnh 3: S cch phn chia n vt khc nhau vo trong k hp khc nhau sao cho c ni vt c t vo trong hp th i, vi i = 1, 2, ..., k bng
n! . n1!.n 2 !.... n k !.( n n1 ... n k )!
Thut ton sinh cc hon v ca tp {1,2,...,n} da trn th tc xy dng hon v k tip, theo th t t in, t hon v cho trc a 1 a2 ...an. u tin nu an-1 < an th r rng i ch an-1 v an cho nhau th s nhn c hon v mi i lin sau hon v cho. Nu tn ti cc s nguyn aj v aj+1 sao cho aj < aj+1 v aj+1 > aj+2 > ... > an, tc l tm cp s nguyn lin k u tin tnh t bn phi sang bn tri ca hon v m s u nh hn s sau. Sau , nhn c hon v lin sau ta t vo v tr th j s nguyn nh nht trong cc s ln hn aj ca tp aj+1, aj+2, ..., an, ri lit k theo th t tng dn ca cc s cn li ca aj, aj+1, aj+2, ..., an vo cc v tr j+1, ..., n. D thy khng c hon v no i sau hon v xut pht v i trc hon v va to ra. Th d 11: Tm hon v lin sau theo th t t in ca hon v 4736521. Cp s nguyn u tin tnh t phi qua tri c s trc nh hn s sau l a3 = 3 v a4 = 6. S nh nht trong cc s bn phi ca s 3 m li ln hn 3 l s 5. t s 5 vo v tr th 3. Sau t cc s 3, 6, 1, 2 theo th t tng dn vo bn v tr cn li. Hon v lin sau hon v cho l 4751236. procedure Hon v lin sau (a1, a2, ..., an) (hon v ca {1,2,...,n} khc (n, n ..., 2, 1)) 1, j := n 1 while aj > aj+1 j := j 1 {j l ch s ln nht m aj < aj+1} k := n while aj > ak k := k - 1 {ak l s nguyn nh nht trong cc s ln hn aj v bn phi aj} i ch (aj, ak) r := n s := j + 1 while r > s i ch (ar, as) r := r - 1 ; s := s + 1 {iu ny s xp phn ui ca hon v sau v tr th j theo th t tng dn.}
tri m l s 0, sau thay tt c s 1 bn phi s ny bng 0 v t s 1 vo chnh v tr ny. procedure Xu nh phn lin sau (bn-1bn-2...b1b0): xu nh phn khc (11...11) i := 0 while bi = 1 begin bi := 0 i := i + 1 end bi := 1 Tip theo chng ta s trnh by thut ton to cc t hp chp k t n phn t {1,2,...,n}. Mi t hp chp k c th biu din bng mt xu tng. Khi c th lit k cc t hp theo th t t in. C th xy dng t hp lin sau t hp a 1a2...ak bng cch sau. Trc ht, tm phn t u tin ai trong dy cho k t phi qua tri sao cho ai n k + i. Sau thay ai bng ai + 1 v aj bng ai + j i + 1 vi j = i + 1, i + 2, ..., k. Th d 12: Tm t hp chp 4 t tp {1, 2, 3, 4, 5, 6} i lin sau t hp {1, 2, 5, 6}. Ta thy t phi qua tri a2 = 2 l s hng u tin ca t hp cho tha mn iu kin ai 6 4 + i. nhn c t hp tip sau ta tng ai ln mt n v, tc a2 = 3, sau t a3 = 3 + 1 = 4 v a4 = 3 + 2 = 5. Vy t hp lin sau t hp cho l {1,3,4,5}. Th tc ny c cho di dng thut ton nh sau. procedure T hp lin sau ({a1, a2, ..., ak}: tp con thc s ca tp {1, 2, ..., n} khng bng {n k + 1, ..., n} vi a1 < a2 < ... < ak) i := k while ai = n k + i i := i 1 ai := ai + 1 for j := i + 1 to k aj := ai + j i
2.5. H THC TRUY HI. 2.5.1. Khi nim m u v m hnh ha bng h thc truy hi:
i khi ta rt kh nh ngha mt i tng mt cch tng minh. Nhng c th d dng nh ngha i tng ny qua chnh n. K thut ny c gi l quy. nh ngha quy ca mt dy s nh r gi tr ca mt hay nhiu hn cc s hng u tin v quy tc xc nh cc s hng tip theo t cc s hng i trc. nh ngha quy c th dng gii cc bi ton m. Khi quy tc tm cc s hng t cc s hng i trc c gi l cc h thc truy hi.
31
nh ngha 1: H thc truy hi (hay cng thc truy hi) i vi dy s {an} l cng
thc biu din an qua mt hay nhiu s hng i trc ca dy. Dy s c gi l li gii hay nghim ca h thc truy hi nu cc s hng ca n tha mn h thc truy hi ny. Th d 13 (Li kp): 1) Gi s mt ngi gi 10.000 la vo ti khon ca mnh ti mt ngn hng vi li sut kp 11% mi nm. Sau 30 nm anh ta c bao nhiu tin trong ti khon ca mnh? Gi Pn l tng s tin c trong ti khon sau n nm. V s tin c trong ti khon sau n nm bng s c sau n 1 nm cng li sut ca nm th n, nn ta thy dy {Pn} tho mn h thc truy hi sau: Pn = Pn-1 + 0,11Pn-1 = (1,11)Pn-1 vi iu kin u P0 = 10.000 la. T suy ra Pn = (1,11)n.10.000. Thay n = 30 cho ta P30 = 228922,97 la. 2) Tm h thc truy hi v cho iu kin u tnh s cc xu nh phn di n v khng c hai s 0 lin tip. C bao nhiu xu nh phn nh th c di bng 5? Gi an l s cc xu nh phn di n v khng c hai s 0 lin tip. nhn c h thc truy hi cho {an}, ta thy rng theo quy tc cng, s cc xu nh phn di n v khng c hai s 0 lin tip bng s cc xu nh phn nh th kt thc bng s 1 cng vi s cc xu nh th kt thc bng s 0. Gi s n 3. Cc xu nh phn di n, khng c hai s 0 lin tip kt thc bng s 1 chnh l xu nh phn nh th, di n 1 v thm s 1 vo cui ca chng. Vy chng c tt c l an-1. Cc xu nh phn di n, khng c hai s 0 lin tip v kt thc bng s 0, cn phi c bit th n 1 bng 1, nu khng th chng c hai s 0 hai bit cui cng. Trong trng hp ny chng c tt c l an-2. Cui cng ta c c: an = an-1 + an-2 vi n 3. iu kin u l a1 = 2 v a2 = 3. Khi a5 = a4 + a3 = a3 + a2 + a3 = 2(a2 + a1) + a2 = 13.
rn = c1rn-1 + c2rn-2 + ... + ckrn-k hay rk c1rk-1 c2rk-2 ... ck-1r ck = 0. Phng trnh ny c gi l phng trnh c trng ca h thc truy hi, nghim ca n gi l nghim c trng ca h thc truy hi. Mnh : Cho c1, c2, ..., ck l cc s thc. Gi s rng phng trnh c trng rk c1rk-1 c2rk-2 ... ck-1r ck = 0 c k nghim phn bit r1, r2, ..., rk. Khi dy {an} l nghim ca h thc truy hi an = c1an-1 + c2an-2 + ... + ckan-k nu v ch nu an = 1r1n + 2r2n + ... + krkn, vi n = 1, 2, ... trong 1, 2, ..., k l cc hng s. Th d 14: 1) Tm cng thc hin ca cc s Fibonacci. Dy cc s Fibonacci tha mn h thc fn = fn-1 + fn-2 v cc iu kin u f0 = 0 v f1 = 1. Cc nghim c trng l r1 = c cho bi cng thc fn = 1( 1 + 2 v f1 = 1 =
1 , 5
2
1+ 5 2
v r2 =
1 5 2
. Do cc s Fibonacci = =
=-
2) Hy tm nghim ca h thc truy hi an = 6an-1 - 11an-2 + 6an-3 vi iu kin ban u a0 = 2, a1 = 5 v a2 = 15. a thc c trng ca h thc truy hi ny l r 3 - 6r2 + 11r - 6. Cc nghim c trng l r = 1, r = 2, r = 3. Do vy nghim ca h thc truy hi c dng an = 11n + 22n + 33n. Cc iu kin ban u a0 = 2 = 1 + 2 + 3 a1 = 5 = 1 + 22 + 33 a2 = 15 = 1 + 24 + 39. Gii h cc phng trnh ny ta nhn c 1= 1, 2 = 3 = 2. V th, nghim duy 1, nht ca h thc truy hi ny v cc iu kin ban u cho l dy {an} vi an = 1 2n + 2.3n. 2.6. QUAN H CHIA TR.
2.6.1. M u:
Nhiu thut ton quy chia bi ton vi cc thng tin vo cho thnh mt hay nhiu bi ton nh hn. S phn chia ny c p dng lin tip cho ti khi c th tm c li gii ca bi ton nh mt cch d dng. Chng hn, ta tin hnh vic tm kim nh phn bng cch rt gn vic tm kim mt phn t trong mt danh sch ti vic tm phn t trong mt danh sch c di gim i mt na. Ta rt gn lin tip nh vy cho ti khi cn li mt phn t. Mt v d khc l th tc nhn cc s nguyn. Th tc
33
ny rt gn bi ton nhn hai s nguyn ti ba php nhn hai s nguyn vi s bit gim i mt na. Php rt gn ny c dng lin tip cho ti khi nhn c cc s nguyn c mt bit. Cc th tc ny gi l cc thut ton chia tr.
trong mi bi ton nh c c
vo khi thc hin phn chia bi ton c n thnh cc bi ton c c nh hn l g(n). Khi , nu f(n) l s cc php ton cn thit gii bi ton cho th f tha mn h thc truy hi sau: f(n) = af(
n ) + g(n) b
H thc ny c tn l h thc truy hi chia tr. Th d 15: 1) Thut ton tm kim nh phn a bi ton tm kim c n v bi ton tm kim
phn t ny trong dy tm kim c n/2, khi n chn. Khi thc hin vic rt gn cn hai php so snh. V th, nu f(n) l s php so snh cn phi lm khi tm kim mt phn t trong danh sch tm kim c n ta c f(n) = f(n/2) + 2, nu n l s chn.
2) C cc thut ton hiu qu hn thut ton thng thng nhn hai s nguyn. y ta s c mt trong cc thut ton nh vy. l thut ton phn nhanh, c dng k thut chia tr. Trc tin ta phn chia mi mt trong hai s nguyn 2n bit thnh hai khi mi khi n bit. Sau php nhn hai s nguyn 2n bit ban u c thu v ba php nhn cc s nguyn n bit cng vi cc php dch chuyn v cc php cng. Gi s a v b l cc s nguyn c cc biu din nh phn di 2n l a = (a2n-1 a2n-2 ... a1 a0)2 v b = (b2n-1 b2n-2 ... b1 b0)2. n Gi s a = 2 A1 + A0 , b = 2nB1 + B0 , trong A1 = (a2n-1 a2n-2 ... an+1 an)2 , A0 = (an-1 ... a1 a0)2 B1 = (b2n-1 b2n-2 ... bn+1 bn)2 , B0 = (bn-1 ... b1 b0)2. Thut ton nhn nhanh cc s nguyn da trn ng thc: ab = (22n + 2n)A1B1 + 2n(A1 - A0)(B0 - B1) + (2n + 1)A0B0. ng thc ny ch ra rng php nhn hai s nguyn 2n bit c th thc hin bng cch dng ba php nhn cc s nguyn n bit v cc php cng, tr v php dch chuyn. iu c ngha l nu f(n) l tng cc php ton nh phn cn thit nhn hai s nguyn n bit th f(2n) = 3f(n) + Cn. Ba php nhn cc s nguyn n bit cn 3f(n) php ton nh phn. Mi mt trong cc php cng, tr hay dch chuyn dng mt hng s nhn vi n ln cc php ton nh phn v Cn l tng cc php ton nh phn c dng khi lm cc php ton ny.
34
Th d 16: Hy c lng s php ton nh phn cn dng khi nhn hai s nguyn n bit bng thut ton nhn nhanh. Th d 15.2 ch ra rng f(n) = 3f(n/2) + Cn, khi n chn. V th, t Mnh 2 ta suy ra f(n) = O( n log 2 3 ). Ch l log23 1,6. V thut ton nhn thng thng dng O(n2) php ton nh phn, thut ton nhn nhanh s thc s tt hn thut ton nhn thng thng khi cc s nguyn l ln.
BI TP CHNG II:
1. Trong tng s 2504 sinh vin ca mt khoa cng ngh thng tin, c 1876 theo hc
mn ngn ng lp trnh Pascal, 999 hc mn ngn ng Fortran v 345 hc ngn ng C. Ngoi ra cn bit 876 sinh vin hc c Pascal v Fortran, 232 hc c Fortran v C, 290 hc c Pascal v C. Nu 189 sinh vin hc c 3 mn Pascal, Fortran v C th trong trng hp c bao nhiu sinh vin khng hc mn no trong 3 mn ngn ng lp trnh k trn. 2. Mt cuc hp gm 12 ngi tham d bn v 3 vn . C 8 ngi pht biu v vn I, 5 ngi pht biu v vn II v 7 ngi pht biu v vn III. Ngoi ra, c ng 1 ngi khng pht biu vn no. Hi nhiu lm l c bao nhiu ngi pht biu c 3 vn . 3. Ch ra rng c t nht 4 ngi trong s 25 triu ngi c cng tn h vit tt bng 3 ch ci sinh cng ngy trong nm (khng nht thit trong cng mt nm).
35
36