Gio n Ng Vn 10 c bn GIO N GING DY Tun: 01 Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm.....

Kim din s s:

TNG QUAN VN HC VIT NAM

I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm c nhng kin thc chung nht tng qut nht v hai b phn ca vn hc Vit Nam v qu trnh pht trin ca vn hc vit Vit Nam. - Nm vng h thng vn v: + Th loi ca vn hc Vit Nam + Con ngi trong vn hc Vit Nam Bi dng nim t ho v truyn thng vn ha ca dn tc qua di sn vn ha c hc. T , c lng say m vi vn hc Vit Nam. 2. K nng: - H thng ho kin thc vn hc theo thi gian lch s 3. Thi : GDHS Bi dng nim t ho v truyn thng vn ha ca dn tc qua di sn vn ha c hc. T , c lng say m vi vn hc Vit Nam. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Chun b s cc b phn hp thnh ca vn hc vit nam. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1.Thit k dy hc Ng vn 10 tp 1.Thit k bi ging Ng vn 10 tp 1.Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(n nh t chc lp, kim tra s chun b sch v ca hc sinh) Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Lch s vn hc ca bt c dn tc no u l lch s tm hn ca dn tc y. cung cp cho cc em nhn thc nhng nt ln v vn hc nc nh,chng ta cng tm hu tng quan vn hc vit nam. Bi hc u tin lp 10 l mt bi vn hc s (lch s vn hc): Tng quan vn hc Vit Nam c v tr v tm quan trng c bit. Mt mt n gip cc em c mt ci nhn khi qut nht, h thng nht v nn vn hc nc ta t xa ti nay, mt khc n

Trang 1

Gio n Ng Vn 10 c bn
gip cc em n tp tt c nhng g hc chng trnh ng vn THCS ng thi s nh hng cho chng ta hc tip ton b chng trnh Ng vn THPT. TIT 1
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

Ni dung ghi bng

Hot ng 2:(15pht) Gip HS hiu v cm t tng quan. GV: Em hiu th no v hai t HS: pht biu. tng quan? GV: Cht li: Tng quan: cch nhn nhn, nh gi mt cch bao qut nht v nhng nt ln ca nn vn hc Vit Nam. GV: Yu cu HS c on m u trong bi hc. HS: c 3 dng u SGK " Tri qua tinh thn y". GV : nhn mnh li chnh Vn hc Vit Nam l minh chng cho gi tr tinh thn y. Tm hiu nn vn hc l khm ph gi tr tinh thn ca dn tc. Hot ng 2: GV: Yu cu HS c phn 1 SGK. - Thao tc 1: GV: Vn hc Vit Nam bao gm HS : Tr li theo SGK my b phn ln? GV: Em hiu th no l vn hc HS: c phn 1 vn hc dn gian dn gian? "L nhng sng tc tp th ca nhn dn lao ng, c truyn ming t i GV: Nu v d ny sang i khc v th hin ting ni Thn em nh c gia dng, tnh cm chung ca cng ng". Ra sng mc li, vo a mc cu (Ca dao) GV: Em hy k nhng th lai ca HS: Ba nhm: vn hc dn gian v dn chng + Truyn c dn gian; mi lai mt tc phm. + Th ca dn gian; + Sn khu dn gian GV b sung. I. Cc b phn hp thnh ca vn hc Vit Nam: 1. Vn hc dn gian: - Khi nim: L nhng sng tc tp th ca nhn dn lao ng, ... ca cng ng.

- Th loi: SGK

GV: Theo em, vn hc dn gian c HS tho lun v tr li. - c trng: Ba c trng: nhng c trng l g? + Tnh tp th, GV: Gii thch c trng th ba. + Tnh truyn ming + Tnh thc hnh: gn b vi cc sinh hat khc nhau trong i sng cng ng.

Trang 2

Gio n Ng Vn 10 c bn
Thao tc 2: Chuyn : Cng vi vn hc dn gian,vn hc vit gp phn to nn din mo vn hc nc nh. GV: Gi hs cphn vn hc vit. GV: Em hiu nh th no l vn hc vit? N khc vi vn hc dn gian nh th no? HS: Ch ra cch hiu. GV: Cht li. GV: Nu vi tc phm vn hc vit bng ch Hn, Nm hc THCS? GV: Nn vn hc vit ca ta s dng nhng th ch no? 2. Vn hc vit: - Khi nim: L sng tc ca tri thc , c ghi li bng ch vit. L sng to ca c nhn, mang du n tc gi. HS c phn vn hc vit. L sng tc ca tri thc, c ghi li bng ch vit. L sng to ca c nhn, mang du n tc gi. HS: Tr li. - Th Nm ng lut ca Nguyn Tri, Nguyn Bnh Khim, H Xun Hng.Truyn nm: S knh tn trang, Tng Trn Cc Hoa - Phm Ti Ngc Hoa,...Truyn Kiu ... - Ch hn: c tiu thanh k ca NDu, mt ss tc phm cu NTri... - Ch vit: + Hn: vn t ca Trung Quc. + Nm: da vo ch Hn t ra. + Quc ng: s dng ch ci La-tinh ghi m ting Vit. + S t bng ch Php. HS: Tr li. - Th loi: + VH t TK X n ht XIX: vn xui, + th, vn bin ngu. +. + VH t TK XX n nay: t s, tr tnh, kch. ... II. Qu trnh pht trin ca HS: Tr li.C ba thi k pht vn hc vit Vit Nam: C ba thi k pht trin: trin: + T th k XX n ht th k XX. + T u th k XX n cch mng thng tm 1945. + T sau cch mng thng 8 nm 1945 n ht th k XX. - Truyn thng vn hc vit nam th hn hai nt ln: l 1. Vn hc trung i: ch ngha yu nc ch ngha - Vit bng ch Hn, Nm. nhn o. HS: - Vit bng ch Hn, Nm. GV: Vn hc Trung i chu s HS: Tr li. nh hng ca nn vn hc no? - Nn vn hc trung i Trung Quc. - nh hng: nn vn hc trung i Trung Quc.

GV: Vn hc Vit t th k X XIX, XX n nay c nhng th loi no? Cho v d minh ho.

Hot ng 3:(20Pht) GV: Nhn tng qut, vn hc Vit Nam c my thi k pht trin?

GV: Ni dung xuyn sut ca vn hc vit qua ba thi k l ni dung g? hao tc 1: GV: Vn hc Trung i c g ng ch v ch vit?

Trang 3

Gio n Ng Vn 10 c bn
HS: Tr li. GV: V sao Vn hc Trung i nh hng vn hc Trung Quc? GV: Ch ra nhng tc phm, tc gi tiu biu ca vn hc trung i. GV: Yu cu hc sinh gch chn trong sch gio khoa. GV b sung thm v d. (V triu i phong kin phng Bc xm lc nc ta) l do quyt nh nn vn hc ch Hn, Nm HS: Da vo SGK ch ra. - Nhng tc phm, tc gi SGK trang 7 tiu biu : SGK trang 7

+ Th ch Hn: o Nguyn Tri: c Trai thi tp o Nguyn Bnh Khim: Bch Vn am thi tp o Nguyn Du: Nam trung tp ngm; Bc hnh tp lc. + Th Nm ng lut: o H Xun Hng o B huyn Thanh Quan o Nguyn Du: Truyn Kiu GV bnh lun: Nh vy, t khi c o Phm Knh: S knh tn trang ch Nm, nn VHT c nhng o Nhiu truyn Nm khuyt danh. thnh tu rt a dng, phong ph. GV: T , em c suy ngh g v HS: Tr li. s pht trin th Nm ca vn hc + Tip nhn nh hng vn hc dn Trung i? gian tan din. + Gn lin vi truyn thng yu nc, tinh thn nhn o, hin thc, + Phn nh qu trnh dn tc ha v dn ch ha ca vn hc trung i. GV: Gii thch thm v dn tc ha v dn ch ha ca vn hc trung i: s dng ch Nm sng tc, ch phn nh hin thc, x hi v con ngi Vit Nam. Hot ng 4:(3pht)

- So vi vn hc ch Hn, vn hc ch Nm: + Tip nhn nh hng vn hc dn gian tan din. + Gn lin vi truyn thng yu nc, tinh thn nhn o, hin thc, + Phn nh qu trnh dn tc ha v dn ch ha ca vn hc trung i.

TIT 2

Bi tng quan vn hc Vit Nam c mt v tr v tm quan trng c bit. Mt mt n gip cc em c mt ci nhn khi qut nht, h thng nht v nn vn hc nc ta t xa n nay, mt khc n gip cc em n tp tt c nhng g hc chng trnh ng vn THCS, ng thi s nh hng cho chng ta hc tip ton b chng trnh ng vn THPT. Tit 1 chng ta cng tm hiu phn vn hc dn gian v vn hc trung i, tit hai chng ta cng tip tc tm hiu nn vn hc hin i v con ngi Vit Nam qua vn hc. Hot ng 3: Thao tc 2: HS c phn 2 SGK trang 8 GV din ging v tn gi vn 2. Vn hc hin i: - C mm mng t cui th k

Trang 4

Gio n Ng Vn 10 c bn
hc hin i: V n pht trin trong thi k hin i ho ca t nc v tip nhn s nh hng ca n vn hc Phng Ty. GV: Vn hc thi k ny cha HS: Tr li. lm my giai on? C c - C 4 giai an: im g? XX - Vit bng ch quc ng ch yu. a) T th k XX n nhng nm 1930: + Vn hc bc vo qu o ca vn hc hin i, tip xc vn hc Chu u . + Vit bng Ch Quc ng c nhiu cng chng.

GV: Yu cu HS k tn tc HS: tho lun nhm. i din HS tr gia, tc phm tiu biu? li + Tc gia, tc phm tiu biu: SGK b) T nm 1930 n nm 1945: + Xut hin nhiu tn tui ln: Thch Lam, Xun Diu, Huy Cn, + K tha tinh hoa vn hc trung i v vn hc dn gian, nh hng vn ha th gii Hin i ha. - C nhiu th lai mi Hon thin. => im khc bit ca vn hc trung i vi hin i : Tc gi, i sng vn hc, th lai, thi php. c) Sau Cch mng thng Tm:

GV: Nh vy, im khc bit HS: Tr li ca vn hc trung i vi hin - C nhiu th lai mi i l g? Hon thin. . GV: T sau CMT8, nn vn hc dn tc c hng i nh th no? GV din ging. HS tho lun nhm v tr li. - Nhng s kin lch s v i m ra trin vng nhiu mt cho vn hc vit Nam. - Cc nh vn, nh th tham gia cch mng, khng chin chng php, M . HS: cho v d.

GV: Cho v d vi tc phm, tc gi minh chng?

- Thnh tu tiu biu: SGK.

GV: T 1975 n nay vn HS: Tr li. d) 1975 n nay: hc c im g ni bt? - Cc nh vn Vit Nam Phn nh su - Cc nh vn Vit Nam Phn sc cng cuc xy dng CNXH , s nh su sc cng cuc xy dng nghip cng nghip ha t nc, vn CNXH , ... hi nhp quc t. mi m ca thi i, hi nhp quc t. GV: Mng ti ca vn hoc: HS: Tr li. - Mng ti ca vn hoc: c th hin ntn? + Lch s v cuc sng, con ngi + Lch s v cuc sng, con

Trang 5

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong xy dng nn kinh t th trng theo hng x hi ch ngha. + ti lch s vit v chin tranh chng php v M ho hng vi nhiu bi hc + GV: Th lai Vn hc Vit HS: Tr li. Nam t th k XX n nay c + Th, vn xui quc ng c ngha g ng ch ? m u. + Cng c hin i ha v th, truyn 1930. + Th mi, tiu thuyt. Hot ng 3: HS c phn 1 sgk trang 10, 11. GV gi HS c phn 1 sgk trang 10, 11. GV: Mi quan h gia con ngi vi th gii t nhin c th hin nh th no trong vn hc dn gian ? Cho v d. GV nhn xt v cht li GV: Mi quan h gia con ngi vi th gii t nhin c th hin nh th no trong vn hc trung i ? Cho v d. GV: Mi quan h gia con ngi vi th gii t nhin c th hin nh th no trong vn hc hin i? Cho v d. GV ging thm. Thao tc 2: GV gi HS c phn 2 sgk/ 11 GV: Mi quan h gia con ngi vi quc gia dn tc c th hin nh th no? Cho v d ngi trong xy dng nn kinh t th trng theo hng x hi ch ngha. + ......... - Th lai: ... t nhng thnh tu ln.

III. Con ngi Vit Nam qua vn hc : 1. Quan h vi th gii t nhin: HS tho lun v tr li. - Vn hc dn gian: - Vn hc dn gian: + T duy hyun thoi, k v + T duy hyun thoi, k v qu trnh qu trnh nhn thc, ... tch ly nhn thc, ci to chinh phc t nhin, hiu bit thin nhin. xy dng cuc sng, tch ly hiu bit + Con ngi v thin nhin thin nhin. thn thit. + Con ngi v thin nhin thn thit. HS tho lun v tr li. - Th ca trung i: Thin nhin - Th ca trung i: Thin nhin gn l gn l tng, o c, thm m tng, o c, thm m. - Vn hc hin i: hnh tng thin - Vn hc hin i: hnh tng nhin th hin qua tnh yu t nc, thin nhin th hin qua tnh yu cuc sng, la i. t nc, cuc sng, la i.

2. Quan h quc gia dn tc: HS c phn 2 sgk/ 11 HS tho lun v tr li. - Con ngi Vit Nam hnh thnh h thng t tng yu nc: + Trong vn hc dn gian: yu lng xm , cm ght xm lc ; + Trong vn hc trung i: thc quc gia dn tc, truyn thng vn hin lu i. + Trong vn hc cch mng: u tranh giai cp v l tng ch ngha x - Con ngi Vit Nam hnh thnh h thng t tng yu nc: + Trong vn hc dn gian: ... + Trong vn hc trung i: + Trong vn hc cch mng: - Tc gi, tc phm: SGK.

Trang 6

Gio n Ng Vn 10 c bn
hi. GV khng nh: HS c phn 3 SGK/ 12. HS c phn 3 SGK/ 12. GV: Vn hc Vit Nam phn HS: Tr li. nh quan h x hi nh th - Xy dng x hi tt p. no? + c m x hi cng bng HS: Tr li. + c m nhn dn sng hnh phc. + L tng x hi ch ngha. GV: K tn tc phm vn hc dn gian, vn hc trung i, hin i? HS tho lun nhm. HS c phn 4 sgk/ 12, 13 GV: Vn hc Vit Nam phn nh thc bn thn nh th no? HS c phn 4 sgk/ 12, 13 HS: Tr li. - Hnh thnh m hnh ng x v mu ngi l tng lin quan n cng ng: + Con ngi x hi (hy sinh, cng hin). + Hoc con ngi c nhn (hng ni, nhn mnh quyn c nhn, hnh phc tnh yu, ngha cuc sng trn th) GV: Em hy nu nhng tc HS cho v d SGK. phm th hin hai mu ngi ny? GV: Xu hng ca vn hc HS: Tr li. Vit Nam l g khi xy dng Xy dng o l lm ngi vi nhng mu ngi l tng? phm cht tt p . Hot ng 4: HS: Tr li GV: Cc em rt ra iu g .Vn hc Vit Nam c hai b phn ln: thng qua bi hc ny? Vn hc dn gian, vn hc vit.... GV din ging v tng kt bi? => Ch ngha yu nuc l ni dung tiu biu, gi tr quan trng ca vn hc Vit Nam. 3. Quan h x hi: - Xy dng x hi tt p.

- V d: SGK. => Cm hng x hi su m l tin hnh thnh ch ngha hin thc v nhn o 4. thc v c nhn: - Hnh thnh m hnh ng x v mu ngi l tng lin quan n cng ng: ...

- V d: SGK => Xu hng chung: Xy dng o l lm ngi vi nhng phm cht tt p IV/ Tng kt: - Vn hc Vit Nam c hai b phn ln: Vn hc dn gian, vn hc vit - Vn hc vit Vit Nam: vn hc trung i, hin i pht trin qua 3 thi k. - Th hin chn tht, i sng, tnh cm, t tng con ngi Vit Nam. - Hc vn hc dn tc l bi dng nhn cch, o c , tnh cm, quan nim thm m v trau di ting m .

Hot ng 4: 3. Cng c, luyn tp.

Trang 7

Gio n Ng Vn 10 c bn
Cng c: Cc b phn hp thnh ca vn hc Vit Nam l g? Vn hc Vit Nam c my giai on pht trin? Nhng ni dung ch yu ca Vn hc Vit Nam l g? 1. Dn d: - Hc li ni dung bi "Tng quan vn hc Vit Nam". 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: - San bi mi: "Hot ng giao tip bng ngn ng" Cu hi: Tr li cu hi bi 1, 2 cu a, b, c , d, e sgk / 14 , 15., T khi qut th no l hot ng giao tip bng ngn ng? C my qu trnh giao tip bng ngn ng? C nhng nhn t no chi phi mt hot ng giao tip bng ngn ng?

Trang 8

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: 01 Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

HOT NG GIAO TIP BNG NGN NG

I. MC TIU 1. Kin thc: Gip HS: - Nm c kin thc c bn v hot ng giao tip (HGT) bng ngn ng, v cc nhn t giao tip (NTGT) nh nhn vt, hon cnh, ni dung, mc ch, phng tin, cch thc giao tip, v hai qu trnh trong HGT. 2. K nng: - Bit xc nh cc NTGT trong mt HGT, nng cao nng lc giao tip khi ni, khi vit v nng lc phn tch, lnh hi khi giao tip. 3. Thi : - C thi v hnh vi ph hp trong HGT bng ngn ng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho khc. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(5pht) CU HI:1. Hy v s cu to ca nn vn hc Vit Nam? 2. Gia vn hc trung i v vn hc hin i c nhng im g khc nhau? 3.Con ngi Vit Nam trong vn hc c th hin qua nhng mi quan h no? Chn v phn tch mt trong cc mi quan h ? P N: 2. im khc bit ca vn hc trung i vi hin i : Tc gi, i sng vn hc, th lai, thi php. 3. - Xy dng x hi tt p. + c m x hi cng bng + c m nhn dn sng hnh phc. + L tng x hi ch ngha. Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi:

Vo bi: Trong cuc sng hng ngy,con ngi giao tip vi nhau bng phng tin v cng quan trng. l ngn ng. khng c ngn ng th khng th Trang 9

Gio n Ng Vn 10 c bn
c kt qu cao ca bt c hon cnh giao tip no. Bi v giao tip lun lun ph thuc vo hon cnh v nhn vt giao tip. thy c iu ,chng ta cng tm hiu bi hot ng giao tip bng ngn ng.
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

Ni dung ghi BNG

Hot ng 2: (30pht) Gip HS hiu ng liu hnh thnh khi nim. Thao tc 1: GV gi hc sinh c ng liu ca sch gio khoa? GV: Trong hot ng giao tip ny c cc nhn vt giao tip no? Hai bn c cng v v quan h vi nhau nh th no?

I. Khi nim: 1. Tm hiu vn bn 1: a. Nhn vt giao tip: - Vua nh Trn v cc v b lo - Cng v khc nhau: + Vua: Cai qun t nc. + Cc v b lo: nhng ngi tng gi trng trch, i din cho nhn dn.

HS: c vn bn. HS:Tr li: Nhn vt giao tip: - Vua nh Trn v cc v b lo - Cng v khc nhau: + Vua: Cai qun t nc. + Cc v b lo: nhng ngi tng gi trng trch, i din cho nhn dn.

GV ghi nhn. GV: Chnh v c v th khc HS tr li: ngn ng giao tip khc nhau: nhau nh th nn ng giao o vua : ni vi thi trnh trng tip ca h nh th no? o cc b lo: xng h vi thi knh : trng. GV: Trong hot ng giao HS tr li: tip ny, cc nhn vt giao Cc nhn vt giao tip ln lt i vai tip i vai cho nhau nh th cho nhau: no? - Ban u: vua l ngi ni, cc v b lo GV ghi nhn v cht li. l ngi nghe. - Lc sau: cc b lo l ngi ni, vua l ngi nghe. HS nu: GV: Ngi ni v ngi nghe - Ngi ni: To lp vn bn biu t t tin hnh nhng hot ng tng, tnh cm. tng ng no? - Ngi nghe: tin hnh hot ng nghe gii m v lnh hi ni dung vn bn. GV kt lun. HS: c hai qu trnh: Nh vy, mt hot ng giao o To lp vn bn. tip bng ngn ng bao gm o Lnh hi vn bn. my qu trnh? GV: Em hy cho bit hot HS ln lt tr li ng giao tip ny din ra Hon cnh giao tip: u? Vo lc no? Lc c - Din ra din Din Hng s kin lch s g ni bt? - Lc t nc c gic ngoi xm. b. Cc nhn vt giao tip ln lt i vai cho nhau: - Ban u: vua l ngi ni, cc v b lo l ngi nghe. - Lc sau: cc b lo l ngi ni, vua l ngi nghe.

=>c hai qu trnh: o To lp vn bn. o Lnh hi vn bn. c. Hon cnh giao tip: - Din ra din Din Hng - Lc t nc c gic ngoi xm

Trang 10

Gio n Ng Vn 10 c bn

d. Ni dung giao tip: - Hng vo ni dung: nn nh hau ho vi k th. - cp n vn h trng: mt hay cn ca quc gia. e. Mc ch giao tip: - Ly kin ca mi ngi, thm d lng dn - Cuc giao tip t c mc ch.

. GV cht li vn . GV: Hot ng giao tip HS cng nhau trao i, bn bc v tr li. hng vo ni dung g? Ni dung giao tip: cp n vn g? - Hng vo ni dung: nn nh hau GV cht li t kin tr li vi k th. ho ca hc sinh. - cp n vn h trng: mt hay cn ca quc gia. GV : T em thy cuc giao tip ny nhm hng vo mc HS: tr li c nhn. ch g? Mc ch c t Mc ch giao tip: c hay khng? - Ly kin ca mi ngi, thm d lng dn h lnh quyt tm gi nc. - Cuc giao tip t c mc ch. 2. Vn bn 2: Tng quan v GV : Cht li vn qua cu Vn hc Vit Nam: hi: HS: Tr li c nhn: a. Nhn vt giao tip - Ngi vit: tc gi ...

- Ngi c: gio vin, hc sinh, ...

b. Hon cnh giao tip: Hon cnh c t chc gio dc, chng trnh quy nh chung h thng trng ph thng. c. Ni dung giao tip: - Thuc lnh vc vn hc, - ti: "Tng quan vn hc Vit Nam", - Cc vn c bn:

Trang 11

Gio n Ng Vn 10 c bn
o Th no l hot ng giao tip bng ngn ng? o Mt cuc giao tip bng ngn ng gm c nhng yu t no? + o Hot ng giao tip l hot ng din + ra gia mi ngi trong x hi, c tin +. hnh ch yu bng phng tin ngn ng (ni hoc vit) nhm trao i thng tin, d. Mc ch giao tip: - Ngi vit : th hin tnh cm, thi , quan h hoc - Ngi c: bn bc tin hnh mt hnh ng no + . + o Hot ng giao tip din ra khi c: Nhn vt giao tip. Hon cnh giao tip. Ni dung v mc ch giao tip. Phng tin giao tip. e. Phng tin ngn ng v cch t chc vn bn: - Dng thut ng vn hc, vi vn phong khoa hc - C b cc r, cht ch c mc, c h thng lun im lun c 3. Tng kt : Ghi nh, SGK trang 15 GV: Ni dung giao tip ? V HS: Ln lt tr li: ti g ? Bao gm nhng vn - Thuc lnh vc vn hc, c bn no? - ti: "Tng quan vn hc Vit Nam", - Cc vn c bn: + Cc b phn hp thnh ca VHVN. + Qu trnh pht trin ca vn hc vit. + Con ngi Vit Nam qua vn hc. GV: Mc ch giao tip y HS: pht biu c nhn: l g (Xt v pha ngi vit - Ngi vit : cung cp nhng tri thc v ngi c)? cn thit cho ngi c. - Ngi c: + Nh vn bn m c nhng tri thc cn thit v nn vn hc Vit Nam. + Rn luyn, nng cao nhng k nng: nhn thc nh gi cc hin tng vn hc; xu dng v to lp vn bn. GV: Phng tin ngn ng v HS: Dng thut ng vn hc, vi vn cch t chc vn bn nh th phong khoa hc c b cc r, cht ch c

HS khi qut li kin thc.

Thao tc 2: Hng dn hc sinh phn tch ng liu 2: Bi "Tng quan v VHVN". GV: Em hy cho bit cc HS: Tr li: nhn vt giao tip qua bi ny o Ngi vit la tui cao hn, trnh l nhng ai (Ngi vit? cao hn. Ngi c? c im?)? o Ngi c thuc lp tr, trnh thp. GV: Hot ng giao tip y HS: Hon cnh c t chc gio dc, din ra trong hon cnh no ? chng trnh ca nh trng.

Trang 12

Gio n Ng Vn 10 c bn
no? mc, c h thng lun im lun c

Hot ng 3 :(5pht) Hng n hc sinh tng kt l thuyt. HS: Tr li GV: Qua vic tm hiu cc vn bn trn, em hiu th no l hot ng giao tip bng HS: Tr li ngn ng? GV: Hot ng giao tip bng ngn ng bao gm nhng qu HS: Tr li trnh no? GV: Hot ng giao tip bng ngn ng chu s chi phi ca cc nhn t giao tip no? HS: Ln lt tr li theo kin thc phn ghi nh. Hot ng 4: :(5pht) 3. Cng c, luyn tp. VD: Vn bn 2: Tng quan v Vn hc Vit Nam: a. Nhn vt giao tip b. Hon cnh giao tip: c. Ni dung giao tip: d. Mc ch giao tip: e. Phng tin ngn ng v cch t chc vn bn: 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Trang 13

Gio n Ng Vn 10 c bn Kim din s s:

khi qut vn hc dn gian

I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: Nm c nhng c trng, h thng th loi v nhng gi tr c bn ca VH dn gian. 2. K nng::- Rn k nng tm v tm tt cc chnh ca bi, tm v phn tch cc dn chng tiu biu cho cc . 3. Thi : GDHS thi trn trng i vi VH dn gian, di sn vn ha ca dn tc. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Chun b s cc b phn hp thnh ca vn hc vit nam. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1.Thit k dy hc Ng vn 10 tp 1.Thit k bi ging Ng vn 10 tp 1.Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c: a. Cu hi: : Nu cc b phn ca VHVN? K tn cc th loi ca VH dn gian? VD ? Vai tr ca VH dn gian? b. p n: C 2 b phn: VHDG v VH vit. - C 12 th loi tiu biu ca VHDG. Sgk. Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Trong mch suy cm v t nc, nh th Nguyn Khoa im gii thch v s hnh thnh cc a danh: Nhng ngi v nh chng cn gp cho t nc nhng ni Vng Phu Cp v chng yu nhau gp nn hn Trng Mi Gt nga ca Thnh Ging i qua cn trm ao m li Chn mi chn con voi gp mnh dng t t Hng Vng Nhng con rng nm im gp dng sng xanh thm Ngi hc tr ngho gp cho t nc mnh ni Bt, non Nghin. (t nc) Nhng xc cm su sc ca ng bt ngun t VH dn gian. Kho tng VH dn gian ca dn tc ta thc s l sui ngun v tn cho th ca v nhc ha. Hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt ln v VH dn gian. Hot ng ca gv v Hot ng ca HS Ni dung ghi bng

Trang 14

Gio n Ng Vn 10 c bn
hs Hot ng 2:(8 pht)

Hs tho lun, tr li. GV: - VH dn gian l L nhng tc phm ngn g? Ti sao ni VH t truyn ming c tp dn gian l tc phm th sng to nhm phc v ngh thut ngn t? trc tip cho cc sinh hot khc nhau ca i sng cng ng. Gv nhn xt, cht : VH dn gian l tc phm ngh thut ngn t do VH dn gian ly ngn t lm cht liu ngh thut. (Hot ng 3:(15phut)

I. VH dn gian l g? L nhng tc phm ngn t truyn ming c tp th sng to nhm phc v trc tip cho cc sinh hot khc nhau ca i sng cng ng.

II. c trng c bn ca VH dn gian: GV: -VH dn gian c HS: C 3 c trng c bn: 1. Tnh truyn ming: nhng c trng c + - Khng lu hnh bng ch vit + bn no? m c truyn ming t ngi + ny sang ngi khc qua nhiu th h v cc a phng khc Hs tho lun, tr li. - Em hiu th no l nhau. - Khng lu hnh bng ch - c biu hin trong din xng tnh truyn ming? vit m c truyn ming dn gian. t ngi ny sang ngi khc qua nhiu th h v cc a phng khc nhau. - Tc dng ca tnh Tc dng: truyn ming? VD? + Lm cho tc phm VH dn gian c trau chut, hon thin, ph hp hn vi tm tnh ca nhn dn lao ng. Hs tho lun, tr li. + To nn tnh d bn (nhiu bn k) ca VH dn gian. GV: - Qu trnh sng tc tp th ca VH Hs tho lun, tr li. dn gian din ra ntn? - Qu trnh sng tc tp th: C nhn khi xng tp th hng ng (tham gia cng sng to hoc tip nhn) tu b, sa

Tc dng: + Lm cho tc phm VH dn gian c trau chut, hon thin, ph hp hn vi tm tnh ca nhn dn lao ng. + To nn tnh d bn (nhiu bn k) ca VH dn gian. VD: VB truyn c tch Tm Cm, truyn thuyt An Dng Vng v M Chu- Trng Thy,... 2. Tnh tp th: - Qu trnh sng tc tp th: C nhn khi xng tp th hng ng (tham gia cng sng to hoc tip nhn) tu b, sa cha, thm bt cho phong ph,

Trang 15

Gio n Ng Vn 10 c bn
cha, thm bt cho phong GV: - Em hiu th no ph, hon thin. l tnh thc hnh ca HS: - L s gn b v phc v VH dn gian? VD? trc tip cho cc sinh hot khc nhau trong i sng cng ng. Hot ng 3(7 phut): Yu cu hs c v t hc cc nh ngha Hs tho lun, tr li. v cc th loi VH dn gian trong sgk. - Lp bng h thng cc th loi VH dn gian? hon thin. 3. Tnh thc hnh: - L s gn b v phc v trc tip cho cc sinh hot khc nhau trong i sng cng ng. - VD: Bi ca lao ng: H sng M, h gi go,... Bi ca nghi l: Ht mo t nc ca ngi Mng,... III. H thng th loi ca VH dn gian: Tr Ngh Sn tnh lun khu Thn - Ca - Tc - Cho thoi dao ng - S thi - Truyn Cu thuyt - Truyn c tch - Truyn ci - Truyn ng ngn - Truyn th - V IV. Nhng gi tr c bn ca VH dn gian: 1. VH dn gian l kho tri thc v cng phong ph v i sng cc dn tc (gi tr nhn thc): - VH dn gian l tri thc v mi lnh vc ca i sng t nhin, x hi v con ngi phong ph. l tri thc ca 54 dn tc a dng. T s

Hot ng 3 (15 phut): GV: - Tri thc dn gian l g? Gv nh hng: Tri thc dn gian l nhn thc, hiu bit ca nhn dn i vi cuc sng quanh mnh.

Hs tho lun, tr li. - VH dn gian l tri thc v mi lnh vc ca i sng t nhin, x hi v con ngi phong ph. l tri thc ca 54 dn tc a dng. Hs tho lun, tr li. GV: - V sao VH dn - VH dn gian th hin gian c coi l kho tri trnh nhn thc v thc v cng phong quan im t tng ca ph v a dng? nhn dn lao ng nn n mang tnh cht nhn o, tin b, khc bit v thm ch i lp vi quan im ca giai cp thng tr cng thi.

- VH dn gian th hin trnh nhn thc v quan im t tng ca nhn dn lao ng

Trang 16

Gio n Ng Vn 10 c bn
nn n mang tnh cht nhn o, tin b, khc bit v thm ch i lp vi quan im ca giai cp thng tr cng thi. VD: + Con vua th li lm vua Con si cha th qut l a Bao gi dn ni can qua Con vua tht th li ra qut cha. Hs tho lun, tr li. + ng than phn kh ai Tri thc dn gian thng i c trnh by bng ngn Cn da: lng mc, cn ng ngh thut hp chi: ny cy... dn, d ph bin, c sc sng lu bn vi thi gian.

Gv gi m: Tri thc dn gian bao gm nhng tri thc v cc lnh vc no? Ca bao nhiu dn tc? - VH dn gian th hin trnh nhn thc v quan im ca ai? iu c g khc vi giai cp thng tr cng thi? VD? Tri thc dn gian c trnh by ntn? VD?

Gv m rng: Tuy nhin nhn thc ca nhn dn lao ng ko phi hon ton v bao gi cng ng. VD: i mt ngy ng hc mt sng khn; Nhng ngi ti h mt ln / Trai thng chn cha, gi bun ln chng... GV: - Tnh gio dc ca VH dn gian c th hin qua nhng kha cnh no? VD?

- Tri thc dn gian thng c trnh by bng ngn ng ngh thut hp dn, d ph bin, c sc sng lu bn vi thi gian. VD: Bi hc v o l lm con: Cng cha nh ni Thi Sn Hs tho lun, tr li. Ngha m nh nc trong ngun - Tinh thn nhn o: chy ra Mt lng th m knh cha - Hnh thnh nhng Cho trn ch hiu mi l o phm cht truyn thng con. tt p: 2.VH dn gian c gi tr gio dc su sc v o l lm ngi: - Tinh thn nhn o: + Tn vinh gi tr con ngi (t tng nhn vn). + Tnh yu thng con ngi Hs tho lun, tr li. (cm thng, thng xt). - Nhiu tc phm VH dn + u tranh ko ngng bo gian tr thnh mu mc v, gii phng con ngi khi bt ngh thut ngi i cng, cng quyn.

Trang 17

Gio n Ng Vn 10 c bn
hc tp. GV: - Gi tr thm m - Khi VH vit cha pht to ln ca VH dn gian trin, VH dn gian ng c biu hin ntn? vai tr ch o. - Khi VH vit pht trin, VH dn gian l ngun nui dng, l c s ca VH vit, pht trin song song, lm cho VH vit tr nn phong ph, a dng, m bn sc dn tc. - Hnh thnh nhng phm cht truyn thng tt p: + Tnh yu qu hng, t nc. + Lng v tha, c kin trung. + Tnh cn kim, c thc tin,... 3. VH dn gian c gi tr thm m to ln, gp phn quan trng to nn bn sc ring cho nn VH dn tc: - Nhiu tc phm VH dn gian tr thnh mu mc ngh thut ngi i hc tp. - Khi VH vit cha pht trin, VH dn gian ng vai tr ch o. - Khi VH vit pht trin, VH dn gian l ngun nui dng, l c s ca VH vit, pht trin song song, lm cho VH vit tr nn phong ph, a dng, m bn sc dn tc.

GV:- K tn mt vi tc gi u t c s hc tp VH dn gian?

(Hot ng 4:(2 pht) 3. Cng c, luyn tp: Yu cu hs: - c phn ghi nh (sgk) 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

Trang 18

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

HOT NG GIAO TIP BNG NGN NG

I. MC TIU 1. Kin thc: Gip HS: - Cng c khi nim v cc nhn t chi phi ca hot ng giao tip bng ngn ng. 2. K nng: - Bit xc nh cc nhn t giao tip trong mt hot ng giao tip,nng cao nng lc giao tip khi ni,khi vit v nng lc phn tch, lnh hi khi giao tip. - Vn dng l thuyt v hot ng giao tip vo vic phn tch cc tnh hung giao tip c th. 3. Thi : - C thi v hnh vi ph hp trong HGT bng ngn ng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho khc. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(5pht)
CU HI:1. Em hiu th no l hot ng giao tip bng ngn ng?

Trang 19

Gio n Ng Vn 10 c bn
P N:

- L hot ng trao i thng tin bng ngn ng(ni hoc vit) ca con ngi trong x hi. HGT bng ngn ng c hai qu trnh: To lp vn bn do ngi ni,ngi vit thc hin; tip nhn lnh hi vn bn do ngi c ngi nghe thc hin (hai qu trnh c th chuyn i cho nhau). Hy v s cu to ca nn vn hc Vit Nam? Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: tit hc trc v hot ng giao tip bng ngn ng, cc em c tm hiu nhng tri thc l thuyt c bn. Trong tit hc hm nay, chng ta s vn dng cc kin thc lm cc bi tp cng c, khc su cc kin thc . Hot ng ca gv Hot ng 2:(35pht) Gv yu cu 3 hs ln bng lm cc bi tp 1, 2, 3 trong sgk. Cc em khc t lm vo v, theo di bi ca bn nhn xt b sung. Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. Tm hiu vn bn II. Luyn tp: Bi 1: a. Nhn vt giao tip:- Chng trai (anh). - C gi (nng). La tui: b. Thi im giao tip: c. Ni dung giao tip: Ngha tung minh: - Ngha hm n: - Mc ch giao tip: d. Cch ni ca chng trai:

HS 1: Bi 1: a. Nhn vt giao tip - Chng trai (anh). - C gi (nng). La tui: 18-20, tr, ang tui yu ng. b. Thi im giao tip: m trng sng, yn tnh thch hp vi nhng cuc tr chuyn ca nhng i la ang yu. c. Ni dung giao tip: Ngha tung minh: Chng trai hi c gi tre non l( gi) ri th c dng an sng c ko? - Ngha hm n: Cng nh tre, chng trai v c gi n tui trng thnh, li c tnh cm vi nhau liu nn tnh chuyn kt duyn chng? Gv nhn xt, khng - Mc ch giao tip: t nh p n, lu hs tnh, cu hn t nh. cc kin thc v k d. Cch ni ca chng

Trang 20

Gio n Ng Vn 10 c bn
nng cn thit. GV: Hng dn tng t bi 1 hs lm:bi 2? trai: C mu sc vn chng, tnh t , nh, mn hnh nh thin nhin t lng mnh ph hp, tinh t. HS 2: Bi 2 a,b. Cc hnh ng ni (hnh ng giao tip): - Cho (Chu cho ng !). - Cho p (A C h?). - Khen (Ln tng ri nh?). - Hi (B chu c gi pin i ln cho ng ko?). c. Tnh cm, thi : + A C: knh mn ng gi. + ng gi: tru mn, yu qu A C. - Quan h: gn gi, thn mt. HS 3: Bi 3 a. Ni dung giao tip: - Ngha tng minh: Miu t, gii thiu c im, qu trnh lm bnh tri nc. - Ngha hm n: Thng qua hnh tng bnh tri nc, tc gi ngi ca v p, th hin thn phn bt hnh ca mnh cng nh ca bao ngi ph n trong XHPK bt cng. Song trong hon cnh khc nghit, h vn gi trn c phm cht tt p ca mnh. - Mc ch: + Chia s, cm thng vi thn phn ngi ph n trong XH c. + Ln n, t co XHPK bt cng. - Phng tin t ng, hnh nh: biu cm, a ngha. b. Cn c:

Bi 2: a,b. Cc hnh ng ni (hnh ng giao tip): - Cho (Chu cho ng !). - Cho p (A C h?). - Khen (Ln tng ri nh?). - Hi (B chu c gi pin i ln cho ng ko?). c. Tnh cm, thi : + A C: knh mn ng gi. + ng gi: tru mn, yu qu A C. - Quan h: gn gi, thn mt. Bi 3: a. Ni dung giao tip: - Ngha tng minh: - Ngha hm n: - Mc ch: + Chia s, cm thng vi thn phn ngi ph n trong XH c. + Ln n, t co XHPK bt cng. - Phng tin t ng, hnh nh: biu cm, a ngha. b. Cn c: - Phng tin t ng: + Trng,trngi v p hnh th. + M tp m u: thn em li than thn, bc l tm tnh ca ngi ph n. + Thnh ng by ni ba chm thn phn long ong, bt hnh. + Tm lng son phm cht thy chung, trong trng, son st.

GV: Hng dn tng t bi 1 hs lm:bi 3?

Trang 21

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Phng tin t ng: + Gv gi hs vit thng Trng, trn gi v bo theo b cc: p hnh th. + M tp m u: thn em li than thn, bc l tm tnh ca ngi ph n. + Thnh ng by ni ba chm thn phn long ong, bt hnh. + Tm lng son phm GV: Hng dn tng t cht thy chung, trong bi 1 hs lm:bi 5? trng, son st. HS: - Tiu ng. - Tn thng bo. - Nu l do. - Thi gian thc hin. - Ni dung cng vic. - Lc lng tham gia. - Dng c. - K hoch c th. - Li ku gi. HS: a. Nhn vt giao tip: + Bc H- ch tch nc. + Hs ton quc- th h tng lai ca t nc. b. Hon cnh giao tip: + Thng 9-1945: t nc va ginh c c lp Hs ln u tin c n nhn mt nn gio dc hon ton Vit Nam. + Bc H: giao nhim v, khng nh quyn li ca hs nc Vit Nam c lp. c. Ni dung giao tip: - Nim vui sng ca Bc v thy hs- th h tng Hot ng 3:(4 pht) lai ca t nc c hng Gv yu cu hs lm nn gio dc ca dn nh. tc. Gv lu hs: - Nhim v v trch Ngy 5/6/1972, i hi nhim nng n nhng v

Bi 4: Gv gi hs vit thng bo theo b cc: - Tiu ng. - Tn thng bo. - Nu l do. - Thi gian thc hin. - Ni dung cng vic. - Lc lng tham gia. - Dng c. - K hoch c th. - Li ku gi. Bi 5: a. Nhn vt giao tip:

b. Hon cnh giao tip: + Thng 9-1945:

+ Bc H: giao nhim v, khng nh quyn li ca hs nc Vit Nam c lp. c. Ni dung giao tip: d. Mc ch giao tip: - Chc mng hs nhn ngy khai trng u tin ca nc Vit Nam DCCH. - Xc nh nhim v nng n nhng v vang ca cc em hs. e. Hnh thc: - Ngn gn. - Li vn va gn gi, chn tnh va nghim tc, trang

Trang 22

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng Lin Hp Quc vang ca hs. trng. sng lp ngy mi tr- - Li chc ca Bc vi cc ng th gii. em hs. d. Mc ch giao tip: Gv yu cu hs c bc - Chc mng hs nhn th ca Bc H v tr li ngy khai trng u tin cc cu hi trong sgk. ca nc Vit Nam DCCH. Gv lu hs: Khi thc - Xc nh nhim v hin bt c hot ng nng n nhng v vang giao tip bng ngn ca cc em hs. ng no (dng ni v e. Hnh thc: vit), chng ta cn - Ngn gn. phi ch : - Li vn va gn gi, + Nhn vt, i tng chn tnh va nghim giao tip (Ni v vit tc, trang trng. cho ai?). + Mc ch giao tip (Ni v vit lm g?). + Ni dung giao tip (Ni v vit lm g?). + Giao tip bng cch no (Ni v vit ntn?). Hot ng 4:(4 pht) 3. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Lm bi tp 4 trong sgk. - c, tm hiu trc bi : Vn bn. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Trang 23

Gio n Ng Vn 10 c bn Kim din s s:

vn bn
I. MC TIU 1. Kin thc: Gip HS: - Nm c khi nim, c im, cc loi VB phn chia theo lnh vc v mc ch giao tip. 2. K nng: - Nng cao k nng thc hnh phn tch v to lp VB trong giao tip. 3. Thi : - Bit phn bit, s dng cc loi VB ph hp, linh hot trong cc lnh vc khc nhau ca i sng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(5pht) Cu hi: - Hy nu cc nhn t giao tip trong hot ng giao tip? p n: a. Nhn vt giao tip: b. Hon cnh giao tip: c. Ni dung giao tip: d. Mc ch giao tip: e. Hnh thc: Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: giao tip c hiu qu,mi ngi tham gia hot ng giao tip cn phi rn luyn k nng ni, vit, nghe, c mt cch thnh tho. c bit l k nng ni vit(to lp vn bn). Mt vn bn hiu qu cn phi m bbo nhng ni dung g? Chng ta cng tm hiu trong bi hc hm nay. Hot ng ca gv Hot ng ca hs Ni dung ghi bng

Trang 24

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 2: Hng dn hc sinh tm hiu khi nim v c im ca vn bn. Thao tc 1: Cho hc sinh tm hiu khi nim vn bn. HS: Tr li GV: Cho hc sinh c cc VB (1): Gn ngi tt nh vn bn (1), (2), (3) v cc hng ci tt v ngc li quan yu cu SGK ? h ngi xu s nh hng ci xu. trao i v mt kinh nghim sng VB(2); HGT to ra trong HGT gia c gi v mi ngi. N l li than thn ca c gi trao i v tm t tnh cm VB(3): HGT gia v ch tch nc vi ton th quc dn ng bo l nguyn vng khn thit v quyt tm ln ca dn tc trong gi gn, bo v, c lp, t do. trao i v thng tin chnh tr - x hi GV: Mi vn bn c ngi ni to ra trong nhng hot ng no? p ng nhu cu g ? GV: Cht li vn . GV: Cht li vn . I- Khi nim v c im: 1. Khi nim: * Tm hiu ng liu:

Cu hi 1: - Vn bn to ra trong hot ng giao tip chung. Quan h gia ngi v ngi. - Nhu cu: + VB (1): trao i v mt kinh nghim sng + VB(2): trao i v tm t tnh cm + VB(3): trao i v thng tin chnh tr - x hi - Bao gm nhiu cu. - Khi nim: Vn bn l sn phm c to ra trong hot ng giao tip bng ngn ng v thng c nhiu cu. 2. c im: Cu hi 2: - Vn : + VB(1) L quan h gia ngi vi ngi + VB(2) Li than thn ca c gi + VB(3) Li ku gi ton quc khng chin

GV: S cu mi vn bn HS: Tr li. nh th no ? GV: Vy t em hiu th HS: Tr li. no l vn bn? - Thao tc 2: Hng dn hc sinh tm hiu cc c im ca vn bn GV: Mi vn bn cp HS: Tr li. n vn g ? + VB(1) L quan h gia ngi vi ngi + VB(2) Li than thn ca c gi + VB(3) Li ku gi ton quc khng chin

Trang 25

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV: Vn c c trin khai nht qun trong mi vn bn khng ? GV: Nh vy, mt vn bn thng c c im g? GV: Cc cu trong tng vn bn (2) v (3) c quan h vi nhau v nhng phng din no? - Cch trin khai: Mi vn bn u tp trung nht qun vo mt ch v trin khai ch mt cch trn vn. - Cch trin khai: Mi vn bn u tp trung nht qun vo mt ch v trin khai ch mt cch trn vn. Cu hi 3: - Cc cu trong vn bn (2) v (3): + C quan h v ngha + c lin kt cht ch v ngha hoc bng t ng - Kt cu ca vn bn (3): B cc r rng: Phn m u: Hi ng bo ton quc d. Thn bi: Chng ta mun ho bnh nht nh v dn tc ta e. Kt bi: Phn cn li. Cu hi 4: Vn bn (3): - M u: Tiu v Li h gi dn dt, gii thiu vn - Kt thc: Hai khu hiu. kch l ch => c du hiu hnh thc ring v l vn bn chnh lun. Cu hi 5: Mc ch: - VB(1): Truyn t kinh nghim sng. - VB (2): Li than thn gi s hiu bit v cm thng ca mi ngi vi s phn ngi ph n. - VB(3): Ku gi, khch l th hin quyt tm ca mi ngi trong khng chin chng Php. mi vn bn c mt mc ch nht nh

HS: Tr li. - Cc cu trong vn bn (2) v (3): + C quan h v ngha + c lin kt cht ch v ngha hoc bng t ng GV: Vn bn (3) c b cc HS: Tr li. nh th no? - Kt cu ca vn bn (3): B cc r rng: Phn m u: Hi ng bo ton quc b. Thn bi: Chng ta mun ho bnh nht nh v dn tc ta HS: Tr li. GV: V hnh thc, vn bn - M u: Tiu v Li h gi (3) c du hiu m u v dn dt, gii thiu vn kt thc nh th no? - Kt thc: Hai khu hiu. kch l ch => c du hiu hnh thc ring v l vn bn chnh lun. GV: Mi vn bn c to HS: Tr li. ra nhm mc ch g ? Mc ch: - VB(1): Truyn t kinh nghim sng. - VB (2): Li than thn gi s hiu bit v cm thng ca mi ngi vi s phn ngi ph n. - VB(3): Ku gi, khch l th hin quyt tm ca mi ngi trong khng chin chng Php. mi vn bn c mt mc ch nht nh

GV: T nhng iu phn 2. c im ca vn bn: tch trn, hy nu c im HS: Tr li. - Cc cu trong vn bn c s (Ghi nh, SGK trang 24) ca vn bn ? lin kt cht ch v xy dng - Cc cu trong vn bn c s lin theo kt cu mch lc. kt cht ch v xy dng theo kt cu mch lc.

Trang 26

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Mi VB c du hiu biu hin tnh hon chnh v ni dung ln hnh thc. - Mi vn bn nhm thc hin mt mc ch giao tip nht * Hot ng 3: Cho Hs tm nh. hiu khi qut cc loi vn bn. - Thao tc 1: Hng dn hc sinh tm hiu ng liu SGK. GV: So snh vn bn 1,2,3, Vn c cp trong HS: Tr li. mi vn bn ny l g ? a. Vn , lnh vc: Thuc lnh vc no trong (1) Cuc sng x hi cuc sng? (2) Cuc sng x hi GV: T ng c s dng (3) Chnh tr. trong mi vn bn thuc nhng loi no? HS: Tr li. b. T ng: (1) v (2): Thng thng (3): Chnh tr, x hi GV: Cch th hin ni dung trong mi vn bn nh th HS: Tr li. no? c. Cch th hin ni dung: (1) v (2): bng hnh nh, hnh tng GV: Nh vy, mi loi vn (3): bng l l, lp lun bn thuc phong cch ngn HS: Tr li. ng no? => Phong cch ngn ng: (1) v (2): thuc loi vn bn ngh thut. GV: Cc loi vn bn c s dng trong nhng lnh vc no ca x hi? HS: Tr li .a. Phm vi s dng: + (2): giao tip c tnh cht ngh thut + (3): chnh tr, x hi + SGK: Khoa hc + n ngh hc, giy khai sinh: GV: Mc ch giao tip Hnh chnh ca mi loi vn bn l g? HS: Tr li.b. Mc ch giao tip: + (2): bc l cm xc - Mi VB c du hiu biu hin tnh hon chnh v ni dung ln hnh thc. - Mi vn bn nhm thc hin mt mc ch giao tip nht nh. II- Cc loi vn bn: 1. Tm hiu ng liu: - Cu 1: a. Vn , lnh vc: (1) Cuc sng x hi (2) Cuc sng x hi (3) Chnh tr. b. T ng: (1) v (2): Thng thng (3): Chnh tr, x hi c. Cch th hin ni dung: (1) v (2): bng hnh nh, hnh tng (3): bng l l, lp lun

=> Phong cch ngn ng: (1) v (2): thuc loi vn bn ngh thut. (3): thuc loi vn bn chnh lun. - Cu 2: So snh cc vn bn a. Phm vi s dng: + (2): giao tip c tnh cht ngh thut + (3): chnh tr, x hi + SGK: Khoa hc + n ngh hc, giy khai sinh: Hnh chnh b. Mc ch giao tip: + (2): bc l cm xc + (3): ku gi, thuyt phc mi ngi

Trang 27

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ (3): ku gi, thuyt phc mi ngi + SGK: Truyn th kin thc khoa hc + n ngh hc, giy khai sinh: Trnh by nguyn vng, xc GV: Lp t ng ring cho nhn s vic mi loi vn bn nh th no ? HS: Tr li. + (2): Thng thng + (3): Chnh tr, x hi + SGK: Khoa hc GV: Cch kt cu v cch + n ngh hc, giy khai sinh: trnh by trong mi loi vn Hnh chnh bn l g? HS: Tr li. + (2): th (ca dao, th lc bt) + (3): ba phn + SGK: mch lc, cht ch + n ngh hc, giy khai sinh: GV: Nh vy, cc vn bn c mu hoc in sn trong SGK, n xin ngh hc v giy khai sinh thuc HS: Tr li.=> Vn bn SGK: cc loi vn bn no? PCNN khoa hc, n xin ngh GV: Ngoi cc loi vn bn hc, giy khai sinh: PCNN hnh trn, ta cn c th gp cc chnh loi vn bn no khc? nh: HS: Tr li. Ghi nh : th, nht k thuc phong cch ngn ng sinh hot Bn tin, phng s, phng vn thuc phong cch ngn ng bo ch * Hot ng 4: GV: Cho hc sinh c k phn ghi nh SGK.Theo lnh vc v mc ch giao tip, ngi ta phn bit cc loi vn bn: - Vn bn thuc phong cch sinh hat. - Vn bn thuc phong cch ngh thut. - Vn bn thuc phong cch khoa hc. + SGK: Truyn th kin thc khoa hc + n ngh hc, giy khai sinh: Trnh by nguyn vng, xc nhn s vic c. Lp t ng: + (2): Thng thng + (3): Chnh tr, x hi + SGK: Khoa hc + n ngh hc, giy khai sinh: Hnh chnh d. Kt cu, trnh by: + (2): th (ca dao, th lc bt) + (3): ba phn + SGK: mch lc, cht ch + n ngh hc, giy khai sinh: c mu hoc in sn => Vn bn SGK: PCNN khoa hc, n xin ngh hc, giy khai sinh: PCNN hnh chnh

2. Mt s loi vn bn: Ghi nh, SGK trang 25

Trang 28

Gio n Ng Vn 10 c bn

- Vn bn thuc phong cch hnh chnh. - Vn bn thuc phong cch chnh lun - Vn bn thuc phong cch bo ch.

* Hot ng 5: 3. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, lm bi tp tr.37-38. - Chun b vit bi lm vn s 1(ti lp).

Trang 29

Gio n Ng Vn 10 c bn
4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi mi

Trang 30

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

BI VIT S 1
I. MC TIU 1. Kin thc: - Gip hs: - Cng c kin thc v vn biu cm. - Rn k nng to lp vn bn c b cc 3 phn, c lin kt v hnh thc v ni dung. - T vic thy c nng lc, trnh ca hs, gv xc nh c cc u- nhc im ca hs nh hng o to, bi dng ph hp. Nm c khi nim, c im, cc loi VB phn chia theo lnh vc v mc ch giao tip. 2. K nng: - Nng cao k nng thc hnh phn tch v to lp VB trong giao tip. 3. Thi : - Bit phn bit, s dng cc loi VB ph hp, linh hot trong cc lnh vc khc nhau ca i sng. II. NI DUNG : 1: Pht biu cm ngh ca anh (ch) v nhng ngy u tin bc vo trng trung hc ph thng. III. P N: M bi: (1) Hs c th vit theo nhiu cch nhng cn gii thiu c ti v gy c hng th cho ngi c. Thn bi: (7im) - Gii thiu s lc xc cm v mi trng, thy c v bn b mi. (1) - Nim vui trong ngy tu trng, khai ging.(3) - Nhng gi hc u tin v mt k nim ng nh em li bi hc su sc. (3) Kt bi: (1im) Thu tm c tinh thn v ni dung c bn ca bi lm ng thi lu li nhng cm xc v suy ngh ni ngi c. Thang im: (9 bi vit + 1 trnh by. + 9-10: Bi vit trin khai sinh ng cc trn, c cm xc, vn phong trong sng. + 7-8: Bi vit m bo cc trn, c cm xc, vn phong trong sng. + 5-6: Bi vit cn s lc, cn mc mt s li v vn phong, trnh by. + 3.3.5: Bi vit cn s si, mc nhiu li v vn phong, trnh by. + 0.1.2: Bi vit c 1 nhng lng cng hoc lc .

Trang 31

Gio n Ng Vn 10 c bn

IV. NH GI NHN XT SAU KHI CHM BI KIM TRA: Yu cu hs v son bi: Chin thng Mtao Mxy (trch s thi m Sn).

GIO N GING DY Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

chin thng mtao mxy

(Trch: m Sn- S thi Ty Nguyn)
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm c cc c im c bn ca s thi, c bit l s thi anh hng. Nm c ni dung s thi m Sn. - Nhn thc c v p hnh tng m Sn trong cuc quyt chin vi Mtao Mxy, trong cuc i thoi, thuyt phc ti t ca Mtao Mxy v trong tic mng chin thng. - Nhn thy rng l sng v nim vui ca ngi anh hng trong s thi ch c c trong cuc chin u v danh d, hnh phc v s thnh vng cho cng ng. 2. K nng: - Rn k nng c vn bn s thi, phn tch mt vn bn s thi anh hng. 3. Thi : GDHS Bi dng nim t ho v truyn thng vn ha ca dn tc qua di sn vn ha c hc,c bit l thc cng ng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Chun b s cc b phn hp thnh ca vn hc vit nam. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c: (kim tra mng). 1. Cu hi: Nu c trng c bn ca VHGD?k tn cc th lo ca VHDG? 2. p n: VHDG c 3 c trng c bn: Tnh tp th, tnh truyn ming, tmh thc hnh. Gm 12 th loi chnh (theo SGK).

Trang 32

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Nu ngi Kinh t ho v c ngun ca dao, tc ng phong ph; ngi Thi c truyn th Tin dn ngi yu lm say m lng ngi; ngi Mng trong nhng dp l hi hay m tang ma li th hn mnh theo nhng li ht mo t nc;...th ng bo Ty Nguyn cng c nhng m ko ng, thao thc nghe cc gi lng k khan s thi m Sn bn ngn la thing ni nh Rng. Hm nay, chng ta cng tm hiu v s thi ny qua on trch Chin thng Mtao Mxy

Trang 33

Hot ng ca gv Hot ng 2:(10pht) Hs c phn Tiu dn. GV: - T khi nim v s thi (bi khi qut VH Hot ng 5:(1 pht) dn gian), em hy cho bit s thi c nhng c im g?

GV: - C my loi s thi? - c im ni bt ca mi th loi? VD?

GV:- Hnh thc din xng? GV mi sh c: Gv lu hs nhng s kin chnh., gi hs tm tt?

GV: - Gi tr ni dung ca tc phm?

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: 1. Th loi s thi: HS c: phn Tiu dn. Gio n Ng Vn 10 c bn a. c im ca s thi: - L tc phm t s dn gian c - L tc phm t s dn quy m ln. gian c quy m ln. - Ngn ng c vn, nhp. - Ngn ng c vn, - Hnh tng ngh thut honh nhp. trng, ho hng. - Hnh tng ngh thut - K v nhng bin c ln din ra trong i sng cng ng thi c honh trng, ho hng. - K v nhng bin c i. ln din ra trong i sng cng ng thi c i. HS: Hai loi: b. Phn loi: - S thi thn thoi K v s Hai loi: hnh thnh th gii v mun loi, - S thi thn thoi con ngi v b tc thi c i. VD: t nc (M- - S thi anh hng ng), m t lung (Thi), Cy nu thn (Mnng),... - S thi anh hng K v cuc i, chin cng ca nhng nhn vt anh hng. VD: m Sn, m Di, c. Hnh thc din xXing Nh, Khinh D (), m Noi ng: K- ht. (Ba-na),... HS : 2. S thi m Sn: K- ht. a. Tm tt: sgk. Hs hc theo sgk. Tm tt: - m Sn v lm chng H Nh v H Bh theo tc ni dy tr nn mt t trng lng ly v giu c. - Cc t trng Kn Kn (Mtao Gr), St (Mtao Mxy), tha lc m Sn vng nh, bt H Nh v lm v. m Sn nh tr v chin thng, git cht chng, ginh li v, em li s giu c v uy danh cho mnh v cng ng. - m Sn cht cy S-mc (cy thn vt t nh v) khin hai v cht ln tri xin thuc cu hai nng. - m Sn i cu hn n thn Mt Tri b t chi. Trn ng v, m Sn b cht ngp trong rng sp en. Hn chng bin thnh con b. Gi tr ni dung: rui bay vo ming ch gi H ng. H ng c thai, sinh ra m + Chin tranh m rng Trang 34 Sn chu. N ln ln, tip tc s b ci, lm ni uy danh nghip anh hng ca chng. ca cng ng.

Hot ng ca hs

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tip tc hon thin cc bi luyn tp v vn bn. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T24).

Trang 35

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

vn bn

I. MC TIU 1. Kin thc: Gip HS: - Nm c khi nim, c im, cc loi VB phn chia theo lnh vc v mc ch giao tip. - Cng c kin thc v vn bn. 2. K nng: - Nng cao k nng thc hnh phn tch v to lp VB trong giao tip. 3. Thi : - Bit phn bit, s dng cc loi VB ph hp, linh hot trong cc lnh vc khc nhau ca i sng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho khc. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(5pht) Cu hi: Nu cc chng ca cuc quyt chin gia m Sn v Mtao Mxy? Qua cuc chin , em nhn thy nhng v p g ca hnh tng m Sn? p n: Bi c. Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: giao tip c hiu qu,mi ngi tham gia hot ng giao tip cn phi rn luyn k nng ni, vit, nghe, c mt cch thnh tho. c bit l k nng ni vit(to lp vn bn). Mt vn bn hiu qu cn phi m bbo nhng ni dung g? Chng ta cng tm hiu trong bi hc hm nay. Hot ng ca gv Hot ng 2:( 35pht) Gv yu cu hs ln bng lm cc bi 1, 3, 4 Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. II. III. Luyn tp: 1. Bi 1:

Trang 36

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn xt, khng nh p n. a. Phn tch tnh thng nht v ch ca on vn? b. Phn tch s pht trin ca ch trong on vn (t khi qut n c th qua cc cp ?) HS: a. on vn c mt ch thng nht, cu cht (cu ch ) ng u on vn, c lm r cc cu tip. a. on vn c mt ch thng nht, cu cht (cu ch ) ng u on vn, c lm r cc cu tip. b. S pht trin ch : b. S pht trin ch : * Cu ch : Gia c * Cu ch : Gia c th th v mi trng c nh hv mi trng c nh hng qua ng qua li vi nhau. li vi nhau. * Cc lun c: * Cc lun c: - Hai lun c l l: - Hai lun c l l: - Bn lun chng (dn + Mi trng c nh hng ti chng): mi c tnh ca c th. c. Nhan : + So snh cc l mc trong cc mi trng khc nhau. - Bn lun chng (dn chng): + L cy u H Lan tua cun. + L cy my tua mc c gai bm. + L cy xng rng gai. + L cy l bng cha nhiu nc. c. Nhan : - Mi quan h gia c th v 2. Bi 2: mi trng. - nh hng qua li gia c th v mi trng.

GV: c. t nhan cho on vn? Hs c yu cu ca , tho lun tr li. Gv nhn xt, khng nh p n.

Gv c th gi mt vi em nhn xt, b sung Bi 2: cho on vn ca bn - Sp xp: 1-3-5-2-4. lm trn bng, c - Nhan : Bi th Vit Bc. on vn ca cc em d c lp nhn xt, b sung hon thin.

3. Bi 3: - Cu ch : Mi trng sng ca loi ngi hin nay ang b hu hoi nghim trng. 3. Bi 3: Gv yu cu hs t tiu - Cu ch : Mi trng sng - Cc lun c: cho on vn ca ca loi ngi hin nay ang - Tiu kt: mnh. - Tiu : b hu hoi nghim trng. - Cc lun c: + Rng u ngun ang b cht ph, khai thc ba bi l nguyn nhn gy ra l lt, hn hn ko di. + Cc sng sui ngy cng b

Trang 37

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhim. + Rc thi, cht thi cng nghip v sinh hot cha c x l. + Cc loi thuc tr su s dng ko theo quy nh m bo an ton cho mi trng... - Tiu kt: Thc trng trn lm cho nn nhim mi trng sng ang mc bo ng. - Tiu : Mi trng sng ku cu. 4. Bi 4: n xin php ngh hc. a. Ngi nhn: Thy (c) gio ch nhim v cc thy (c) b mn. - Ngi vit: Hc tr. b. Mc ch: Xin php c ngh hc trong mt thi gian nht nh. c. Ni dung: Cn nu r: - H v tn, lp, trng. - L do xin ngh hc. - Thi gian xin ngh. - Li ha thc hin y cc cng vic hc tp khi phi ngh hc. d. Kt cu: - Quc hiu, tiu ng. - Tn n. - Ngi nhn, n v cng tc ca ngi nhn. - H v tn, lp, trng ca hs. - L do xin ngh hc. - Thi gian xin ngh. - Li ha thc hin y cc cng vic hc tp khi phi ngh hc. - a im, thi gian vit n. - K tn. - Xc nhn ca ph huynh hs.

Gv yu cu 1 hs tr li cc cu hi trong sgk trn bng, cc em khc vit mu l n xin php ngh hc vo v. Gv yu cu mt vi hs c l n xin php ngh hc ca mnh, nhn xt, nh hng hon thin.

4. Bi 4: n xin php ngh hc. a. Ngi nhn b. Mc ch: c. Ni dung: d. Kt cu:

Hot ng 2:(5pht) 3. Cng c, dn d:

Trang 38

Gio n Ng Vn 10 c bn
Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son bi: An Dng Vng v M Chu- Trng Thy. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T24).

GIO N GING DY Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: truyn an dng vng v m chu- trng thy (Truyn thuyt)
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm c cc c trng c bn, gi tr, ngha, mi trng sinh thnh, bin i v din xng ca truyn thuyt. - Nhng chin cng ca An Dng Vng. 2. K nng: - Rn k nng phn tch nhn vt trong tc phm t s. 3. Thi : GDHS thi trn trng i vi VH dn gian, di sn vn ha ca dn tc. II. CHUN B CA GV V HS:

Trang 39

Gio n Ng Vn 10 c bn
1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Chun b s cc b phn hp thnh ca vn hc vit nam. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1..Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c: Khng a. Cu hi: : b. p n: Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Nh th T Hu, trong bi th Tm s vit: Ti k ngy xa chuyn M Chu, Tri tim lm ch trn u. N thn v trao tay gic, Nn ni c m bin su. l cch nh gi ca ng v mt nhn vt trong truyn thuyt c sc: Truyn An Dng Vng v M Chu Trng Thy. Tri qua hng nghn nm n nay, cu chuyn y vn em li cho chng ta nhng bi hc su sc. Hm nay, chng ta s cng tm hiu v cu chuyn .

Hot ng ca gv Hot ng 1:(10pht) GV: Hs c phn tiu dn trong sgk. GV: - Nhc li khi nim v truyn thuyt? GV: - Cc c trng c bn ca truyn thuyt?

Gv cung cp cho hs nhn xt ca c th tng Phm Vn ng:Nhng truyn thuyt dn gian

Hot ng ca hs I. Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn thuyt: a. c trng: - L tc phm t s dn gian k v s kin v nhn vt lch s (c lin quan n lch s) theo xu hng l tng ha. - Th hin nhn thc, quan im nh gi, tnh cm ca nhn dn lao ng i vi cc s kin, nhn vt lch s y Yu t lch s v yu t tng tng thn k ha quyn.

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn thuyt: a. c trng: - L tc phm t s dn gian k v s kin v nhn vt lch s (c lin quan n lch s) theo xu hng l tng ha.

Trang 40

Gio n Ng Vn 10 c bn
thng c mt ci li l s tht lch s m nhn dn qua nhiu th h l tng ha, gi gm vo tm tnh thit tha ca mnh cng vi th v mng, chp i cnh ca sc tng tng v ngh thut dn gian lm nn tc phm vn ha m i i con chu a thch. GV: - Theo em, qmi trng sinh thnh, bin i v din xng ca truyn thuyt l g?

HS: Mi trng sinh thnh, bin i v din xng: L hi v cc di tch lch s c lin quan. HS: Truyn thuyt An Dng Vng v M GV: - Em bit truyn Chu- Trng Thy: thuyt An Dng Vng - Vn bn: 3 bn k: v M Chu- Trng + Truyn Ra Vng- trong Thy c my bn k? Lnh Nam chch qui (Nhng chuyn qui d t Lnh Nam) do V Qunh v Kiu Ph su tp, bin son bng ch Hn vo cui th k XV, c inh Gia Khnh v Nguyn Ngc San dch. + Thc k An Dng Vngtrong Thin Nam ng lc. + M chu- Trng Thytruyn thuyt vng C Hot ng 3:(30pht) Loa. GV: Yu cu hs c vn bn. HS: c. HS: .B cc: 4 phn GV: - Em hy tm b cc + (1) An Dng Vng xy ca truyn? thnh, ch n v chin thng Triu . + (2) Trng Thy ly cp ly n thn. + (3) Triu li pht binh xm lc, An Dng Vng tht bi, chm M Chu, theo Ra Vng xung bin.

b. Mi trng sinh thnh, bin i v din xng: L hi v cc di tch lch s c lin quan. 2. Truyn thuyt An Dng Vng v M Chu- Trng Thy: - Vn bn: 3 bn k: + Truyn Ra Vng- trong Lnh Nam chch qui. + Thc k An Dng Vngtrong Thin Nam ng lc. + M chu- Trng Thytruyn thuyt vng C Loa.

II. c- hiu vn bn: 1. c. 2.B cc: 4 phn + (1) An Dng Vng xy thnh, ch n v chin thng Triu . + (2) Trng Thy ly cp ly n thn. + (3) Triu li pht binh xm lc, An Dng Vng tht bi, chm M Chu, theo Ra Vng xung bin. + (4) Kt cc bi thm ca Trng Thy, hnh nh ngc trai- nc ging.

Trang 41

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ (4) Kt cc bi thm ca Trng Thy, hnh nh ngc trai- nc ging. GV: - Theo em, chng ta nn phn tch cu chuyn ny theo kiu phn tch ch hay phn tch nhn vt? V sao? Hs tho lun tr li. Gv hng hs n cch phn tch nhn vt. VD: - Nhn vt An Dng Vng lp nn nhng chin cng no? Qu trnh xy thnh ca An Dng Vng c miu t ntn? HS tho lun tr li. : . Nhn vt An Dng Vng v: Nhng chin cng xy thnh, ch n, chin thng Triu ln mt: - Xy thnh C Loa: Qu trnh xy thnh: + Thnh p n u li l n . + Lp n cu o bch thn, trai gii. + Nh c gi mch bo, s Thanh Giang gip xy thnh xong trong na thng. Nhn xt: - Qu trnh xy thnh gian nan, kh nhc cng ging nh qu trnh dng nc. - Nhn dn ngng m, ngi ca vic xy thnh nn sng to cc chi tit thn k. - ngha ca cc chi tit thn k: + L tng ha vic xy thnh. + Nt p ca truyn thng Vit Nam: cha ng lun ngm gip con chu i sau trong cng cuc dng nc v gi nc. - Khi Ra Vng t bit, An Dng Vng: + Cm t Ra Vng. + Bn khonNu c gic ngoi th ly g m chng? thc trch nhim cao vi t nc v tinh thn cnh gic. 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Nhn vt An Dng Vng: a. Nhng chin cng xy thnh, ch n, chin thng Triu ln mt: - Xy thnh C Loa: Qu trnh xy thnh:

GV: - ngha ca cc chi tit thn k: An Dng Vng c mt c gi mch bo, s Thanh Giang gip xy thnh? GV: - Xy thnh xong, khi Ra Vng t bit, An Dng Vng ni g vi Ra Vng? Qua , em c suy ngh g v An Dng Vng? GV: - Ti sao An Dng Vng li d dng chin thng k th xm lc trong giai on ny?

Nhn xt: - Qu trnh xy thnh gian nan, kh nhc cng ging nh qu trnh dng nc. - Nhn dn ngng m, ngi ca vic xy thnh nn sng to cc chi tit thn k. - ngha ca cc chi tit thn k: + L tng ha vic xy thnh. + Nt p ca truyn thng Vit Nam: cha ng lun ngm gip con chu i sau trong cng cuc dng nc v gi nc. - Khi Ra Vng t bit, An Dng Vng: + Cm t Ra Vng. + Bn khonNu c gic ngoi th ly g m chng? thc trch nhim cao vi t nc v tinh thn cnh gic. - An Dng Vng chin thng qun xm lc do: + C thnh c kin c. + C n thn k diu trm pht trm trng. + c bit l c tinh thn cnh gic cao .

Trang 42

Gio n Ng Vn 10 c bn
- An Dng Vng chin thng qun xm lc do: + C thnh c kin c. + C n thn k diu trm pht trm trng. + c bit l c tinh thn cnh gic cao . Hot ng 5:(5pht)
3. Cng c, dn d:

Yu cu hs: Tip tc tm hiu v cc nhn vt: An Dng Vng, M Chu v Trng Thy. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi .

Trang 43

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: truyn an dng vng v m chu- trng thy (Tip) (Truyn thuyt)
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: : - Nm c nhng sai lm v tht bi ca An Dng Vng. Sai lm, ti li v s ng thng, ng cm thng ca M Chu.Tnh cht mu thun ca nhn vt Trng Thu. - Nm c bi hc v tinh thn cnh gic vi k th, cch x l ng n mi quan h gia ring- chung, gia gia nh- t nc, gia c nhn- cng ng. 2. K nng: - Rn k nng phn tch nhn vt trong tc phm t s. 3. Thi : GDHS thi trn trng i vi VH dn gian, di sn vn ha ca dn tc. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Chun b s cc b phn hp thnh ca vn hc vit nam. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1..Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(8 pht) 1. Kim tra bi c: Khng a. Cu hi: Phn tch nhn vt An Dng Vng: b. p n: Nhng chin cng xy thnh, ch n, chin thng Triu ln mt: - Xy thnh C Loa: Qu trnh xy thnh: + Thnh p n u li l n . Lp n cu o bch thn, trai gii. Nh c gi mch bo, s Thanh Giang gip xy thnh xong trong na thng.

Trang 44

Gio n Ng Vn 10 c bn
- ngha ca cc chi tit thn k: L tng ha vic xy thnh. Nt p ca truyn thng Vit Nam: cha ng lun ngm gip con chu i sau trong cng cuc dng nc v gi nc. - Khi Ra Vng t bit, An Dng Vng: Cm t Ra Vng. Bn khonNu c gic ngoi th ly g m chng? thc trch nhim cao vi t nc v tinh thn cnh gic. - An Dng Vng chin thng qun xm lc do: C thnh c kin c. C n thn k diu trm pht trm trng. c bit l c tinh thn cnh gic cao . Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Nh th T Hu, trong bi th Tm s vit: Ti k ngy xa chuyn M Chu, Tri tim lm ch trn u. N thn v trao tay gic, Nn ni c m bin su. l cch nh gi ca ng v mt nhn vt trong truyn thuyt c sc: Truyn An Dng Vng v M Chu Trng Thy. Tri qua hng nghn nm n nay, cu chuyn y vn em li cho chng ta nhng bi hc su sc. Hm nay, chng ta s cng tm hiu v cu chuyn . Hot ng ca gv Hot ng 2:(30pht) Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: II. c- hiu vn bn: 1. 2. 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Nhn vt An Dng Vng: a. Nhng chin cng xy thnh, ch n, chin thng Triu ln mt: b. C m bin su- S tht bi ca An Dng Vng: - Nguyn nhn tht bi: + Ch quan, l l, mt cnh gic, ko nhn ra d tm nham him ca k th. Nhn li cu ho ca Triu . Nhn li cu hn cho Trng Thu r m ko gim st, phng.

Gv dn dt: Do mc phi nhiu sai lm nn An Dng Vng ko mi ng trn nh vinh quang ca chin thng m gp phi nhng tht bi cay ng... HS. C m bin suS tht bi ca An Dng Vng: GV: - V sao An Dng V- - Nguyn nhn tht bi: ng nhanh chng tht + Ch quan, l l, mt cnh bi th thm khi Triu gic, ko nhn ra d tm nham ct qun xm lc ln 2? him ca k th. + Phm nhiu sai lm nghim trng: Nhn li cu ho ca Triu . Nhn li cu hn cho Trng Thu r m ko gim

Trang 45

Gio n Ng Vn 10 c bn
st, phng. L l vic phng th GV: - Hnh ng im L l vic phng th t n- t nc, ham hng lc. nhin chi c ung dung c, ham hng lc. Ch quan khinh ch. v ci ko s n thn Ch quan khinh ch. sao? ni ln iu g v nhn vt ny? Nhn xt: Cc sai lm nghim trng, lin tip ca An Dng Vng chng t ng t nh mt chnh mnh. ng ko cn l mt v vua anh minh, oai hng nh GV: - Bi hc nghim thu trc na. ng qu ch - Bi hc t s tht bi: Tinh khc v mun mng m quan, t mn, mt cnh gic thn cnh gic vi k th. nh vua rt ra c l cao , ko hiu c k th, ko g? Khi no? lo phng b nn t chuc ly bi vong. - Bi hc t s tht bi: Tinh - ngha ca nhng h cu ngh thut: thn cnh gic vi k th. GV: - Sng to nhng chi An Dng Vng ch nhn ra + Th hin lng knh trng tit v Ra Vng, M khi nghe ting tht ca Ra ca nhn dn i vi thi Chu, nh vua t tay Vng. dng cm, kin quyt chm u con gi t ngha nc (ci chung) mnh,... nhn dn - ngha ca nhng h cu ln trn tnh nh (ci ring) mun biu l thi , ngh thut: ca An Dng Vng. tnh cm g vi nhn + Th hin lng knh trng + L li gii thch cho l do vt lch s An Dng V- ca nhn dn i vi thi mt nc nhm xoa du ni ng v vic mt nc u dng cm, kin quyt t au mt nc ca mt dn Lc? ngha nc (ci chung) ln trn tc yu nc nng nn nay tnh nh (ci ring) ca An D- ln u tin b mt nc. + Ra Vng- hin thn ca ng Vng. + L li gii thch cho l do tr tu sng sut, l ting mt nc nhm xoa du ni ni phn quyt mnh m au mt nc ca mt dn tc ca cha ng. yu nc nng nn nay ln u tin b mt nc (Nhn dn ta khng nh dt khot rng An Dng Vng v dn tc - An Dng Vng cm sng Vit mt nc ko do km ci v t by tc theo Ra Vng ti nng m bi k th qu xung bin S bt t ca GV: - Em c suy ngh nham him, dng th on hn An Dng Vng. g v ngha ca chi h (li dng mt ngi con gi tit An Dng Vng theo ngy th, c tin) v v nhn Ra Vng xung thy o (li dng tnh yu nam ph? So snh vi hnh n). nh Thnh Ging bay v + Ra Vng- hin thn ca tr tri, em thy th no? tu sng sut, l ting ni phn quyt mnh m ca cha

Trang 46

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng. Hs tho lun, tr li. - An Dng Vng cm sng t by tc theo Ra Vng xung bin S bt t ca An Dng Vng. Lng knh trng, bit n nhng cng lao to ln ca An Dng Vng ca nhn dn ta. So vi hnh nh Thnh Ging bay v tri, hnh nh An Dng Vng r nc xung bin khi ko rc r, ho hng bng. Bi ng mt nc. Mt ngi, ta phi ngc nhn ngng vng. Mt ngi, ta phi ci xung thm thm mi thy Thi cng bng ca nhn dn ta. Hs tho lun, tm cc chi tit, phn tch.Nhn vt M Chu: - M Chu ln a cho Trng Thy xem n thn l ch thun theo tnh cm v chng m b qun ngha v vi t nc. Bi: Hs tho lun, pht biu. + N thn thuc v ti sn quc gia, l b mt qun s. V th, M Chu ln cho Trng Thy xem n thn l vic vi phm vo nguyn tc ca b ti vi vua cha v t nc, bin nng thnh gic, ng b trng pht. Hs tho lun, pht biu. + Tnh yu, tnh cm v chng (tri tim) ko th t lm ch ln trn l tr, ngha v vi t nc (u). Nc mt dn n nh tan nn ko th t li ch c nhn (ci ring) ln li ch cng ng (ci chung). Nng gin tip tip

3.2. Nhn vt M Chu: - M Chu ln a cho Trng Thy xem n thn l ch thun theo tnh cm v chng m b qun ngha v vi t nc.

GV: - Em nh gi ntn v chi tit M Chu ln a cho Trng Thy xem n thn? GV: + M Chu lm vy l ch thun theo tnh cm v chng m b qun ngha v vi t nc? GV: + M Chu lm theo chng l l t nhin, hp o l? Hs tho lun, pht biu. Gv nh hng hs hiu theo ngha th nht. GV: - Tm nhng chi tit biu l s c tin, ngy th n mc kh kho ca M Chu? Gv nhn xt, b sung.

+ N thn thuc v ti sn quc gia, l b mt qun s.

+ Tnh yu, tnh cm v chng (tri tim) ko th t lm ch ln trn l tr, ngha v vi t nc - M Chu c tin, ngy th n mc kh kho: + Mt cnh gic trc nhng li chia tay y n ca Trng Thy. + nh du ng cho Trng Thy ln theo...

- C phn ng thng, ng cm thng

Trang 47

Gio n Ng Vn 10 c bn
tay cho k th nn b kt ti, b trng pht nghim khc. - M Chu c tin, ngy th n mc kh kho: + T cho Trng Thy bit b mt quc gia, xem n thn T tin s dng b mt quc gia cho tnh ring, khin bo vt gi nc b nh tro m hon ton ko bit. + Mt cnh gic trc nhng li chia tay y n ca Trng Thy Ko hiu c nhng n trong li t bit ca Trng Thy: chin tranh s xy ra. + nh du ng cho Trng Thy ln theo ch ngh n hnh phc c nhn, m qung v yu. - C phn ng thng, ng cm thng: V: Nhng sai lm, ti li u xut pht t s v tnh, tnh ngy th, nh d, c tin n mc m qung, t tnh cm ln trn l tr, thc s b ngi la di. - Cc chi tit h cu: + mu M Chu ngc trai. + xc M Chu ngc thch. S an i, chng thc cho li khn nguyn ca M Chu trc khi b cha chm. - Bi hc: + Cn t ci chung ln trn ci ring, t li ch ca quc gia, dn tc ln trn quyn li ca c nhn, gia nh. + Bit cm xc bng l tr, suy ngh bng tri tim- gii quyt mi quan h gia l tr v tnh cm ng mc. Hs tho lun, pht biu. . Nhn vt Trng Thy: - Cc chi tit h cu: + mu M Chu ngc trai. + xc M Chu ngc thch. S an i, chng thc cho li khn nguyn ca M Chu trc khi b cha chm.

GV: - M Chu c phn no ng thng chng? V sao? Thi v tnh cm ca nhn dn i vi M Chu qua nhng chi tit h cu tng tng: mu nng ho thnh ngc trai, xc nng ho thnh ngc thch?

GV: - Ngi xa nhn gi bi hc g n th h tr qua nhn vt M Chu?

* Bi hc: + Cn t ci chung ln trn ci ring, t li ch ca quc gia, dn tc ln trn quyn li ca c nhn, gia nh. + Bit cm xc bng l tr, suy ngh bng tri tim- gii quyt mi quan h gia l tr v tnh cm ng mc. 3.3. Nhn vt Trng Thy: - Cuc hn nhn gia Trng Thy- M Chu l mt cuc hn nhn mang mc ch chnh tr:

Gv nu cc kin nh gi v nhn vt Trng Thy cho hs tho lun: + Trng Thy l mt tn gin ip nguy him, mt ngi chng nng tnh vi v?

- Thi k u Trng Thy n thun ng vai tr ca mt tn gin ip

+ Trng Thy l nhn vt truyn thuyt vi mu thun phc tp: gia ngha v v tnh cm, va l th phm va l nn nhn?

- Thi gian Loa Thnh y ko qun nhim v gin ip li dng, la gt c M Chu, thc hin c mc ch - C th trong thi gian chung sng, Trng Thy

Trang 48

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cuc hn nhn gia Trng Thy- M Chu l mt cuc hn nhn mang mc ch chnh tr: Triu gi cu ho, cu thn iu tra b mt qun s, nh cp ly n thn Trng Thy ng vai tr ca mt tn gin ip. Hs tho lun, pht biu. - Thi k u Trng Thy n thun ng vai tr ca mt tn gin ip theo lnh vua cha sang lm r An Dng Vng iu tra b mt qun s, tm c hi nh tro ly n thn. - Thi gian Loa Thnh y ko qun nhim v gin ip li dng, la gt c M Chu, thc hin c mc ch. Hs tho lun, pht biu. - C th trong thi gian chung sng, Trng Thy ny sinh tnh cm thc s vi M Chu l nhng s h trong li tin bit ngm bo trc mt cuc chin tranh kh trnh khi v bc l tnh cm c phn chn thnh vi M Chu. Nhng y vn tr v, hon thnh bn phn vi Triu . - Khi ui kp cha con An Dng Vng, M Chu cht Trng Thy m xc v khc lc, thng nh ri t t. - Ci cht ca y cho thy s b tc, n hn mun mng. Hs tho lun, tr li. Nhn xt: + Trng Thy l nhn vt truyn thuyt vi mu thun phc tp: ngha v tnh cm, th phm nn nhn. + L mt tn gin ip i ny sinh tnh cm thc s vi M Chu

+ Trng Thy l mt ngi con bt hiu, mt ngi chng la di, mt ngi con r phn bi- k th ca nhn dn u Lc?

GV: Qua phn tch em hy a ra kin no khi qut, xc ng nht v nhn vt ny? Hs tho lun, tr li.

Gv nhn xt, nh hng hs hiu thao cch 2. - Chi tit ngc traiging nc c phi khng nh tnh yu chung thy ca Trng Thy hay ko? V sao?

Nhn xt: + Trng Thy l nhn vt truyn thuyt vi mu thun phc tp: ngha v tnh cm, th phm nn nhn. + L mt tn gin ip i nt con r-k th ca nhn dn u Lc (th phm). + L nn nhn ca chnh ngi cha y tham vng xu xa. - Chi tit ngc trai- ging nc: + Ko khng nh tnh yu chung thy ca Trng Thy- M Chu...

Hot ng 3:(5pht) Hs c phn ghi nhSgk. GV: - Nu nhn xt, nh gi v c sc ni dung v ngh thut ca tc phm

III. Tng kt bi hc: 1. Gi tr ni dung: - Truyn thuyt An Dng Vng v M Chu l mt cch gii thch nguyn ... - N cn em li nhng bi hc qu: bi hc v tinh thn cnh gic vi k th; 2.Gi tr ngh thut: + C s ho quyn gia yu t lch s- yu t thn

Trang 49

Gio n Ng Vn 10 c bn
nt con r-k th ca nhn dn u Lc (th phm). + L nn nhn ca chnh ngi cha y tham vng xu xa. - Chi tit ngc trai- ging nc: + Ko khng nh tnh yu chung thy ca Trng ThyM Chu. + Minh oan, chiu tuyt cho M Chu. + Chng nhn cho mong mun ha gii ti li ca Trng Thy, c th y tm c s ha gii trong tnh cm ca M Chu ni th gii bn kia... + Cho thy lng nhn hu, bao dung ca nhn dn ta. Hs tho lun, tr li. - Truyn thuyt An Dng Vng v M Chu l mt cch gii thch nguyn nhn vic mt nc u Lc. - N cn em li nhng bi hc qu: bi hc v tinh thn cnh gic vi k th; cch x l ng n mi quan h gia ci ring- ci chung, gia nhnc, gia c nhn- cng ng, gia tnh cm- l tr. + C s ho quyn gia yu t lch s- yu t thn k. + Kt hp bi- hng, xy dng c nhng hnh nh giu cht t tng- thm m, c sng lu bn. + Thi gian ngh thut: + Kt cu:
Hot ng 4:(2pht) 3. Cng c, dn d:Yu cu hs: - Lm cc bi tp trong phn luyn tp.

k. + Kt hp bi- hng, xy dng c nhng hnh nh giu cht t tng- thm m, c sng lu bn. + Thi gian ngh thut: qu kh- xc nh. + Kt cu: trc tuyn- theo trt t thi gian. + Gn vi cc di tch vt cht, di tch lch s, l hi.

- c trc bi: Lp dn cho bi vn t s. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: - Hc bi theo hng dn trong SGK.

Trang 50

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Trang 51

Gio n Ng Vn 10 c bn

lp dn bi vn t s
I. MC TIU 1. Kin thc: Gip HS: - Bit cch d kin ti v ct truyn cho mt bi vn t s. 2. K nng: - Nm c kt cu v bit cch lp dn cho bi vn t s. 3. Thi : - Rn thi quen lp dn trc khi vit bi vn t s ni ring v cc bi vn khc ni chung.

II. CHUN B CA GV V HS:

1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho kho. Gio n. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht) 1. Kim tra bi c:(5pht) Cu hi: Em nh gi nh th no v nhn vt M Chu v Trng Thy? p n: C phn ng thng, ng cm thng - Cc chi tit h cu: + mu M Chu ngc trai. + xc M Chu ngc thch. S an i, chng thc cho li khn nguyn ca M Chu trc khi b cha chm. * Bi hc: + Cn t ci chung ln trn ci ring, t li ch ca quc gia, dn tc ln trn quyn li ca c nhn, gia nh. + Bit cm xc bng l tr, suy ngh bng tri tim- gii quyt mi quan h gia l tr v tnh cm ng mc. Bi c. Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Qua nhng cu tc ng n c nhai, ni c ngh, Un li by ln trc khi ni, cha ng ta rn dy chng ta phi cn nhc k lng mi iu trc khi ni. Qu trnh lm mt bi vn cng vy. Mun vit c mt bi vn hay, chng ta cn phi c dn , c s sp xp cc , cc s kin hon chnh, lgc. hiu r hn v vai tr, cch lp dn , chng ta cng tm hiu bi: Lp dn cho bi vn t s. Hot ng ca gv Hot ng 2:(7pht) Ni dung ghi bng I. Hnh thnh tng, d kin ct truyn: GV: Yu cu hs c sgk v HS c v tr li: 1. Tm hiu ng liu: tr li cc cu hi: Ni dung vn bn: Nh vn Ni dung vn bn: Nh vn - Trong phn trch trn, nh Nguyn Ngc k v qu Nguyn Ngc k v qu vn Nguyn Ngc ni v Hot ng ca hs

Trang 52

Gio n Ng Vn 10 c bn
iu g? trnh suy ngh, chun b sng tc truyn ngn Rng x nu. + Bt u hnh thnh tng t mt s vic c tht, mt nguyn mu c tht: cuc khi ngha ca anh . + t tn nhn vt cho c khng kh ca rng ni Ty Nguyn: Tn. + D kin ct truyn:- Bt u... - Kt thc... + H cu cc nhn vt: Dt, Mai, C Mt, b Heng. + Xy dng tnh hung c bit, in hnh: mi nhn vt phi c mt ni ring bc bch d di. + Xy dng chi tit in hnh: a con b nh cht tn bo, Mai gc xung ngay trc mt Tn. trnh suy ngh, chun b sng tc truyn ngn Rng x nu. + Bt u hnh thnh tng. + t tn nhn vt + D kin ct truyn:

GV: - Qua li k ca nh vn Nguyn Ngc, anh (ch) hc tp c iu g trong qu trnh hnh thnh tng, d kin ct truyn chun b lp dn cho bi HS suy ngh v tr li: vn t s? vit c mt vn bn t s, cn phi: + Hnh thnh tng v d kin ct truyn (m u v kt thc). + Suy ngh, tng tng, h cu mt s nhn vt, s vic v mi quan h gia chng. Hot ng 3:(32pht) + Xy dng tnh hung, Gv hng dn hs chia t tho cc chi tit c bit, tiu lun, hnh thnh cc dn . biu cu chuyn pht ?- Yu cu hs t nhan trin mt cch lgc, giu kch tnh. cho mi cu chuyn? + Lp dn c th, chi tit. Nhm 1 t 3,4: - Em d kin nu ni dung g trong cc phn ca cu chuyn ch Du tr thnh ngi dn u on nng HS tho lun v tr li:

2. Bi hc: vit c mt vn bn t s, cn phi tri qua 4 thao tc: + Hnh thnh tng v d kin ct truyn... + Suy ngh, tng tng, h cu mt s nhn vt, s vic + Xy dng tnh hung, cc chi tit c bit, tiu b... + Lp dn c th, chi tit.

II. Lp dn : 1. Cu chuyn v hu thn ca ch Du: a. Ngi dn u on nng dn khi ngha trong cch mng thng Tm- 1945: - MB: + Ch Du ht hi chy v hng lng mnh trong m ti.

Trang 53

Gio n Ng Vn 10 c bn
dn khi ngha trong cch mng thng Tm-1945? Gv gi m: Sau khi bng ra khi nh lo quan C trong khi tri ti en nh mc, ch Du s chy v u? (V lng mnh? V mt ni c qun chng nhn dn gic ng cch mng?...) Ngi dn u on nng dn khi ngha trong cch mng thng Tm- 1945: - MB: + Ch Du ht hi chy v hng lng mnh trong m ti. + V n nh, tri khuya, ch thy mt ngi l ang ni chuyn vi chng mnh. + V chng ch Du gp nhau mng mng ti ti. - TB: + Hi ra ch Du mi bit ngi khch l l cn b Vit Minh tm n hi thm tnh cnh gia nh anh ch. + Anh y tng bc ging gii cho v chng ch nghe v sao dn mnh kh, mun ht kh th phi lm g, nhn dn cc vng xung quanh lm c g. + Anh thnh thong li gh thm gia nh ch Du, mang tin mi v cch mng, GV: Nhm 2: T 1,2: - D kin ni dung cho cu khuyn khch ch hot chuyn: ch Du - ngi y ng. np hm bem cho cn b + Ch Du vn ng c nhiu b con gic ng c s? cch mng. + Ch dn u on nng dn ln cp chnh quyn huyn, ph kho thc Nht chia cho dn ngho, gii quyt nn i. - KB: + Ch Du n ci T tr v. + Ch Du v b con lng xm no nc n i ngy c lp. HS tho lun v tr li: + V n nh, tri khuya, ch thy mt ngi l ang ni chuyn vi chng mnh. + V chng ch Du gp nhau mng mng ti ti - TB: + Hi ra ch Du mi bit ngi khch l l cn b Vit Minh + Anh y tng bc ging gii cho v chng ch nghe v sao dn mnh kh, ... + Anh thnh thong li gh thm gia nh ch Du, + Ch Du vn ng c nhiu b con gic ng cch mng. + Ch dn u on nng dn ln cp chnh quyn ... - KB: + Ch Du n ci T tr v. + Ch Du v b con lng xm no nc n i ngy c lp.

2. Cu chuyn v ngi y np hm bem cho cn b c s: - MB: + Ch Du trn chy c v nh. + Cuc khng chin chng Php n ra, lng ng X b ch chim.

Trang 54

Gio n Ng Vn 10 c bn
- MB: + Ch Du trn chy c v nh. + Cuc khng chin chng Php n ra, lng ng X b ch chim. + Hai cn b cch mng b mt c c v y hot ng. - TB: + Qun Php cn qut truy lng cn b gt gao khin ko kh lng ng X ngt ngt, cng thng. + c 2 cn b tuyn truyn, gic ng, ch Du thu hiu v li ch ca cch mng. + Ch o hm b mt che ch cho h. +Ch em nhng hiu bit v cch mng hc c dn dn vn ng b con xung quanh. + Mt m, ch bt ng p n khm xt nh ch nhng ch che giu cn b an ton. - KB: Ch Du tin tng, hnh dung ra ko kh ca ngy Tng khi ngha, tng lai c lp, t do, m no, hnh phc. + Hai cn b cch mng b mt c c v y hot ng. - TB: + Qun Php cn qut truy lng cn b gt gao khin ko kh lng ng X ngt ngt, cng thng. + c 2 cn b tuyn truyn, gic ng, ch Du thu hiu v li ch ca cch mng. + Ch o hm b mt che ch cho h. +Ch em nhng hiu bit v cch mng hc c dn dn vn ng b con xung quanh. + Mt m, ch bt ng p n khm xt nh ch nhng ch che giu cn b an ton. - KB: Ch Du tin tng, hnh dung ra ko kh ca ngy Tng khi ngha, tng lai c lp, t do, m no, hnh phc. * Ghi nh: Sgk

Hot ng 4:(4pht) GV: Yu cu hs c v hc phn ghi nh. GV: Yu cu hs lp dn cho bi vn t s (c t tn truyn c th): Ct truyn: Mt hs tt phm phi sai lm trong pht yu mm nhng kp thi tnh ng, chin thng bn hn, vn ln trong hc tp.

III. Luyn tp: Bi 1: - Xc nh ti: Mt hs tt, nht thi phm li lm nhng kp thi tnh ng. - D kin ct truyn: HS c Ghi nh: Sgk + S vic 1: III. Luyn tp: + S vic 2: Bi 1: + S vic 3: - Tn truyn: Sau mt ln - Lp dn : lm li,... *MB: - Xc nh ti: Mt hs *TB: tt, nht thi phm li lm * KB: nhng kp thi tnh ng. - D kin ct truyn: + S vic 1: Nguyt- 1 hs kh, o c

Trang 55

Gio n Ng Vn 10 c bn
tt ang phi chu mt hnh pht nghim khc do li lm, sa ng nht thi. + S vic 2: Tnh hung Nguyt b ng nhn, sa ng, lm lc. + S vic 3: Cc tc ng tch cc ca thy c, b m gip Nguyt kp thi tnh ng, sa cha. - Lp dn : *MB: Gii thiu Nguyt- 1 hs Bi 2: (BTVN) kh, o c tt ang ngi mt mnh nh v b nh ch hc tp. *TB: - Nguyt ngh li cc GV: Yu cu hs lm bi tp vic lm sai lm ca mnh: 2 nh. + Bun bc v b m mng gin, Nguyt nghe li r r ca Nam (mt hs c bit) b hc i chi game. + Bit ri ham, Nguyt trn tit nhiu hm sau . Nguyt ni di b m xin tin chi in t. + Gi sinh hot, c ch nhim ph bnh, Nguyt quanh co tri ci. C a ra bng c m ban qun sinh thu thp c v nghim khc c quyt nh ca ban gim hiu nh trng nh ch hai bn mt tun hc. - Sa li, tin b: + S nghim khc, n cn ca c ch nhim v b m khin Nguyt hiu r sai lm ca mnh. + Nguyt c gng hc tp, khuyn nh, gip Nam cng tin b. + Kt qu cui nm hai bn t hs tin tin. * KB: Suy ngh ca Nguyt sau l pht thng.

Trang 56

Gio n Ng Vn 10 c bn
Bi 2: (BTVN)
Hot ng 5:(1 pht) 3. Cng c, dn d: Yu cu hs : - Hc phn ghi nh trong sgk.

4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. - Lm bi tp 2 (phn luyn tp). * Bi mi: - Son bi: Uy-lt-x tr v (trch -i-x).

GIO N GING DY
Tun: Trang 57

Gio n Ng Vn 10 c bn Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

uy-lt-x tr v
(Trch -i-x_ S thi Hi Lp)
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh:- Nm c ni dung, ch ca s thi -i-x. - Hiu c tr tu v tnh yu thy chung l nhng phm cht cao p m con ngi trong thi i H-me-r kht khao vn ti. 2. K nng: - Rn k nng phn tch nhn vt trong tc phm t s. 3. Thi : GDHS thi trn trng i vi VH dn gian, di sn vn ha ca dn tc. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1..Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(0 pht) 1. Kim tra bi c: Khng a. Cu hi: Nu dn chung ca bi vn t s? b. p n: Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: th k IX-VIII truc cng nguyn, trn t nc Hi Lp c mt ngi ngh s m i lang thang khp t nc k v tc phm ca mnh. l H-me-r, tc gi ca hai s thi v i: I-li-t v -i-x. -i-x ra i vo thi k ngi Hi Lp chun b m rng a bn hot ng ra bin c. Chin tranh gia cc b lc ch cn l k c. S nghip khm ph v chinh phc bin c bao la v b him i hi con ngi ngoi lng dng cm cn phi c nhng phm cht nh thng minh, tnh to, mu chc, khn ngoan. Mt khc, s thi ny ra i khi ngi Hi Lp t gi ch cng x th tc thay vo l t chc gia nh, hn nhn mt v mt chng. Thi i y hnh thnh ngi Hi Lp bn cnh phm cht tr tu l tnh yu qu hng, tnh cm gia nh gn b, thy chung. on trch Uy-ltx tr v th hin c nhng phm cht tt p ca ngi Hi Lp thi c. Hot ng ca gv Hot ng 2:(20 pht) Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: 1. Tc gi H-me-r:

Trang 58

Gio n Ng Vn 10 c bn
Yu cu hs c phn Tiu dn-sgk. - Em c hiu bit g v tc gi H-me-r? HS c v tr li: - L con ca mt gia nh ngho, c sinh ra bn dng sng M-lt vo khong th k IX-VIII trc cng nguyn. - L mt nh th m ti hoa, mt ca s ht rong uc mi ngi dn Hi Lp yu mn. Hin nay c 11 thnh ph Hi Lp u t nhn l qu hng ca ng. HS c v tr li: . S thi -i-x:. Dung lung: Gm 12 110 cu th, chia thnh XXIV khc ca. Tm tt: - Phn 1: Khc ca I- XII: Cu chuyn c k t thi im Uy-lt-x sau 10 nm ri thnh T-roa vn cha th t chn ln mnh t qu hng v ang b n thn Ca-lp-x cm gi. Cc thn linh cu xin thn Dt cho Uy-lt-x c on t vi gia nh. Dt ng . Trong khi ti qu nh, P-n-lp, v chng phi i mt vi 108 k quyn qu n cu hn. T-l-mc, con trai ca Uy-lt-x, phi ng u vi bn chng bo v gia nh. Tun lnh Dt, n thn Ca-lp x buc phi Uy-lt-x ri o. Sau vi ngy Uy-lt-x v cc bn ng hnh gp bo ln, chic b b nh tan tc, chng may mn dt vo x s ca vua An-ki-n-t. Chng k li hnh trnh phiu lu mo him trong sut 10 nm qua cc min t l cho nh vua. - L con ca mt gia nh ngho, c sinh ra bn dng sng M-lt vo khong th k IX-VIII trc cng nguyn. - L mt nh th m ti hoa, mt ca s ht rong uc mi ngi dn Hi Lp yu mn. Hin nay c 11 thnh ph Hi Lp u t nhn l qu hng ca ng. 2. S thi -i-x: a. Dung lung: Gm 12 110 cu th, chia thnh XXIV khc ca. b. Tm tt: - Phn 1: Khc ca I- XII: - Phn 2: Khc ca XIII- XXIV.

GV: - Da vo sgk, em hy tm tt s thi -i-x?

Gv cung cp thm cho hs mt vi chi tit: + Ca-lp-x dng linh an Uy-lt-x trng sinh bt t, cng chung sng vi nng. Nhng sut 7 nm b nng cm gi ngy no chng cng ra b bin hng nhn v qu hng, khc thng... + P-n-lp a ra iu kin: nng chp nhn ti gi khi dt xong tm vi nhng nng dt mi ko xong v nng c ngy dt, m li tho ra. phn 2, nng cn thch 108 tn cu hn ging cung ca Uy-lt-x v bn xuyn qua 12 ci vng ca 12 chic ru tr hon, ch i chng. + Chic b ca Uy-lt-x b nh m do thn bin P-z-i-ng tr th do chng m thng mt Xi-clp P-li-phem , con trai ca thn. + Uy-lt-x v ng i i qua o ca cc nng tin c Xi-ren c ging ht

Trang 59

Gio n Ng Vn 10 c bn
m hn nhng v cng nguy him... + Uy-lt-x b th thch tnh cm nhiu ln: ph thy Xic-x, Ca-lp-x, cng cha N-di-ca,... - Phn 2: Khc ca XIII- XXIV. c vua An-ki-n-t gip , Uy-lt-x tr v qu hng, sau 20 nm xa cch, ni chng s phi i mt vi mt nguy him mi. l 108 tn cu hn xo quyt rp tm chim ot hnh phc, ti sn ca gia nh chng. Uy-lt-x cng con trai v gia nhn trung thnh lp mu trng tr bn chng. N thn A-t-na xung trn bo tin cho Uylt-x c Dt cho php on t v trng tr nhng GV: - Em hy nu ch k ph hoi gia nh mnh. ca s thi -i-x? Cuc sng mi bt u trn x s I-tc, qu hng ca chng. HS c v tr li: Ch :- Qu trnh chinh phc thin nhin, bin c, di dn m t Ca ngi ch, lng dng cm, tr tu GV: - Nu v tr ca on ca ngi Hi Lp c i. trch Uy-lt-x tr v? - Cuc u tranh bo v hnh phc gia nh ca ngi Hi Lp thi c Ca Hot ng 3:(20 pht) ngi gi tr tnh cm gia nh gn b, thy chung. Yu cu hs c phn vai vn bn. V tr: Thuc phn 2, khc - Tm b cc ca on ca th XXIII. trch? c. B cc: 2 phn. + Phn 1: T u km gan d : Tc ng ca nh mu v T-l-mc ln P-nlp. Uy-lt-x chp nhn th thch ca P-n-lp, hng con trai n vic i ph vi bn cu hn. + Phn 2: Cn li: Cuc u tr gia P-n-lp v Uy-lt-

c. Ch : - Qu trnh chinh phc thin nhin, bin c, di dn m t Ca ngi ch, lng dng cm, tr tu ca ngi Hi Lp c i. - Cuc u tranh bo v hnh phc gia nh ca ngi Hi Lp thi c Ca ngi gi tr tnh cm gia nh gn b, thy chung. 3. on trch Uy-lt-x tr v: V tr: Thuc phn 2, khc ca th XXIII. II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. B cc: 2 phn. + Phn 1: T u km gan d : Tc ng ca nh mu v T-l-mc ln P-nlp. Uy-lt-x chp nhn th thch ca P-n-lp, hng con trai n vic i ph vi bn cu hn. + Phn 2: Cn li: Cuc u tr gia P-n-lp v Uy-ltx nhn ra nhau bng php th b mt ca chic ging ci.

Trang 60

Gio n Ng Vn 10 c bn
x nhn ra nhau bng php th b mt ca chic ging ci. Hot ng 4:(5 pht) 3. Cng c, luyn tp: Yu cu hs v nh:- Hc bi. - Tm hiu v hai nhn vt P-n-lp v Uy-lt-x. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

uy-lt-x tr v
(Trch -i-x_ S thi Hi Lp)
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh:- Nm c v p ca nhn vt P-n-lp v Uy-ltx. - Hiu c tr tu v tnh yu thy chung l nhng phm cht cao p m con ngi trong thi i H-me-r kht khao vn ti. - Ngh thut trn thut y kch tnh, li miu t tm l, tnh cch nhn vt s thi ca H-me-r. 2. K nng: - Rn k nng phn tch nhn vt theo din bin tm l qua i thoi. 3. Thi : GDHS Nhn thc c sc mnh ca tnh cm v chng thy chung, tnh cm gia nh cao p l ng lc gip con ngi vt qua mi kh khn. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1..Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK.

Trang 61

Gio n Ng Vn 10 c bn
III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(0 pht) 1. Kim tra bi c:(5 pht) a. Cu hi: Tm tt s thi -i-x? b. p n: Tit 1 Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: S thi ny ra i khi ngi Hi Lp t gi ch cng x th tc thay vo l t chc gia nh, hn nhn mt v mt chng. Thi i y hnh thnh ngi Hi Lp bn cnh phm cht tr tu l tnh yu qu hng, tnh cm gia nh gn b, thy chung. on trch Uy-lt-x tr v th hin c nhng phm cht tt p ca ngi Hi Lp thi c. Hot ng ca gv Hot ng 2:(33 pht) GV cng c ni dung tip ni gi trc v hi. GV: - Ai l ngi bo tin cho P-n-lp bit Uy-lt-x tr v? - Ni dung tin thng bo ca nh mu? Ni dung ghi bng 3. Tm hiu vn bn: a. Tin Uy-lt-x tr v vi P-n-lp: HS suy ngh tr li: - Ngi a tin: nh mu Tin Uy-lt-x tr v vi P- mt ngi thn tn, rt ng n-lp: tin cy. - Ngi a tin: nh mu mt ngi thn tn, rt ng tin cy. - Ni dung tin: - Ni dung tin: + Uy-lt-x tr v. + Uy-lt-x tr v. + Du hiu ng tin cy:( + Du hiu ng tin cy: (du hiu ring ca Uy-ltx) vt so do rng nanh trng ca mt con ln li + Nh mu li em c tnh hc. mnh ca mnh ra + Nh mu li em c tnh nh cuc, mnh ca mnh ra nh cuc, qu quyt khng nh tin tc Uy-ltx tr v. - Hon cnh ca P-n-lp: HS suy ngh tr li: + Ch i chng sut 20 - Hon cnh ca P-n-lp: nm ng ng kht + Ch i chng sut 20 khao s tr v on t ca nm ng ng kht Uy-lt-x. khao s tr v on t ca + B 108 k cu hn thc Uy-lt-x. bch hng chim ot nng + B 108 k cu hn thc v ti sn ca gia nh Hot ng ca hs

GV: - P-n-lp ang trong hon cnh ntn khi c nh mu bo tin Uylt-x tr v? iu bc u cho em cm nhn g v nhn vt ny?

Trang 62

Gio n Ng Vn 10 c bn
bch hng chim ot nng v ti sn ca gia nh nng tr hon bng k tm vi dt mi ko xong v th thch ti bn cung tn. Hon cnh o le. P-n-lp l ngi v thu chung, kin trinh, khn ngoan. HS suy ngh tr li: - Thi v suy ngh ca P-n-lp trc nhng li bo tin ca nh mu: + Thi : Bnh tnh, trn an nh mu cng l t trn an mnh, hoi nghi li nh mu. + Suy ngh, l gii: Hs tho lun, pht biu Nng cho rng l v thn bt bnh v s lo xc bt kham v nhng hnh ng nhuc nh ca bn cu hn. V hai l: ko mt ngi trn no c th git cht ht 108 k cu hn ngang ngc v hung tn ; hn na ngi git chng mi hm qua ni chuyn vi nng v nhng tin tc lin quan n Uy-lt-x nh mt ngi chng kin. Nng s b la gt. V phn Uy-lt-x, sau 20 nm bt v m tn, nng ht hi vng chng s tr v: Cn v phn Uy-lt-x th ni t khch qu ngi chng cng ht hi vng tr li t A-cai, chnh chng cng cht ri. S tnh to, khn ngoan, thn trng ca P-n-lp. nng Hon cnh o le. P-n-lp l ngi v thu chung, kin trinh, khn ngoan.

GV: - Thi v suy ngh ca P-n-lp th hin ntn trc li nh mu bo tin Uy-lt-x, chng nng, tr v?

GV: Ti sao rt nh chng, mong chng tr v m khi c bo tin Uy-lt-x tr v, P-n-lp li rt i phn vn, ko tin nhng li ca nh mu, ko tin ngi hnh kht va chin thng bn cu hn, gii thot cho nng chnh l Uy-lt-x? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung.

- Thi v suy ngh P-n-lp trc nhng li tin ca nh mu: + Thi : Bnh tnh, an nh mu cng l t an mnh, hoi nghi li mu. + Suy ngh, l gii:

ca bo trn trn nh

Nng cho rng l v thn V hai l: ko mt ngi trn no c th git cht ht 108 k cu hn ngang ngc v hung tn ; hai l ngi git chng mi hm qua ni chuyn vi nng v nhng tin tc lin quan n Uy-lt-x nh mt ngi chng kin. Nng s b la gt. V phn Uy-lt-x, sau 20 nm bt v m tn, nng ht hi vng...

GV: - Khi nh mu a ra bng chng thuyt phc (du hiu ring ca Uylt-x: vt so do rng nanh trng ca mt con ln li hc), li dng c tnh mnh ca mnh ra nh cuc, qu quyt khng nh tin

S tnh to, khn ngoan, thn trng ca P-n-lp - Khi nh mu a ra bng

Trang 63

Gio n Ng Vn 10 c bn
tc Uy-lt-x tr v, - Khi nh mu a ra bng thi ca P-n-lp ntn? chng thuyt phc, li dng c tnh mnh ca mnh ra GV: - Khi bc xung lu, nh cuc, qu quyt i din vi ngi hnh khng nh tin tc Uy-ltkht, tm trng ca P- x tr v, thi ca n-lp ntn? P-n-lp: + Ko cng quyt bc b m thn b ha mi vic. chng thuyt phc,...thi ca P-n-lp: + Ko cng quyt bc b m thn b ha mi vic.

+ Quyt nh xung lu xem xc cht ca bn + Quyt nh xung lu cu hn v c bit l xem xc cht ca bn ngi git chng. GV: Thy thi lnh lng cu hn v c bit l P-n-lp na tin na ca m, thi ca T-l- ngi git chng. ng. mc biu hin ntn? P-n-lp na tin na iu cho thy chng ng. l ngi ntn? b. Cuc gp g- on t: Bc 1: Gp mt. - Tm trng ca P-n-lp khi Hs tho lun, pht biu bc xung lu: Bc 1: Gp mt. + Rt i phn vn, lng - Tm trng ca P-n-lp tng tm cch ng x. khi bc xung lu: + D xt, suy ngh, tnh + Rt i phn vn, ton mng lung nhng cng lng tng tm cch ng x. ko giu c s bng hong, + D xt, suy ngh, tnh xc ng ton mng lung nhng cng ko giu c s bng hong, xc ng(...nng n trc GV: - Trc li trch mc mt Uy-lt-x, di nh la ca con trai, P-n-lp by hng, da vo bc tng i t tm trng, suy ngh din... ngi lng thinh trn g? gh hi lu, lng sng st, khi th m m u ym nhn chng, khi li ko nhn ra chng di b qun o - Thi ca T-l-mc: trch rch mp). m gay gt s nng ny, - Thi ca T-l-mc: bc trc ca mt chng trai trch m gay gt s tr rt thng yu cha m. nng ny, bc trc ca mt - Trc li trch mc ca con chng trai tr rt thng yu trai, P-n-lp: cha m. + Gii thch cho con hiu - Trc li trch mc ca con tm trng kinh ngc, phn trai, P-n-lp: vn, xc ng nhng vn + Gii thch cho con hiu ht sc tnh to ca

Trang 64

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm trng kinh ngc, phn vn, xc ng nhng vn ht sc tnh to ca mnh hnh ng gi khong cch vi Uy-lt-x. + Ni vi con nhng li hng ti Uy-lt-x ngm a ra th thch (Nu qu thc... ko ai bit ht) khn ngoan, thn trng. - Tc gi dng 3 ln t thn trng khc ha c im con ngi ca P-nlp nh ng th hin v p trong phm cht nhn vt. y cng l bin php ngh thut thng dng ca th loi s thi. - Thi ca Uy-lt-x trc cch c x l lng ca ngi v v s nng ny ca ngi con trai: nhn ni mm ci. thu hiu P-n-lp. Bi nu khng nh mnh l Uy-lt-x, chng nng P-n-lp, ngi m nng ch i mi mn by lu trong khi chng ang trong b dng hnh kht tiu ty v hn na P-nlp vn thn trng, khn ngoan s ko tin li chng. Chng ng tnh chp nhn th thch ca ngi v v tin vo tr tu ca mnh. Hs tho lun, pht biu Bc 2: u tr. - Sau khi tm, tr li ng dng hnh ca mnh, p nh mt v thn nhng vn b P-n-lp nghi ng thi ca Uy-ltx: + Hn di, trch mc P-nmnh hnh ng gi khong cch vi Uy-lt-x. + Ni vi con nhng li hng ti Uy-lt-x ngm a ra th thch - Tc gi dng 3 ln t thn trng nh ng th hin v p trong phm cht nhn vt. y cng l bin php ngh thut thng dng ca th loi s thi. - Thi ca Uy-lt-x trc cch c x l lng ca ngi v v s nng ny ca ngi con trai: nhn ni mm ci. thu hiu P-n-lp. Chng ng tnh chp nhn th thch ca ngi v v tin vo tr tu ca mnh.

GV: - Thi ca Uy-ltx trc cch c x l lng ca ngi v v s nng ny ca ngi con trai?

GV: - Sau khi tm xong, dng hnh Uy-lt x thay i hn nhng vn b nghi ng. Chng t thi g trong cu ni vi P-n-lp v nh mu?

GV: - Tm trng v cch x tr ca P-n-lp trc nhng li trch mc ca Uy-lt-x? Cch a ra th thch v b mt chic ging ci ca P-n-lp ntn? Gv khc su: P-n-lp thn trng, tnh to, khn ngoan hng theo cu ni c v gin di, trch mc ca Uy-lt-x a ra lnh dch chuyn chic ging ci k nim ring n cha b mt rt ring ca hai ngi. Nu ko phi l Uy-lt-

Bc 2: u tr.
- Sau khi tm, tr li ng dng hnh ca mnh, p nh mt v thn nhng vn b P-n-lp nghi ng thi ca Uy-lt-x: + Hn di, trch mc P-nlp (Hn...x s). + Thanh minh cho lng chung thu ca mnh (Thi,...nay) To c cho Pn-lp a ra th thch. - Tm trng v cch x tr

Trang 65

Gio n Ng Vn 10 c bn
x th ko bit c b mt Nng s nhn r chn tng ca v khch. GV: Nu l Uy-lt-x nhng cng c th chng qun b mt v 20 nm xa cch hoc c qun do thay lng i d Nng s bit c tnh cm thc ca chng i vi mnh. GV:- Nhng phn ng ca Uy-lt-x khi nghe P-nlp sai nh mu dch chuyn chic ging ci cha b mt ring t ca h? lp (Hn...x s). + Thanh minh cho lng chung thu ca mnh (Thi,...nay) To c cho P-n-lp a ra th thch. - Tm trng v cch x tr ca P-n-lp trc nhng li trch mc ca Uy-lt-x: + Thn trng, tnh to. + Kho lo a ra th thch v b mt ca chic ging ci mt cch nh l tnh c, rt t nhin, hp l. Mc ch:- Xc nh r chn tng ca v khch. ca P-n-lp trc nhng li trch mc ca Uy-lt-x: + Thn trng, tnh to. + Kho lo a ra th thch v b mt ca chic ging ci mt cch nh l tnh c, rt t nhin, hp l. Mc ch:- Xc nh r chn tng ca v khch.

- Nu l Uy-lt-x thc th GV: - Nghe nhng li ni nng s bit c tnh cm ca Uy-lt-x r rng v thc ca chng i vi b mt ca chic ging c- mnh gi ntn. i, thi ca P-n-lp thay i ra sao? Qua y, c th ni nng qu tn nhn hay ko? - Nhng phn ng ca Uylt-x khi nghe P-n-lp sai nh mu dch chuyn chic ging ci cha b mt ring t : + Git mnh, cht d, s Pn-lp thay lng i d nu nh chic ging b dch chuyn. + Ni r b mt ca chic ging gii p th thch ca P-n-lp v chng t lng chung thy ca mnh.

Bc 3: on t
- Khi Uy-lt-x ni r b mt v chic ging ci P-nlp hon ton tin thi ca nng hon ton thay i:

Hs tho lun, pht biu Bc 3: on t - Khi Uy-lt-x ni r b + Xc ng cc im mt v chic ging ci

Trang 66

Gio n Ng Vn 10 c bn
P-n-lp hon ton tin chnh thc l Uy-lt-x, chng nng, ngi yu thngv thu chung vi nng thi ca nng hon ton thay i: + Xc ng cc im (Nng bn chy ngay li, nc mt chan ho, m ly c chng, hn ln trn chng). + Cu xin Uy-lt-x tha th. + Gii thch nguyn nhn ca thi lnh lng, thn trng a ra th thch ca mnh (Nng tin vo tr tu ca Uy-lt-x v lo s b la di). + On trch thn linh gy nn s mt mt ln ca 2 ngi (i! Thn linh...u bc.) + Khng nh Uy-lt-x thuyt phc c s hoi nghi, cnh gic thng trc ca nng bng vic chng ha gii c php th b mt ca chic ging ci. + Bc l nim vui sng, hnh phc tt cng. P-n-lp ko h v cm, tn nhn m s thn trng, hoi nghi ca nng cho thy tnh cht phc tp ca thi i- nhng nguy him lun rnh rp, e da h. - Php so snh c ui di (so snh m rng)- c v A (ci so snh) v v B (ci c so snh) u l nhng cu di. Tc gi ly ci mng r ca nhng ngi thy th b m thuyn may mn sng st khi c t chn ln t lin vi nim vui, nim hnh phc khi P-n-

+ Cu xin Uy-lt-x tha th. + Gii thch nguyn nhn

+ On trch thn linh g + Khng nh Uy-lt-x thuyt phc c s hoi nghi, cnh gic thng trc ca nng + Bc l nim vui sng, hnh phc tt cng. P-n-lp ko h v cm, tn nhn m s thn trng,

GV: - miu t nim hnh phc, vui sng tt cng ca P-n-lp, tc gi dng bin php ngh thut no trong cu vn di cui on trch?

GV: - Trc s xc ng mnh lit ca P-n-lp khi nng nhn ra mnh, tm trng ca Uy-lit-x ntn? GV: - Em hy nhn xt khi qut v v p ca P-n-lp cng nh ca ngi ph n Hi Lp c i qua on trch? GV: - Qua on trch ny, em nhn thy nhng v p no ca nhn vt Uy-lt-x? GV: Hot ng 3:(5 pht) GV:- Gi tr ni dung v ngh thut ca on trch?

- Php so snh c ui di (so snh m rng)- c v A (ci so snh) v v B (ci c so snh) u l nhng cu di.

- Khi hiu r tnh cm ca P-n-lp, trc s xc ng mnh lit ca nng, Uy-ltx khc dm d. l nc mt ca s cm ng, nim vui, nim hnh phc. V p ca nhn vt P-n-lp: Thng minh,

Trang 67

Gio n Ng Vn 10 c bn
lp nhn ra Uy-lt-x, chng nng, thc s tr v din t nim hnh phc v b nh c hi sinh ca nng. - Khi hiu r tnh cm ca P-n-lp, trc s xc ng mnh lit ca nng, Uy-ltx khc dm d. l nc mt ca s cm ng, nim vui, nim hnh phc. ngh lc, thn trng v khn ngoan, thy chung, kin trinh bo v phm gi ca mnh v hnh phc gia nh. V p ca nhn vt Uy-lt-x: Cao qu, nhn ni, thng minh, thy chung v ht lng v v con.

V p ca nhn vt III. Tng kt bi hc: P-n-lp: Thng minh, 1. Ni dung: ngh lc, thn trng v khn ngoan, thy chung, kin trinh bo v phm gi ca mnh v hnh phc gia nh. V p ca nhn vt 2. Ngh thut: Uy-lt-x: Cao qu, nhn ni, thng minh, thy chung v ht lng v v con.

Ni dung: - cao v p tm hn v tr tu ca con ngi Hi Lp thi c i. - Khng nh gi tr hnh phc gia nh khi ngi Hi Lp chuyn t ch th tc sang ch chim hu n l, hn nhn mt v mt chng. Ngh thut: - Cch k chm ri, t m (li tr hon s thi). - S dng i thoi khc ho ni tm. - So snh m rng. - Dng nh ng khng nh v p ca nhn vt.

Trang 68

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 4:(2 pht)

3. Cng c, luyn tp: Yu cu hs lm bi tp phn luyn tp 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Trang 69

Gio n Ng Vn 10 c bn

TR BI VIT S 1
I. MC TIU 1. Kin thc: - Gip hs: - n tp, cng c kin thc, k nng lm bi vn biu cm. - Sa cha, rt kinh nghim v cc li dng t, t cu, din t, b cc vn bn,... - Lm cng vic chun b cho nhng bi vit tip theo. 2. K nng: - Rn k nng to lp vn bn c b cc 3 phn, c lin kt v hnh thc v ni dung. - T vic thy c nng lc, trnh ca hs, gv xc nh c cc u- nhc im ca hs nh hng o to, bi dng ph hp. 2. K nng: - Nng cao k nng thc hnh phn tch v to lp VB trong giao tip. 3. Thi : - Bit phn bit, s dng cc loi VB ph hp, linh hot trong cc lnh vc khc nhau ca i sng. II. S chun b ca thy v tr: 1. Sgk, sgv, Hs xem li cc kin thc c, Gv son thit k dy- hc. 2. Hc sinh c li bi v rt kinh nghim chun b cho bi vit tip theo. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(0 pht) 1. Kim tra bi c:(0 pht) 2. Ni dung bi mi: Vo bi: Hot ng ca gv Hot ng ca hs Hot ng 2:(40 pht) Gv chp li bi ln HS c: bi: bng. Pht biu cm ngh ca anh (ch) v nhng ngy u tin bc chn vo trng THPT. Gv: - bi trn thuc HS tr li: Kiu bi:Pht biu cm kiu bi lm vn no? ngh (vn biu cm) Gv: - Ngi vit cn HS tr li: Ni dung: cp n nhng - Gii thiu c nhng cm xc v mi trng, thy c v ni dung g? bn b mi. - Cm xc v ngy khai ging v nhng bui hc Gv: - Phm vi dn u tin. chng, t liu cn huy HS tr li: Phm vi dn chng, ng? t liu: - Kin thc vn hc. - Kin thc thc t. Gv: - Cc phng php HS tr li: Cc phng php: cn huy ng trong - Biu cm (phng php

Ni dung ghi bng bi: Pht biu cm ngh ca anh (ch) v nhng ngy u tin bc chn vo trng THPT. I. Phn tch : 1. Kiu bi: Pht biu cm ngh (vn biu cm) 2. Ni dung: - Gii thiu c nhng cm xc v mi trng, thy c v bn b mi. - Cm xc v ngy khai ging v nhng bui hc u tin. 3. Phm vi dn chng, t liu: - Kin thc vn hc. - Kin thc thc t. 4. Cc phng php: - Biu cm (phng php chnh).

Trang 70

Gio n Ng Vn 10 c bn
qu trnh lm vn? Ph- chnh). ng php no l ch - Miu t. yu? - T s. - Ngh lun. Gv: - Em cn nu g HS tr li: Lp dn : M bi: Gii thiu c ti phn m bi? v gy c hng th cho ngi c. Gv: - Cc chnh cn Thn bi:- Nu cm xc v nu phn thn bi? ngi trng mi, lp hc v bn b, thy c. (1) - Nim vui trong ngy tu trng, khai ging.(3) - Nhng gi hc u tin Gv: - Em cn nu g v mt k nim ng nh phn kt bi? em li bi hc su sc. (3) Kt bi: Thu tm c tinh thn v ni dung c bn ca bi lm ng thi lu li Gv nhn xt c th v nhng cm xc v suy ngh kt qu bi lm ca ni ngi c. hs. Gv nu mt s li c th trong bi vit ca hs v sa li. Gv c v biu dng bi lm tt. Gv yu cu hs xem li bi, c k li ph t rt kinh nghim, trao i bi vi bn hc tp. - Miu t. - T s. - Ngh lun. II. Lp dn : 1. M bi: Gii thiu c ti v gy c hng th cho ngi c. 2. Thn bi: - Nu cm xc v ngi trng mi, lp hc v bn b, thy c. (1) - Nim vui trong ngy tu trng, khai ging.(3) - Nhng gi hc u tin v mt k nim ng nh em li bi hc su sc.(3) 3. Kt bi: Thu tm c tinh thn v ni dung c bn ca bi lm ng thi lu li nhng cm xc v suy ngh ni ngi c. III. Nhn xt v kt qu bi lm ca hs: 1. u im: - a s hs nhn thc c kiu bi. - Nhiu bi vit bc l cm xc chn thnh, ngn ng din t biu cm. 2. Nhc im: - Nhiu hs cha bit phn chia b cc bi hp l. - Mt s bi cn sai nhiu li chnh t, cu v din t. IV. Cha li. - Li chnh t. - Li v cu. - Li din t. V.c v biu dng bi lm tt. *Thng k kt qu: Gii: Kh: Trung bnh:

VI. Tr bi thng k kt qu v dn d.

Trang 71

Gio n Ng Vn 10 c bn
Yu: Km: Hot ng 3:(5 pht) 3. Cng c, luyn tp: 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi

Yu cu hs son bi Ra-ma buc ti (S thi n )

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

ra-ma buc ti
(Trch Ra-ma-ya-na; S thi n )
I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Qua on trch Ra-ma buc ti, hiu c quan nim ca ngi n c i v ngi anh hng, ng qun vng mu mc v ngi ph n l tng. - Nm c ngh thut xy dng nhn vt ca s thi Ra-ma-ya-na. 2. K nng: - Rn k nng c din cm, tm tt tc phm v phn tch nhn vt trong s thi. 3. Thi : - Bi dng thc danh d v tnh yu thng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1..Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1.Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(15 pht) 1. Kim tra bi c:(5 pht) Cho HS kim tra bi 15 pht.( c km theo) a. Cu hi: b. p n: Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi:

Trang 72

Gio n Ng Vn 10 c bn
Vo bi: Nu ngi anh hng ix trong s thi Hilp c ca ngi v sc mnh ca tr tu, lng dng cm, am San trong s thi Ty Nguyn Vit Nam l ngi anh hng chin u vi cc t trng th ch, v mc ch ring ginh li v ng thi bo v cuc sng bnh yn ca bun lng th Rama l ngi anh hng trong s thi n li c ca ngi bi sc mnh ca o c, lng t thin v danh d c nhn. thy r iu ny, chng ta tm hiu on trch Ra ma buc ti trch s thi Ramayana ca Vanmiki . S thi ny ra i khi ngi Hi Lp t gi ch cng x th tc thay vo l t chc gia nh, hn nhn mt v mt chng. Thi i y hnh thnh ngi Hi Lp bn cnh phm cht tr tu l tnh yu qu hng, tnh cm gia nh gn b, thy chung. on trch Uy-lt-x tr v th hin c nhng phm cht tt p ca ngi Hi Lp thi c.

Hot ng ca gv Hot ng 2:(15 pht) GV: mi hs c phn tiu dn GV: Da trn c s tm hiu bi nh ca hc sinh, gio vin t cu hi yu cu hc sinh tr li:

Hot ng ca hs Hc sinh c phn tiu dn.

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: 1- V s thi n : - Ra ma ya na v Mahabharata l 2 b s thi n ni ting, vn hc n cng nh nhiu nc ng

HS: Pht biu.

Nam .

GV: Cho bit ni dung phn tiu - Ra ma ya na v Mahabharata l 2 - Ra ma ya na c hnh thnh dn gii thiu vn g? b s thi n ni ting, c nh khong TK III TCN. hng su rng, lu bn trong vn - Ramaya na gm 24.000 cu th ha, vn hc n cng nh i. nhiu nc ng Nam - Ra ma ya na c hnh thnh khong TK III TCN. Sau c Vanmii ki hon thin c v ni dung v hnh thc ngh thut. - Ramaya na gm 24.000 cu th 2. Tm tt s thi Ramayana ca i. GV: Hng dn hc sinh tm hiu Hc sinh c phn tm tt trong Van-mi-ki (di 24.000 cu th tc phm ix SGK. i) Hc sinh c phn tm tt HS tm tt da vo 3 c bn sau: trong SGK. + Bc ngot cuc i Gv hng dn HS tm tt da vo + Xung t gia tnh yu v hnh 3 c bn sau: phc + Bc ngot cuc i

Trang 73

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Xung t gia tnh yu v hnh phc + Hnh phc 3. on trch GV: Hng dn hc sinh tm hiu a). V tr : Ch ca tc phm HS: Pht biu. GV: Em hy cho bit v tr ca * HS c ch thch trang 56, 57, 58 on trch Rama buc ti nm on trch trong b s thi trn? khc ca th 6 c ly chng sgk hiu mt s tn ring. GV: Hng dn hc sinh tm hiu on trch GV: Nu cch c vn bn: c phn vai on trch, c ng ging, ng tm trng nhn vt, c din cm GV: Gii thch cc t kh: Acai, tc ra chn, li c cnh, h c thnh lu, lm l ci, laect, cy liu, thn linh, Ping GV: Cho bit on trch c th phn ? 79 ca b s thi. - Gii thch cc t kh: Acai, tc ra chn, li c cnh, h c thnh lu, lm l ci, laect, cy liu, thn linh, Ping + Hnh phc

b). B cc. HS: Pht biu. on trch gm 2 phn - Phn 1 : T u n Ravana u - Phn 1 : T u n Ravana u c chu lu c : Cn gin d v c chu lu c : Cn gin d v din bin tm trng ca Rama. din bin tm trng ca Rama. - Phn 2 : Cn li : T khng nh - Phn 2 : Cn li : T khng nh mnh v din bin tm trng Xita. mnh v din bin tm trng Xita. II. c hiu vn bn: 1- Din bin tm trng, thi ca Rama - Tiu dit Ravana v uy tn v danh

chia lm my phn ? ca tng on trch gm 2 phn

Hot ng 3:(20 pht) GV: c v tm hiu on trch vi 2 nhn vt chnh.

GV: Hng dn hc sinh tm hiu tm trng ca Pnlp khi nghe tin chng tr v GV: Theo em, vic Rama tiu dit HS: Pht biu.

qu vng Ravana cu Xita c - Tiu dit Ravana v uy tn v d ca dng h gii quyt xung mang tnh cht tr th ring t, c danh d ca dng h gii quyt t c tnh cng ng. nhn khng? V sao? GV gi m: Sau khi t cao sc mnh chin u, v anh hng Rama bc l thi , tm trng mt ngi chng ntn? (Gi : Vi cng v va l vua - Vi t cch l vua, ngi anh - Vi t cch l vua, ngi anh xung t c tnh cng ng.

Trang 74

Gio n Ng Vn 10 c bn
va l chng c v b qu vng hng khng chp nhn mt ngi hng khng chp nhn mt ngi xc phm, chng c ghen tung, v chung ch vi k khc. khng? tung, ng vc c hnh ca Xita. v chung ch vi k khc. tung, ng vc c hnh ca Xita. - Qua ngn ng, ging iu ng vc, d dng chi b Xita - Vi t cch l chng, Rama ghen - Vi t cch l chng, Rama ghen GV:Tm trng ca Rama c HS: Pht biu. Van mi ki bc l r qua li ni, - Qua ngn ng, ging iu thi vi Xi ta v ca chng. Em + Li l trnh trng oai nghim ca + Li l trnh trng oai nghim ca cho bit cm nhn ca em v bc qun vng : ta phu bc qun vng : ta phu nhng li l ? nhn cao qu. nhn cao qu. + Li l lnh lng, ph phng, + Li l lnh lng, ph phng, thm thm ch s nhc Xi ta trc mt ch s nhc Xi ta trc mt mi mi ngi phi bit chcnghi ngi phi bit chcnghi ng GV : Ging iu ca Rama c lc trang trng, cao c y v t ho (khi ni v chin thng ca mnh), c lc gay gt, gin d, c lc th bo, tn nhn nh mun trt tt c ra cho h gin. Thi ca Rama vi Xita ntn ? ng c hnh ca nng. HS: Pht biu. Thi ca Rama vi Xita: c hnh ca nng. - Qua thi + Xem thng , xc phm n

Do qu ghen tung Rama mt i phm hnh ca Xi ta v sng sut ca v minh qun. + Xua ui Xita Chng ay i ay li vic Xita trong vng tay ca qu vng Ravana. V tuyn b khng cn n Xita, coi r phm hnh, khinh b t cch ca ngi ph n nh Xita.

GV : Trc hnh ng bc vo la ca Xita, Rama t thi g ? *GV cho HS tho lun (4nhm, 2nhm 1 cu) HS: Pht biu.

- Trc hnh ng cao c ca Xita (bc ln gin ho thiu): + Rama kin quyt khng ni mt li, ngi cm lng u dn xung

Cu1: Thi y ca R ng/sai? Cu1: Thi y ca R ng/sai? t. Hnh ng kin quyt chi b Xita Hnh ng kin quyt chi b Xita + Rama t di nom chng khng ca chng c mang v p ca nvt ca chng c mang v p ca nvt khip nh thn cht. s thi khng? s thi khng? => Tm trng Rama l s an xen Cu2: Khi ri vo tnh hung ngt Cu2: Khi ri vo tnh hung ngt gia tnh yu v lng ghen, gia tnh ngho, kh x, Rama chn danh d ngho, kh x, Rama chn danh d cm i thng v phong thi cao l mt s la chn ntn?Nhn xt. l mt s la chn ntn? qu ca bc qun vng. Do n * HS trao i v trnh by- GV Nhn xt. din ra phc tp, nhiu cung bc,

Trang 75

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn xt v cht li thi , hnh ng nv Rama. GV chuyn nhiu sc thi. 2- Din bin tm trng Xita - Xita ngc nhin n sng s trc s tc gin, li l buc ti ca ? Trc li buc ti lnh lng, tn ? Trc li buc ti lnh lng, tn chng. nhn ca chng, Xita ri vo nhn ca chng, Xita ri vo - Tri tim tan nt, nghn ngo nc tnh cnh nh th no ? tnh cnh nh th no ? n m thanh minh tm lng chung Gi : ? Xita c bt ng trc s Gi : ? Xita c bt ng trc s thu ca mnh. tc gin, ng vc, buc ti ca tc gin, ng vc, buc ti ca - Xita ph phn, trch mc Rama chngkhng? chngkhng? + GV: Hng dn hc sinh tm + HS: Pht biu qu xem nng l ph n tm - Xita ph phn, trch mc Rama hiu cuc th thch. ? Xita ni g vi Rama? ? Nng qu xem nng l ph n tm thng, khng hiu nng. Dng li thng, khng hiu nng. Dng li dng nhng li l nh th no l du dng, ngt ngo k c ch l du dng, ngt ngo k c ch thuyt phc chng, tin vo lng chch thanh minh cho lng trinh chch thanh minh cho lng trinh bch ca mnh. bch ca mnh. chung thy ca mnh ? + HS: Pht biu. * Gi HS c: c sao chng dng *Thn La Anhi rt quan trng Xita au kh n tuyt vng li l gay gt. . .hon ton v ch. trong i sng vn ho ngi An - Xi ta dng cm bc vo gin ha ? T au kh n tuyt vng, Xita . Trong hn l c du v ch r thiu chng minh cho lng quyt nh hnh ng nh th nhy quanh la thing 7 vng chung thu ca mnh. no chng minh lng chung lm chng cho s thu chung. Nghi Xita ng l th vng mi em l th la l s kim chng c th la chng minh tnh yu v c hnh thu chung ? Nhn xt v quyt nh v li hnh. - Vi nt v ngh thut khn cu Anhi ca Xita? *HS tr li, GV nhn xt v ging chi tit Xita nhy vo la lm tng tnh - Ngh thut miu t tm l , tnh thu? cht bi hng ca Rama, Xita mang cch nhn vt tinh t. - Xy dng tnh hung y kch ? on trch cho thy nt ngh yu t na thn na ngi tnh thut no c o c Vanmiki s + HS: Pht biu. huyn thoi dng ? + HS: Pht biu. Hot ng 1:(15 pht) *GV gi Hs c Ghi nh - Lm phn luyn tp trong SGK + GV: Cht li vn . Hot ng 5:(1 pht) 3. Cng c, luyn tp. + HS: Pht biu. - Lm phn luyn tp trong SGK + GV: Cht li vn . III- Ghi nh : SGK (trang 60) IV- Luyn tp

Trang 76

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

ra-ma buc ti

(Trch Ra-ma-ya-na; S thi n )

I. MC TIU: 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm c li buc ti ca Ra-ma, li p v hnh ng t thanh minh ca Xita. - Nm c ngh thut xy dng nhn vt ca s thi Ra-maya-na. 2. K nng: - Rn k nng c din cm, tm tt tc phm v phn tch nhn vt trong s thi. 3. Thi : - Bi dng thc danh d v tnh yu thng. II. CHUN B CA GV V HS: 1. Gio vin: - Sch go khoa, sch gio vin. - Sch gio khoa Ng vn 10 tp 1. Sch gio vin Ng vn 10 tp 1. Gii thiu gio n Ng vn 10 tp 1. Bi tp Ng vn 10 tp 1. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(9 pht) 1. Kim tra bi c:(9 pht) a. Cu hi: Tm tt s thi Ra-ma-ya-na? Tnh cht c bit ca mn ti hi gia Rama v Xi-ta? b. p n: - Thi gian: sau khi Ra-ma cng bn hu tiu dit c qu vng Ra-va-na, cu c nng Xi-ta, cng l lc thi hn 14 nm phI lu y ca hai ngi ht ht. - Khng gian: + Ko phi l ko gian ring t.

Trang 77

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ L ko gian cng cng, trc s chng kin ca ng mi ngi dn, quan qun, anh em bn hu ca Ra-ma. Tm trng nhn vt tr nn cng thng. Ngn ng i thoi thn trng, nghim trang. Cuc ti hi tr thnh phin ta nng n, khc lit, tr tru. Ra-ma quan to.; Xi-ta b co (!) - T cch ca Ra-ma: t cch kp: + Con ngi x hi: mt ngi anh hng chin thng, mt c vua anh minh. + Con ngi c nhn: mt ngi chng thng yu v. Ra-ma la chn trch nhim, bn phn ca mt v anh hng, mt c vua gng mu ni nhng li tn nhn buc ti Xi-ta. - T cch ca Xi-ta: + Mt ngi v b qu d bt i trong mt thi gian di d b nghi k, hiu lm v danh tit. + Mt thn dn c bit- ngi con gi c xut thn cao qu ko cho php ai c th xc phm vo danh d ca mnh. Nhn xt: - Hon cnh ti hi c bit cng thng, tr tru, khc lit c tnh cht mt s la chn o c cc nhn vt c nhn mnh thc danh s v bn phn o c. + N i hi Ra-ma phi chng minh c thc danh d, bn phn ca ngi anh hng, v vua mu mc. V nu ko tuyn b rung b Xi-ta, chng s b mi ngi ch ci l chp nhn mt ngi v tng sng trong cung in ca k th. + N i hi Xi-ta phi chng minh c s trong sch, phm hnh ca nng. - Mn ti hi c ngha nh mt th thch cui cng m h phi vt qua t n chin thng trn vn, tuyt i. Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: . S thi ny ra i khi ngi Hi Lp t gi ch cng x th tc thay vo l t chc gia nh, hn nhn mt v mt chng. Thi i y hnh thnh ngi Hi Lp bn cnh phm cht tr tu l tnh yu qu hng, tnh cm gia nh gn b, thy chung. on trch Uy-lt-x tr v th hin c nhng phm cht tt p ca ngi Hi Lp thi c. Hot ng ca gv Hot ng 2:(30 pht) GV : Trc hnh ng bc vo la ca Xita, Rama t thi g ? *GV cho HS tho lun (4nhm, 2nhm 1 cu) HS: Pht biu. Cu1: Thi y ca R ng/sai? Cu1: Thi y ca R ng/sai? Trc hnh ng cao c ca Xita Hnh ng kin quyt chi b Xita Hnh ng kin quyt chi b Xita (bc ln gin ho thiu): ca chng c mang v p ca nvt ca chng c mang v p ca nvt + Rama kin quyt khng ni mt Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: II. c hiu vn bn: 1- Din bin tm trng, thi ca Rama

Trang 78

Gio n Ng Vn 10 c bn
s thi khng? s thi khng? li, ngi cm lng u dn xung

Cu2: Khi ri vo tnh hung ngt Cu2: Khi ri vo tnh hung ngt t. ngho, kh x, Rama chn danh d ngho, kh x, Rama chn danh d + Rama t di nom chng khng l mt s la chn ntn?Nhn xt. nhn xt v cht li thi , hnh ng nv Rama. GV chuyn l mt s la chn ntn? khip nh thn cht. => Tm trng Rama l s an xen gia tnh yu v lng ghen, gia tnh cm i thng v phong thi cao qu ca bc qun vng. Do n din ra phc tp, nhiu cung bc, ? Trc li buc ti lnh lng, tn ? Trc li buc ti lnh lng, tn nhiu sc thi. nhn ca chng, Xita ri vo nhn ca chng, Xita ri vo 2- Din bin tm trng Xita tnh cnh nh th no ? tnh cnh nh th no ? - Xita ngc nhin n sng s trc Gi : ? Xita c bt ng trc s Gi : ? Xita c bt ng trc s s tc gin, li l buc ti ca tc gin, ng vc, buc ti ca tc gin, ng vc, buc ti ca chng. chngkhng? chngkhng? + GV: Hng dn hc sinh tm + HS: Pht biu - Tri tim tan nt, nghn ngo nc - Xita ph phn, trch mc Rama hiu cuc th thch. qu xem nng l ph n tm n m thanh minh tm lng chung ? Xita ni g vi Rama? thng, khng hiu nng. Dng li ? Nng dng nhng li l nh l du dng, ngt ngo k c ch thu ca mnh. th no thuyt phc chng, tin chch thanh minh cho lng trinh - Xita ph phn, trch mc Rama qu xem nng l ph n tm bch ca mnh. vo lng chung thy ca mnh ? + HS: Pht biu. * Gi HS c: c sao chng dng *Thn La Anhi rt quan trng thng, khng hiu nng. Dng li li l gay gt. . .hon ton v ch. trong i sng vn ho ngi An l du dng, ngt ngo k c ch ? T au kh n tuyt vng, Xita . Trong hn l c du v ch r chch thanh minh cho lng trinh quyt nh hnh ng nh th nhy quanh la thing 7 vng bch ca mnh. no chng minh lng chung lm chng cho s thu chung. Nghi Xita au kh n tuyt vng - Xi ta dng cm bc vo gin ha thu? l th la l s kim chng c thiu chng minh cho lng ? Nhn xt v quyt nh v li hnh. chung thu ca mnh. khn cu Anhi ca Xita? *HS tr li, GV nhn xt v ging chi tit Xita nhy vo la lm tng tnh Xita ng l th vng mi em cht bi hng ca Rama, Xita mang th la chng minh tnh yu v c hnh thu chung ? on trch cho thy nt ngh yu t na thn na ngi - Vi nt v ngh thut thut no c o c Vanmiki s + HS: Pht biu. huyn thoi dng ? + HS: Pht biu. + HS: Pht biu. - Lm phn luyn tp trong SGK - Ngh thut miu t tm l , tnh cch nhn vt tinh t. - Xy dng tnh hung y kch * HS trao i v trnh by- GV Nhn xt.

Trang 79

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 3:(5 pht) *GV gi Hs c Ghi nh + GV: Cht li vn . tnh III- Ghi nh : SGK (trang 60)

IV- Luyn tp - Lm phn luyn tp trong SGK + GV: Cht li vn . Hot ng 4:(1 pht) 3. Cng c, luyn tp: 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: Yu cu hs:- V xem li bi hc. - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi - c trc bi lm vn: Chn s vic, chi tit tiu biu cho bi vn t s.

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: chn s vic, chi tit tiu biu trong bi vn t s.
I. MC TIU 1. Kin thc: Gip hs: - Nhn bit th no l s vic, chi tit tiu biu trong bi vn t s. 2. K nng: - Bc u chn c s vic, chi tit tiu biu khi vit mt bi vn t s n gin. 3. Thi : - C thc v thi tch cc pht hin, ghi nhn nhng s vic, chi tit xy ra trong tc phm vit mt vn bn t s.

II. CHUN B CA GV V HS:

1. Gio vin: - Sch go khoa,sch gio vin v mt s ti liu tham kho kho. Gio n. 2. Hc sinh: c v chun b bi theo h thng cu hi SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(5pht)

Trang 80

Gio n Ng Vn 10 c bn
1. Kim tra bi c:(5pht) Cu hi: Tm tt s thi Ra-ma-ya-na? Nu v p ca nhn vt Ra-ma v Xi-ta qua on trch Ra-ma buc ti? p n: Tm tt s thi Ra-ma-ya-naSGK trang 55; Ghi nh : SGK (trang 60) Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: th hin thi , tnh cm ca mnh, ngi vit (ni) thng c 2 cch: bc l trc tip hoc gin tip qua vic trnh by cc s vic, chi tit. Cch bc l gin tip thng c s dng trong bi vn t s. Trong thc t cng nh khi vit vn, ko phi bt c s vic, chi tit no cng gip ngi vit bc l tnh cm, thi mt cch su sc v c hiu qu nh nhau. V th cn phi la chn c cc s vic, chi tit ph hp, tiu biu. Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu v vn ny. Hot ng ca gv Hot ng 1:(5pht) GV gi Hs c sgk v tr li cc cu hi: GV: - Th no l t s? Hot ng ca hs Ni dung ghi bng I. Khi nim: 1. T s: L phng thc trnh by mt chui cc s vic, s vic ny dn n s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt ngha. 2. S vic: - L ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. - Trong vn bn t s, mi s vic c din t bng li ni, c ch, hnh ng ca nhn vt trong quan h vi nhn vt khc. - S vic tiu biu:

HS suy ngh tr li: L phng thc trnh by mt chui cc s vic, s vic ny dn n s vic kia, cui cng dn n mt GV: - Th no l s vic? S kt thc, th hin mt vic tiu biu l g? ngha. *. S vic: - L ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. - Trong vn bn t s, mi s vic c din t bng li ni, c ch, hnh ng ca nhn vt trong quan h vi GV: - Th no l chi tit? nhn vt khc. Chi tit tiu biu l g? - S vic tiu biu: l nhng s vic quan trng Gv yu cu, hng dn hs p gp phn hnh thnh ct dng cc vn l thuyt truyn. ny vo vn bn on trch - Mi s vic bao gm Ra-ma buc ti ch ra nhiu chi tit. cc s vic, chi tit v chi *. Chi tit: tit tiu biu. - Chi tit: + L tiu tit ca tc phm mang sc cha ln

- Mi s vic bao gm nhiu chi tit. 3. Chi tit: - Chi tit:+ L tiu tit ca tc phm mang sc

Trang 81

Gio n Ng Vn 10 c bn
v cm xc v t tng. + C th l mt li ni, mt c ch v mt hnh ng ca nhn vt hoc mt s vt, mt hnh nh thin nhin, mt nt chn dung. - Chi tit tiu biu: L chi tit tp trung th hin r nt s vic tiu biu. cha ln v cm xc v t tng. + C th l mt li ni, mt c ch v mt hnh ng ca nhn vt hoc mt s vt, mt hnh nh thin nhin, mt nt chn dung. - Chi tit tiu biu: L chi tit tp trung th hin r nt s vic tiu biu. II. Cch chn s vic, chi tit tiu biu: 1. Vn bn truyn An Dng Vng v M Chu- Trng Thy: a. Ni dung vn bn: Cng cuc xy dng v bo v t nc ca ng cha ta xa. b. l s vic v cc chi tit tiu biu. V chng u m ra bc ngot, tnh tit mi cho cu chuyn.

Hot ng 3:(24pht) GV: Hs c v tr li cc cu hi trong sgk: GV: a. Tc gi dn gian k chuyn g?(V tnh cha con? V tnh v chng chung thy? V cng cuc xy dng v bo v t nc ca ng cha ta xa?).

GV: b. Theo anh (ch) c th coi s vic Trng Thy chia tay vi M Chu, chi tit li than phin ca Trng Thy, chi tit li p ca M Chu c phi l s vic, chi tit tiu biu ko? V sao?

GV yu cu hs c yu cu ca . Gv hng dn hs xc nh cc s vic chnh trong cu chuyn tng tng ny. Yu cu hs la chn cc chi tit tiu biu lm r s vic: Anh gp li ng gio, c nghe k v cha mnh ri theo ng i ving m cha. GV: Gi m: GV: - Gia cnh nh ng

* Vn bn truyn An Dng Vng v M ChuTrng Thy: a. Ni dung vn bn: Cng cuc xy dng v bo v t nc ca ng cha ta xa. Trong cu chuyn y, c c chuyn v tnh cha con, tnh v chng, s phn ca mi con ngi, s phn ca tnh yu,... b. l s vic v cc chi tit tiu biu. V chng u m ra bc ngot, tnh tit mi cho cu chuyn. Nu thiu chng, cu chuyn s dng li vic Triu ct qun sang nh u Lc v ginh thng li. N ko th c s vic Trng Thy tm theo du tch ca M Chu, dn vt, hi hn mun mng, t vn ging Loa Thnh, chi tit ngc trai, ging nc. Nh vy, cu chuyn s ko phn nh bi kch tnh yu ca M Chu- Trng Thy v thi ca nhn dn vi 2 nhn vt khin cu chuyn km hp dn hn. * Cu chuyn : Ngi con trai Lo Hc tr v lng

2. Cu chuyn : Ngi con trai Lo Hc tr v lng vo mt hm sau cch mng thng Tm-

Trang 82

Gio n Ng Vn 10 c bn
gio? Ngoi hnh v tinh vo mt hm sau cch thn ca ng c g khc tr- mng thng Tm-1945: c? - S vic: Anh tm gp li ng gio, c nghe k v GV: - ng k v ci cht cha mnh, ri theo ng i ca Lo Hc ntn? ving m cha. GV: - Con ng n v quang cnh ngha a? GV: - Ngi con trai Lo Hc - Cc chi tit: c hnh ng v tm trng + S i thay ca gia cnh ntn trc m cha? nh ng gio. ng gio gi i nhiu nhng tinh thn i mi, lc quan khc trc. GV: - ng gio c tm trnh + ng hi thm nhng ntn? chuyn anh tri qua, xc ng k li ci cht ca Lo Hc. Sau , ng dn anh GV: - T cc VD trn, anh i ving m cha. (ch) hy nu cch chn s + Khung cnh con ng vic, chi tit tiu biu trong n, quang cnh ngha bi vn t s? a u bun. + Anh thp hng, ci gc bn m cha, au n, nghn ngo bc l tnh cm vi ngi cha khut, ni vi cha nhng d nh tng lai. + Bn cnh anh, ng gio Hot ng 4:(5pht) cng ngn l... GV: Yu cu hs c vn bn v tr li cu hi: GV: a. C th b s vic * Cch chn s vic, chi hn xu x c xc tit tiu biu trong bi nh ri t v tr xung vn t s: ko? V sao? Cc bc: 1945: - S vic: Anh tm gp li ng gio, c nghe k v cha mnh, ri theo ng i ving m cha.

- Cc chi tit: + S i thay ca gia cnh nh ng gio. ng gio gi i nhiu nhng tinh thn i mi, lc quan khc trc. + ng hi thm nhng chuyn anh tri qua, xc ng k li ci cht ca Lo Hc. Sau , ng dn anh i ving m cha. + Khung cnh con ng n, quang cnh ngha a u bun. + Anh thp hng, ci gc bn m cha, au n, nghn ngo bc l tnh cm vi ngi cha khut, ni vi cha nhng d nh tng lai. + Bn cnh anh, ng gio cng ngn l...

3. Cch chn s vic, chi tit tiu biu trong bi vn t s: Cc bc: - Xc nh ti, ch - Xc nh ti, ch cu chuyn. cu chuyn. - D kin ct truyn (Cc - D kin ct truyn (Cc s s vic tiu biu). vic tiu biu). - Trin khai cc s vic - Trin khai cc s vic bng cc chi tit. bng cc chi tit. III. Luyn tp: 1. Cu chuyn : Hn * Cu chuyn : Hn x x. x x. a. Ko th b s vic .

Trang 83

Gio n Ng Vn 10 c bn
a. Ko th b s vic . V n dn n s c mt ca cc chi tit: + S ngc nhin ca l tr v ngi b. + Cuc i p gia ngi b v nh thin vn. + S xu h ca ngi b v cu b khi hiu hm ca nh thin vn. Cc chi tit trn miu tsr din bin tm trng nhn vt v lm sng r ch vn bn. ngha cu chuyn: + trn i ny, c nhng s vt, s vic tng chng nh ng b i nhng li v cng quan trng. + S sng m thm v ko s hiu nhm ca hn l mt l sng tt. b. Bi hc: Cn la chn nhng s vic, chi tit tiu biu l nhng s vic, chi tit lm nn ngha ca ct truyn. * on trch Uy-lt-x tr v: - Ct truyn: Cuc on vin k l ca Uy-lt-x v P-n-lp sau 20 nm xa cch - mt th thch tr tu. - S vic tiu biu: P-n-lp th thch chng bng cch ngm hi v b mt ca chic ging ci. - Chi tit: + P-n-lp sai nh mu khing chic ging cha b mt ra khi phng. + Uy-lt-x git mnh, cht d, hi li, ni r c V n dn n s c mt ca cc chi tit: + + +

GV: b. Anh (ch) rt ra bi hc g v la chn s vic, chi tit tiu biu khi vit bi vn t s? GV: - H-me-r chuyn g? k

GV: - phn cui on trch, tc gi chn mt s vic quan trng, l s vic g? c k bng nhng chi tit tiu biu no? C th coi y l thnh cng ca H-me-r trong ngh thut k chuyn ko? V sao?

Cc chi tit trn miu tsr din bin tm trng nhn vt v lm sng r ch vn bn. ngha cu chuyn: + trn i ny, c nhng s vt, s vic tng chng nh ng b i nhng li v cng quan trng. + S sng m thm v ko s hiu nhm ca hn l mt l sng tt. b. Bi hc: Cn la chn nhng s vic, chi tit tiu biu l nhng s vic, chi tit lm nn ngha ca ct truyn. 2. on trch Uy-lt-x tr v: - Ct truyn: - S vic tiu biu: - Chi tit: + P-n-lp sai nh mu khing chic ging cha b mt ra khi phng. + Uy-lt-x git mnh, cht d, hi li, ni r c im b mt ca chic ging. + Hai ngi nhn ra nhau trong nim hnh phc tt cng. l thnh cng trong

Trang 84

Gio n Ng Vn 10 c bn
im b mt ca chic ging. + Hai ngi nhn ra nhau trong nim hnh phc tt cng. l thnh cng trong ngh thut k chuyn ca H-me-r. V chng gp phn khc ha m nt tr tu, phm cht tt p ca cc nhn vt.
Hot ng 5:(1pht).

ngh thut k chuyn ca H-me-r. V chng gp phn khc ha m nt tr tu, phm cht tt p ca cc nhn vt.

3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: Yu cu hs v nh:- Hon thin cc bi tp, hc cc khi nim. - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b tt cho bi vit s 2 (ti lp) v vn t s

Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: bi vit s 2
I. MC TIU 1. Kin thc: Gip hs:- Hiu su hn v vn bn t s, nht l cc kin thc v ti, ct truyn, nhn vt, s kin, chi tit, ngi k. 2. K nng: - Vit c bi vn t s vi nhng s vic, chi tit tiu biu kt hp vi cc yu t miu t v biu cm. 3. Thi : - Bi dng thc tnh cm ng n vi con ngi v cuc sng.

II. NI DUNG :
Sau khi t t ging Loa Thnh, xung thy cung, Trng Thy tm gp li M Chu. Hy tng tng v k li cu chuyn .

bi:(Lp A1) p n:

1. M bi: - Sau khi chn ct M Chu, Trng Thy ngy m n hn, t giy v bn thn. - Mt hm, khi i tm, Trng Thy tng nh thy M Chu di ging nn lao u xung ging m cht. 2. Thn bi: a. Hnh trnh tm gp M Chu ca Trng Thy:

Trang 85

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Di m ph: + Thnh khn hi hn, cam tm chu mi hnh pht au n. + Mong c c n xung thy cung gp li M Chu. + c Dim Vng chp nhn. - Xung thy cung: + Cnh vt thin nhin: san h, mun loi tm c, ngc trai,...lung linh p , qy gi. + Cnh lu i trng l, qun lnh trang nghim- ni M Chu . Trng Thy cu xin qun lnh cho c gp nng. b. Cuc gp g ca M Chu v Trng Thy: - Cch 1: + M Chu nng li ph phn, on tuyt vi Trng Thy. + Trng Thy by t s hi hn mun mng, cu xin nng tha th nhng vn ko lay chuyn c nng. + Lu i tan bin, hn Trng Thy b ph, m dn, tan trong dng nc xanh. - Cch 2: + Hai ngi t n hn v nhng sai lm ca mnh. + Cng nhau c qun qu kh, hng n cuc sng yn bnh, ko vng bn chuyn trn gian. - Cch 3: + M Chu phn tch r mi l ng sai. + Trng Thy t n hn, mun ni li duyn xa. + Tuy cn tnh yu nhng M Chu ko chp nhn, mun em tnh cm st i ra cm k 3. Kt bi: Nu cm ngh ca mnh theo cc cch kt thc trn.

bi
Hy k li mt cu chuyn su sc nht ca mnh v tnh cm gia nh, ban b, tnh thy tr. Hoc c th k v mt vic tt ca bn thn hoc c chng kin vic gip ngi ngho, tn tt
"K li mt k nim su sc v tnh cm gia nh, tnh bn, tnh thy tr theo ngi k th nht". * . Yu cu chung: 1 .V k nng: - Ngi k: th nht (nhp vai nhn vt k iu chng kin hoc tham gia) - Ngn ng k: cn ph hp vi bi cnh ca cu chuyn. - K nng: pht uy kh nng biu cm v t s trong bi vit. - B cc: r rng, hp l. - Din t: r rng, ng ng php, li vn c cm xc. 2. V ni dung : - Cc tnh tit, s vic a ra phi tiu biu, c sc lay ng tnh cm ca ngi c. - Cu chuyn phi c ngh nhn sinh ph hp. - La chn chi tit kt thc ph hp, c th by t suy ngh v rt ra ngha t cu chuyn. 3. V t tng, tnh cm: Tnh cm, thi phi nghim tc vi cu chuyn. *. Yu cu c th: . M bi: - Gii thiu mi quan h ca bm thn vi nhn vt mnh c k nim su sc. - K li hon cnh ny sinh k nim . . Thn bi: (a). Gii thiu chung v tnh cm ca bn thn vi ngi c chn k. (b). K v k nim: - Cu chuyn din ra khi no? - Ni dung c th ra sao? + S vic xy ra nh th no? + Cch ng x ca mi ngi ra sao? - K nim y li trong bn thn iu g?

Trang 86

Gio n Ng Vn 10 c bn
. Kt bi: - Nhn mnh li ngha ca k nim y. - By t nim t ho hoc hnh phc ca mnh.

IV. NH GI NHN XT SAU KHI CHM BI:

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:

Tm cm
( Truyn c tch ) I. MC TIU: 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - T vic cng c v nng cao nhng hiu bit v th loi TCT hc trong chng trnh THCS, nhn thc c tnh cht, ngha ca nhng mu thun, xung t din ra trong truyn Tm Cm. + ngha ca s bin ha ca Tm, t khi qut c ch , gi tr ngh

Trang 87

Gio n Ng Vn 10 c bn
thut v ni dung ca truyn. + Khc su TY i vi ngi L, ngi PNVN. + Cng c nim tin vo chin thng ca ci thin, ca chnh ngha trong cuc sng v XH. - Tch hp cc TCT thn k khc: Thch Sanh, Cy kh, S Da.... 2. K nng:- Rn k nng c, k, PT nhn vt qua mu thun, xung t trong TCT thn k. 3. Thi : Hnh thnh HS c c tnh yu i vi ngi lao ng, cng c nim tin vo s chin thng ca ci thin, ca chnh ngha trong cuc sng. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. TIN TRNH BI DY: Hot ng 1:(15 pht) 1. Kim tra bi c:(5 pht) * Cu hi: Em c nhn xt g v phm cht ca cc nhn vt trong s thi Ramayana? Nhng phm cht y by gi c cn quan trng na khng? * p n: - Phm cht cc nhn vt trong s thi l nhng phm cht tiu biu, mu mc ca phm cht cht ng. - Ra-ma v Xi-ta tiu biu cho v p c tn vinh ca ngi n . l lng dng cm, tinh thn trng danh d, cao ci thin, l phm cht thu chung, trong sng. Ngy nay, nhng phm cht y vn c cao, vn c coi l phm cht p ca con ngi.a. Cu hi: Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: (1pht). C mt nh th vit: mi bi hc hm nay C bui tra y nng Cnh c ngang qua qung vng. C Tm tm tru trong ngy hi lng ta. C Tm ho b hong. Chn vn lm bn u lng ng xm. C Tm i vo i sng vn ho, cng vi suy ngh v cm thng chia s ca ngi Vit vi cha ng mnh. gp phn thy c iu , chng ta cng tm hiu truyn Tm Cm. H ca GV Hot ng 2 25pht) H ca HS ( Ni dung ghi BNG I. Tm hiu chung: 1. Gii thiu vi nt

Trang 88

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV : yu cu hc sinh c phn tiu dn ca sgk GV? Truyn c tch chia lm my loi? Ly v d cho tng loi? GV? Nu c im ca truyn c tch thn k? * HS tr li: - Phn loi truyn c tch. Truyn c tch chia lm ba loi: chuyn c tch. - Phn loi truyn c tch. Truyn c tch chia lm ba loi: + Truyn c tch sinh hot (Ci cn thu ngn) + Truyn c tch v loi vt ( Qu v Cng) + Truyn c tch thn k (Thch Sanh, Ch ng T). - c im ca truyn c tch thn k: + Truyn c tch thn k chim s lng ln nht. l loi truyn c s tham gia ca nhiu yu t thn k vo tin trnh pht trin ca truyn (Tin, Bt, vt bu tr n). + Ni dung truyn c tch l cp ti s phn bt hnh ca ngi lao ng v hnh phc gia nh, v cng bng x hi, v phm cht v nng lc ca con ngi.

GV? Kiu truyn Tm Cm ph bin nhiu ni trn th gii, c th ly v d? - Truyn Tm Cm thuc c tch thn k. Kiu truyn ny ph bin nhiu nc trn th gii. GV: hng dn hs c v tm hiu b cc. - Yu cu c gi khng kh c tch, ch nhng cu i thoi, nhng cu vn vn, kt hp c v k. - Gio vin nhn xt kt qu. GV? Nu b cc v ni dung ca tng phn?

* HS tr li: - c im ca truyn c tch thn k: + Truyn c tch thn k chim s lng ln nht. l loi truyn c s tham gia ca nhiu yu t thn k vo tin trnh pht trin ca truyn (Tin, Bt, vt bu tr n). + Ni dung truyn c tch l cp ti s phn bt hnh ca ngi lao ng v hnh phc gia nh, v cng bng x hi, v phm cht v nng lc ca con ngi.

- Truyn Tm Cm thuc c tch thn k. Kiu truyn ny ph bin nhiu nc trn th gii. - VD: + C b L Lem (Php). + Chic hi cm pha l (c). 2. Vn bn: a. c vn bn:

b. B cc: - M truyn: Ngy xa.. vic nng - Gii thiu cc nhn vt chnh v hon cnh truyn. - Thn truyn: Mt hm v cung - Din bin cu chuyn.

Trang 89

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Kt truyn: Tm tr li thnh ngi. II. c hiu: 1. Nhn vt v mu thunxung t ch yu. - Nu cn c vo quan h gia nh th truyn c cc mu thun: + Tm >< Cm (hai ch em cng cha khc m, cng th h). + Tm >< D gh (d gh v con chng) -> Mu thun Tm - Cm l ch yu, xuyn sut ton truyn, lin tc v ngy cng cng thng, quyt lit. l mu thun gia nh: Tm >< Cm v d gh. + Th hin mu thun x hi, khi qut thnh mu thun thin - c.

Hot ng 3( 60ph). GV ? Trong VB c s i lp v mu thun g? V sao? ( Gia nhn vt no vi nhn vt no? Mu thun pht trin ra sao theo mch ct trun? mu thun no l ch yu)

* HS tr li: - Nu cn c vo quan h gia nh th truyn c cc mu thun: + Tm >< Cm (hai ch em cng cha khc m, cng th h). + Tm >< D gh (d gh v con chng) -> Mu thun Tm - Cm l ch yu, xuyn sut ton truyn, lin tc v ngy cng cng thng, quyt lit. ( Mu thun d gh- con chng ch ng vai tr b sung, ph tr, khng lin tc). l mu thun gia nh: Tm >< Cm v d gh. + Th hin mu thun x hi, khi qut thnh mu thun thin - c. ( Cc nhn vt Bt, nh vua u thuc phe thin, ng v pha Tm nhng tham gia rt t v c mc vo qu trnh pht trin v gii quyt mu thun xung t trong truyn ).

Trong hai mu thun trn, mu thun Tm - Cm l ch Tit 23 GV? Din bin ca yu, xuyn sut ton truyn, mu thun c th lin hin ntn? GV: Lp bng so * HS tr li: (a) bt cua-> chn tru-> snh. xem hi-> thnh hong hu. GV? T so snh , (b) Bn ln b git-> bn ln em c nhn xt ho thn (c) Tr th. g? ? Tm l ngi ntn? - Tm l c gi bt hnh, b

2. Din bin ca mu thunxung t gia Tm v m con Cm. - Mu thun xung t gia Tm v Cm v m con Cm c th chia thnh cc chng nh. a) Chng 1: Khi cn nh. *Bng h thng- i snh: *Tiu kt: - Tm l c gi bt hnh, b ht hi, yu ui, th ng, d khc, chm ch, hin ngoan, cng kht khao c vui chi.

Trang 90

Gio n Ng Vn 10 c bn
ht hi, yu ui, th ng, d khc, chm ch, hin ngoan, cng kht khao c vui chi. - M con Cm l ngi c c, nhn tm hnh h Tm, cp cng lao v quyn li vt cht vi tinh thn, lun ghen ght Tm. - Nhn vt Bt ng vai tr l yu t thn k, hin ra kp thi tr gip tm cch gii quyt kh khn, b tc ca nhn vt bt hnh. l nt c bit hp dn ca loi truyn ny. - l con ng dn n hnh phc ca Tm. C bng Tm lm bn, n chim s n gip Tm Tm i hi lng, chic giy l chic cu ni, dn n gp vua v tr thnh hong hu. - T c gi m ci Tm tr thnh hong hu. Hnh phc y ch c c con ngi hin gp lnh. Mt khc, tr thnh hong hu l c m, kht vng ca ngi lao ng b d nn p bc. * HS tr li: * Nhn xt: - Mu thun Tm - Cm v d gh khng nhng khng gim m cn ngy mt pht trin, ngy mt cng thng gay gt quyt lit. -> y khng cn l mu thun gia nh m pht trin thnh mu thun gia ci c v ci thin trong x hi: m con Cm tm mi cch v nhiu ln truy ui hng tiu dit bng c Tm c chim ngi hong hu. - M con Cm l ngi c c, nhn tm hnh h Tm, c....... lun ghen ght Tm.

GV? M con Cm l ngi ntn? GV? Nhn vt Bt ng vai tr g?

- Nhn vt Bt ng vai tr l yu t thn k, ........ l nt c bit hp dn ca loi truyn ny. - l con ng dn n hnh phc ca Tm.

GV? Con ng tin ha ca Tm ra sao?

- T c gi m ci Tm tr thnh hong hu.

GV: Lp bng so snh. ? MT gia Cm v Tm c th hin ra sao?

b. Mu thun 2: * Bng h thng i snh. * Nhn xt: - Mu thun gia Tm - Cm v d gh khng nhng khng gim m cn ngy mt pht trin, ngy mt cng thng gay gt quyt lit. -> y khng cn l mu thun gia nh m pht trin thnh mu thun gia ci c v ci thin trong x hi:

- Cn Tm c cng dn trng thnh hn.

Trang 91

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cn Tm c cng dn trng thnh hn. Thc t khc lit cng thay i tnh nt v cch ni nng, ng x ca c. Sau mi ln b git, b cht, b cht, b t, Tm u khng cht, u tm cch ho thn sang kip khc, vt khc, u tm cch mng ra, t co ti c cp chng git ch ca Cm. - Bn ln b git, bn ln ho thn chng minh sc sng mnh lit ca Tm, th hin quan nim lun lun hi ca o Pht trong tinh thn nhn dn, th hin m c ca nhn dn gi vo nhn vt Tm. Tm phi sng hng hnh phc, trng tr nhng k th c c, m con Cm nht nh phi n ti. - giai on bin ho v sau ca Tm, ta khng thy Bt xut hin na. Vai tr ca Bt chm dt khi bc vo cuc u tranh ginh li s sng. Tnh tch cc, ch ng ca nhn vt Tm th hin im ny v cng l c s dn gian khng nh: Chnh sc sng mnh lit ca con ngi, ca ci thin mi l nguyn nhn quan trng nht to nn chin thng cui cng.

GV? Bn ln b git v Tm ha thn ra sao?

- Bn ln b git, bn ln ho thn chng minh sc sng mnh lit ca Tm, th hin quan nim lun lun hi ca o Pht trong tinh thn nhn dn, th hin m c ca nhn dn gi vo nhn vt Tm.

GV? Hnh nh nh vua ra sao? C vai tr g?

- Nh vua bt lc trc s c hip hm hi Tm ca hai m con Cm. Nh vua cng hin nh Bt v cng xa vi nh Bt, ch l mt m c ca dn gian.

-> cng l quan nim thin c v tinh thn lc quan, nim tin vo chn l, v cng bng ca tm thc ngi Vit trong c tch. GV? Em c suy 3. Hnh ng tr th ca ngh g v hnh * HS suy ngh tr li: Tm, quan nim sng ca ng tr th ca - Nh vua bt lc trc s c nhn dn. Tm? hip hm hi Tm ca hai m - Cui truyn Tm nhn danh con Cm. ci thin trng pht ci c. Vua hon ton nh ngi ngoi cuc mc Tm gii - Tm l nhn vt vn hc do quyt mt mnh. Nh vua nhn dn lao ng sng to cng hin nh Bt v cng xa thc hin quan nim, thi

Trang 92

Gio n Ng Vn 10 c bn
vi nh Bt, ch l mt m c ca mnh v cuc sng. T tng ca dn gian. ct li m dn gian mun gi n ngi nghe (c) l: Thin lun thng c, hin gp lnh, c gp c. HS suy ngh tr li: - Cui truyn Tm nhn danh ci thin trng pht ci c. Tm l nhn vt vn hc do nhn dn lao ng sng to thc hin quan nim, thi ca mnh v cuc sng. T tng ct li m dn gian mun gi n ngi nghe (c) l: Thin lun thng c, hin gp lnh, c gp c. - Hin trong quan nim dn gian l: i vi Bt mc o c sa - i vi ma mc o giy. Hin khng ng ngha vi nht nht, s hi, chu khut phc trc ci c, ci xu.

Hot ng 4 ( 5pht ). GV? Em hy khi qut li gi tr ND v NT ca tc phm?

GV m rng - Hnh phc khng tn ti u xa xi, tru tng m ngay ci i ny. Ngi bnh dn xa khng tm hnh phc ci no khc m tm v gi hnh phc thc s ngay ni trn th. - X hi cng bng, c cng l c thc hin. Tc l ngi lao ng chm ch, hin lnh, tt bng s c hng hnh phc; k tham lam, c c, git HS suy ngh tr li: ngi s b trng tr ch ng. - Nhiu yu t thn k trong cu chuyn: c nhn vt thn k (Bt), c vt thn (xng c bng, g bit ni, n chim s bit nht thc ra thc, go ra go), bn thn nhn vt chnh cng

II. Tng kt: 1.Gi tr ni dung: - Mu thun v xung t trong truyn Tm Cm phn nh mu thun v xung t trong gia nh ph quyn thi c (d gh- con chng), c bit l mu thun gia ci thin v ci c. - ngha x hi ca mu thun: Chin thng ca ci thin trc ci c, ci c trc sau cng phi tr gi ch ng, c gi c bo, ci thin s c tn vinh, hin gp lnh. 2. Gi tr ngh thut: - Nhiu yu t thn k trong cu chuyn: c nhn vt thn k (Bt), c vt thn (xng c bng, g bit ni, n chim s bit nht thc ra thc, go ra go), bn thn nhn vt chnh cng c s bin ho thn k. - Th hin mt li kt cu quen thuc thnh m tp trong th loi truyn c tch: kiu nhn vt m ci, hoc ngho kh, bt hnh tri qua nhiu kh khn, hon nn, cui cng c hng hnh phc.

Trang 93

Gio n Ng Vn 10 c bn
c s bin ho thn k.

Bng 1: Chng1 1. Trong gia nh, tranh ot quyn li vt cht, Tinh thn. Tm Cm, d gh Yu t thn k, hnh nh, chi tit tiu biu. - Bt hin, by cch gip Tm. - Ci ym (vt thng) - Con bng - Bt hin, , by cch gip Tm. - Con g bit ni - Bn l xng bng - Bt hin gip Tm - Chic giy nh ri.

a) i bt tp. a) i bt tp - Chm ch c - Li bing, chng gi tp y. c g + Khc - La ch, tp sang gi mnh, v trc lnh thng. b) i chn tru - Chn ng xa - Khc khi bng b b) Rnh trm Tm git cho c n -> git - Chn xng bng bng n tht. u ging c) i xem hi. - Nht thc go - i xem hi, ri c) i xem hi giy, th giy-> - by k hnh h Tm thnh hong hu. - Th giy -> b bng, xu h. Bng 2: Tm

Chng 2 1

V lo gi b Treo cau Ng cht ui. Ho thnh vng anh Ht mng Cm Chim vng anh b git Lng chim ho thnh hai cy xoan o. Xoan b cht, ng khung ci. Khung ci nguyn ra ti git chng ca Cm

Cm- d gh D gh by mu c n gc cy git Tm a Cm vo th chi l hong hu (vua khng ni g) Cm theo li m git chim, nu n, vt lng chim ra vn (vua khng ni g). Cm cht xoan, ng khung ci. (vua khng ni g)

Trang 94

Gio n Ng Vn 10 c bn
Khung ci b t Cm t khung ci, tro bn l T ng tro mc ln cy th, ng xa hong cung. 4 c mt qu vng thm, vi (vua khng ni g) b lo. T qu th bc ra tr thnh c Cm s hi, mun xinh p nh Tm. 5 Tm xinh p hn xa, gp li vua, tr li lm hong hu. Hot ng 5 (5 pht). 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi mi ( T24).

Trang 95

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Miu t v biu cm trong bi vn t s
I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Cng c vng chc hn nhng kin thc v k nng hc v miu t v biu cm trong vn bn t s. - Thy r c ngi lm vn t s s kh c th miu t hay biu cm thnh cng nu khng ch trng n vic quan st, lin tng v tng tng: t c thc rn luyn nng cao nng lc miu t v biu cm ni chung, quan st lin tng v tng tng ni ring khi vit bi vn t s.
2. K nng:- Rn k nng bit kt hp gia miu t, biu cm trong vn t s. 3. Thi :- Gio dc cc em lun chm ch hc tp yu thch mn vn, to c hng th khi lm bi vn miu t v biu cm trong vn t s.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: T s l gi? S vic l gi ? s vic tiu biu l g? * p n: - L k chuyn. L phng thc trnh by mt chui cc s vic, t s vic ny n s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt ngha - Ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. ng ca nhn vt trong quan h vi nhn vt khc. Ngi vit chn mt s s vic tiu biu cu chuyn hp dn. - S vic tiu biu l s vic quan trng gp phn hnh thnh ct truyn. Mi s vic c th c nhiu chi tit. * Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Vo bi: (1pht). c on th sau ca T Hu: Ti li v qu m nui xa

Trang 96

Gio n Ng Vn 10 c bn
Mt bui tra nng di bi ct Gi lng xn xao, sng bin u a Mt ri lng ta ngn nga ting ht. Trong th tr tnh c s dng yu t t s v miu t. Ta cng t ra cu hi nh vy trong vn t s c yu t miu t v biu cm khng? tr li cu hi ny chng ta tm hiu bi miu t v biu cm trong vn t s: H ca GV Hot ng2(15 pht) Gv yu cu hs tr li cc cu hi n li kin thc c. Gv a ra bng ph h thng ho kin thc. - Th no l miu t? - Mc ch ca bi vn miu t? - Cc hnh thc vn bn thng gp? H ca HS HS suy ngh tr li: . Miu t: K/n: L ti hin cc tnh cht, thuc tnh ca s vt, hin tng lm cho chng hin hin. Ni dung GHI BNG I. Miu t v biu cm trong vn t s: 1. Miu t: - K/n: L ti hin cc tnh cht, thuc tnh . - Mc ch: Gip ngi c (nghe) cm nhn v hiu c chng. - Cc hnh thc vn bn thng gp: Vn t cnh, t ngi, t vt, on vn miu t trong tc phm t s. 2. Biu cm: - K/n:

- Mc ch: Gip ngi c (nghe) cm nhn v hiu c chng. - Cc hnh thc vn bn thng gp: Vn t cnh, t ngi, t vt, on vn miu t trong tc phm t s.

- Th no l biu HS suy ngh tr li: - K/n: L by t trc tip cm? hoc gin tip thi , tnh cm ca ngi ni (vit) i vi con ngi, t nhin, x hi. - Mc ch: + By t tnh cm. - Mc ch ca bi + Khi gi s ng cm vn biu cm? ngi nghe (c). - Cc hnh thc vn bn thng gp: Th t, li thm hi, - Cc hnh thc vn in mng, vn t, tc bn thng gp? phm th tr tnh, tu bt, bt k,... HS suy ngh tr li: - K/n: L phng thc trnh - Th no l t s? by mt chui cc s vic, s vic ny dn n s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt - Mc ch ca bi ngha. vn t s? - Mc ch: + Biu hin con ngi, t

- Mc ch: + By t tnh cm. + Khi gi s ng cm ngi nghe (c). - Cc hnh thc vn bn thng gp: Th t, li thm hi, in mng, vn t, tc phm th tr tnh, tu bt, bt k,... 3. T s: - K/n: - Mc ch:

Trang 97

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhin, x hi, quy lut i sng. + By t thi , tnh cm ca ngi k trc con ngi v cuc sng. - Cc hnh thc vn bn thng gp: Bn tin bo ch, bn tng thut, tng trnh, tc phm lch s, tc phm vn hc ngh thut (truyn, k s, tiu thuyt,...) Nhn xt: - Vn bn t s c c yu t miu t v biu cm.

- Cc hnh thc vn bn thng gp?

- Cc hnh thc vn bn thng gp:

- T cc c im trn, em thy vn bn t s cn bao cha cc yu t no? - Miu t v biu cm trong vn t s c g ging v khc vi miu t v biu cm trong vn bn miu t v vn bn biu cm? - Cn c vo u nh gi hiu qu ca miu t v biu cm trong vn t s?

Nhn xt: - Vn bn t s c c yu t miu t v biu cm.

t n2(15 pht) Hs c on trch, tr li cc cu hi: - on trch trn c phi l mt on trch ca vn bn t s ko? V sao? - Tm cc yu t t s, miu t, biu cm trong on trch?

- Yu t miu t v biu cm trong vn t s: + Ging: V cch thc tin hnh. - Yu t miu t v biu cm + Khc: V mc ch l trong vn t s: yu t ph trong vn bn t s. + Ging: V cch thc tin hnh. - Cn c nh gi hiu qu ca + Khc: V mc ch l miu r v biu cm trong vn yu t ph trong vn bn t bn t s: s. + Miu t: + Biu cm: - Cn c nh gi hiu qu ca miu r v biu cm trong vn bn t s: 4. V d: + Miu t: Cn c vo s hp dn (kh nng gi tng tng, lin tng). - L mt trch on ca vn + Biu cm: Cn c vo kh bn t s. V n c: nng truyn cm, to s + Nhn vt; S vic; Cc yu ng cm. t t s, miu t v biu cm: HS suy ngh tr li: V d: - L mt trch on ca vn bn t s. V n c: + Nhn vt: c gi v chng trai chn cu. + S vic: mt m ngm sao tri ca c tiu th v chng trai chn cu. - Cc yu t t s, miu t v biu cm: Cu 1: Nu...m,(...) gia...dy (t s); hn bn

Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu

1: 2: 3: 4: 5: 6: 7: 8:

(biu cm); (miu t); (biu cm). T s. Biu cm Xen ln c 3 yu t. Miu t. (miu t); (biu cm). T s- miu t.

Trang 98

Gio n Ng Vn 10 c bn
tha bit (biu cm); cnh c qunh v u tch (miu t). Cu 2: Lc y,...khe kh (miu t); tng u...mc (biu cm). Cu 3: T s. Cu 4: Biu cm Cu 5: Xen ln c 3 yu t. Cu 6: Miu t. Cu 7: Cng... (miu t); dng nh... (biu cm). Cu 8: T s- miu t. Cu 9: T s. Cu 10: T s. Cu 11: Xen ln c 3 yu t. Cu 12: Nng... da cu (miu t);nom...tri (biu cm). Cu 13-14-15: Biu cm. Cu 16-17: T s . Cu 18: T s- biu cm. Cu 19: Miu t. Cu 20: T s- miu t. Cu 21: T s- biu cm. Cu 22: Miu t- biu cm. Nhn xt: Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu Cu 9: T s. 10: T s. 11: Xen ln c 3 yu t. 12 (miu t); (biu cm). 13-14-15: Biu cm. 16-17: T s . 18: T s- biu cm. 19: Miu t. 20: T s- miu t. 21: T s- biu cm. 22: Miu t- biu cm.

GVHHS Kh - Nu nhn xt v tc dng ca yu t miu t v biu cm vi vic nng cao hiu qu t s ca on trch? GV HD Hs c cu hi trong sgk, tho lun, tr li. Gv nhn xt, khng nh p n.

Nhn xt: Cc yu t miu t v biu cm gip cho on vn t s tr nn sinh ng, hp dn v giu cht th. II. Quan st, lin tng, tng tng i vi vic miu t v biu cm trong bi vn t s: 1. Chn v in t : a. Lin tng: SGK b. Quan st: SGK c. Tng tng: SGK

Hs c cu hi 2 trong sgk, tho lun, tr li. Gv nhn xt, khng nh p n.

HS suy ngh tr li: Lin tng: b. Quan st: xem xt nhn r, bit r s vt (hin tng). c. Tng tng: to ra trong tm tr hnh nh ca ci ko h c trc mt hoc cn cha gp.

2. Cc hot ng quan st, lin tng v tng tng: a. Quan st: Trong m...ko gian. b. Tng tng: C gi... nhng m ci sao. c. Lin tng: Cuc hnh trnh... n cu ln. 3. Cc thao tc bc l cm xc, rung ng, tnh cm (biu cm): - T s quan st chm ch, k cng, tinh t.

HS suy ngh tr li: a. Quan st: m...ko gian.

Trong

Trang 99

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hs c cu hi 3 trong sgk, tho lun, tr li. Gv nhn xt, khng nh p n. - T s vn dng lin tng, tng tng, hi c. - T nhng s vt, s vic khch quan hoc ang lay ng tri tim ngi k. - (d) : T (v ch t) bn trong HS suy ngh tr li: - T s quan st chm ch, tri tim ngi k ko chnh xc. k cng, tinh t. V: - T s vn dng lin tng, t- + ng tng, hi c. + - T nhng s vt, s vic khch quan hoc ang lay ng tri tim ngi k. - (d) : T (v ch t) bn trong tri tim ngi k ko chnh xc. V: + Mun biu cm th nht thit phi c i tng III. Ghi nh: (sgk) Hot n4 (8 pht) miu t v thng qua miu t mi biu cm c. IV. Luyn tp: Yu cu hs c v + Nu ch t bn trong tri Bi 1: hc phn ghi nh tim ngi k th s l a. on trch vn bn truyn nhng tm trng, cm xc Tm Cm: (sgk). m h, chung chung, tru t- -T s: ng, kh khi gi c s - Miu t: Hs c v lm bi ng cm ngi nghe (ngi - Biu cm: c). tp luyn tp s 1. HS on trch vn bn truyn Tm Cm: C li t s, miu t v biu cm. -T s: Mt hm vua i chi, ra khi hong cung; thy c qun nc bn ng bn gh vo; B lo dng tru; Thy tru tm cnh phng, vua sc nh ti tru v mnh tm ngy trc, lin phn hi; vua nhn Yu cu hs v nh ra Tm, truyn cho qun lm bi tp 2. hu rc v cung. - Miu t: qun nc bn ng sch s; (Tm) c phn p hn xa. b. Tng tng: C gi... nhng m ci sao. c. Lin tng: Cuc hnh trnh... n cu ln.

b. on trch t vn bn Lng qu thng: - T s: - Miu t: - Biu cm:

Trang 100

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Biu cm: (Vua) mng qu. Bi 2(BTVN) HS on trch t vn bn Lng qu thng: - T s: Mt hm, Gri-g bt gp trong rng mt em b. Em b ang nht nhng qu thng b vo lng. - Miu t: i bm tc nh xu, con gi ng gc rng; tri ang thu; nhng chic l nhn to n. - Biu cm: nu nh...m thi; rt th kch...liu hon dip; Mi ngi... run ry. Bi 2(BTVN)
Hot ng 5 (2 pht) 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Nm khi nim miu t,biu cm trong t s. - Tc dng ca quan st,lin tng,tng tngtrong miu t biu cm - Cch vn dng * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T25).

GIO N GING DY
Tun: Trang 101

Gio n Ng Vn 10 c bn Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Tam i con g - nhng n phI bng hai my
( Truyn ci ) I. Mc tiu . 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Bi Tam i con g hiu c mu thun tri t nhin trong cch ng ph ca anh hc tr dt m hay khoe khoang. Thy c ci hay ca ngh thut nhn vt t bc l. - Bi Nhng n phi bng hai my hiu c ci ci v thy c thi ca nhn dn vi bn cht tham nhng ca quan li a phng. ng thi thy c tnh cnh bi hi ca ngi lao ng khi lm vo cnh kin tng. Nm c bin php gy ci ca truyn.
2. K nng:- Rn k nng c, phn tch v cm th truyn ci.

3. Thi : Gio dc hs khng nn giu dt v c thi ph phn nhng ngi tham nhng, hi l. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 ( 4 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Nhng tnh tit no trong truyn Tm Cm th hin r c im ca TCT thn k? * p n: c im ca truyn c tch thn k l s dng nhng yu t k o trong truyn. - Bt hin ln nhiu ln gip v mch bo Tm. - Con g bit ni ting ngi - n chim s bit nghe li Bt - S ho thn ca Tm * Tn HS tr li: 1. .....................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: 4. ....................................................Lp.................im................... Gii thiu bi mi: (1). Sng i khng vn ln m chu du dt l ng ph bnh.Song cng ng ph bnh hn na l nhng ai du dt li hay khoe khoang liu lnh. thy r

Trang 102

Gio n Ng Vn 10 c bn
ting ci ca ng cha ta i vi hng ngi ny chng ta tm hiu truyn ci Tam i con g v Nhng n phi bng hai my. H ca GV H ca HS Hot ng 2 ( 20 pht) GV: Em hy nhc li HS tr li: L tc phm t s dn gian khi nim truyn cngn, c kt cu cht ch, kt i? thc bt ng, k v nhng vic xu, tri t nhin trong cuc sng, c tc dng gy ci, nhm mc ch gii tr, ph phn. GV: Truyn ci c HS tr li: - Truyn khi hi: nhm mc my loi? VD? ch gii tr, mua vui, t nhiu c tnh gio dc. Ni dung GHI BNG I.Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn ci: a. Khi nim: Sgk.

b. Phn loi: - Truyn khi hi: VD: Ai nui ti,... - Truyn tro phng: VD: Gin l , Quan huyn thanh lim,...

- Truyn tro phng: + Nhm ph phn nhng k thuc tng lp trn trong x hi nng thon Vit Nam xa (tro phng th). + Nhm ph phn thi h tt xu trong ni b nhn dn 2. Truyn Tam i con g (tro phng bn). v Nhng n phi bng hai GV: Truyn Tam VD: Th cht cn hn, Ln ci my: i con g v Nhng o mi, o cy gia ng,... Thuc loi truyn ci tro n phi bng hai phng: my thuc loi HS tr li: + Tam i con g: tro truyn ci no? Thuc loi truyn ci tro phng bn. phng: + Nhng n phi bng hai + Tam i con g: tro phng my: tro phng th. bn. II. c- hiu vn bn: GV: Yu cu hs c + Nhng n phi bng hai my: * Vn bn 1: Tam i con - k tc phm, ch tro phng th. g: hs phi gi thi 1. c. khch quan khi 2. B cc: 3 phn: c. + M truyn: Cu u. - Em hy xc nh HS c v tr li: Gii thiu mu thun tri b cc ca truyn? t nhin. + Thn truyn: Tip n Tam i con g ngha l lm sao? Cc tnh hung mu

Trang 103

Gio n Ng Vn 10 c bn
thun gy ci. + Kt truyn: Cu cui lt ty bn cht dt nt m li c giu dt ca thy bt ln ting ci gin gi. 3. Tm hiu vn bn: a. Mu thun tri t nhin nhn vt thy : - Cu m truyn: + Gii thiu nhn vt chnh thy : dt nt nhng li ln mt vn hay ch tt. + Nu mu thun tri t nhin Ting ci cha bt ra...

GV: - Cu m truyn c ngha g? HS c v tr li: - Cu m truyn: + Gii thiu nhn vt chnh thy v kh nng, tnh cch ni bt ca nhn vt: dt nt nhng li ln mt vn hay ch tt. + Nu mu thun tri t nhin dng khi qut nht: dt khoe gii. Ting ci cha bt ra, mi dng tim nng, cha c biu hin g ng ci, cha bit anh ta dt ntn.

- Ting ci bt ra t cu u ny cha? V sao? Gv dn dt: Mu thun tri t nhin cu m truyn mi to ting ci dng tim nng. Ting ci cui truyn c c nh vic xy dng cc tnh hung mu thun... GV: - Tnh hung th nht m anh thy phi gii quyt l g? ngha ca n? (cho thy kh nng, trnh ca thy ntn?) Thy x l tnh hung ny ntn? Cch x l c ngha g? Gv b sung: L ra ko bit, thy phi v tra cu li sch v hay hi nhng ngi hiu bit hn nhng thy

HS c v tr li: - Tnh hung th nht: Gp ch k trong cun Tam thin t, thy ko c c m hc tr li hi gp. Trnh , kh nng ca thy : dt n mc ch ti thiu trong sch dy v lng ca tr cng ko bit. Cch x l ca thy : + Ni liu: D d l con d d. D d ko phi ch Hn, li l t v ngha trong ting Vit, m thc t ko c loi no nh vy dt kin thc sch v ln thc t.

- Tnh hung th nht: Gp ch k trong cun Tam thin t, thy ko c c m hc tr li hi gp. Trnh , kh nng ca thy : dt n mc ch ti thiu trong sch dy v lng ca tr cng ko bit. Cch x l ca thy : + Ni liu: D d l con d d. dt kin thc sch v ln thc t.

+ Giu dt, thn trng gi s

Trang 104

Gio n Ng Vn 10 c bn
li i hi thn bng cch gieo tin + Giu dt, thn trng gi s sp nga may ri... din ho: dn hc tr c khs ngi khc bit ci sai v s liu lnh ca mnh. + Xin bi m dng c thn ng c ch v tin tng mnh hon ton ng, t cho mnh gii yu cu hc tr c to. Thy va dt va m tn. Nhn dn cn ch ci ci dt ca v th cng. n y, ting ci bt ra nhng cha gin gi. GV: - Tnh hung th 2 xy n vi thy l g? Trc tnh hung kh x , thy c suy ngh g v x l ra sao? - Cch bin bc ca thy , theo em, cho thy thy l ngi thng minh nhanh tr hay ch l s lu c, l s cn? HS c v tr li: - Tnh hung th 2: B ca hc tr cht vn thy . + Suy ngh ca thy trc li cht vn ca ng ch nh hay ch li o : Mnh dt, th cng nh n cng dt na t nhn thc c s dt nt ca mnh v v th cng. + Cch x l: Nhanh chng tm cch gii thch, bin bc v ch k mt cch su sc, uyn bc, ging gii n ngun gc tn ba i. S lu c, l s cn, t lt ty bn cht dt nt ca thy . Ting ci bt ln gin gi hn. Cu cui truyn: D d ko phi ch Hn, ko phi l mt loi vt no v l t v ngha trong ting Vit. D dloi chim n tht, cng h vi c, ko th l ch ca con cng. Con cng v con g l hai lai hon ton khc nhau, ko c mi quan h no l con cng l ng con g. din ho: dn hc tr c khs ngi khc bit ci sai v s liu lnh ca mnh. + Xin bi m dng c thn ng c ch v tin tng mnh hon ton ng, t cho mnh gii yu cu hc tr c to. Thy va dt va m tn. Nhn dn cn ch ci ci dt ca v th cng. - Tnh hung th 2: B ca hc tr cht vn thy . + Suy ngh ca thy trc li cht vn ca ng ch nh hay ch li o : Mnh dt, th cng nh n cng dt na t nhn thc c s dt nt ca mnh v v th cng. + Cch x l: S lu c, l s cn, t lt ty bn cht dt nt ca thy . Ting ci bt ln gin gi hn.

Cu cui truyn: D d Li gii thch vng vo, phi lgc, ch l mt th l s cn, v ngha l. Thy cng c giu dt li cng t bc trn bn cht dt nt ca mnh. Ting ci t n cao tro gin gi.

Trang 105

Gio n Ng Vn 10 c bn
Li gii thch vng vo, phi lgc, ch l mt th l s cn, v ngha l. Thy cng c giu dt li GV: - Theo em, cu cng t bc trn bn cht dt chuyn ny c nt ca mnh. ngha ph phn Ting ci t n cao tro iu g? gin gi. HS c v tr li: - Nt c sc v - Ph phn thi giu dt- mt tt ngh thut ca xu c tht trong ni b nhn cu chuyn ny? dn. - Ngm khuyn rn mi ngi, nht l nhng ngi i hc, ch nn giu dt m hy mnh dn hc hi ko ngng. HS c v tr li: Hot ng 3 ( 20 - To mu thun. pht) - y mu thun pht trin trong nhng tnh hung kch GV: Yu cu hs c- tnh, gii quyt bt ng, hp l. k tc phm.Tm - S dng nhiu cu ni gy cb cc ca tc i. phm? HS c v tr li:

b. ngha ph phn ca truyn: - Ph phn thi giu dt- mt tt xu c tht trong ni b nhn dn. - Ngm khuyn rn mi ngi, nht l nhng ngi i hc, ch nn giu dt m hy mnh dn hc hi ko ngng. c. Ngh thut: - To mu thun. - y mu thun pht trin trong nhng tnh hung kch tnh, gii quyt bt ng, hp l. - S dng nhiu cu ni gy ci. * Vn bn 2: Nhng n phi bng hai my. 1. c. 2. B cc: 3 phn. + M truyn: Cu 1. Gii thiu nhn vt l trng v ti c bit ca y(x kin gii). + Thn truyn: Tip n Xin xt li, l phi thuc v con m! Din bin v kin gia Ng v Ci nh thy l x. + Kt truyn: Cn li. Li gii thch ca thy l cho cch x kin ca mnh. 3. Tm hiu vn bn: a. Tnh kch trong li i p ca thy l v Ci: - Quan h gia nhn vt thy l v Ci: quan h x hi, php lut. + Thy l: ngi x kin, .... ngi i truyn tng ni ting do x kin gii. + Ci: ngi dn lao ng

GV: Quan h gia nhn vt thy l v Ci l mi quan h ntn? HS c v tr li: - Quan h gia nhn vt thy l v Ci: quan h x hi, php lut. + Thy l: ngi x kin, ngi cm quyn a phng, i

Trang 106

Gio n Ng Vn 10 c bn
din cho nh nc phong kin thc thi php lut, c ngi i truyn tng ni ting do x kin gii. + Ci: ngi dn lao ng ngho, lo tin t lt thy l, mong c x thng kin. - Cch x kin ca thy l: Ko iu tra, ko phn tch, vi kt n ngay ko h c sc thuyt phc. Tc ng, thi : + Ci: ngc nhin, vi tm cch ku xin c xt li. + Ng: im lng v c x thng kin. HS c v tr li: - S kt hp gia li ni v ng tc ca hai nhn vt: + Ci: Xin thy l xt li ngm kt hp vi c ch xo nm ngn tay. Ngha hm n: L phi ca Ci = 5 ngn tay xo = 5 ng thy l nhn. + Thy l: Hiu Ci nhng vn x vy gii thch nhanh, rt hp l m y bt ng. Kt hp vi li ni l hnh ng xo nm ngn tay tri p ln 5 ngn tay phi. Ngha hm n: L phi ca Ng = 10 ngn tay = 10 ng(gp i ca Ci) m thy l nhn ca Ng. Lp lun tam on lun: L phi = Ngn tay/ bn tay = Tin. L phi = Tin. L phi trong x hi xa, theo nhng ngi cm cn ny mc nh thy l, ko phi xut pht t php lut, cng l m t tin, t vic hi l. ng tin l cn cn cng l, nn bc m ngho, lo tin t lt thy l, mong c x thng kin. - Cch x kin ca thy l: Ko iu tra, ko phn tch, vi kt n ngay ko h c sc thuyt phc. Tc ng thi : + Ci: ngc nhin, vi tm cch ku xin c xt li. + Ng: im lng v c x thng kin. - S kt hp gia li ni v ng tc ca hai nhn vt: + Ci: Xin thy l xt li ngm kt hp vi c ch xo nm ngn tay. Ngha hm n: L phi ca Ci = 5 ngn tay xo = 5 ng thy l nhn. + Thy l: Hiu Ci nhng vn x vy gii thch nhanh, rt hp l m y bt ng. Kt hp vi li ni l hnh ng xo nm ngn tay tri p ln 5 ngn tay phi. Ngha hm n: L phi ca Ng = 10 ngn tay = 10 ng(gp i ca Ci) m thy l nhn ca Ng. Lp lun tam on lun: L phi = Ngn tay/ bn tay = Tin. L phi = Tin. L phi trong x hi xa, theo nhng ngi cm cn ny mc nh thy l, ko phi xut pht t php lut, cng l m t tin, t vic hi l. ng tin l cn cn cng l, nn bc m toc t giy. b. Ngh thut gy ci: - Tng phn: li n i- s tht v ti x kin ca thy

GV: Cch x kin ca thy l ntn? Li kt n gy phn ng ntn ti cc nhn vt Ng v Ci?

GV: Phn tch s kt hp gia li ni v ng tc ca Ci v thy l?

GV: Theo em, tc gi dn gian s dng ngh thut gy ci no trong truyn trn?

Trang 107

Gio n Ng Vn 10 c bn
toc t giy. HS c v tr li: GV: Em c suy ngh g v nhn vt Ci? l. - Ngh thut chi ch :Tao bit my phi(1) nhng n li - Tng phn: li n i- s phi(2)... bng hai my. tht v ti x kin ca thy l. - Ngh thut chi ch :Tao bit my phi(1) nhng n li phi(2)... bng hai my. c. Bnh lun v nhn vt + Phi(1): l phi, ci ng, i Ci: lp vi ci sai, iu tri. - Va l nn nhn va l th + Phi(2): iu bt buc cn phm tip tay cho t nn phi c. quan liu tham nhng. - Hnh vi t lt tiu cc lm HS c v tr li: anh ta tr nn thm hi, va - Va l nn nhn va l th ng thng va ng trch. phm tip tay cho t nn quan III. Tng kt bi hc: liu tham nhng. 1. Ni dung: - Hnh vi t lt tiu cc lm * Tam i con g: ... anh ta tr nn thm hi, va * Nhng n phi bng hai ng thng va ng trch. my:...

GV; Nu nhng nt chnh v ni dung ca 2 truyn ci trn?

* Tam i con g: - Ph phn thi giu dt- mt tt xu c tht trong ni b nhn dn. - Khuyn rn con ngi ch nn Gv: Qua 2 truyn giu dt, phi ham hc hi. trn, em hy rt ra nhng nt ngh * Nhng n phi bng hai my:thut c sc ca Ph phn bn cht tham nhng, truyn ci?(v kt x kin v tin ca quan li cu, ngh thut a phng trong XHVN xa. xy dng mu - Ph phn hnh vi tiu cc ca thun, nhn vt v mt b phn nhn dn lao ng xa khi mc vo vng ngn ng?) kin tng. .

2. Ngh thut: - Kt cu: cht ch, ngn gn. - To mu thun pht trin nhanh, kt thc bt ng lm bt ln ting ci nhiu sc HS c v tr li . - Kt cu: cht ch, ngn gn. - Nhn vt: s lng t, nhn - To mu thun pht trin vt chnh l i tng ch nhanh, kt thc bt ng lm yu ca ting ci. bt ln ting ci nhiu sc . - Ngn ng: gin d nhng - Nhn vt: s lng t, nhn tinh t, sc so. vt chnh l i tng ch yu ca ting ci. - Ngn ng: gin d nhng tinh

Trang 108

Gio n Ng Vn 10 c bn
t, sc so. Hot ng 5 (1 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm khi nim v c trng ca truyn ci. - Ni dung v ngh thut gy ci. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T26).

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Ca dao thn thn, yu thng tnh ngha
I.Mc tiu :
1. Kin thc: Gip hc sinh:- Gip hs:- Cm nhn c ting ht than thn v li ca yu thng tnh ngha ca ngi bnh dn trong XHPK qua ngh thut m mu sc dn gian ca ca dao.

- ng cm, thng xt cho thn phn bt hnh ca ngi ph n v nhng bt hnh trong tnh yu ca con ngi trong x hi c.
2. K nng:- Bit cch tip cn v phn tch ca dao qua c trng th loi.

3. Thi :- Trn trng v p tm hn ca ngi lao ng v yu qu nhng sng tc ca h. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 (5 pht) 1.Kim tra bi c:
* Cu hi: - Qua hai truyn Tam i con g v Nhng n phi bng hai my hy rt ra nhng nt c sc v ngh thut gy ci ca truyn ci dn gian.

Trang 109

Gio n Ng Vn 10 c bn
* p n: ci. - Phn kt thc l ch bt ng bc l ci ng ci. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2.....................................................Lp.................im................... 3.....................................................Lp.................im................... 4.....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Ca dao than thn, yu thng tnh ngha l b phn phong ph nht trong kho tng ca dao tr tnh Vit Nam. N phn nh nhng bin th v cung bc khc nhau trong i sng tnh cm ca ngi Vit xa vi nhng c trng ngh thut rt c th, khc nhiu so vi th tr tnh ca vn hc vit. thy c iu , chng ta tm hiu bi Ca dao than thn, yu thng tnh ngha".
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

- Mi truyn u c mu thun gy ci. - Truyn k ngn gn, sc tch. - Kt cu, nhn vt, ngn ng trong truyn u phc v mc ch gy

Hot ng 2 (5 pht) Hs c phn tiu dn trong sgk. ? Nhc li khi nim v ca dao? Gv lu hs phn bit ca dao- dn ca: + Ca dao l li ca dn ca. + Dn ca l nhng sng tc kt hp li (ca dao) v nhc. Ni n dn ca phi ni n mi trng v hnh thc din xng (dn ca quan h Bc Ninh, ht v, ht dm Ngh Tnh,...) GV: Tc gi sgk da trn tiu ch g phn chia ca dao thnh cc loi ntn?

HS c v tr li L li th tr tnh dn gian, thng kt hp vi m nhc khi din xng, c sng tc nhm din t i sng ni tm con ngi.

I. Tm hiu chung: 1. Khi nim v ca dao: Sgk.

HS c v tr li Theo ni dung ch : - Ca dao than thn. - Ca dao yu thng tnh ngha. 3. c sc ngh thut: - Ca dao hi hc. - Dung lng: ngn gn (t 2 n trn di 20 cu). - Th th: phn ln c vit

2. Phn loi: Theo ni dung ch : - Ca dao than thn. - Ca dao yu thng tnh ngha. - Ca dao hi hc.

Trang 110

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV: Nu cc c sc c bn v ngh thut ca ca dao? HS c v tr li - Dung lng: ngn gn (t 2 n trn di 20 cu). - Th th: phn ln c vit bng th lc bt v song tht lc bt cng cc bin th ca chng. - Ngn ng: + Gin d, gn gi vi li ni hng ngy, giu hnh nh so snh, n d. + C li din t bng mt s cng thc mang m sc thi dn gian (mtp ngh thut). - Cch cu t: + Ph: ph by, din t mt cch trc tip, ko thng qua so snh v ngi, vic, tm t, tnh cm. VD: ng v x Ngh quanh quanh/ Non xanh nc bic nh tranh ha ; Nh ai ra ngn vo ng/ Nh ai, ai nh, by gi nh ai;... + T: dng cc hnh nh so snh, n d bc l tm tnh ca ngi lao ng. VD: Nh ai bi hi bi hi/ Nh ng ng la nh ngi ng than; Thuyn i c nh bn chng/ Bn th mt d khng khng i thuyn;... bng th lc bt v song tht lc bt cng cc bin th ca chng. - Ngn ng: + Gin d, gn gi vi li ni hng ngy, giu hnh nh so snh, n d. + C li din t bng mt s cng thc mang m sc thi dn gian (mtp ngh thut). - Cch cu t: + Ph: ... VD: ng v x Ngh quanh quanh/ Non xanh nc bic nh tranh ha ; Nh ai ra ngn vo ng/ Nh ai, ai nh, by gi nh ai;... + T: ... VD: Nh ai bi hi bi hi/ Nh ng ng la nh ngi ng than; Thuyn i c nh bn chng/ Bn th mt d khng khng i thuyn;... + Hng:... VD: Trn tri c m my xanh/ gia my trng, chung quanh my vng/ c g anh ly c nng/ anh mua gch Bt Trng v xy/ Xy dc ri li xy ngang/ Xy h bn nguyt cho nng ra chn;...

Hot ng 3 (30 pht) GVHD Hs c din cm cc bi ca dao. Gv hng dn hs c: - Cc bi ca dao than thn: ging xt xa, thng cm.

+ Hng: ch nhng bi ca dao trc ni n cnh (bao gm c s vt, s vic) sau mi bc l tnh(tnh cm, ngh, tm s) II. c- hiu vn bn: VD: Trn tri c m my 1. c. xanh/ gia my trng, chung quanh my vng/ c g anh ly c nng/ anh mua gch Bt Trng v xy/ Xy dc ri li xy ngang/

Trang 111

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cc bi ca dao yu Xy h bn nguyt cho nng thng tnh ngha: ra chn;... ging tha thit, su 2. Ch : lng. - Bi 1; 2: ca dao than thn. ? Xc nh ch - Bi 3; 4;5: ca dao yu thng ca cc bi ca dao? tnh ngha. 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Ting ht than thn (bi ca dao 1 v 2): a. Nt chung: HS c v tr li + m iu: xt xa, ai on, than .Ch :- Bi 1; 2: ca dao trch. than thn. + Ch th li than: ngi ph n - Bi 3; 4;5: ca dao trong x hi c. yu thng tnh ngha. + Cng thc (mtp) m u: Thn em.

? Nt ging nhau ca bi ca dao s 1 v 2? (hs kh)

Gi m: m iu ca hai bi ca dao c g chung? Ch th li than l ai? Chng m u ntn? Bin php ngh HS c v tr li Nt chung: thut chung? + m iu: xt xa, ai on, than trch. + Ch th li than: ngi ph n trong x hi c. + Cng thc (mtp) m u: Thn em. Ch thn trong t thn phn ch a v x hi thp hn v cnh ng ko may ca GV ?: Tm 1 s cu con ngi, do s phn nh ca dao c cng m- ot, ko th thot khi c tp m u bng (theo quan nim duy tm). To cho li than thn ngm Thn em...? Thn em nh ht ma ngi, xt xa, c tc dng nhn ro...; Thn em nh mnh n thn phn nh ging gia ng...; nhoi, ng thng ca ngi Thn em nh ming ph n. cau kh...; Thn em Mtp thn em xut nh ci chi u hin vi tn s kh ln trong ca h...;... dao. GV?: Phn tch li than thn tr thnh ngha biu cm ca li chungca ngi ph n nhng hnh nh: trong XHPK bt cng. tm la o, u gai - rut trng - v ngt bi

To cho li than thn ngm ngi, xt xa, c tc dng nhn mnh n thn phn nh nhoi, ng thng ca ngi ph n. Mtp thn em xut hin vi tn s kh ln trong ca dao. li than thn tr thnh li chungca ngi ph n trong XHPK bt cng.

+ Bin php ngh thut: so snh- n d To mi quan h tng ng gia thn phn con ngi vi s vt, hin tng. Thn em- tm la o pht ph gia ch. Thn em- c u gai rut trng v ngt bi.

Trang 112

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Hnh nh tm la o: sang trng, qu gi, p biu tng cho: Nhan sc rc r gia xun th. Tm hn m thm, du dng ca ngi ph n. + Hnh nh c u gai - rut trng - v ngt bi tm lng trong trng, thm tho nhng iu ng qu trong th gii tm hn con ngi. b. Nt ring c o ca mi bi ca dao: - Hnh nh so snh: + Tm la o sang trng, qu gi. + C u gai bnh d, dn d. - Cch xy dng tng quan i lp: * Bi 1: + Hnh nh tm la o v tm la o pht ph gia ch: s i lp gia v p, gi tr >< thn phn.

GV: Hnh nh so snh ca hai bi ca dao c g khc bit? ? Cch xy dng tng quan i lp ca hai bi ca dao ntn? Gi m: Hnh nh so snh - n d tm HS c v tr li la o v tm la - Hnh nh so snh: o pht ph gia + Tm la o sang trng, ch c mi quan h qu gi. ntn? + C u gai bnh d, dn d. - Cch xy dng tng quan i lp: * Bi 1: + Hnh nh tm la o v tm la o pht ph gia ch: s i lp gia v p, gi tr >< thn phn. L thng cuc sng tng xng dnh cho ngi con gi c nhan sc v phm hnh tt p l cuc sng hnh phc, bnh yn.

+ Bin php ngh thut: so snh- n d To mi quan h tng ng gia thn phn con ngi vi s vt, hin tng. Thn em- tm la o pht ph gia ch. Thn em- c u gai rut trng v ngt bi. - L ting ni t khng nh gi tr, phm cht tt p ca ngi ph n. + Hnh nh tm la o: sang trng, qu gi, p biu tng cho: Nhan sc rc r gia xun th. Tm hn m thm, du dng ca ngi ph n. + Hnh nh c u gai - rut trng - v ngt bi tm lng trong trng, thm tho nhng iu ng qu trong th gii tm hn con ngi.

Ch: khng gian n o, phc tp, x b vi ngi thanh, k th, hin nhn qun t ln phm phu tc t Tm la o ko th t la chn ngi mua. + Pht ph ci th bp bnh, chng chnh. + Bit vo tay ai cm gic chi vi, ng cay ca thn phn ko th t la chn, quyt nh c hnh phc, tng lai

Trang 113

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nhng y thn phn ca c ch c coi nh tm la o pht ph gia ch , nh 1 mn hng gia ch i. Ch: khng gian n o, phc tp, x b vi ngi thanh, k th, hin nhn qun t ln phm phu tc t Tm la o ko th t la chn ngi mua. + Pht ph ci th bp bnh, chng chnh. + Bit vo tay ai cm gic chi vi, ng cay ca thn phn ko th t la chn, quyt nh c hnh phc, tng lai ca mnh. Ni au xt nht ca nhn vt tr tnh trong li than th chnh l khi va bc vo tui p nht, hnh phc nht ca cuc i th ni lo thn phn li p n ngay. ca Bi dao l li than ca c gi c thn phn b ph thuc, ko th lm ch v quyt nh c tng lai, hnh phc ca mnh. HS c v tr li + S i lp: Rut trong- trng, v ngt bi V ngoi- en Tm hn Hnh thc b ngoi trong trng, hin tho hn xu x Khng nh gi tr thc, phm hnh tt p ca ngi con gi. Nhng nhn ra v p bn trong tim n cn phi c mt con mt tinh tng v mt tm lng lng. Song nhng ngi nh vy u nhiu trong ci nhn gian? ca mnh.

GV: Hnh nh so snh- n d c u gai- Rut trong th trng, v ngoi th en to ra mi tng quan g?

Bi ca dao l li than ca c gi c thn phn b ph thuc, ko th lm ch v quyt nh c tng lai, hnh phc ca mnh. * Bi 2: + S i lp: Rut trong- trng, v ngt bi V ngoi- en Tm hn Hnh thc b ngoi trong trng, hin tho xu x

Khng nh gi tr thc, phm hnh tt p ca ngi con gi.

GV: Ti sao c gi li bc bch k v mi mc da dit Ai i... ngt bi n vy? GV: Yu cu hs lin h vi cc cu c cng ch : Em nh cy qu gia rng...ai hay;... Gv gi dn: Tm hn ngi Vit lun m thm yu thng. Ca dao v tnh yu i la c bit phong ph trong kho tng

- Li bc bch k v mi gi da dit (Ai i...ngt bi) cho thy gi tr thc ca c gi ko c ai bit n. Bi ca dao l li than ngm ngi, xt xa ca ngi con gi khao kht tnh yu v hnh phc la i nhng ko tm c s ng cm. 3.2. Ting ht yu thng tnh ngha: a. Nhng im chung: - Ni dung: th hin nhng cung bc cm xc ca con ngi

Trang 114

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca dao Vit Nam... Nhng im chung v ni dung v ngh thut ca nhng bi ca dao yu thng tnh ngha? - Li bc bch k v mi gi da dit (Ai i...ngt bi) cho thy gi tr thc ca c gi ko c ai bit n. Bi ca dao l li than ngm ngi, xt xa ca ngi con gi khao kht tnh yu v hnh phc la i nhng ko tm c s ng cm. trong tnh yu nam n (ring bi 6: tnh ngha v chng) - Ngh thut: + Ngn ng: phong ph, giu hnh nh. + Cch cu t: th hng (ring bi 3: kt hp c th hng v t)

GV: V kt cu, cch din t, bi ca dao ny c g HS c v tr li khc l so vi hai bi - Ni dung: th hin nhng trn? cung bc cm xc ca con ngi trong tnh yu nam n (ring bi 6: tnh ngha v chng)

b. Nt c sc ca tng bi ca dao: b1. Bi 3: - M u bng li a y, gi hng:Tro ln... Cch m u ca bi 1; 2 l li so snh (t). Cch m u ca bi 3 l li i cnh sinh - Ngh thut: + Ngn ng: phong ph, giu tnh, nu cnh vt, s vic trc ri bc l tm t, tnh cm hnh nh. ? i t phim ch + Cch cu t: th hng (ring (hng). ai trong bi ny bi 3: kt hp c th hng v ch i tng no, c t) g khc g so vi hai bi trn ko? - i t ai- nhng ngi chia r tnh duyn l gio ca XHPK ? Mc d b l duyn HS c v tr li bt cng, th ch vi hnh phc nhng tnh ngha Nt c sc ca tng ca con ngi. ca con ngi ntn? bi ca dao: iu c ni ln - M u bng li a y, gi bng h thng hng:Tro ln... - Cch chi ch ti hoa, tinh t hnh nh so snh, Cch m u ca bi 1; 2 l n d ntn? li so snh (t). Cch m u Cu th cm thn l li than ca bi 3 l li i cnh sinh da dit , thm tha va mang tnh, nu cnh vt, s vic tr- hi y au n, nhc nhi. c ri bc l tm t, tnh cm - H thng hnh nh so snh(hng). n d: - i t phim ch ai- nhng Mt trng- Mt tri ngi chia r tnh duyn l Sao Hm- Sao Mai gio ca XHPK bt cng, th L nhng hnh nh thin ch vi hnh phc ca con nhin i xng vi nhau, phn ngi. chiu nhau , tuy hai m l mt. GV: V sao tc gi - Cch chi ch ti hoa, tinh dn gian li ly t: kh chua- lng ngi cng - ip t snhi xng,

Trang 115

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhng hnh nh ca thin nhin, v tr khng nh tnh ngha ca con ngi? GV: Cu hi Mnh i, c nh ta chng? c ngha g? Hnh nh so snh - n d Ta nh sao Vt ch trng gia tri th hin iu g? Gv lu hs ch gii: Sao Hm, sao Mai, sao Vt u ch sao Kim. Khi n vt ti nh tri th trng mi mc. Hot ng 4 (4 pht) chua xt. Cu th cm thn l li than da dit , thm tha va mang hi y au n, nhc nhi. - H thng hnh nh so snhn d: Mt trng- Mt tri Sao Hm- Sao Mai L nhng hnh nh thin nhin i xng vi nhau, phn chiu nhau (mt trng- mt tri), tuy hai m l mt (sao Hm- sao Mai hai cch gi khc nhau ca sao Kim). - ip t snhi xng, gn b. T ly chng chnggn b khng kht, ko th tch ri. Tc gi dn gian s dng nhng hnh nh thin nhin, v tr to ln, vnh hng khng nh lng ngi, tnh cm bn vng, thu chung. HS c v tr li - Chng trai hi c gi t bc l lng mnh: + Ting gi mnh i tru mn, tha thit. + Li hi c nh ta chng? khng nh ni nh thng trc ca chng trai. - Hnh nh so snh- n d: Ta- sao Vt- ch trng gia tri S ch i mi mn trong c n. HS c v tr li Tiu kt: Bi ca dao th hin ni bun v tnh duyn l d nhng tnh ngha th mi bn vng, thu chung. Hot ng 5 (5 pht) 3. Cng c, luyn tp. gn b. T ly chng chnggn b khng kht, ko th tch ri. Tc gi dn gian s dng nhng hnh nh thin nhin, v tr to ln, vnh hng khng nh lng ngi, tnh cm bn vng, thu chung. - Chng trai hi c gi t bc l lng mnh: + Ting gi mnh i tru mn, tha thit. + Li hi c nh ta chng? khng nh ni nh thng trc ca chng trai. - Hnh nh so snh- n d: Tasao Vt- ch trng gia tri S ch i mi mn trong c n. Tiu kt: Bi ca dao th hin ni bun v tnh duyn l d nhng tnh ngha th mi bn vng, thu chung

Trang 116

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Cng c: Qua chm ca dao hc anh (ch) thy nhng bin php ngh thut no thng c dng trong ca dao? Nhng bin php c nt ring g khc vi ngh thut th ca vn hc vit? + S lp li m thc m u bi ca: Thn em nh + Hnh nh so snh n d (ly t trong cuc sng i thng: Tm la o c u gai, ly t thin nhin, v tr: mt tri, trng, sao). * Dn d: + Cc hnh nh tr thnh biu tng trong ca dao: chic cu, tm khn, ngn n, gng cay-mui mn.. + Th th lc bt, th bn chc, song tht lc bt, th hn hp. -> Nhng bin php ngh thut trn y l nhng nt ring in m mu sc dn gian khc vi ngh thut th ca vn hc vit v ca dao l ting ni ca cng ng ch khng phi ting ni ca c th ngh s nh th ca vn hc vit. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T27 ).

Trang 117

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Ca dao thn thn, yu thng tnh ngha
I.Mc tiu :
1. Kin thc: Gip hc sinh:- Cm nhn c li ca yu thng tnh ngha ca ngi bnh dn trong XHPK qua ngh thut m mu sc dn gian ca ca dao.

- Trn trng v p tm hn ca ngi lao ng v yu qu nhng sng tc ca h.

2. K nng:- Bit cch tip cn v phn tch ca dao qua c trng th loi. 3. Thi :- ng cm vi tm hn ngi lao ng v bit yu qu nhng sng tc ca h.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 (5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Cu hi: c thuc hai bi ca dao than thn hc? Nu ngha biu tng ca cc hnh nh tm la o v c u gai? * p n: SGK+ bi c. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2.....................................................Lp.................im................... 3.....................................................Lp.................im................... 4.....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ca dao than thn, yu thng tnh ngha l b phn phong ph nht trong kho tng ca dao tr tnh Vit Nam. N phn nh nhng bin th v cung bc khc nhau trong i sng tnh cm ca ngi Vit xa vi nhng c trng ngh thut rt c th, khc nhiu so vi th tr tnh ca vn hc vit. thy c iu , chng ta tm hiu bi Ca dao than thn, yu thng tnh ngha". H ca GV Hot ng 2 (35 pht) Gv dn dt: Ni nh H ca HS Ni dung GHI BNG I. Tm hiu chung: II. c- hiu vn bn:

Trang 118

Gio n Ng Vn 10 c bn
l hin thn ca tnh yu... Nhng n vn tru tng: Tng t phi ci n lm sao/ Mun v m chi v c no (Nguyn Cng Tr). Song vi tc gi dn gian, ni nh y li c din t mt cch tht c th, HS c v tr li Bi 4: Nhn vt tr tnh: tinh t v gi cm... GV: Nhn vt tr c gi. tnh trong bi ca - ip t thng nh (5 ln): dao ny l ai? ni nh chng cht, trin ? Trong 10 cu min, cn co, da dit nh u, tnh t no nhng lp sng ang dn v c s dng lp i trong tm hn c gi ang lp li nhiu ln? yu. N din t tm tnh yu chn thnh, mnh trng, tnh cm g lit, su sc. ca c gi? - Hnh nh khn: + L vt trao duyn, vt k GV: Khng ch dng nim gi nh ngi ng xa. tnh t bc l trc VD: - Gi khn, gi o, gi tip cm xc, li, bc l ni lng th- Gi i chng mng cho ngi ng nh, c gi cn ng xa.Nh khi khn m mn nhng hnh tru trao nh biu tng no? Ming ch ci n bit bao nhiu tnh. GV: Hnh nh ci + L vt lun gn b, chia s khn c ni n tm tnh vi ngi con gi. nhiu nht trong bi ca dao. V sao vy? - ip t khn (6 ln, v GV: Tm ip ng tr u cu th) cu trc v ngha ca n ip vt dng v ip ng trong 6 cu th Khn thng nh ai (3 ln) u? din t ni nh trin min, da dit, khc khoi, va rt mnh lit va rt n tnh.. GV: Nhng 1. c. 2. Ch : 3. Tm hiu vn bn: 3.1. Ting ht than thn (bi ca dao 1 v 2): 3.2. Ting ht yu thng tnh ngha (tip): b2. Bi 4: - Nhn vt tr tnh: c gi. * Ni nh thng: - ip t thng nh (5 ln): ni nh chng cht, trin min, cn co, da dit tnh yu chn thnh, mnh lit, su sc. - Hnh nh khn: + L vt trao duyn, vt k nim gi nh ngi ng xa. VD:

+ L vt lun gn b, chia s tm tnh vi ngi con gi. - ip t khn (6 ln, v tr u cu th) cu trc ip vt dng v ip ng Khn thng nh ai (3 ln) din t ni nh trin min, da dit, khc khoi, va rt mnh lit va rt n tnh..

- Nhng trng thi ca chic khn: + Thng nh. + Ri xung t. + Vt ln vai. - Nhng trng thi ca chic + Chi nc mt. trng khn:

Trang 119

Gio n Ng Vn 10 c bn
thi no ca chic khn c miu t? ngha ca chng? Ngh thut c s dng y? + Thng nh. Nhng hnh nh nhn ho + Ri xung t. v mt lot cc ng t ch s + Vt ln vai. vn ng tri chiu (vt + Chi nc mt. ri, ln xung) cng hng Nhng hnh nh nhn vi hnh nh nhng git nc ho mt din t ni nh tri ra ko gian nhiu chiu v tm trng ri bi, ngn ngang trm mi ca c gi. - Hnh nh ngn n .... nn cng thm su sc, da dit.

GV: Hnh nh ngn n gi khong thi gian no? T , em thy s vn ng no ca ni nh? ngha ca hnh nh Ngn n ko tt?

Gv lin h, b sung: m l khong thi gian mi cng vic c tm gc li, con ngi c i din vi chnh mnh, lng li vi nhng suy t, cm xc. Vi nhng tm hn ang yi th ni tng t li cn co, tro dng mnh lit: m qua...m m?; m nm ... gp em; m qua...hay ko?;... - T cch mn ci khn, ngn n bc l lng mnh n cch miu t ni nh thng qua i mt,

HS c v tr li - Hnh nh ngn n gi thi gian ban m ni nh chuyn t ko gian sang thi gian, t ngy sang m nn cng thm su sc, da dit. - Hnh nh ngn n ko tt l n d ch ngn la tnh yu bng chy, mnh lit, ni nh ng ng vi thi gian. Hnh nh ngn n gi t chiu di ca ni nh dng dc theo thi gian.

- Hnh nh ngn n ko tt l n d ch ngn la tnh yu bng chy, mnh lit, ni nh ng ng vi thi gian. Hnh nh ngn n gi t chiu di ca ni nh dng dc theo thi gian.

- Hnh nh i mt: + L hnh nh hon d. + L ca s tm hn con ngi kh giu cm xc, tnh yu qua n. Mt ng ko yn S trn trc, thao thc ni nh xm nhp c tim thc v v thc

- Hnh nh i mt: + L hnh nh hon d. + L ca s tm hn con ngi kh giu cm xc, tnh yu qua n. Mt ng ko yn S trn trc, thao thc ni nh xm nhp c tim thc v v thc ca c gi. Hnh nh i mt din t

Trang 120

Gio n Ng Vn 10 c bn
em thy s vn ng ca ni nh c din t ntn? Gv lin h n bi Sng(Xun Qunh) khc su kin thc. GV: S khc bit v th th ca 2 cu kt so vi 10 cu trn? ca c gi. chiu su ca ni nh. Hnh nh i mt din t chiu su ca ni nh. 10 cu u: + Din t ko gian ba chiu ca HS c v tr li ni nh (tri rng theo ko gian, tri di theo thi gian v thm 10 cu u: + Din t ko gian ba chiu nhp vo chiu su tim thc ca ni nh (tri rng theo ko v v thc ca con ngi). gian, tri di theo thi gian v + Th hin s vn ng c thm nhp vo chiu su tng dn, mnh lit, si tro ca tim thc v v thc ca con ni nh. ngi). + Th hin s vn ng c tng dn, mnh lit, si tro ca ni nh. - Th th: lc bt (khc 10 * Ni lo phin: cu trn: th vn bn) m - Th th: lc bt (khc 10 cu iu da dit, khc khoi, trn: th vn bn) m iu da dit, khc khoi, lng su. lng su. - Lo phin: lo lng, phin mun HS c v tr li tm trng ny sinh khi con - Lo phin: lo lng, phin ngi i din vi nhng tr ngi mun tm trng ny sinh trong cuc sng. khi con ngi i din vi - C gi lo phin: v ko yn nhng tr ngi trong cuc mt b. sng. Ni lo ca c gi trc ngng - C gi lo phin: v ko yn ca hn nhn. mt b. Ni lo ca c gi trc ngng ca hn nhn. t trong hon cnh cuc sng ngi ph n xa v trong h thng nhng bi ca dao than thn v hn nhn gia nh c gi lo u v l gio PK bt cng, h tc ca xa hi c khin tnh yu d c thit tha su nng nhng ko *Mi quan h gia ni nh d g dn ti c hn nhn, thng vni lo phin: m hoa kt tri: Thng - Cng mt ci r nguyn nhn: anh cng mun ni ra/ S m + Thng nh: v yu, v xa cch. bng t, s cha bng tri. + Lo phin: v yu, v tnh yu cn b ngn cch bi nhng tr ngi

GV: Em hiu th no l cm xc lo phin? - C gi lo phin v iu g?

GV: Trong 1 chnh th ngh thut, d c tn ti nhng trng thi cm xc tri ngc nhau th s tn ti ca chng ko

Trang 121

Gio n Ng Vn 10 c bn
c lp, tch ri nhau. Bi ca dao nyc cp n 2 rt r rng. Theo em, gia chng c mi quan h ntn?

HS c v tr li - Cng mt ci r nguyn nhn: + Thng nh: v yu, v xa cch. + Lo phin: v yu, v tnh yu cn b ngn cch bi nhng tr ngi - Bc pht trin t cm xc nh thng n ni lo u mnh mng cho hnh phc la i th hin khao kht hnh phc chnh ng ca ngi con gi. HS c v tr li Tiu kt: Bi ca dao th hin ni nh thng bn chn, GV: Bi ca dao s 5 da dit xen ln nhng lo u l li ca ai vi ai? ca mt tri tim chn thnh, ? ngha ca chy bng yu thng. nhng hnh nh biu tng sng, cy cu? Lin h vi HS c v tr li nhng bi ca dao - L li ca c gi ni vi chng cng c hnh nh trai mnh yu. cy cu, so snh - Hnh nh biu tng: thy ngha + Sng s cch tr. c bit ca hnh + Cy cu ni gp g, h nh sng rng mt hn, ni nhp tnh yu. gang, chic cu- - Hnh nh sng rng mt di ym? gang hnh nh k o c mun xch gn khong cch Gv yu cu hs tm tnh yu. v lin h so snh vi - Hnh nh chic cu- di cc cu: Qua cu ym hnh nh k o c ng nn trng cu/ o. Di ym l vt gn vi Cu bao nhiu nhp ngi con gi, thng mnh by Tnh yu mnh lit v s nhiu; Hai ta cch ch ng, to bo ca c gi mt con sng/ Mun vt ln mi ta chit ca l sang anh ng cnh gio PK h khc. hng cho sang; HS c v tr li Cch nhau c mt Tiu kt: Bi ca dao th con m/ Mun hin c mun mnh lit trong sang anh b cnh

Tiu kt: Bi ca dao th hin ni nh thng bn chn, da dit xen ln nhng lo u ca mt tri tim chn thnh, chy bng yu thng.
c. Bi 5: - L li ca c gi ni vi chng trai mnh yu. - Hnh nh biu tng: + Sng s cch tr. + Cy cu ni gp g, h hn, ni nhp tnh yu. - Hnh nh sng rng mt gang hnh nh k o c mun xch gn khong cch tnh yu. - Hnh nh chic cu- di ym hnh nh k o c o. Di ym l vt gn vi ngi con gi, Tnh yu mnh lit v s ch ng, to bo ca c gi vt ln mi ta chit ca l gio PK h khc. Tiu kt: Bi ca dao th hin c mun mnh lit trong tnh yu v s ch ng, to bo ca c gi.

Trang 122

Gio n Ng Vn 10 c bn
hng cho sang; Gn y m chng sang chi/ em ngt ngn mng ti bc cu;... Gv dn dt: Hnh nh mui mngng cay l 2 hnh nh gn b, thng c nhc n trong ca dao nh nhng biu tng cho tnh ngha thu chung ca con ngi: Tay nng chn mui a gng/ Gng cay mui mn xin ng qun nhau,... GV: Bn cnh vic dng biu tng, hai cu cui bi ca dao tip tc khng nh iu g? tnh yu v s ch ng, to bo ca c gi. d. Bi 6: - Mui v gng: + L nhng gia v trong ba n ca nhn dn ta. + Cn c dng nh nhng v thuc lc au m ca ngi lao ng ngho. + L nhng vt lun gn b vi HS c v tr li nhau. - Mui v gng: + Th thch thi gian khng lm + L nhng gia v trong ba nht phai hng v: Mui- 3 nmn ca nhn dn ta. cn mn/ Gng- 9 thng- cn + Cn c dng nh nhng v cay. thuc lc au m ca ngi lao ng ngho. + L nhng vt lun gn b vi nhau. - Hnh nh biu tng: mui + Th thch thi gian khng mn- gng cay lm nht phai hng v: Mui- l nhng hnh nh n d 3 nm- cn mn/ Gng- 9 tng trng cho nhng tri thng- cn cay. nghim cay ng, mn m - Hnh nh biu tng: mui ca tnh ngi nht l tnh cm mn- gng cay v chng. l nhng hnh nh n ng thi cn biu trng cho d tng trng cho nhng tri tnh ngha thy chung ca nghim cay ng, mn m con ngi. ca tnh ngi nht l tnh - Tnh ngha con ngi: cm v chng. Ba vn su ngn ngy- mi xa. ng thi s gn b t nhin ca chng cn biu trng C i ngi cho tnh ngha thy chung Ch c ci cht mi sc ca con ngi. chia la con ngi. - Tnh ngha con ngi: Tiu kt: Bi ca dao trn th Ba vn su ngn ngy- mi xa. hin s gn b thu chung, son st, bn vng ca tnh cm v C i ngi chng. Ch c ci cht mi sc chia la con ngi. HS c v tr li Tiu kt: Bi ca dao trn III. Tng kt bi hc: th hin s gn b thu Nhng bin php ngh thut chung, son st, bn vng m ca dao thng dng: ca tnh cm v chng. - S lp li cc cng thc m u (mtp ngh thut). HS c v tr li

Hot ng 3 (4 pht) Yu cu hs c v hc phn ghi nh (sgk). - Qua chm ca dao

Trang 123

Gio n Ng Vn 10 c bn
hc, em thy nhng bin php ngh thut no thng c dng trong ca dao? Nhng bin php ngh thut m ca dao thng dng: - S lp li cc cng thc m u (mtp ngh thut). - Cc hnh nh biu tng: chic cu, tm khn, ngn n, gng cay- mui mn,... - Cc bin php tu t: so snh, n d, nhn ho, ip ng,... - Th th: lc bt, song tht lc bt v cc bin th ca chng, vn bn, vn nm, hn hp,... - Cc hnh nh biu tng: chic cu, tm khn, ngn n, gng cay- mui mn,... - Cc bin php tu t: so snh, n d, nhn ho, ip ng,... - Th th: lc bt, song tht lc bt v cc bin th ca chng, vn bn, vn nm, hn hp,...

Hot ng 4 (1 pht) 3. Cng c, luyn tp: + Hnh nh so snh n d (ly t trong cuc sng i thng: Tm la o c u gai, ly t thin nhin, v tr: mt tri, trng, sao). * Dn d: + Cc hnh nh tr thnh biu tng trong ca dao: chic cu, tm khn, ngn n, gng cay-mui mn.. + Th th lc bt, th bn chc, song tht lc bt, th hn hp. -> Nhng bin php ngh thut trn y l nhng nt ring in m mu sc dn gian khc vi ngh thut th ca vn hc vit v ca dao l ting ni ca cng ng ch khng phi ting ni ca c th ngh s nh th ca vn hc vit. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi mi:- Chun b bi mi ( T28 ).

Trang 124

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: c im ngn ng ni v ngn ng vit
I. Mc tiu:
1. Kin thc: Gip hc sinh:- Phn bit c im ca ngn ng ni v ngn ng vit.

- Nhn r c im cc mt thun li, hn ch ca ngn ng ni v ngn ng vit din t tt khi giao tip.
2. K nng:- Rn k nng s dng c hiu qu ngn ng ni v ngn ng vit. 3. Thi :- Gio dc cc em bit gi gn s trong sng ca Ting Vit.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: T s l gi? S vic l gi ? s vic tiu biu l g? * p n: - L k chuyn. L phng thc trnh by mt chui cc s vic, t s vic ny n s vic kia, cui cng dn n mt kt thc, th hin mt ngha - Ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. ng ca nhn vt trong quan h vi nhn vt khc. Ngi vit chn mt s s vic tiu biu cu chuyn hp dn.

Trang 125

Gio n Ng Vn 10 c bn
- S vic tiu biu l s vic quan trng gp phn hnh thnh ct truyn. Mi s vic c th c nhiu chi tit. * Tn hc sinh tr li: 1. Tn:..........................................Lp:................im:.................. 2. Tn:..........................................Lp:................im:................... 3. Tn:..........................................Lp:................im:................... 2. Ni dung bi mi: Tha loi ngi mi sinh ra trao i vi nhau bng ngn ng hnh ng. Dn n ting ni hnh thnh h trao i t t tng tnh cm bng ngn ng ni. Sau ny tm ra ch vit, con ngi dng ch vit bn cnh l ting ni thng tin cho nhau. Ni v vit l biu hin s pht trin trong lch s vn minh nhn loi.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Vo bi: (1pht).

Hot ng2(20 pht) Gv hng dn, gi m cho hs bng cc cu hi lp bng i snh ngn ng ni v ngn ng vit trn cc mt: (khi nim, cc c m). GV: Ngn ng ni c ghi li bng ch vit trong cc loi vn bn no? ? Mc ch ca cc vn bn ? ? c

I. Khi nim, c im ca ngn ng ni v ngn ng vit: HS c v tr li Khi nim. Cc mt 1. Khi nim. Ngn ng ni - L ngn ng m thanh, l li ni trong giao tip hng ngy, ngi ni v ngi nghe tip xc trc tip vi nhau, c th lun phin nhau trong vai ni v vai nghe. - Phng tin ch yu: li ni- chui m thanh ngn ng m con ngi c th nhn bit bng thnh gic, tri ra trong thi gian. Phng tin h tr:ging iu (ng iu), nt mt, c ch, iu b,...ca ngi ni. - C tnh cht tc thi, ko c dn dng trc, ngi ni t c c hi gt gia, kim tra, ngi Ngn ng vit - L ngn ng c th hin bng ch vit trong vn bn v c tip nhn bng th gic.

c im. a.Phng tin(cht liu).

2. c im. a. Phng tin(ch t liu).

- Phng tin ch yu: ch vit- h thng k t ca ngn ng ... - Phng tin h tr: h thng du cu, cc k hiu vn t, cc hnh nh minh ha, cc bng biu, s ,... - C iu kin dn dng, ngi vit c iu kin gt gia, kim tra, t tnh

Hon cnh s dng.

Trang 126

Gio n Ng Vn 10 c bn
im ca ngn ng ni cc vn bn c g khc vi ngn ng ni thng thng? GV: Ngn ng vit trong vn bn c trnh by li bng li ni ming khi no? c im ca n? nghe t c iu kin chnh xc cao, ngi phn tch k. c c iu kin b. c li, phn tch Hon k. cnh s - C ngi nghe trc - Thng ko c ngi dng. tip, ngi nghe c th nghe trc tip. S lphn hi ngi ni ng ngi c ng iu chnh, sa i. o trong phm vi ko gian rng ln v thi gian lu di. - Ng m: - Ch vit: + S dng ng v tt + ng chun chnh h thng ng m, t, trnh dng cc t trnh li pht m a pht m a phng phng (tr 1 s trng nu ko cn thit. hp c mc ch tu t) + ng quy cch t + S dng tt ng chc vn bn, con iu. ch, du cu. - T ng: c.Mt a dng: T ton dn, bn kia t a phng, khu ca h ng, ting lng, bit thng ng,... ngn ng: - Cu: + Thng dng nhiu c. + C cu yu t d lp. ngn gn, cu tnh lrm r, c tha, trng - T ng: + Dng t ph hp vi phong cch chc nng ca vn bn c to lp. + Trnh dng t ng ring ca phong cch hi thoi nu ko cn thit. - Cu: + Thng dng cu di, nhiu thnh phn nhng c t chc mch lc, cht ch. + C th dng cu tnh lc mt thnh phn (CN hoc VN) trnh dng cu tnh lc c CN v VN nu ko c tc dng tu t.

Mt bn kia ca h thng ngn ng:

* Ch : - Ngn ng ni c ghi li bng ch vit trong cc vn bn: + Truyn c li thoi ca cc nhn vt. HS c ghi nh + Cc bi bo ghi li cc cuc phng vn, ta m, cc Sgk/88 cuc ni chuyn.

Trang 127

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Bin bn cc cuc hp, hi tho khoa hc,... c cng b. Mc ch: th hin ngn ng ni. c im:+ Khai thc c im ca ngn ng ni. HS ln bng + Thng c sa cha, gt gia gn vn lm bi tp. phong ca ngn ng vit gn vn phong ca ngn ng vit. - Ngn ng vit c trnh by li bng li ni ming trong cc trng hp: + Thuyt trnh trc hi ngh bng 1 bo co vit sn. + Ni trc cng chng theo mt vn bn... GV khi qut c im: gi hs c ghi + Tn dng u th ca ngn ng vit (c suy ngh, la nh Sgk/88 chn, sp xp ,...) + C s phi hp ca cc yu t h tr trong ngn ng ni Hot ng HS ln bng (c ch, iu b, nt mt, ng iu,...) lm bi tp. 3(18 pht) * Ghi nh: ( SGK/88). Hs c bi v lm II. Luyn tp: cc bi Bi 1: luyn tp. - c im ca ngn ng vit biu hin: HS ln bng + Ch vit: ng chun chnh t. lm bi tp. +T ng: S dng lp t thut ng ca phong cch ngn ng chnh lun (vn ch, t vng, ng php, phong cch, th vn, vn ngh, chnh tr, khoa hc, k thut). Cc t ng ch th t trnh by (1 l, 2 l, 3 l) nh du lun im r rng, mch lc. S la chn v thay th cc t: ting ta thay cho ng php qu trnh suy ngh, nghin ngm ca ngi vit. + Cu: cc du cu (du phy tch v, du chm ngt cu, du ba chm biu th ngha lit k cn c th tip tc) c s dng ph hp. 2. Bi 2: - T ng: + Cc t h gi: ka, ny...i, nh. + Khu ng: c , nh ti, my , ni khoc, c khi, s g, ng y. + T tnh thi: c khi...y, y, tht y. - Cu: S dng kt cu trong ngn ng ni: C...th, ...th... - S phi hp gia li ni v c ch: Ci nh nc n, con cn, lic mt,... Bi 3: a. Cc li:

Trang 128

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ko phn bit thnh phn TN- CN. - Dng cc t thuc ngn ng ni: th, , ht . Sa li: Th ca Vit Nam th hin nhiu bc tranh ma thu c sc. b. Cc li: - Dng t khu ng: vng ln, n mc v ti v. - T tha: nh. Sa li: Cn my mc, thit b do nc ngoi a vo gp vn th ko c kim sot, h sn sng khai qu mc thc t mt cch tu tin. c. Li sai: - Cu ti ngha, lng cng. - T khu ng: st(ht). - T tha: th. Sa li: Chng tiu dit ko thng tic cc loi sng di nc nh c, ra, ba ba, ch, nhi, tm, cua, c,... v ngay c cc loi chim quen kim n trn sng nc nh c, vc, vt, ngng,... chng cng chng bung tha! Hot ng 4 (2 pht). 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c KN v c im ca ngn ng ni v vit. * Luyn tp:- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T29 ).

Trang 129

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: ca dao hi hc
I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Gip hc sinh cm nhn c ting ci lc quan trong ca dao qua ngh thut tro lng, thng minh hm hnh ca ngi bnh dn cho d cuc sng ca h cn nhiu vt v, lo toan. - Hiu c tnh yu tha thit thu chung v kht vng t do yu ng ca cc chng trai, c gi Thi. 2. K nng: - Tip tc rn luyn k nng tip cn v phn tch ca dao qua ting ci ca ca dao hi hc. - Thy c c im ngh thut ca truyn th. 3. Thi :- Trn trng tm hn lc quan yu i ca ngi lao ng v yu qu ting ci ca h trong ca dao II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 (5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Cu hi: c thuc hai bi ca dao than thn hc? Nu ngha biu tng ca cc hnh nh tm la o v c u gai? * p n: SGK+ bi c. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2.....................................................Lp.................im................... 3.....................................................Lp.................im................... 4.....................................................Lp.................im...................

Trang 130

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ting ci gii tr, ting ci t tro (t ci mnh), ting ci chm bim, ph phn x hi ca ngi bnh dn vit nam xa khng ch th hin trong vn xui t s vi th loi truyn ci m cn c th hin kh c o trong th tr tnh dn gian. l nhng bi ca dao hi hc, ca dao tro phng. Ting ci lc quan ca ngi lao ng y s c biu hin rt gin gi, kho khon phong ph v c o.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2 (15 pht) Gv hng dn hs c v nhn xt kt qu. Bi 1: Ging vui ti, d dm, mang hnh thc i p. Bi 2, 3, 4: Ging vui, d dm, ch giu, nhn mnh cc t: lm trai, chng em, chng yu v cc ng t. GV: - C 4 bi ca dao u thuc loi ca dao hi hc nhng c th phn loi c th ntn?

I. Hng dn c v tm hiu loi: 1. c.

Hot ng 3 (18 pht) Gv dn dt: Ci xin l vic h trng trong cuc i mi ngi nn n thng c t chc rt trnh trng. Do , n ph din r gia cnh ca con ngi. Thch ci v dn ci l nhng tc l lu i ca ngi Vit Nam. GV: - Bi ca dao s 1 c vit theo hnh thc no?

HS c v tr li Bi 1: Ca dao hi hc t tro (t ci mnh). Mc ch: mua vui, biu hin tinh thn lc quan. - Bi 2, 3, 4: Ca dao hi hc chm bim, ph phn. Mc ch: mua vui, chm bim, ph phn ci xu.

2. Tm hiu tiu loi: - Bi 1: Ca dao hi hc t tro (t ci mnh). Mc ch: mua vui, biu hin tinh thn lc quan. - Bi 2, 3, 4: Ca dao hi hc chm bim, ph phn. Mc ch: mua vui, chm bim, ph phn ci xu.

9HS c v tr li Bi 1:- Vit theo th i p gia chng trai v c gi (2 nhn vt tr tnh). HS c v tr li + Cch ni khoa trng, phng i: Dn voi- dn GV - Cch ni ca tru- dn b l vt sang chng trai v l vt trng.

II. Tm hiu vn bn: 1. Bi 1: - Vit theo th i p gia chng trai v c gi (2 nhn vt tr tnh). *Li chng trai v l vt dn ci: + Cch ni khoa trng, phng i: Dn voi- dn tru- dn

Trang 131

Gio n Ng Vn 10 c bn
dn ci c g c + Cch ni gi nh: toan bit? dn l cch ni thng gp trong li ni tng tng v cc l vt sang trng, linh nh ca cc chng trai ngho ang yu ngy xa. + Cch ni i lp: Dn voi S quc cm. Dn tru S h mu hn. Dn b S h nh nng co gn. HS c v tr li GV Qua , em thy Chng trai l ngi cn thn, g v gia cnh v con bit quan tm v tn trng ngi ca chng trai? gia tc nh c gi. ng thi, chng cn l ngi kho lo, c l, c tnh, d to c s cm thng ca mi ngi v GV Lin h vi mt s nht l ca c gi. bi ca dao c cng ch ? GV - Em hiu g v ngha ca t sang trong li nh gi ca c gi v l vt dn ci ca chng trai? b l vt sang trng. + Cch ni gi nh: toan dn l cch ni thng gp ca cc chng trai ngho ang yu ngy xa.

+ Cch ni i lp: Dn voi S quc cm. Dn tru S h mu hn. Dn b S h nh nng co gn.

GV: l li nh gi trang trong hay l li biu l tm lng bao dung ca c gi cng chung cnh ng vi chng trai?

Chng trai l ngi cn thn, bit quan tm v tn trng gia tc nh c gi. ng thi, chng cn l ngi kho lo, c l, c tnh, d to c s cm thng HS c v tr li ca mi ngi v nht l ca c + Cch ni gim dn: voi gi. tru bchut. Ting ci bt ln, v: + L vt ca anh sang trng, khc thng qu, + Cch ni gim dn: voi cng l loi th bn chn tru bchut. ngang tm vi voi, tru, b. Ting ci bt ln, v: + Chng trai kho ni qu. Gia cnh thc ca chng + L vt ca anh sang trai: rt ngho. trng, Tnh cch ca chng trai: cn thn, chu o, kho lo, d dm, a tro lng. + Chng trai kho ni qu. Gia cnh thc ca chng trai: HS c v tr li rt ngho. - Li nh gi v l vt dn ci ca chng trai: Tnh cch ca chng trai: cn Sang c gi tr cao. thn, chu o, kho lo, d ng hong, lch dm, a tro lng. s. Tm lng bao dung ca c * Li c gi:

Trang 132

Gio n Ng Vn 10 c bn
gi cng chung cnh ng vi - Li nh gi v l vt dn ci chng trai. ca chng trai: Sang c gi tr cao. - Cch ni v l vt thch ci: ng hong, lch s. + Cch ni i lp: Tm lng bao dung ca c gi Ngi ta Nh em cng chung cnh ng vi chng Thch ln, g. Thch mt trai. nh khoai lang. Mt nh khoai lang s lng bng mt nh. - Cch ni v l vt thch ci: c nh, c h nh + Cch ni i lp: khoai lang (c to, c nh, c Ngi ta Nh em rm, c h,...) Thch ln, g. Thch mt nh L vt mt nh khoai khoai lang. Mt nh khoai lang va kh ln li va tht lang bnh d m khc thng v l vt thch ci ca gia nh c gi lm bt ln ting ci. Li gii thch ca c gi v vic s dng l vt thch ci rt hi hc: C to- mi lng. C nh- h hng n chi. Li gii thch ca c gi v C m- con tr n chi. vic s dng l vt thch ci: C C rm, c h- ln, g n. to - C nhC m - C rm, S m ang, tho vt, c h tnh cm m ca c S m ang, tho vt ca gi ngho vi h hng, gia c gi nh, lng xm. Cuc sng ho thun, ngha Cuc sng sinh hot ho tnh ca nhn dn lao ng. thun, ngha tnh trong + Cch ni gim dn: nh ngoi xm ca nhn Tnh ht tro lng, a vui. dn lao ng. L li thch ci khc thng, v + Cch ni gim dn: C to t, thanh thn, trn y lng lc c nh c m c rm c quan yu i. h. Tnh ht tro lng, a vui. L li thch ci khc thng, v t, thanh thn, trn y lng lc quan yu i. HS c v tr li Tiu kt: - Bi ca dao trn l ting ci - Bi ca dao trn l ting ci t t tro v cnh ngho ca tro v cnh ngho ca ngi lao ngi lao ng. ng.

GV - Nu cm nhn v ting ci ca ngi lao ng trong cnh ngho? (h ci iu g? ci ai? ngha ca ting ci?)

GV - Khi qut chung v nhng bin php ngh thut ca bi ca dao trn?

Trang 133

Gio n Ng Vn 10 c bn
- ngha : + Th hin tinh thn lc quan, yu i, vt ln cuc sng khn kh. + Trit l nhn sinh p: t tnh ngha cao hn ca ci. HS c v tr li + Cch ni khoa trng, phng i. + Cch ni gim dn. + Cch ni i lp. + S dng chi tit, hnh nh hi hc. HS c v tr li L ting ci ph phn trong ni b nhn dn. - Mc ch: nhc nh nhau trnh nhng thi h tt xu m con ngi thng mc phi. - Thi ca tc gi dn gian: nh nhng, thn tnh, mang tnh gio dc su sc. - ngha : + Th hin tinh thn lc quan, yu i, vt ln cuc sng khn kh. + Trit l nhn sinh p: t tnh ngha cao hn ca ci. - Ngh thut gy ci: + Cch ni khoa trng, phng i. + Cch ni gim dn. + Cch ni i lp. + S dng chi tit, hnh nh hi hc. 2. Bi ca dao s 2, 3, 4: - L ting ci ph phn trong ni b nhn dn. - Mc ch: nhc nh nhau trnh nhng thi h tt xu m con ngi thng mc phi. - Thi ca tc gi dn gian: nh nhng, thn tnh, mang tnh gio dc su sc. a. Bi 2: - M u bng mtp quen thuc: Lm trai cho ng nn trai. - i lp: Cu 1 Cu 2 L thng S tht v anh chng trong bi ca dao ny. - Hnh nh phng i, i lp: Khom lng chng gi Gnh i ht vng (T th rt c gng, ra sc), Cng vic qu b c ht sc nh.

GV - Bi ca dao s 2, 3, 4 ch giu i tng no trong x hi? Mc ch giu ra sao v thi ca tc gi dn gian i vi nhng ngi ntn?

GV - Tm mt vi bi ca dao c cng mtp m u nh bi ca dao s 2? GV - Cc bin php ngh thut c s dng trong bi ny l g?

GV - Ting ci bt ra HS c v tr li i lp: t u? - Hnh nh phng i, i GV - ngha ca bi lp: L thng: Lm trai phi c ca dao ny? sc trai kho mnh, gi vai GV - Tm nhng tr tr ct trong gia nh, hnh nh i lp, l ch da vng chc cho v phng i, cng iu con, phi l Xung ng ng tnh, ln oi oi bi ca dao s 3? yn, Ph Xun tri, ng Nai tng,... Ting ci bt ln gin gi. HS c v tr li Ting ci bt ln gin gi t nhng hnh nh i lp . ngha ca n?

Tiu kt: Bi ca dao chm

Trang 134

Gio n Ng Vn 10 c bn
bim, ph phn nhng anh chng yu ui, ko ng sc trai, v tch s. b. Bi 3: - Nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu: Chng ngi Chng em i ngc v xui Ngi bp s ui con mo. y l li than th ca ngi v v c ng chng ca mnh.

GV - Cc bin php tu t no c s dng trong bi ca dao ny?

GV - Bi ny nhm ch giu loi ngi trong gia nh v x hi? GV - Thi ca nhn dn i vi ngi ntn?

GV - Cch ni chng yu chng bo c dng g?

- i tng ph phn: nhng ngi n b ong v, v duyn (xu, vng, tham n) - Thi ca tc gi dn gian: + Chm bim nh nhng, Hot ng 4 (5 pht) nhc nh kho. Hs c v hc phn ghi nh(sgk). - Thi ca tc gi dn + To ting ci sng khoi mua vui, gii tr.

HS c v tr li - Nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu: Chng ngi Chng em i ngc v xui Ngi bp s ui con mo. - i lp, phng i, cng iu: y l li than th ca ngi v v c ng chng ca mnh. - Hnh nh ngi n ng hin ln va hi hc va thm hi. - Tc gi dn gian tm ng thn thi nhn vt trong mt chi tit tht t, va c gi tr khi qut cao cho mt loi n ng o ut, li nhc, n bm v, ru r x bp chng khc g con mo lui bing, quanh qun ni x bp si m, n vng... HS c v tr li - Ngh thut: cng iu, i lp, lit k: + L mi mi tm gnh lng Ru rng tri cho hnh dng xu x, th kch. + Ngy o o Ngy cho vui nh. + Hay n qu V nh cm thi quen xu. + Trn u nhng rc cng rm Hoa thm rc u lum thum, bn thu. - i tng ph phn: nhng ngi n b ong v, v duyn (xu, vng, tham n)

Tiu kt: Bi ca dao ph phn loi n ng li nhc, ko c ch ln.

c. Bi 4: - Ngh thut: cng iu, i lp, lit k: + L mi mi tm gnh lng. + Ngy o o + Hay n qu + Trn u nhng rc cng rm

Trang 135

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV - Nhng bin php ngh thut m ca dao hi hc thng s dng l g?

gian: + Chm bim nh nhng ci nhn nhn hu nhc nh kho. + To ting ci sng khoi mua vui, gii tr. - Cch ni chng yu chng bo ip li nhiu ln yu nhau c u nn trn ph phn anh chng kho bin bc, nnh ht.

HS c * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi ( T31 ) theo cu hi hng dn ca GV.

- Cch ni chng yu chng bo ip li nhiu ln .ph phn anh chng kho bin bc, nnh ht. Tiu kt: Bi ca dao ph phn : nhng ngi n b ong v, v duyn v c nhng anh chng kho bin bc, nnh ht. III. Tng kt bi hc: Ghi nh: Sgk. Ngh thut ca ca dao hi hc: - Bin php tu t: phng i, tng phn, i lp. - H cu ti tnh, khc ha nhn vt bng nhng chi tit ngh thut c sc, c gi tr khi qut cao. - Ngn ng gin d m hm cha ngha su sc.

Hot ng 5 (5 pht) 3. Cng c: - Nm c ngh thut tro lng hm hnh, thng minh to ra ting ci gii tr, t tro, chm bim, th hin tm hn lc quan, trit l nhn sinh lnh mnh. - Nm c ni dung v ngh thut ca li tin dn.

Trang 136

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s:
c thm:

li tin dn

(Trch Tin dn ngi yu - Truyn th dn tc Thi) I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Hiu c ct truyn th Tin dn ngi yu. - Nm c v tr, ni dung v gi tr c bn ca on trch. 2. K nng: - Rn k nng t c, t hc c hng dn. 3. Thi : - Lng cm thng, thng xt cho cuc sng kh au ca ngi Thi, c bit l ngi ph n Thi trong XHPK. - Trn trng kht vng t do yu ng v hnh phc la i ca h. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 137

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1 (5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Cu hi: c thuc hai bi ca dao than thn hc? Nu ngha biu tng ca cc hnh nh tm la o v c u gai? * p n: SGK+ bi c. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2.....................................................Lp.................im................... 3.....................................................Lp.................im................... 4.....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong kho tng vn hc dn gian cc dn tc chng ta khng th khng k n mt tc phm rt ni ting ca dn tc thi. chnh l truyn th Tin dn ngi yu (Xng ch xon xao). Vy sc hp dn cng ngh thut c sc ca truyn th ny c th hin th no chng ta cng tm hiu trong bi hc hm nay. Nu ngi Kinh coi Truyn Kiu l cun sch gi u ging, ngi - m m nghe k khan s thi m Sn,... th ngi Thi cng t ho c truyn th Tin dn ngi yu. ng bo dn tc Thi tng khng nh: Ht Tin dn ln, g p phi b , c gi qun hi rau, anh i cy qun cy. Cn cc em ngh sao v tc phm ny qua on trch tiu biu: Li tin dn?
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2 (5 pht) GV: Yu cu hs nhc li khi nim truyn th.

HS c v tr li L tc phm t s dn gian bng th, giu cht tr tnh, phn nh s phn v kht vng ca con ngi khi hnh phc la i v s GV:- Nu cc ch chnh cng bng x hi b tc b. Cc ch chnh: ot. ca truyn th? HS c v tr li - Cuc sng kh au, bi thm, ko c tnh yu t do v hn nhn t ch ca con ngi trong XHPK ph phn hin thc. - Kht vng t do yu ng c. Kt cu: - Ct truyn ca truyn th v hnh phc la i thng din ra qua cc khng nh l tng, c m chng ntn? mang ngha nhn vn.

I.Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn th: a. Khi nim:

Trang 138

Gio n Ng Vn 10 c bn
HS c v tr li: Ct truyn thng din ra theo 3 chng: - i bn tr yu nhau tha thit. - Tnh yu tan v, au kh. - H tm cch thot khi cnh ng t c hnh phc th gii bn kia hoc vt kh khn tr v sng hnh phc (kt thc c hu). Song thng l kt thc bi GV: - Dung lng tc phm? thm, con ngi ko t c Nhn vt chnh? hnh phc Cuc sng ngt - Tm tt ni dung truyn ngt ca XHPK v kht vng th trn? hnh phc chy bng ca Hs c on trch. con ngi .

2. Truyn th Tin dn ngi yu: - Dung lng: 1846 cu th. - Nhn vt chnh: Anh (chng trai) v Ch (c gi). - Tm tt: (sgk)

II. Hng dn c- hiu on trch: HS c v tr li Hot ng 3 (5 pht) 1. c. Gv hng dn hs c vi - Dung lng: 1846 cu th. ging bun ru, tic th- - Nhn vt chnh: Anh 2. B cc: 2 phn (chng trai) v Ch (c gi). + Phn 1: ng, tha thit. + Phn 2: GV: - Tm b cc ca on - Tm tt: (sgk) trch? HS c v tr li 2 phn + Phn 1: T u ga ba v gi: Tm trng ca 3. Hng dn tm hiu chng trai v c gi trn - on trch: - on trch l li ca chng ng tin dn. GV: - Ton b on trch l + Phn 2: Cn li: C ch, trai, c gi ch hin ra qua hnh ng v tm trng li kv cm nhn ca li ca ai? ca chng trai khi nh chng. Gv dn dt: on trch chng c gi. nu nn cnh ng bi thm ca chng trai v c gi yu nhau m ko ly c nhau, phi chia bit, tin nhau xa nhau mi mi... GV: - Phn tch din bin tm trng ca chng trai v c gi qua li k, cm nhn ca chng trai phn mt HS c v tr li- on trch l li ca chng trai, c gi a. Din bin tm trng ch hin ra qua li kv ca chng trai v c gi trn ng tin dn: cm nhn ca chng. - Chng trai cm nhn c ni au kh, tuyt vng ca c gi cng l tm trng ca chnh anh: + Va i- va ngonh li. HS c v tr li S lu luyn, nui tic,

Trang 139

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca on trch? GV: Tm trng ca chng trai: - Chng trai cm nhn c ni au kh, tuyt vng ca c gi cng l tm trng ca chnh anh: + Va i- va ngonh li. ngoi trng. lng cng au cng nh. S lu luyn, nui tic, au n, nh nhung. + C gi i qua cc khu rng: Rng t- cay, Rng cng. Rng l ngn- c a. S ch, i, ngng trng ca c gi l v vng. - Mun ko di giy pht tin bit: + Chng trai: - Nhn nh, dn d. - Mun ngi li, u ym bn c gi. Nng con ring ca c gi Lng trn trng c gi v tm trng xt xa, au n ca anh. + C gi: - Va bc i va ngonh li.- Tm c dng li ch chng trai. - Chng trai mun mn hng ngi yu t lc ny mai y la xc m hi sut i anh ko cn yu thng ai hn c gi n lc cht xc chng c th nh c hng ngi m chy m (theo phong tc ca ngi Thi) khng nh tnh yu thu chung, mnh lit. - c hn ch i c gi trong mi thi gian, tnh hung: Thng nm lau n Ma nc c v au n, nh nhung. + C gi i qua cc khu rng: Rng t- cay. Rng c- ng. Rng l ngn- c a. S ch, i, ngng trng ca c gi l v vng. - Mun ko di giy pht tin bit:

GV: Tm trng ca c gi:

GV: Tm trng ca chng trai:

+ Chng trai: - Nhn nh, dn d. Lng trn trng c gi v tm trng xt xa, au n ca anh. + C gi: - Va bc i va ngonh li.

GV: Tm trng ca c gi:

GV: Tm trng ca chng trai:

Gv dn dt: Vn bn sgk lc i on miu t cnh c gi b nh chng nh p n ng ln bn ming ci go, bn mng ln... l hin thc au n ca nhng ngi ph n dn tc

- c hn ch i c gi trong mi thi gian, tnh hung: Nhng khong thi gian c tnh bng ma v v i ngi. Phn 1 cho thy tm trng y au n, tuyt vng v mu thun (va phi chp nhn s tht tr tru va mun ko di giy pht tin chn, u ym bn nhau). ng thi, n cn cho thy li c hn quyt tm ch i on t.

Trang 140

Gio n Ng Vn 10 c bn
xa khi b g bn... Chim tng l ht gi h GV:- Tm cc c ch, hnh Ma h- ma ng ng ca chng trai c Thi tr- v gi din t phn 2? Nhng khong thi gian c tnh bng ma v v i ngi.

b. C ch, hnh ng v tm trng ca chng trai lc nh chng c gi: - Lm thuc cho c gi ung. - Gip c lm lng. S quan tm, sn sc n tnh

GV; - ip t cht trong nhng li th mang ngha khng nh mnh m v nhng hnh nh thin nhin trong cc cu: Cht ba nm... song song c ngha g?

Hot ng 4 (5 pht) GV: - Khi qut li nhng nt tm trng ca c gi v chng trai trong on trch?

- Cc bin php ngh thut c s dng?

HS c v tr li - An i, v v khi c gi b nh chng nh p, ht hi: Dy i em... bi h Gip c lm lng. S quan tm, sn sc n tnh chng trai tr thnh ch da tinh thn vng chc cho c gi. Nim xt xa, thng cm su sc ca chng trai i vi c gi. HS c v tr li - ip t cht v nhng hnh nh thin nhin ch s ho thn gn b khng kht ca hai nhn vt tr tnh khng nh tnh yu mnh lit, thu chung son st ca h. - Cc hnh nh so snh tng ng (tnh i ta-tnh L- a; lng ta thng nhau- bn chc nh vng, ) v cc ip ng (yu nhau, yu trn) Kht vng, ch on t ko g lay chuyn c . HS c v tr li - C gi: au kh, nui tic, mi bc i l ni au ghm x, tuyt vng. - Chng trai: ng cm vi ni lng c gi, tm trng

- ip t cht v nhng hnh nh thin nhin: ch s ho thn gn b khng kht ca hai nhn vt

- Cc hnh nh so snh tng ng , cc ip ng Kht vng, ch on t ko g lay chuyn c .

III. Tng kt bi hc: 1. Tm trng cc nhn vt:

2. Ngh thut: - Cc bin php tu t: ip t, ip ng, so snh. - Ngn ng: gin d, biu

Trang 141

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca chng cn c s vn ng t xt xa, au n n khng nh tnh yu chung thu, vt qua mi ngng tr, ng vin c gi, c hn ch i, bc l kht vng tnh yu t do v hnh phc. HS c v tr li - Cc bin php tu t: ip t, ip ng, so snh. - Ngn ng: gin d, biu cm, giu hnh nh thin nhin mang tnh biu tng. - Ging iu: ngt ngo, thm m cht tr tnh v phong v vn ho dn tc Thi. * Luyn tp : Hot ng 5 (5 pht) - Hon thnh bi tp theo 3. * Cng c: - Nm c ngh thut tro yu cu ca GV. lng hm hnh, thng minh to ra ting ci gii tr, t tro, chm bim, th hin tm hn lc quan, trit l nhn sinh lnh mnh. - Nm c ni dung v ngh thut ca li tin dn. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi ( T31 ) theo cu hi hng dn ca GV. cm, giu hnh nh thin nhin mang tnh biu tng. - Ging iu: ngt ngo, thm m cht tr tnh v phong v vn ho dn tc Thi.

Trang 142

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Luyn tp vit on vn t s
I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh:- Gip hc sinh nm c cc loi on vn trong vn bn t s. - Bit cch vit mt on vn, nht l on phn thn bi gp phn lm hon thin mt bi vn t s 2. K nng: - Rn luyn vit on vn t s. 3. Thi :- Nng cao thc tm hiu v hc tp cch vit on vn trong vn bn t s. II. chun b ca GV v HS.

Trang 143

Gio n Ng Vn 10 c bn
1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1( 5pht ) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Nu vai tr ca miu t v biu cm trong vn bn t s ? Mun miu t v biu cm thnh cng, ngi vit cn phi lm g? * p n: Nh yu t miu t v biu cm m cu chuyn tr nn sinh ng, hp dn v c sc truyn cm mnh m. Mun miu t v biu cm thnh cng, ngi vit cn phi quan tm tm hiu cuc sng, con ngi ng thi ch quan st, lin tng, tng tng v lng nghe nhng lay ng m s vt, s vic khch quan gieo vo trong tm tr ca mnh. * Tn HS tr li: 1. .....................................................Lp..................im.................. 2... ....................................................Lp.................im................... 3... ....................................................Lp.................im................... 4... ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1) : Bt c mt vn bn no cng c th bao gm t mt n nhiu on vn hp thnh th hin mt ch no . Vn bn t s cng vy. Vy on vn trong vn bn t s c c im nh th no? Lm th no vit tt nhng on vn , y chnh l ni dung ca tit hc hm nay.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2 (15pht) Yu cu hs c phn I(sgk). Yu cu hs nhc li mt s kin thc: - Nu khi nim on vn? - Cu trc chung ca on vn l g? - Em c hc v cc loi on vn no? S phn loi cc on vn da trn c s

I. on vn trong vn bn t s: HS c v tr li L mt b phn ca vn bn, 1. Khi nim on vn: bt u t ch vit hoa li u dng v kt thc bng du chm qua hng, thng biu t mt tng i hon chnh. 2. Cu trc chung ca on vn: HS c v tr li Thng do nhiu cu to thnh, Thng do nhiu cu to gm: thnh, gm: - Cu nu khi qut (cu ch - Cu nu khi qut (cu ). ch ). - Cc cu trin khai. - Cc cu trin khai. 3. Cc loi on vn trong vn bn t s: HS c v tr li - Theo cu trc v phng thc t - Theo cu trc v phng thc duy: t duy: + on vn din dch.

Trang 144

Gio n Ng Vn 10 c bn
no? + on vn din dch. + on vn quy np. + on vn song hnh. + on vn mc xch. + on vn tng- phn - hp. - Theo kt cu th loi vn bn: + Cc on vn thuc phn m truyn. + Cc on vn thuc phn thn truyn. + Cc on vn thuc phn kt truyn. + on vn quy np. + on vn song hnh. + on vn mc xch. + on vn tng- phn - hp. - Theo kt cu th loi vn bn: + Cc on vn thuc phn m truyn. + Cc on vn thuc phn thn truyn. + Cc on vn thuc phn kt truyn.

- Trong vn bn t s, ngoi cch phn loi nh trn, ngi ta cn dng tiu ch no phn loi? Theo , c cc loi on vn t s no? - Ni dung v nhim v ring v chung ca cc on vn trong vn bn t s l g?

Hot ng (20pht

HS c v tr li - Ni dung v nhim v ring: t cnh, t ngi, k s vic, biu cm, bnh lun, i thoi, c thoi,... - Ni dung v nhim v chung: th hin ch , 3 ngha vn bn.

4. Ni dung v nhim v ca on vn trong vn bn t s: - Ni dung v nhim v ring: t cnh, t ngi, k s vic, biu cm, bnh lun, i thoi, c thoi,... - Ni dung v nhim v chung: th hin ch , ngha vn bn. II. Cch vit on vn trong bi vn t s: 1. Tm hiu ng liu: a. Cc on vn trong truyn ngn Rng x nu: - Nt ging: + Ni dung: t s au thng v sc sng mnh lit ca rng x nu. + Ging iu: ngi ca. - Nt khc: + on m: Hnh nh cy x nu gi hin thc cuc sng au thng nhng bt khut ca con ngi Ty Nguyn. + on kt: Hnh nh cy x nu gi s bt dit, ngy mt trng thnh, ln mnh ca con ngi Ty Nguyn.

Hs c yu cu bi tp 1. - Cc on vn trch c th hin ng d kin ca tc gi ko? Ni dung v ging iu ca on vn m u v kt thc c nt g ging v khc nhau?

HS c v tr li - Cc on vn th hin ng, r, hay v su sc d kin ca tc gi. - Nt ging: + Ni dung: t s au thng v sc sng mnh lit ca rng x nu. + Ging iu: ngi ca. - Nt khc: + on m: t c th, chi tit, rt to hnh, to ko kh, li cun ngi c. Hnh nh cy x nu gi hin thc cuc sng au thng nhng bt khut ca con ngi Ty Nguyn. + on kt: t rng x nu

Trang 145

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong ci nhn ca cc nhn vt chnh, xa, m dn, ht tm mt, tri rng ti chn tri. Hnh nh cy x nu gi s bt dit, ngy mt trng thnh, ln mnh ca con ngi Ty Nguyn. - Bi hc: + Trc khi vit nn d kin tng v cc phn ca truyn, nht l phn u v phn cui. + Phn m v kt truyn nn h ng vi nhau, th hin r ch ca truyn. + Thng nht v ging iu phn u v phn kt. - Bi hc: + Trc khi vit nn d kin tng v cc phn ca truyn, nht l phn u v phn cui. + Phn m v kt truyn nn h ng vi nhau, th hin r ch ca truyn. + Thng nht v ging iu phn u v phn kt.

- Em hc c iu g cch vit on vn ca Nguyn Ngc?

Hs c yu cu ca bi tp 2. - C th coi y l on vn trong vn bn t s ko? V sao? Theo anh(ch), on vn thuc phn no ca truyn ngn m bn nh vit? - Vit on vn ny, bn hs thnh cng ni dung no? Ni dung no bn cn phn vn v trng? Anh (ch) hy vit tip vo nhng ch trng ?

b. on vn trong truyn v hu thn ca ch Du:

- l on vn t s. V: + C yu t t s: c nhn vt, HS c v tr li s vic, chi tit. - l on vn t s. V: + C yu t t s: c nhn + C yu t miu t v biu cm ph tr. vt, s vic, chi tit. + C yu t miu t v biu Thuc phn thn truyn. cm ph tr. Thuc phn thn truyn. - Thnh cng ca on vn: - Thnh cng ca on vn: K s vic: ch Du rt sinh K s vic: ch Du c ng. gic ng cch mng, c c v - Ni dung cn phn vn: lng ng X vn ng b + T cnh. + T din bin tm trng (ni con vng ln rt sinh ng. tm) nhn vt. - Ni dung cn phn vn: - Gi mt vi chi tit: + T cnh. + T din bin tm trng + T cnh: + Tm trng ch Du: (ni tm) nhn vt. - Gi mt vi chi tit: + T cnh: nh sng rc r, chi chang xua tan bng ti thm thm ca mn m. + Tm trng ch Du: Ch Du a nc mt. Ch nh thy li trc mt bao cnh cay ng ngy no. l ci ngy nng chang chang, ch

Trang 146

Gio n Ng Vn 10 c bn
i n ch con, tay dt con ch ci cng ci T lm li theo sau sang bn cho nh Ngh Qu thn oi. Ci ln ch phi cng anh Du m ngt ngoi nh v. Ri vic ch x ng tn cai l, c ln vng thot khi tay tn tri ph T n v a ngc nh lo quan c.Nhng nhng cnh au bun tan i trc nim vui, nim tin vo cuc sng hin ti. Nhng git nc mt ca chj ko phi dnh cho kh au ngy c m v nim vui trc s i thay ca dn tc, kh th cch mng sc si... HS c v tr li - Cn hnh dung s vic xy ra ntn ri ln lt k li din bin ca n. - Ch s dng cc phng tin lin kt cu on vn c mch lc, cht ch.

- Qua kinh nghim ca nh vn Nguyn Ngc v thu hoch t hai bi tp trn, anh (ch) hy nu cch vit on vn trong bi vn t s? Yu cu hs c v tho lun lm bi tp 1 ti lp v v nh hon thnh HS c v tr li bi tp 2. -S vic: ph bom n chm ca cc c thanh nin xung phong. Thuc phn thn truyn: Ngi sao xa xi. - Sai st v ngi k: nhm ln ngi th nht v ngi th ba. Sa li: thay bng t ti. - Kinh nghim: Cn ch ti ngi k, m bo s thng nht v ngi k. Bi 2: (BTVN) HS c v tr li

2. Cch vit on vn trong bi vn t s: - Cn hnh dung s vic xy ra ntn ri ln lt k li din bin ca n.

III. Luyn tp: Bi 1: -S vic: ph bom n chm ca cc c thanh nin xung phong. Thuc phn thn truyn: Ngi sao xa xi. - Sai st v ngi k: nhm ln ngi th nht v ngi th ba. Sa li: thay bng t ti. - Kinh nghim: Cn ch ti ngi k, m bo s thng nht v ngi k. Bi 2: (BTVN)

Hot ng 4 (5 pht). 3. Cng c, luyn tp. Cng c: - Nm c khi nim v cc thao tc vit on vn trong vn t s.

Trang 147

Gio n Ng Vn 10 c bn
Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. Bi mi:- Chun b bi ( T32 ) theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: n tp vn hc dn gian
I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh:- Gip hc sinh cng c h thng ho kin thc v vn hc dn gian Vit Nam hc : Kin thc chung, kin thc v th loi v kin thc v tc phm (hoc on trch). 2. K nng:- Bit vn dng c trng cc th loi ca VHDG phn tch cc tc phm c th. 3. Thi :- Gio dc cc em c thi trn trng i vi di sn tinh thn ca dn tc. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 148

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1( 5pht ) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Tm trng ca chng trai v c gi trong on trch Li tin dn. * p n: - C gi : au kh, nui tic, mi bc i l ni au, c gi trong hon cnh v tm trng tuyt vng. - Chng trai : Din bin tm trng t xt xa n khng nh tnh yu vt qua mi ngng tr, ng vin c gi c hn ch i trong mi thi gian, bc l kht vng t do. * Tn HS tr li: 1 .....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: Gii thiu bi mi: (1): Ngy hm nay chng ta s n tp ton b chng trnh vn hc dn gian hc hai cp THCS- THPT; n tp theo cch tr li cc cu hi n tp, h thng ho v lm bi tp vn dng.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2( 15pht ) ? Trnh by nhng c trng c bn ca VHDG (minh ho bng cc tc phm, on trch hc)?

HS c v tr li - Vn hc dn gian l nhng tc phm ngh thut ngn t truyn ming. - Vn hc dn gian l sn phm ca sng tc tp th

I. Ni dung n tp : 1. c trng c bn ca VHDG:

HS c v tr li ? Vn hc dn - Gm 3 th loi : gian c nhng th + Truyn c dn gian + Th ca dn gian loi no? + Sn khu dn gian - HS ly VD.

? Ch ra c trng ca cc th loi s HS c v tr li thi, truyn thuyt, c trng cc th loi : truyn c tch, + S thi. Dng t s dn gian

2. Th loi : - Gm 3 th loi : + Truyn c dn gian + Th ca dn gian + Sn khu dn gian - Mi th loi bao gm nhiu tiu loi VD : - Truyn c ( thn thoi, truyn thuyt s thi, TCT, truyn ci, truyn ng ngn). - Th ca dn gian : ( Ca dao, dn ca, tc ng, cu i, v) - Sn khu dn gian ( Cho, tung, ci lng). - c trng cc th loi : + S thi :

Trang 149

Gio n Ng Vn 10 c bn
truyn ci, ca dao, truyn th? ? S thi c c trng g? c quy m ln. Xc nh c nhn vt mang ct cch cng ng dn c thi c i. Ngn ng c vn, c nhp, c hai loi : s thi anh hng v s thi thn thoi. + Truyn thuyt. Dng t s dn gian k v s kin v nhn vt lch s nhng khng phi l lch s theo xu hng l tng hn. Qua ni dung mun gi gm tm hn v l tng ca mnh. Truyn thuyt c ni dung phn nh qu trnh dng nc v gi nc, lao ng v sng to ca nhn vt trong truyn thuyt thng na thn, na ngi hoc cn ngi c l tng ho. + Truyn c tch. Dng t s dn gian miu t cuc i s phn bt hnh ca con ngi lng thin, ng thi th hin c m i i ca h ( truyn c tch thn k) * K v sinh hot ca nhn dn ( truyn c tch sinh hot). * K v loi vt bit ni ting ngi ( truyn c tch loi vt). -> Nhn vt trong truyn c tch thn k thng l ngi c s phn bt hnh v c nhn vt ph tr nh Tin, Bt, Pht.Nhn vt truyn c tch sinh hot l con ngi hai i cc hoc thng minh hoc n n Truyn c tch v loi vt k v loi vt nhng vn hng v con ngi. + Truyn ci. Ngn gn, nhn vt t, truyn ci gm hai yu t : Ci ci v bn cht ci ci, ci ci to ra bi mu thun, bnh thng/khng bnh thng ; c/khng; Thng da vo th php, c ch, li ni gy ci. Ci ci mang

+ Truyn thuyt:

? Truyn thuyt c c trng g?

+ Truyn c tch :

? Truyn c tch c c trng g?

+ Truyn ci :

? Truyn ci c c trng g?

+ Ca dao :

? Ca dao c c trng g?

Trang 150

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngha ph phn hoc khi hi. ? Truyn th c kt cu nh th + Ca dao. L li ht tc b ting m, no? ting ly, ch cn li. Ca dao l ting ni th hin tnh cm. Ca dao c cu trc bng nhiu m tp di hnh thc i p, s dng nhiu bin php so snh, n d, hon d + Truyn th c cu trc s.

+ Truyn th c cu trc s. * Li th kt hp gia phng thc t s vi tr tnh. * Ni dung thng phn nh mi tnh oan nghit ca i thanh nin nam n. N c kt cu ba chng : Gp g, nh c, lu lc, on t hoc yu nhau; gp nhiu oan tri, tm cch thot khi cch ng cht cng nhau hoc vt kh khn tr v sng hnh phc. * Kt thc truyn th thng l ci cht hoc phi xa nhau vnh vin ca i bn tnh. Rt t truyn th kt thc m i bn tnh c cng sng hnh phc. yn dn gian 3. Lp bng tng hp v cc th loi. on trch HS c v tr li g tng hp, so Tn Mc Hnh ND Kiu Ngh th loi theo th th nh th c c u nh by bng lo h LT n t a bn thn. s v ung, nhn xt, ng t chun. t ch c n h Ghi li Ht - X hi Ngi So cuc K Ty AH cao snh, sng Nguyn p phng v m c i k v i, S thi c pht ca trng

Trang 151

Gio n Ng Vn 10 c bn
trin cng ng ca ngi dn Ty Nguyn c i Th hin thi v cch nh gi ca ND i vi s kin lch s v NVLS Th hin nguy n vng m c ca ND trong XH c : Thin thng c Mua vui, gii tr, chm bim, ph phn XH cng ip, ng ( hnh tDS) ng ho hng.

Truyn thuyt

K Cc s din x- kin, ng NVLS c tht c khc xa qua h cu

Nhn vt LS c truyn thuyt ho VD : ADV

T ci li LS h cu tng tng thnh cu truyn mang yu t k o Hon ton h cu

C tch

Xung t XH u tranh gia Thin c

Ngi dn tng, ngi con ring, phng, vua, tin, bt.

Truyn ci

han thn l li n phn con ngln ntn? Bng nh n d g?

Nhng iu tri TN, nhng thi h tt xu trong XH

u thng tnh cp n

Kiu Ngn ngi c gn, thi h to tt tnh xu hung bt ng, mu thun pht trin nhanh, kt thc t

Trang 152

Gio n Ng Vn 10 c bn

ngt, gy ci i K - Thn Ngi TT di, sng Ht phn lao kt hp Truyn v bt ng k ct tm hnh c ngh v truyn, th tnh m nhiu s ca ND hnh bt vic, min phc hnh t TN, nu ca ngtm trong i trng XHPK ngho nhn h cm, phm vt. ca ngi lao 4- Ca dao than thn, yu thng tnh ngha , Ca dao hi hc : HS c v tr li ng ci t tro i ph phn ca c im CD than CD tnh CD Hi nc c? thn ngha ng bin php Li ngi ph Nhng Tm hn n bt tnh cm lc quan yu thng s dng hnh, thn trong sng i trong o? Ni dung phn ph cao p cuc sng thuc, gi ca ngi lao nhiu lo rnh by bng tr khng ng toan vt v a bn thn. c ai bit ngho, n ca ngi lao xt, b sung n, tng tnh thu ng trong ng chun. lai m mt chung mnh x hi c. lit thit tha c mun hnh phc So snh n Dng hnh Cng iu, d, m tp nh tng tr- phng i, Thn em ng : Khn, so snh, Ngh thut cu, n, i lp, mt, dng hnh nh sng, gng hi hc, t cay, mui tro, ph mn. phn, chm bim, kch II. Bi tp vn dng. Hot ng 3( 20 1. c on vn miu t m pht ) Sn v tr li cu hi: ? Qua on trch a. Nt ni bt trong NT miu

Trang 153

Gio n Ng Vn 10 c bn
miu t S hy cho HS c v tr li - NT: so snh, phng i, bit nt ni bt NT miu t nhn trng ip. - DC: Mt ln xc ti.vt vt ST AH? mt i tranh. Mt ln xc na.vt mt i l vun vt qua pha ng, vun vt qua pha ty.ma trn cao, gi nh bo, m di thp, gi nh lc..bp chn to bng cy x ngang, bp i to bng ng b, sc ngang voi c... ? in tip cc t m u: Thn em, chiu chiu t anh hng s thi: - NT: so snh, phng i, trng ip. - DC: Mt ln xc ti.vt mt i tranh. Mt ln xc na.

? Hnh nh so snh, n d trong ci ca dao ly t u?

b. Hiu qu NT: L tng ha ngi AHST, mt v p k v HS c v tr li trong mt khng gian honh L tng ha ngi AHST, mt trng. v p k v trong mt khng gian honh trng. Bi tp:5. Ca dao a. in: GV sa bi ca HS v c mu mt s cu: - HS c bi chun b . Thn em nh tri bn tri Gi dp sng di bit tp vo u Thn em nh ging gia ng Ngi khn ra mt, ngi phm ra chn Thn em nh ht cau kh K thanh tham mng, ngi th tham dy Thn em nh ht ma ro Ht ri xung t, ht vo vn hoa ... Chiu chiu ra ng ng sau Ngng v qu m rut au chn chiu Chiu chiu li nh chiu chiu Nh ngi ym trng di iu HS c v tr li tht lng - Nh: tm la o, c u Chiu chiu sch gi hi rau gai, chic khn, ngn n, Nhn ln m m rut au nh trng, sao, mt tri. dn - TGDG ly hnh nh Chiu chiu ra ng b sng

Trang 154

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong cuc sng HS c v tr li ? Tm mt s cu - HS c bi chun b. ca dao ni v chic khn, chic o, Ty, cy a, bn nc, con thuyn.? Mun v qu m m khng c Chiu chiu my ph Sn Tr Lng ta thng bn nc mt v trn cm b. Hnh nh so snh, n d trong ci ca dao hc. - Nh: tm la o, c u gai, chic khn, ngn n, trng, sao, mt tri. - TGDG ly hnh nh trong cuc sng thng ly i thng ngy gn gi, trong thin nhin.nng ln thnh hnh nh n d. c. Tm thm mt s cu ca dao ni v: + Chic khn, chic o Gi khn, gi o, gi li Gi i chng mng cho ngi ng xa Nh khi khn gi tru trao Ming ch ci n bit bao nhiu tnh Ngi v o li y m em p. ngy em thng Ngi v o li y Phng khi gi bc, gi ty lnh lng o xng hng ca chng vt mc m em nm em p ly hi + Cy a, bn nc, con thuyn: Cy a c, bn xa B hnh c ngha, nng ma cng ch Trm nm nh li hn h Cy a bn c, con khc a Thuyn i c nh bn chng Bn th mt d khng khng i thuyn. + Ca dao hi hc. Xn qun bt kin ci chi, Tro cy rau m nh ri mt

HS c v tr li - HS c bi chun b. ? Tm mt s bi th, cu th ca cc nh th T, H c nh hng CD?

Trang 155

Gio n Ng Vn 10 c bn
qun. Ngi bun t mt ng rm, Khi bay nghi ngt chng thm cht no. Ngi ln n tn thin To, Ngc Hong phn hi: Thng no t rm. 6. Tm mt s bi th, cu th ca cc nh th T, H c nh hng CD: - Truyn Kiu: Thip nh hoa la cnh, Chng nh con bm ln vnh m chi. - Ca dao: Ai lm cho bm la hoa, Con chim xanh n bay qua vn hng. Ai i mun dm non sng, ai cha cht su ong vi y. - BT Bnh tri nc ca HXH c cng cm hng v thn phn ph n trong ca dao than thn. - CLV mn hnh nh Thnh Ging trong bi T quc bao gi p nh th ny. Mi ch b u nm m nga st, Mi con sng u mun ha B. 3. PT truyn Tm Cm. - Thi gian u: Tm yu ui,lun khc khi gp kh khn, ch trng cy vo bt. - Thi gian sau, k t khi lm hong hu, Tm kin quyt u tranh bo v HP v ginh s sng cho mnh.

HS c v tr li - Thi gian u. - Thi gian sau. ? Nu c sc NT ca truyn TC v s tin ha ca Tm?

snh v nidung HS tr li: 2. Lp bng ghi ni dung theo mu sau. ADV MC TT ? Ct li s Bi kch Chi tit Bi hc tht LS c h cu hoang - rt ra

Trang 156

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng, k o Cuc XL Bi kch Thn Kim Lun cnh ca T vi TY, G v Quy, n gic trc k nc L thi quc gia thn, th, khng ADV ngc trai c c tin ging nc, nh d. ADV I xung bin 4. c k truyn ci tr tr li cu hi theo mu sau: Truyn T ci ND ci Tnh h- Cao (Ci ai) (Ci cI ng tro g) gy ci ting ci a ra Hc tr S du Khng Khi anh dt m dt ca bit hc tr Tam lm con ng- ch k. dt i con thy i Khn c k g , hi th thnh ng b cng D d l ch con cng. Thy S tr Hi l Khi L, CI, tro ca tin m thy L Ng k n vn b ni nhhi nh. ng n Nhng l,tn Nhn phI n phI bi hi tin hi bng bng kch l m hai hai my ca k vn my. hi l nh con ngi hi l

y bng ph. v b sung.

Hot ng 5( 5pht ) 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Nm c cc kin thc h thng ha v VHDG. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi ( T33 ) theo cu hi hng dn ca GV.

Trang 157

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Tun: Tit: Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: ..10A2...ngy......thng........nm..... Kim din s s: Tr bi s 2 ra s 3
I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh :- Gip hs nhn r u- nhc im v ni dung v hnh thc ca bi vit, c bit l kh nng ch s vic, chi tit tiu biu kt hp cc yu t miu t, biu cm.
2. K nng:- Cng c kin thc- k nng khi vit vn t s (bi vit s 3). 3. Thi :- Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau.

Trang 158

Gio n Ng Vn 10 c bn
II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + + A + B. 2. HS: Chun b n tp theo hng dn ca GV. 3. Phng php: Tr bi s 2 Bi s 3 Hs lm nh. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: Khng
2. Bi mi: * Gii thiu bi mi:

Hot ng 2 A. Tr bi: I. Yu cu: - Yu cu chung: y l loi yu cu k chuyn tng tng v sng to. lm tt loi bi ny cn pht huy kh nng tng tng, lin tng (Cc s vt, chi tit to thnh ct truyn). Yu cu cc chi tit, s vt phi m bo l gc, phi ph hp vi tm l, tnh cch ca cc nhn vt. Khng nhng th cch gii quyt a ra cng phi lm hi lng ngi c. C th k theo ngi th nht v ngi th ba. Hoc c th chn mt nhn vt trong tc phm lm ngi k th nht. - Yu cu c th: 1. M bi: - Sau khi an tng cho v, Trng Thu ngy m bun ru kh no. - Mt hm ang tm, Trng Thu nhn thy bng M Chu di nc, bn nhy xung ging m nng m cht. 2. Thn bi. a. TrngThu lc xung thu cung: - V trong lng lun m ni nh M Chu, nn sau khi cht, linh hn Trng Thu t tm n thu cung. - Miu t cnh di thu cung (cung in nguy nga, lng ly, ngi hu i li rt ng). b. Trng Thu gp li M Chu. - ang ng ngc th Trng Thu b qun lnh bt vo cung in. - Trng Thu c a n qu trc mt mt ngi l cng cha. - Sau mt hi lc vn, Trng Thu k r mi s tnh. Lc y M Chu cng rng rng nc mt. c. M Chu k li truyn mnh v trch Trng Thu. - M Chu cht c vua Thu T nhn lm con nui. - M Chu cng rn nng li on trch Trng Thu. + Trch chng l ngi phn bi. + Trch nng reo bao au n cho cha con nng . - M Chu nht quyt c tuyt Trng Thu ri c cung in t nhin bin mt.

Trang 159

Gio n Ng Vn 10 c bn
d. Trng Thu cn li mt mnh: Bun ru, kh no, Trng Thu m c ngn nm s xo sch li lm ca mnh. 3. Kt bi: Trng Thu ho thnh mt bc tng vnh vin nm li di y i dng. - Yu cu chung: K nim c k cn c chn lc (phi quan trng, giu n tng v cm xc). Khi k phi m bo ng ngi k th nht. 2: - Yu cu c th: 1. M bi: - Gii thiu mi quan h ca bn thn vi ngi thy (c) m mnh c c k nim giu n tng v su sc. - K li hon cnh ny sinh k nim y (trong mt ln v thm qu, trong mt ln cng c lp i chi, hay mt ln mc li c thy c rng lng tha th...) 2. Thn bi: - Gii thiu chung v tnh cm ca bn thn vi thy (c). - K v k nim. + Cu chuyn din ra vo khi no. + K li ni dung s vic. + S vic xy ra nh th no? + Cch ng x gia mnh v thy (c) ra sao? VD: Vo gi kim tra, ti khng thuc bi. Ti tm l do ni di c (do m ti b m). Nhng khng ng hm qua c gi in cho m trao i v tnh hnh hc tp ca ti. Nhng ngay lc y, c khng trch pht. gi th din cho ti, cui gi c mi ti li. - K nim y li cho bn thn iu g? ( Mt bi hc, thm yu qu thy c gio hn) 3. Kt bi: - Nhn mnh li ngha ca k nim y. - T ho v hnh phc v c c thy (c) nh th. Hot ng 3 II. hn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh: - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c tr tng tng v s lin tng phong ph. p ng c ni dung yu cu ca . Nhiu cch gii quyt a ra hp l. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im: C mt s em cha bit k chuyn tng tng dn n lc hay vn sng v tr tng tng t khin cho bi vit s si, cn mc li din t. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). III. Tr bi: (5) - GV tr bi cho hc sinh v dnh thi gian cc em t c, sa cha bi vit ca mnh v nu nhng thc mc. - Thng k im Lp im

Trang 160

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gii 10A 1 Hot ng 4 B. bi vit s 3. I. : 1: Cy lau chng kin vic nng V Nng ngi bn b Hong Giang than th mt mnh ri t vn. Vit vn bn k li cu chuyn theo ngi th nht hoc ngi th 3 (M rng chuyn Ngi con gi Nam Xng ca Nguyn D. 2 Tn ti l Oanh Lit. Ci tn ny cu ch t cho ti nh cc trn u oanh lit ca ti trong cc si chi trong lng. Vy m gi y, cu ch b ri ti chy theo nhng tr chi mi.... Da theo nhng li tm s trn, anh (chi) hy vit vn bn theo ngi k th nht k v ni nim ca con g chi b b ri. II. p n, biu im: 1: * Yu cu chung: - yu cu k chuyn di ci nhn ca mt cy lau (ging k ngi th nht hoc ngi th ba). V vy trc tin ngi k (ngi th 3) hoc chnh nhn vt cy lau phi tng tng ra hon cnh gp g vi nhn vt V Nng. - Trnh by sch p, khng mc li. * Yu cu c th: M bi: - Gii thiu gi m cu chuyn. - Nhn vt Cy lau phi tng tng ra hon cnh gp g vi nhn vt V Nng (thi gian, khung cnh b sng Hong Giang ) Thn bi: - Tm trng ca V Nng khi n b sng. (khc, bun ru, v cng tuyt vng). - Nng than th (v b nghi oan nh th no? tnh cm ca nng dnh cho chng, con ra sao?). - Nng mong c (ni vi c tri: nu lng thu chung son st th khi cht mong c ngy c gii oan). - V Nng trm minh. Kt bi: - Cy lau bun v thng xt khi nhn V Nng trm mnh xung dng sng. 2: * Yu cu chung: - Vit mt vn bn theo ngi k th nht, k v s phn v ni nim ca mt con g chi b b ri. - Yu cu trnh by sch, p, ng hng, t mc li. Kh TB Yu

Trang 161

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Yu cu c th: 1. M bi: - Gii thiu chung v cuc i, s phn v ni nim ca con g chi. 2. Thn bi: - Cuc sng ca con g chi (g chi t k chuyn mnh) + Lc nh sinh ra trong mt gia nh nh th no? (b m, cc anh, em). + c cu ch mua v ra sao? + Cu ch chm sc nh th no? + Hng ngy nim vui, ni bun gn vi nhng cuc chin ra sao? (Vui mng, hnh din trc ni chin thng au n bn ru mi khi tht trn. + Ni nim tm s. - Hnh phc v hnh din khi c cuc i dy dn kinh nghim chin trng. - Bun v cu ch mi chi vi nhng tr chi mi. Cu lng qun mnh. 3. Kt bi: - c mun ca con g chi: Cu ch nn bit qu trng tnh bn vi cc con vt. III. Thang im. - im 9,10:Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng.B cc r rng v khng mc li. - im 7,8:Trin khai y cc trong p n,cu vn mt m,dn chng y v sinh ng.B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r.B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng.Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2:Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1:Sai lc c ni dung v phng php. - im 0:Khng lm bi.
Hot ng 5 : 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Vit bi trong mt tun. - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi:

* Bi c:- Sa cha bi tr vo v bi tp.

* Bi mi:- Chun b bi ( T34,35heo cu hi hng dn ca GV.

Trang 162

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Tit 34,35: VHS: Khi qut vhvn t TK X n ht TK XIX

I.Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm vng cc thnh phn ch yu v cc giai on pht trin ca vn hc Vit Nam t th k X n ht th k XIX. - Nm vng mt s

c im ln v ni dung v hnh thc ca vn hc trung i Vit Nam trong qu trnh pht trin. 2. K nng:- Rn k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im vn hc s mt cch h thng, k nng s dng SGK kt hp vi li gii thch, phn tch ca gio vin. 3. Thi :- Bi dng lng yu mn, trn trng gi gn v pht huy di sn vn hc dn tc. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: H thng, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: ca dao l g? phn bit gia ca dao v dn ca? cc bi ca dao hc c phn chia theo ch no? * p n: Ca dao l li, dn ca l nhc v li c din xng trong i sng cng ng, trong l hi dn gian. - Phn loi ca dao theo ti- ch c:

Trang 163

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Ca dao than thn. + Ca dao yu thng tnh ngha. + Ca dao hi hc * Tn HS tr li: 1.....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Nm 938 Ng Quyn nh tan qun Nam Hn trn sng Bch ng m ra k nguyn mi cho dn tc. T y t nc i Vit bt tay xy dng ch phong kin c lp t ch. Vn hc bng ch vit bt u hnh thnh t . Bn cnh dng vn hc dn gian, vn hc vit pht trin qua cc triu i: L, Trn, L vi thnh tu ca n ng gp vo vn hc trung i Vit Nam cho n ht th k XIX. thy r din mo ca nn vn hc y, chng ta c - hiu bi "Khi qut vn hc Vit Nam t th k X n ht th k XIX".
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 1(15pht) GV: Vn hc vit Vit Nam t th k X n th k XIX l nn vn hc tn ti v pht trin trong x hi phong kin mi th k vn hc ny gi l vn hc trung i. ? Em cn nh trong chng trnh Ng vn THCS vn hc trung i Vit Nam c cc b phn vn hc no? ? Em hiu th no l vn hc ch Hn? Nu tn mt s tc gi, tc phm tiu biu hc THCS?.

HS c v tr li: - Vn hc Vit Nam trung i gm 2 thnh phn ch yu l: + Vn hc ch Hn. + Vn hc ch Nm.

I. Cc thnh phn ca vn hc t th k X n th ht th k XIX.

HS c v tr li: - Khi nim: L cc sng tc vn hc ca ngi Vit bng ch Hn; ra i v tn ti, pht trin cng vi qu trnh pht trin ca vn hc trung i. - Th loi: Gm chiu, hch, co, - Th loi: Gm chiu, hch, truyn truyn k, k s, tiu co, truyn... thuyt chng hi, ph, th c phong, th ng lut. VD: Bnh Ng i Co, Hch Tng S, Truyn k mn lc, Hong l nht thng ch, Qua o ngang... + C nhiu thnh tu ngh thut to ln (Vit ch Hn nhHS c v tr li: ng c theo phin m Vit

1. Vn hc ch Hn: - Khi nim:

Trang 164

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Khi nim: Ch Nm l Vit c do ngi Vit da ch Hn sng to ra ghi ting Vit. + Xut hin vo th k XIII. + Tn ti v pht trin ht k vn hc trung i. - Ch yu l th. ch gi l Hn Vit). vo 2. Vn hc ch Nm: m - Khi nim: + Xut hin vo th k XIII. + Tn ti v pht trin ht thi thi k vn hc trung i. - Ch yu l th. VD: - Truyn Kiu (Nguyn Du). - Lc Vn Tin (Nguyn nh Chiu) - Th Nm ng lut. - Tht ngn t tuyt (th H Xun Hng). - Tht ngn bt c ng lut (th Nguyn Khuyn) II. Cc giai on pht trin: 1. T th k X n ht th k XIV : a. Hon cnh lch s x hi: - Dn tc dnh c lp t phong kin xm lc Trung Quc (chin thng Bch ng 938)

? Gii thch khi nim ch Nm? ? c im ca cc th loi vn hc ch Nm Vit Nam khc vi vn hc ch Hn nh th no?

? Em hy nu tn mt vi tc phm, tc phm vn hc ch Nm tiu biu HS c v tr li: hc? - Chia ra lm 4 giai on. - Dn tc dnh c lp t Hot ng phong kin xm lc Trung Quc (chin thng Bch ng 938) 3(25pht) - Hai ln thng qun tng. - Ba ln chin thng qun ? Nu hon cnh nguyn mng. lch s x hi ca - Hai mi nm chin u v thi k vn hc chin thng qun Minh. ny?

? Thnh phn vn hc ca giai on ny? ? Ni dung ca vn hc giai on ny?

HS c v tr li: - Ch yu vit bng ch Hn. T th k XVIII c ch Nm. HS c v tr li: b. Cc b phn vn hc: Yu nc chng xm lc v t ho - Ch yu vit bng ch dn tc. Hn. T th k XVIII c ch Nm. HS c v tr li: chiu, hch, vn xui v lch s c. Ni dung: Yu nc chng (i vit s k). VD: Chiu i xm lc v t ho dn tc. (L Thi T); Nam Quc Sn H d. Ngh thut: Nhng (L Thng Kin), T Lng (Phm thnh tu ln u tin ca Ng Lo); Ph Sng Bch ng (Tr- vn hc ch Hn: chin, ng Hn Siu). hch, vn xui v lch s (i vit s k).

? Nu nhng thnh HS c v tr li: tu v ngh - Sau chin thng qun Minh, thut? nc i Vit pht trin ti nh

Trang 165

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Tn tc gi, tc cao ca ch phong kin Vit phm tiu biu ca Nam. Bc sang th k XVI v n ht th k XVII x hi giai on ny ? phong kin Vit Nam trt dn trn mt ci dc khng c g cu ? Nu hon cnh vn ni. Xung t ca cc tp lch s x hi ca on phong kin dn n ni chin L Mc v Trnh Nguyn giai on ny ? ko di gn mt th k. HS c v tr li: Vn hc ch Hn + ch Nm u pht trin t nhiu thnh tu. ? Nu nhn xt v cc b phn vn hc thi k ny ? 2. T th k th XV n ht th k XVII: a. Hon cnh lch s: - Sau chin thng qun Minh, nc i Vit pht trin ti nh cao ca ch phong kin Vit Nam.

? Nu ni dung, ch , cm hng ca vn hc giai on ny ? ? K tn mt s tc phm, tc phm HS c v tr li: tiu biu CM ? Thnh tu vt bc v vn chnh d. Ngh thut: lun Thnh tu vt bc v vn chnh lun (Bnh Ng i Co) vn xui t s (Truyn k mn lc). ? Nu nhng - Th nm ca Nguyn Tri. thnh tu v ngh HS c v tr li: thut ? - Ni chin phong kin tip tc 3. T th k XVIII n gay gt. na u th k XIX. - Phong tro nng dn khi a. Hon cnh lch s x ngha si sc nh cao l khi hi: ? Nu hon cnh ngha nng dn Ty Sn dit - Ni chin phong kin tip lch s x hi trong Trnh- Nguyn; Xim - Thanh tc gay gt. thng nht t nc. - Phong tro nng dn khi giai on ny ? -> Ty Sn tht bi, nh Nguyn ngha si sc nh cao l khi phc Vng triu phong kin khi ngha nng dn Ty ? Nu tn mt s chuyn ch. t nc trc him ho Sn tc phm tiu biu xm lng ca thc dn Php. cho giai on ny. T khi qut HS c v tr li:

b. Cc b phn vn hc: Vn hc ch Hn + ch Nm HS c v tr li: u pht trin t nhiu - Ca ngi cuc khng chin chng thnh tu. qun Minh (Bnh Ng i CoNguyn Tri). Th ca Nguyn c. Ni dung: Bnh Khim, Truyn k mn lc - Ca ngi cuc khng chin ca Nguyn D nh s chng qun Minh (Bnh Ng chuyn bin t cm hng ngi ca i Co- Nguyn Tri). sang ph phn nhng suy thoi v o c v hin thc x hi.

Trang 166

Gio n Ng Vn 10 c bn
ch v cm - Xut hin ch ngha nhn o, cm hng nhn o, nhn hng ch o ? vn. Ting ni i quyn sng, quyn hnh phc, u tranh i gii phng con ngi c nhn. HS c v tr li: Pht trin ton din c v th ch Hn v ch Nm c vn vn, vn xui. c bit, vn hc ch ? Nu nhng Nm c khng nh v t ti thnh tu v ngh nh cao. (Truyn Kiu) thut ? HS c v tr li: - Thc dn Php xm lc Vit Nam, triu Nguyn u hng tng bc; nhn dn c nc kin cng chng gic. ? Nu hon cnh - X hi chuyn thnh x hi na lch s x hi ca thc dn na phong kin. - Vn hc phng Ty bt u giai on ny? nh hng i sng x hi. HS c v tr li: - Ch yu nc chng xm lng, cm hng bi trng (ghi li mt thi kh nhc nhng v i, tht bi nhng hin ngang). - Ngn c u ca th ca yu nc. (Nguyn nh Chiu vi Vn T ngha S Cn Giuc. - Th vn tr tnh- tro phng ca hai nh th ln: Nguyn Khuyn v T Xng.

b. Ni dung: - Xut hin ch ngha nhn o, cm hng nhn o, nhn vn. VD: Chinh ph ngm, cung on ngm khc truyn Kiu. c. Ngh thut: Pht trin ton din c v th ch Hn v ch Nm c vn vn, vn xui. 4. Na cui th k XIX: a. Hon cnh lch s x hi: - Thc dn Php xm lc Vit Nam,

b. Ni dung: - Ch yu nc chng xm lng, cm hng bi trng

- GV hi: Ch v cm hng ch o trong vn hc giai on ny l g? - Tc phm tiu biu ca giai on ny?

HS c v tr li: Vn th ch Hn, ch Nm ca ? Nu nhng Nguyn nh Chiu, Nguyn thnh tu ngh Khuyn, T Xng. thut ca vn hc + Tc phm vit bng ch Quc ng ca Trng Vnh K em giai on ny? n nhng i mi bc u III. Nhng c im ln v ni dung ...... theo hng hin i ho.

c. Ngh thut: Vn th ch Hn, ch Nm ca Nguyn nh Chiu, Nguyn Khuyn, T Xng.

Trang 167

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tit 2
Hot ng 4(20pht) ? Vn hc trung i pht trin di s tc ng ca nhng yu t no?

HS c v tr li: - Do 3 yu t tc ng: + Tinh thn dn tc (truyn thng). + Tinh thn thi i. + nh hng t nc ngoi (Trung 1. Ch ngha yu nc Quc). + Gn lin vi t tng trung - Vn hc t th k X n ht qun th k XIX c nhng c im + Tinh thn quyt chin, ln v ni dung ( yu nc, nhn quyt thng chng ngoi o, cm hng th s). xm: + Xt xa, bi trng trc tnh cnh nc mt nh tan.

? Nhng ni dung cm hng xuyn sut v ch o ca vn hc trung i l g v c c th HS c v tr li: ho nh th no? ? Cm hng yu nc trong vn hc trung i gn vi t tng no?

+ Gn lin vi t tng trung qun nh mt tt yu lch s trong x hi phong kin: Yu nc l trung + Bit n, ca ngi nhng con vi vua. ngi hi sinh v t nc + Tinh thn quyt chin, quyt ? Ch ngha yu nc thng chng ngoi xm: thc + Tnh yu thin nhin t nc. c th hin nh th c lp t do t cng, t ho dn tc. (Hch + T ho v truyn thng no? lch s. tng s, Bnh Ng i Co). ? Em hy chng + Xt xa, bi trng trc tnh cnh minh bng mt s nc mt nh tan. (Vn t ngha tc phm? s Cn Guc). + Thi , trch nhim khi xy dng t nc trong thi bnh(Tng gi hon kinh s). + Bit n, ca ngi nhng con ng- 2. Ch ngha nhn o: i hi sinh v t nc (Vn t - Biu hin c th: ngha s Cn Guc). + Thng ngi nh th thng + Tnh yu thin nhin t nc. thn. (chm th thu ca Nguyn + Nguyn tc o l v thi Khuyn). ng x. + T ho v truyn thng lch + Pht gio l t bi, bc i... s. ? CNN c th HS c v tr li: + Ln n t co nhng th

Trang 168

Gio n Ng Vn 10 c bn
hin nhng - Chu nh hng v pht trin t tim c th no? ng nhn o, nhn vn trong truyn thng ca ngi Vit Nam th hin trong vn hc dn gian, trong nhng im tch cc ca cc tn gio Nho, Pht, Lo. - Biu hin c th : + Thng ngi nh th thng thn. + Nguyn tc o l v thi ng x. + Pht gio l t bi, bc i, Nho 3. Cm hng th s . gio l nhn ngha t tng thn - Th s l cuc sng con ngdn. o gio l sng thun theo i, l vic i. t nhin, ho nhp vi t nhin. - Tc phm hng v hin + Ln n t co nhng th lc thc cuc sng ghi li tn bo ch p phm gi ca nhng iu trng thy. con ngi. + Khng nh cao con ngi t do vi phm, ti nng, kht vng chn chnh v quyn sng, quyn hnh phc, kht vng chn l chnh ngha, cao nhng quan nim o l tt IV. Nhng c im ln p. v ngh thut. .. HS c v tr li: - Th s l cuc sng con ngi, l vic i. Cm hng th s l by t suy ngh, tnh cm v cuc sng con ngi, v vic i. - Tc phm hng v hin thc cuc sng ghi li nhng iu trng thy. + L Hu Trc vi Thng kinh k s. Hot ng (20pht) 5 + Phm nh H vi V trung tu bt. 1. Tnh quy phm v s ph v tnh quy phm - Tnh quy phm l s quy nh cht ch theo khun mu. - Ni dung ca tnh quy phm: lc tn bo + Khng nh cao con ngi t do ... VD: - Truyn Kiu - Th H Xun Hng.

? Th no l th s? ? Ni dung cm hng th s c biu hin nh th no?

Trang 169

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Tnh quy phm l g? Tnh quy phm c th hin nh th no? + i sng nng thn trong th Nguyn Khuyn, x hi th thnh trong th T Xng. Qua cc tc gi bc l yu, ght, ln n v c hoi bo kht vng ca mnh.

HS c v tr li: - Tnh quy phm l s quy nh cht ch theo khun mu. l quan im ca vn hc. Vn chng coi trng mc ch gio hun: - Ni dung ca tnh quy phm:

- S ph v tnh quy np: mt s tc gi c ti nng mt mt va tun th tnh quy phm,...

+ Quan im vn hc: Coi trng mc ch gio dc, gio hun ngi c: Vn d ti o (Vn ch o); Thi d ngn ch 2. Khuynh hng trang nh (Th ni ch). v xu hng bnh d? ? mt s tc - t duy ngh thut: Cng thc a. Tnh trang nh: phm ti nng c s ph v tnh tng trng, c l. quy phm nh th - Th loi vn hc: u qui inh no ? cht ch kt cu, nim lut (th ng Lut). - Cch s dng thi vn liu: S dng nhiu in tch in c t vn hc, lch s Trung Quc ? Th no l (Truyn Kiu). khuynh hng trang HS c v tr li: nh? - S ph v tnh quy np: mt s tc gi c ti nng mt mt va tun th tnh quy phm. mt mt ph v tnh quy phm, pht huy c tnh sng to trn c hai lnh vc ni dung v hnh thc. l H Xun Hng, Nguyn Du, Nguyn Khuyn, Trn T Xng.

b. Xu hng bnh d: VD: H Xun Hng, T Xng, Nguyn Khuyn. 3. Tip thu v dn tc ho tinh hoa vn hc nc ngoi - Tip thu tinh hoa vn hc Trung Quc: + Ngn ng

Trang 170

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Th loi: HS c v tr li Vn xui: ? Th no l tnh - Trang nh th hin ti, + Thi liu: ch : hng ti ci cao c trang bnh d? trng hn(T Lng). - Hnh tng ngh thut: Hng ti ? Qu trnh tip v tao nh, m l hn l v p thu v nh hng n s, mc mc (tng, cc, trc - Qu trnh dn tc ho th vn hc nc ngoi , mai). hin: nh th no? - ngn ng ngh thut: Cch din t trau chut, hoa m hn l thng tc, t nhin (th on Th im). HS c v tr li - Cng v sau cng pht trin, vn hc thi i ngy cng gn vi i sng hin thc x hi Vit Nam. V. Kt lun: - Tip thu tinh hoa vn hc Trung - Tham kho phn ghi nh Quc: SGK trang 112 ? Qu trnh dn + Ngn ng dng ch Hn - Nm c c im ln tc ho th hin: sng tc. Th loi (ph, ng v ni dung . lut); in c vn hc lch s Trung Quc. + Th loi: Vn vn (Th c phong v ng lut). Vn xui: Chiu, biu, hch, d, co, truyn k truyn k, tiu thuyt chng hi. Hot 6(5pht) ng + Thi liu: ch yu in c, in tch Trung Hoa HS c v tr li - Qu trnh dn tc ho th hin: * Sng to ra ch Nm ghi m biu t ngha Ting Vit. * Vit ho th ng thnh th Nm ng lut. HS c v tr li

- T nhng c

Trang 171

Gio n Ng Vn 10 c bn
im v ngh thut ca vn hc trung i cn nm c. * Sng to nhiu th th dn tc (...) -> Lc bt, song tht lc bt, ht ni, cc th ngm khc. Tt c u ly ti, thi liu + Nhiu tc phm t i sng ca nhn dn Vit vn hc trung i Nam. mang tnh chc HS c v tr li nng (x hi tn - vn hc trung i lun gn b gio t tng). vi lch s, vn mnh t nc v + Tc phm vn hc trung i gn b cht ch vi t tng, vn ha v vy phi tip cn tc phm t gc vn ho. + Phi hiu v thy c ci hay ci p ca cc in tch in c c s dng trong tc phm. + Hiu c nhng c l, tng trng, tnh cht hm sc ca tc phm.
Hot ng 7(5pht) 3. Cng c, luyn tp.

nhn dn Vit Nam. Gp phn lm nn din mo hon chnh ca vn hc Vit Nam. To tin v c s vng chc cho s pht trin ca vn hc Vit Nam.

* Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi mi ( T36).

Trang 172

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Tit 36 Ting Vit

Phong cch ngn ng sinh hot

I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Nm c cc khi nim c bn: NNSH v PCNNSH cng nhng c trng ca PCNNSH lm c s phn bit vi cc PC NN khc. - Tch hp vi bi Khi qut VHVN t TK X n ht TK XIX , vi bi lm vn qua cc bi hc. 2. K nng: - Rn luyn v nng cao nng lc GT trong SH hng ngy, nht l vic dng t, vic xng h, biu hin tnh cm, thi v ni chung l th hin VH GT trong i sng hin nay.
3. Tthi :- Hnh thnh HS c thi trn trng TV khi s dng ngn ng GT .

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Bi tp 3 ( SGK/ 89). ? Phn tch li v cha li cc cu di y cho ph hp vi ngn ng vit. a. Trong th ca Vit Nam th c nhiu bc tranh ma thu p ht .

Trang 173

Gio n Ng Vn 10 c bn
b. Cn nh my mc, thit b do nc ngoi a vo gp vn th khng c kim sot, h sn sng khai vng ln n mc v ti v. c. C, ra, ba ba, ch nhi, chim gn nc th nh c, vc, vt, ngng th c c, tm, cua, chng chng cha ai st. a. Li v s dng ngn ng ni: th , ht . - Cha li: b t th , ht thay t rt vo trc t p cui cu. -> Trong thi ca VN c nhiu bc tranh ma thu rt p. b. Li do s dng ngn ng ni: vng ln n mc v ti v. - Cha li: B cm t vng ln n mc v ti v bng t qu mc thc t mt cc ty tin. -> Cn nh my mc, thit b do nc ngoi au vo gp vn khng c kim sot, h sn sng khai qu mc thc t mt cc ty tin. c. Li do cu vn ti ngha v dng khu ng: st, th: - Cha li: B t th, cn t st thay bng t c. -> T c, ra, ba ba, ch nhi, ... chim gn nc nh c, vc, vt, ngng, ... n c c, tm, cua,...chng bt ht chng cha loi no c. * Tn HS tr li: 1 .....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: Gii thiu bi mi: (1). Cc em c hc 2 bi: Bi 1: (H GT bng NN); bi 9: (c im ca ngn ng ni v ngn ng vit). V hm nay hc tip bi 12 ( PCNNSH). Cn phi thy rng 3 bi ny c MQH rt mt thit vi nhau, v: - Th nht: Con ngi phi thng xuyn GT bng ngn ng trao i thng tin, trao i t tng, tnh cm v to lp quan h vi nhau. - Th hai: Trong XH loi ngi lun c hai hnh thc GT bng NN ni v NN vit; trong ni l hnh thc ph cp nht ,m bt k ai cng c th thc hin c. - Th ba: GT bng hnh thc ni chnh l PCNNSH, cn gi l khu ng, ngn ng ni, ngn ng hi thoi.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

* p n:

Hot ng2(15 pht) Gv yu cu hs c din cm VD trong sgk. - Cuc hi thoi din ra u, khi no?

I. Ngn ng sinh hot: 1. Khi nim ngn ng sinh hot: HS c v tr li a. Tm hiu ng liu: - Cuc hi thoi din ra : Cuc hi thoi din ra : + Khng gian (a im): khu + Khng gian (a im): khu tp th X. tp th X. + Thi gian: bui tra. + Thi gian: bui tra. HS c v tr li - Nhn vt giao tip: - Nhn vt giao tip: + Lan, Hng, Hng: l cc + Lan, Hng, Hng: l cc nhn nhn vt chnh, ...

Trang 174

Gio n Ng Vn 10 c bn
vt chnh, c quan h bn b, + M Hng, ngi n ng: ? Cc nhn vt bnh ng v vai giao tip. l cc nhn vt ph. giao tip l nhng + M Hng, ngi n ng: l cc ai? Quan h gia nhn vt ph. M Hng c quan h ntn? h rut tht vi Hng; ngi n ng v cc bn tr c quan h x hi. C 2 ngi u vai b trn. - Ni dung giao tip: Lan v Hng r Hng cng i hc. - Hnh thc: gi- p. HS c v tr li - Mc ch: cng thc gic - Ni dung giao tip: Lan v Hng nhau n lp ng gi - Ni dung, hnh thc v mc ch r Hng cng i hc. quy nh. - Hnh thc: gi- p. giao tip ca cuc - Mc ch: cng thc gic nhau hi thoi l g? n lp ng gi quy nh. HS c v tr li - c im ngn ng: + S dng nhiu t h gi, - c im ngn ng: + S dng nhiu t h gi, tnh tnh thi: i, i,, ch, vi, thi: i, i,, ch, vi, gm, y, gm, y, cht thi,... - Ngn ng trong cht thi,... + S dng cc t thn mt cuc hi thoi c + S dng cc t thn mt sung s, khu ng: lch b c im g? sung s, khu ng: lch b lch lch bch. + Cu: ngn, c cu c bch. + Cu: ngn, c cu c bit bit v cu tnh lc. b. Khi nim: Sgk v cu tnh lc. HS c v tr li L li n ting ni hng ngy dng thng tin, trao i ngh, tnh cm, p ng nhng 2. Cc dng biu hin ca nhu cu trong cuc sng. ngn ng sinh hot: - Dng ni: c thoi, i HS c v tr li thoi. - Dng vit: nht k, th t, - Dng ni: c thoi, i thoi. - Cc dng biu - Dng vit: nht k, th t, hi c hi c c nhn. hin ca ngn c nhn. - Dng li ni ti hin (m ng sinh hot? - Dng li ni ti hin (m phng phng li thoi t nhin li thoi t nhin nhng phn no c gt ra, bin tp li t nhiuc tnh cht c l, tnh cch iu, c chc nng nh tn hiu ngh thut): li ni ca cc * Ghi nh:(sgk). nhn vt trong cc v kch, cho, truyn, tiu thuyt,... - Cn c vo kt qu phn tch cuc hi thoi trn, em hy cho bit th no l ngn ng sinh hot?

Trang 175

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 3(5 HS c v tr li pht) * Ghi nh:(sgk). Hs c v hc phn ghi nh trong HS c v tr li sgk. a. Li ni chng mt tin mua, La li m ni cho va Hot ng 4(15 lng nhau. pht) Hs tho lun, pht Cu 1: Li ni l ti sn chung biu gii thch v ca cng ng, ai cng c ni dung cc cu quyn s dng. Cu 2: La lila chn t ng ca dao. v cch ni Gv nhn xt, b vic s dng li ni mt cch sung: c thc v phi chu trch nhim v li ni ca mnh. Trong giao tip Va lng nhau th hin s con ngi phi th tn trng, gi php lch s, lm hin phng chm vui lng ngi nghe. lch s. Tu trng hp m cn la chn t ng v cch ni, c khi phi gi ng php tc x giao, c khi cn phi ni thng, trnh xu nnh ngi i thoi. Li ni thng ko phi lc no cng lm va lng (vui lng) ngi i thoi nhng li c tc dng tt... - Em hy gii thch ngha ca cu ca dao trn? Ngha ca t ngi ngoan, li? HS c v tr li ngha ca cu ca dao trn: khuyn rn chng ta phi ni nng thn trng v c vn ha.

II. Luyn tp: a Li ni chng mt tin mua, La li m ni cho va lng nhau. Cu 1: Li ni l ti sn chung ca cng ng, ai cng c quyn s dng. Cu 2: La li la chn t ng v cch ni. vic s dng li ni mt cch c thc v phi chu trch nhim v li ni ca mnh. Va lng nhau th hin s tn trng, gi php lch s, lm vui lng ngi nghe. ngha ca cu ca dao trn: khuyn rn chng ta phi ni nng thn trng v c vn ha.

HS c v tr li

- Vng th th la, th than, Chung ku th ting, ngig ngoan th li. + Php so snh i chiu giu hnh tng, d hiu: Vng- th la, th than Ngi ngoan- th li Chung- th ting + Ngi ngoan: ngi c nng lc v phm cht tt p. + Li: li ni, hot ng giao tip bng ngn ng. ngha cu ca dao: Cch HS c v tr li s dng ngn ng trong hot ngha cu ca dao: Cch s

Vng th th la, th than, Chung ku th ting, ngig ngoan th li. + Php so snh i chiu giu hnh tng, d hiu: Vng- th la, th than Ngi ngoan- th li Chung- th ting + Ngi ngoan: ngi c nng lc v phm cht tt p. + Li: li ni, hot ng giao tip bng ngn ng.

Trang 176

Gio n Ng Vn 10 c bn
dng ngn ng trong hot ng giao tip bng li ni l mt thc o quan trng cho thy phm cht v nng lc ca con ngi. ng giao tip bng li ni l mt thc o quan trng cho thy phm cht v nng lc ca con ngi. b. Nhn xt v dng ngn ng sinh hot v cch dng t ng ca on trch: - Dng ngn ng sinh hot:dng li ni ti hin. - Dng nhiu t a phng Nam B: qui (qu), chn (bt), ngt (nhng), ghe (thuyn nh), rt (ui), cc (au). ngha: lm VB sinh ng, mang m du n a phng v khc ha c nhng c im ring ca nhn vt Nm Hn.

HS c v tr li - Dng ngn ng sinh hot:dng li ni ti hin. - Dng nhiu t a phng Nam B: qui (qu), chn (bt), ngt (nhng), ghe (thuyn nh), rt (ui), cc (au). Hs c on HS c v tr li trch v tr li ngha: lm VB sinh ng, cu hi. Gv nhn xt, mang m du n a phng khng nh p v khc ha c nhng c im ring ca nhn vt Nm n. Hn.

Hot ng 5(5 pht) 3. Cng c, luyn tp. Cng c: - Nm c cc kin thc hc.Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi mi ( T37,38).

Trang 177

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Tit 37 c vn

T lng
(Thut hoi) - Phm Ng Lo

I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: :- Cm nhn c v p ca con ngi v thi i nh Trn, th k XIII qua hnh tng trang nam nhi vi l tng v nhn cch ln lao, sc mnh v kh th ho hng- ho kh ng A. - S nghip cng danh ca c nhn thng nht vi s nghip chung, s nghip cu nc, cu dn. - Ngh thut th: hm sc, xy dng hnh tng nhn vt tr tnh ln lao, mang tm vc s thi. - C thc v bn thn, rn ch, bit c m v n lc ht mnh thc hin c m hon thin bn thn. 2. K nng:- Bit phn tch mt bi th ch Hn.
3. Thi :- Hnh thnh HS c TY t nc .

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: CNYN c th hin nh th no trong vn hc trung i? * p n:- Biu hin ca ch ngha yu nc + Gn lin vi t tng trung qun i quc.

Trang 178

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Tinh thn quyt chin, quyt thng chng ngoi xm, thc c lp t do, t cng, t ho dn tc. + Xt xa bi trng trc cnh nh tan, nc mt. + Thi , trch nhim khi xy dng t nc trong thi bnh. + Bit n ca ngi nhng con ngi hy sinh v t nc. + Tnh yu thin nhin t nc. + T ho truyn thng. * Tn HS tr li: 1 .....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Ni dung ch o ca VHTVN giai on t th k XXIV l ni dung yu nc vi m hng ho hng. m hng c th hin r trong nhng tc phm VH i Trn. Ho kh ng A cun tro trong li Hch tng s vang dy ni sng ca Trn Hng o, khc khi hon ca i thng Ph gi v kinh ca Trn Quang Khi, ng vn v tin khong hu Ph sng Bch ng ca Trng Hn Siu,... v c trong li T lng ca k lm trai thi lon- Phm Ng Lo. Hm nay, chng ta s cng tm hiu ni lng ca bc v tng ton ti, ngi con ca lng Ph ng y. Khi gic Nguyn - Minh sang xm chim nc ta th ca chng rt mnh, vua Trn phi quan qun trong triu i tm ngi ti gii gip t nc. Trn ng ti lng Ph ng huyn n Thi tnh Hng Yn, Quan qun gp mt ngi an st gia ng. Qun lnh qut ngi y khng ni g, qun lnh m mi gio vo i khng h nhc nhch. Bit l ngi c ch kh, khi c hi ti sao khng trnh. Ngi y tha ang mi ngh cch nh gic Nguyn. Ngi y chnh l Phm Ng Lo tc gi bi T Lng.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2(5 pht) Yu cu hs c phn tiu dn. - Phn tiu dn trnh by ni dung g? Nu cc chnh ca n? Gv k cho hs cu chuyn Phm Ng Lo an st gia ng, mi ngh cch nh gic m ko h bit Trn Quc Tun i

HS c v tr li

- Phm Ng Lo (1255-1320), ngi lng Ph ng, huyn - Sgk. ng Ho (n Thi- Hng Yn). - L gia khch, sau l con r ca Trn Quc Tun. - C nhiu cng lao trong cuc khng chin chng qun Nguyn- Mng, gi chc in Su, c phong tc Quan Ni Hu. - c ca ngi l ngi vn v ton ti. - Lc ng qua i, vua Trn

I. Tm hiu chung: 1. Vi nt v tc gi Phm Ng Lo:

Trang 179

Gio n Ng Vn 10 c bn
qua, cho qun Minh Tng ra lnh ngh lnh m vo i triu 5 ngy t lng thng m ko h nhc nh (nghi l quc gia). 2. S nghip th vn: nhch... Tc phm cn li: 2 bi th + Thut hoi. + Vn Thng tng quc cng Hng o i Vng. Hot ng 3(25 II. c- hiu vn bn: pht) 1. c. Yu cu hs c HS c v tr li VB. 2. Th th v b cc: Hng dn ging c. - Th th: tht ngn t tuyt c: chm ri, t HS c v tr li tin, tm huyt, - Th th: tht ngn t ng lut. - B cc: 2 phn. mnh m, ho tuyt ng lut. + Hai cu u: Hnh tng con sng. - B cc: 2 phn. ngi v qun i thi Trn. + Hai cu u: Hnh tng + Hai cu sau: Ch lm traicon ngi v qun i thi tm tnh ca tc gi. - Nu nhn xt v Trn. th th v b cc + Hai cu sau: Ch lm traica tc phm? tm tnh ca tc gi. Hs c th a ra 2 cch phn chia b cc: + 4 phn: khaitha- chuyn- hp. + 2 phn: 2 cu u (tin gii) v hai cu sau (hu gii). 3. Tm hiu vn bn: Gv hng hs n a. Hai cu u: cch 2- cch phn HS c v tr li - Honh sc: cp ngang ngn tch th t tuyt - Honh sc: cp ngang gio ca Kim Thnh Thn: phn tin ngn gio th tnh t th th tnh t th ch ng, t gii- thng nu s ch ng, t tin, im tin, im tnh vic, cu chuyn, tnh ca con ngi c sc - Ma gio th ng gi trnh thun thc ca ngh cnh vt; phn mnh, ni lc. hu gii- thng l - Ma gio th ng gi cung kim cm ngh ca tc trnh thun thc ca ngh cung kim trong thao gi. tc thc hnh, c cht ph - So vi nguyn tc trng, biu din. Dch cha tht t (qua bn phin m v dch ngha), HS c v tr li em hy so snh Dch cha tht t Th Dch gi mun gi ng lut ngha ca t th (nh t lc phn minh: ch

Trang 180

Gio n Ng Vn 10 c bn
honh sc vi ma gio, kh thn ngu vi nut tri tru? ng lut ch Hn rt hm sc, uyn bc, kh dch cho thu o. Dch gi mun gi ng lut th (nh t lc phn minh: ch 2, 4, 6 i thanh, Cc cch dch bi th c lut trc thanh t v cha t 2, 4, 6: T-B-T) im no? HS c v tr li - V p ca con ngi thi Trn cng chnh l chn dung t ha ca tc gi c th - V p ca con ngi thi hin ntn cu1? Trn - chn dung t ha ca tc gi: + T th: cm ngang ngn gio ch ng, hin ngang, oai hng. + Tm vc: con ngi i din vi non sng t nc ln lao, k v, mang tm vc v tr, snh ngang, thm ch nh t c ko gian bt ngt m ra theo chiu rng ca ni sng trong thi gian dng dc (my thu- con s tng trng ch thi gian di). HS c v tr li - Kh thn ngu- nut tri tru ph hp vi hnh nh so snh phng i: ba qun nh h bo HS c v tr li 2, 4, 6 i thanh, bi th c lut trc thanh 2, 4, 6: T-B-T)

- Kh thn ngu- nut tri tru ph hp vi hnh nh so snh phng i: ba qun nh h bo - V p ca con ngi thi Trn chn dung t ha ca tc gi: + T th: cm ngang ngn gio ch ng, hin ngang, oai hng. + Tm vc: con ngi i din vi non sng t nc ln lao, k v, mang tm vc v tr, snh ngang, thm ch nh t c ko gian bt ngt m ra theo chiu rng ca ni sng trong thi gian dng dc (my thu- con s tng trng ch thi gian di).

- Ba qun l g? V p ca qun i nh Trn c biu hin qua bin php ngh thut, cch nhn ntn ca tc gi?

- Ba qun: 3 o qun (tintrung- hu qun) ch qun i nh Trn. - Bin php ngh thut: so snh phng i. - Ba qun: 3 o qun Sc mnh ca qun i - Sc (tin- trung- hu qun) mnh ca h bo nh Trn (c th nut tri tru) ch qun i nh Trn. Sc mnh vt cht v tinh thn HS c v tr li quyt chin quyt thng, kh - Bin php ngh thut: so th ho hng ca qun i nh snh phng i. Trn- i qun mang ho kh Sc mnh ca qun i ng A. Sc mnh ca h bo nh Trn (c th nut tri tru) Sc mnh vt cht v tinh thn quyt chin quyt thng, kh th ho hngca

Trang 181

Gio n Ng Vn 10 c bn
quan i nh Trn- i qun mang ho kh ng A. - Cch nhn ca tc gi: va mang nhn quan hin thc khch quan va l cm nhn ch quan, kt hp yu t hin thc v lng mn. HS c v tr li Gv gii thch k/n: cng danh trin cng danh Cng danh c coi l mn n vi cuc i m nhng trang nam nhi thi PK phi tr. Tr xong n cng danh c ngha l hon thnh ngha v vi i, vi dn, vi nc, li ting thm c mi ngi ngi ca... - Cng danh tri: mn n cng danh. - Cng danh nam t: s nghip cng danh ca k lm trai. - Cng danh:+ lp cng ( li s nghip + lp danh ( li ting thm) Cng danh biu hin ch lm trai ca trang nam nhi thi PK: phi lm nn s nghip ln, v dn, v nc, li ting thm cho i, c mi ngi ngi ca, tn vinh. l l tng sng tch cc, tin b S nghip cng danh ca c nhn thng nht vi s nghip chung ca t nc- s nghip chng gic ngoi xm cu dn, cu nc, li ch c nhn thng nht vi li ch ca cng ng. Ch lm trai ca Phm Ng Lo c tc dng c v con ngi t b li sng tm thng, ch k, sn sng chin u hi sinh cho s nghip cu nc, cu dn cng tri t mun i bt h.

b. Hai cu sau: - Cng danh tri: mn n cng danh. - Cng danh nam t: s nghip cng danh ca k lm trai. - Cng danh:+ lp cng ( li s nghip) + lp danh ( li ting thm) Cng danh biu hin ch lm trai ca trang nam nhi thi PK: phi lm nn s nghip ln, v dn, v nc, li ting thm cho i, c mi ngi ngi ca, tn vinh.

- Nu mt s cu ca dao, cu th ca cc nh th trung i ni v ch lm trai: Lm trai...oi yn(ca dao), Ch...hng mao(Chinh ph ngm), ...ni sng(i thi t vnh),... Gv nu vn :

Ch lm trai ca Phm Ng Lo c tc dng c v con ngi t b li sng tm thng, ch k, sn sng chin u hi sinh cho s nghip cu nc, cu dn cng tri t mun i bt h.

Trang 182

Gio n Ng Vn 10 c bn
Canh cnh bn lng quyt tm tr mn n cng danh, thc hin l tng ch lm trai cao p nh vy, ti sao v tng vn v ton ti, con r ca bc i thn (Trn Quc Tun) li thn khi nghe k chuyn v V Hu? V Hu l ngi ntn? ngha ca ni thn ? Hs tho lun, nu kin v cc cch hiu: + S h thn ca Phm Ng Lo l qu ng kiu k? (H thn v mnh ko c nh Khng Minh l ko bit t bit mnh). + l biu hin ca mt hoi bo ln lao? - Cm nhn ca em v ngha tch cc ca bi th i vi th h thanh nin ngy nay?

- V Hu- Khng Minh Gia Ct Lng HS c v tr li - V Hu- Khng Minh Gia Ct Lng- bc k ti, v i qun s ni ting ti c, bc trung thn ca Lu B thi Tam Quc. HS c v tr li - Thn h thn Phm Ng Lo thn cha c c ti mu lc ln nh Gia Ct Lng i Hn tr gic, cu nc. Cc nh th trung i mang tm l sng c (ly gi tr xa lm chun mc), thm na t s tht v Khng Minh Ni t thn ca Phm Ng Lo l hin nhin. Song xa nay, nhng ngi c nhn cch ln thng mang trong mnh ni thn vi ngi ti hoa, c ct cch thanh cao cho thy s i hi rt cao vi bn thn. Hoi bo ln: c mun tr thnh ngi c ti cao, ch ln, c lc trong vic gip vua, gip nc. l ni thn tn ln v p tm hn tc gi, th hin ci tm v nc, v dn cao p. HS c v tr li

- Thn h thn Phm Ng Lo thn cha c c ti mu lc ln nh Gia Ct Lng i Hn tr gic, cu nc.

Hoi bo ln: c mun tr thnh ngi c ti cao, ch ln, c lc trong vic gip vua, gip nc. l ni thn tn ln v p tm hn tc gi, th hin ci tm v nc, v dn cao p. * Bi hc i vi th h thanh nin ngy nay: - Sng phi c hoi bo, c m v bit m c nhng iu ln lao. - N lc ht mnh v ko ngng thc hin hoi bo v hon thin bn thn. - Gn kht vng, li ch ca bn thn vi li ch ca t quc, nhn dn.

Hot pht)

ng

- Sng phi c hoi bo, c m v bit m c nhng III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: 4(5 iu ln lao. Bi th l bc chn dung tinh - N lc ht mnh v ko thn ca tc gi ng thi cng

Trang 183

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngng thc hin hoi - Nu nhn xt khi bo v hon thin bn thn. qut v ni dung - Gn kht vng, li ch ca v ngh thut ca bn thn vi li ch ca t bi th? quc, nhn dn. l v p ca con ngi thi Trnc sc mnh, l tng, nhn cch cao p, mang ho kh ng A. 2. Ngh thut: - Th php gi, thin v n tng bao qut, hm sc. - Bt php ngh thut honh trng c tnh s thi vi hnh tng th ln lao, k v.

Hot ng 5(5 pht) 3. Cng c, luyn tp: Yu cu hs: - Hc thuc bi th (phin m v dch th). 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi - Son bi: Bo knh cnh gii s 43 (Nguyn Tri).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Tit 37 c vn

Cnh ngy h
Nguyn Tri

I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: :- Gip hc sinh cm nhn c v p c o ca bc tranh ngy h. Qua bc tranh thin nhin l v p tm hn Nguyn Tri vi tnh yu thin nhin, yui, nng lng vi nhn dn, t nc. 2. K nng:- C k nng c hiu mt bi th Nm ca Nguyn Tri; Ch nhng cu th su ch dn nn cm xc, cch ngt nhp 3/4 trong cu 7 ch c tc dng nhn mnh.

Trang 184

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Bit phn tch mt bi th ch Nm. 3. Thi :- Bi dng tnh yu thin nhin, t nc, tnh cm gn b vi cuc sng ca ngi dn. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Ngh thut din t cm xc ca tc gi Phm Ng Lo trong bi T lng c nhng c im g? V sao ni bi th c v p ca mt tm hn mang l tng? * p n: Nt p ngh thut c o ca bi th l cht liu lng mn ca hnh tng. Li th gin d khng c nhng kt hp ngn ng c bit nhng sc mnh tinh thn vn y p. Ngi c thy sc mnh phi thng v v p cao c ca ngn gio tung honh v non sng, t nc, thy hng kh ca ba qun dng mnh sn sng chin u v chin thng. c bit l thy ng sau l tm hn ca mt v tng lnh ang nng lng mun lp cng danh n n nc tho ch tang bng. * Tn HS tr li: 1.....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: 4 ....................................................Lp.................im................... * Gii thiu bi mi: (1). Xun Diu tng vit Cnh vt trong th Nguyn Tri l cnh vt y t tng. Nguyn Tri th bng phong cnh, t tnh bng phong cnh, khng bt n thnh non b ca mnh, tnh trong cnh y, cnh trong tnh ny . Bi th Nm Cnh ngy h ca Nguyn Tri l mt biu hin c th ca tinh thn y.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2(5 pht) Hs c Tiu dnsgk. - S lng tc phm ca tp th Quc m thi tp? - Cc phn ca tp th trn?

HS c v tr li - Gm 254 bi th Nm. - Cc phn ca tp th: + V :Ngn ch, Mn thut, T thn, Bo knh cnh gii,... + Mn th lnh: v thi tit. + Mn hoa mc: v cy c. + Mn cm th: v th vt. HS c v tr li

I. Tm hiu chung: 1. Tp th Quc m thi tp: - Gm 254 bi th Nm. - Cc phn ca tp th: + V :Ngn ch, Mn thut, T thn, Bo knh cnh gii,... + Mn th lnh: v thi tit. + Mn hoa mc: v cy c. + Mn cm th: v th vt.

Trang 185

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ni dung: Th hin v p - Ni dung: - Ni dung v ngh ca con ngi Nguyn Tri vi 2 - Ngh thut: thut ca n? phng din: + Ngi anh hng vi l tng nhn ngha, yu nc, thng dn. + Nh th vi tnh yu thin nhin, qu hng, t nc, cuc sng, con ngi. HS c v tr li - Ngh thut: + Vit ha th tht ngn bt c ng lut, sng to th tht ngn xen lc ngn. + Ngn ng va trang nh, trau chut va bnh d, t nhin, gn vi i sng thng 2. Bi th Bo knh cnh gii- s 43: ngy. - Nhan : Cnh ngy h do HS c v tr li ngi bin son sgk t. - Nhan : Cnh ngy h do - L bi s 43 thuc mc Bo ngi bin son sgk t. knh cnh gii (Gng bu rn - L bi s 43 thuc mc Bo mnh) c 62 bi. knh cnh gii (Gng bu rn II. c- hiu vn bn: mnh) 1. c. 2. Th th v b cc: - Th th: tht ngn xen lc HS c v tr li ngn. c. - B cc: 2 phn - Th th: tht ngn xen lc + Cu 2- cu 5: v p bc ngn. tranh thin nhin, cuc sng. - B cc: 2 phn + Cu1, cu7-8: v p tm + Cu 2- cu 5: v p bc hn ca Nguyn Tri. tranh thin nhin, cuc sng. + Cu1, cu7-8: v p tm hn ca Nguyn Tri.

GV gi hs nu nhan ca bi th ? Hot ng 3(25 pht) Yu cu hs c din cm bi th vi ging c: thanh thn, vui. - Th th ca bi th? Tm hiu b cc? Hs c th nu cc cch chia b cc khc nhau: + 2 phn: tin gii (4 cu u) v hu gii (4 cu sau). + 2 phn: cu 1-5 (v p bc tranh thin nhin, cuc sng) v cu 1,7-8 (v p tm hn Nguyn Tri). + 4 phn: - thclun- kt.

HS c v tr li

3. Tm hiu vn bn: a. V p bc tranh thin nhin, cuc sng: - Thi gian: tch dng- lc mt tri sp ln chiu

Trang 186

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv hng hs n cch 2. - Bc tranh cnh ngy h c cm nhn trong khong thi gian no? - Nhng hnh nh no, m thanh no c Nguyn Tri miu t trong bc tranh thin nhin, cuc sng ngy h? - Thi gian: tch dng- lc mun, ngy tn. mt tri sp ln chiu - Nhng hnh nh ca bc mun, ngy tn. tranh thin nhin, cuc sng - Nhng hnh nh ca bc c miu t: tranh thin nhin, cuc sng + Cy he. + Hoa lu. c miu t: + Hoa sen. + Cy he. + m thanh: lao xao ch c. + Hoa lu. + m thanh ca t nhin: + Hoa sen. + m thanh ca cuc sng dng di cm ve. con ngi: lao xao ch c. + m thanh ca t nhin: - Sc thi ca cnh vt: dng di cm ve. * Cy ho: HS c v tr li + ng t mnh n n + - Sc thi ca cnh vt: hnh nhtn rp ging* Cy ho: - Tc gi dng nhiu + ng t mnh n n gi Hnh nh cy ho ang ng t din t trng t s vn ng ca mt pht trin, c sc sng thi ca cnh ngy h. ngun sng mnh lit, si tro. mnh lit. l nhng ng t + Kt hp vi hnh nh miu no, trng thi ca t tn rp ging- tn ging cnh c din t ra ln che rp. sao? Hnh nh cy ho ang pht trin, c sc sng * Hoa lu: ng t mnh mnh lit. phun thin v t sc sng. HS c v tr li N khc vi tnh t lp lo * Hoa lu: ng t mnh trong th Nguyn Du (Di phun thin v t sc sng. trng quyn gi h/ u tN khc vi tnh t lp lo ng la lu lp lo m bng) trong th Nguyn Du (Di thin v to hnh sc. trng quyn gi h/ u t- ng t mnh phun trng ng la lu lp lo m bng) thi tinh thn ca s vt, * thin v to hnh sc. Hoa sen: tin mi hng- ngt ng t mnh phun din mi hng. t trng thi tinh thn ca s vt, gi t nhng bng thch lu bung n ta h mt cn ma hoa. Tnh t ngt gi s bng n, HS c v tr li khoe sc, to hng ngo ngt - Phn tch, chng * Hoa sen: tin mi hng- ca hoa sen ma h. minh cnh vt thin Cc ng t mnh, tnh t ngt mi hng. nhin v cuc sng Tnh t ngt gi s bng n, sc thi ha gp phn din t con ngi c s hi khoe sc, to hng ngo ngt mt bc tranh thin nhin ma ha v m thanh v h trn y sc sng.

Trang 187

Gio n Ng Vn 10 c bn
mu sc, cnh vt ca hoa sen ma h. v con ngi? Cc ng t mnh, tnh t sc thi ha gp phn din t mt bc tranh thin nhin ma h trn y sc sng. Ngun sng y nh to ra mt s thi thc t bn trong, ang cng, ang trn y trong lng thin nhin vn vt, ko km li c, khin chng phi ging ln, phun ra ht lp ny n lp khc. HS c v tr li

- Sc thi ca m thanh: * Lao xao ch c: + m thanh c trng ca lng chi- du hiu ca s sng ca con ngi + m thanh t xa vng li ci nghing tai k diu, tinh t v - Sc thi ca m thanh: tm lng lun hng n con * Lao xao ch c: + m thanh c trng ca ngi v cuc sng ca Nguyn lng chi- du hiu ca s Tri. sng ca con ngi. + m thanh t xa vng li ci * Dng di cm ve- ting ve nghing tai k diu, tinh t v ku inh i nh ting n. tm lng lun hng n con ngi v cuc sng ca Nguyn Nhng m thanh c gi t tht rn r, ti vui. Tri. HS c v tr li Nhn xt: - Bc tranh thin nhin, cuc sng c miu t vo thi im cui ngy nhng ko gi cm gic m m.

* Dng di cm ve- ting ve ku inh i nh ting n. Nhng m thanh c gi t - Em c nhn xt g tht rn r, ti vui. v bc tranh thin Nhn xt: nhin, cuc sng c HS c v tr li Nguyn Tri miu t? - Bc tranh thin nhin, cuc Gi m: +Sc sng ca cnh sng c miu t vo thi im cui ngy nhng ko gi vt? cm gic m m. Bi ngy sp tt nhng s sng ko ngng li. Thin nhin vn vn ng vi mt ngun sng di do, mnh lit. Bc tranh thin + S kt hp gia - nhin, cuc sng cn rn r ng nt, mu sc v nhng m thanh ti vui. m thanh, con ngi HS c v tr li v cnh vt ntn? - Bc tranh thin nhin, cuc sng cn ht sc sinh ng. Bi n c s kt hp hi ha

- Bc tranh thin nhin, cuc sng cn ht sc sinh ng.

Trang 188

Gio n Ng Vn 10 c bn
gia ng nt, mu sc v m thanh, con ngi v cnh vt: mu lc ca l he lm ni bt mu ca hoa lu, nh mt tri bui chiu nh dt vng trn tn he xanh; ting ve inh i- m thanh c trng ca ma h, ha cng ting lao xao ni ch c- m thanh c trng ca ca lng chi t xa vng li. HS c v tr li - Cnh vt thin nhin y mang v dn d, gin d i thng nhng cng ht sc tinh t, gi cm, khc vi cch miu t bc tranh ma h c phn mc mc, th thp ca tc gi thi Hng c.

- Cnh vt thin nhin y mang v dn d, gin d i thng nhng cng ht sc tinh t, gi cm.

+ Cnh vt thin nhin y mang v i cc, sang trng hay dn d, gin d i thng? So snh vi cch miu t ca tc gi thi Hng c: Nc nng sng sc u r tri/ Ngy nng chang chang li ch l( Li vnh nng h,3)?

- Tc gi huy ng: + Th gic: + Khu gic: + Thnh gic: +: Thnh gic v s lin tng

+ Tc gi huy ng cc gic quan no cm nhn v miu t bc tranh HS c v tr li thin nhin, cuc sng - Tc gi huy ng: cnh ngy h? + Th gic: cm nhn mu sc ca l he xanh, hoa thch lu ngi. + Khu gic: cm nhn hng sen thm ngt. + Thnh gic: thu nhn m thanh lao xao ca ch c lng chi t xa. + Thnh gic v s lin tng: thy ting ve ku inh i ta nh ting n. - Cu th u vi 6 iu cho thy tc gi c ch c bit cho s giao cm mnh m v tinh thy hon cnh tc t vi thin nhin cnh vt v gi sng tc bi th cuc sng con ngi. ny ntn?

iu cho thy tc gi c s giao cm mnh m v tinh t vi thin nhin cnh vt v cuc sng con ngi.

b. V p tm hn ca Nguyn Tri: * Cu 1: Ri- ri ri hon cnh c bit him hoi trong cuc i con ngi thn ko nhn m tm cng ko nhn. Thi gian rnh ri, tm hn th thi, thanh thn. Mt ngy vi kh tri mt m, trong lnh. HS c v tr li Hon cnh l tng c iu Hs tho lun, pht kin khch quan v ch quan * Cu 1: Ri- ri ri hon biu. Nguyn Tri lm th v cnh c bit him hoi trong yu say cnh p. cuc i con ngi thn ko

Trang 189

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn m tm cng ko nhn. Thi gian rnh ri, tm hn c Trai l nh th ca thin nhin: th thi, thanh thn. Mt ngy vi kh tri mt m, trong lnh. Hon cnh l tng c iu Gv bnh ging su kin khch quan v ch quan hn. Nguyn Tri lm th v yu say cnh p. HS c v tr li c Trai l nh th ca thin nhin: Non nc cng ta c duyn(T thn- 4). ng n vi thin nhin trong mi hon cnh: thi chin, thi bnh, lc bun, khi vui, lc bn rn v c khi th nhn. ng lun rng m hn mnh n nhn mi v p ca thin nhin, t nc, cuc sng con ngi: Ti th cha ht mi giang san(T thn-2)... Mt pht thanh nhn vi bc khai quc cng thn, tn trung, tn lc gip vua, gip nc y tht ng qu bit bao... HS c v tr li

- T cu 2-5, Nguyn Tri m rng hn th ca mnh, huy ng nhiu gic quan v c s lin tng cm nhn v din t nhng v p ca bc tranh thin nhin, cuc sng cnh ngy h rt chn thc, sinh ng v gi cm. iu cho thy ng c tnh cm ntn vi thin nhin v cuc sng con ngi?

- Nguyn Tri m rng hn th, huy ng nhiu gic quan v s lin tng cm nhn, din t nhng v p ca bc tranh thin nhin, cuc sng cnh ngy h chn thc, trn y sc sng, sinh ng , va dn d, gin d va gi cm.

- Nguyn Tri m rng hn th, huy ng nhiu gic quan v s lin tng cm nhn, din t nhng v p ca bc tranh thin nhin, cuc sng cnh ngy h chn thc, trn y sc sng, sinh ng , va dn d, gin d va gi cm. iu cho thy s tinh - V p ca tm t, nhy cm, tnh yu thin hn Nguyn Tri qua nhin, yu i, yu cuc sng 2 cu kt? ca ng. HS c v tr li Hs tho lun, pht * Cu7-8: - Ngu cm- n biu. ca vua Ngu Thun, bc minh qun gn vi khc ht Nam

* Cu7-8: - Ngu cm- n ca vua Ngu Thun, bc minh qun gn vi khc ht Nam Phong m c cho nhn dn c cuc sng giu . - Cu 8: 6 ch dn nn cm xc c bi th im kt t ca hn th c Trai ko phi thin nhin to vt m chnh cuc sng con ngi, nhn dn. Kht vng v cuc sng thi bnh, no m, hnh phc cho nhn dn v phi l cuc sng thi bnh, m no, hnh phc cho tt c mi ngi mi

Trang 190

Gio n Ng Vn 10 c bn
Phong m c cho nhn dn ni Nguyn Tri yu thin nhin nhc cuc sng giu . ng trc ht tm lng ca ng HS c v tr li lun au u mt nim vi - Cu 8: 6 ch dn nn cm dn vi nc: xc c bi th im kt t Bui mt tc lng u i c ca hn th c Trai ko phi m ngy cun cun nc triu thin nhin to vt m chnh ng. cuc sng con ngi, nhn (Thut dn. hng-5) Kht vng v cuc sng thi Gv nhn xt, b bnh, no m, hnh phc cho nhn dn (dn giu ) v sung, bnh ging. phi l cuc sng thi bnh, m no, hnh phc cho tt c mi ngi mi ni (khp i phng). HS c v tr li Nguyn Tri yu thin nhin nhng trc ht tm lng ca ng lun au u mt nim vi dn vi nc: Bui mt tc lng u i c m ngy cun cun nc triu ng. (Thut hng-5) Vy nn, Nguyn Tri him khi c giy pht th nhn, thanh thn. Nhng trong bi th ny, ng c c mt ngy trng thng thc thin nhin vi mt tm trng lng lng, sng khoi. Bi nim m c, ni trn tr, giy v tm can ng, mc ch ln nht ca i ng c thc hin: dn c cuc sng m no, hnh phc. Th nn, nhn cnh sng ca nhn dn qua cuc sng ca nhng ngi dn chi vn lam l nay c yn vui, no , ng m c c c cy n ca vua Thun gy khc Nam Phong, ca ngi cnh Dn giu khp i phng. l kht vng

Hot ng 4(5 pht) - Nhn xt khi qut v nhng nt c sc trong ni dung v ngh thut ca bi th?

III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Bc tranh cnh ngy h trn y sc sng, sinh ng va gin d, dn d i thng va tinh t, gi cm. - Tnh yu thin nhin, yu i, yu cuc sng, tm lng v dn, v nc ca tc gi. 2. Ngh thut: - Cch ngt nhp c bit: 3/4 cu 3 v cu 4 tp trung s ch ca ngi c, lm ni bt hn cnh vt trong ngy h. - Th th: tht ngn xen lc ngn. - Ngn ng: gin d m tinh t, biu cm.

Trang 191

Gio n Ng Vn 10 c bn
cao c, p ca mt con ngi ht lng v dn v nc. HS c v tr li - Bc tranh cnh ngy h trn y sc sng, sinh ng va gin d, dn d i thng va tinh t, gi cm. - Tnh yu thin nhin, yu i, yu cuc sng, tm lng v dn, v nc ca tc gi.
HS c v tr li - Cch ngt nhp c bit: 3/4 cu 3 v cu 4tp trung s ch ca ngi c, lm ni bt hn cnh vt trong ngy h.

- Th th: tht ngn xen lc ngn. - Ngn ng: gin d m tinh t, biu cm. Hot ng5(5 pht) 3. Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th, n li kin thc bi hc. - Lm bi tp: Cm nhn ca anh (ch)v v p thin nhin v tm hn Nguyn Tri qua bi th Cnh ngy h. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi - c trc bi: Tm tt vn bn t s.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 39 Lm vn

Tm tt vn bn t s
I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh:- Gip hs: Nm c mc ch; yu cu v cch thc tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh. - Tm tt c nhng vn bn t s n gin, c di va phi (truyn ngn) da theo nhn vt chnh.
2. K nng: - Gip cc em bit cch ghi nh tc phm m cc em yu thch.

3. Thi :- Bi dng tnh yu thin nhin, t nc, tnh cm gn b vi cuc sng ca ngi dn.

Trang 192

Gio n Ng Vn 10 c bn
II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: i tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: c thuc bi th Cnh ngy h? Nu v p tm hn ca Nguyn Tri qua hai cu cui? * p n: * Tn HS tr li: 1.....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). THCS, cc em rn luyn k nng tm tt vn bn t s theo ct truyn. Ngy hm nay chng ta s rn luyn k nng tm tt vn bn t s theo nhn vt. Tm tt vn bn t s l mt hot ng (thao tc) c tnh ph cp cao trong i sng hng ngy ca con ngi. Trong nh trng THCS, cc em c rn luyn vic tm tt vn bn t s theo ct truyn. lp 10, bi hc hm nay, chng ta s tm hiu v rn k nng tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh.
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2(5 pht) Gv n li cc kin thc v tm tt vn bn HS c v tr li t s lp 8 cho hs L dng li vn ca mnh qua cc cu hi: trnh by mt cch - Tm tt vn bn ngn gn ni dung chnh t s l g? (s vic tiu biu v nhn vt quan trng) ca vn bn . - Mc ch v yu cu tm tt vn HS c v tr li bn t s? - Mc ch: ghi li ni dung chnh s dng hoc thng bo cho ngi khc bit. - Yu cu: phn nh trung thnh ni dung vn bn c

I. Tm tt vn bn t s: 1. Khi nim: Sgk.

2. Mc ch v yu cu tm tt vn bn t s: - Mc ch: ghi li ni dung chnh s dng hoc thng bo cho ngi khc bit. - Yu cu: phn nh trung thnh ni dung vn bn c tm tt. 3. Cch tm tt vn bn t s:

Trang 193

Gio n Ng Vn 10 c bn
- tm tt vn tm tt. - c k vn bn hiu ng bn t s cn phi HS c v tr li ch vn bn. lm nhng vic - c k vn bn hiu g? ng ch vn bn. - Xc nh ni dung chnh cn - Xc nh ni dung chnh tm tt. - Vy tm tt vn - Sp xp cc ni dung theo mt cn tm tt. bn t s ni - Sp xp cc ni dung theo trt t hp l vit thnh vn bn chung da vo mt trt t hp l vit tm tt bng li vn ca mnh, yu t no? thnh vn bn tm tt bng Da trn ct truyn tm li vn ca mnh, c th tt vn bn t s ni chung. trch dn nguyn vn mt vi t ng, cu vn trong vn bn gc. Da trn ct truyn II. Mc ch, yu cu tm tt vn bn t s da theo Hot ng 3(23 tm tt vn bn t s ni nhn vt chnh: pht) Hs c chung. 1. Nhn vt vn hc: phn I- sgk. L hnh tng con ngi (loi vt, - Nhn vt vn HS c v tr li cy c,... c nhn cch ha) hc l g? L hnh tng con ngi (loi c miu t trong vn bn vn hc, vt, cy c,... c nhn thng c tn tui, lai lch, ngoi cch ha) c miu t trong hnh, hnh ng, li ni, suy vn bn vn hc, thng c ngh, tnh cm,... c quan h vi tn tui, lai lch, ngoi nhng nhn vt khc v thng hnh, hnh ng, li ni, bc l qua din bin ca ct suy ngh, tnh cm,... c truyn. quan h vi nhng nhn vt - Th no l nhn khc v thng bc l qua 2. Nhn vt chnh: vt chnh? din bin ca ct truyn. L nhn vt gi vai tr then cht ca cu chuyn, gi v tr trung tm trong vic th hin HS c v tr li ti, ch v t tng tc L nhn vt gi vai tr phm. - Mc ch, yu then cht ca cu chuyn, cu tm tt vn gi v tr trung tm trong bn t s da theo vic th hin ti, ch v t tng tc phm. nhn vt chnh? 3. Mc ch, yu cu tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh: HS c v tr li - Mc ch: - Mc ch: + Nm vng tnh cch v s + Nm vng tnh cch v phn nhn vt chnh. s phn nhn vt chnh. + Gp phn i su tm hiu v + Gp phn i su tm nh gi tc phm. hiu v nh gi tc phm. - Yu cu:

Trang 194

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Yu cu: + p ng y yu cu chung ca mt vn bn. + Trung thnh vi vn bn gc. + Nu c c im v nhng s vic xy ra vi nhn vt chnh. + p ng y yu cu chung ca mt vn bn. + Trung thnh vi vn bn gc. + Nu c c im v nhng s vic xy ra vi nhn vt chnh.

- Xc nh cc nhn vt chnh ca truyn An Dng Vng v M ChuTrng Thy? - Tm hiu v tm tt truyn da theo nhn vt An Dng Vng? + Lai lch nhn vt?(h tn, cng v?) + Cc hnh ng, li ni, vic lm trong mi quan h vi nhng nhn vt chnh v din bin ct truyn?

Yu cu 1-2 hs trnh by vn bn tm tt ca mnh.

III. Cch tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh: 1. Tm tt truyn An Dng HS c v tr li Vng v M Chu- Trng - Cc nhn vt chnh ca Thy theo nhn vt chnh: truyn: An Dng Vng, M - Cc nhn vt chnh ca Chu v Trng Thy. truyn: An Dng Vng, M Chu v Trng Thy. HS c v tr li - Nhn vt An Dng Vng: - Nhn vt An Dng Vng: + L vua nc u Lc, h Thc, tn + L vua nc u Lc, h Thc, Phn. tn Phn. + Cc hnh ng, li ni, vic + Cc hnh ng, li ni, lm chnh: vic lm chnh: Qu trnh xy thnh kh Qu trnh xy thnh kh khn c Ra Vng gip. khn c Ra Vng gip. c Ra Vng cho vut lm ly n c Ra Vng cho vut lm thn chin thng Triu . ly n thn chin thng Nhn li cu ho, cu hn ca Triu . Triu g con gi l M Chu Nhn li cu ho, cu hn cho con trai Triu l Trng ca Triu g con gi l Thy v cho Trng Thy c r. M Chu cho con trai Triu Trng Thy tro n thn Triu l Trng Thy v cho xm lc ln 2 An Dng VTrng Thy c r. ng tht bi, em con gi chy Trng Thy tro n thn trn. Triu xm lc ln 2 An Ra Vng thc tnh An Dng Dng Vng tht bi, em Vng chm con gi ri theo Ra con gi chy trn. Vng xung bin. Ra Vng thc tnh An Dng Vng chm con gi ri theo Ra Vng xung bin. HS c v tr li - Vn bn tm tt: An Dng Vng l vua nc u Lc, h Thc tn Phn, xy thnh t Vit Thng nhng l - Vn bn tm tt: thay c p n u li l

Trang 195

Gio n Ng Vn 10 c bn
n . Vua bn lp n, trai gii, cu o bch thn. c s mch bo ca c gi v s gip ca Ra Vng, vua xy thnh xong trong na thng. Khi t bit, Ra Vng cn cho vua chic vut lm ly n gi nc. Nh c n thn, vua nh bi cuc xm lc ln th nht ca Triu . Triu thua, lin by mu su k him cu ha v cu hn cho con trai Trng Thy ly M Chu. Trng Thy nh tro ly thn, Triu li ct qun sang xm lc u Lc. Mt n thn, An Dng Vng thua trn, bn cng con gi ln nga chy trn v pha bin. Nh vua cu cu Ra Vng v c thn cho bit: K no ngi sau nga chnh l gic !. Hiu r ngun c, vua rt gm chm M Chu, sau cm sng t by tc theo thn Ra i 2. Cch tm tt vn bn t s xung bin. theo nhn vt chnh: HS c v tr li - c k vn bn, xc nh nhn - c k vn bn, xc nh vt chnh. - Chn cc s vic c bn xy ra nhn vt chnh. - Chn cc s vic c bn vi nhn vt chnh v din bin xy ra vi nhn vt chnh v ca cc s vic . din bin ca cc s vic - Tm tt cc hnh ng, li ni, tm trng ca nhn vt chnh. . - Tm tt cc hnh ng, li ni, tm trng ca nhn vt chnh theo din bin ca cc s vic bng li vn ca mnh (kt hp vi vic dn nguyn vn t ng, cu III. Luyn tp: 1. Bi 1: vn trong vn bn gc) -VB (2) tm tt phn 1 ca ct truyn (t lc Trng Sinh nh HS c v tr li gic tr v, hiu lm, nghi oan -VB (2) tm tt phn 1 ca cho v, n khi nghe li a con

- Qua vic tm tt vn bn truyn An Dng Vng v M Chu- Trng Thy qua nhn vt chnh An Dng Vng, em hy cho bit mun tm tt vn bn t s da theo nhn vt chnh, ta phi thc hin nhng vic lm c th no? Hot ng 4(10 pht) Hs c yu cu, tho lun lm cc bi tp trong sgk.

Trang 196

Gio n Ng Vn 10 c bn
ct truyn (t lc Trng Sinh nh gic tr v, hiu lm, nghi oan cho v, n khi nghe li a con mi hiu r sai lm ca mnh). -Mc ch tm tt: VB (1)lm r ct truyn. VB (2)ghi chp ti liu minh ho cho kin. - Cch tm tt:VB (1)- da theo nhn vt chnh v din bin ca s vic y . VB (2)- da theo din bin s vic la chn mt s chi tit, s vic tiu biu phc v minh ha kin. mi hiu r sai lm ca mnh). -Mc ch tm tt: VB (1)- lm r ct truyn. VB (2)- ghi chp ti liu minh ho cho kin. - Cch tm tt:VB (1)- da theo nhn vt chnh v din bin ca s vicy . VB (2)- da theo din bin s vic la chn mt s chi tit, s vic tiu biu phc v minh ha kin.

2. Bi 2:(BTVN)

Hot ng 5(2 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : Yu cu hs:- Hc bi v hon thin cc bi tp cn li. - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi - Son bi: Phong cch ngn ng sinh hot (tip); Nhn (Nguyn Bnh Khim).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 40 Ting Vit Phong cch ngn ng sinh hot

Trang 197

Gio n Ng Vn 10 c bn

I. Mc tiu. 1. Kin thc: Gip hc sinh: Nm c cc c trng ca phong cch ngn ng sinh hot. - Thc hnh lm bi tp nhn din cc c trng . 2. K nng: - Rn luyn v nng cao nng lc GT trong SH hng ngy, nht l vic dng t, vic xng h, biu hin tnh cm, thi v ni chung l th hin VH GT trong i sng hin nay. 3. Tthi :- Hnh thnh HS c thi trn trng TV khi s dng ngn ng GT . II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Tm tt truyn An Dng Vng v M Chu-Trng Thy da theo nhn vt M Chu? * p n: * Tn HS tr li: 1 .....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 3 ....................................................Lp.................im................... 4 ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: Gii thiu bi mi: (1).
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Hot ng 2(15 pht) - Nu li khi nim v cc c trng ca phong cch ngn ng sinh hot?

HS c v tr li

Hs c sgk. - Tnh c th ca phong cch ngn ng sinh hot biu hin nhng kha cnh no?

L phong cch mang nhng du hiu c trng ca ngn ng dng trong giao tip sinh hot hng ngy. - Tnh c th. - Tnh cm xc. - Tnh c th. 1. Tnh c th: Ngn ng sinh hot c tnh HS c v tr li c th v: hon cnh, con ngNgn ng sinh hot c tnh c i, cch ni nng v t ng th v: hon cnh, con ngi, din t. cch ni nng v t ng din

I. II.Phong cch sinh hot:

ngn

ng

Trang 198

Gio n Ng Vn 10 c bn
t. HS c v tr li

Hs c sgk. - Tnh cm xc Ngn ng sinh hot c tnh cm ca ngn ng sinh xc, biu hin: hot biu hin - Mi ngi ni, mi li ni u ntn? biu th thi , tnh cm qua ging iu. - Nhng t ng c tnh khu ng v th hin cm xc r rt. - Nhng kiu cu giu sc thi cm xc (cu cm thn, cu cu khin), nhng li gi p, trch mng,... Hs c sgk. - Biu hin ca tnh c th trong HS c v tr li ngn ng sinh Ngn ng sinh hot c tnh c hot? th, bc l nhng c im ring ca tng ngi v: ging ni (cch pht m), cch dng t ng, cch la chn kiu cu, cch ni ring,... biu hin tui tc, gii tnh, a phng, ngh nghip, c tnh, trnh hc Hot ng 3(25 vn,... pht) Hs c on nht HS c v tr li k. - Tnh c th: - Nhng t ng, + Thi gian: m khuya. kiu cu, kiu + Khng gian: rng ni. din t no th + Nhn vt: ng Thy Trm t hin tnh c th, phn thn i thoi (thc tnh cm xc, tnh ra l c thoi ni tm). c th ca phong + Ni dung: t vn lng tm. cch ngn ng - Tnh cm xc: sinh hot? + Ging iu: thn mt, c cht nng nu. + T ng: giu cm xc, tnh cm, c sc thi vn chng. + Cu: s dng cu cm thn, cu nghi vn. - Tnh c th: Nt c th trong ngn ng ca nht k l ngn ng ca mt ngi giu cm xc, c i sng

2. Tnh cm xc: Ngn ng sinh hot c tnh cm xc, biu hin: thi , tnh cm qua ging iu. - Nhng t ng c tnh khu ng v th hin cm xc r rt. - Nhng kiu cu giu sc thi cm xc (cu cm thn, cu cu khin), nhng li gi p, trch mng,... 3. Tnh c th: Ngn ng bc l nhng c im ring ca tng ngi v: ging ni cch dng t ng, cch la chn kiu cu, cch ni ring,... biu hin tui tc, gii tnh, a phng, ngh nghip, c tnh, trnh hc vn,... III. Luyn tp: Bi 1: - Tnh c th: + Thi gian: m khuya. + Khng gian: rng ni. + Nhn vt: ng Thy Trm t phn thn i thoi (thc ra l c thoi ni tm). + Ni dung: t vn lng tm. - Tnh cm xc: + Ging iu: thn mt, c cht nng nu. + T ng: giu cm xc, tnh cm, c sc thi vn chng. + Cu: s dng cu cm thn, cu nghi vn. - Tnh c th: Nt c th trong ngn ng ca nht k l ngn ng ca mt ngi giu cm xc, c i

Trang 199

Gio n Ng Vn 10 c bn
ni tm phong ph, c trnh , vn sng, c trch nhim v nim tin vo cuc khng chin ca dn tc. Theo anh (ch), ghi nht k c li g cho s pht trin ngn ng ca mnh? HS c v tr li - Li ch ca vic ghi nht k cho vic pht trin ngn ng: + Rn kh nng din t bc l r cm xc, tnh cm, th hin c tnh. + Lm cho vn ngn ng thm phong ph hn. HS c v tr li sng ni tm phong ph, c trnh , vn sng, c trch nhim v nim tin vo cuc khng chin ca dn tc. - Li ch ca vic ghi nht k cho vic pht trin ngn ng: + Rn kh nng din t bc l r cm xc, tnh cm, th hin c tnh. + Lm cho vn ngn ng thm phong ph hn. Bi 2: Du hiu ca phong cch ngn ng sinh hot: - Cch xng h thn mt: mnh- ta, c- anh. - Cch dng ngn ng i thoi: chng, hi. - Cch dng t ng gin d: p t, trng c, li y, ... - Ging iu: tnh t.

- Ch ra du hiu ca phong cch ngn ng sinh hot biu hin trong nhng cu ca dao sau: Mnh v c nh ta chng/Ta v ta nh hm rng mnh ci; Hi c ym trng la xa/ Li y p t trng c anh...

Du hiu ca phong cch ngn ng sinh hot: - Cch xng h thn mt: mnhta, c- anh. - Cch dng ngn ng i thoi: chng, hi. - Cch dng t ng gin d: p t, trng c, li y, ... - Ging iu: tnh t. 3. Bi 3: on i thoi ca m Sn vi HS c v tr li dn lng m phng hnh Hs c yu cu on i thoi ca m Sn vi thc i thoi c h- p, c bi tp 3, tho dn lng m phng hnh thc lun phin lt li nhng c lun, tr li. i thoi c h- p, c lun sp xp theo kiu: phin lt li nhng c sp xp - Lit k tng tin: T trng... mc. theo kiu: - Lit k tng tin: T trng... - ip ng: Ai gi. - Lp m hnh cu trc c mc. php: nghn chim s, vn - ip ng: Ai gi. - Lp m hnh cu trc c php: chim ngi,.. nghn chim s, vn chim - C nhp iu. Th hin c trng ca ngi,.. ngn ng s thi. - C nhp iu. Th hin c trng ca ngn ng s thi. Hot ng 4(5 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Lp s v c trng ca PC NNSH

Trang 200

Gio n Ng Vn 10 c bn
. Tnh c th - C a im ( u ) v ti gian ( khi no ) xc nh. - C NVGT ( nhng ai ) X. - C vai GT ( ni vi ai ) GTX. - C M ( lm g ) GTX. - C cch din t ( thn mt, sung s,trang trng nghim tc) bng ngn ng X. Tnh cm xc - Thi , tnh cm ( tn trng coi thng; thn tnh lnh nht.). + Ging iu thn mt hay gay gt. + Ng iu bnh thng hay tht thng. + Cng , cao bnh thng hay qu mc. - Cch dng t ng: nm na, gin d, d hiu hay cu k, so rng. - Cch duy tr cuc thoi. + Dng cc cch gi, p, hi, trch mcquen thuc trong i sng hng ngy. Tnh c th - Mi NVGT khi ni u v tnh bc l kh y cc nt ring ( khng ai ging ai) nh sau: + Trnh hc vn. + Phong vn ha. + Gii tnh. + Tui tc. + Qu hng. + Hon cnh sng. + S thch. + Tnh cch. + Vn t ng. + Kh nng cng tc i thoi. + m sc, m iu.

- Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi mi:- Chun b bi ( T41 ).heo cu hi hng dn ca GV.

* Bi c:- Sa cha bi tr vo v bi tp.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 41 c vn c tiu thanh k ( c Tiu Thanh k - Nguyn Du) I.Mc tiu . 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Gip hc sinh nm kin thc v mt vn c cc nh th Vit Nam th k XVIII quan tm : S phn ca nhng ngi ph n ti sc. - Thy c Nguyn Du m rng ni dung ca ch ngha nhn bn trong vn hc trung i: quan tm n thn phn ca nhng ngi lm ra gi tr vn ho tinh

Trang 201

Gio n Ng Vn 10 c bn
thn cao p nhng b x hi i x bt cng, ti t, gin tip nn vn v s cn thit phi tn vinh, trn trng nhng ngi lm nn cc gi tr vn ho tinh thn. - Thy c thnh cng ngh thut ca bi th v thin nhin, kt cu. - Tch hp vi TK, Cung on ngn khc, CPN vi PC NNSH. 2. K nng - Rn k nng c - hiu mt bi th ch Hn. 3. Thi :- Gio dc cc em lng thng ngi, trn trng nhng con ngi ti nng. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1( 5ph) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: V p ca tm hn nh th Nguyn Tri c th hin ntn trong bi th Cnh ngy h? * p n: - l thi gian ri ri khi nh th v n. Nhng trong lng vn lun canh cnh Bi triu ng. - Tnh yu cuc sng, yu nhn dn lao ng th hin cch miu t cnh vt v cuc sng ca nh th. Ting Lao xao ca lng chi ha vi ting ve dng di lm ng thy vui vi cuc sng thanh bnh ca mun dn ni xm mc. ng m c c c chic n ca Vua Thun gy khc Nam phong ca ngi cnh dn giu, , khp bn phng tri dn giu nc mnh chnh l mc ch sut i ca anh hng Nguyn Tri. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ ....................................................Lp.................im................... 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1ph). Vit Truyn Kiu, Nguyn Du ni ln mi ng cm su xa vi nhng ngi ph n hng nhan a trun, ti hoa bc mnh. Ch ny cn tr i tr li trong th ch Hn ca ng. Mt trong nhng bi th ni ting l bi c tiu thanh k. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG * HS tr li: I.Tm hiu chung. Hot ng 2 (15 - c Tiu thanh 1. Tiu dn: ph) GV: Cho HS c k l mt trong - c Tiu thanh k l mt trong

Trang 202

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhng bi th phn tiu dn. ? Tiu Thanh l ai? ch Hn rt ni ting ca Nguyn Du. Nng Tiu Thanh: ( 1594 1612). nhng bi th ch Hn rt ni ting ca Nguyn Du. - Nng Tiu Thanh: ( 1594 1612). + L mt c gi TQ c ti v c sc, sng vo u thi Minh, am hiu nhiu nm ngh thut nh thi ca, m nhc. + Lm v l mt gia nh quyn qu. V c l ngi hay ghen, bt c sng ring mt mnh. au bun, c sinh bnh ri mt tui 18. + Ni nim ca c c gi vo trong th nhng phn ln b v c t. Ch cn mt s bi st li ( phn d ). GV: Tiu Thanh l ngi con gi ti sc. Nm 16 tui lm v l ca Phng Sinh. V c ghen bt ring trn mt ngn ni C Sn. Tiu Thanh bun kh lm nhiu th. Nng lm bnh v mt nm 18 tui. Tp th nng li b ngi v c t. Trc khi cht nng ly hai t giy gi my vt trang sc gi tng mt c gi. l bn tho th cn li ca nng. y l phn d. - ND ng cm vi nng TT v: + V xt thng cho nhng s phn bt hnh ca nhng ngi ph n ti sc. + V cuc i ca ND cng ba chm by ni, long ong nh TT. + V ngh khng bit c ai hiu, ng cm vi mnh nh s tht thu hiu ca mnh i vi nng TT. 2. Vn bn. a. Hon cnh sng tc. - Cha r tc gi sng tc bi th ny trong hon cnh no, ch bit sau khi c xong phn d tp th nng TT m vit ra. ( ND i s TQ, n Ty H, C Sn thm m TT hay VN). - Rt t tp Thanh hin thi tp. -> Tiu Thanh - Tm hn th gp Nguyn Du - tm hn th, c s cm thng ng iu tri m. b.c. - c din cm c phin m ch Hn, dch ngha v ba bn dch th vi ging bun thng, cm thng da dit.

- ND ng cm vi nng TT v: + V xt thng ? V sao ND li xt cho nhng s thng nng TT? phn bt hnh ca nhng ngi ph n ti sc.

Rt t tp Thanh hin thi tp. -> Tiu Thanh Tm hn th gp Nguyn Du tm hn th, c s cm thng ? Cn c vo vn ng iu tri bn th, em hy d m. on hon cnh sng tc ca bi

Trang 203

Gio n Ng Vn 10 c bn
th? - c din cm c phin m ch Hn, dch ngha v ba bn dch th. Hai cu cui c au n, lo u, thnh tht. c. B cc : C 2 cch chia: - C th chia lm 2 phn: 6/2. + 6 cu th u: Nguyn Du thng xt Tiu Thanh. + 2 cu cui : T Nh bn khon sau ny c ai thng khc mnh khng. - C th chia b cc bi th : - thc lun - kt.( 2/2/2/2). II. c hiu. 1. Hai cu . H Ty hoang - L mt cm nhn trc tip v cnh vt Ty H. - C s i lp gia qu kh v hin ti. + Qu kh : p, pht trin, ti tt.( hoa uyn) vn hoa. + Hin ti : Thnh g hoang, bI hoang, li tn, bun vng, th lng. -> Cu th nhi ln ni bun thng nhn tnh th thi; s bin i ca cnh vt trong dng chy thi gian. GV: Cu th nhum v trit l kinh lch kiu Trng Trnh. Th gian bit ci vng nn i Mn nht, chua cay, ln ngt bi. Hoc ca chnh ND tri nghim: Tri qua mt cuc b du, Nhng iu trong thy m au n lng. Ging nh cnh p Ty H, cuc i ca Tiu Thanh cng b hu hoi, ch cn mt vi bi th may mn st li. Nh th nui tic, xt xa cho cnh p ca Ty H nay thnh bi hoangnhng thc cht l s xt xa, tic nui cho Tiu Thanh- ngi con gi ti sc m bc mnh. - So snh: + Bn dch th nh mt hai t c iu phn phin m. + c iu : * M TT cng nm mt mnh ni g hoang.

GV: Cho HS c. - HS c vn bn - GV nhn xt v c li ? Bi th c th chia b cc ntn?

Hot ng 3 (30 ph) GV: Hng dn HS tm hiu theo 2/2/2/2 - HS c 2 cu u : c phin m, dch ngha, dch th. ? Cu th u cho ngi c bit iu g? ? Cnh vt c m t ntn gia xa v nay? ? ngha trit l su xa v tnh cm g h m y?

->Theo thi gian, cnh vt thay i theo hng ng bun.

- So snh: + Bn dch th nh mt hai t

Trang 204

Gio n Ng Vn 10 c bn
c iu * ND cung mt mnh c n c phn phin m. phn cn xt li v th ca nng TT ( Ving nng qua song tin ). -> T h thng ngn t ny m gia nh th v ngi khut xut hin s ng iu tri m. - Cu th th hin s xt thng ca Nguyn Du trc con ngi ti hoa m b vi dp ch cn li Mnh giy tn. - Cu th th GV: T s xt xa trc cnh i TT, ND hhin s xt thng ng suy tng ca mnh v s khI qut ca Nguyn Du ha s mnh ca ngi ti sc v gii trc con ngi ti vn chng. hoa m b vi dp ch cn li 2. Hai cu thc : Mnh giy tn. - Son phn l hnh nh n d trng trng cho sc p ph n - tc ch Tiu Thanh. - Thn l ni ti s linh thing phn - Son phn l linh hn ca ngi cht. hnh nh n d - Vn chng - ch ti nng ca Tiu trng trng cho Thanh, vn chng khng c s mnh, sc p ph n khng c ti tnh g m cng b t - tc ch Tiu d. Thanh. - XD theo th i. - Thn l ni ti + Son phn c thn >< VC khng s linh thing mnh. phn linh hn ca + Chn vn hn >< t cn vng. ngi cht. -> Son phn v vn chng. l quc -> Son phn v sc v thin ti, l hai v p ca con vn chng. l ngi. T Nguyn Du trch mc ngi quc sc v thin hnh h Tiu Thanh v ch ti, l hai v p phong kin khng bit trn trng ca con ngi. ngi c sc v c ti. -> Tiu Thanh l ngi con gi c s phn bt hnh. Nng c ti nng v nhan sc nhng khng c hng mt cuc sng hnh phc. Thm ch nhng g nng li cng b hu dit n cng. 3. Hai cu lun: - Ni hn kim Ni hn..khn hn c - Ni hn kim c + L ni hn t x- + L ni hn t xa n nay, mi hn a n nay ca ngi xa v ngi nay. + L hn v mt s v l, h ngi p, ngi ti hoa u khng gp may, b vi

? Cu th th 2 gi cho ta t th v xc cm g ca ND? ? So snh nguyn tc vi cc bn dch ngha, dch th thy c ci kh ca vic chuyn ngha. ? Cu th gi cho ta xc cm g ca Nguyn Du?

? Nhc n Son phn v Vn chng em lin tng n iu g?

? hai cu 3, 4 s dng ngh thut g XD ti nng v sc p ca nng TT?

Trang 205

Gio n Ng Vn 10 c bn
? T nhng phn tch c th nu trn ta thy Tiu Thanh hin ln trong th Nguyn Du th no? dp ti hoa bc mnh; Ti mnh tng . - Cu th c cu trc m, bao trm ln tt c nhng ai c u i v nhan sc, ti nng u ging nhau s kt thc ng bun, oan nghit. GV: T suy ngm v s phn nng Tiu Thanh tc gi m rng lin tng n s phn chung, ng xem l cu th ln cha c li p ->S b tc - T quy lut nghit ng ny, nh th ngh v ci n phong lu ca cuc i mnh v s ti hoa ngh s v s thng trm ca VC: + Ngh s c ti m khng c hng hnh phc sung sng. + VC trc tuyt th cha hn c ngi i ca ngi. -> V th, ngh s v VC siu vit th thng c c, t ngi thu hiu. GV: Cu th 6 xut hin ch th bi th: ta ( ng ) , con ngi ny cng mang ci n phong lu. Ta nh k cng hi cng thuyn vi k mc ni oan l v ht phong nh. Nguyn Du c s ng cm vi Tiu Thanh n mc tri m. S cm thng n mc nh th coi chuyn oan khut ca Tiu Thanh cng nh l chnh chuyn ca bn thn mnh. V l chuyn mnh trt sinh ra, trt mang ly nghip vo thn, trt c ti tnh, ti sc th nh phi chu tri t ganh ghen, lm cho khn kh. - Nh th ng cm su sc vi Tiu Thanh. Thi y cng chnh l cch nh th by t s chia s, cm thng v trn trng ca mnh i vi nhng ti t, nhng quc sc thin hng trong x hi. 4. Hai cu kt. - Ba trm nm l l tnh t khi Tiu Thanh cht n lc Nguyn Du bit v khc cho Tiu Thanh. -> l kht vng c lu danh hu th,

? Em hiu nh th no v ni hn kim c? Ni hn t xa n nay l ni hn g?

? Em c nhn xt g v cu trc cu?

? T quy lut nghit ng ny, nh th ngh g?

- T quy lut nghit ng ny, nh th ngh v ci n phong lu ca cuc i mnh v s ti hoa ngh s v s thng trm ca VC: + Ngh s c ti m khng c hng hnh phc sung sng. + VC trc tuyt th cha hn c ngi i ca ngi. -> V th, ngh s v VC siu vit th thng c c, t ngi thu hiu. - Nh th ng cm su sc vi Tiu Thanh.

- Ba trm nm l l tnh t khi Tiu Thanh cht n lc Nguyn Du bit v khc cho Tiu Thanh. - Khng bit ngi i sau c ai

Trang 206

Gio n Ng Vn 10 c bn
khc cho mnh khng. ? Qua ta thy - Khc y l c tnh cm v ng cm, chia thi g ca s, tri m Nguyn Du cng mong.. ND? c ngi i sau thu hiu. - Khng bit ngi i sau c ai khc cho mnh khng. - Khc y l ng cm, chia s, tri m Nguyn Du cng mong mun mnh c may mn nh Tiu Thanh, cng hn 300 nm sau c c ngi ng cm, bit n Nguyn Du v khc cho Nguyn Du.

? Con s 300 nm l y c ngha nh th no? ? Vy iu m nh th trn tr sau ba trm nm l l g? ? Cn phi hiu khc y nh th no? Nguyn vng ca Nguyn Du t hai dng th ny?

? Em c nhn xt g v con ngi c nhn ca nh th? ? Nu c tr li cu hi ca Nguyn Du, em s ni g vi Nguyn Du? GV: c cho HS nghe bi Knh gi c Nguyn Du ca T Hu. Hat ng 4 (3 ph) ? Nu nhng nt c sc v ni

- ND l ngi u tin trong VHT vit v con ngi c nhn, c bit l v thn phn ngi ngh s. -> Tm lng ca ND c tn cao hn khi ng vit v ni bt hnh ca mt n ngh s. GV: Cui bi th mi c ting khc ca Nguyn Du trong c mun mai sau ca nh th. Nhng chnh t ting khc ny ta c th nghe thy c bi th l ting khc ca Nguyn Du. Ting khc thng cho mt s phn oan nghit, mt ti nng b vi dp, ting on trch vi x hi lun k vi ti nng v sc p ca con ngi. Cu th th hin cm nhn ca nh th trc cuc i v cha tm thy ngi ng cm. Nguyn Du ch cn bit gi hy vng y vo hu th. - Khng ch n 300 nm sau m n nhng nm 60 ca th k XX c - HS c. nhng ting ni tri m vi Nguyn Du l T Hu v Ch Lan Vin. V i vi - y l mt trong chng ta trn trng tm lng ca nhng bi th Nguyn Du. Nguyn Du s sng mi hay bc nht ca trong lng ngi Vit ta. VHTVN. - BT nm trong III. Tng kt: mch cm hng 1. Gi tr ni dung: nhn o ca - y l mt trong nhng bi th hay ND : xt thng bc nht ca VHTVN. cho thn phn - BT nm trong mch cm hng nhn ngi ph n ti o ca ND : xt thng cho thn phn hoa, bc mnh v ngi ph n ti hoa, bc mnh v nhng quy phm nhng quy phm ca XHPK. - BT t vn su sc v mi quan ca XHPK.

Trang 207

Gio n Ng Vn 10 c bn
dung v ngh - Ngn ng c thut ca bi th? ng a ngha giu hnh nh c gi tr biu cm - Bi tp: Mch vn cao. ng ca t th trong bi th nh th no? h : ngh s, vn chng v cuc i. - L ting ni ng cm ca ND v cc mi hn kim c trong XHPK v trong c cuc sng nhn sinh. 2. Ngh thut. - Ngn ng c ng a ngha giu hnh nh c gi tr biu cm cao. - Kt cu bi th cht ch, th hin dng vn ng ni tm ca tc gi

3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Bi th khng ch l nim cm thng su sc ca tc gi i vi s phn nng Tiu Thanh ni ring v thn phn nhng con ngi ti sc m bt hnh ni chung m cn l tm s su kn ca bn thn Nguyn Du. - Nguyn Du l ngi ngh s c tri tim nhn o. Tm hn nh th c bit nhy cm vi cuc i, s phn oan nghit ca nhng ngi ti sc. - Nh th l ngi giu tnh cm yu thng trn trng ti nng , phm gi ca con ngi. - Thng ngi v thng mnh. Ta thy bn cnh mt Nguyn Du nhn i bao la, cn c mt Nguyn Du c n, nhiu tm s trc thi th. - Th vn Nguyn Du giu cht nhn vn. - Ngn ng c ng a ngha giu hnh nh c gi tr biu cm cao - Kt cu bi th cht ch - Nim cm thng xt thng vi con ngi ti nng trong x hi c b x hi vi dp - Gi tr nhn o ca tc phm * Luyn tp : - Hon thnh bi tp trong SGK/134. - Gi : + Trong tit thanh minh, ng trc nm m m Tin lnh lng hng khi, Thy kiu ngm ngi, bn khon: Rng: Hng nhan........bit sau th no?. + l ni nim chnh ca ND vi nng TT khi ng c tp truyn k vit v cuc i bt hnh ca nng, thm mt ln ct ln thnh bi th tht ngn bt c ng lut. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi thoe hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T42 ).heo cu hi hng dn ca GV.

Trang 208

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 42 c vn

Nhn

Nguyn Bnh Khim I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Cm nhn c v p cuc sng, nhn cch Nguyn Bnh Khim : l cuc sng m bc, nhn cch thanh cao, tr tu sng sut, uyn thm. T hiu ng quan nim sng Nhn ca ng. Hiu nhng cu th c cch ni n , cch ni ngc ngha thm trm, su sc, v p ngn ng TV : Mc mc, t nhin, v. 2. K nng: Rn k nng c - hiu th tr tnh - trit l tht ngn bt c ng lut ch Nm ca Nguyn Bnh Khim. 3. Thi : - Thm yu mn, knh trng Nguyn Bnh Khim. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: c thuc bi th c tiu Thanh k v cho bit ni dung ca bi th? * p n:- GV: Nhn xt cch c ca HS.
- Ni dung: + y l mt trong nhng bi th hay bc nht ca VHTVN.

+ BT nm trong mch cm hng nhn o ca ND : xt thng cho thn phn ngi ph n ti hoa, bc mnh v nhng quy phm ca XHPK. + BT t vn su sc v mi quan h : ngh s, vn chng v cuc i. + L ting ni ng cm ca ND v cc mi hn kim c trong XHPK v trong c cuc sng nhn sinh. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im...................

Trang 209

Gio n Ng Vn 10 c bn
4. ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Sng gn trn th k XVI (1491 - 1585), Nguyn Bnh Khim chng kin bit bao iu bt cng ngang tri, thi nt ca cc triu i phong kin Vit Nam L, Mc, Trnh. Xt xa hn ng thy s bng hoi ca o c con ngi. Khi lm quan ng vch ti bn gian thn, dng s xin vua chm mi tm tn lng thn. Vua khng nghe, ng co quan v sng ti qu nh vi trit l. Nhn mt ngy l tin mt ngy . hiu quan nim sng nhn ca Nguyn Bnh Khim nh th no, ta tm hiu bi th Nhn ca ng.

H ca GV Hot ng 2(15 ph) ? Da vo phn tiu dn tm tt nhng nt chnh v NBK? - V ngun gc ? - V qu trnh trng thnh ca Nguyn Bnh Khim? GV: Trong khi lm quan, ng dng s vch ti v xin chm u 18 lng thn. Vua khng nghe, ng bn co quan v qu lp qun Trung Tn, dng am Bch Vn, ly hiu l Bch Vn C s. ng dy hc, hc tr c nhiu ngi ni ting nn ng c i suy tn l Tuyt Giang Phu T ng thy sng Tuyt ). + NBK l mt nh th ln,l ngi c hc vn uyn thm v c ti on nh tng lai. GV: Mc d v n, nhng NBK vn tham vn cho vic triu chnh nh McTrnh, Nguyn. nn ng c phong tc

H ca HS * Hs tr li: - NBK (1491 - 1585 ) Qu trnh trng thnh : + Trng Nguyn nm 1535 lm quan di triu Mc. + Sng thng thn, cng trc. + NBK l mt nh th ln v l ngi c hc vn uyn thm.

Ni dung GHI BNG I. Tm hiu chung. 1. Tiu dn: - NBK (1491 - 1585 ), qu lng Trung An nay thuc x L Hc huyn Vnh Bo - Hi Phng. - Qu trnh trng thnh : + Trng Nguyn nm 1535 lm quan di triu Mc. + Sng thng thn, cng trc.

Trang 210

Gio n Ng Vn 10 c bn
Trnh Tuyn hu, Trnh Quc cng cn gi l Trng Trnh. GV: Nhng li khuyn thm thy vi h Trnh: cha th pht th n on; hoc khuyn h Nguyn: Honh Sn nht i vn i dung thn Mt di Honh Sn c th sng yn n lu di. - V s nghip vn chng? -Ni dung ca th NBK?

- Tc phm chnh: - c im: Mang m cht trit l gio hun, ngi ca ch ca k s, th thanh nhn, ph phn thi en bc trong x hi.. - YC: nhp 2 - 2 3; 3 3. c chm ri, ung dung, thanh thn, v hi lng.

GV : Hng dn c v gii ngha t kh theo ch thch ca sgk

- Theo th th tht ngn bt c ng lut ? BT ny c lm theo ch Nm. th th g? ? Em c X c b cc khng? V sao?

? BT mang ch g?

- Ngi ca ch Nhn trong cuc sng n dt ni rng ni khi chn cnh quan trng, triu nh Hot ng 3 (30 ph) ri ren. ? Em hiu v ch Nhn - Ch Nhn: + Bn cht ca ch ca NBK ntn? Nhn l sng thun theo t nhin, nhn i lp vi danh li th hin tm

- Tc phm chnh: + ng li 700 bi th ch Hn trong Bch Vn Am thi tp. + 170 bi ch Nm trong Bch Vn Quc ng thi. - c im: Mang m cht trit l gio hun, ngi ca ch ca k s, th thanh nhn, ph phn thi en bc trong x hi.. 2. Vn bn. a. c: - YC: nhp 2 - 2 3; 3 3. c chm ri, ung dung, thanh thn, v hi lng. - GV v HS c ni nhau vi ln v nhn xt cch c ca HS. b. Gii ngha t kh. - Theo 4 ch thch ( SGK/129). c. Th loi: - Theo th th tht ngn bt c ng lut ch Nm. d. B cc: - Thng thng BT lm theo th bt c c b cc l 2/2/2/2 hoc 4/4. - Nhng BT ny li c kt cu vng: + Bn cu: 1,2 v 5,6: V p cuc sng Bch Vn am ca NBK. + Bn cu: 3,4 v 7,8: V p nhn cch ca NBK. e. Ch : - Ngi ca ch Nhn trong cuc sng n dt ni rng ni khi chn cnh quan trng, triu nh ri ren. II- c Hiu. 1. V p cuc sng Bch Vn Am. - Ch Nhn: + Trong th NBK, nhng biu

Trang 211

Gio n Ng Vn 10 c bn
trng lo u thi th v ct cch thanh cao ca mt ngh s ln trc thi cuc ri ren ca N. Mt mai, mt cuc, mt cn cu.. - l cuc sng L nh mt lo nng tri in nng thn, mt ng tiu ni rng ni. hin ca ch Nhn xut hin nhiu v a dng: thn nhn, phn nhn, thanh nhn. + Bn cht ca ch Nhn l sng thun theo t nhin, nhn i lp vi danh li, - l cuc sng L nh mt lo nng tri in nng thn, mt ng tiu ni rng ni.

GV: Mt mai, mt cuc, mt cn cu. l nhng cng c L: o t, cuc, xi vn v cu c. GV: Cho HS c li cu 1,2 va 5, 6. ? Qua cu th ny, em bit g v cuc sng ca NBK sau khi co quan v n? ? cu th ny tc gi + S t mt c lp s dng bin php NT g? li ba ln. Tc dng? GV: Vn dng L sn sng v con ngi cng sn sng cuc sng L chn tay y. l du n ca s xa cch danh li ca nh th. Th thn du ai vui th no. - Cu th 2 khng nh thm cu 1: ? Cu th th hai khng D c cch vui th no nh ni dung g? cng mc, ti c thn ? Em hiu g v hai ch th vi cuc i, li Th thn? sng y. ? T ai y ngha l g?

- NT: + S t mt ( s t ) c lp li ba ln hm cha s gin d. -> Ch th tr tnh khng c ao c g nhiu hn mt. Bin php ny khc ha r mt tinh thn t ti, thanh thn v dung dung ca TG. - Cu th 2 khng nh thm cu 1: D c cch vui th no cng mc, ti c thn th vi cuc i, li sng y. + Hai ch Th thn l trng thi thnh thi, trong lng khng cn gn cht c mu, t dc ca con ngi. + Ch aihm ngha l ngi khc: TG i lp vi ngi khc:

? Em c nhn xt g v nhp th hai cu th u? GV: Nguyn Bnh Khim vn l mt quan ln triu Mc, c phong ti Trnh Quc Cng, vy m by gi

Ta thch L, thch Ngi khc th - Nhp th: cuc sng in danh li, th + Cu 1: 2/2/3. vin ni thn d. cuc sng + Cu 2: 4/3 chen ni chn ng thi cch ngt thnh. nhp ny cho thy s - Nhp th: khoan thai, t ti ca + Cu 1: 2/2/3. ch th tr tnh. + Cu 2: 4/3 ( ng vi nhp th ng ). -> l s sng to so vi th

Trang 212

Gio n Ng Vn 10 c bn
v ni ni rng, cy rung m n, o ging m ung, cu c nhm ru, dy hc lm vui. l cuc sng thun hu t cung t cp t thi ban s ng cha cn truyn li. l ci vui th t nhin, t trong lng, mc k ngi i. ? Em c suy ngh g v thi gian, sn vt, ngh thut v ng thi ca con ngi hai cu th ny? TD? ng.

- Cu 5,6: + Thi gian: b t bnh bn ma: Xun H Thu - ng nhm ch mt khong thi gian di. + Cc sn vt: mng trc, gi- nhng thc phm bng thc vt d tm trong thin nhin v i thng. + NT: Lp li hai ng t n, tm.

GV: i tng ca hai trng thi (n cI g v tm u? ) th lun sn c bn cnh, c th ly v thc hin bt c lc no m nh th mun. GV: Hai cu th nh v ln b t bnh bn ma: Xun H - Thu - ng vi cc cnh sinh hot ma no thc y, c mi v, c sc hng nh nhng, trong sng.

=> Phi c mt bn lnh ln lao, mt tnh yu thin su sc th nh th mi to c cho mnh s ung dung, gin d .

- Cu 5,6: + Thi gian: b t bnh bn ma: Xun H - Thu - ng nhm ch mt khong thi gian di. -> Th hin s ch ng ca con ngi trc thi gian v khng nh s thoi mi, d chu ca con ngi trong mi trng thin nhin. + Cc sn vt: mng trc, gi- nhng thc phm bng thc vt d tm trong thin nhin v i thng. + NT: Lp li hai ng t n, tm. -> Cuc sng ni thn d v th y , sung tc, khng cn phi nhc cng tm kim, tranh u. => Phi c mt bn lnh ln lao, mt tnh yu thin su sc th nh th mi to c cho mnh s ung dung, gin d .

- Cuc sng ny gi nh n ca Nguyn Tri Cn Sn: Bi Thut - Cuc sng ny gi nh n Hng. ca Nguyn Tri Cn Sn: Bi ? Cuc sng ny gi ta nh Mt mai, mt cuc th Thut Hng. nh qu, n cuc sng ca nh ng cc, lan chen vi th no? Em c th nu u, k dn chng CM? Khch n chim rng hoa xy rng Ch tin, nc ghn (gnh),

Trang 213

Gio n Ng Vn 10 c bn
nguyt eo v. B Di ngi rng (bo rng)thanh l th Nhan t ta xem ngt y l. Hai ting l hnh, tai qun dp Cu ai khen lin (ln) l (s) ai ch. - Hai nh nho nh th ln hai th k li c hon cnh mt qung i gn nhau v mt tm lng, mt l nhn sinh rt gn nhau. + l cuc sng m bc, thanh cao. m bc l nhng thc n qu ma, dn d nh mng trc, gi .

? Qua tm hiu, em hy rt ra tiu kt cho phn 1? ? So snh vi cuc sng Cn Sn ca NT ta thy c im g chung?

+ l cy nh l vn, l kt qu cng sc L gieo trng, chm bn ca bn thn mnh. + Sinh hot cng bnh thng, nh d nh mi ngi: tm ao, tm h.

GV : Cho HS c cu 3,4 v 7,8 : ? TG quan nim ntn v l sng v chon cuc sng ntn ?

GV: l l xut x, hnh tang ca nh nho tc thi, u thi mn th. ? hai cu 3 - 4 tc gi s dng ngh thut g? ngha ? GV: ng t nguyn lm ngi di, mc k nhng ai khn. NBK tng vit: Khn m him c l khn di Di vn hin lnh y di khn.

-> m bc m khng khc kh, m bc m thanh nh, thanh thn, thanh cao. chnh l cuc sng chan ha vi thin nhin vi t nhin. 2. V p nhn cch : - V ni ni rng qu hng l V ni ni rng qu h- v vi thin nhin, thun theo t ng l v vi thin nhin, nhin, thun theo t nhin thot ra ngoi vng ganh ua ca thi tc, khng b cun ht li ko ca tin, ti, chc tc, danh vng, a v tm hn c thanh thn. - Ngh thut i lp : + Ta - Ngi / Di - khn. -> Trnh Trnh va thng tu va tnh to. Khn, - Ngh thut i lp : + Ta - Ngi / Di - khn. Di ni ng u xut pht t tr tu, t trit l dn gian: hin gp lnh, c gp c.

+ Ni vng v ( ni tnh lng ca thin nhin trong sch v l ni thnh thi ngh ngi ca

Trang 214

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV: Trnh Trnh lun tnh to v thng tu th hin trong thi xut x, trong cch la chn cch sng, lun thc ch ng Bi ng cn l nh L hc ln, hiu su sc cc quy lut bin chuyn tun hon ca v tr: thnh suy; b thi; cng thng; ha phc tm hn )/ chn lao xao ( chn cng quyn, ni quan trng, ni hi.) -> i , i li, i thanh iu cng vi cch ngt nhp 2/5 din t s i lp nhn cch v danh li. -> C trng kt lun hin lnh l ci khn v ci lao xao y dnh cho ngi. Ru, n ci cy, ta s sng, Nhn xem ph qu ta chim bao. - Phong thi ca mt ng tin: ngi di ci cy ung ru mt mnh v nhn ph qu ta chim bao. -> Khng nh s t tin vo bn thn. Nim vui, nim HP khng ch to dng t thin nhin m cn t chnh bn thn mnh.

+ Ni vng v ( ni tnh lng ca thin nhin trong sch v l ni thnh thi ngh ngi ca tm hn )/ chn lao xao ( chn cng quyn, ni quan trng, ni hi.) -> i , i li, i thanh iu cng vi cch ngt nhp 2/5 din t s i lp nhn cch v danh li. -> C trng kt lun hin lnh l ci khn v ci lao xao y dnh cho ngi. -> Khng nh s t tin vo bn thn. Nim vui, nim HP khng ch to dng t thin nhin m cn t chnh bn thn mnh.

GV: Chn n o, sang trng, quyn th th nga xe tp np, k hu ngi h, vng bc nh nc,th on bon chen, lun lc, c mu, st pht, him c cht ngi, mt tnh ngi, tnh ngi.Ta tm ni vng v l ni t ngi, chng c ai cu cnh ta, ta cng chng cu cnh ai. ng thi cng l tm thy s th thi ca tm hn, nim vui ct thnh li, nh hin ln trong bc i ung dung, th thn, nh lng lng, thoi mi ca nh th. ? Quan nim v di v khn ca tc gi c quan h nh th no vi nhau? Th hin v p g ca tr tu?

=> Ci tn ti mi mi, ci vnh hng chnh l thin nhin v nhn cch con ngi. => Ci tn ti mi mi, ci vnh hng chnh l thin nhin v nhn GV: T tng ny ca NBK cch con ngi. chu nh hng su sc t tng Lo Trang cI v vi ca n. Mt khc, trong hon cnh lch s c th ca cuc i ng th

Trang 215

Gio n Ng Vn 10 c bn
? GVNV : Nh vy, thc cht c phi NBK di tht ? nhiu ngi i khn tht ? kin em th no ? ? Ni vng v l ni nh th no, chn lao xao l chn no? ? Em c nhn xt g v i v nhp th y? quan nim sng y cng l mt cch phn i li ch ng thi. GV: Hai cu th nh ct ln thnh ging ht, t tro, ca ngi, cao vt nh ting hc rng thng. Ci c ng c n hng, chia vui. Mt ba no , l cht li ri, c gi ngi nh tm li di gc a ngoi ng, b be ru trong tu ra, c cI chn ht mt em theo, rt thng nhng tay lim cn mn mi ngi mt chn v c cng nhp lun cng nhau hoan h. Ngi lm vui ma, c Trng vui i, vui tm hn: ng ng nhn tri thy m my trng ang t bng tan dn v bin mt. chng phI l cI ph qu m ngi i, nhng k khn tranh nhau....... ( L Tr Vin - n vi - HS t khi qut sau khi th hay) hc xong bi. III. Tng kt. - Ngh thut: gong th nh nhng, hm hnh. Cch ni n , ngha ngc, v p mc mc, t nhin m v ca ngn t. - Ni dung: th hin v p cuc sng, tm hn , ct cch trong sch ca bc nho s qua t thi ung dung, bnh thn vi li sng an bn lc o theo quan nim ca o nho. * Ghi nh ( SGK/130).

? Ci say v gic chim bao ca tc gi th hin ngha g? Quan nim g? ? Hnh nh v suy ngh ca thi nhn hin ln ntn? GV: a ra tiu kt? Hot ng 4 (2ph) ? Qua tm hiu bi, em hy rt ra gi tr ND v NT ca BT?

3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c gi tr ni dung v ngh thut ca BT. - Tham kho bi th ca NBK. Bi 29 Bi 38 Tc tha, rng mn Thc dy, tay cn sch cha bung Vic nh ph mc du con Khch no thm hi sj phao tung Bn c, cuc ru, vy hoa cc, Bp tr hm , xi mng trc, B ci, cn cu, trn nc non; Nng c, cy thi, vi ht mung.

Trang 216

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nhn c th vui hay nn n Ba chiu mui b cha ti ngon Chn mi th k xun mun, Xun y qua th xun khc cn. chung. Bi 48 Lm ngi chen chc, nhc ua hi, Chng khc nhn sinh gi chi. Thoi mt nguyt a thm thot, nh phn hoa kh lt phai. Hoa cng kheo n hoa nn ra, Nc cha cho y, nc t ri. Mi bit danh h l c s, Ai tng di c o i. Ca vng nga xe khng qut ru Cm no tm c, ko thm thung. Sn tng tru khch xui ngi by, S nguyt knh knh ging bi 60 Lm ngi hay mt, ha hay hai, Ch cy rng hn, ch cy ti. Trc tit cho bn bng st , i ng s lnh chn trng gai. Ming ngi ta mt, mi cng ngt Do thnh bng t, mi hy di. th c yu l ca kh, i co, ai d kim chi ai.

( Th Nm ng lut L Nhn Thn ). * Luyn tp : nh gi v th nhn. - Nhn y khng phi n thun do hon cnh ngu nhin em n. Vi Nguyn Bnh Khim ng ch ng chn li sng nhn. S ch ng y trong cuc i biu hin vic xin t quan khi dng s chm lng thn khng c kt qu. Du n ca s ch ng th hin vic dt khot chn cho mnh mt cch sng ring: Th thn.. vui th no. S la chn cng dt khot : ta di lao xao. Ch ng trong th Ru chim bao. -> Nhn khng ch l tm th sng, nim vui sng m cn l mt quan nim sng, mt trit l sng. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi thoe hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T43,44 ).heo cu hi hng dn ca GV.

Trang 217

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 43 Ting vit Luyn tp php tu t n d v hon d

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hc sinh cng c v nng cao kin thc v hai php tu t n d v hon d. - Tch hp vi vn sng, vn VC hc v vi cc bi lm vn t s c yu t miu t v biu cm.
2. K nng: - C k nng phn bit, phn tch, thm nh v s dng hai php tu t ni trn. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Hnh thnh HS c vn kin thc v n d v hon d trong hc tp v giao tip .

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Cho HS lm bi tp trong qu trnh luyn tp. * p n: * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 4. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). n d v hon d l hai php tu t kh quan trng m chng trnh trung hc c s cc em c hc. Tit hc hm nay v Thc hnh php tu t n d v hon d s gip cc em n tp, cng c, nng cao s hiu bit v hai php tu t n d v hon d. * Dy bi mi:

Trang 218

Gio n Ng Vn 10 c bn
H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG

Trang 219

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 2 (20ph) HS tr li: GV: Gi dn hc sinh ti hin kin thc hc lp 6 v tr li cc cu hi. - Khi nim: n d l gi tn s ? n d l g?. vt, hin tng ny bng tn s vt khc, hin tng khc c nt tng ng vi n nhm tng sc gi hnh, gi cm cho s din t. I. n d: 1. n tp v php tu t n d: - Khi nim:

- Phn loi n d: ? C my kiu n d? - Phn loi n d: + Nhn ho: VD: My i Cho v d? + Nhn ho: L n d ly t vng tri xanh bun rng ng ch hn tng, tnh cm ri. ca ngi ch hn tng, tnh cht ca vt. + Vt ho: + Vt ho: L ly t ng ch VD: S tt kn tay t h. vt (hin tng, c im B ti chn k vut nanh. hot ng) dng cho ngi. + n d chuyn i cm + n d chuyn i cm gic: L ly t ng ch cm gic: VD: Ting ri rt mng gic thuc gic quan ny nh l ri nghing. gi tn cm gic ca gic quan khc hoc cc cm gic ni + Phn bit: ? Phn bit n d tm. ngn ng v n d ngh thut?. -> GV tng hp bng n d ngn n d ngh thut bng ph. ng - L hnh - L php tu t ng thc chuyn ngha nhm xy dng i tn gi hnh tng thm m cho s vt, (khng ch gi tn li hin tng trn m quan trng hn, gi c s so ra nhng hin t snh ngm: lin quan ch yu n trong c i sng tnh cm ca cc s vt, con ngi). hin tng VD: ging nhau Con c n bi rau rm v v tr, ng cay chu vy, i hnh thc, ng cng ai (Ca Dao ). 2. Thc chc nng, + Con c: AD ch nnghnh v n d: 1. Bi tp 1: cm gic. dn, ch s phn ca GV: Hng dn HS thc VD: a). Thuyn i... i Chn ngi DN.

Trang 220

Gio n Ng Vn 10 c bn
hnh theo nhm. thuyn. ngi (ni + Bi rau rm: ch hon tip xc vi cnh sng khc nghit t) thnh ca ngi ND. chn ni, chn my, chn bn, => Thuyn l n d ch ngchn king, i con trai trong x hi c c chn tri.. quyn ly nm th by thip, cng nh chic thuyn i ht HS tr li: + Phn bit: - Thuyn: c bn ny n bn khc.Bn im lun c ng, ngc xui l n d. Bn nc c nh -> so snh ngm vi ngi con ch tm lng chung thu son st ca ngi con gi. trai. - Bn: c im c nh, b). Trm nm... khc xa th ng, ch i-> so snh + Cy a bn c: ni hai ngi gp nhau th tht, ngm vi ngi con gi. hn h. n d cho mt k nim p. + Con khc a: n d v vic c gi ly ngi con HS tr li: - Cy a bn c trai khc lm chng. ch nhng ngi c quan h => Thuyn v bn cu (a) ch hai i tng: chng gn b nhng phi xa nhau. Thuyn v v bn cht trai v c gi. Cn bn v u l dng c chuyn cu (b) li l con ngi c quan h gn b nhng v ch trn sng. - Bn l bn c u l a iu kin no m phi xa nhau. im c nh. Bi tp 2: a). Di.... m bng. - La lu lp lo: n d ch ma h. b). Th vn ngh ngt ngt; tnh cnh gy g l - Nhm 1 t 2. n d chuyn i cm gic a). Di.... m bng. - La lu lp lo: n d ch ch th vt cht thot li i sng v b v th tnh cm ma h. b). Th vn ngh ngt ngt; c nhn nh b, ch k. tnh cnh gy g l n d c). i... hng. chuyn i cm gic ch th vt cht thot li i sng v b v th tnh cm c nhn nh b, ch k. c). i... hng.

Trang 221

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Bi tp 1: Nhng t Thuyn; Bn khng ch l thuyn bn m cn mang ni dung, ngha khc. Ni dung, ngha khc l g? - Con chim chin chin: L n d cho cuc sng mi. - Ht: n d cho ting reo vui ca con ngi. - Git: L n d cho nhng thnh qu cch mng v cng cuc xy dng t nc. - Hng: L n d cho s tha hng mt cch trn trng nhng thnh qu cch mng. d). Thc.... trn i. - Thc: l n d ch nhng kh khn ca nhn dn ta trong s nghip chng M cu nc. - Thuyn: L n d ch s nghip cch mng chnh ngha ca nhn dn ta. e). Xa... tri mt. - Ph du: n d ch kip sng nh b, quanh qun. - Ph sa: L n d ch cuc sng mi mu m, ti p.

? Nhng t cy a, bn c, con khng ch l cy a, bn c, con m cn mang ni dung ngha khc. Ni dung ngha y l g?

II. Hon d: 1. n tp v php tu t hon d: - Khi nim: - C 4 kiu hon d: + Ly mt b phn gi ton th. + Ly vt cha ng gi vt b cha ng. + Ly du hiu ca s vt gi s vt. + Ly ci c th gi ci tru tng. - Phn bit:

? Thuyn v bn cu (a) vi cy a, bn c, con cu (b) c HS tr li: Hon d l gi tn g khc nhau? s vt, hin tng, khi nim bng tn ca s vt, hin tng, khi nim khc c quan h ? Tm v phn tch gn gi vi n nhm tng sc php n d ( gi hnh, gi cm cho s din 1,2,3,4,5)? t. ? Tm v phn tch php n d?. ? Tm v phn tch php n d?

? Tm v phn tch php n d? - Nhm 1 t 1.

Trang 222

Gio n Ng Vn 10 c bn

? Tm v phn tch php n d?

Hot ng (20ph). GV: Hng dn HS n tp v php tu t hon d. ? Hon d l g?

? C my kiu hon d?

Hon d ngn ng L phng thc chuyn i tn gi trn c s ca mi quan h i i gia b phn v ton th, gia vt cha ng v vt b cha ng, gia du hiu ca s vt vi s vt, gia ci c th vi ci tru trng. VD: C thnh ph xung ng.

? Phn bit hon d ngn ng v hon d ngh thut?

Hon d ngh thut L phng thc chuyn i theo quan h lin tng i i gia b phn vi ton th, gia vt cha ng vi vt b cha ng, gia du hiu ca s vt vi s vt, gia ci c th vi ci tru tng. ng thi vi vic xy dng hnh tng thm m v i tng c nhn thc. VD: V hon d ngh thut o nu lin vi o xanh Nng thn cng vi th thnh ng ln ->Cc hon d trn xy dng nn hnh tng v tnh on kt v sc mnh ca nhn dn.

II. Thc hnh Bi tp 1:

Bi tp 2:

Trang 223

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Nhm 2 t 1. a). u xanh... cha thi -> Mi quan h i i. + u xanh: Tui tr + M hng: Ngi con gi tr p. (Ly tn ca i tng ny gi mt i tng khc da vo s tip cn). Thn oi... giu khng thn (15) no + Thn oi, Thn ng l ch hai ngi trong cuc tnh (hon d) Cau thn oi) v tru khng thn no. Li l n d trong cch ni lp lng ca tnh yu la i: Em nh ai.

GV hng dn HS thc hnh v php tu t hon d. - Bi tp 1: Cm t u xanh; m hng ni dung m ch ai?

- Bi tp 2: Cu th ny c c n d v hon d. Anh (ch) hy phn bit hai php tu t ? 3. Cng c, luyn tp 1. Bi c: - Xem li l thuyt. - V nh lm bi tp s 3 trang 137.

Trang 224

Gio n Ng Vn 10 c bn
- So snh n d v hon d. 4: Hng dn hc bi v chun b bi mi: . Bi mi:- Gi sau tr bi s 3.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 44 c vn VN NC ( Php Thun). Co BNH BO MI NGI (Mn Gic Thin S). hng TR V (Nguyn Trung Ngn). I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - T c- hiu ba bi th trn theo cc cu hi trong sgk. 2. K nng: - Rn k nng c- hiu th ng lut. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng tnh yu qu hng t nc, trn trng, tin yu cuc sng v tinh thn lc quan. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: (5 pht) * Cu hi: c thuc bi th c Tiu Thanh k ca Nguyn Du?Nu s vn ng ca mch cm xc trong bi th? ng gp mi ca ng cho tro lu nhn o ch ngha ca giai on vn hc t th k XVIII- na u th k XIX? * p n: * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 4. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG I. Quc t (Vn nc): Hot ng 2(15 ') HS tr li: 1. Vi nt v tc gi v Hs c tiu dn. - Thin s Php Thun (915- tc phm: - Nu nhng thng tin 990) l ngi uyn bc, c ti Sgk.

Trang 225

Gio n Ng Vn 10 c bn
quan trng v tc gi v vn chng. tc phm? - Tng l c vn quan trng di thi Tin L, c vua L i Hnh knh trng v tin dng, phong lm php s. - Tc phm ca ng ch cn li bi th ny- l li p ca Hs c bi th. ng khi vua hi v vn nc. Gv nhn xt, hng dn ging c: chm ri, r HS tr li: rng. - cu th u tc gi Cu 1: so snh vn nc nh dy - Hnh nh so snh: Vn nc- dy my leo qun my leo qun qut nhm qut. din t iu g? Hnh nh dy my leo qun qut: S bn cht, vng bn. S phc tp, nhiu mi quan h rng buc m vn nc ph thuc. t cu th vo hon cnh t nc ta by gi: cuc sng thi bnh thnh tr ang m ra, tuy cn c nhiu phc tp nhng s vn ng tt yu ca vn nc l ang th i ln sau chin thng qun Tng nm 981. S di lu, pht trin thnh vng ca dt nc. Nh vy, hnh nh so snh - Cu th th 2 cho thy cho thy s vng bn, di cuc sng no m ra lu, pht trin thnh vng ca cho dn tc ta khi y? vn nc. Cm nhn ca em v * Cu 2: tm trng ca tc gi n - K nguyn mi ca t nc: sau cu th? cuc sng thi bnh, thnh tr ang m ra. - Tm trng ca tc gi: phi phi nim vui, t ho, lc quan, tin tng vo vn mnh ca t nc. - Hon cnh ca t nc c ni n hai cu u?

2. Hng dn tm hiu bi th: a. Hai cu u: * Cu 1: - T: phc, vn may; ngi (vua, hong ). - Quc t: vn may, thi c thun li ca t nc. - Hnh nh so snh: Vn nc- dy my leo qun qut. Hnh nh dy my leo qun qut: S bn cht, vng bn.

S di lu, pht trin thnh vng ca dt nc. Nh vy, hnh nh so snh cho thy s vng bn, di lu, pht trin thnh vng ca vn nc. * Cu 2: - K nguyn mi ca t nc: - Tm trng ca tc gi: Hon cnh ca t nc c ni n hai cu u: cuc sng thi bnh thnh tr m ra, t nc ang th vng bn, pht trin thnh vng, di lu.

Trang 226

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Em hiu ntn v hai ch v vi? b. Hai cu sau: - V vi: ko lm g (ngha en) - Trong bi th, v vi l cch sng dung ha c ba tn gio: + o gio: + Nho gio: + Pht gio:

Hai cu sau: + o gio: v vi l thi sng thun theo t nhin, ko lm iu tri t nhin. + Nho gio: v vi l ngi lnh o (vua) dng o c tt p ca bn thn cm ha dn, khin cho dn tin phc s khin x hi t t c - Tc gi khuyn vua - trng thi tr bnh, vua ko ng li tr nc ntn? phi lm g hn. + Pht gio: c thuyt v vi php l cch sng t bi bc i lm cho chng sinh c yn vui, xa b mi kh nn cho h. - in cc: cung in- ni - Hai cu cui phn nh v lm vic ca vua cha truyn thng tt p g hnh nh hon d ch vua ca dn tc VN? cha.

- in cc:

ng li tr nc: thun theo t nhin, dng phng sch c tr gio ha dn, t nc s c thi bnh, thnh tr, ko cn nn ao binh. - Truyn thng tt p ca dn tc: nhn i, yu chung ho bnh. Tiu kt: Tiu kt: - T nim tin tng, lc quan vo vn mnh vng bn, thnh vng, pht trin di lu ca t nc, tc gi khuyn Hs c tiu dn.(14') nh nh vua ng li tr nc - Nu vi nt v tc gi thun theo t nhin, dng phMn Gic Thin S? ng sch c tr gio ha dn, gi vng nn thi bnh cho t nc. - Em hiu g v th k? - Bi th cn cho thy thc trch nhim, nim lc quan tin tng vo tng lai t nc ca II. Co tt th chng (C tc gi, kht vng v truyn bnh bo mi ngi) thng yu ha bnh ca ngi 1. Vi nt v tc gi v Hs c bi th. th k: Vit Nam. - Hai cu th u ni a. Tc gi: ln quy lut no ca t nhin? (Quy lut vn HS tr li: .

Trang 227

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng, bin i? Quy - Mn Gic Thin S tn l L Trlut tun hon? Quy lut ng (1052-1096). sinh trng?) - c triu nh trng dng. Th k: L nhng bi th - Nu o cu 2 ln trc c dng truyn b gio l th th c g khc? Pht php, rt hm sc, uyn thm. b. Th k:

- Hnh nh mi u bc tng trng cho iu g? - Hai cp cu 1-2 v 3-4 c quan h vi nhau ntn?

- Cu 3-4 nu ln quy lut g? - Tm trng ca tc gi qua hai cu 3-4?

2. Hng dn tm hiu bi th: a. Bn cu u: * Hai cu u: Xun qua- trm hoa HS tr li: rng. Hai cu u: Xun ti - trm hoa ti. Quy lut vn ng, bin Quy lut vn ng, bin i. i. Quy lut sinh trng. Quy lut sinh trng. Quy lut tun hon: s vn Quy lut tun hon: ng, bin i, sinh trng ca t nhin l vng trn tun - Nu o trt t cu 2 ln hon. trc cu 1 th ch ni c - Nu o trt t cu 2 ln tr- s vn ng ca mt ma c cu 1( xun ti xun xun, ... qua, hoa ti hoa rng) th ch ni c s vn ng ca mt ma xun, mt kip hoa trong mt vng sinh trnghu dit ca s vt. ng thi - Cch ni: xun qua ci nhn ca tc gi s ng xun ti, hoa rng hoa tli s tn a bi quan. i gi ma xun sau tip - Cch ni: gi ma xun sau ni ma xun trc, ci tip ni ma xun trc, kip nhn lc quan. sau ni tip kip trc, gi c vng bnh xe lun hi. N cho thy tc gi nhn s vt theo * Cu 3- 4: quy lut sinh trng, pht trin, - Hnh nh mi u bc hng ti s sng ci nhn lc hnh nh tng trng cho quan. tui gi. - Mi quan h i lp: Cu 1-2 Cu 3-4 HS tr li: Hoa rng- hoa ti - Mi quan h i lp: Vic i mi- tui gi n Cu 1-2 Cu 3- Thin nhin tun hon 4 i ngi hu hn. - Quy lut bin i ca di ngi:

- Hai cu th cui c - Quy lut bin i ca di

Trang 228

Gio n Ng Vn 10 c bn
phi l th t thin nhin ko? Cu th u khng nh Xun qua, trm hoa rng vy m hai cu cui li ni xun tn vn n cnh hoa mai. Nh th c mu thun ko? V sao? Cm nhn ca em v hnh tng cnh mai trong cu th cui? ngi: sinh- lo- bnh- t hu hn, ngn ngi. - Tm trng ca tc gi: + Nui tic, xt xa nhng ko bi quan, ym th v n ko bt ngun t ci nhn h v vi cuc i con ngi nh quan nim ca nh Pht m bt ngun t thc cao v s hin hu, s tn ti c thc ca i ngi, thc cao v ngha, gi tr s sng ngi. + n sau li th l s trn tr v ngha s sng ca mt con ngi nhp th ch ko phi ca mt thin s xut th ngm nhc nh con ngi v ngha s sng, thi sng tch cc. - Tm trng ca tc gi: + Nui tic, xt xa

Hs c phn tiu dn. (10') - Nu vi nt v tc gi Nguyn Trung Ngn?

- Tm nhng hnh nh c nhc n trong hai cu th u? Ni nh qu hng y c g c sc? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: Lin h vi ca dao v tnh yu qu hng t nc: Anh i anh nh qu nh...,...

+ s trn tr v ngha s sng ca mt con ngi nhp th ngm nhc nh con ngi v ngha s sng, thi sng tch cc. b. Hai cu cui: - Ko phi l t cnh thin nhin m mang ngha biu tng nn n ko mu thun vi cu u. - Hnh nh mt cnh maihnh nh biu tng: Hai cu cui: V p thanh cao, tinh khit - Hnh nh mt cnh mai- Nim tin vo s sng bt hnh nh biu tng: dit V p thanh cao, tinh khit vt ln hon cnh khc nghit v vt ln trn s phm tc. Nim tin vo s sng bt dit ca thin nhin v con ngi, lng lc quan, yu i, kin Tiu kt: nh trc nhng bin i ca thi gian, cuc i. Tiu kt: Bi th th hin nhng chim nghim su sc v quy lut vn ng ca t nhin v i ngi. Tuy nui tic, xt xa trc s hu hn ca i ngi bn cnh vng trn tun hon bt dit III. Quy hng (Hng tr ca t nhin nhng tc gi vn v): bc l nim tin tng vo s 1. Vi nt v tc gi: sng bt dit ca t nhin v con ngi, nhc nh con ngi v ngha s sng, thi - Tc phm cn li: Gii Hin thi tp.

Trang 229

Gio n Ng Vn 10 c bn
sng tch cc. HS tr li: - Nguyn Trung Ngn (12891370), t l bang Trc, hiu l Gii Hin. - Hong gip nm 16 tui, lm quan n chc thng th, i s nm 1314-1315. - Tc phm cn li: Gii Hin thi tp. Hai cu u: - Hnh nh: - Cch bc l tm trng, tnh cm ca tc gi hai cu cui c gkhc vi hai cu u? l tnh cm g? Nhng l nhng hnh nh hin hu trong tm tr ca bc quan cao chc trng, mt s thn trn t Giang Nam phn hoa hi. 2. Hng dn tm hiu bi th: a. Hai cu u: - Hnh nh: du, tm, hng la, cua ng bo dn d, bnh d, quen thuc. - Hai cu th ng nh thun gi t nhng s vt gn vi cuc sng bnh d ca qu hng.

Ni nh qu hng rt c th, da dit, chn thnh. S gn b mu tht vi cuc sng bnh d, dn d ni qu nh, tnh yu qu hng tha thit ca tc gi.

- S dng nhng hnh nh th trn, tc gi cn bc l quan nim thm m: ci i thng, bnh d cng l i tng thm m gp phn khng nh xu hng bnh d, ph v tnh quy phm, tnh trang nh ca VHT. Hai cu cui: - Bc l trc tip tm trng, tnh cm. - Kiu cu khng nh: Du... chng bng... - Bin php ngh thut i

gp phn khng nh xu hng bnh d, ph v tnh quy phm, tnh trang nh ca VHT. b. Hai cu cui: -

Nim t ho dn tc, lng yu nc su sc ca tc gi. Tiu kt: T ni nh qu hng n nim t ho dn tc, tc gi bc l su

Trang 230

Gio n Ng Vn 10 c bn
sc tnh yu qu hng lp: ngho vn tt Nim t ho dn tc, lng t nc. yu nc su sc ca tc gi. Tiu kt: T ni nh qu hng n nim t ho dn tc, tc gi bc l su sc tnh yu qu hng t nc. 3. Cng c, dn d:(1') - Yu cu hs:- Hc thuc ba bi th trn. 4: Hng dn hc bi v chun b bi mi: - Son bi: Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng (L Bch).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 45 c vn hong hc lu tng mnh ho nhin chi qung lng (Ti lu Hong Hc tin Mnh Ho Nhin i Qung Lng) L Bch. I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Hiu c tnh cm chn thnh ca L Bch vi bn, nhn thc c tnh bn l tnh cm ng trn trng. - Nm c c im phong cch th tuyt c ca L Bch: ngn ng gin d, hnh nh ti sng, gi cm, bay bng lng mn.

Trang 231

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. K nng: - Rn k nng c- hiu th t tuyt ng lut.
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Hnh thnh HS c vn kin thc vn hc trung quc c bit l th vn L Bch.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: (5') * Cu hi: c thuc 3 bi th c thm? Nu ni dung chnh ca mi bi th? * p n: * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 4. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). H ca GV Hot ng 2( 5') Hs c tiu dn. - Nu nhng nt ng ch v con ngi v s nghip th ca ca L Bch? H ca HS HS tr li: - L Bch (701- 762). - L con ngi thng minh, ti hoa, phng tng, ko chu g mnh theo khun php. - Bi kch cuc i ca tc gi: mong cng thnh th thn thoi nhng cng cha thnh th thn thoi. - c mnh danh l tin th do tnh cch khong t, bay bng, lng mn v hay vit v ci tin. HS tr li: - Hin cn trn 1000 bi th. - Ni dung: phong ph, vi cc ch chnh: + c m vn ti l tng cao c. + Kht vng gii phng c nhn. Ni dung GHI BNG I. Tm hiu chung: 1. Vi nt v tc gi L Bch: a. Con ngi: - L Bch (701- 762). - L con ngi thng minh, ti hoa, - Bi kch cuc i ca tc gi: - c mnh danh l tin th

b. S nghip: - Hin cn trn 1000 bi th. - Ni dung: phong ph, vi cc ch chnh: - Ngh thut:

Trang 232

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Bt bnh trc hin thc tm thng. + Th hin tnh cm phong ph, mnh lit. - Ngh thut: + Phong cch th phng tng, - Bi th ny c sng bay bng m t nhin, tinh tc trong hon cnh no? t, gin d. - Mnh Ho Nhin l ngi + Kt hp gia ci cao c v 2. Bi th: ntn? ci p. - Hon cnh sng tc: Khi L Bch tin Mnh Ho HS tr li: Nhin i Qung Lng. - Mnh Ho Nhin (689-740): + L ngi mu cu cng danh ko c toi nguyn nn quay v vui th chn Hot ng 3( 30') non nc. Hs c bi th. + ng thuc phi th in Gv nhn xt, hng dn vin sn thu, c phong ging c: chm ri, cch th vi nhiu im bun, bng khung. ging L Bch. + L bn tri m ca L - So snh phn nguyn Bch. tc vi dch th qua cc II. c- hiu vn bn: t: c nhn, yn hoa. HS tr li: 1. c. - c hai cu u, em - So snh nguyn tc- dch 2. Tm hiu vn bn: nhn thy thi gian, ni th: a. Hai cu u: tin, ni n ca Mnh + C nhn: bn tri m, tri k, - So snh nguyn tc- dch Ho Nhin ntn? ngi bn gn b thn th: thit; t bn chung chung, cha dch ht ngha. + Yn hoa: hoa khi; ni phn hoa hi. Bn dch lm mt ngha th hai. - Khng gian a tin: - Khng gian a tin: + Ni i: pha ty lu + Ni i: pha ty lu Hong Hong Hc. Hc. Pha ty:- l ni c ci Pha ty:- Theo quan nim Pht, ci tin- ni thot tc. ca ngi phng ng l ni c ci Pht, ci tin- ni thot - L ni dnh tc. ring cho nhng n s tu - L ni c vng t hnh- ni n cha nhng hoang s, b him, vi nhiu tm hn thanh cao, trong ni cao, xa ch dnh ring cho sch. nhng n s tu hnh- ni n

Trang 233

Gio n Ng Vn 10 c bn
cha nhng tm hn thanh cao, trong sch. Lu Hong Hc: di ch thn tin, thng cnh thuc huyn V Xng- H Bc (Trung Quc), tng truyn l ni Ph Vn Vi tu luyn thnh tin ri ci hc vng bay i. + Ni n: Dng Chu- ni phn hoa hi cuc i trn tc. Khng gian chia li: + Rng ln (lu Hong Hcsng Trng Giang- Dng Chu). + L mt khung cnh p, y lng mn: t mt di ch thn tin, mt chic cnh bum r sng, lt trn nhng ln hoa khi ma xun. + Gi nhiu suy ngh su kn: tc gi tin bn t mt di ch thn tin, t hng ty phiu diu, thot tc n mt ni phn hoa hi ca cuc i trn tc hng ng Tm s n kn thng trc ca tc gi: khao kht c nhp th, gip i nhng ng vn a sng t do, phng khong, ko chu qu gi trc cng cng quyn nn thc t phi nm chu ko t chua cay. - Thi gian a tin: thng bama hoa khi cui ma xun. Hai cu u nu ln: + Bi cnh chia li. + Phn no tnh cm qu mn bn trong lng ngi li. + Gi gm tm s su kn ca tc gi vi cuc i v con ng cng danh. Lu Hong Hc:

+ Ni n: Dng Chuni phn hoa hi cuc i trn tc. Khng gian chia li: + Rng ln . + L mt khung cnh p, y lng mn: + Gi nhiu suy ngh su kn:

- hai cu u, tc gi c n thun ch tng thut s vic, miu t bi cnh chia li ko? V sao?

- So snh nguyn tc v dch th cu 3? Trong phn nguyn tc, hnh nh c phm v bch ko tn c quan h vi nhau ntn? ngha ca mi quan h ?

- Thi gian a tin: thng ba- ma hoa khi cui ma xun. Hai cu u nu ln: + Bi cnh chia li. + Phn no tnh cm qu mn bn trong lng ngi li. + Gi gm tm s su kn ca tc gi vi cuc i v con ng cng danh. 2. Hai cu sau: * Cu 3: - So snh nguyn tc v dch th: + C phm (nguyn tc): cnh bum l loi, c n. + Bng bum (dch th)

Trang 234

Gio n Ng Vn 10 c bn
HS tr li: lm mt sc thi ca cnh Cu 3: bum. - So snh nguyn tc v dch + Bch ko tn: mu xanh th: bic bao la rn ngp. - Sng Trng Giang l Bn dch th lm mt huyt mch giao thng sc mu ca ko gian chnh ca min Nam chia li. Trung Quc, hn c nhiu thuyn b xui ngc. Nhng trong con mt Bn dch th lm mt sc thi nhn, gia ko gian mu ca ko gian chia li. bao la xanh thm y ch + Cu th dch nu nn s duy nht hnh nh c chuyn dch hon tt: phm ca c nhn v Bng bum khut bu ko. Gi c s dch chuyn s dch chuyn ca n l + Nguyn tc: Bng cnh chm chm, xa m dn, c ngha. iu cho bum l loi xa dn, mt ht ht tm mt ca cnh thy tnh cm ca tc vo khong ko xanh bic. bum. gi vi bn ntn? Gi c s dch chuyn - Hnh nh i lp: chm chm, xa m dn, ht C phm tm mt ca cnh bum. bch ko tn - Hnh nh i lp: nh b, c n mnh mng, rn ngp. T m sc thi c - Ko gian c gi ra cu n, b nh ca con cui ntn? T m sc thi c n, thuyn. - N thng gi cho chng b nh ca con thuyn. Bt php t cnh ng ta cm gic g? Bt php t cnh ng tnh s c n, nh b tnh s c n, nh b ca ca con ngi trc thin nhin - N cho thy tm trng con ngi trc thin nhin bao la. bao la. g ca tc gi? - S dch chuyn chm chm, - S dch chuyn chm xa dn, m dn ri mt ht chm, xa dn, m dn ri vo khong ko xanh bic ca mt ht vo khong ko cnh bum xanh bic ca cnh bum ci nhn di theo au ci nhn di theo au u tnh cm chn thnh, u tnh cm chn tha thit ca tc gi i vi thnh, tha thit ca tc gi bn. i vi bn. * Cu 4: Hot ng 4( 3') HS tr li: - Hnh nh dng Trng - Hnh nh dng Trng Giang Giang chy vo ci tri: GV gi hs c ghi nh: Sgk. - Nhn xt khi qut v chy vo ci tri: L hnh nh tng tng ni dung v ngh thut L hnh nh tng tng phi phi phm, bay bng, lng phm, bay bng, lng mn. ca bi th? mn. Gi ko gian v tr rng ln, Gi ko gian v tr rng k v em n cm gic ln, k v em n

Trang 235

Gio n Ng Vn 10 c bn
chong ngp, con ngi cng thm nh b, c n. Trc mt nh th, dng Trng Giang nh cao dn ln, ha nhp vo vi tri xanh. nh mt nh th nh bt lc trc ko gian v tn che khut ngi bn tri m... - Tm trng ca tc gi: ni c n cng thm vi vi, ni nh cng thm thm thm. HS tr li: - Cnh chia li- bc tranh thin nhin thm m tm trng c n, mong nh ca con ngi. - Tnh bn chn thnh, su sc ca tc gi. - Tm s su kn, kht khao, hoi vng v cuc i mang tnh bi kch ca tc gi. HS tr li: Hot ng 5( 2') 3. Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th, xem li kin thc bi hc. 4. Hng dn hc bi v chun b bi mi: - c trc bi: cm gic chong ngp, con ngi cng thm nh b, c n.

- Tm trng ca tc gi: ni c n cng thm vi vi, ni nh cng thm thm thm. *. ghi nh: Sgk. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: 2. Ngh thut: - T cnh ng tnh. - Ngn ng hm sc, ti ngn ngoi. - Hnh nh th tinh t gi cm, ln lao k v, m mu sc lng mn. Bi th l mt tuyt bt ca L Bch.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 46 Lm vn

tr bi vit s 3. Trang 236

Gio n Ng Vn 10 c bn
I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nhn r nhng u, nhc im v k nng vit bi vn t s. - Bit cch t nh gi cht lng hc v thc hnh vit vn t s tip tc luyn tp k chuyn hoc vit bi vn t s. 2. K nng: - Rn luyn tnh t tin v kh nng iu chnh bi ni cho ph hp vi i tng v tnh hung c th.
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Gio dc cc em lun t tin trong giao tip. Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau.

II. chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi, su tm cc ti liu tham kho c lin quan. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. III. Tin trnh dy- hc: Hot ng 1(1') 1. Kim tra bi c. 2. Tin trnh tr bi: Hot ng 2 (43') A. Tr bi: I. Yu cu: - Yu cu chung: y l loi yu cu k chuyn tng tng v sng to. lm tt loi bi ny cn pht huy kh nng tng tng, lin tng (Cc s vt, chi tit to thnh ct truyn). Yu cu cc chi tit, s vt phi m bo l gc, phi ph hp vi tm l, tnh cch ca cc nhn vt. Khng nhng th cch gii quyt a ra cng phi lm hi lng ngi c. C th k theo ngi th nht v ngi th ba. Hoc c th chn mt nhn vt trong tc phm lm ngi k th nht. - Yu cu c th: II. DN CHI TIT: 1: - yu cu k chuyn di ci nhn ca mt cy lau (ging k ngi th nht hoc ngi th ba). V vy trc tin ngi k (ngi th 3) hoc chnh nhn vt cy lau phi tng tng ra hon cnh gp g vi nhn vt V Nng. - Trnh by sch p, khng mc li. * Yu cu c th: M bi:- Gii thiu gi m cu chuyn. - Nhn vt Cy lau phi tng tng ra hon cnh gp g vi nhn vt V Nng (thi gian, khung cnh b sng Hong Giang )
vng).

Thn bi: - Tm trng ca V Nng khi n b sng. (khc, bun ru, v cng tuyt

- Nng than th (v b nghi oan nh th no? tnh cm ca nng dnh cho chng, con ra sao?). - Nng mong c (ni vi c tri: nu lng thu chung son st th khi cht mong c ngy c gii oan).

Trang 237

Gio n Ng Vn 10 c bn
- V Nng trm minh. Kt bi: - Cy lau bun v thng xt khi nhn V Nng trm mnh xung dng sng.

2: - Vit mt vn bn theo ngi k th nht, k v s phn v ni nim ca

mt con g chi b b ri. - Yu cu trnh by sch, p, ng hng, t mc li. * Yu cu c th: 1. M bi: - Gii thiu chung v cuc i, s phn v ni nim ca con g chi. 2. Thn bi: - Cuc sng ca con g chi (g chi t k chuyn mnh) + Lc nh sinh ra trong mt gia nh nh th no? (b m, cc anh, em). + c cu ch mua v ra sao? + Cu ch chm sc nh th no? + Hng ngy nim vui, ni bun gn vi nhng cuc chin ra sao? (Vui mng, hnh din trc ni chin thng au n bn ru mi khi tht trn. + Ni nim tm s. - Hnh phc v hnh din khi c cuc i dy dn kinh nghim chin trng. - Bun v cu ch mi chi vi nhng tr chi mi. Cu lng qun mnh. 3. Kt bi: - c mun ca con g chi: Cu ch nn bit qu trng tnh bn vi cc con vt. B. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh: I. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c tr tng tng v s lin tng phong ph. p ng c ni dung yu cu ca . Nhiu cch gii quyt a ra hp l. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im: C mt s em cha bit k chuyn tng tng dn n lc hay vn sng v tr tng tng t khin cho bi vit s si, cn mc li din t. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 5 26 8 1 10A 0 2 32 11 4 II. Thang im. - im 9,10:Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng.B cc r rng v khng mc li. - im 7,8:Trin khai y cc trong p n,cu vn mt m,dn chng y v sinh ng.B cc r rng v cn mc vi li nh.

Trang 238

Gio n Ng Vn 10 c bn
- im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r.B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng.Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2:Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1:Sai lc c ni dung v phng php. - im 0:Khng lm bi.
Hot ng 3(1'): 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi:- Chun b bi ( T47,48 heo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 47 c vn

CM XC MA THU
(THU HNG) PH

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Cm thng vi tm lng Ph: ni lo u cho t nc, ni bun nh qu hng v ni ngm ngi cho thn phn mnh. - Nm c nhng c im ngh thut tiu biu ca th ng: t cnh ng tnh, ti ngn ngoi. 2. K nng: - Rn k nng c- hiu th t tuyt ng lut.
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Hnh thnh HS c vn kin thc vn hc trung quc c bit l th vn Ph.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: (5') * Cu hi: c thuc 3 bi th c thm? Nu ni dung chnh ca mi bi th? * p n: * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im..................

Trang 239

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 4. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Lon An Lc Sn- S T Minh (755- 763) khin Ph v gia nh phi phiu bt 7 nm (759- 766), i ngho, cht trong bnh tt trn mt con thuyn rch nt... H ca GV Hot ng 2( 8') Yu cu hs c phn tiu dn- sgk. - Phn tiu dn nu ni dung g? Cc chnh ca n? Gv b sung: Lon An Lc Sn- S T Minh (755- 763) khin Ph v gia nh phi phiu bt 7 nm (759766), i ngho, cht trong bnh tt trn mt con thuyn rch nt... Ni dung GHI BNG I. Tm hiu chung: 1. Vi nt v cuc i v s nghip ca Ph: - Ph (712- 770), t l T - Ph (712- 770), t l T M, xut thn trong mt gia M nh c truyn thng Nho hc v th ca lu i huyn Cng- tnh H Nam (Trung Quc). - Con ngi v cuc i: - Con ngi v cuc i: + 7 tui lm th ti nng thin bm. + Con ng cng danh ln n, ko c trng dng. + Sng ngho kh, cht trong - S nghip th ca: hin cn khong 1500 bi. bnh tt. Ni dung: - S nghip th ca: hin cn Ngh thut: khong 1500 bi. Ni dung: + Phn nh sinh ng v c mnh danh l thi chn xc bc tranh hin thc thnh (thnh th). x hi ng thi thi s. + ng cm vi nhn dn trong kh nn, chan cha tnh yu nc v t tng nhn o. Ngh thut: + Ging th: trm ut, nghn 2. Bi th Thu hng: ngo. + c bit thnh cng vi th - Hon cnh sng tc: nm 766, Ph ang lnh nn - Hon cnh sng tc lut thi. c mnh danh l thi Qu Chu (thuc t Ba chm th Thu hng? Thc, ni non him tr). - V tr, ngha bi thnh (thnh th). - V tr: th s hc? + L bi th s 1 th s 1 H ca HS

Trang 240

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Hon cnh sng tc: nm 766, Ph ang lnh nn Qu Chu (thuc t Ba Thc, ni non him tr). - V tr: + L bi th s 1 th s 1 thuc chm th Thu hng (8 bi). + L cng lnh sng tc ca c chm th. B cc: 2 phn. + 4 cu u: cnh thu. + 4 cu sau: tnh thu. thuc chm th Thu hng (8 bi). + L cng lnh sng tc ca c chm th. II. c- hiu bi th: 1. c v tm b cc: B cc: 2 phn. + 4 cu u: cnh thu. + 4 cu sau: tnh thu. 2. Tm hiu bi th: a. Bn cu u: * Cu 1-2: - Hnh nh: sng mc trng xa; rng phong tiu iu. - a danh: ni Vu, km Vuvng ni hoang s, hng v, him tr. - So snh nguyn tc v dch th:

Hot ng 3(25') Hs c bi th. Gv hng dn c vi ging: chm, bun, trm ut bn cu u, tha thit 4 cu cui. - Em s phn chia bi th theo b cc no? - cu 1-2, nhng cnh vt no c miu t? Sc thi ca chng? So snh bn nguyn tc v dch th thy r sc thi ca cnh trong cm nhn ca Ph? l cnh thu u? im khc bit ca n so vi cnh thu trong th Vit Nam (th Nguyn Khuyn...)? - cu 1, tm nhn ca tc gi l din hay im (bao qut hay c th)?

* Cu 1-2: - Hnh nh: sng mc trng xa; rng phong tiu iu. - a danh: ni Vu, km Vuvng ni hoang s, hng v, him tr. - So snh nguyn tc v dch th: + Cu 1: Nguyn tc: Dch th: l Dch th lm mt sc thi tiu iu ca rng phong. Cu 1 (nguyn tc): S tc ng, tn ph ca sng mc Nguyn tc: trng xo- dy lm rng phong tiu iu. c, nng n. Dch th: lc c- mt tha tht, t i. Dch th lm mt sc thi tiu iu ca rng phong. Cu 1 (nguyn tc): S tc ng, tn ph ca sng mc lm rng phong tiu iu. l s khc thng. Bi ma thu phng Bc (Trung Quc) thng c miu t vi hnh - Ci nhn bao qut trn din - Tm nhn ca tc nh c l l hnh nh rng rng. gi c gi nguyn phong l . Nhng y, tuy cu 2 ko? V sao? rng phong c ni ti nhng + Cu 2:

Trang 241

Gio n Ng Vn 10 c bn
sc mu rc r ca n ko cn - So vi nguyn tc.... - Hai cu u gi m mang v th lng, m cnh thu vi v g m, nng n. c bit? u? - Ci nhn bao qut trn din rng. Gv b sung: L thng, ma thu mang v thanh thot, sng trong. Nh- - So vi nguyn tc, bn dch - Tm nhn ca tc gi thu ng trong th Ph, lm mt cc a danh c th, hp, hng ln cao. bng ci nhn tm gi nhiu cm xc. Thng th- Hai cu u: Cnh thu th trng, n hin ln ng, vng ni Vu, km Vu him lng, m m, lnh lo, nng hon ton khc... tr s gi cm gic hng khi tr- n, trm ut vng ni Qu c v p honh trng, k v, Chu, min ni pha ty b n. Nhng y, chng Trung Quc, thng ngun sng ch em n n tng v s Trng Giang, ni thi nhn vng lng n rn ngi. lnh nn. - Tm nhn ca tc gi thu * Cu 3- 4: - Cc hnh nh thin hp, hng ln cao. - Hnh nh thin nhin: sng nhin c miu t Hai cu u: Cnh thu th trn sng Trng Giang; my cu 3- 4? So snh lng, m m, lnh lo, nng trn ca i. nguyn tc v dch n, trm ut vng ni Qu - So snh nguyn tc- dch th? Nhn xt v sc Chu, min ni pha ty th: thi ca cnh thin Trung Quc, thng ngun sng + ng t rn nhin y? (Thin Trng Giang, ni thi nhn vn ng nh nhng, nhin vn ng ntn? lnh nn. + ng t n lp ny N c tnh ti nh chng cht ln lp khc, cu 1-2?) - Hnh nh thin nhin: sng ko truyn ti my sa trn sng Trng Giang; my sm xung gip mt t. trn ca i. - Sc thi ca thin nhin: - So snh nguyn tc- dch + Thin nhin vn ng mnh th: m, tri chiu nh nn ko gian + ng t rn vn ng li, khin tri t nh o ln. nh nhng, ko din t c s + Thin nhin trm ut, d vn ng mnh m ca sng di. nh trong nguyn tc (sng vt ln tn lng tri). Nhn xt: - Khi qut li v ring + ng t n lp ny ca thin nhin 4 chng cht ln lp khc, ch s ni bun su, trm ut v cu u? Trong cnh vn ng i ln ko truyn ni lo u cho tnh hnh t c ng tnh ca ti my sa sm xung gip nc vi bin gii cha tht s tc gi ko? l cm mt t. bnh yn sau nhng nm xc, tm trng g? T- - Sc thi ca thin nhin: chin tranh, lon lc lin min ng quan cnh v + Thin nhin vn ng mnh (lon An- S) cht thi s. tnh? m, tri chiu nh nn ko gian li, khin tri t nh o ln. + Thin nhin trm ut, d

Trang 242

Gio n Ng Vn 10 c bn
di. Nhn xt: + Cnh thu c nhn t xa, cnh rng, bao qut. + l cnh thu vng ni Qu Chu (Trung Quc) th lng, m m m y nhng dn nn d di. + S vn ng d di, tri chiu ca thin nhin, tri t nh o ln ni ca i ni bun su, trm ut v ni lo u cho tnh hnh t nc vi bin gii cha tht s bnh yn sau nhng nm chin tranh, lon lc lin min (lon An- S) cht thi s. + Cnh vn m hn tnh, tnh nm n su trong cnh.

- Nhn xt v s thay i ca tm nhn t 4 cu u n 4 cu sau? Ti sao c s thay i y?

- Tm bin php ngh thut c s dng hai cu 5- 6? - Cc hnh nh n d tng trng trong hai cu l g? ngha ca chng?

- Tm nhn ca tc gi: t xa li gn thu hp dn (t khung cnh chung ca thin nhin n cc s vt c th gn b vi ring tc gi, gn tc gi). Do s vn ng ca thi gian v chiu mun, ngy Hnh nh khm cc l biu tn, s nht dn ca nh sng tng cho ni bun au dng dc, thng trc ca tc gi. khin tm nhn b thu hp. l s cht chng ca ni xt xa cho thn phn tha hng tri ni v ni nh qu hng da - i chnh. dit. - Hnh nh n d tng trng: + Hoa cc: L hnh nh c l ch ma thu. Khm cc n hoa hai ln hai nm qua, hai nm nh th lu lc t Qu Chu. - So snh nguyn tc Hai ln cc n hoa lm tun + Con thuyn: v dch th? ri nc mt: Nc mt ngy Bn dch lm mt sc thi trc - dng l c git nc c n, l loi ca con thuyn. mt hm nay(hin ti) v git L hnh nh n d tng trng t hm qua (qu kh) ko th cho cuc i ni tri, lu lc phn chia, u cng mt ca tc gi.

b. Bn cu sau: - Tm nhn ca tc gi: t xa li gn thu hp dn Do s vn ng ca thi gian v chiu mun, ngy tn, s nht dn ca nh sng khin tm nhn b thu hp. * Cu 5-6: - i chnh. - Hnh nh n d tng trng: + Hoa cc: L hnh nh c l ch ma thu. Khm cc n hoa hai ln hai nm qua, hai nm nh th lu lc t Qu Chu. Hai ln cc n hoa lm tun ri nc mt:

Trang 243

Gio n Ng Vn 10 c bn
dng chy, ng t, mn cht nh nhau. Hnh nh khm cc l biu tng cho ni bun au dng dc, thng trc ca tc gi. l s cht chng ca ni xt xa cho thn phn tha hng tri ni v ni nh qu hng da dit. + Con thuyn: Bn dch lm mt sc thi c n, l loi ca con thuyn s c n, l loi ca con ngi. L hnh nh n d tng trng cho cuc i ni tri, lu lc ca tc gi. Con thuyn buc cht mi tnh nh mi buc ca con thuyn li gn kt vi ni nh ni vn c (qu hng) tnh cm gn b su nng vi qu hng. - Tc gi ng nht cnh v tnh hai cu trn. Con thuyn buc cht mi tnh nh, mi buc ca con thuyn li gn kt vi ni nh ni vn c (qu hng) ch tnh cm gn b su nng vi qu hng. - Tc gi ng nht cnh v tnh hai cu trn. * Cu 7-8: - Kt thc t ngt bng nhng m thanh dn dp. - Ting thc o vi, dao ct vi, ting chy p vi may o rt L nhng m thanh c th ca ma thu Trung Quc xa.

- Tm trng ca tc gi c bc l ntn 2 cu trn? - C g c bit trong cch kt thc bi th? Gi m: Theo mch vn ng cm xc tip cu 5-6, hai cu kt phi hng ni, bc l ni tm. Nhng hai cu kt bi th, tc gi c th hin s vn ng ko? V sao?

- c phi l hai cu t cnh n thun ko? Ti sao?

- Nhn xt v mi quan h gia tnh thu v cnh thu 4 cu sau?

- Kt thc t ngt bng nhng m thanh dn dp bi trc bi th ko miu t mt m thanh no. - Ting thc o vi, dao ct vi, ting chy p vi may o rt L nhng m thanh c th ca ma thu Trung Quc xa. Ngi qu nh thng may o rt gi cho ngi chinh phu ang trn th bin cng khi ma thu lnh lo n- bc chuyn ma ng but gi a v. - Hai cu th hng ngoi, t cnh sinh hot ca nhn dn vng Qu Chu. Nhng t Nhn xt: trong lin h vi cu 3- 4 Cnh thu bn cu sau thm (hin thc lch s: tnh hnh m tnh thu, thm ch cn

- Hai cu th hng ngoi, ... Ni lo u cho tnh hnh t nc cha yn n. m thanh ting chy p vi, ting dao thc may o rt gi k tha hng lm chnh lng tc gi (cng l mt k tha hng, lu lc, ngho kh), khi ln ni ngm ngi, xt xa cho thn phn ca ng. Ni bun nh qu hng ca tc gi.

Trang 244

Gio n Ng Vn 10 c bn
t nc cha yn n, bao ngi phi trn gi bin i xa xi), hai cu th ny ko phi t cnh n thun. Ni lo u cho tnh hnh t nc cha yn n. m thanh ting chy p vi, ting dao thc may o rt gi k tha hng lm chnh lng tc gi (cng l mt k tha hng, lu lc, ngho kh), khi ln ni ngm ngi, xt xa cho thn phn ca ng. Ni bun nh qu hng ca tc gi. Nhn xt: Cnh thu bn cu sau thm m tnh thu, thm ch cn ng nhtvi tnh thu (cu 5-6), khc su n tng v s c n, l loi, u ut ca k tha hng nng lng vi qu hng v lo u cho tnh hnh t nc cha yn n. - Bc tranh thu hiu ht, th lng, m m m y dn nn d di, thm m tm s ca tc gi. - Tm trng tc gi: + Lo u cho t nc. + Bun nh qu hng. + Ngm ngi, xt xa cho thn phn mnh. - T cnh ng tnh. - Ngn ng hm sc. - Ngh thut i chnh, to cc mi quan h c sc: xa- gn, cnh- tnh, khng gian- thi gian, tnh- ng. Hot ng 5: (1') 3. Cng c, luyn tp. Cng c: - Nm c cc kin thc hc. ng nhtvi tnh thu (cu 5-6), khc su n tng v s c n, l loi, u ut ca k tha hng nng lng vi qu hng v lo u cho tnh hnh t nc cha yn n. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Bc tranh thu hiu ht, th lng, m m m y dn nn d di, thm m tm s ca tc gi. - Tm trng tc gi: + Lo u cho t nc. + Bun nh qu hng. + Ngm ngi, xt xa cho thn phn mnh. 2. Ngh thut: - T cnh ng tnh. - Ngn ng hm sc. - Ngh thut i chnh, to cc mi quan h c sc: xa- gn, cnh- tnh, khng gian- thi gian, tnh- ng.

Hot ng 4(5') - Nhn xt v v ring ca bc tranh thu? Tm trng tc gi qua bi th ny l g?

- Nhng nt c sc ngh thut ca bi th?

Trang 245

Gio n Ng Vn 10 c bn
Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi:- Chun b bi mi

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 48 c thm

hong hc lu (Thi Hiu). khu on (Vng Xng Linh). iu minh gin (Vng Duy).

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Hiu c ch - cm hng ch o v nt c sc ngh thut tiu biu trong tng bi th v qua ba bi th trn hiu thm v gi tr th ng. 2. K nng: - Rn k nng t hc, t tm hiu gi tr ca tc phm th tr tnh qua h thng cu hi trong sgk. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Hnh thnh HS c vn kin thc vn hc trung quc c bit l th vn Thi Hiu, Vng Xng Linh, Vng Duy. - C lng trn trng v p ca th ng, ng cm vi nhng xc cm, tnh cm p ca cc thi nhn i ng. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: (khng) * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im.................. 2. ....................................................Lp.................im................... 3. ....................................................Lp.................im................... 4. ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Truyn thuyt k rng: xa c chng nho sinh Ph Vn Vi bun v thi hng, lang thang n bi Anh V, bn b Trng Giang v tu luyn.Sau c hc vng p xung v chng ci hc vng bay ln tri. Ngi i sau xy ngi lu ny

Trang 246

Gio n Ng Vn 10 c bn
k nim. Lu Hong Hc l mt thng cnh ni ting ng thi l mt di ch thn tin. H ca GV Hot ng 2(15') Hs c tiu dn- sgk. H ca HS Ni dung GHI BNG I. Hong Hc lu (Lu Hong Hc) : 1. Vi nt v tc gi Thi Hiu v bi th Hong Hc lu: a. Tc gi: - Thi Hiu (704- 754), qu Bin Chu- H Nam (Trung Quc), - Sng vo thi thnh ng. - Thch ngao du sn thu. - Cn li 40 bi th. b. Lu Hong Hc: - L mt a danh b bc Trng Giang, thuc tnh H Bc (Trung Quc). -

- Nu vi nt v tc - Thi Hiu (704- 754), qu Bin Chu- H Nam (Trung gi Thi Hiu? Quc), tin s nm 21 tui, l ngi ni ting ti hoa. - Sng vo thi thnh ng. - Em c hiu bit g - Thch ngao du sn thu. v lu Hong Hc v - Cn li 40 bi th. cc kin nh gi - L mt a danh b bc v bi th ny? Trng Giang, thuc tnh H Bc (Trung Quc). - Truyn thuyt k rng: xa c chng nho sinh Ph Vn Vi bun v thi hng, lang thang n bi Anh V, bn b Trng Giang v tu luyn.Sau c hc vng p xung v chng ci hc vng bay ln tri. Ngi i sau xy ngi lu ny k nim. Yu cu hs c din Lu Hong Hc l mt thng cnh ni ting ng cm bi th. - Nhn xt v th th thi l mt di ch thn tin. ca bn nguyn tc v - c nh gi l mt trong cc bn dch? nhng bi th ng hay nht. - Tng truyn, L bch n thm lu, thy bi th ny ca Thi Hiu, vit vo vch rng: Nhn tin hu cnh o bt c/ Thi Hiu - c hai cu u, thi ti thng u ( Trc em thy c nhng mt c cnh p nhng ko ni hnh nh no ng c/ V th Thi Hiu trn ch ? Hc vng v lu u).

Lu Hong Hc l mt thng cnh ni ting ng thi l mt di ch thn tin. c. Bi th Hong Hc lu: - c nh gi l mt trong nhng bi th ng hay nht.

2. Hng dn c- hiu: * Th th: + Nguyn tc v bn dch th Hong Hc, ci no l ca Khng Hu Dng, tht ci cn, ci mt? Ci + Nguyn tc v bn dch th ngn bt c ng lut.

Trang 247

Gio n Ng Vn 10 c bn
no thuc v ci tin, ca Khng Hu Dng, tht ci trn? Ci no ngn bt c ng lut. thuc v qu kh, + Bn dch ca Tn : lc hin ti? bt- l mt trong nhng bn dch th ng c hm m, nh gi cao nht. a. Hai cu : - Hnh nh: Ngi xa v hc vng Lu Hong Hc Ci mt Ci cn Ci tin Ci trn Qu kh Hin ti - Nhan bi th l Lu Hong Hc nhng ngay t m u bi th, ngoi s xc nh v tr lu ni y kh chung chung, ton bi ko ni g v lu c dng mn cnh lun s. - Cm nhn ca em - Tc gi tm n mt di ch v tm trng ca tc thn tin nhng ngi tin, hc gi? tin u cn, ch cn tr li lu Hong Hc nh mt du - Nhn xt v thanh tch k nim. T s i lp iu ca hai cu ca qu kh vi hin ti, tc gi thc? ngha? ghi nhn s tiu vong ca ngi tin, hc tin. - Tm trng ca tc gi: nui tic, bng hong, ngn ng trc thc ti bin ci. - Cu 3: 6/7 thanh trc m iu trc trc nhn mnh ci mt s bng tnh, ci git mnh sau nhng dm chm ca cm xc hoi nim tm trng hng ht, nui tic, thng tht. - Cu 4: 5/7 thanh bng, li ph bnh thanh- 3 thanh bng + Bn dch ca Tn : lc bt- l mt trong nhng bn dch th ng c hm m, nh gi cao nht. a. Hai cu : - Hnh nh: Ngi xa v hc vng Lu Hong Hc Ci mt Ci cn Ci tin Ci trn Qu kh Hin ti - Tc gi dng mn cnh lun s.

- Tc gi tm n mt di ch thn tin tc gi ghi nhn s tiu vong ca ngi tin, hc tin.

- Cnh thin nhin c miu t l cnh ca qu kh hay thc ti? N gn vi ci tin hay i thng? - Sc thi ca thin nhin y ntn?

- Tm trng ca tc gi: nui tic, bng hong, ngn ng trc thc ti bin ci. b. Hai cu thc: - Cu 3: 6/7 thanh trc m iu trc trc, nhn mnh ci mt, s bng tnh, ci git mnh sau nhng dm chm ca cm xc hoi nim tm trng hng ht, nui tic, thng tht. - Cu 4: 5/7 thanh bng, li ph bnh thanh- 3 thanh bng lin tip ko du (ko du du) m iu nh nhng. + Hnh nh my trng ngn nm cn bay chi vi trn lu

Trang 248

Gio n Ng Vn 10 c bn
lin tip ko du (ko du du) thi gian v tr vnh cu, m iu nh nhng. trng tn. + Hnh nh m my chi + Hnh nh my trng vi, phiu bng ngn nm cn bay chi vi trng thi chi vi, bng - Nhn xt v c trn lu thi gian v tr hong ca lng ngi khi nhn sc ngh thut ca vnh cu, trng tn. thc c quy lut: hai cu lun? + Hnh nh m my chi vi, phiu bng trng thi H qu tt yu ca mch chi vi, bng hong ca lng cm xc; Quy lut ca cuc ngi khi nhn thc c quy sng tht mnh m v lnh lng. lut: My trng thuc v thin nhin vn tn ti theo nm thngcn huyn thoi rt im nhn ca tc gi c s cc ch l huyn thi, l h o. vn ng, chuyn i H qu tt yu ca mch nhng cu tip. cm xc: tc gi nhn thc - Hai cu th t cnh c thin nhin l ci vnh cu, nhng n su trong trng tn cn i ngi hu cnh l tm trng g hn, d huy hong n my ca tc gi? ri cng lui vo qu kh. c. Hai cu lun: Quy lut ca cuc sng tht - Cnh vt: mnh m v lnh lng nn con + Hng cy t Hn Dng. ngi cn xc nh mt v tr + Dng sng Trng Giang. thm nh cc gi tr + C thm trn bi Anh V. i. L cnh thc ti, gn vi im nhn ca tc gi c i thng, c a danh c s vn ng, chuyn i th. - Sc thi ca cnh: nhng cu tip. + Lch lch- r mn mt. + Th th- mn mn xanh ti. - Cnh vt: + Hng cy t Hn Dng V p thanh khit, trn + Dng sng Trng Giang y sc sng. Cnh vng + C thm trn bi Anh V. lng, yn tnh, ko mt m thanh, hng cy in hnh trn - Nh th bc l tm L cnh thc ti, gn vi dng sng ko mt gn sng trng g trong ko i thng, c a danh c xao ng. th. gian, thi gian no? - Sc thi ca cnh: + Lch lch- r mn mt. + Th th- mn mn xanh ti. - Ngh thut: i chnh V p thanh khit, trn - Tm trng ca tc gi: 4 y sc sng. Cnh vng lng, yn tnh, cu u, Ni c n dng ko mt m thanh, hng cy ln trong lng ngi l khch

Trang 249

Gio n Ng Vn 10 c bn
in hnh trn dng sng ko mt gn sng xao ng. - Cch miu t: khi qut, chm ph. - Ngh thut: i chnh bc tranh thin nhin hi ho, trang nh. - Tm trng ca tc gi: 4 cu u, tc gi hng v qu kh vi cm hng hoi c song qu kh d p nhng ko th vn hi. Quay tr li thc ti ( hai cu thc) nhng cnh vt qu tnh lng, ko mt du hiu s sng, hi m con ngi, tc gi ko tm c ng dy lin h tnh cm no. Ni c n dng ln trong lng ngi l khch khi phi i din vi ko gian vng lng v thi gian nht m (chiu tn). - im nhn ca tc gi li c s vn ng bin i. khi phi i din vi ko gian vng lng v thi gian nht m (chiu tn). - im nhn ca tc gi li c s vn ng bin i.

- Ti sao nh th li bn khon Nht m hng quan h x th?. Hai ch hng quan (qu hng) c th hiu vi nhng ngha g? Gv lu hs kin ca Phan Huy Dng: Qu hng y chnh l im ta ca ci lng, l ni tr n cui cng ca nhng tm hn ko tm c s bnh an khi hng ngoi v l i cc ca nhng ci vn bin trong cuc i. - Ch su kt li bi th phi chng em ti v bun b?

d. Hai cu kt: - Thi gian: chiu ti. - Khng gian: sng nc, khi sng. Gi ni lng chiu hm nh nh. - Qu hng: + Ngha en: ni chn rau ct rn ca con ngi. + Ngha biu tng: im ta, chn dng chn, nim an i ...

- Thi gian: chiu ti. - Khng gian: sng nc, khi sng. Gi ni lng chiu hm nh nh. - Qu hng: + Ngha en: ni chn rau ct rn ca con ngi. + Ngha biu tng: im ta, Quan nim nhn sinh chn dng chn, nim an i tch cc, tnh cm cho nhng thn phn ni nhn bn: nnh, cho nhng cuc i bp - Khng nh bnh tri dt, ko tm thy c ngha ca cuc i. s bnh an.

- Ch su vi thanh bng gi cm gic mnh mang lan to ca ni bun. - Hai cu kt ny gi t cho Huy

- Ch su vi thanh bng gi cm gic mnh mang lan to - Hn ngi l khch ko ca ni bun. Tiu kt: m chm mi trong Ni bun l cm xc tt yu - Vi ba mng cm xc dn

Trang 250

Gio n Ng Vn 10 c bn
cnh tin, ko mi trin min suy t v qu kh m cui cng vn quay li nhn thng vo hin thc vi hng cy, bi c v my khi mt mng trn dng sng gi nh ti mt min qu xa vng. l tnh cm nhn bn lnh mnh ca bi th... Hot ng 3(15') Hs c phn tiu dn-sgk. - Nu cc nt chnh v cuc i v s nghip ca Vng Xng Linh? Hs c din cm bi th. - Din bin tm trng ca ngi v tr trong bi th ntn? ca con ngi trong cnh tha hng, chiu mun, ngy tn. li l ni bun nh qu hng tnh cm gn b, tnh yu qu hng tha thit- l tnh cm nhn bn ca con ngi ko bi quan. - Hai cu kt ny gi t cho Huy Cn vit hai cu cui trong bi Trng giang. Tiu kt: - Ngh thut: + Ngn ng: hm sc. + S ph cch lut th ng ti hoa. nn (ci tin,cnh thc v ni su nh), bi th tuy ni v mt di tch xa m vn gn b vi cuc i, con ngi, khi ln nhng tnh cm nhn bn p , hm cha quan nim nhn sinh tch cc, tin b. - Ngh thut: + Ngn ng: hm sc. + S ph cch lut th ng ti hoa.

- Phn tch r tm trng v s chuyn bin tm trng ca nng trong tng cu th? V sao c s chuyn i ?

- L nh th ni ting thi thnh ng. - Hin cn li 186 bi th. - ti: chin tranh (bin ti) v tnh bn. - Phong cch th: trong tro, tinh t. Gii thiu hnh nh v tm trng ca ngi thiu ph: + l mt ngi n tr ni phng khu. + Bt tri su- ko bit bun,

II. Khu on (Ni on ca ngi phng khu): 1. Vi nt v cuc i v s nghip ca Vng Xng Linh (698?-757): - L nh th ni ting thi thnh ng. - Hin cn li 186 bi th. - ti: chin tranh (bin ti) v tnh bn. - Phong cch th: trong tro, tinh t. 2. Hng dn c- hiu: a. Cu 1: Gii thiu hnh nh v tm trng ca ngi thiu ph: + l mt ngi n tr ni phng khu. + Bt tri su- ko bit bun, v t, vui ti. V:- Tui tr, chung gic mng cng danh vi chng, hi vng chng c ban tc hu v vang sau chin tranh. b. Cu 2: - T cnh: ngy xun, ngi ph n trang im lng ly, ln lu ngm cnh Gi t th ng cao vng

Trang 251

Gio n Ng Vn 10 c bn
- ngha ca hnh v t, vui ti. nh dng liu? V:- Tui tr, gic mng cng danh vi chng, hi vng chng c ban tc hu v vang sau chin tranh. - T ht (cht) c gi tr biu cm ntn? - T cnh: ngy xun, ngi ph n trang im lng ly, ln lu ngm cnh- np sinh hot ca ngi ph n qu tc, tr, xinh p. Gi t th ng cao vng vin, gii by, bc l tm trng. - i din vi ko gian rng ln, con ngi thng c nhiu suy t nn tm hn thiu ph n y c s xao ng, ko cn yn tnh na. - Ngi ph n hi hn v iu g? Sau ni - Dng liu: Ma xun, tui hi hn , tm trng tr, hi c v ngi chng, bao ca ngi ph n lin tng, xc cm v nhng cn din bin ntn? ngy hnh phc... khao kht hnh phc. S bit li. - Ht- cht: s bng tnh ca - Khi qut li qu nhn thc, khao kht hnh trnh din bin tm phc. trng ca ngi khu Mu dng liu nh thc ph? ngha? Nguyn kht khao hnh phc v c nhn? thc v s bit li. N to nn ci git mnh bng thc ca thiu ph ra khi gic mng cng hu. Ma xun ca v tr tun hon nhng thi gian i ngi hu hn, ma xun ca i ngi (tui tr) cng - Em c lin h bi th ngn ngi, ng qu. Hin ny n tc phm ti, con ngi li phi bit li. no ca VHTVN Cng thc khao kht hnh hc? phc th gic m cng hu cng tr nn b nh, v ngha... Hot ng 4(13') - Hi- hi hn v xui, vin, gii by, bc l tm trng. ko cn yn tnh na.

c. Cu 3: - Dng liu: Ma xun, tui tr, hnh phc... khao kht hnh phc. S bit li. - Ht- cht: s bng tnh ca nhn thc, khao kht hnh phc. Hin ti, con ngi li phi bit li. Cng thc khao kht hnh phc th gic m cng hu cng tr nn b nh, v ngha...

d. Cu 4: - Hi- hi hn v xui, chng i tng qun mong lp cng, kim n phong hu. - Sau ni hi hn s l tm trng on su

Din bin tm trng: Bt tri su- ht- hi- on V tbng tnh- tic, hi hn- on su. - ngha: t co chin tranh PK phi ngha. - Nguyn nhn: Nguyn c trc mt: mu dng liu. + Nguyn nhn su xa: n

Trang 252

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hs c phn tiu chng i tng qun dn-sgk. mong lp cng, kim n - Phn tiu dn- sgk- phong hu nu vn g? - Sau ni hi hn s l tm trng on su, on ci n phong hu, on chin tranh PK phi ngha khin v chng nng phi chia li ko bit n bao gi. Hs c din cm bi Din bin tm trng: Bt th. tri su- ht- hi- on V tbng tnh- tic, hi hn- on - Cy qu cnh l su. sum su nhng hoa li - ngha: t co chin tranh rt nh. Nh th cm PK phi ngha. nhn c m thanh - Nguyn nhn: hoa qu ri. Chi tit + Nguyn c trc mt: mu d cho thy iu g ng liu. v cnh m xun + Nguyn nhn su xa: n v tm hn thi s? phong hu- chin tranh PK phi ngha. - Lin h: Lc ngonh li ngm mu dng liu/ Th khuyn chng ng chu tc phong (Chinh ph ngmon Th im). - Trng ln c to ra ting ng ko? Vy ti sao n khin chim - L ngi sng tn o Pht, ni phi git mnh? thng sng nh mt n s. - Thuc phi th in vin sn thu. - Phong cch th trang nh, bnh m, trong th giu cht ha. - c mnh danh l thi Pht (Pht th). - Hon cnh ca tc gi: nhn- Khi qut c sc ri ri, th thi. ni dung v ngh - Hoa qu rt nh: m thanh thut ca bi th? hoa qu rng kh khng, m h. - Cm nhn c m thanh phong hu- chin tranh PK phi ngha. - Lin h:

III. iu minh gin (Khe chim ku): 1. Vi nt v cuc i v s nghip ca Vng Duy (701- 761): - L ngi sng tn o Pht, thng sng nh mt n s. - Thuc phi th in vin sn thu. - Phong cch th trang nh, bnh m, trong th giu cht ha. - c mnh danh l thi Pht (Pht th). 2. Hng dn c- hiu: a. Cu 1: - Hon cnh ca tc gi: nhnri ri, th thi. - Hoa qu rt nh: m thanh hoa qu rng kh khng, m h. - Cm nhn c m thanh hoa qu rng s tinh t, nhy cm, tp trung ca tc gi v s yn tnh ca cnh m ni rng ni. b. Cu 2: Trc tip miu t ci tnh ca m rng ni ma xun. c. Cu 3: - Trng ln- hnh ng: ko to m thanh kh nhn bit r. - Vi chim ni, trng ln li l s vn ng ng k khin chng git mnh, s hi. Tc gi ly hnh gi m, ly ng t tnh c t s yn tnh dng nh tuyt i

Trang 253

Gio n Ng Vn 10 c bn
hoa qu rng s tinh t, ca m. nhy cm, tp trung ca tc d. Cu 4: gi v s yn tnh ca cnh Nhng ting ku ca chim ni trong khe sui v s hi lc m ni rng ni. trng lnmt m thanh ng k nht ca bi th Trc tip miu t ci tnh ca Gi s tnh lng v cng m rng ni ma xun. ca m xun. Tiu kt: - Trng ln- hnh ng ko - Ni dung: to m thanh kh nhn - Ngh thut: + Ly hnh t m. bit r. - Vi chim ni, trng ln li l s + Ly ng t tnh. vn ng ng k khin chng git mnh, s hi. Tc gi ly hnh gi m, ly ng t tnh c t s yn tnh dng nh tuyt IV. Tng kt bi hc: 1. Gi tr ni dung: i ca m. - Phong ph v ti. d. Cu 4: Nhng ting ku ca chim ni - Th hin nhng tnh cm trong khe sui v s hi lc p, nhng gi tr nhn bn trng lnmt m thanh ca con ngi: ng k nht ca bi th Gi s tnh lng v cng ca m xun. Tiu kt: - Ni dung: + Cnh m xun ni rng ni tnh lng dng nh tuyt 2. Gi tr ngh thut: - Ngn ng: hm sc, tinh t. i. + S bnh yn, thanh thn - Ngh thut c sc: ly ca tm hn con ngi bt hnh gi m, ly ng t tnh, t cnh ng tnh,... bin trc mi i thay. - Ngh thut: + Ly hnh t m. + Ly ng t tnh. - Phong ph v ti. - Th hin nhng tnh cm p, nhng gi tr nhn bn ca con ngi: tnh yu qu hng, tnh cm nhn o (on ght chin tranh PK phi

- Gi tr phong ph v ni dung v c sc ngh thut ca th ng qua ba bi th trn?

Trang 254

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngha, ng cm vi kht vng hnh phc ca con ngi), khng nh bn lnh ca con ngi trc mi i thay ca cuc i. 2. Gi tr ngh thut: - Ngn ng: hm sc, tinh t. - Ngh thut c sc: ly hnh gi m, ly ng t tnh, t cnh ng tnh,...
Hot ng 5 (1') 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - K hoch c nhn gip cho mi ngi sng v lm vic c ngha, c t chc, c hiu qu. - K hoch c nhn gip cho mi ngi c th lm tng vic n ni n chn theo trnh t, vic no cn thit lm trc, vic no cha tht cn thit lm sau. - K hoch c nhn gip cho mi ngi c th ch ng t chc cuc sng ca mnh mt cch khoa hc, thoi mi. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. * Bi mi:- Chun b bi ( T51 ) theo cu hi hng dn n tp ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Trang 255

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tit 51 Lm vn

Trnh by mt vn

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nm c cc yu cu c bn ca vic trnh by mt vn trc nhiu ngi, tc l kh nng lp ngn v thuyt phc ngi nghe ng , ng tnh, ng cm vi lun im ca mnh. - Bit cch trnh by mt vn theo cng chun b.
2. K nng: - Rn luyn tnh t tin v kh nng iu chnh bi ni cho ph hp vi i tng v tnh hung c th. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi :- Gio dc cc em lun t tin trong giao tip,

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: (5') * Cu hi: Nu bn bc c bn ca vic lp dn ? * p n: - Nm vng v vn dng tt cc kin thc v dn v k nng xy dng dn . - Su tm, tch lu cc tri thc cn thit v chnh xc v ti thuyt minh. - La chn kt cu hp l. - Trnh by thnh dn 3 phn t s lc n chi tit. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Nhm gip cc em nm c cc yu cu c bn ca vic trnh by mt vn trc nhiu ngi, tc l kh nng lp ngn v thuyt phc ngi nghe ng , ng tnh, ng cm vi lun im ca mnh, chng ta tm hiu bi: Trnh by mt vn . * Dy bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung GHI BNG hot ng 2 (10') I. Tm quan trng ca vic trnh by mt vn . . Trong hot ng giao tip hng ngy th hnh thc ? Trong hot ng giao tip bng li ni c s giao tip hng ngy HS tr li: -Trong giao tip: dng vi tn s cao nht v: th hnh thc giao con ci thng cho hi b m, Trong cuc sng hng ngy tip no c s t nguyn vng ... B cng nh trong hc tp, cng tc dng vi tn s cao m thng dn d, nhc nh chng ta thng xuyn gp tnh nht? V sao?. con ci ... Anh ch em trao hung phi trnh by mt vn i tm t tnh cm vi no trc tp th, hoc tr-

Trang 256

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhau... - Khi n trng hoc c quan: Thy tr giao tip vi nhau trong gi hc hay gp g v tr chuyn nhn cc ngy l, bn b cng lp, cng trng tr chuyn tm s...; c quan lnh o v nhn vin giao tip trong v ngoi gi hnh chnh... - Trong x hi: cc hot ng giao tip khi n cc c quan khc; ca hng... -> c ngi khc by t suy ngh ca mnh nhm thuyt phc ngi nghe ng , ng tnh vi mnh. -> l hnh thc giao tip bng li ni.

? Trong cuc sng hng ngy, c th gp nhng giao tip bng hnh thc giao tip bng li ni no?. - Giao tip t do. ? Cc hnh thc ni - Giao tip quy phm. y c g ging v khc nhau?. - Giao tip t do l khu ng thn mt, sung s. - Giao tip qui phm l hnh thc c vn ho ca con ngi. ? Mi ngi u c th ni ng, ni hay c khng? Ti Hc n ... hc m ngha l sao?. mun nn ngi th ci g cng phi hc. Hc bi bn, rn luyn k lng th c th ni ng c iu mnh cn ni, gip cho ngi nghe d dng hiu c nhng iu hot ng 3 (14') mnh cn trao i, bn bc ? Trc khi trnh by tm ra ting ni chung. mt vn , ta phi -> Ai cng c th ni ng, chn vn nh th ni hay nu c quyt tm no? hc tp, rn luyn.

2. Hai hnh thc giao tip bng li ni: - Giao tip t do. - Giao tip quy phm. 3. Hai hnh thc trn khc nhau ch: - Giao tip t do l khu ng thn mt, sung s. - Giao tip qui phm l mt trong nhng hnh thc hot ng vn ho ca con ngi. 4. T xa, ng cha ta dy Hc n ... hc m ngha l mun nn ngi th ci g cng phi hc. -> Ai cng c th ni ng, ni hay nu c quyt tm hc tp, rn luyn.

II. Cng vic chun b: 1. Chn vn trnh by. - iu kin chun b cho bi - iu kin chun b cho ni. bi ni. + Phi am hiu su sc vn s trnh by. ? Xc nh i tng + Phi c hng th chun b nghe? th mi c hng th trnh by. + Phi c t liu, s liu

Trang 257

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Xc nh ch ni? mc phong ph v vn s trnh by. - Xc nh i tng ngi nghe. + Trnh , tui tc, gii tnh, ngh nghip ca ngi nghe. ? Xc nh cch - Xc nh mc ch ni. + Ni tham kho trong ni ? bui ngoi kho. ? Ta phi lp dn + Ni gio dc hoc giao nh th no cho bi nhim v. trnh by mt vn - Xc nh cch ni: ? - Dn trnh by mt vn cng tng t nh dn ca mt bi vn.Tuy nhin, cn cn nhc, tnh ton, sp xp cc chnh, ph sao cho ph hp vi lng thi gian c s dng trnh by. Cc bc c th: VD: Vn Thi trang v tui tr Gm cc chnh no?. - Xc nh i tng ngi nghe. - Xc nh mc ch ni, xc nh cch ni: + Bc 1: Ni ng, chnh xc nhng chun mc. + Bc 2: Ni hay, thng tin mi m, ngn ng sinh ng, c khu kh. 2. Lp dn cho bi trnh by.

VD: + Vn Thi trang v tui tr. + Vn mi trng v s sng ca con ngi. + Vn him ho ma tu hc ng. - Vn Thi trang v tui tr gm cc sau: + Trang phc l th bt buc phi c i vi con ngi vn minh, vn ho. + Trang phc ph hp vi cng ng, hi ho vi c nhn, vi thi i. + Trang phc p, hin i (thi trang) tc l phi y - Cng vi v p hnh thc cn phc xng k c. cn phi chm sc v p ca

- Cc bc c th: + Cn phi trnh by bao nhiu cho vn c la chn. + Cc cn phi trin khai thnh bao nhiu nh. + no l trng tm v sp xp nh th no cho hp l. + Chun b nhng cu cho hi, chuyn , ging iu...ra sao. VD: - Vn Thi trang v tui tr gm cc sau: + Trang phc l th bt buc phi c i vi con ngi vn minh, vn ho. + Trang phc ph hp vi cng ng, hi ho vi c nhn, vi thi i. + Trang phc p, hin i (thi trang) tc l phi y phc xng k c. - Trang phc phi ph hp vi cng ng. - T o di ca ngi ph n Vit Nam

Trang 258

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Trang phc l th bt buc phi c. + Ngi Vit ta thng ni Cm ... mc vi ngha n v mc l hai trong nhng nhu cu thit yu ca con ngi. Li ni cm ... m vi ngha l ci ch ti thiu ca lao ng. + T cm... m n n ... p c coi l chng ng phn u gian kh ca con ngi, trong ci ch hng ti l p -> Trang phc l mt trong nhng tiu ch nh gi con ngi. - Trang phc phi ph hp vi cng ng. + Ngi Vit c cc trang phc truyn thng ca mnh, cho nn d c cch tn kiu g cng phi ch n k tha v pht trin ci p truyn thng. - T o di ca ngi ph n Vit Nam +Trong thi i giao lu hi nhp hin nay, chng ta c th chn lc cc loi trang phc ca dn tc bn. +Trang phc phi ng vi tinh thn y phc xng k c. - Cng vi v p hnh thc cn cn phi chm sc v p ca nhn cch. - Bt u trnh by: i ln din n, cho c to bng li l v c ch. - Trnh by ni dung chnh: bt u th nht, chuyn , tip tc cc khc.... - Kt thc v cm n: tm lc nhng chnh va trnh by, cm n ngi nghe. nhn cch.

hot ng 4 (5') ? Cc bc trnh by c thc hin nh th no?

hot ng 5 (10') ? Cho bit mi cu tng ng vi phn no trong qu trnh trnh by?

III. Trnh by: - Bt u trnh by: - Trnh by ni dung chnh: b - Kt thc v cm n:

* Ghi nh ( SGK/150). VI. Luyn tp. Bi tp 1: a. Cc cu bt u trnh by: b. Trnh by ni dung chnh c. Chuyn qua ch khc : d. Cc cu tm tt v kt thc ni dung trnh by.

Trang 259

Gio n Ng Vn 10 c bn

? Chn mt trong cc ti trong bi tp 2 chun b v trnh by trc lp.

a. Cc cu bt u trnh by: - Cho cc bn. Ti rt phn khi .. Tn ti l .. - Cho cc bn. Cm n ... cng ty. - Trc khi bt u ... nm ... b. Trnh by ni dung chnh - Gi chng ta hy i vo ni ch yu ca ti. Th nht ... - xem xt ... tng phng n. c. Chuyn qua ch khc : - Gi chng ta ... mi trng ... ph thi. d. Cc cu tm tt v kt thc ni dung trnh by. - Ti mun kt thc bi ni bng cch nhc li i iu nu ln lc m u - Gi ti sp kt thc ... nu. ti: Gi gn MT xanh- schp. - Bt u trnh by: + Cho hi, t gii thiu: Knh cho qu v i biu, cho cc bn! Hm nay, ti rt hn hnh c by t nhng suy ngh ca mnh v vic Gi gn MT xanh- sch- p . + Nu vn : Tri t l ngi nh chung, BVMT chnh l BV s sng ca mi ngi chng ta. - Trnh by ni dung chnh: + Mc nhim MT v tc hi nghim trng ca n. + Cc gii php BVMT. + Mi ngi c th lm g gp phn gi gn MT xanh sch - p.

bi tp 3: * ti: Gi gn MT xanh- schp. - Bt u trnh by: - Trnh by ni dung chnh: - Kt thc:

Trang 260

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Kt thc: + Nhn mnh: Tri t ang b nhim trm trng, gi gn MT l ngha v v quyn li thit thc ca mi cng dn trn hnh tinh ny. + Cm n, ku gi: Mi ngi chng ta hy gp phn gi cho MT xanh - sch - p t nhng vic lm nh nht. hot ng 6 (1') 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc bc chun b v trnh by mt vn . * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. * Bi mi: - Chun b bi ( T52 ) theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit52

Lp k hoch c nhn

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nm c yu cu ca mt bn k hoch c nhn. - Bit xc nh mc tiu, nh liu k hoch khoa hc v vit thnh bn k hoch c nhn.
2. K nng: - Rn k nng bit lp k hoch cho bn thn trong hc tp. 3.Thi : - Gio dc hs c thc v thi quen lm vic theo k hoch mt cch khoa hc.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 261

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1(5') 1. Kim tra bi c: * Cu hi: C my bc trong khi trnh by mt vn . * p n: C 3 bc. 1. Th tc cn thit. + Cho c to v mi ngi bng li l ngn gn nht. + Nu l do trnh by. 2. Trnh by. - Ni dung chnh l g?. - Ni dung y gm bao nhiu vn ?. - Mi vn c c th ho nh th no? - Cn c chuyn , chuyn on. Mi vn cn lin h dn chng cho sinh ng, c th. 3. Kt thc vn . - Tm tt nhn mnh mt s chnh. - t ra yu cu c th. - Cm n ngi nghe. * Tn HS tr li: 1 .....................................................Lp..................im.................. 2 ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1'). Nhm gip cc em bit hnh thnh thc lm vic khoa hc v hiu qu. Ngy hm nay chng ta hc bi Lp k hoch c nhn. H ca GV H ca HS hot ng 2 (20') ? Em hiu k hoch HS tr li: c nhn l g? - L bn d kin ni dung, cch thc hnh ng v phn b thi gian hon ? V sao phi lp thnh mt cng vic nht k hoch c nhn? nh. - hnh dung trc cc cng vic cn lm, ... - Th hin phong cch lm vic khoa hc, ch ng, m bo cng vic t kt qu tt. Ni dung GHI BNG i. khi qut chung. 1. Khi nim: Sgk.

? Bn KHCN c cu trc nh th no? Nu cc bc tin hnh xy - Xc nh yu cu, ni dung dng bn k hoch v qu thi gian cng vic. c nhn? - Xy dng k hoch c th. 2. Ni dung cng vic.

2. S cn thit ca vic lp k hoch c nhn. - hnh dung trc cc cng vic cn lm, phn b thi gian hp l, trnh b ng, b qun, b st cc cng vic cn lm. - Th hin phong cch lm vic khoa hc, ch ng, m bo cng vic t kt qu tt. II. Cch lp k hoch c nhn: 1. Cc bc: - Xc nh yu cu, ni dung v qu thi gian cng vic. - Xy dng k hoch c th.

Trang 262

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Cc phn v ni dung ca mi phn trong bn k hoch - Cch thc thc hin. c nhn? - Thi gian thc hin ? c im ngn ng ca bn k hoch c nhn? VD? VD: Xy dng k hoch n tp mn Ng Vn. -H v tn: -T ... lp... 1. Mc tiu cn t: - V kin thc. - V k nng. 2. Ni dung v k hoch n tp. a. Ni dung trong sgk Ng vn 10 tp 1. b. K hoch: Hon thnh trc thng 1 nm 2009. - Cch thc thc hin. - Thi gian thc hin 3. Ngn ng ngn gn, r rng. VD: Xy dng k hoch n tp mn Ng Vn. -H v tn: -T ... lp... 1. Mc tiu cn t: - V kin thc. - V k nng. 2. Ni dung v k hoch n tp. a. Ni dung trong sgk Ng vn 10 tp 1. b. K hoch: Hon thnh trc thng 1 nm 2009. ND n tp 1. Vn Cch thc Thi gian tin hnh

1. H - Tun 1 thng thng ho 12 hon phn V, TV, thnh mc I. LV. 2. - Tun 2 thng Tin 2. Tm tt 12 hon g kin thc thnh mc II. Vit hc . bng cch hiu v li - Tun 3 thng vn ca 12 hon mnh. thnh mc III. 3. 3. i chiu Lm vi li ging - Tun 4 thng vn. ca thy, 12 hon c. thnh mc IV. Hot ng 3 (25') ? Tm ra nhng im cha hp l ca vn bn? 4. i chiu vi ghi nh. * ghi nh (SGK/153). III. Luyn tp. Bi tp 1: - Hnh thc: cha y - Hnh thc: kt cu ca mt bn k - Ni dung: hoch c nhn.

Trang 263

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Do vy, ch nn gi vn bn l thi gian biu. bi tp 2: - P1: gii thiu bn thn cn thiu: chi on no, trng no...cn b sung. GV: Hng dn HS - P2: ni dung cng vic cn thiu: lm bi tp 2, 3. phn chia thi gian, xc nh e im v d kin kt qu..... bi tp 3: Lp k hoch c nhn v vic hc thm b mn tin hc: ni dung thi gian a im d kin kt qu cng vic Tp g bn - LT: 1 ngy, cc bui chiu - Ti lp 1 - Nm c k thut phm t 14h n 16h. ngy. nh my 10 ngn. - TH: 3 ngy, cc bui ti t - Ti nh 3 19h n 20h. ngy cn li. V bng, - LT: 2 ngy, cc bui chiu - Hc ti lp. - V thnh tho cc bng, biu t 14h n 16h. biu n gin. - TH: 3 ngy, cc bui ti t - T hc ti 19h n 20h. nh. Trang tr - LT: 2 ngy, cc bui chiu - Hc ti lp. - Bit cch trang tr vn vn bn, s t 14h n 16h. bn, s dng thnh tho dng cc - TH: 3 ngy, cc bui ti t - T hc ti cc kiu ch.... kiu ch... 19h n 20h. nh. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - K hoch c nhn gip cho mi ngi sng v lm vic c ngha, c t chc, c hiu qu. - K hoch c nhn gip cho mi ngi c th lm tng vic n ni n chn theo trnh t, vic no cn thit lm trc, vic no cha tht cn thit lm sau. - K hoch c nhn gip cho mi ngi c th ch ng t chc cuc sng ca mnh mt cch khoa hc, thoi mi. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. * Bi mi: - Chun b bi ( T53 ) theo cu hi hng dn ca GV. - Ni dung: ch c thi gian v ni dung cng vic ch cha c a im v cch thc thc hin, thiu c kt qu cng vic.

Trang 264

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 53 c thm

Th hai K ca ba s

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - hiu c th hai- c v c im c bn ca n. - Hiu c ngha v v p ca th Hai- c. 2. K nng: - Rn k nng c - hiu th Hai c ca Ba S. 3. Thi : - Thm yu mn, knh trng Ba S. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: Khng 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Tc gi Ba-s l mt trong nhng nh th ni ting nht ca vn hc Nht Bn. Ngy hm nay chng ta s tm hiu v th ca ng qua mt th loi mi: Th Hai - c. H ca GV Hot ng 2 (15') Ni dung GHI BNG I.Tm hiu chung. 1.Tiu dn: ? Trnh by tm HS tr li: - Ba - s: (1644-1694). tt thn th v - Ba - s: (1644-1694). - Sinh trng trong mt gia nh s nghip ca Ba- - Sinh trng trong mt gia v s o Sa-mu-rai... s? nh v s o Sa-mu-rai. ng thch th vn hi ho t tha nh, thch i du lch nhiu ni thm bn b. C cng ln trong vic cch H ca HS

Trang 265

Gio n Ng Vn 10 c bn
tn v hnh thc th Haic. ng l bc thy th Hai-c. -Th Hai-c c nhng c im chnh cn nm vng sau y. Th Hai c c ngun gc t th ren ga NB, c Ba S sng to thnh mt th th mi dung hp c c tnh cht tro lng i thng ca ren ga hin i v tnh cht tm linh huyn b ca ren ga c in. Th Hai-c rt ngn: Mt bi ch c 3 cu, ton bi c 17 m tit. C t 8 n 10 ch. + V hnh thc: Hai- c ngn nht th gii ( c 3 dng v 17 m tit theo th t: 5 7 -5). Tuy nhin, vn c nhng bi hai c c ti 19 m tit. ( Con Qu ca Ba S). + V ni dung: Mi bi th hai c u c mt t th nht nh, thng ch ghi li mt phong cnh vi vi s vt c th, trong mt thi im nht nh, t khi gi ln mt cm xc, mt suy t no . + V thi gian trong th hai c: Thng c mt s yu t biu bin ma: ting ve ma h, anh o ma xun, hoa cc ma thu, trng thu, ting cn trng ma thu, tuyt ng....Cc t ng lin h n ma c gi l kigo (qu ng ), c dng nh nhng quy c bt di bt dch nhn bit tn hiu thi gian trong tc phm. Thi - c im th hai c.

? Anh (chi) hy nu nhng c im chnh ca th Hai -c?

+ V hnh thc:

+ V hnh thc:

+ V ni dung:

+ V ni dung:

+ V thi gian trong th hai c:

+ V thi gian trong th hai c: Thng c mt s yu t biu bin ma:

+ Khng gian:

+ Khng gian: Rt nh hp, gn gi: mt mi lu, mt l qun, thm ch l khng gian di mt chic .....

+ ti:

+ ti: Rt i gin d, l nhng s vt, s vic nho nh trong i

Trang 266

Gio n Ng Vn 10 c bn
gian biu hin l ca hin sng nh: ch d mn, mt bng cc ti ch khng c thi gian trng, chic ci xay...thm ch lch s. ch mt m thanh nh: ting v ku, ting ch nhy....Nhng nhng + Khng gian: Rt nh hp, s vt, hin tng y li lun c gn gi: t trong ci chnh th ca v Rt nh hp, gn gi: mt tr, chng c phn nh tht hn mi lu, mt l qun, thm nhin ng nh bn th ca chng. ch l khng gian di mt + V vt cht: chic ..... Th hai c thm m tinh thn Thin tng pht gio, vn ho NB + ti: Rt i gin d. v phng ng ni chung. c trng thi php ca hai c l kt cu h khng, s dng nhng khong trng trong th. Th hai c lun phn chiu vn vt trong mi tng quan,giao ho, chuyn ho ln nhau. + L tng thm m: + V vt cht: Th hai c Vn ti chnh l nhng cm gic thm m tinh thn Thin gin d, thanh cao nht ca cuc tng pht gio. sng, l ci vng lng, n s, u huyn, nh nhng, thanh thot....

+ V vt cht:

+ L tng thm m:

GV: Th Hai-c m cht Thin, a tm tng ca ci ti ho nhp vo ci tnh lng v bin, khng b c ch gii phng tm linh -> Sa bi. Yu t Sa bi biu hin s c liu; tnh lng. l cch s dng t + L tng thm m: Vn ti ng miu t chnh l nhng cm gic cnh vt thin gin d... nhin, khin ngi v vt ho lm mt. GV: Cho HS c v gii thch cc t kh trong SGK/156. hot ng 3 (28') ? Qy ng trong 8 bi th l ch cc ma no?

2.Vn bn. a. c vn bn: b. Gii thch t kh: II. c -hiu: - Qu ng trong th Hai-c Bi Qu ng Ch ma 1 Ma sng Ma thu 2 Chim Ma h 3 quyn Ma thu 4 Sng thu Ma thu 5 Gi ma ng Ma ng 6 Ma ng Ma xun 7 Hoa o Ma h 8 Ting ve Ma ng Cnh ng

Trang 267

Gio n Ng Vn 10 c bn
hoang vu 1. - Bi mt: L ni nh v - (- l mt T- ki- ngy nay). -> Tnh yu qu hng t nc ho l mt.

? Tnh cm thn - HS c th lp bng.... thit ca tc gi vi - c th hin ntn trong bi 1 v 2?

? Tnh cm i vi m v em b b b ri c th hin ntn trong bi 3,4?

2. - Bi hai: Ki -- t l ni Ba -s thi tr sng. Sau ng chuyn - Bi mt: L ni nh v - n Ki- -t. mi ma sng xa qu tc mi nm ng ng nh th sng - . C mt ln tr v qu cha t t ng khng th no qun c . -> Tnh yu qu hng t nc ho l mt. - Bi hai: Ki -- t l ni Ba 3. Bi ba: Cm trn tay m tc bc, -s thi tr sng. Sau ng di vt ca m, Ba -s dng dng l chuyn n Ki- -t. chy. Hai mi nm xa tr li Ki- - -> Tnh mu t. t nghe chim quyn ht ng lm bi th ny. Bi th l s hoi cm qua ting chim quyn, ting khc khoi gi li mt thi k 4. - Bi bn: Ngi c bt gp nim. l ting lng da ni bun nhn th. dit xen ln bun, vui m h v mt thi xa xm.

- Bi ba: Cm trn tay m tc bc, di vt ca m, Ba -s dng dng l chy. Hnh nh lm sng thu gi ra ni ? Qua bi th hy bun trng tri bi cng sinh 5. - Bi nm: V p kht vng tm ra v p thnh, dng dc cha c bo trong tm hn nh th: ma ging, tm hn nh th? n -> Tnh mu t. mt ch kh con thm c c mt (bi 5). chic o ti che ma. - Bi bn: Ngi c bt -> Gi tr nhn o. gp ni bun nhn th. B m con ra khng nui c phi b vo rng su. Ni bun gi vo gi thu ti

Trang 268

Gio n Ng Vn 10 c bn
t, ni bun y nng bng gi tr th Ba- s ti nh cao ca ch ngha nhn o. - Bi nm: V p kht vng trong tm hn nh th: ma ging, mt ch kh con thm c c mt chic o ti che ma. Mn ma ni v mt hin thc no trong cuc i (i kh , rt mt). Ch kh mong hay nhn vt tr tnh mong lm th no khi i, khi rt, khi kh. -> Gi tr nhn o. - bi su, by: Hoa o v sng nc h Bi-wa. Hoa o l t bo hiu ma xun qua. n bi 7, ta bt gp ting ve ngn c trng ca ma h. - Bi tm: Bn cht Ba s rt thch i lng du. ng nm bnh nhng vn c kht vng sng i tip cuc du hnh - Cm thc thm m v s vng lng n s u hoi. + L t + Gn sng. + Vng lng. hot ng 34(2') 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c c im ca th th Hai c. * Luyn tp : - Nu c im ca th Hai-c? - Gi : + Mt phong cnh, mt vi s vt c th th hin trong mt t th, mt xc cm, suy t ca ngi vit. + T ch ma l bt buc trong mi bi th.

? Mi tng giao gia cc s vt hin tng trong v tr c th hin ntn bi 6,7? ? Kht vng sng i tip nhng cuc du hnh ca Ba- s c th hin ntn bi 8? ? Cm thc thm m v s vng lng, n s, u hoi trong cc bi 6,7,8?

6. - bi su, by: Hoa o v sng nc h Bi-wa. -> Cu th m thm trong cm nhn su sc, thm trong ci tnh ca con ngi vi thin nhin to vt. 7. - Bi tm: Bn cht Ba s rt thch i lng du hnh. -> Lc quan, dng qu ng th hin s gn b su sc ca ngi Nht vi thin nhin.

- Cm thc thm m v s vng lng n s u hoi. + L t + Gn sng. + Vng lng. + Lng du, phiu bt, hoang vu. - Nt c sc v th Hai-c. -V p tm hn ca tc gi Ba-s trong cc bi th.

Trang 269

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Th php tng trng: Hm sc ngh thut mang tnh cht khu gi l ch yu. + Thin nhin v trit l v thin nhin: Tm ci p trong nhng hnh nh gin d bnh thng ca thin nhin. + Thm m tinh thn Thin Tng v tinh thn vn ho phng ng. + M h l c im ngn ng quan trng ca th Hai-c. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ni dung ca bi hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T52 ) theo cu hi hng dn ca GV.

Tham kho th hai c ca ba s 1. Trn cnh kh chim qu u chiu tn ma thu. 2. Trng i nhanh ht ma trn l ri l ch. 3. Phn thp hn xin ng u phin l chiu hn. 4. Con ng ny khng thy ai qua na chiu thu 5. Ma xun ang i qua chim khc mt c m l 6. Ting chung dt cm thy mi hng hoa chc hn hong hn Cnh kh qu u chiu t Thi gian thp thot thu v y. Lng thi my ph trng tri, u cnh ma ng, nc ri, ti hoi. T nay thot ht u phin, Phiu diu thot tc vui nim ty phng. Con ng qua my nm ry, Gi may hiu ht, chiu nay vng ngi. Mt ma xun li sp qua Chim mung su khc, c nho i mi. Chung cha dt ting ngn nga, Hng hoa phng pht, chc l hong hn.

Trang 270

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 54 Lm vn

tr bi vit s 4.

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nhn r nhng u, nhc im v k nng vit bi vn ngh lun. - Bit cch t nh gi cht lng hc v thc hnh vit vn ngh lun tip tc luyn tp vit bi vn ngh lun. 2. K nng: - Rn luyn tnh t tin v kh nng iu chnh bi ni cho ph hp vi i tng v tnh hung c th.
3. Thi : - Gio dc cc em lun t tin trong giao tip. Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn ngh lun chun b tt cho bi vit sau.

II. chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi, su tm cc ti liu tham kho c lin quan. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. III. Tin trnh dy- hc: Hot ng 1(1') 1. Kim tra bi c. 2. Tin trnh tr bi: Hot ng 2( 43') A. Tr bi: I. Yu cu: - Yu cu chung: y l loi yu cu tng hp kin thc, nhn bit, thng hiu v vn dng phn tch nh gi v bnh ging trong nhng tc phm vn hc thi k trung i. lm tt loi bi ny cn pht huy kh nng nhn bit thng hiu v vn dng phn tch nh gi trong tc phm vn hc. - Yu cu c th: II. DN CHI TIT:

Trang 271

Gio n Ng Vn 10 c bn

S GD & T SN LA Trng THPT TNG LNH

kim tra hc k I Nm hc: 2010- 2011 (Thi gian lm bi : 90 pht khng k thi gian giao ) ===========================
Mn: Ng vn lp 10

01
Cu 1: (2 im) Nu nhng c trng c bn ca phong cch ngn ng sinh hot? Hy ch ra du hiu ca phong cch ngn ng sinh hot biu hin trong cu ca dao sau: Mnh v c nh ta chng, Ta v ta nh hm rng mnh ci Cu 2: (3 im) Anh ( ch) hy vit mt on vn ngn (khong 300 t) phn tch v p ca bi ca dao sau: Thn em nh tm la o Pht ph gia ch bit vo tay ai. ( Sch gio khoa Ng vn 10 tp I/ trang 83- NXB Gio dc 2006) Cu 3: (5 im) Cm nhn ca anh (ch) v v p tm hn ca Nguyn Tri qua bi Cnh ngy h (Bo knh cnh gii- bi 43). Ri hng mt tha ngy trng, He lc n n tn rp ging. Thch lu hin cn phun thc , Hng lin tr tin mi hng. Lao xao ch c lng ng ph, Dng di cm ve lu tch dng. D c Ngu cm n mt ting, Dn giu khp mi phng. (Sch gio khoa trang 118, Ng vn 10, Tp mt Nh xut bn gio dc - 2006)

Trang 272

Gio n Ng Vn 10 c bn

HNG DN CHM THI HC K I - MN NG VN KHI 10 Nm hc: 2010-2011 01 Cu 1. (2,0 im). a. Yu cu v k nng: - Hc sinh bit cch trnh by nhng c trng c bn ca mt phong cch, ch ra nhng du hiu ca phong cch ngn ng mt cch chnh xc, ngn gn. b. Yu cu v kin thc. - Yu cu 1: Trnh by c 3 c trng c bn ca ngn ng sinh hot: (01 im) + Tnh c th. + Tnh cm xc. + Tnh c th. - Yu cu 2: Ch ra c du n ca phong cch ngn ng sinh hot trong cu ca dao (01 im) + T ng xng h: mnh - ta + Ngn ng i thoi: c nh ta chng + Li ni hng ngy; mnh v, ta v c. Cch chm im. - im 2: Khi bi trnh by cc yu cu trn v din t gy gn, ch vit cn thn. - im 1: Khi trnh by c mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. - Cc mc im khc gio vin da vo hai thang im c th trn vn dng cho thch hp. Cu 2. (3,0 im) a. Yu cu v k nng: - Bit trnh by bi vn ngh lun vn hc khong 30 dng v ngha c rt ra t cu ca dao. - Bi lm c kt cu cht ch, din t lu lot, khng mc li v dng t, v chnh t v ng php. b. Yu cu v kin thc.

Trang 273

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hc sinh c th c nhng cch phn tch khc nhau, din t ngha theo nhiu cch khc nhau nhng phi nu c nhng c bn sau: - Bi ca dao trn nm trong chm nhng bi ca dao than thn, tnh ngha m u bng m tup quen thuc Thn em.. - Bi ca dao l li than ca ngi ph n trong x hi phong kin: thc c sc p, tui xun v gi tr ca mnh ( tm la o) nhng s phn ca h tht chng chnh, lun b ph thuc ( bit vo tay ai) c. Cch chm im. - im 3: Bi vit p ng tt yu cu v k nng v ni dung su sc, vn din t c cm xc, hnh vn mch lc. C th mc li nhng khng ng k. c bit khng mc li v hnh thc. - im 2: p ng mt na mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. im 1 : Ni dung s si, din t yu. - im 0 : Hon ton lc . * Lu : + Khi phn tch HS phi ch ra v phn tch c cc th php ngh thut c bn ca cu ca dao ( hnh nh so snh n d; t ly gi hnh pht ph) gio vin mi cho im ti a. + Khuyn khch nhng hc sinh c lin h i chiu vi nhng bi ca dao cng ti, m tup. Cu 3. (5,0 im) 1. Yu cu v k nng: - Trn c s hc sinh nm vng ni dung v ngh thut ca bi th Cnh ngy h , nu c cm nhn ca bn thn v v p tm hn ca tc gi Nguyn Tri. (Hc sinh bit cch lm bi phn tch tc phm th tr tnh thi k trung i). - Bi lm c kt cu cht ch, din t lu lot, khng mc li v chnh t, v ng php, dng t. 2. Yu cu v kin thc. Hc sinh da vo nhng hiu bit hc v bi th trnh by cm nhn theo nhng cch ring nhng cn m bo cc sau: a. M bi: (0,5 im) - Gii thiu s lc bi Cnh ngy h, biu hin ca v p tm hn Nguyn Tri qua bi th. b. Thn bi. (4 im) - Tm hn yu thin nhin, yu i, yu cuc sng ca Nguyn Tri: + Lun ha hp vi thin nhin. + Tm hn nh th rng m n nhn thin nhin. + hin nhin qua cm xc ca thi s tr nn sinh ng, ng yu, y sc sng. - Trong bt c hon cnh no Nguyn Tri cng canh cnh bn lng ni nim u i i vi dn, vi nc: - Qua thy c tm trng ca tc gi: + Nh th vui trc cnh vt nhng trc ht vn l tm lng tha thit vi con ngi, vi dn, vi nc. + T nim vui , dy ln mt c mun cao p mong c ting n ca vua Thun ngy xa vang ln ca ngi cnh dn giu khp i phng nhn dn no m, t nc thi bnh phn thnh. (c th lin tng ti mt s tc gi c nhn cch cao p nh tc gi so snh). c. Kt lun. (0,5 im)

Trang 274

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Khng nh li v p tm hn ca Nguyn Tri biu hin qua bi th. 3. Cch chm im. - im 4 - 5: p ng cc yu cu trn Vn vit c cm xc, trong sng, ch vit sch p, c th mc li khng ng k. - im 3: p ng mt na mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. - im 1: Ni dung s si, in t yu. - im 0: Hon ton lc .

* Lu . - Hng dn chm thi ch l gi . Bi vy ngi chm thi cn phi cn c vo bi lm c th ca hc sinh chm im. Cn trn trng nhng bi lm c tnh sng to c o, mi m. - Cc ni dung trn cn c lm sng t qua vic phn tch nhng hnh nh, chi tit, cc bin php ngh thut c th trong bi th, trnh by bng cm xc chn tht qua bi vit. - T duy mch lc, khoa hc, nh gi, cm nhn su sc, sng to. - Bi kim tra chm theo thang im 10. Tng im ca bi thi l tng im cc cu trong bi lm.

S GD & T SN LA Trng THPT TNG LNH

kim tra hc k I Nm hc: 2010- 2011 Mn: Ng vn lp 10 (Thi gian lm bi : 90 pht khng k thi gian giao ) ========================= 02

Cu 1: (2 im) Anh (ch) hy cho bit th no l php tu t n d? Tm bin php tu t c th hin trong bi ca dao sau: "Thuyn i c nh bn chng? Bn th mt d khng khng i thuyn" (ca dao) Cu 2: (3 im) Hy k ra nhng yu t k o trong truyn thuyt An Dng Vng v M Chu Trng Thy v nu gi tr ca chng? Cu 3: (5 im) Hy pht biu cm nhn ca em v trit l "nhn" trong bi th Nhnca Nguyn Bnh Khim? Mt mai, mt cuc, mt cn cu, Th thn du ai vui th no,

Trang 275

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ta di, ta tm ni vng v, Ngi khn, ngi n chn lao xao. Thu n mng trc, ng n gi, Xun tm h sen, h tm ao, Ru, n ci cy, ta s ung, Nhn xem ph qu ta chim bao. (Sch gio khoa trang 129, Ng vn 10, Tp mt Nh xut bn gio dc - 2006)

HNG DN CHM THI HC K I - MN NG VN KHI 10 Nm hc: 2010-2011 02 Cu 1. (2,0 im). a. Yu cu v k nng: - Hc sinh bit cch trnh by khi nim v mt bin php tu t n d. qua v d nhn nh c bin php tu t mt cch chnh xc, ngn gn. b. Yu cu v kin thc. - Yu cu 1: Trnh by c khi nim v bin php tu t n d: (01 im) L gi tn s vt hin tng ny, bng tn s vt hin tng khc khi gia chng c quan h tng ng, tc chng ging nhau v mt phng din no . - Yu cu 2: Ch ra c trong bi ca dao s dng bin php tu t g?(01 im)

Trang 276

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Trong bi ca dao s dng bin php tu t n d. l hnh nh n d: Thuyn v bn. + Thuyn v bn khng n thun l ch s vt c th m qua hnh nh tc gi mun nhc ti con ngi. l ni nh ca c gi hng v chng trai. c. Cch chm im. - im 2: Khi bi trnh by cc yu cu trn v din t gy gn, ch vit cn thn. - im 1: Khi trnh by c mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. - Cc mc im khc gio vin da vo hai thang im c th trn vn dng cho thch hp. Cu 2. (3,0 im) a. Yu cu v k nng: - Bit trnh by bi vn ngh lun vn hc khong 30 dng v nhng yu t k o v tc dng ca chng. - Bi lm c kt cu cht ch, din t lu lot, khng mc li v dng t, v chnh t v ng php. b. Yu cu v kin thc. Hc sinh c th c nhng cch phn tch khc nhau, din t ngha theo nhiu cch khc nhau nhng phi nu c nhng c bn sau: - Nhng yu t k o: (01 im) + Ra vng gip xy thnh v ch v kh v n thn bn bch pht bch trng: + Vua An Dng Vng cm sng t by tt r nc xung bin: + M Chu cht mu thnh ngc trai, xc thnh ngc thch: + Hnh nh ging nc ngc trai - Gi tr ngha ca nhng yu t k o: (02 im) + Ra vng gip xy thnh v ch v kh v n thn bn bch pht bch trng: l chi tit biu hin s ng tnh ng h ca nhn dn i vi s nghip chnh ngha ca An Dng Vng. + Vua An Dng Vng cm sng t by tt r nc xung bin: th hin s knh trng ca nhn dn v trong tnh cm ca nhn dn An Dng Vng vn bt t. + M Chu cht mu thnh ngc trai, xc thnh ngc thch: nhn dn ta th hin thi thng cm vi M Chu. + Hnh nh ging nc ngc trai: l s minh oan gii by dm cho ni lng ca M Chu bi Trng Thy l k la di. c. Cch chm im. - im 3: Bi vit p ng tt yu cu v k nng v ni dung su sc, vn din t c cm xc, hnh vn mch lc. C th mc li nhng khng ng k. c bit khng mc li v hnh thc. - im 2: p ng mt na mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. im 1: Ni dung s si, din t yu. - im 0: Hon ton lc . * Lu : + Khi phn tch HS phi ch ra v phn tch c gi tr ca cc yu t thn k (c trch dn dn chng trong vn bn)gio vin mi cho im ti a. + Khuyn khch nhng hc sinh c lin h i chiu so snh, phn tch. Cu 3. (5,0 im) 1. Yu cu v k nng:

Trang 277

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Trn c s hc sinh nm vng ni dung v ngh thut ca bi th Nhn , nu c cm nhn ca bn thn v v p cuc sng v v p tr tu nhn cch ca tc gi Nguyn Bnh Khim. Qua khng nh trit l, quan nim sng "nh"ca tc gi. - Bi lm c kt cu cht ch, din t lu lot, khng mc li v chnh t, v ng php, dng t. 2. Yu cu v kin thc. Hc sinh da vo nhng hiu bit hc v bi th trnh by cm nhn theo nhng cch ring nhng cn m bo cc sau: a. M bi: (0,5 im) - Nguyn Bnh Khim (1491 1585) sng gn trn mt th k y bin ng ca ch phong kin Vit Nam: L Mc xng hng, Trnh Nguyn phn tranh. Trong nhng chn ng lm rn nt nhng quan h nn tng ca ch phong kin,ng va vch trn nhng th lc en ti lm o ln cuc sng nhn dn,va bo v trung thnh cho nhng gi tr o l tt p qua nhng bi th giu cht trit l v nhn tnh th thi, bng thi thm trm ca bc i nho. Nhn l bi th Nm ni ting ca nh th nu ln quan nim sng ca mt bc n s thanh cao, vt ra ci tm thng xu xa ca cuc sng bon chen v danh li. b. Thn bi. (4 im) Hai cu :(1) Mt mai mt cuc,mt cn cu , Th thn du ai vui th no" - Ngh thut s dng t ly mt lp i lp li, nhc i nhc li, chc chn, cng ci, kin nh, sn sng. Nhp iu chm di, t th ung dung (2/2/3) th hin thi sn sng ,chc chn. + Lit k hng lot: mai, cuc, cn cu nhng vt dng quen thuc ca nh nng. + Trng thi th thn: ung dung, im nhin, thanh thn, trng thi, thoi mi, khng vng bn, tha h dong dui, khng iu g lm u t, phin mun. l s nhn tn, th thi , thnh thi, lng khng vng bn cht c mu, t dc. + Th vui: du ai vui th no mc ngi i, khng quan tm, ch lo vic ng ng gia thn qu tm hn ung dung t ti mc nhng th vui khc ca ngi i. => Hai cu th th hin quan nim v cuc sng nhn tn, gn gi vi dn. Hai cu thc: V ep nhn cch(1) Ta di ta ta tm ni vng v Ngi khn ngi n chn lao xao - Ngh thut s dng t ng i lp: ta >< ngi; di >< kh; vng v>< lao xao ... - NBK to nn h thng t ng i lp nhau nhm bc l r thi ca mnh: cho thy s khc bit gia ng & nhng ngi khc l cch la chn cho mnh mt cuc sng lnh c tm trong. + Hc sinh phi gii thch c: ni vng v: yn , m m. + Hc sinh phi gii thch c: chn lao xao: x b, n , y nhng ganh ua, th on chn ca quyn. =>Nh vy Di y th hin mt li sng cao p, mt t tng, nhn cch thanh cao, khng mng danh li , khng nui c mu, khng chu lun ci, mua danh , bn tc, tham nhng iu ph phim. y l cch ni ngc, di thc cht l khn, cn khn thc ra li l di. ng nh ng ni: Khn m khn c l khn di Di vn hin lnh y di khn (Th Nm-94) Mi t, mi ch c NBK s dng rt t, rt tinh t, hiu qu. -Tr v vi thin nhin, v ni vng v l tm n cuc sng bnh d ,thanh tao. con ngi v tn ha vo nhau. cng mt ln na th hin su sc hn v p tm hn ca NBK. =>Hai cu thc nhn mnh v p nhn cch NBK: v vi thin nhin, sng thot khi vng danh li

Trang 278

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm hn an nhin, khong t. Hai cu lun:V p cuc sng(1) Thu n mng trc , ng n gi Xun tm h sen , h tm ao - Thu-mng trc; ng-gi - mn n dn d, thanh m - thanh m, bnh d nhng khng khc kh, c cc. - xun - tm h sen - h - tm ao - th vui thanh bn, khng kiu cch li sinh hot gin d. Con ngi thun theo t nhin,ha hp vi thin nhin, ma no thc y, ma no ng vi th vui y.Nguyn Bnh Khim ha cng sinh hot ca ngi nng dn. Ta khng cn thy mt Trng Trnh,khng thy t th cao ngo,chim tr ca mt ng quan m ch hin ln y mt lo nng tri in =>NBK chn cho mnh mt cuc sng hp vi t nhin, ha vi i thng, bnh d m khng km phn thanh cao. Cu kt: V p tr tu(1) "Ru n ci cy ta s ung Nhn xem ph qu ta chim bao" - Mn in tch mt cch rt t nhin, Nguyn Bnh Khim ni ln thi sng dt khot on tuyt vi cng danh ph qu. Quan nim y vn d gn vi o Lo Trang, c phn ym th tiu cc, nhng t trong thi i nh th ang sng li bc l ngha tch cc. Cuc sng ca nhng k chy theo cng danh ph qu vn d ng cm ght v ln n trong rt nhiu bi th v nhn tnh th thi ca mnh: " th mi hay ngi bc c Giu th tm n, kh th lu"i (Thi i) Ph qu i vi chc quyn i vi Nguyn Bnh Khim ch l cuc sng ca bn ngi bc c th on, gim p ln nhau m sng. Bn chng l by chut ln gy hi nhn dn m ng v cng cm ght v ln n trong bi th Tng th (Ght chut) ca mnh. Bi th, c th hiu thi nhn xem ph qu ta chim bao cng l cch nh th chn la con ng sng gn gi, chia s vi nhn dn. Cuc sng m bc m thanh cao ca ngi bnh dn ng qu ng trng v em li s thanh thn cng nh gi cho nhn cch khng b hoen vn c trong x hi chy theo th lc kim tin. Ci ngun trit l ca Nguyn Bnh Khim gn lin vi quan nim sng lnh vng tt p ca nhn dn. c. Kt lun. (0,5 im) - Khng nh li v p tm hn ca tc gi biu hin qua bi th. Bi th Nhn bao qut ton b trit tr, tnh cm, tr tu ca Nguyn Bnh Khim, bc l trn vn mt nhn cch ca bc i n tm v vi thin nhin, vi cuc sng ca nhn dn i lp mt cch trit vi c mt x hi phong kin trn con ng suy vi thi nt. Bi th l kinh nghim sng, bn lnh cng ci ca mt con ngi chn chnh./. 3. Cch chm im. - im 4 - 5: p ng cc yu cu trn Vn vit c cm xc, trong sng, ch vit sch p, c th mc li khng ng k. - im 3: p ng mt na mt na s trn v cn mt s sai st v dng t, vit cu. - im 1: Ni dung s si, in t yu. - im 0: Hon ton lc .

Trang 279

Gio n Ng Vn 10 c bn

B. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh:

I. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c tr tng tng v s lin tng phong ph. p ng c ni dung yu cu ca . Nhiu cch gii quyt a ra hp l. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im: C mt s em cha bit k chuyn tng tng dn n lc hay vn sng v tr tng tng t khin cho bi vit s si, cn mc li din t. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 6 29 7 1 43 10A 1 7 23 14 4 45 II. Thang im. - im 9,10: Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng. B cc r rng v khng mc li. - im 7,8: Trin khai y cc trong p n, cu vn mt m,dn chng y v sinh ng. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng. Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2: Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1: Sai lc c ni dung v phng php. - im 0: Khng lm bi. Hot ng 3(1')
3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp :- Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi:- Chun b bi ( Theo cu hi hng dn ca GV tit 55, 56).

Trang 280

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 55 Lm vm

CC HNH THC KT CU CA VN BN THUYT MINH

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Trnh by, phn tch c cc hnh thc kt cu c bn ca vn bn thuyt minh: kt cu theo thi gian, theo khng gian v theo trt t lgc ca t duy vi i tng thuyt minh v nhn thc ca ngi c. - Xy dng c kt cu cho bi vn thuyt minh v cc i tng theo kiu gii thiu, trnh by. 2. K nng: - Rn k nng nhn din, phn tch v xy dng kt cu, b cc vn bn thuyt minh theo 3 kiu va hc. 3. Thi : - C thc vn dng kiu vn bn thuyt minh vo i sng. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(1') 1. Kim tra bi c: Khng 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Trong thc t cuc sng, v iu kin v hon cnh thc t, chng ta c th ko c i thm quan mi thng cnh, di tch lch s- vn ha ni ting, thng thc cc sn vt qu ca nhiu vng qu, ko bit ht v cuc i, s nghip ca nhiu danh nhn hay cc tc gi, tc phm VH ni ting, c gi tr,... Nhng chng ta cng c th nm bt c nhng c im ca chng qua cc bi vn thuyt minh. cp II, cc em c hc v vn thuyt minh v mt th loi vn hc, mt phng php v mt

Trang 281

Gio n Ng Vn 10 c bn
danh lam thng cnh. Vy VB thuyt minh c cc hnh thc kt cu ntn? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu vn . Hot ng ca GV Hot ng ca HS Ni dung ghi bng I. Kt cu ca vbtm. Hot ng 2(5') 1.Khi nim: - Nhc li k/n v vn Khi nim v phn loi: bn thuyt minh? - K/n: VB thuyt minh l kiu VB nhm gii thiu, trnh by chnh xc, khch quan v cu to, tnh cht, quan h, gi tr,... ca mt s vt, hin tng, mt vn thuc t - Cc loi VB thuyt nhin, x hi v con ngi. - Phn loi: c nhiu loi, vi 2 minh? Loi thin v trnh loi chnh: by, gii thiu gm 3 + Ch yu thin v trnh by, gii thiu. th nh: + Thuyt minh v mt + Ch yu thin v miu t. tc gi, tc phm VH. + Thuyt minh v mt danh lam thng cnh, di tch lch s. + Thuyt minh v mt phng php. Hot ng 3(20') - Em hiu th no l kt cu VB? - Kt cu VB ph thuc vo cc yu t no?

Kt cu ca vn bn thuyt minh: - Kt cu VB: l s t chc, sp xp cc thnh t ca VB thnh mt n v thng nht, hon chnh, c ngha. - Kt cu ph thuc vo i tng, mc ch v ngi tip nhn vn bn.

Hs c VB. Gv chia hs thnh 4 t tho lun, tr li cc cu hi trong sgk: - Xc nh i tng v mc ch thuyt VB 1: Hi thi thi cm minh? ng Vn. - i tng thuyt minh: Hi - Mc ch: Hnh dung c

- Kt cu ca vn bn thuyt minh l cch t chc, sp xp cc thnh t ca VBb thnh n v thng nht, hon chnh, c ngha. - Hnh thc kt cu ca vn bn thuyt minh phi ph hp vi mi lin h bn trong ca i tng, vi mi trng xung quanh v c qu trnh nhn thc ca con ngi. - Kt cu ca VBTM ph thuc vo: i tng, mc ch v ngi tip nhn. 2. Mt s dng kt cu. a. Tm hiu vn bn. - Vn bn 1: Hi thi cm thi ng Vn. - Vn bn 2: Bi Phc Trch. * Vn bn 1: - i tng: Hi thi cm thi mtl l hi DG.

Trang 282

Gio n Ng Vn 10 c bn
thi thi cm ng Vnng Thp - an Phng - H Ty mt l hi dn gian. - Mc ch thuyt minh: Gip ngi c (ngi nghe) hnh dung c thi gian, a im, din bin, ngha ca l hi. - Ni dung thuyt minh: + a im: lng ng Vn, x ng Thp, huyn an Phng, tnh H Ty. + Thi gian: ngy rm thng ging hng nm. + Din bin: Thi nu cm:- Th tc bt u. - Ly la. - Nu cm. Chm thi:- Tiu chun. - Cch chm. + ngha ca l hi i vi i sng tinh thn ca nhn dn. - Cch sp xp cc : theo trnh t thi gian. - C s sp xp: Do bi vit nhm gii thiu v mt hi thi v mt cng vic c th nn ngi vit phi trnh by theo trt t thi gian. thi gian, a im, din bin v ngha ca l hi. - Ni dung: + Thi nu cm: Th tc bt u ly la, nu cm. + Chm thi: Tiu chun, cch chm.

- Ni dung minh ca VB?

thuyt

- Phn tch cch sp xp trong VB? - Gii thch c s ca cch sp xp y? Hs c VB, tho lun, tr li cc cu hi: - i tng v mc ch thuyt minh ca VB 2?

- ngha ca l hi i vi i sng tinh thn ca ngi dn.

- Ni dung thuyt minh ca VB 2? VB 2: Bi Phc Trch. - i tng thuyt minh: bi Phc Trch- Mt loi tri cy ni ting. - Mc ch thuyt minh: Gip ngi c (ngi nghe) nhn bit c c im v gi tr ca bi Phc Trch. - Phn tch cch sp - Ni dung thuyt minh: xp trong VB? + Cc loi bi ni ting ca - Trnh t thuyt minh: Theo nhiu quan h. Vit Nam. + c im ca bi Phc Trch: hnh dng qu, c im v, ci bi; v ngon lnh,

* Vn bn 2: - i tng: Bi Phc Trch (mt loi tri cy ni ting). - Mc ch: Gip ngi c cm nhn c nhng gi tr ca bi Phc Trch. - Ni dung thuyt minh.

Trang 283

Gio n Ng Vn 10 c bn
hp dn ca mi bi, tp bi. + Gi tr v s b dng ca bi. + Danh ting ca bi Phc Trch. - Cch sp xp cc : + Quan h khng gian: t ngoi vo trong. + Quan h lgc: cc phng din khc nhau ca qu bi (hnh dng, v, mi tp, mu sc, hng v, cm gic). + Quan h nhn- qu: gi tr danh ting ca bi Phc Trch. Quan h hn hp. - C s sp xp: Do mc ch thuyt minh. . Cc hnh thc kt cu: - Theo trnh t thi gian. - Theo trnh t khng gian. - Theo trnh t lgc. - Theo trnh t hn hp.

- Gii thch c s ca cch sp xp y? - T vic tm hiu 2 VD trn, em hy nu cc hnh thc kt cu ch yu ca vn bn thuyt minh?

b. Cc hnh thc kt cu: - Theo trnh t thi gian. - Theo trnh t khng gian. - Theo trnh t lgc. - Theo trnh t hn hp. * Ghi nh ( SGK/168). II. Luyn tp: Bi 1: * GT chung: - PNL (1255 1320), ngi lng Ph ng, huyn ng Ho, tnh Hng Yn. - HCST: BT c on c sng tc trong khong thi gian trc khi xy ra cuc khng chin chng qun Mng Nguyn ln th 2. - Th loi: tht ngn t tuyt ng lut. - Ch : TP ca ngi v p ca hnh tng ngi AH v quc hin ngang, lm lit vi l tng v nhn cch ln lao. * GT ni dung, gi tr t tng: - Hai cu u: Hnh tng con ngi v qun i thi Trn. - Hai cu cui: Ni lng ca tc gi. * TG thnh tu ngh thut: * Nhn nh, nh gi v TP. bi tp 2.(v nh t lm) - ng n, a im. - Khung cnh thin nhin sn thu hu tnh. - Cm di tch vn ha: cha Hun v n th Nguyn Tri.

Hot ng 4(15') Yu cu hs tho lun, thc hnh lm bi tp 1: Thuyt minh v bi T lng ca Phm Ng Lo? - Xc nh hnh thc kt cu VB thuyt minh? - Ni dung thuyt minh?

Bi 1: Thuyt minh v bi T lng ca Phm Ng Lo. - Hnh thc kt cu: hn hp. - Ni dung thuyt minh: + Gii thiu v tc gi Phm Ng Lo- mt ngi vn v ton ti, mt v tng gii, trc l mn khch sau l con r ca Trn Quc Tun. + Gii thiu v ni dung bi th: - Thuyt minh v di Hai cu u: V p, sc tch Cn Sn? mnh ca con ngi v qun - Xc nh cc ni i nh Trn ng thi l dung chnh cn bc chn dung t ha ca thuyt minh? dng tng Phm Ng Lo.

Trang 284

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hai cu sau: Ch lm trai v - Vi nt v thi gian n ca tm tnh ca tc gi. Nguyn Tri Cn Sn. - Cc l hi v hot ng thm quan du lch Cn Sn hng nm... Bi 2: Ni dung thuyt minh c bn v di tch Cn Sn: Hot ng 5 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Lm bi tp theo hng dn ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi ( T56).

Trang 285

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 56 Lm vm

Lp dn bi vn thuyt minh
I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: Gip hc sinh: - Thy c s cn thit ca vic lp dn khi lm vn ni chung v vit bi vn thuyt minh ni ring. - Cng c vng chc hn k

nng lp dn . 2. K nng: minh.

3. Thi :

- Rn luyn k nng lp dn cho bi vn thuyt

- Hnh thnh HS c k nng s dng vn thuyt minh .

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5') 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Nu cc hnh thc kt cu ca vn bn thuyt minh? * p n: - Theo trnh t thi gian: S vic, s vt theo qu trnh hnh thnh, vn ng, pht trin, kt thc, chm dt. - Theo trnh t khng gian: S vt, s vic theo t chc vn c: Trn- di; trong- ngoi; trc -sau...theo trnh t quan st. - Theo trnh t l gc: S vt, s vic theo mi quan h nhn -qu; chungring; lit k cc mt, cc phng din... - Theo trnh t tng hp: kt hp cc trnh t trn. * Tn HS tr li: 1......................................................Lp..................im...... ............ 2. ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi:

Trang 286

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Gii thiu bi mi: (1') Nhm gip cc em vn dng nhng kin thc v k nng lp dn v vn thuyt minh, lp c dn cho mt vn bn thuyt minh c ti gn gi quen thuc. Ngy hm nay chng ta hc bi Lp dn bi vn thuyt minh. Lp dn l mt khu quan trng trong qu trnh lm vn. i vi bi vn thuyt minh cng vy. Song vic lp dn cho bi vn thuyt minh c g ging v khc vi vic lp dn cho cc kiu VB khc? * Bi mi:
H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng

Hot ng 2 (10') - Nhc li b cc ca mt bi lm vn v nhim v ca mi phn? - B cc 3 phn ca mt bi lm vn c ph hp vi c im ca bi vn thuyt minh ko? V sao?

- M bi: Gii thiu s vt, s vic, ni dung cn cp. - Thn bi: Trin khai ni dung chnh ca bi vit. - Kt bi: By t suy ngh, nh gi, cm xc ca ngi vit. Ph hp vi VB thuyt minh. V VB thuyt minh cng l kt qu ca thao tc lm vn, ngi vit cng cn gii thiu, trnh by r cc ni dung thuyt minh, c lc 2. So snh phn MB, KB - So snh s ging v cn miu t, nu cm xc, ca VBTM vi VBTS. khc ca phn m bi trnh by s vic,... - Ging: c bn tng ng v kt bi trong bi phn m bi. vn t s vi bi vn - Khc: phn kt bi. thuyt minh? So snh phn m bi v + VB t s: ch nu suy ngh, kt bi ca bi vn t s cm xc ca nhn vt (ngi v bi vn thuyt minh: vit). + VB thuyt minh: va tr li ti thuyt minh va lu li cm xc, suy ngh lu bn trong lng c gi. - Nu trnh t sp xp phn thn bi ca VB thuyt minh? 3. Cc trnh t sp xp: - Trnh t thi gian. - Trnh t khng gian. Trnh t sp xp - iu ny tu thuc vo tng phn thn bi: i tng. - Trnh t chng minh. - Thi gian: xa nay. - Khng gian: xa gn; II. Lp dn bv TM: ngoi trong; di trn,...

I. dn bvtm: 1. B cc ca BVTM. - M bi: Gii thiu s vt, s vic, i sng c th ca bi vit. - Thn bi: Ni dung chnh ca bi vit. - Kt bi: Nu suy ngh, hnh ng ca ngi vit.

Trang 287

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Nhn thc: d kh; quen 1. Xc nh ti. - Mt danh nhn vn ho. l. - Trnh t chng minh: phn - l ngi m anh (ch) yu thch v tm hiu k. bc- chng minh. - Nguyn Du, Nguyn Tri....

Hot ng 3 (25')

Xc nh r i tng thuyt 2. Xy dng dn : minh: - M bi: - Mt danh nhn vn ha. - Mt tc gi vn hc. - Nhng ni dung - Mt nh khoa hc. chnh cn nu phn - Mt danh lam thng cnh. m bi bi vn thuyt - Mt phng php... minh? - Yu cu i vi m Lp dn : bi ca VB thuyt M bi: minh? - Ni dung chnh: nu c ti (gii thiu c i t- - Thn bi: ng thuyt minh). - Yu cu: + Gip ngi c nhn ra - Cc bc cn lm kiu bi thuyt minh. c dn phn thn + Thu ht c s ch ca bi? ngi c Thn bi: - Ni dung chnh: trin khai - Kt bi: cc ni dung chnh cn + Nhn li nhng nt chnh TM v danh nhn. thuyt minh. - Cc bc cn lm: + Lu gi cm xc lu bn + Tm , chn . - Cc vic cn lm + Sp xp cc theo trnh trong lng c gi. phn kt bi? t khng gian, thi gian, nhn thc hoc trnh t III. Luyn tp: chng minh. 1: Trnh by cch ch Kt bi: Yu cu hs tho lun, - Tr li ti ca bi vn bin mn u ph rn? lp dn cho 2 bi vn thuyt minh. thuyt minh: - Lu li nhng suy ngh, cm 1: Trnh by cch xc. ch bin mn u ph rn? 1: Trnh by cch ch bin 2: mn u ph rn. - MB: Gii thiu mn u Gii thiu v tc gi vn hc

Trang 288

Gio n Ng Vn 10 c bn
ph rn. - TB: + Nguyn liu. 2: + Cch ch bin. Gii thiu v tc gi + Yu cu thnh phm. vn hc Nguyn Tri? - KB: + Tr li vn . + Nu suy ngh, nh gi. 2: Gii thiu v tc gi vn hc Nguyn Tri. - MB: Gii thiu s lc v tc gi Nguyn Tri (tn, hiu, qu hng, gia nh v tm vc ca ng trong lch s vn hc dn tc.) - TB: + Gii thiu cc s kin ni bt trong cuc i Nguyn Tri. + Gii thiu v s nghip th vn - KB: + nh gi v tr ca Nguyn Tri trong lch s dn tc. + Nu cm xc, suy ngh. (Bng ph phn 2) 2. So snh phn MB, KB ca VBTM vi VBTS. So snh Ging nhau Khc nhau M bi Kt bi M bi Kt bi Bi vn t s Bi thuyt Gii thiu i tng (nhn vt, danh nhn) Nhn mnh n tng chung v i tng (nhn vt, danh nhn), to cho ngi c tnh cm, cm xc v h Gii thiu nhn vt, Kt thc cu truyn tnh hung truyn Gii thiu a im, Nhn mnh vai tr, v tr, ngha vai tr trong i sng trong i sng vn ho, x hi, lch s, vn ho, khi khoa hc, lch s ca ca ng. qut v phng php, cch lm Nguyn Tri? - Lp dn gii thiu v mt tc gi vn hc. - Gii thiu i nt v tiu s ca tc gi: + H tn: nm sinh, nm mt, qu qun. + im li nhng s kin ln trong cuc i ca tc gi. - Gii thiu s nghip sng tc ca tc gi. + im li qu trnh sng tc v s lng tc phm. + Gi tr bao trm v ni dung v ngh thut ca tc phm. + nh gi v tr ca tc gi trong vn hc s.

Hot ng 4 (4') 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc.

Trang 289

Gio n Ng Vn 10 c bn * Luyn tp : - Lm bi tp theo hng dn ca GV. * Dy dng dn cho bi vn thuyt minh cho cc sau: 1. GT mt tc gi vn hc. 2. GT mt tm gng hc tt. 3. GT mt phong tro ca trng (lp) mnh. 4. Trnh by cc bc ca mt qu trnh hc tp. 5. GT mt tc phm vn hc. 6. GT mt th loi vn hc. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi.

GIO N GING DY
Trang 290

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 57 c vm

ph sng bch ng
(Bch ng giang ph) Trng Hn Siu. I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: Gip hc sinh: - Cm nhn c ni dung yu nc v t tng nhn vn ca bi th. - Nm c nhng c trng c bn ca th ph: kt cu, hnh tng v li vn. 2. K nng: - Rn k nng nhn din, phn tch v xy dng kt cu, b cc vn bn 3. Thi : - - Bi dng lng yu nc, nim t ho dn tc, thc trn trng nhng a danh lch s, nhng danh nhn lch s, vn ha. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(1') 1. Kim tra bi c: Khng 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). * Gii thiu bi mi: Dng sng Bch ng gn lin vi nhng chin cng vang di ca dn tc ta (Ng Quyn thng gic Nam Hn, qun dn nh Trn thng gic Nguyn- Mng). a danh lch s ny tr thnh ngun ti cho nhiu nh th xa khai thc: Trn Minh Tng vi bi Bch ng giang (trong c hai cu: nh nc chiu hm mu kh/ Tng rng mu gic vn cha kh), Nguyn Tri vi Bch ng hi khu, Nguyn Sng vi bi Bch ng giang,... Khc vi cc tc gi trn, Trng Hn Siu cng vit v a danh lch s nhng li s dng th ph. Bi Ph sng Bch ng ca ng c nh gi l mu mc ca th ph trong VHT. Hot ng ca GV Hot ng ca HS Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung. Hot ng 2(13') 1.Ti dn. a. Tc gi: (SGK). Hs c phn Tiu HS tr li: - T: Thng Ph. dn- sgk. - Qu qun: lng Phc Thnh- Nu nhng nt huyn Yn Ninh (nay thuc th chnh v tc gi Trx Ninh Bnh). ng Hn Siu? - L mn khch ca Trn Hng o.

Trang 291

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Khi mt c vua tng tc Thi bo, Thi ph, c th Vn Miu. - Con ngi: cng trc, hc vn uyn thm, c vua Trn tin cy, nhn dn knh trng. - Tc phm ca ng li ko - V tr a l v nhiu, hin cn 4 bi th v 3 nhng chin cng bi vn, trong c Ph sng gn vi a danh Bch ng. sng Bch ng? a danh lch s sng Bch ng: - L mt nhnh sng ra bin thuc Qung Ninh, gn Thu Nguyn (Hi Phng) - Gn vi cc chin cng chng qun Nam Hn (Ng Quyn- Em c hiu bit g 938), i thng qun Nguynv th ph? Mng (Trn Quc Tun- 1288). Sng Bch ng- danh thng lch s v l ngun ti vn hc. 3. Th ph: - L th vn c vn hoc xen ln vn vn v vn xui, dng t cnh vt, phong tc, k s vt, bn chuyn i. - Phn loi: 4 loi + Ph c th: c trc i ng (Trung Quc), c trng ch yu l mn hnh thc i p gia hai nhn vt chkhch by t, din t ni dung, cu c vn, ko nht thit c i, kt bng th. B cc gm 4 on: m, gii Hs c din cm bi thch, bnh lun, kt. ph. + Ph ng lut (ph cn - Tm xut x, b cc th): xut hin t thi ng, ca bi ph? c vn, c i, theo lut bng trc. B cc thng c 6 on.

b. Th ph: - c trng:

- Phn loi: C 2 loi. (Ph c th: Ph lut).

ng

Xut x:

2. Tc phm: a. Xut x: - Bi ph c vit trong hon cnh sau 3 ln nh thng qun Mng Nguyn XL, triu i nh Trn bc vo thi k hng thnh. - Khong 50 nm sau chin thng B (1288-1350-54), khi THS gi v c dp du ngon qua vng HP- QN.

Trang 292

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Bi ph c vit trong hon cnh sau 3 ln nh thng qun Mng Nguyn XL, triu i nh Trn bc vo thi k hng thnh. - Khong 50 nm sau chin thng B (1288-1350-54), khi THS gi v c dp du ngon qua vng HP- QN.

Ph Sng Bch ng thuc loi ph c th, dng hnh thc ch- khch i p by t din t ni dung. b. B cc. - Kt cu 4 phn.

- Ch ca vn bn l g?

Hot ng 3 (30') - M u bi ph, ni bt ln l hnh tng nhn vt khch. Anh (ch) hy tm hiu mc ch do chi thin nhin, chin a ca khch?

B cc: - on m: t u cn lu! Trng ch v cm xc ca nhn vt khch trc cnh sc trn sng Bch ng. - on gii thch: tip nghn xa ca ngi Cc b lo k li cc chin tch trn sng Bch ng. - on bnh lun: tip ch l chan Cc b lo suy ngm v bnh lun v nguyn nhn chin thng trn sng Bch ng. - on kt: cn li. Li ca khng nh, cao vai tr, c ca con ngi i Vit ca cc b lo v nhn vt khch.

c. Ch . - Bi ph vit v con sng B, v nhng chin cng vang di ca qu kh, v nim t ho ca nhn dn ta. T , bi ph nh nhc nh con ngi hy bit qu trng nhng di sn vn ho, lch s, khng qun ngun ci cha ng. II. c hiu. 1. Cm xc LS ca nhn vt khch trc cnh sc SB. on m: - Khch: -> l mt nh Nho, mt vin quan tng ca triu nh mt nh th - ngh s tuy gi nhng trng tr bn phng vn cn tha thit, si ni.

- Khch l ngi c trng ch (ch ln), c tm hn ntn qua vic nhc n on m: nhng a danh - Nhn vt khch l s

Trang 293

Gio n Ng Vn 10 c bn
lch s ca Trung Quc v miu t nhng a danh lch s ca t Vit? phn thn ca tc gi, to tnh khch quan cho nhng iu s ni. - Mc ch do chi thin nhin, chin a ca khch: + Thng thc v p thin nhin. + Tm hiu cnh tr t nc, bi b tri thc. - Nhng a danh c ni n: + a danh lch s ly t trong in c Trung Quc: sng Nguyn, sng Tng, Cu Giang, Ng H, Tam Ng, Bch Vit, m Vn Mng. Tc gi i qua ch yu bng tri thc sch v, tr tng tng. + a danh ca t Vit: ca i Than, bn ng Triu, sng Bch ng. Khch t ha bc chn dung tinh thn ca mnh l mt hn th, mt khch hi h, mt k s thit tha vi t nc v lch s dn tc: + C vn hiu bit phong ph. + Yu thin nhin, say m thng ngon, tm hiu thin nhin (Ging bum... mi mit). + C tm hn khong t, c hoi bo ln lao (Ni c ngi i... tha thit).

-> Ngha l, qua c sch v hon ton l tng tng t sch...nhm th hin trng tr hi h ca bc trng phu tung honh thin h ca tc gi.

- Nhng sc thi ca thin nhin trn sng Bch ng?

- Cnh vt hin ln tht bao la, hng v, honh trng.

- Cm xc ca khch trc khung cnh thin nhin sng Bch ng: phn khi, t ho? Bun thng, nui tic v nhng gi - Cnh sc ca thin nhin trn tr li vo qu sng Bch ng: kh? L gii? + Hng v, honh trng: Bt ngt...mt mu. + Trong sng, nn th: Nc tri...ba thu. + m m, hiu ht, hoang vu do dng thi gian ang lm m bao du vt: cnh thm. GV khi qut v bnh

- Cm xc ca khch trc khung cnh thin nhin sng Bch ng: + l ni bun v cnh vt hiu qunh, + l ni thng xt cho nhng AH chin trn lng ly mt thi i vo d vng. + l ni tic nui, hoi c v qu kh gi ch cn mt vi du vt m dn theo nm thng.

Trang 294

Gio n Ng Vn 10 c bn
lun? - Tm trng ca tc gi trc nhng sc thi i lp ca thin nhin: + Phn khi, t ho trc bc tranh thin nhin hng v, honh trng m trong sng, th mng. + Bun thng, nui tic trc v m m , hiu ht, hoang vu do thi gian ang xa nha, lm m ht nhng du tch oai hng ca chin trng xa: Bun v ...cn lu.

Kt qu ca cm hng hoi c- mt xc cm quen thuc ca cc nh th xa trc nhng a danh lch s. (Lin h - Cc b lo l nhn Bch ng hi khu, Dc Thy vt c tht hay do sn- Nguyn Tri, Thng Long tc gi h cu? thnh hoi c- B Huyn Thanh Quan).

- Ging vn rt ph hp: va sng khoi va trm lng, va ho hng va bi thit. => M: Khch do chi phong cnh khng ch thng thc v p thin nhin m qua cn nghin cu cnh tr t nc, lm giu vn tri thc v nng cao nhng cm xc tm h. - Nhn xt: + Li k sc tch, c ng, nhng vn gi li c din bin, khng kh ca trn nh. + Li k linh hot, sc to nn nhp iu, ging iu ring qua cc kiu cu th: nhng cu th di, dng dc gi khng kh trang nghim, nhng cu th ngn gn, sc so, dng ln khung cnh chin trn cng thng, gp gp. 2. Li cc b lo v k vi khch v nhng chin cng LS trn SB. on gii thch: - Cc b lo a phng h hi n gp v i quan: + K gy l chng trc. + Ngi thuyn nh bi sau. -> n khch bng c ng b, thu.

- Vai tr ca hnh tng cc b lo trong bi ph?

- Thi ca cc b lo i vi khch? - Chin tch trn sng Bch ng c gi li ntn qua li k ca cc b lo? on gii thch: - Hnh tng cc b lo c th l - K li chin cng xa..... nhn vt c tht (l nhng ngi dn a phng ven sng Bch ng m tc gi gp trn ng vn cnh) hoc c th h l nhn vt h cu (l tm t tnh cm ca tc gi hin

Trang 295

Gio n Ng Vn 10 c bn
thn thnh nhn vt tr tnh nhng nhn xt v cc trn chin trn sng Bch ng tr nn khch quan hn). - Vai tr: + L ngi chng kin chin tch lch s. + L ngi k li cc chin tch ho hng cho khch nghe. - Thi ca cc b lo i vi khch: nhit tnh, hiu khch v tn knh khch. - Cc chin tch trn sng Bch ng qua li k ca cc b lo: + Hai chin tch: Ng cha ph Hong Thao v Trng Hng nh thnh bt M. + Quang cnh, ko kh chin trn: - Binh lc hng hu: + Thuyn b mun i. + Tinh k php phi. + Hng h su qun. + Gio gm sng chi. - Tnh cht gay go, quyt lit: + Hnh nh phng i: nht nguyt- m; tri ti. + i lp: s huynh hoang, hung hng, kiu ngo ca k th s thc tht bi thm hi. + Hnh nh so snh: Th trn ca ta v ch Trn Xch Bch, Hp Ph (nhng trn nh ln, quyt lit, ni ting trong lch s Trung Quc) khng nh chin thng ho hng, vang di ca ta v by t nim t ho dn tc. - Thi , ging iu ca cc b lo khi k chuyn: nhit huyt, t ho, mang cm hng ca ngi trong cuc. - Ngn ng li k:

- Thi , ging iu ca cc b lo khi k chuyn? Ngn ng li k c c im g?

- K theo trnh t din bin trn nh.... + Kh th qun s v v kh, trang b, thuyn b, tnh k c qut... + Tnh th trn nh quyt lit, gay go, cng thng. + Bin php khoa trng, phng i...

- So snh lin tng ch ta, xa nay... lm ni bt i bi ca qun gic. + To Tho i bi Xch Bch. + B Kin i bi trn Hp Ph. - Ging vn ho hng, si ni, khinh b k th cy mnh, hung , la di:

- Qua li bnh lun ca cc b lo, trong cc yu t: thi th (thin thi), a th ni sng (a li) v con ngi th yu t no l yu t gi vai tr quan trng nht lm nn thng li?

3. Suy ngm v bnh lun ca cc b lo v nhng

Trang 296

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Sc tch, c ng, va khi Gv nhc nh cho hs qut, va gi li c din bin, cu chuyn lch s ko kh ca cc trn nh rt v Trn Hng o. sinh ng (y l bui... Hong Thao). + Cc cu di, dng dc to ko kh trang nghim (y l...Hong Thao). + Cc cu ngn gn, sc bn gi khung cnh chin trn cng thng, gp gp ( Thuyn b...sng chi) - Li ca ca cc b lo v ca khch nhm khng nh iu on bnh lun: g? So snh li ca - Nguyn nhn lm nn thng ca khch v bi th li: ca Nguyn Sng? + Thi th thun li (thin thi): tri cng chiu ngi. im tng ng: + a th ni sng (a li): + Cm hng ngi ca, tri t cho ni him tr. t ho v chin + Con ngi- ngi ti, c c ln thng v cnh ni gi vai tr quyt nh sng him tr, ho quan trng nht n thng li. hng. + Khng nh vai - Tc gi gi li hnh nh Trn tr c tnh cht Quc Tun v nhng hnh nh quyt nh chin so snh vi ngi xa khng thng ca a th nh sc mnh, ti nng v ni sng v con ngi c ln ca con ngi- nhn t ti c. quyt nh thng li. Khc bit: + Nguyn Sng t hai yu t trn Cm hng mang gi tr ngang hng hn nhn vn v c tm trit l ch. su sc. + Trng Hn Siu khc phc hn ch khi nhn mnh vai tr ct yu ca on kt: con ngi. - Tuyn ngn v chn l ca cc b lo: + Nhng ngi bt ngha (Lu Cung, Ht Tt Lit) s tiu vong. chin cng xa. on bnh lun: - Nguyn nhn: Qua li so snh cc b lo: + Thi th thun li (thin thi): + a th ni sng (a li): + Con ngi- ngi ti, c c ln gi vai tr quyt nh quan trng nht n thng li.

- ngha: +Ra nhc cho t nc, ti to cng lao ting thm cn mi vi LS, vi TG. + CM chn l mang tnh quy lut: AH lu danh thin c bt ngha mi mi bi nhc. -> l mt chn l vnh hng, bt bin v t nhin nh lung sng ln dn v bin ng m ngy. 4. Li ca khng nh vai tr v c ca con ngi. on kt: - Li ca v li khng nh ca cc b lo: -> Cc b lo khng nh v ca ngi bi hc ca ND, bi hc chn chnh ca LS, khng nh v ngi ca s bt t ca nhng AH lm nn chin thng. Con ngi l quyt nh ca s pht trin LS bb cnh cc yu t quan trng thin thi, a li, nhn ho. - Li ca v khng ca khch: + Ngi ca s minh anh ca hai v thnh qun.

Trang 297

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Nhng ngi anh hng, nhn ngha (Ng Quyn, Trn Hng o) th mi lu danh thin c. l chn l c tnh cht vnh hng nh sng bch ng ngy m lung to sng ln v b ng mun i theo quy lut t nhin. - Li ca tip ni ca khch: + Ca ngi s anh minh ca 2 v thnh quan (Trn Nhn Tng v Trn Thnh Tng). + Ca ngi chin tch trn sng Bch ng. - Khi qut li nhng + Khng nh chn l: vai gi tr ni dung v tr v v tr quyt nh ca ngh thut chnh con ngi trong tng quan vi ca tc phm? yu t t ai him yu. Nim t ho dn tc v t tng nhn vn cao p. + Ngi ca chin tch ca SB LS..... - Hai cu cui: -> Khng nh bi nhn kit, nu cao vai tr, nu cao vai tr v tr tr ca con ngi, li ca kt thc bi ph va mang nim t ho DT va th hin t tng nhn vn cao p. - ngha ca li ca: + Khng nh truyn thng chng gic ngoi xm ho hng ca DT v s bn vng mun i ca t nc. + Khng nh chn l v sc mnh ca chnh ngha v con ngi. + Va th hin nim t ho DT va th hin t tng nhn vn cao p. - Cht honh trng ca bi ph c th hin qua. + Hnh tng dng sng Bch ng lch s + in c c s dng c chn lc, giu sc gi... + Hnh tng tc gi th hin qua bi ph l mt ngh strng s....

III. Tng kt bi hc: 1. Gi tr ni dung: - Lng yu nc. - T ho dn tc v truyn thng anh hng bt khut v o l nhn ngha. - T tng nhn vn cao p: + Khng nh v cao vai tr ca con ngi, o l chnh ngha. Gi tr ni dung: + Ni nim cm khi trc sng - Lng yu nc. - T ho dn tc v truyn Bch ng trong hin ti. thng anh hng bt khut v 2. Ngh thut:

Trang 298

Gio n Ng Vn 10 c bn
o l nhn ngha. - T tng nhn vn cao p: + Khng nh v cao vai tr ca con ngi, o l chnh ngha. + Ni nim cm khi trc sng Bch ng trong hin ti. Ngh thut: - Cu t: n gin m hp dn. - B cc: cht ch. - Hnh tng ngh thut: sinh ng, va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut, trit l. - Ngn ng: trang trng, ho sng va lng ng, gi cm. Bi ph l nh cao ngh thut ca th ph trong VHTVN.

Hot ng 4: (1') 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Bi ph l tc phm tiu biu cho vn hc yu nc thi L Trn v? + Bi ph th hin lng yu nc v nim t ho DT, t ho v truyn thng AH bt khut v truyn thng o l nhn ngha sng ngi ca DTVN. + Bi ph th hin t tng nhn vn cao p qua vic cao vai tr, v tr ca con ngi. * Luyn tp : ? V sao ni bi ph l nh cao NT ca th ph trong VHVN T? - Bi v tc phm ny c nhng gi tr NT c sc: + Cu t n gin m hp dn. + B cc cht ch. + Li vn linh hot. + Hnh tng NT sinh ng va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut, trit l. + Ngn t va trang trng, trng l va lng ng, gi cm. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi.

GIO N GING DY
Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011

Trang 299

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tit 58 c vm

i co bnh ng
Tc ga Nguyn Tri I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nm c nhng nt chnh v cuc i v s nghip vn hc ca Nguyn Trimt nhn vt v i,anh hng DT, danh nhn vn ho th gii. - Nm c s nghip vn hc ca NT vi nhng kit tc c ngha thi i, gi tr ni dung t tng c bn v gi tr ngh thut trong sng ca NT. - Thy c v tr ca NT trong VHDT: l nh vn chnh lun kit xut, ngi khai sng th ca TV. 2. K nng: - Rn luyn k nng phn tch v TPVH lm theo th co. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng cho HS v thc dn tc, yu qu nh vn nh th NT. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: * Cu hi: c thuc lng bi ph SB ca THS v cho bit ch ca bi ph? * p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS. - Ch : Bi ph vit v con sng B, v nhng chin cng vang di ca qu kh, v nim t ho ca nhn dn ta. T , bi ph nh nhc nh con ngi hy bit qu trng nhng di sn vn ho, lch s, khng qun ngun ci cha ng. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: u th k XV, trn bu tri i vit to sng rng ngi mt ngi sao- i anh hng dn tc, danh nhn vn ho th gii, con ngi p nht v oan khin nht: c Trai Nguyn tri. Chng trnh ng vn THCS gip cc em hiu bit mt phn nh v ng qua hai on trch Bi ca Cn Sn (lp 7) v nc i Vit ta (trch i co bnh Ng- lp 8). Chng trnh ng vn lp 10 THPT tip tc m rng v i su hn v tc gia vn hc trung i v i ny. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 2(17ph) HS tr li: I. Cuc i: GV: Yu cu hc 1. Xut thn trong mt gia sinh c phn - Nguyn Tri ( 1380 1442), nh truyn thng.

Trang 300

Gio n Ng Vn 10 c bn
cuc i sgk. ? Khi qut li chnh v cuc i ca NT? hiu l c Trai. - Qu: Chi Ngi ( Ch Linh, Hi Dng) sau di v Nh Kh ( Thng Tn H Ty). - Cha thi hc sinh (tin s). - ng ngoi l quan t (t tng) 2. Tri qua nhiu bin c thng trm. - Bin c gia nh: M mt lc 5 tui, mt ng ngoi lc 10 tui, 27 tui cha v em b gic Minh bt y sang TQ. - Bin c t nc: + Nh H ln thay th nh Trn. + Gic Minh sang XL nc ta. + L li v on qun Lam Sn khi ngha nh tan gic Minh XL, lp nn triu Hu L. + Trong thi ho bnh, triu 3. Cng danh s nghip ly nh chia r. lng nhng li ri vo mt oan n thm khc. - Nm 1400, thi hc sinh, ra lm quan nh H. - T 1407, b gic Minh giam lng thnh ng Quan. Sau tham gia khi ngha LSn vi vai tr c vn cho L Li, gp phn nh thng gic Minh XL. - T 1427 1428, tha lnh L Li vit BNC, tham gia vo cung cuc XD t nc. - Nm 1439 v n Cn Sn. - Nm 1440, li c vua vi ra gip nc. - Nm 1442, vua L Thi Tng b cht t ngt, NT b vu oan v b khp ti tru di tam tc. - Nm 1464, vua L Thnh Tng xung chiu minh oan cho ng. V nhn xt v ng (c trai lng sng ta sao khu) -> NT l mt nhn vt LS v i: -> NT l mt nhn vt LS v i:

? Cng danh s nghip ly lng nhng li ri vo mt oan n thm khc c th hin ntn?

GV: Nguyn Tri l tc gi xut sc v th loi qun s , chnh tr,

Trang 301

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngoi giao, vn ho, vn ho bng ch Hn v ch Nm. C nhng tc phm t ti kit tc. Chng hn Bnh ng i cong thin c hng vn - bn tuyn ngn c lp th hai ca Vit Nam. Qun trung t mnh tp c sc mnh bng mi vn qun, D a ch cun sch a l u tin nc ta. H 3 (28ph) + NT l bc i AH ca DT. Cuc i ng song hnh cng dng chy ca LS, ng tn lc, tn tm v quc gia, DT, lm nn nhiu cng nghip hin hch trong cuc KC chng qun Minh cng nh trong cng cuc XD t nc sau ny. + NT l mt nhn vt ton ti him c trong LS thi PK. ng c nhiu ng gp ni bt trn nhiu phng din nh: chnh tr, qun s, ngoi giao v vn chng ngh thut. - T tng NT c nh hng su rng n nhiu triu i, II. S nghip th vn: nhiu th h ngi VN sau ny. 1. Nhng tc phm chnh. - Nm 1980, ng c UNESCO cng nhn l danh nhn vn ? K tn tc phm ho TG. 2. Nguyn Tri l nh vn chnh ca NT? chnh lun kit xut: ? V sao ta khng nh NT l mt - ng li mt khi lng kh ln nh vn chnh vn chnh lun: i co bnh lun kit xut? ng v Qun trung t mnh tp. - T tng ch o xuyn sut trong cc ng vn chnh lun ca ng l t tng nhn ngha, t tng yu nc, thng dn. Vic nhn ngha ct yn dn Qun iu pht trc lo tr bo - Vn chnh lun ca ng t ti trnh ngh thut mu mc, t vic xc nh i tng, mc ch s dng th php thch hp n cch kt cu cht ch, lp lun sc bn, ngh thut lun chin bc thy. + i co bnh ng- tuyn ngn c lp th hai, ng thin c hng vn. 3. Nguyn Tri l nh th

Trang 302

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Qun trung t mnh tp: tp tr tnh su sc: hp nhng t t gi cho tng gic ? V sao ta khng v giy t giao thip vi triu nh Nguyn Tri nh nh Minh. l nh th tr -> y l vn kin ngoi giao tnh su sc? chnh tr, quan trng. a. Con ngi anh hng NT. ? Con ngi AH NT - L tng AH: nhn ngha ho c th hin ntn? hp vi yu nc thng dn. - Hai tp th:` + Ho quyn gia yu nc, + c trai thi tp (Hn). nhn ngha. + Quc m thi tp (Nm). - Phm cht, ch AH: mnh -> Hai tp th ghi li hnh nh m, kin trung, v dn v nc NT va l ngi AH v i va l chin u chng ngoi xm con ngi trn th. v chng cng quyn bo ngc. - L tng AH: nhn ngha ho + Khi c ngoi xm th chng hp vi yu nc thng dn. xm lc, trong ho bnh th - Phm cht, ch AH: mnh m, xy dng t nc. kin trung, v dn v nc chin + Tnh cm yn nc thit tha, u chng ngoi xm v chng mnh lit. cng quyn bo ngc. + Tinh thn sng ht mnh -> Th vn Nguyn Tri chan cho l tng. cha tnh cm thit tha vi l tng nhn ngha yu nc thng b. Con ngi i thng NT. dn v ngi ca v p ca ngi - Ni au th s , tnh yu thanh hng v dn v nc. ng con ngi. ? Con ngi i thng NT c th hin ntn? DC: - Phng nhng tic cao diu hy ln/ Hoa thng hay ho, c thng ti. - Nc bic non sng thuyn gi bi/ m thanh nguyt bc khch ln lu. - Qun thn cha bo lng ? T tng yu nc, canh cnh/ Tnh ph cm tri nhn ngha v o cha. nhn vn ca NT? - Lng bn trng vng vc cao. - TY thin nhin, qu hng, t nc. - Ngha vua ti, tnh cha con su nng. - Tnh bng hu sng trong. 4. T tng yu nc, nhn ngha v nhn vn ca NT. - Yu nc tha thit, chy bng, au n, cm gin trc ti c ca qun XL... - Nhn ngha th hin lng thng dn..... - Nhn vn th hin lng yu thng con ngi.... - Yu nc tha thit, chy bng,

Trang 303

Gio n Ng Vn 10 c bn
au n, cm gin trc ti c ca qun XL, yu nc gn lin vi tinh thn chin u chng ngoi xm v t ho DT. - Nhn ngha th hin lng thng dn, tn trng nguyn ca dn v tn tm, tn tu, tn lc em ti tr phc v nhn dn. - Nhn vn th hin lng yu thng con ngi, quan tm n nhng kht vng t nhin ca con ngi, yu thin nhin v lun lun sng mt i sng bnh d, gn gi vi to vt, t nhin v i sng con ngi.

5. Th vn Nguyn Tri l nh cao ngh thut ca th k XV. - Th vn Nguyn Tri m rng ti v thi liu.

? Th vn Nguyn Tri l nh cao ngh thut ca th k XV c th hin ntn?

- Th vn Nguyn Tri c s i mi v th loi v cch tn ngn ng thi ca:

- Th vn Nguyn Tri m rng ti v thi liu. + ti: i din vi thi cuc lch s v thin nhin. + Thi liu bc hc ( bi Tng). + Khi dn d (bi Thut Hng s 24). - Th vn Nguyn Tri c s i mi v th loi v cch tn ngn ng thi ca: + Th loi: Sng to th ng lut: Tht ngn chen lc ngn (bi Bo knh cnh gii s 43). + Ngn ng: Khng hon ton da vo nhng g l khun vng, thc ngc m ng dm m rng cnh ca ca thi ca cho ngn ng dn tc Vit trn ? Em hy rt ra kt vo: lun v con ngi VD: NT? Ao cn vt bo cy mung. a thanh pht c ng sen. - Ngi m ng cho s pht trin ca th Vit Nam bng ch Nm.

- Ngi m ng cho s pht trin ca th Vit Nam bng ch Nm. III . Kt lun:

Trang 304

Gio n Ng Vn 10 c bn

- Hin tng thin ti, kt tinh truyn thng vn hc L Trn m ng cho c mt giai on pht trin mi. - Hi t hai ngun cm hng ln: Yu nc v nhn o. - Nh chnh lun kit xut, nh th tr tnh su sc, ngi m ng cho s pht trin ca th Vit Nam vit bng ting Vit, ch Nm 1. Nhng tc phm chnh. Loi hnh Chnh tr-LS Q.s-ngoi giao Lch s. Ch Hn - CBN - Qun trung t mnh tp - Vn bia vnh lng - Bng h di s lc - Lam sn thc lc - D a ch. - c trai thi tp Quc m thi tp Ch Nm

a l Th ca

Hot ng 4 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - cch lp lun trong on trch sau ca tc phm Qun trung t mnh tp? Ngi gii dng binh l ch hiu bit thi th c thi v c th th bin mt thnh cn, ho nh thnh ln; mt thi v khng th th mnh ho ra yu, yn li thnh nguy, s thay i y ch trong khong tr bn tay. Nay cc ng khng hiu r thi th, li che y bng li di tr, th chng phi l hng tht phu n hn ? Sao cng ni vic binh c. * Luyn tp : ? Thin nhin trong th NT c th hin ntn? - Thin nhin trong th Nguyn Tri rt a dng. + Khi honh trng (Ca bin Bch ng) + Khi xinh xn (Cy chui).

Trang 305

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Khi m m ngt ngo (Cn Sn Ca). + Thin nhin trong th Nguyn Tri nhiu bi gn vi cnh vt gn gi thn quen qu nh (Thut hng s 24) - Thin nhin trong th Nguyn Tri phong ph a dng bi ng nhn thin nhin t nhiu gc v bi thin nhin y cng chan cha tm s vui bun ca Nguyn Tri. - Thin nhin trong th Nguyn Tri lun gn vi cnh vt gn gi thn quen qu nh v ng c tm lng thit tha, mn nng vi qu hng. y cng l ci ngun ca tnh yu nc. -> Thin nhin trong th Nguyn Tri a dng v cha bu tm s: Nim vui hay ni au i ca ng. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi theo hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 59, 60 c vm

i co bnh ng
Tc ga Nguyn Tri

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc:* Gip hc sinh: -Gip hs: Hiu r gi tr ni dung v ngh thut ca

i co bnh Ng; bn tuyn ngn c lp, ng vn yu nc chi ngi t tng nhn vn kit tc vn hc kt hp hi ho gia yu t chnh lun v vn chng. + L bn tuyn ngn v ch quyn c lp dn tc, bn co trng ti c k th, bn hng ca v cuc khng chin Lam Sn, l ng vn yu nc ln, ng vn chi ngi t tng nhn vn. + i co bnh ng l ng vn CL xut sc bc nht trong vn hc trung i Vit Nam, c s kt hp tuyt vi gia CL v VC; kt cu cht ch, lp lun sc bn, li vn cn xng; va ho hng, va tha thit, hnh tng NT sinh ng, phong ph. 2. K nng: - Rn luyn k nng phn tch v TPVH lm theo th co. - Rn k nng c- hiu tc phm chnh lun vit bng th vn bin ngu.
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng cho HS v thc dn tc, yu qu nh vn nh th NT.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK.

Trang 306

Gio n Ng Vn 10 c bn
III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Nu nhng nt chnh v cuc i, con ngi v s nghip Nguyn Tri?. * p n: -V cuc i, con ngi Nguyn Tri: bc anh hng dn tc, con ngi ton ti him c, nh vn, nh th kit xut, danh nhn vn ho th gii, ngi chu nhng oan khin thm khc di thi phong kin ti mc him c trong lch s Vit Nam. -V th vn: Thnh tu ln trong sng tc ch Hn v ch Nm, chnh lun tr tnh, phn nh v p tm hn ngi anh hng v i v con ngi i thng bnh d. Nguyn Tri l nhn vt kit xut, nh th tr tnh su sc ngi m ng cho s pht trin ca th ting Vit. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Khi cuc khng chin chng gic Minh ton thng, ma xun nm 1428, L Li ln ngi hong , lp ra triu nh Hu L. Tha lnh nh vua, Nguyn Tri vit i co bnh Ng b co cho ton dn bit chin thng v i ca qun dn trong 10 nm gian kh chin u. T nay, nc i Vit ginh c c lp.

H ca GV

H ca HS

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung 1.Hon cnh sng tc. - Cui nm 1427, sau khi qun ta i thng, tiu dit v lm tan r 15 vn vin binh ca gic. - Nguyn Tri tha lnh L Li son tho CBN tng kt ton din cuc khng chin v i ca DT ta, bo co cho ton dn c bit. - CBN c ngha trng i ca mt bn TNL c cng b vo thng chp nm 1428. 2. Th loi co: - Mt th vn ngh lun c, c ngun gc t TQ, c vua cha dng trnh by mt s

H 2 (25ph) HS tr li: ? Nu hon cnh sng tc ca bi? - Cui nm 1427, sau khi qun ta i thng, tiu dit v lm tan r 15 vn vin binh ca gic, Vng Thng buc phi ging ho, chp nhn rt qun v nc. - Nguyn Tri tha lnh L Li son tho CBN tng kt ton din cuc khng chin v i ca DT ta, bo co cho ton dn c bit. - CBN c ngha trng i ca mt bn TNL c cng b vo thng chp nm 1428. ? Co l th loi ntn? - Mt th vn ngh lun c, c ngun gc t TQ, c vua cha

Trang 307

Gio n Ng Vn 10 c bn
dng trnh by mt s nghip, tuyn ngn mt s nghip, tuyn ngn mt s kin kin trng i. trng i. - Co ch yu c vit bng vn bin ngu: khng vn hoc c vn, c i, cu di ngn khng g b, mi cp hai v i nhau. - Co l th vn c tnh cht ? Gii thch nhan hng bin, do li l phi 3. Nhan : ? anh thp, l lun phi sc bn, kt cu phi cht ch, mch lc. - i co: Tn th loi - bi co ln mang tm quc gia trng i. ? Nu b cc ca - Bnh: dp yn, bnh nh, bi co? n nh. 4. B cc: GV: HD HS c: - Ng: ch gic phng Bc - Bi co c chia lm 4 on: - Ging c ph xm lc vi hm cm th, khinh hp vi tng on, b. phi to, r rng, mnh lc, hng hn: on mt c - Bi co c chia lm 4 on: ging trang + 1 Tng nghe ... cn ghi-> nghim. on hai nu cao lun chnh ngha. c ging au + 2 Va ri ... chu c-> n, cm gin. vch trn ti c gic Minh. on ba c vi + 3 Ta y... xa nay-> k ging nh, tha li din bin ca10 nm chin thit, bi hi, ng- u v chin thng. ng m khi k v + 4 X tc... u hay ch tng L Li v ->Tuyn ngn c lp, t nc nhng ni nim t nay mun tha thi bnh. ca ng, c nhanh dn on tn cng gic v nhng chin thng lin tip ca ta. on bn c II. c hiu. vi ging nh 1. Nu cao lun chnh c, t ho, phn ngha. chn. - Lun im chnh ngha: H 3 (65ph) ? 1, khi nu lun

Trang 308

Gio n Ng Vn 10 c bn
chnh ngha, TP a ra nhng lun im c bn no? GV: Hai ni dung ny c nu ln nh mt nguyn l chnh ngha, c ngha nh tin cho ton bi, tt c ni dung c pht trin v sau u xoay quanh tin ny. ? Hai cu vn u, ngi dn m tc gi ni ti l ai? K bo ngc y l ai? - Lun im chnh ngha: + Nu r t tng nhn ngha. + Khng nh chn l v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc i Vit. - Hai cu u:

-> Yn dn, tr bo l ct li t tng nhn ngha ca NT. - Hai cu u: + Ngi dn y l NDVN. + K bo ngc y l gic - T tng nhn ngha: Minh xm lc lc by gi. -> Yn dn, tr bo l ct li t tng nhn ngha ca NT. - T tng nhn ngha: + Nhn ngha theo cch hiu chung nht l mi quan h tt p gia ngi vi ngi trn c s tnh thng v o l. + NT tip thu t tng nhn ngha ca Nho gio theo hng ly li ch ca ND, DT lm gc. -> Nhn ngha y chnh l yn dn, trc ht l tr bo. - Chn l khch quan v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc V: + C nn vn hin lu i: Vn.. + C cng vc lnh th ring Ni sng b ci chia. + C phong tc ring: Phong..... + C ch ring: bao i gy nn c lp, mi bn xng mt phng. + C truyn thng lch s ring: ho kit i no cng c. + Cn k th xm lc phn nhn ngha nn chng tht bi. -> Vi vic nu ra nhng yu t

? T tng nhn ngha y c tc gi quan nim ntn? ? Chn l khch quan v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc V c tc gi th hin c th ntn?

-> Nhn ngha y chnh l yn dn, trc ht l tr bo. - Chn l khch quan v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc V:

-> Vi vic nu ra nhng yu t cn bn ny, NT pht biu hon chnh quan nim v quc gia, v DT.

Trang 309

Gio n Ng Vn 10 c bn
cn bn ny, NT pht biu hon chnh quan nim v quc gia, v DT. Trong , truyn thng LS, truyn thng vn ho v con ngi l nhng yu t c bn nht, ht nhn xc nh DT. - Hai cu vn cui on: Vic xa xem xt/ chng c cn ghi. -> NT khng nh hng hn v hai chn l: t tng nhn ngha ?So snh vi t tng v ch quyn L DT. ch quyn c lp trong bi Nam - So snh vi t tng c lp ch quc sn h quyn trong bi Nam quc thy s pht trin sn h s thy r s m rng ca t tng Nguyn v pht trin ca t tng Nguyn Tri? Tri. -> L Thng Kit khng nh L, ch quyn DT l da vo thin th, NT th da vo LS. l bc tin ca t tng thi i, nhng ng thi cng l tm cao ? 1, tc gi s ca t tng c Trai. dng thnh cng - Ngh thut: ngh thut g? + S dng t ng chun xc, trang trng, giu hnh nh gi cm, th hin tnh cht hin nhin, vn c, lu i ca nc V L t ch: vic nhn ngha yn dn, qun iu pht tr bo, tiu vong, bt sng, git ti..... + S dng bin php so snh: t nc ta ngang hng vi TQ v trnh chnh tr, t chc, qun l quc gia v th hin nim t ho ca DT T Triu, inh, L, Trn...i no cng c. + S dng bin php lit k khc su v nn L t ch ca nc ta, v chin thng ca ta v tht bi ca ch: Vn xng nn vn hin lu...cng khc; Lu Cung tham cng...git

- So snh vi t tng c lp ch quyn trong bi Nam quc sn h s thy r s m rng v pht trin ca t tng Nguyn Tri. -> L Thng Kit khng nh L, ch quyn DT l da vo thin th, NT th da vo LS. - Ngh thut:

=> TL: Nguyn Tri th hin c quan nim ca mnh v t tng nhn ngha v khng nh c ch quyn L ca DT. 2. Bn co trng v ti c ca k th.

Trang 310

Gio n Ng Vn 10 c bn
ti M. + S dng cc cu vn bin ngu rt cn i, nhp nhng T Triu, inh, L, Trn...i no cng c. => TL: Nguyn Tri th hin c quan nim ca mnh v t tng nhn ngha v khng nh c ch quyn L ca DT.

? Bn co trng ti c k th c tc gi th hin nhng ni dung no?

a. Vch trn mu XL. - Ch r lun iu ph H dit Trn ca gic Minh l bp bm, gi nhn, gi ngha.

? NT vch trn m mu XL ca gic ntn?

? T co v ln n nhng ch trng cai tr thm c v hnh ng v nhn o ca gic ntn? GV: Ch trng thm c ca chng cn c th hin vic ng ho: Hn ho ngi Vit trn nhiu lnh vc khc nhau nh: bt ngi ti v TQ, thu gom trng ng, bt trang phc v theo phong tc ngi Hn.

- NT ng trn lp trng DT vch trn m mu XL ca k th. b. T co v ln n nhng - Bn co trng v ti c ca k ch trng cai tr thm c th bao gm 2 ni dung: v hnh ng v nhn o + Vch trn m mu XL. ca gic. + T co v ln n nhng ch trng cai tr thm c v hnh - Nh th i su t co nhng ng v nhn o ca gic. ch trng cai tr phn nhn o ca gic Minh. - Ch r lun iu ph H dit Trn ca gic Minh l bp bm, gi nhn, gi ngha. -> y l m mu thn tnh nc ta sn c t lu ( nhn, tha c). - NT ng trn lp trng DT vch trn m mu XL ca k th. - Bn cu th cui din t ti c cht chng ca gic v ni cm hn cht cha ca ND ta:

- Nh th i su t co nhng ch trng cai tr phn nhn o ca gic Minh. + Hu hoi cuc sng con ngi bng hnh ng dit chng, tn st ngi v ti: Nng dn en, vi con . -> l ti c man d nht ca gic l tn st ngi v ti theo - Bn cu th cui din t ti hnh pht trung c. c cht chng ca gic v ni GV: Tch hp vi + La m dn chng, gy cm hn cht cha ca ND ta: mi trng. cnh ao binh: di tri la dn, gy binh kt on. + Tham lam, v vt ca ci, bc lt ND: nng thu kho,

Trang 311

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Hnh nh ca ngi b p xung bin dng lng gic th ntn? m ngc, k b em vo ni i ct tm vng, vt sn vt, bt chim tr, by hu en, no n ? Bn cu th cha chn. cui on 2 khc + Hu hoi mi trng sng ca ho ni dung g? con ngi: Tn hi c ging cn trng cy c. + N dch, kh sai dn chng: xy nh, p t, phu phen. - Hnh nh k th: Thng h ming, a nhe rng, mu m by no n cha chn. -> Khc ho thnh cng b mt kht mu ca qun XL. - Bn cu th cui din t ti c cht chng ca gic v ni ? Ngh thut cm hn cht cha ca ND ta: on 2 c g c + Ly ci v hn trc Nam sc? Sn ni v hn (ti c ca gic). + Dng ci v cng nc ng Hi ni ci v cng ( s nh bn ca k th). + Cu vn y hnh tng v anh thp lt t c su sc ti c L no tri t dung tha/ Ai bo thn dn chu c. - Tc gi ng trn lp trng nhn bn t co ti c ca gic.

- Tc gi ng trn lp trng nhn bn t co ti c ca gic. - Ngh thut:

=> on vn c m hng ca mt tuyn ngn nhn quyn thi trung i. 3. Mi nm chin u v chin thng v vang. a. Hnh tng L Li v giai on u ca cuc khi nghi. * Hnh tng L Li: - C s thng nht gia con ngi bnh thng vi ngi lnh t cuc khi ngha:

- Ngh thut: + Dng nhiu hnh nh gi cm, giu tnh biu trng v khi qut din t ti c k th. ? Hnh tng L Li + S dng th php i lp c tc gi khc khc ho s au kh ca ngi ho ntn? dn v ti v k th XL. + Li vn khi anh thp, khi thng thit, khi ut hn tro si, khi cm thng tha thit. => on vn c m hng ca - Vai tr ca L Li trong cuc mt tuyn ngn nhn quyn khi ngha Lam Sn:

Trang 312

Gio n Ng Vn 10 c bn
thi trung i. NT ng trn lp trng ND nhn bn t co, ln n gic Minh, bo v quyn sng cho ND V.

? Qua hnh tng L Li, tc gi cho thy iu g v khi ngha Lam Sn?

? G u ca cuc khi ngha, ngha qun Lam Sn gp phi nhng kh khn, gian kh g?

? Sc mnh no gip ngha qun Lam Sn vt qua nhng th thch gian nan ban u?

- C s thng nht gia con ngi bnh thng vi ngi lnh t cuc khi ngha: + C ngun gc xut thn bnh thng: chn hoang d nng mnh. + Cch xng h khim nhng: d ngha l ti; ta khc vi trm sau ny. + C lng cm th gic su sc: h i tri chung, th khng cng sng. + C l tng, c hoi ho ln: tm lng cu nc, vn m vn tin v ng. + C quyt tm mnh lit thc hin l tng: au lng nhc c, qun n v gin, trn trc trong cn mng m...bn khon mt ni c . - Vai tr ca L Li trong cuc khi ngha Lam Sn: + Khng nh tnh cht nhn dn ca cuc khi ngha Lam Sn. -> Vi hnh tng ny, khc ho c ch quyt tm ca ton DT. + Quan h gia L Li v cc tng s, qun lnh l ph t chi binh. -> H gng ch vt qua gian nan, mang tm lng cu nc n u qun v tr thnh ph t chi binh nht tm. - Nhng kh khn gian kh m

* Giai on u ca cuc khi ngha: - Nhng kh khn gian kh m ngha qun Lam Sn phi tri qua:

- ch quyt tm ca ngha qun Lam Sn:

b. Giai on phn cng: - Ngha qun Lam Sn:

Trang 313

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngha qun Lam Sn phi tri qua: + K th tn bo v rt mnh: Va khi c ngha dy ln, chnh lc qun th ang mnh; hung ngang ngc. + Th ta cn yu: vn nc kh khn, tri th lng. + Thiu nhn ti: Tun kit... nhn ti...thiu k n, him ngibn bc, trng ngingi cng vng bng. + Thiu qun: qun khng mt i. + Thiu lng n: lng ht my tun. - ch quyt tm ca ngha qun Lam Sn: + C tm lng cu nc. + Nhn thc r kh khn, kin tr: mi my nm tri, h phi mt hai sm ti. + Quyt tm vt qua mun ngn gian kh: gng ch khc phc gian nan. + C tinh thn on kt, ng cam cng kh: Nhn dn bn ci mt nh, Tng si mt lng ph t/ Ho nc sng chn ru ngt ngo. + Lnh t c lng cn hin ti: C xe cu hin, thng chm chm cn dnh pha t. + C mt binh php hp l chin u vi k th, bit ch bit ta: Th trn xut k, ly yu chng mnh/ Dng qun mai phc, ly t ch nhiu. - Ngha qun Lam Sn: + Trn B ng sm vang chp git. + Mn Tr Ln trc ch tro bay. + Ty Kinh qun ta chim li. + ng t c thu v. - Qun gic:

- Qun gic:

? Qu trnh phn cng v chin thng c tcg gi ti hin ntn? ? G phn cng c NT MT ntn?

- Kt qu: Mu gic chy thnh sng, thy cht y ni. -> Giai on phn cng, qun ta nh nhanh, thng nhanh, ch yu l chin trn trn vng ni v trung du. c. Giai on tng phn cng: - Sc mnh ca qun ta:

- Kt qu:

? G tng phn cng c miu t ntn?

-> Giai on tng phn cng, qun ta nh tan vin binh gic xm lc, nh mnh, nh ton din trn mi mt trn, mi a hnh, nh lin tc, khng k th gng dy. d.T tng nhn ngha:

Trang 314

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Trn Tr, Sn Th nghe hi m mt va. + L An, Phng Chnh nn th cu thot thn. + Phc tm qun gic, Trn Hip pha bu u. - Kt qu: Mu gic chy thnh sng, thy cht y ni. -> Giai on phn cng, qun ta nh nhanh, thng nhanh, ch yu l chin trn trn vng ? 3, t tng nhn ni v trung du. ngha c th hin ntn? - Sc mnh ca qun ta: Gm mi , ni cng mn ................................................. nh hai trn tan tc chim mung - Kt qu: + Ngy mi tm, trn Chi Lng, Liu Thng tht th. + Ngy hai mi, trn M An, Liu Thng ct u. + Ngy hm lm, b tc Lng Minh bi trn t vong. + Ngy hm tm, thng th L Khnh cng k t vn. + L Hoa, qun Vn Nam, nghi ng khip va m v mt. + Cn Trm, qun Mc Thch xo ln nhau chy thot thn. + Lng Giang, Lng Sn, an X thy cht y ni. + Sui Xng Giang, Bnh Than, Lnh Cu...mu tri nc. -> Giai on tng phn cng, qun ta nh tan vin binh gic xm lc, nh mnh, nh ton din trn mi mt trn, mi a hnh, nh lin tc, khng k th gng dy. - Ph phn k th....

- Khng nh t tng nhn ngha............... - V nhn dn m kt thc cnh ao binh - Hnh ng theo mu k k diu,........... - Xt xa, thng cm khi thy cnh cht chc v binh ao

e. Ngh thut: - Hnh tng phong ph, a dng, mang tm vc v tr.

? Tc gi s dng bt php NT g din t chin cng vang di ca ngha qun LSn?

- Ngn ng: s dng cc ng t mnh lin kt vi nhau to thnh nhng chuyn dung dn dp.... S dng cu vn bin ngu..

Trang 315

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ph phn k th chuc ti gy oan cho dn Gi kin mt ngi, gieo ho bao nhiu k khc, Thng nhi con Tuyn c ng binh khng ngng nht nht, Thch, Thng em du cha chy. - Khng nh t tng nhn ngha am i ngha thng hung tn Ly ch nhn thay cng bo - V nhn dn m kt thc cnh ao binh Ta ly ton qun l hn, nhn dn ngh sc. - Hnh ng theo mu k k diu, Cha thy xa nay, l m ng hiu sinh, cp cho nm trm chic thuyn, pht cho vi nghn c nga v nc. - Xt xa, thng cm khi thy cnh cht chc v binh ao Sui Lnh Cu, mu chy tri chy, nc sng nghn ngo ting khc Thnh an X thy cht thnh ni, c ni m a mu en. ? on kt, bi co nu ra nhng - Hnh tng phong ph, a ni dung g? dng, mang tm vc v tr. + Chin thng ca ta sm vang chp git...trc ch tro bay...sch khng knh ngc....tan tc chim mung....trt sch l kh...ph toang v. + Sc mnh ca ta ni cng mn....nc sng phi cn. + Tht bi ca gic mu chy thnh sng...mu tri nc...thy cht y ni, y ng, y ni. + Khung cnh chin trng th Sc phong vn phi i...nh nht nguyt phi m. - Cu vn khi ngn khi di...

- Ging iu khi ho hng, si ni.......

- Cc s kit LS c lit k lin tip Ngy....ngy....

4. Tuyn ngn L, N thi bnh. - Trnh trng v vui mng truyn i li tuyn b nn LTD ca DT c lp li. - Rt ra bi hc LS

- Khng nh vin cnh ti sng huy hong ca t nc -> y cng l kt qu ca vic kt hp gia sc mnh truyn thng v sc mnh thi i.

- Ngh thut:

Trang 316

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ngn ng: s dng cc ng t mnh lin kt vi nhau to thnh nhng chuyn dung dn dp, s dng cc tnh t ch mc im ti a. - S dng cu vn bin ngu, th php tng phn i lp gia ta v ch: ta chin thng vang di, cn ch tht bi thm hi. - Cu vn khi ngn khi di, bin ho linh hot theo tng trn nh, tng giai on, to nn nhc iu dn dp, sng khoi, bay bng, m thanh gin gi, ho hng. - Ging iu khi ho hng, si ni khi ni pht trin ca chin thng, khi y cm khi thng tm khi ni v tht bi ca k th v s tn bo ca chin tranh i vi con ngi. - Cc s kit LS c lit k lin tip Ngy....ngy.... -> Tc gi dng ln bc tranh ton cnh cuc khi ngha LS vi bt php NT m cht AH ca. - Trnh trng v vui mng truyn i li tuyn b nn LTD ca DT c lp li X tc...sch lu. - Rt ra bi hc LS: S thay i ny thc cht l s phc hng b ri li thi...hi ri li minh. -> y l nguyn nhn, l iu kin thit lp s vng bn i i Mun tha....vng chc. - Khng nh vin cnh ti sng huy hong ca t nc Bn...duy tn khp ni. -> y cng l kt qu ca vic kt hp gia sc mnh truyn

? Ging vn on kt c g c bit?

5. ngha ca bi co: - Bi hc ly dn lm gc, ly t tng nhn o, nhn bn cao c lm nn tng hnh ng vn l mt tin quan trng trong cng cuc dng nc v gi nc. - Mi s pht trin ca DT, N u l s tip thu, pht huy v pht trin cc gi tr ca qu kh. * Ghi nh ( SGK/ 23). III. Tng kt .

? Khi qut ni dung v ngh thut ca bi co?

Trang 317

Gio n Ng Vn 10 c bn
thng v sc mnh thi i: c hin thc tt p hm nay v tng lai ngy mai ti sng l nh tri t t tng khn thing ngm gip v cng nh vo chin cng trong qu kh Mt...ngn nm. - Ngh thut: + Ging vn chn ri, mang sc thi nh c, trang trng, trn y lc quan v tng lai ca DT. + m hng trang trng, thing ling trong li tuyn b nn LTD ca DT. - CBN la bn anh hng ca vang di ca DTVN trong cuc khng chin chng gic Minh XL. - CBN l bn tuyn ngn L ca DTVN TK XV. TP nh du mt bc pht trin t tng ca DTVN trn ng pht trin. - CBN l ng thin c hng vnc s kt hp hi ho gia yu t chnh lun v vn chng.. - So snh vi t tng c lp ch quyn trong bi Nam quc sn h s thy r s m rng v pht trin ca t tng Nguyn Tri. Cc mt so snh Thi gian Ngi ch cao nht t ai lnh th cng vc (yu t a l) Lch s, vn ho, con ngi. C s Hot ng 4 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: Thin th (sch tri)- m yu t thn linh. Nam quc sn h Th k X Nam Sng ni nc Nam CBN Th k XV Cc nht phng t ai b ci chia Phong tc khc, nhiu chiu i c lp vi chiu i phng Bc; ho kit i no cng c. Lch s, vn ho, con ngi, thc tin.

Trang 318

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ni dung: Bi co nu lun chnh ngha, t co ti c ca gic , ti hin qu trnh khng chin thng li i n li tuyn b c lp , ho bnh trang trng on kt . Bi co khng nh s tht v chn l mang tnh quy lut : nc i Vit c quyn hng c lp t do v s tht tr thnh mt nc c lp , t do . T do ny phi i bng mi nm chin u gian lao anh dng v bit bao xng mu ca nhn dn ta . - Ngh thut : + B cc bi co cht ch cn i .Trnh t din tin ca tc phm l mt trnh t khp m hon chnh, ng lc, ng ch, khng mt hay mt chi tit ngoi lm hi n l gc mch vn. + C s kt hp hi ho gia yu t chnh lun v yu t vn chng (t s, tr tnh , biu cm) + V ging iu: linh hot, uyn chuyn , lin hi, lin mch, li cun t u n cui . * Luyn tp : Lp bng so snh i chiu gia qun ta v gic Minh trong on 3. Cc giai on khng Qun ta Gic Minh chin Giai on u Yu, thiu qun v lng ang mnh thc Giai on sau - Tin ra pha Bc - B tiu dit, b - Vy thnh, dit vin, bao vy, b bt, b tng phn cng, ton u hng, i bi. thng 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi theo hng dn ca GV.

GIO N GING DY(Phi sa)

Ngy son: 01/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 61 Lm vm

tnh chun xc, hp dn ca vb thuyt minh

I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hc sinh: nm c tnh chun xc v tnh hp dn ca vn bn thuyt minh - Rn k nng vit vn bn thuyt minh chun xc v hp dn. 2. K nng: - Rn luyn k nng vit mt vn bn thuyt minh v mt vn .

Trang 319

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Hnh thnh HS c k nng s dng vn thuyt minh .

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Nhm gip cc em nm c nhng kin thc c bn v tnh chun xc v tnh hp dn ca vn bn thuyt minh ngy hm nay chng ta hc bi Tnh chun xc v tnh hp dn ca vn bn thuyt minh. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 2 (25ph) I. n tp kin thc v vb ? Nhc li khi thuyt minh. nim v vn bn thuyt minh? - Khi nim: Vn bn thuyt - Khi nim: Vn bn thuyt - HS: tho lun v minh l kiu vn bn thng minh l kiu vn bn thng tr li. dng trong mi lnh vc ca dng trong mi lnh vc ca i sng, nhm cung cp tri i sng, nhm cung cp tri thc, kin thc v c im, thc, kin thc v c tnh cht, ... ca cc hin tng im, tnh cht, ... ca cc v s vt trong t nhin, x hi hin tng v s vt trong t bng phng thc trnh by, gii nhin, x hi bng phng thc thiu, gii thch. trnh by, gii thiu, gii + Tri thc trong vn bn thuyt thch. minh i hi khch quan, xc thc, hu ch cho con ngi. + Vn bn thuyt minh cn c GV: Yu cu hs trnh by chnh xc, r rng, II. Tnh chun xc trong tm hiu mc I. 1 cht ch v hp dn. vn bn thuyt minh. trong sgk v tr li 1. Tnh chun xc v mt cu hi: s bin php m bo ? m bo tnh chun xc.

Trang 320

Gio n Ng Vn 10 c bn
tnh chun xc trong vn bn thuyt minh, - Th nht phi hiu tng tn, chng ta cn lu thu o trc khi vit. nhng im g? VD: Thuyt minh v thng cnh A phi n tn ni quan st, ghi chp cc s liu c th v lch s, a l... - Th hai, phi thu thp cng nhiu cng tt cc ti liu, bi bo chuyn kho... vit v thng cnh A va m bo tin cy thng tin, va trnh ? Trong mt bi trng lp khng cn thit. thuyt minh v chng trnh hc, a. Nhng im cha chun xc c ngi vit: lp l: Chng trnh ng vn 10 10 THPT, hc sinh khng phi ch c vn hc dn ch c hc vn gian. Chng trnh Ng vn 10 hc dn gian (Ca v vn hc dn gian khng dao, tc ng, cu phi ch c ca dao, tc ng. ch) vit nh th c ng trnh Ng vn 10 khng c chun xc khng? cu . V sao?. - Th nht phi hiu tng tn, thu o trc khi vit.

- Th hai, phi thu thp cng nhiu cng tt cc ti liu, bi bo chuyn kho... 2. Luyn tp. a. Nhng im cha chun xc l: Chng trnh ng vn 10 khng phi ch c vn hc dn gian........

? Trong cu sau c im no cha chun xc: Gi i co bnh Ng l ng thin c hng vn v l bi vn hng trng c vit ra t nghn nm trc. c. (SGK) - Hs ln lt tr li. c. Vn bn trong (sgk) khng dng thuyt minh v Nguyn Bnh Khim v n c ni n thn th nhng khng H 3 (20ph) h ni n s nghip th ca Nguyn Bnh Khim. ? Cc bin php to nn s hp dn cho vn bn thuyt minh?

b. Cu nu ra trong SGK cha chun ch thin c hng vn l ng hng vn ca b. Cu nu ra trong SGK cha nghn i.......... chun ch thin c hng vn l ng hng vn ca nghn i (tc l bt t), ch khng phi l vit cch y mt nghn c. Vn bn trong (sgk) khng nm. dng thuyt minh v Nguyn Bnh Khim III. Tnh hp dn ca vn bn thuyt minh. 1. Cc bin php to nn s hp dn cho vn bn thuyt minh - S dng nhng chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn khng b tru tng m h. - Dng th php so snh i chiu gy cho ngi c

Trang 321

Gio n Ng Vn 10 c bn
v i tng thuyt minh. - Kt hp v s dng cc kiu - S dng nhng chi tit c th, cu lm cho bi vn bin ho sinh ng, nhng con s chnh linh hot khng n iu. xc bi vn khng b tru t- - ....................... ng m h. - Dng th php so snh i chiu gy cho ngi c v i tng thuyt minh. 2. Luyn tp. - Kt hp v s dng cc kiu Bi tp 1(T26) cu lm cho bi vn bin ho + Lun im Nu b tc linh hot khng n iu. i...km hm.............. - Khi cn nn phi hp nhiu loi + Cc chi tit, s liu v lp kin thc i tng cn lun nhng cu sau........ GV: thuyt minh c soi ri t nhiu - Gi HS c vn mt. Bi tp 2(T26) bn v yu cu. - Li vn phi trong sng, c + Nu ch ni H Ba - Gi HS khc ln hnh nh v cm xc. B...VN........ tr li cu hi. - Gi HS khc nhn + Lun im Nu b tc xt. i...km hm c ngha khi + Khi gn H Ba B vi qut, tru tng, phn no mang truyn thuyt P Gi Mi... tnh p t, do c th d qun. * Ghi nh: SGK/27. + Cc chi tit, s liu v lp lun nhng cu sau gp phn c th ho lun im trn mt cch sinh ng, c th. + Nu ch ni H Ba B...VN th cng v chc chn khng ai phn i nh th l ng nhng cha hp dn. + Khi gn H Ba B vi truyn thuyt P Gi Mi th H Ba B tr nn hp dn hn v d nh hn.

Hot ng 4
3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc.

* Luyn tp

: - Bi tp 1: on vn thuyt minh sinh ng hp dn g? (SGK/27).

+ Tc gi s dng nhiu kiu cu linh hot di, ngn , cm, thn. + Dng so snh B hnh... m + Dng th php biu cm. Trng m thm qu! C ai li ng vo n cho c

Trang 322

Gio n Ng Vn 10 c bn
4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi.

c vn:

GIO N GING DY
Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 62, 63 Lm vn

Bi vit s 5

I. Mc tiu bi KIM TRA. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs nhn r u- nhc im v ni dung v hnh thc ca bi vit, c bit l kh nng ch s vic, chi tit tiu biu kt hp cc yu t miu t, biu cm. 2. K nng: - Cng c kin thc- k nng khi vit vn t s (bi vit s 4). 3. Thi . - Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau. II. NI DUNG : 1. BI * 1: Anh (ch) hy thuyt minh v mt tc gi vn hc. - Yu cu: ( TM v TGVH). + Tm hiu r v tc gi. + GT nhng c im v cuc i v s nghip sng tc ca tc gi. + Nu nhn xt, nh gi chung: nhng thnh tu, ng gp, v tr ca tac sgi i vi nn vn hc nc nh. - X i tng: Tn tc gi VH s gii thiu. - Lp dn :

Trang 323

Gio n Ng Vn 10 c bn
* MB: - GT tn tc gi v nu r kiu vn bn ca bi vn: thuyt minh. - GT vai tr, v tr ca TG trong nn VH nc nh v nn vn ho th gii (nu c). * TB: - Nhng c im v thn th (theo tng giai on cuc i). - Nhng c im v s nghip sng tc (theo tng giai on, ti, th loi...). * KB: - Nu nhn xt, nh gi chung v TG v nu cm xc, suy ngh ca bn thn v TG. * bi 2: Anh (ch) hy thuyt minh v tc gi vn hc Nguyn Tri. 2. p n: a. M bi: Gii thiu s lc v tc gi Nguyn Tri vi mt s thng tin: + Nm sinh, nm mt: 1380-1442. + Tn hiu: c Trai. + Qu qun: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi Dng) sau di n Nh Kh (Thng TnH Ty). + Gia nh: cha, m... + Nu nh gi khi qut v Nguyn Tri: ngi anh hng vn v song ton, nh vn, nh th ln ca dn tc. b. Thn bi: _. Gii thiu vi nt v cuc i Nguyn Tri: Hs c th chn 1 trong 2 cch: Gii thiu theo trt t thi gian cuc i Nguyn Tri. Gii thiu qua hai kha cnh: + Anh hng: Nguyn Tri tng tham gia khi ngha Lam Sn vi vai tr ca mt qun s ti ba, vit th tho hch ti gii hn ht mt thi, gip L Li lm nn chin thng v vang. + Bi kch:- Sm phi chu nhng ni au: mt m khi 5 tui, ng ngoi qua i khi Nguyn Tri 10 tui. - Bi kch nc mt nh tan... - Sut i tn trung vi nc nhng b gian thn gim pha, vua nghi k, phi chu n tru di tam tc thm khc. _. Gii thiu v s nghip th vn: - K tn cc tc phm vit bng ch Hn v ch Nm tiu biu cu Nguyn Tri: c Trai thi tp, Quc m thi tp,... - Ni dung th vn Nguyn Tri: + Nguyn Tri- nh vn chnh lun kit xut: Gii thch khi nim: nh vn chnh lun kit xut. K tn 2 tc phm chnh lun kit xut ca Nguyn Tri: Bnh Ng i co v Qun trung t mnh tp. T tng ch o: nhn ngha, yu nc, thng dn. Ngh thut vit vn chnh lun:- Xc nh bt php lp lun ph hp vi i tng, mc ch lp lun. - Kt cu cht ch, lp lun sc bn. + Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: Gii thch ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc: th Nguyn Tri biu hin r 2 t cch cao c ca con ngi ng- ngi anh hng v con ngi trn th. _. nh gi v v tr, tm vc ca Nguyn Tri: L nh vn chnh lun kit xut, nh th m u cho vn hc ting Vit, l tc gi vn hc ln ca nc nh.

Trang 324

Gio n Ng Vn 10 c bn
c. Kt bi: - Tr li ti thuyt minh. - Nu cm xc, suy ngh v cuc i, th vn, ti nng v nhn cch ca Nguyn Tri. 3. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh: a. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c tr tng tng v s lin tng phong ph. p ng c ni dung yu cu ca . Nhiu cch gii quyt a ra hp l. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im: C mt s em cha bit k chuyn tng tng dn n lc hay vn sng v tr tng tng t khin cho bi vit s si, cn mc li din t. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 6 29 7 1 43 10A 1 7 23 14 4 45 b. Thang im. - im 9,10: Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng. B cc r rng v khng mc li. - im 7,8: Trin khai y cc trong p n, cu vn mt m,dn chng y v sinh ng. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng. Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2: Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1: Sai lc c ni dung v phng php. - im 0: Khng lm bi.
Hot ng 3(1') 3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Vit bi trong mt tun. - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi: - Chun b bi ( T64 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 325

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 64 c vn

ta trch dim thi tp

Hong c Lng.

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs: hiu c tm lng trn trng, t ho v thc trch nhim ca tc gi vi di sn th ca dn tc trong vic bo tn di sn vn ho ca tin nhn (ngi trc); t c tnh cm v thi ng n i vi di sn vn ho dn tc.

- Nm c cch lp lun cht ch kt hp vi tnh biu cm ca bi ta. 2. K nng: - Rn luyn k nng phn tch th ta trong vn hc.
3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - C thi trn trng v yu qu di sn vn hc dn tc.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5pht) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Lp s kt cu ca bi CBN. * p n: Tin T tng nhn ngha Chn l c lp dn tc Soi sng tin vo thc tin K th phi ngha (t co ti c gic) i vit chnh ngha (cuc khi ngha Lam Sn)

Rt ra kt lun - Chnh ngha chin thng (t nc c lp, tng lai huy hong) - Bi hc lch s * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi:

Trang 326

Gio n Ng Vn 10 c bn
Su tm, bo tn di sn vn ho tinh thn ca t tin ng cha l mt cng vic rt quan trng v cn thit nhng ht sc kh khn. Tin s Hong c Lng l mt trong nhng tri thc thi L th k XV khng tic cng sc, thi gian lm cng vic . Sau khi hon thnh Trch dim thi tp ng li t vit mt bi ta t u sch ni quan im v tm s ca mnh v gii thiu sch vi ngi c. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H1 (10ph) ? Da vo phn tiu dn sgk trnh by nhng nt chnh v tc gi, tc phm? * HS tr li: I. Tm hiu chung: 1. Tc gi v tc phm. - Hong c Lng nguyn qun huyn Vn Giang, Hng Yn, tr qun Gia Lm -H Ni thi d tin s nm 1478. - Bi ta c vit nm 1497. - Trch dim thi tp bao gm th ca cc nh th t thi Trn n thi L th k XV... 2. Gii thch nhan v xc nh kiu loi vn bn.

- Hong c Lng nguyn qun huyn Vn Giang, Hng Yn, tr qun Gia Lm -H Ni thi d tin s nm 1478. khng r ng son Trch dim thi tp t khi no. - Bi ta c vit nm 1497. - Trch dim thi tp bao gm th ca cc nh th t thi Trn n thi L th k XV (cui tp l th ca Hong c Lng). Vic bin son Trch dim thi tp nm trong tro lu GV: tm tt: li chung ca thi i phc hng ni u sch dn tc th k XV. Trch dim thi tp (tuyn tp nhng tc phm - Ta: l bi vit thng t hay) u sch tng t nh cc li u, li gii thiu. Do chnh tc gi hoc ngi khc vit nhm mc ch gii thiu r thm vi c gi v cun sch. - Ta: thng c vit bng th HS: c chm ri, vn ngh lun v thuyt minh, r rng cc v biu cm. cu, cc lun im, lun c th hin cm xc ca tc gi.

3. c vn bn.

4. Gii thch t kh. (SGK) 5. Cu trc ca th ta:

-Theo chn trang (sgk) ? Bi ta c cu - Cu trc th ta chia lm 3 trc ntn? phn: II. c hiu. + P1: T u -> nt tan tnh: 1. L do lm sch.

Trang 327

Gio n Ng Vn 10 c bn
TG trnh by l do v sao lm sch Trch dim thi tp. + P2: Tip -> ngi xa vy: TG thut li qu trnh hon thnh H 2 (20ph) sch. ? Lun im + P3: Cn li: Phn lc khon. on 1 tc gi nu l g? tc gi chn cch lp lun no - Lun im u tin: nhng chng minh? nguyn nhn lm cho th vn khng lu truyn ht i. - Cc phng php lp lun: phn tch nhng lun c c th v nhng mt khc nhau ? Ti sao tc gi l gii bn cht ca hin tkhng bt u ng vn . bi ta bng cch trnh by nhng - S d tc gi m u bng cng vic su tm lun im trn- v chnh l ca mnh m li lun im quan trng nht ca gii quyt trc ht bi ta, l bi ng mun nhn lun im y. mnh vic lm su tm, bin son cun sch l xut pht t yu cu cp thit ca thc t ch khng ch t s thch c nhn v l cng vic vt v nhng nht nh phi lm. - Lin h n hu qu ca chnh sch cai tr ng ho thm him ca nh Minh: tm mi bin php hu dit nn vn ho, vn hc i Vit...thu t mi sch v. Bi vy , trong cc triu vua Thi T, Thnh Tng... cng vic su tm, thu ? TG cho bit my thp, ghi chp, phc dng cc l do khin th di sn vn ho tinh thn ca ngvn khng lu i Vit b tn mt sau chin truyn i? tranh c khuyn khch tin hnh. - Theo tc gi, c 4 nguyn nhn chnh: + Ch c thi nhn mi thy c ci hay, ci p ca th ca. Cch lp lun : lin tng so snh th vn nh khoi ch, gm vc, - Lun im u tin: nhng nguyn nhn lm cho th vn khng lu truyn ht i. - Cc phng php lp lun: phn tch nhng lun c c th.........

- Theo tc gi, c 4 nguyn nhn chnh: + Ch c thi nhn mi thy c ci hay, ci p ca th ca.

+ Ngi c hc, ngi lm quan v bn vic m khng quan tm n th vn. + Ngi yu thch su tm th vn li khng nng lc, trnh , tnh kin tr. + Nh nc khng khuyn khch in n vn chng. -> Dn n th vn b tht truyn. Cch lp lun chung l

Trang 328

Gio n Ng Vn 10 c bn
sc p ngoi sc p, v ngon ngoi v ngon (v tru tng, kh cm nhn c th). T , dn n kt lun - dng li qui np. + Ngi c hc, ngi lm quan v bn vic m khng quan tm n th vn (cn mi hc thi). + Ngi yu thch su tm th vn li khng nng lc, trnh , tnh kin tr. + Nh nc khng khuyn khch in n vn chng. -> Dn n th vn b tht truyn. Cch lp lun chung l phng php qui np. - ngoi ra cn 2 nguyn nhn khch quan khc. + l sc ph hu ca thi gian i vi sch v. + l chin tranh, ho hon cng gp phn thiu hu vn th trong sch v. - Cch lp lun dng cu hi tu t: tan nt tri chm, rch nt tan tnh... lm sao gi mi.. c m khng ... - Tnh cm yu qu, trn trng vn th ca ng cha, tm trng xt xa, thng tic trc di sn qu bu b tn mt. - c Lng....au xt lm sao. -> Ging iu on vn trc tip by t tm trng, tm s ca tc gi trc thc ti au lng. Kh khn trong vic kho cu th vn L- Trn lm tc gi thng th than,c trch li cc tri thc ng thi; li cm thy tic nui cho nn vn ho nc mnh khi snh vi vn ho Trung Hoa. Yu t tr tnh, biu cm tham gia vo bi ngh lun lm cho ngi c cng cm phng php qui np. - ngoi ra cn 2 nguyn nhn khch quan khc. + l sc ph hu ca thi gian i vi sch v. + l chin tranh, ho hon cng gp phn thiu hu vn th trong sch v.

? Bn cnh lun im, lun c vng chc, lp lun cht ch, ta cn thy h m tnh cm g ca Hong c Lng?

- c Lng....au xt lm sao. -> Ging iu on vn trc tip by t tm trng, tm s ca tc gi trc thc ti au lng.

HS c: c Lng ny....au xt lm sao ? Nhn xt v ging iu?

2. Qu trnh hon thnh sch. - Thi khim tn ca tc gi th hin qua nhng li l, t ng ng s dng khi thut li qu trnh hon thnh.

? Thi khim tn ca tc gi th hin qua nhng li l, t ng no trong bi ta?

? hon thnh

- Cng vic hon thnh sch. + Thu thp t liu. + Tuyn chn, sp xp, t tn. + a thm cc bi th ca mnh vo phn cui tc phm.

Trang 329

Gio n Ng Vn 10 c bn
sch, tc gi phi thng v b thuyt phc. lm nhng cng - Thi khim tn ca tc gi ic g? th hin qua nhng li l, t ng ng s dng khi thut li qu trnh hon thnh Trch dim thi tp nh: Ti khng t lng sc mnh...trch nhim nng n m ti hn sc mn.... - y l thi khim tn, nhn nhng trong cch xng h cng nh khi ni v mnh. - Cng vic hon thnh sch. + Thu thp t liu: tm quanh hi khp...thu lm ? Phn lc khon nhng...triu. trong bi ta c + Tuyn chn, sp xp, t c im g? tn: chn ly bi hay.... Trch dim. + a thm cc bi th ca mnh vo phn cui tc phm: cui cc quyn....trong gia nh. -> Tc gi k li nhng vic mnh lm hon thnh cun sch , sa li li c vi ging iu gin d, khim nhng: khng t lng sc mnh ti hn sc mn, trch nhim nng n ... tm quanh, hi khp, li thu lm thm....Gii thiu thm ni dung v b cc ca sch ... - c t cui bi ta, bi bt, nu ghi y th gm ba ni dung sau: + Thi gian: ghi nm theo can chi, nin hiu vua. + H tn, chc danh, bng cp (nu c), qu qun, tn t, hiu ca ngi vit bi ta. + a im vit bi ta.( bi Trch dim khng ghi phn ny). 3. Cng c, luyn tp.

3. Phn lc khon. - c t cui bi ta, bi bt, nu ghi y th gm ba ni dung sau: + Thi gian: + H tn, chc danh..... + a im vit bi ta..... * Ghi nh ( SGK/30). III. Luyn tp.

Trang 330

Gio n Ng Vn 10 c bn
4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T65 theo cu hi hng dn ca GV). H 3 (15ph) c Thm. Hin ti l nguyn kh ca quc gia Trch: Bi k danh tin s khoa Nhm Tut, nin hiu i Bo th ba - Thn Nhn Trung I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs: hiu c ni dng v gi tr ca tm vn bia trong Vn Miu Quc T Gim. Khng nh tm quan trng ca hin ti i vi quc gia; khc bia tin s l mt vic lm c ngha ln i vi ng thi v hu th; chnh sch trng nhn ti ca triu i L Thnh Tng. 2. K nng: - Rn k nng c hiu mt tc phm vn ngh lun 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Rt ra nhng bi hc lch s qu bu v vn ho gd cho ngy nay: cn bit qu trng ngi hin ti. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Tm cc dn chng, chng t cc nh vn, nh th thi xa rt t ho v nn vn hin dn tc (c li phn I ca i co bnh Ng? * p n: C hai vn ho u xut hin th k XV, khi m t tng c lp dn tc ca nhn dn ta ang cao tro (sau chin thng gic Minh). C hai u phn nh v thc c lp dn tc v nim t ho v vn hin dn tc ca nhn dn Vit Nam. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong Vn Miu- Quc T Gim H Ni, t th k X( triu L ) c dng nhng hng bia ghi h tn, nm thi ca cc tin s i Vit. l mt vic lm c o, y ngha ca cc vng triu phong kin VN. Bi c thm ny trch t mt trong nhng vn bia * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng Hot ng 2 ? Nu chnh v * HS tr li: I. Tm hiu chung: 1. Tiu dn.

Trang 331

Gio n Ng Vn 10 c bn
phn tiu dn? - Tc gi: Thn Nhn Trungph nguyn soi trong Tao n vn hc do L Thnh Tng sng lp. - Tc phm: + Bi k c khc bia nm 1484 trc phn trch hc c mt on di k vic t khi L Thi T dng nc (1428) n nm 1484, cc vua L tuy u ch bi dng hin ti nhng cha c iu kin dng bia tin s.Cui phn trch l danh sch 33 v tin s khoa Nhm Tut 1442. + Bi vn bia ny gi vai tr quan trng nh mt li ta chung cho c 82 tm bia tin s Vn Miu H Ni. - Tc gi: Thn Nhn Trungph nguyn soi trong Tao n vn hc do L Thnh Tng sng lp. - Tc phm:

- Gv v hs c mt ln ton on trch vi ging bnh tnh, trang trng.

2. Vn bn a. c: b. Gii thch t kh. (sgk)

- Hs: xem theo cc - c: ch thch chn trang. - Gii thch t kh. (sgk) ? Tc phm thuc th loi no? - Th loi:Ngh lun. ? Xc nh h thng lun im trong vn bn. lun im no l quan - Hin ti l nguyn kh ca trng nht? V quc gia (tm quan trng v sao? ngha ca hin ti i vi t nc). - Nhng vic lm th hin s quan tm ca cc thnh minh vng i vi hin ti. - ngha ca vic khc bia tin s. ? Em hiu cu: -> Trong lun im 1 l Hin ti l nguyn gc, lun im 3 c ngha kh ca Quc gia thc tin quan trng nht. nh th no? - Hin ti: ngi c ti, c. - Nguyn kh: kh cht ban u

c. Th loi: - Ngh lun. II. c - Hiu: 1. h thng lun im. - Hin ti l nguyn kh ca quc gia. - Nhng vic lm th hin s quan tm ca cc thnh minh vng i vi hin ti. - ngha ca vic khc bia tin s. 2. Nhan Hin ....Gia - Hin ti: ngi c ti, c. - Nguyn kh: kh cht ban u lm nn s sng cn v pht trin ca s vt. -> Vi s pht trin v sng cn ca t nc, dn tc, ngi hin ti ng vai tr v cng quan trng, qu gi, khng th

Trang 332

Gio n Ng Vn 10 c bn
lm nn s sng cn v pht trin ca s vt. -> Vi s pht trin v sng cn ca t nc, dn tc, ngi hin ti ng vai tr v cng quan trng, qu gi, khng th thiu. - Mi quan h gia hin ti v s thnh suy ca t nc. Nguyn kh thnh th th nc mnh v ngc li: nguyn kh suy th th nc yu, ri xung thp. Cch lp lun theo kiu din dch bng cch so snh i lp thy chn l r rng hin nhin. - Cc nh nc phong kin Vit Nam- cc triu i L, Trn, L th hin s qu trng hin ti, khuyn khch hin ti, cao k s: cao danh ting, ban chc tc, cp bc (trng nguyn, thi hc s, tin s...), bng vng, ban yn tic... Nhng nh th vn cha v ch vang danh ngn ngi, m khng lu truyn c lu di: Bi vy mi c bia danh. - ngha ca vic khc bia danh. + Khuyn khch hin ti, k s trng vo m phn chn, hm m, rn luyn danh tit, gng sc gip vua. +Ngn nga iu c, k c: xu b ngn chn,lng thin trn y, k c ly lm rn, ngi thin xem m c gng. + Dn vic d vng, ch li tng lai, gp phn lm cho hin ti ny n, t nc hng thnh, pht trin: rn gia danh ting cho s phu, cng c mnh mch cho nh nc. thiu.

- Gv hi: Tc gi pht trin lun im ny ntn? - Hs tr li.

? Cc thnh minh vng lm g khuyn khch hin ti? Ti sao ni lm th vn cha ?

- Cc nh nc phong kin Vit Nam- cc triu i L, Trn, L th hin s qu trng hin ti, khuyn khch hin ti, cao k s: cao danh ting, ban chc tc, cp bc........

? Vy, ngha ca bia danh l g?

- ngha ca vic khc bia danh. + Khuyn khch hin ti, k s trng vo m phn chn, hm m, rn luyn danh tit, gng sc gip vua. +Ngn nga iu c, k c.

? Khi qut dung ca bi?

ni

+ Dn vic d vng, ch li tng lai, gp phn lm cho hin ti ny n, t nc hng thnh, pht trin.... III. Tng kt: - Ni dung: Khng nh tm quan trng ca hin ti i vi quc gia.

? Nu nhng c sc v ngh thut?

- Ngh thut: kt cu cht ch, lp lun khc chit, giu sc - Ni dung: Khng nh tm thuyt phc.

Trang 333

Gio n Ng Vn 10 c bn
quan trng ca hin ti i vi quc gia. C quan h sng cn i vi s thnh suy ca t nc. + Khc bia tin s l vic lm khch l nhn ti ca triu i l thnh tng. - Ngh thut: kt cu cht ch, lp lun khc chit, giu sc thuyt phc. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c ni dung v ngh thut bi: + Tm quan trng v ngha ca hin ti i vi t nc. + Nhng vic lm th hin s quan tm ca cc thnh minh vng i vi hin ti. + ngha ca vic khc bia tin s. * Luyn tp : - Xc nh tm quan trng c bit ca hin ti: t xc nh c tnh cht, thi i vi hin ti ca t nc, ca cc cp lnh o v ton dn? - Gi : Hin ti l nguyn kh ca quc gia, c quan h sng cn, c tm quan trng bc nht i vi vn mnh hin ti v tng lai ca t nc. Bi vy cc cp chnh quyn, cc nh nc u phi c chnh sch c bit khuyn khch, pht trin hn ti. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc theo cu hi phn HDHB. - Vit mt on vn ngn lin h n tnh hnh nc ta t sau cch mng thng Tm. - Lp s kt cu bi vn ca Thn Nhn Trung. * Bi mi: - Chun b bi ( T65 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 334

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 65 Lm vn

Khi qut lch s ting vit

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs: Nm c mt cch khi qut nhng tri thc ct li v ci ngun, quan h h hng ca Ting Vit v quan h tip xc gia ting Vit v mt s ngn ng khc trong khu vc. - Nhn thc nhng qu trnh pht trin ca Ting Vit gn b vi lch s pht trin ca dn tc ca t nc. - Ghi nh li dy ca ch tch H Ch Minh v ting Vit - ting ni ca dn tc Ting ni l th ca ci v cng lu i v v cng qu bu ca dn tc. Chng ta phi gi gn n, lm cho n ngy cng rng khp.
2. K nng: - Rn k nng s dng ting Vit. 3. Thi : - Gip cc em gi gn s trong sng ca ting Vit.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1
1. Kim tra bi c:

2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Nhm gip cc em nm c mt cch khi qut nhng tri thc ct li v ci ngun, quan h h hng ca ting Vit v quan h tip xc gia ting Vit v mt s ngn ng khc trong khu vc v nhn thc nhng qu trnh pht trin ca ting Vit gn

Trang 335

Gio n Ng Vn 10 c bn
b vi lch s pht trin ca dn tc ca t nc, ngy hm nay chng ta hc bi Khi qut lch s ting Vit. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 1 (25ph) ? Em hiu th no a. Theo cc nh ngn ng hc: v ngun gc ca ting ni ca mi dn tc u c ting Vit? qu trnh lch s pht sinh, pht trin tn ti cng vi lch s pht sinh, pht trin v tn ti ca chnh dn tc y: ngha l ting Vit cng c ngun gc lu i nh lch s cng ng ngi Vit. Tuy nhin lch s ca mi dn tc bao gi cng gn lin vi nhng bin c c lin quan n cng ng ln bang trong vng, min, do lnh th quc gia thng khng trng kht vi lnh th ngn ng: tc l ng thi vi s hnh thnh ting ni bn a thun Vit cn c s giao lu, hi ? Theo em, ting nhp vi cc ngn ng ca dn Vit c quan h h tc khc: giao lu gia ting Vit hng vi nhng v ngn ng Trung Hoa. ngn ng no? b. Ting Vit c h hng vi ting Mn v ting Khme; ngn ng Ty- Thi ->Ting Vit vn cn c qui lut ? Theo em, s pht pht trin ring, mang tnh c trin ca ting lp v tnh n nh tng i Vit trong thi k cao. Bc thuc c VD: ( Cui trang) iu g ng lu - Ting Vit vn pht trin trong ? mi quan h vi cc ngn ng cng h hng Nam , chng hn trong s nhng t c gi l t thun Vit th: - C nhng t h hng vi ting Thi nh: ng, ry, buc , ngt... - Do hon cnh lch s, s tip xc gia ting Vit v ting Hn din ra lu di nht v su rng nht. Lu di bi 1000 nm I. Lch s pht trin ca Ting vit. 1. Ting Vit trong thi k dng nc. a. Theo cc nh ngn ng hc: ting ni ca mi dn tc u c qu trnh lch s pht sinh, pht trin tn ti cng vi lch s pht sinh, pht trin v tn ti ca chnh dn tc y..........

b. Ting Vit c h hng vi ting Mn v ting Khme; ngn ng Ty- Thi 2. Ting Vit trong thi k Bc thuc v chng Bc thuc. - Ting Vit vn pht trin trong mi quan h vi cc ngn ng cng h hng Nam , chng hn trong s nhng t c gi l t thun Vit th: - C nhng t h hng vi ting Thi nh: ng, ry, buc , ngt... - Do hon cnh lch s, s tip xc gia ting Vit v ting Hn din ra lu di nht v su rng nht.

Trang 336

Gio n Ng Vn 10 c bn
Bc thuc v 1000 nm phong kin c lp t ch v cho ti tn hm nay, mi quan h gia ting Vit v ting Hn vn tip tc cng sinh. VD. C nhng t gc Hn Vit ho n mc nhiu ngi ngh rng chng l t thun Vit. Knh -> Gng Ph -> V Lng -> Lnh

? S pht trin ca ting Vit trong thi k phong kin c lp, t ch c c im g c sc?

? S khc bit ca ting Vit trong thi k Php thuc c c im g khc so vi thi k trc?

? Cc cch dng thut trong TV?

xy ng

? V tr ca ting Vit?

3. Ting Vit di thi k c lp t ch. - Bt u t th k XI , cng vi vic xy dng v cng c thm mt bc nh nc c lp phong kin nc ta, Nho hc c - Bt u t th k XI , cng vi cao..... vic xy dng v cng c thm mt bc nh nc c lp phong kin nc ta, Nho hc c cao. Mt nn vn chng ch Hn - Da vo ch Hn, ngi mang sc thi Vit Nam hnh Vit sng to ra ch thnh v pht trin. Mt s lng ln Nm. t Hn - Vit du nhp vo nc ta nh: nhn, ngha, l, tr, tn ... nhng cch c v cch dng th c Vit ho su sc. - Da vo ch Hn, ngi Vit sng to ra ch Nm. Nhiu t ng gc Hn c Vit ho bo 4. Ting Vit trong thi v s trong sng ca ting Vit. k Php thuc. VD: - Ting Php gi v tr c + Cm trng->thay th cho t tn. nguyt cm. - S ra i ca ch Quc + Ngi c -> thay th cho t ng. c nhn. - Xut hin thut ng khoa thy ai ngi c cng ng nhn hc vay, mn ting Hn, chi. Php. 5. Ting Vit t sau cch - Ting Php gi v tr c tn. mng thng Tm n - S ra i ca ch Quc ng. nay. - Xut hin thut ng khoa hc - Mn ca Ting Hn. vay, mn ting Hn, Php. - Mn phin m ca Php , VD: chnh ng, giai cp, a xt, Anh. ba d, xi... - Xy dng thut ng ca - Mn ca Ting Hn. ting Vit............ VD: chnh tr, kinh t, trit hc, t tng... - Mn phin m ca Php , Anh. VD: Ma kt tinh, in t nt

Trang 337

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Xy dng thut ng ca ting Vit (thng l dch ): VD: Vng tri, vng bin. II. Ch vit ca Ting - Sau ngy 2 thng 9 nm 1945, vit. ting Vit c mt v tr xng - Th nht, theo truyn H 2 (20ph) ng trong mt nc Vit Nam c thuyt v d s, t thi xa, ? Ch vit ca lp, t do; n c coi l ngn ng ngi Vit c th ch ting Vit c lch quc gia chnh thng. trng nh nng nc ang s nh th no? bi......... - Th nht, theo truyn thuyt v - Th 2, ch Hn du nhp d s, t thi xa, ngi Vit c vo nc ta di thi Bc th ch trng nh nng nc thuc. ang bi cha c bng chng khoa hc khng nh truyn thuyt trn l s tht. - Th 2, ch Hn du nhp vo nc ? u iu v nhc ta di thi Bc thuc. V sau da - u im v nhc im: im ca ch vo ch Hn ta xy dng ch + u im: Ch Quc ng quc ng? Nm. l loi ch ghi m........ - Gv gi dn Hs trao - T cui th k XIX u th k i, tho lun v XX ch quc ng ra i v pht tr li. trin thnh hnh. - u im v nhc im: + Hn ch: cha hon ton + u im: Ch Quc ng l loi tun theo nguyn tc ng ch ghi m (c sao vit vy), m hc. * Cng c v to iu kin xo nn m ch. luyn tp: (6) - Dng ch La tinh gin n ,khoa - Bi tp: hc * Ghi nh ( SGK/ 38,40). + Hn ch: cha hon ton tun III. Luyn tp: theo nguyn tc ng m hc. + Lm bi tp 3. VD:m / K/ c c ghi bng ba ch C /K/ q. - Ti sao khng th vit ch ( ka, qa)? - C qu nhiu du ph ghi thanh iu v cc m nh: i, , , , , .... + tham kho cc ghi nh SGK (trang 38-40). VD : Ng.ng Vit Mng Kh me Mn hai hal pi ba bn pon bun pon tay thay day tai 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c ni dung ca bi.

Trang 338

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Luyn tp : - Hy tm 3 VD minh ho cho 3 cch thc t thut ng khoa hc nu? - Gi : + Phin m: gluc, xen lu c, prtin, glu xt, cen ti met... + Mn ca ting Hn: thin vn, hi dng, php lt, php quyn, nhn chng hc.... + t theo ting Vit: vim mng mt (vim gic mc); chy mu no (xut huyt no); ca ma nhc (ca v nhc)... 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 66 c vn

Hng o i vng trn quc tun

Trch: i Vit s k ton th Ng S Lin I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs thy c ci hay, sc hp dn ca mt tc phm lch s nhng m cht vn hc qua ngh thut k chuyn v khc ha chn dung nhn vt lch s. - Hiu c th no l vn s bt phn. 2. K nng: - Rn k nng c - hiu mt tc phm kt hp s bin nin vi vn t s. 3. Thi : - Gio dc cc em hiu v cm phc, t ho v ti nng, c ln ca anh hng dn tc Trn Quc Tun v nhng bi hc o l qu bu m ng li cho i sau. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5') 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Trong tc phm Hin ti l nguyn kh ca quc gia, ngha ca bia danh l g? * p n: + Khuyn khch hin ti: k s trng vo m phn chn, hm m, rn luyn danh tit, gng sc gip vua. + Ngn nga iu c, k c: xu b ngn chn, lng thin trn y; k c thy lm rn, ngi thin xem m c gng. + Dn vic d vng, ch li tng lai, gp phn lm cho hin ti ny n, t nc hng thnh, pht trin: rn gia danh ting cho s phu, cng c mnh mch cho nh nc. * Tn HS tr li:

Trang 339

Gio n Ng Vn 10 c bn
1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Hng o i Vng Trn Quc Tun l mt v hin ti, anh hng dn tc, mt trong nhng danh ting ni ting trn ton th gii bi hai ln ch huy qun i nh Trn chin thng qun Nguyn Mng xm lc. Nhng chn dung con ngi ng nh th no? chng ta cng tm hiu bi Hng o i Vng Trn Quc Tun * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 1 (20ph) ? Trnh by nhng nt chnh - NSL ngi lng Chc L ( Chng v Ng S Lin. M H Ty HN), cha r nm sinh, nm mt. GV: Tin s Ng - ng tng tham gia khi ngha S Lin tng lm t LS ( 1418 1427), c tin s nghip Quc T nm 1442, c c vo Vin Hn Gim, mt trong Lm. nhng nh s hc - i L Thnh Tng, ng gi ni danh ca nc nhiu chc v ln b L, Quc ta thi trung i, T Gim v Quc s qun, vng tip tc s nghip lnh vua bin son b i Vit lm s ca L vn s k ton th. Hu v Phan Phu -> Vi cng trnh ny, ng c Tin. xem l mt trong nhng nh s hc ln nht ca nc ta thi PK. ? Trnh by - Tc phm : i Vit s k ton nhng nt chnh th. v cun i Vit + i Vit s k ton th l b s k ton th? chnh s ln ca VN thi T do NSL bin son trn c s hai cun s i Vit s k ca L Vn Hu thi Trn v S k tc bin ca Phan Phu Tin thi hu L v hon thnh vo 1479. + i Vit s k ton th gm 15 quyn, ghi chp LS t thi Hng Bng n nm 1428 L Li ln ngi vua ( 1428). -> TP th hin tinh thn DT mnh m va c gi tr s hc, va c gi tr vn hc. - c: I. Tm hiu chung. 1. Tiu dn : - NSL ngi lng Chc L ( Chng M H Ty HN), cha r nm sinh, nm mt. - ng tng tham gia khi ngha LS ( 1418 1427), c tin s nm 1442, c c vo Vin Hn Lm.

- Tc phm : i Vit s k ton th.

-> TP th hin tinh thn DT mnh m va c gi tr s hc, va c gi tr vn hc. 2. Vn bn. a. c:

Trang 340

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ch cc on i thoi Trn Quc Tun vi cc nhn vt khc, cn c ging ph hp; cc li bnh ca tc gi. - Theo cc ch thch chn trang (sgk) ? Chia b cc bi ra lm my phn? Ni dung chnh tng phn?

b. Gii thch t kh: c. B cc: - Gii thch t kh: - B cc: - ... Thng sch gi nc vy: li ni cui cng ca Trn Quc Tun vi vua Trn v k sch gi nc. - Trn Quc Tun vi li tri ca cha, trong cc cu chuyn vi gia n v vi hai con trai. - Nhc li nhng cng tch ln, trc tc chnh v li dn con ca Trn Quc Tun.

3. Nhn vt LS Hng o i Vng TQT. - Hng o i Vng TQT ( 1228 1300) l anh hng DT, nh vn ho v i trong LS VN. - Hng o i Vng TQT ( 1228 - Thi tr, TQT t ra thng minh 1300) l anh hng DT, nh vn xut chng, thng kim bc ? Em bit g v ho v i trong LS VN. c........ nhn vt LS ny? - Thi tr, TQT t ra thng minh xut chng, thng kim bc c, vn v song ton. Cha ng l - D cuc i tri qua mt ln Trn Liu thy con nh vy, gia bin, ba ln quc nn, TQT nhng mong TQT c th ra vn t ra l mt bc hin ti. mi him khch gia cc chi tc chi mnh. - D cuc i tri qua mt ln gia bin, ba ln quc nn, TQT vn t ra l mt bc hin ti. Khi lm tng, ng dp b th nh dc lng bo n n nc, gp cng ln ba ln nh bi qun nguyn. - TQT l tc gi ca hai b binh II. c hiu: th v l ngi tho ra bi Hch 1. Phm cht ca Hng o i tng s ni ting cn lu trun Vng Trn Quc Tun. n ngy nay. - on Thng 6 ngy 24, sao sa - Khi ng mt, vua phong cho Hng o i Vng m. ng tc Hng o i Vng. Triu H 2 (25ph) nh lp n th ng ti Vn Kip, Ch Linh ( HDng). - Gv hi: c

Trang 341

Gio n Ng Vn 10 c bn
on: Thng 6 ngy 24, sao sa Hng o i Vng m. Ta c th rt ra nhn xt g v mt c im ca sch s bin nin trung i? Gv: Theo quan nim duy tm: c mi lin quan thn b gia con ngi v v tr. Mi v sao trong thin h ng vi s phn ca mi con ngi. Sao sa bo hiu nhng ngi sp qua i. ? Qua li dn vua Trn ca Hng o i Vng Trn Quc Tun, cc em thy TQT ni bt ln phm cht g? GV : i vi li cha dn, Trn Quc Tun c suy ngh ring ca mnh, ng iu trong lng nhng khng cho l phi, ng t quyn li ca t nc, triu nh ln trn quyn li ca gia nh, ca c nhn. - on Thng 6 ngy 24, sao sa Hng o i Vng m. + l cch ghi chp theo trnh t thi gian nm thngmt trong nhng c im hng u ca th loi s bin nin. + Mi quan h gia hai s vic: thin nhin (sao sa) v con ngi (Hng o Vng m nng, sp qua i). - l lng trung qun i quc. + Ht lng lo tnh k sch gip vua gi nc an dn. + B qua him khch gia cha ng v Trn Thi Tng. V nc, ng sn sng lng nghe kin ca gia n v con ci.

- l lng trung qun i quc. + Ht lng lo tnh k sch gip vua gi nc an dn. Trc khi mt, cn hin k cho vua Trn v k sch gi nc. + B qua him khch gia cha ng v Trn Thi Tng, t ch trung ln trn ch hiu, n nc ln trn tnh nh. + V nc, ng sn sng lng nghe kin ca gia n v con ci, song cng sn sng trng tr nhng ngi thn ch c lng hiu mt cch c nhn m qun i vic nc cao c. + V dn, ng quan tm lo lng mt cch su sc: khi sng ng nhc nh vua khoan th sc dn, khi cht vn hin linh ph tr dn chng chng li tai nn v dch bnh. + S dng ht ti nng v mu lc lm nn nhiu cng nghip him c, sn sng qun thn v nc: B h ? Em c nhn xt chm u ti trc ri hy hng.

+ V dn, ng quan tm lo lng mt cch su sc....

->ng khng nhng l v tng ti, mu lc c lng trung qun, m cn bit thng dn lo cho dn. 2. c ln lao ca Hng o i Vng Trn Quc Tun. - i vi vua: mt lng mt d..... - i vi nc: sn sng qun thn......... - i vi dn: ch trng an dn.......

Trang 342

Gio n Ng Vn 10 c bn
g v Trn Quc ->ng khng nhng l v tng Tun? ti, mu lc c lng trung qun, - i vi tng s di quyn: tn m cn bit thng dn lo cho tm dy bo.... dn. ? c ln lao ca Hng o i Vng TQT c th hin nhng im no ?

? Ti nng li lc ca Hng o i Vng TQT c th hin nhng im no ? GV: - Trong cu chuyn vi D Tng, Yt Kiu mang tnh cht i tm - C vn kin thc su rng v php th, kim vng chc v mi phng din: chng mt thi th hin qua li l phn tch vi

- i vi vua: mt lng mt d, dc ht tm t v suy ngh tm ra k sch an dn v gi nc. - i vi nc: sn sng qun thn v mang ht ti nng cm qun dp gic. - i vi dn: ch trng an dn, quan tm, lo lng n dn mt cch su sc. - i vi tng s di quyn: tn tm dy bo, son sch rn luyn Binh gia diu yu lc, Vn kip tng b truyn th, khch l v tin c ngi ti( c tng lnh, tr thc v gia n). - i vi con ci: nghim khc gio dc Ngm cho l phi khi con trai l Hng V Vng c suy ngh ng, rt gm k ti nh git khi con l Hng Nhc Vng Quc Tng n ni bt trung. - i vi bn thn: khim tn gi o knh cn gi tit lm ti, d rt c nh vua trng i v tin dng, trong vic hu s ng cn thn phng xa. -> Trn Quc Tun l ngi trung ngha vi dn, vi nc, khng my may t li. ng cng l ngi c tnh cm chn thnh, nng nhit, thng thn v rt nghim trong gio dc con ci.

- i vi con ci: nghim khc gio dc......

- i vi bn thn: khim tn gi o knh cn gi tit lm ti....... -> Trn Quc Tun l ngi trung ngha vi dn, vi nc, khng my may t li. 3. Ti nng li lc ca Hng o i Vng Trn Quc Tun. - C vn kin thc su rng v vng chc v mi phng din: th hin qua li l phn tch vi vua v lch s Trung Hoa v VN........ - C ti nhn ngi, dng ngi. - C tm nhn xa trng rng, lo phng hu s. - c bit y ti nng mu lc trong qun s....... - C kh nng trc cc lp ngn: bin son hai cunBinh gia diu yu lc, Vn kip tng b truyn th.......

Trang 343

Gio n Ng Vn 10 c bn
vua v lch s Trung Hoa v VN t thi c i n thi hin i, v php dng qun v l tng an dn. - C ti nhn ngi, dng ngi. - C tm nhn xa trng rng, lo -> Hnh nh Hng o Vng phng hu s. c thn thnh ho trong tm - c bit y ti nng mu lc thc dn gian. trong qun s, lp nn cng nghip him c, khi ngi Nguyn hai ln vo cp, ng lin tip nh bi chng. - C kh nng trc cc lp ngn: bin son hai cunBinh gia diu yu lc, Vn kip tng b truyn th. - R rng, Hng o i Vng l mt mu mc ca mt v tng ton ti ton c. ng khng ch c nhn dn ngng m m c qun gic cng phi knh phc: ting vang n gic Bc, chng thng gi ng l An Nam Hng o Vng m khng dm gi tn. -> Hnh nh Hng o Vng c thn thnh ho trong tm thc dn gian. ng tr thnh c thnh Trn linh thing. c th ph h cho cng cuc chin u bo v t nc ca con chu i sau. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c ni dung ca bi. + Nhn vt lch s H V TQT. + Phm cht, c v ti nng ca H V TQT. * Luyn tp : - Lm bi tp theo hng dn ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T67 theo cu hi hng dn ca GV). ng x ta thy: nhn cch cao thng v tm lng trung ngha, thng thn ca hai ngi n bc trung thnh ht mnh v ch v khng nh t tng ca Trn Quc Tun l ng nn tm c s ng cm ca mi ngi. Chi tit ng cm ng n khc, khi nghe li gii by ca gia n l mt chi tit t gi cho thy nhn cch cao c ca Trn Quc Tun .

Trang 344

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 67 c vn

Hng o i vng trn quc tun T: Thi s trn th

Trch: i Vit s k ton th Ng S Lin

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs thy c ci hay, sc hp dn ca mt tc phm lch s nhng m cht vn hc qua ngh thut k chuyn v khc ha chn dung nhn vt lch s. - Gip hs hiu c nhn cch chnh trc, ch cng v t, bit lng nghe v khuyn khch gi php nc ca Trn Th . - Hiu c th no l vn s bt phn. - Nm c li vit kt hp s bin nin v t s. 2. K nng: - Rn k nng c - hiu mt tc phm kt hp s bin nin vi vn t s. 3. Thi : - Gio dc cc em hiu v cm phc, t ho v ti nng, c ln ca anh hng dn tc Trn Quc Tun v nhng bi hc o l qu bu m ng li cho i sau. - Gio dc cc em t ho v truyn thng ca cha ng. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(khng) 1.Kim tra bi c: 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Trn Th tng c xem l nh chnh tr y nhng mu m, th on kh tn nhn, dn xp ot ngi nh L cho nh Trn. V pha nh Trn, ng l ngi c cng u khai sng, xy dng. ng ht lng,ht sc tn tu trung thnh gip vua Trn

Trang 345

Gio n Ng Vn 10 c bn
gi gn c nghip, bo v t nc. Ngy nay, nhn nhn nh gi Trn Th cn c s cng bng, khch quan nh gi ng phm cht ca v quan u triu nghim minh, ch cng v t, lim khit, bn lnh. Chng ta tm hiu bi Thi S Trn Th * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 1(15ph) ? Chn dung v mi quan h v tnh hung v - Cc mi quan h: vua ti, TQT c th hin t nc cng dn, quan ntn? dn, tng qun, cha con, bn thn. - Cc tnh hung c th thch: mu thun gia trung v hiu, tnh hng gic mnh ko sang, tnh hng nh vua th lng. - S hin linh ca H V TQT. trp ng kim c ting ku. + Th hin lng cm phc v ngng m su sc ca ND i vi H V, n mc h thn thnh ho ng, ng thi khng nh sc mnh, ch, tinh thn yu nc ca ng trong vic gip dn, cu nc. + Th hin ni bt tm lng yu nc thng dn v kh ? Ngh thut k phch anh hng bt t ca H chuyn trong V. on trch c g c sc? - Cch k chuyn lch s m cht vn chng vi nhiu bin c, tnh hung th thch hp dn, chi tit chn thc v giu cht biu trng. - Chn dung nhn vt c k hin ln kh sc nt vi nhiu chi tit sng ng, c th hin qua nhiu mt: li i thoi, thi v cm xc, hnh ng. - Li vn kt hp yu t t s v H 2 (30ph) ngh lun. I. Tm hiu chung. II. c hiu: 4. Chn dung v mi quan h v tnh hung v TQT. - Cc mi quan h: vua ti, t nc cng dn, quan dn, tng qun, cha con, bn thn. - Cc tnh hung c th thch: mu thun gia trung v hiu....... - S hin linh ca H V TQT. trp ng kim c ting ku.

5. Ngh thut. - Cch k chuyn lch s m cht vn chng vi nhiu bin c....... - Chn dung nhn vt c k hin ln kh sc nt vi nhiu chi tit sng ng... - Li vn kt hp yu t t s v ngh lun. - Cch k ny th hin rt r c trng ca trc tc thi T: vn s bt phn.

Trang 346

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Chuyn 1 ni v - Cch k ny th hin rt r * Ghi nh ( SGK/45). ni dung g? c trng ca trc tc thi T: III. T: Thi S Trn Th . vn s bt phn. 1. Nhn cch ca Trn Th : - Bn cu chuyn v TS TT. + C1: X ngi hc ti mnh. + C 2: Bt tn qun hiu. + C 3: Ci gi ca chc cu ng. + C4: An Quc hay l thn. - chuyn T1: c ngi hc ti Trn Th vi vua nhng Trn Th khng bin minh cho bn thn v t lng th on k hc mnh v cng nhn li ni phi v pht thng cho ngi dng cm vch li ca mnh -> ng l ngi phc thin, cng minh, lng, c bn lnh. - chuyn T2: khi nghe v khc v mch v tn qun hiu ngn khng cho bc qua thm cm. ng khng bnh v bt ti tn qun hiu v khen thng ngi gi ng php lut. -> ng l ngi tn trng php lut, khng thin v ngi thn. - chuyn T3: c ngi nh Linh T Quc Mu xin cho lm chc cu ng. Trn Th dy cho tn ny mt bi hc: mun lm chc quan y hn phi cht mt ngn chn phn bit vi nhng ngi khc do xng ng m c gi -> ng gn gi s cng bng ca php nc chng t s ch cng v t , cng quyt trng tr nn chy chc,t lt ,hi l,da dm thn thch . - chuyn T4: Khi vua mun phong tc cho An Quc, ng thng thn trnh by quan im: ch nn la chn ngi gii nht, c th l anh mnh, - chuyn T1: c ngi hc ti Trn Th vi vua....

? Chuyn 2 ni v ni dung g?

- chuyn T2: khi nghe v khc v mch v tn qun hiu ngn khng cho bc qua thm cm.

? Chuyn 3 ni v ni dung g?

- chuyn T3: c ngi nh Linh T Quc Mu xin cho lm chc cu ng. Trn Th dy cho tn ny mt bi hc.......

? Chuyn 4 ni v ni dung g?

- chuyn T4: Khi vua mun phong tc cho An Quc, ng thng thn trnh by quan im.........

? Qua tng chuyn, ta thy ni r nhng phm cht g ca Trn Th ? ? Nu nhng nt

-> l con ngi thng thn, lng, nghim minh, ch cng v t, khng my may t li cho bn thn v cho gia

Trang 347

Gio n Ng Vn 10 c bn
c sc trong ngh thut k chuyn v khc ho nhn vt ca nh vit s? c th l mnh, khng nn hu i c hai anh em s lm ri triu chnh. ng l ngi t vic cng ln trn ht , khng t li, khng ko b kt cnh. -> l con ngi thng thn, lng, nghim minh, ch cng v t, khng my may t li cho bn thn v cho gia nh. nh.

2. Ngh thut k chuyn v khc ho chn dung nhn vt: - Xy dng nhng tnh hung giu kch tnh, bit la chn chi tit t gi. + Tnh hung th nht: xung t cao tro khi Trn Thi Tng em ngi hc i theo n k li li hc cho Trn - Xy dng nhng tnh hung Th nghe...... giu kch tnh, bit la chn chi tit t gi. + Tnh hung th nht: xung + Tnh hung th 2: v Trn t cao tro khi Trn Thi Tng Th khc lc....... em ngi hc i theo n k li li hc cho Trn Th nghe. Nhng cch gii quyt khng theo l thng l Trn Th + Tnh hung th 3: ngi phn trn, trng tr k hc c nhm tng s vic s ti mnh m ngc li nhn li v pht trin theo l gch.... khen thng. + Tnh hung th 2: v Trn Th khc lc, nhng cch gii quyt khng theo l gc thng + Tnh hung th 4: Trn thng l bnh v, ngc li ng th- Th khng theo thi thng ng k gi ng php lut. hn hoan khi anh, em ngi + Tnh hung th 3: ngi c thn mnh c trng dng nhm tng s vic s pht trin theo l gch thng thng ngi ny s c lm chc cu ng theo ng mun ca cng cha nhng cch x l ca ng khin tn kia ... mi tha cho + Tnh hung th 4: Trn Th khng theo thi thng hn hoan khi anh, em ngi thn mnh c trng dng, d ko b, kt cnh m thng thn t cng vic quc gia ln trn. 3. Cng c, luyn tp.

Trang 348

Gio n Ng Vn 10 c bn * Cng c: - Nm c nhng tnh tit bc l tnh cch ca Trn Th .

- Nm c nhng nt c sc trong ngh thut k chuyn v khc ho nhn vt ca TG. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hs c k bi, t tr li cu hi phn HDHB. - Tm tt ngn gn ni dung chnh ca mi tnh tit. - Pht hin nhng tnh hung c tnh kch tnh. * Bi mi: - Chun b bi ( T68 theo cu hi hng dn ca GV). GIO N GING DY Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 68 Lm vn I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs nm c nhng kin thc c bn v mt s phng php thuyt minh thng gp. 2. K nng: - Bc u vn dng c nhng kin thc hc vit c nhng vn bn thuyt minh c sc thuyt phc cao.

Phng php thuyt minh

3. Thi :- Thy c vai tr v tm quan trng ca phng php thuyt minh trong i sng hng ngy. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1: Khng 1.Kim tra bi c: 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Nhm gip cc em nm c mt s phng php thuyt minh thng gp v thy c vai tr , tm quan trng ca phng php thuyt minh trong ig sng hng ngy, chng ta tm hiu bi Phng php thuyt minh. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H1 (10ph) i. Tm quan trng ca phng php tm. 1. Bi vn thuyt minh cn ? Yu cu vit t cc yu cu sau: mt vn bn - m bo cung cp thng tin - m bo cung cp thng tin thuyt minh l v i tng mt cch trung v i tng mt cch trung

Trang 349

Gio n Ng Vn 10 c bn
g? thc, chnh xc, khch quan. - Ni dung thuyt minh phi chun xc, hp dn, sinh ng. - Trnh t thuyt minh phi hp l, khoa hc v nht qun. thc, chnh xc, khch quan. - Ni dung thuyt minh phi chun xc, hp dn, sinh ng. 2. Ngoi tri thc v nhu cu cn phi c phng php thuyt minh ph hp. 3. Phng php thuyt minh bao gi cng l cng c phc v cho mt mc ch no , tc l khng th c mt phng php thuyt -> iu ng ghi nh: mc minh tru tng. ch thuyt minh thng c hin thc ho thnh bi vn thng qua phng php thuyt minh, cn phng php thuyt minh bao gi cng gn lin vi mc ch thuyt minh c th. II. Mt s phng php thuyt minh. 1. n tp cc phng php a. Mc ch thuyt minh: cng thuyt minh hc. lao tin c ngi ti cho t nc a. Mc ch thuyt minh: cng ca Trn Quc Tun. lao tin c ngi ti cho t nc - Phng php thuyt minh: Lit ca Trn Quc Tun. k - Tc dng: m bo tnh chnh xc v tnh thuyt phc. b. Mc ch thuyt minh: l do b. Mc ch thuyt minh: l do thay i bt danh ca Ba S. thay i bt danh ca Ba S. - Phng php thuyt minh: phn tch. - Tc dng: cung cp nhng c. Mc ch: gip ngi c hiu bit mi bt ng, th v. hiu v cu to ca t bo. c. Mc ch: gip ngi c hiu v cu to ca t bo. - Phng php thuyt minh: Nu s liu v so snh. - Tc dng: hp dn, gy n t- d. Mc ch thuyt minh: ng mnh. - Gip ngi c hiu v mt d. Mc ch thuyt minh: loi hnh ngh thut dn gian. - Gip ngi c hiu v mt loi hnh ngh thut dn gian. - Phng php thuyt minh: Phn tch,gii thch. 2. Tm hiu thm mt s

? Mun vit mt vn bn thuyt minh v nhu cu th cn cn iu kin g? ? Cn ghi nh iu g v mi quan h gia phng php thuyt minh vi mc ch thuyt minh?

H2 (20ph) GV: Hng dn HS tm hiu mt s phng php thuyt minh. - GV gi dn hs lp bng n tp. ? Mc ch thuyt minh v PP thuyt minh? Tc dng?

? Mc ch thuyt minh v PP thuyt minh?Tc dng? ? Mc ch thuyt minh v PP thuyt minh?Tc dng?

Trang 350

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Tc dng: cung cp nhng phng php thuyt minh: hiu bit mi, th v. a. Thuyt minh bng cch ? Mc ch thuyt ch thch: minh v PP thuyt minh?Tc dng? - Phng php: nu ra mt tn ? TM bng PP ch gi khc, hoc mt cch nhn thch c c bit khc, c th cha phn nh im g? y nhng thuc tnh bn cht ca i tng. b. Thuyt minh bng cch VD: Tn hiu ca Nguyn Du l gii thch nguyn nhnThanh Hin. kt qu. ? TM bng nguyn - Cc trong on vn c quan nhn kt qu c h nhn qu vi nhau v t ni dung g? nim say m cy chui ( nguyn nhn ) mi dn n vic ra i (kt qu) bt danh Ba -S. H3 (10ph) ? Cn c vo u la chn ph- - Cn c vo mc ch thuyt ng php thuyt minh. minh? - Ngoi vic cung cp thng tin ? Mc ch ca y , khch quan v i tvic la chn ph- ng c thuyt minh; phng ng php thuyt php thuyt minh cn gp phn minh l g? sinh ng ho vn bn thuyt minh gy hng th cho ngi c.

IiI. Yu cu i vi vic vn dng PPTM. - Cn c vo mc ch thuyt minh. - Ngoi vic cung cp thng tin y , khch quan v i tng c thuyt minh.. * Ghi nh ( SGK/51).

1. n tp cc phng php thuyt minh hc. Phng php thuyt minh V d 1. Phng php nu nh ngha gii - Hu l mt trung tm vn ho, thch: ngh thut ln ca Vit Nam. a. M hnh A l B: A l i tng cn thuyt minh; B l tri thc v i tng. - Rn l loi b st khng chn. b. B c th l kin thc v lch s, vn - Nguyn Du l mt thin ti v ho, ngun gc s vt, tnh cht v c truyn Kiu ca ng l mt kit im ca i tng, thn th v s tc. nghip ca tc gi.... c. Tc dng: gip cho ngi c hiu r v i tng. 2. Phng php lit k: Cy da Bnh nh: thn cy a. Cch lm: k ra ln lt cc c im, lm mng, l cy lm tranh, cng tnh cht... ca s vt theo mt trt t ch nh lm vch, gc da gi lm

Trang 351

Gio n Ng Vn 10 c bn
no . b. Tc dng: gip ngi c hiu su sc, ton din v c n tng v ni dung thuyt minh. 3. Phng php nu v d: a. Cch lm: dn ra cc VD c th ngi c tin vo ni dung c thuyt minh. b. Tc dng: Cc VD c th c tc dng lm cho ngi c tin vo nhng iu m ngi vit cung cp. 4. Phng php dng s li: a. Cch lm: dng cc s liu chnh xc khng nh tin cy cao ca cc tri thc c cung cp. b. Tc dng: ngi c tin vo ni dung thuyt minh: 5. Phng php so snh: a. Cch lm: So snh hai i tng cng loi hoc khc loi nhm lm ni bt cc c im, tnh cht ca i tng thuyt minh. b. Tc dng: tng sc thuyt phc v tin cy cho ni dung thuyt minh. 6. Phng php phn loi, phn tch: a. Cch lm: chia i tng ra tng mt, tng kha cnh, tng vn ln lt thuyt minh . b. Tc dng: gip cho ngi c hiu dn tng mt ca i tng. ch xi...

c bit bao b ni lng mu ng thc phm do cha kim loi nh ch, gy tc hi cho no v l nguyn nhn gy ra ung th phi. VD:Vi mt thanh nin M, mt la mua mt bao thuc l, cn i vi thanh nin VN mun c 15 nghn mua mt bao 555 v ht th phi ht thuc sang - ch c mt cch l trm cp. VD: n dch thuc l ang e do sc kho v tnh mng loi ngi cn nng hn c AIDS. Nu nh nh gic nh v bo th khng ng s,ng s l gic gm nhm nh tm n du. - Hu l s kt hp hi ho ca ni, sng, bin. - Hu cn c nhng cng trnh kin trc ni ting. - Cn ni ting vi nhng mn n. - Hu cn l thnh ph u tranh kin cng.

3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc phng php thuyt minh p dng vo thc tin. * Luyn tp : - Anh ch hy cho bit, trong v d nu di y, tc gi s dng phng php thuyt minh c th no? Bu sinh quyn nh mt tm chn bao bc bo v qu t khi sc nng v tia bc x ca mt tri. Nhng gi y, tm chn ny b thng v nhit ca mt tri lt qua lm cho kh hu ca tri t nng ln. Cc nh khoa hc gi hin tng nng ln ny l hiu ng nh knh. - A: V d ny c s dng phng php so snh v phng php ch thch. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk. * Bi mi: - Chun b bi ( T69,70 theo cu hi hng dn ca GV). GIO N GING DY

Trang 352

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ngy son: 29/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 02 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 02 nm 2011 Tit 69 Lm vn

chuyn chc phn s n tn vin

Nguyn D.

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:Gip hc sinh: - Thy c phm cht khng khi, dng cm, chnh trc, trng cng l ca nhn vt Ng T Vn- i biu cho chnh ngha chng li nhng th lc gian t. - Gip hs nm c nhng kin thc c bn v mt s phng php thuyt minh thng gp. 2. K nng: - Cng c lng yu chnh ngha v nim t ho v ngi tr thc nc Vit. 3. Thi : - Thy c ngh thut k chuyn sinh ng, hp dn, giu kch tnh, vai tr ca yu t k o i vi vic phn nh hin thc cuc sng x hi ng thi. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1: Khng 1.Kim tra bi c: 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi: (1). Trong chng trnh Ng Vn lp 9- THCS, cc em c hc tc phm Chuyn ngi con gi Nam Xng, l mt trong hai mi cu chuyn trong Truyn k mn lc ca Nguyn D. Hm nay, chng ta li cng tm hiu v mt cu chuyn na trong tp truyn k ca ng. l Chuyn chc phn s n Tn Vin, mt tc phm ca ngi nhng nho s, tr thc khng khi, chnh trc v ngha ln chng gian t. ng thi qua lp v ca yu t k o, chng ta cng phn no thu hiu c ct li hin thc lch s ng thi. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng Hot ng 2:(12') I. Tiu dn: Hs c phn Tiu dn- HS tr li: 1. Tc gi Nguyn D: - Sng vo khong th k - Sng vo khong th k XVI. sgk. - Nu cc nt chnh v XVI. - Qu qun: x Tng- huyn Tr- Qu qun: x Tng- ng Tn (nay thuc huyn tc gi Nguyn D? huyn Trng Tn (nay Thanh Min- Hi Dng). thuc huyn Thanh Min- - Xut thn trong gia nh

Trang 353

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hi Dng). khoa bng. - Xut thn trong gia - Tng i thi v ra lm quan nh khoa bng. nhng ko bao lu th lui v n - Tng i thi v ra lm git. - Em c hiu bit g quan nhng ko bao lu th v truyn truyn k? lui v n git. 2. Th loi truyn truyn Gv b sung: Qua k: truyn truyn k, Th loi truyn truyn - L mt th vn xui t s thi chng ta thy ng sau k: trung i, c th xen th ca, nhng chi tit hoang - L mt th vn xui t s cc li bnh lun ca tc gi ng k o (phi hin thi trung i, c th xen hoc ngi khc cui mi thc) li l nhng vn th ca, cc li bnh lun truyn. ct li ca hin ca tc gi hoc ngi khc - Phn nh hin thc qua nhng thc, th hin r quan cui mi truyn. yu t k l, hoang ng. nim v thi ca - Phn nh hin thc qua - Vit bng ch Hn. tc gi. nhng yu t k l, hoang ng. Gv: gii thch nhan : - Vit bng ch Hn. - Gii thch nhan : Hs: gii thch nhan : 3. Tc phm Truyn k mn lc: Tc phm Truyn k - Vit bng ch Hn. mn lc: - Ra i vo na u th k - Vit bng ch Hn. XVI. - Ra i vo na u th - Gm 20 cu chuyn. k XVI. - Gi tr ni dung: - Gm 20 cu chuyn. - Gi tr ngh thut: c V - Gi tr ni dung: Khm Ln (th k XVII) khen + L mt ting ni ph tng l thin c k bt. phn hin thc. + Cm thng, bnh vc nhng con ngi nh b vi s phn bi thm, c bit l ngi ph n vi kht vng hnh phc la i. + Th hin tinh thn dn tc, nim t ho v nhn ti, vn ha nc Vit, cao o c nhn hu, thy chung. + Khng nh quan im sng lnh c v trong II. c- hiu vn bn: ca lp tr thc n dt - 1. c. ng thi. 2. B cc: 4 phn. - Gi tr ngh thut: c V - P1: Ng T Vn...ko cn g Khm Ln (th k XVII) c

- Nu gi tr ni dung v ngh thut ca tc phm? Hot ng 3: ( 30 pht) Yu cu hs c din cm ni tip cc phn ca tc phm.

- Tm b cc ca tc phm?

Trang 354

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv yu cu hs v nh khen tng l thin c k Gii thiu nhn vt v hnh tm tt tc phm theo bt. ng t n t. b cc tm c. - P2: t n xong... kh lng B cc: 4 phn. thot nn T Vn gp bch h Thi v Th thn. - P3: T Vn vng li...mt T Vn b bt, i cht Minh ti trc Dim Vng, c tha, nhn li tin c lm quan phn s n Tn Vin. - P4: cn li. Cuc gp g tnh c gia quan phn s n Tn Vin v ngi quen c. Li bnh ca tc gi. 2. Tm hiu vn bn: - Ngay t u truyn, a. Nhn vt Ng T Vn- ngtc gi gii thiu g i t n t: v nhn vt chnh? - Tn ch (t): Cch gii thiu nh vy Tn tc: Son. c tc dng g? Nhn vt Ng T Vn- - Qu qun: ngi t n t: - Tn ch (t): Ng T Vn. - Tnh tnh: Tn tc: Son. - Phm cht: - Qu qun: ngi huyn Yn Dng, t Lng Giang. Tc gi gii thiu nhn vt - Tnh tnh: khng khi, trc tip nhn vt. nng ny. - Phm cht: cng trc, Tc dng: nh hng r cho s tip nhn cu chuyn ca dng cm, trng cng l. ngi c. Tc gi gii thiu nhn vt trc tip nhn vt mt cch ngn gn v tn h, qu qun c th, c bit l cch gii thiu nhn vt l tnh tnh, phm cht ni bt bng nhng t ng khng nh, khen ngi. Tc dng: nh hng r cho s tip nhn cu - V sao Ng T Vn chuyn ca ngi c (biu quyt nh t n? hin ca tnh khng khi, - T Vn t n v tc gin, ko chu c cnh yu t tc oai cng trc ca nhn vt tc qui hi dn. - Chng lm vic ntn?). - Cch thc hin: ntn? ngha? l cch gii thiu

Trang 355

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn vt (m truyn) truyn thng, cha thot khi cch k chuyn ca dn gian. - T Vn t n v tc gin, ko chu c cnh yu t tc oai tc qui hi dn. Hs tho lun, pht biu. - Cch thc hin: + Tm gi sch s. + Khn tri t. + Chm la t n. + Khng h lo s hu qu. Cn trng, cng khai, ng hong, quyt lit. - ngha: + Th hin s khng khi, chnh trc, dng cm mun v dn tr hi ca k s. + Th hin tinh thn dn tc mnh m qua vic dit tr hn tn tng gic xm lc hung bo, bo v Th thn nc Vit... + Tm gi sch s. + Khn tri t. + Chm la t n. + Khng h lo s hu qu. Cn trng, cng khai, ng hong, quyt lit. - ngha:

Gv nhn xt, b sung: Cch lm cng vic gh gm khin mi ngi lc u, l li, lo s thay cho chng va cn trng, va cng khai, ng hong, quyt lit. Chng t tin vo hnh ng chnh ngha ca mnh, t thi chn thnh, trong sch ca mnh mong c tri ng tnh, ng h.

- Hu qu:

- Hu qu ca vic t n vi T Vn l g?

- Phn tch hnh nh, li ni, bn cht tn tng - Hu qu: gic? + T Vn b st nng st rt. Gv b sung: Nh vy, t + B hn ma tn tng gic i nt chnh, c li mng m. - Thi ca T Vn: coi thng, nhn danh thin + B hn e da, quyt t tin vo vic lm chnh cao ging ging gii kin T Vn m ph. ngha ca mnh. o c. Bi l, lc sng, y theo chn - Hnh nh hn ma tn tng Mc Thnh xm lc t gic: nc ta, tn hi dn ta. + Din mo: khi ng, cao Khi b b xc ni chin ln, u i m tr. trng, y li tip tc + Li ni: t v hiu bit. nh ui, chim + Bn cht thc: xo tr, n ca Th thn, tc tham lam, hung c. oai tc qui. Y t lt ty - Thi ca T Vn: coi bn cht xo tr, quan thng, t tin vo vic lm ti lc la, cy th lm chnh ngha ca mnh. cn, tham lam, hung c. - Trc nhng li l ca

- Hnh nh hn ma tn tng gic:

Trang 356

Gio n Ng Vn 10 c bn
tn tng gic, T Vn c thi ntn? Gv b sung: T Vn bit r s tht v vic lm tc oai tc qui, hung c ca k ln ging ging gii o c cho mnh nn chng coi thng y, vn c ngi t nhin ngt ngng. Tnh chng vn can trng, t tin vo vic mnh lm. Hot ng 4(2 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c c im ca th truyn k. - Nm vng ni dung bi ging. * Luyn tp : - Tm tt truyn cn y nhng chi tit quan trng sau. + Ng T Vn, mt k s khng khi, chnh trc t n ca mt hung thn vn l tng gic xm lc, tr hi cho dn. + Tn hung thn e do T Vn nhng trng c Th Thn mch bo v tung tch v ti c ca hn, ng thi ch dn cch i ph. + Ng T Vn b qu x bt xung m ph. Trc mt Dim Vng, Ng T Vn dng cm t co ti c tn hung thn vi y chng c. Cui cng cng l c khi phc, k c b trng tr , Th thn c phc chc. T Vn c sng li. + Ng T Vn c th thn tin c gi chc phn s n Tn Vin. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk.

Trang 357

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 29/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 02 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 02 nm 2011 Tit 70 c vn

chuyn chc phn s n tn vin

Nguyn D.

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:Gip hc sinh: - Thy c phm cht khng khi, dng cm, chnh trc, trng cng l ca nhn vt Ng T Vn- i biu cho chnh ngha chng li nhng th lc gian t. - Gip hs nm c nhng kin thc c bn v mt s phng php thuyt minh thng gp. 2. K nng: - Cng c lng yu chnh ngha v nim t ho v ngi tr thc nc Vit. 3. Thi : - Thy c ngh thut k chuyn sinh ng, hp dn, giu kch tnh, vai tr ca yu t k o i vi vic phn nh hin thc cuc sng x hi ng thi. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1: 1. Kim tra bi c: Nhc li kin thc tit 1:(5 ') - Gi hs tr li: -Cho im: 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi: (1). Trong chng trnh THCS, chng ta lm qun vi mt truyn c sc ca Nguyn D - Chuyn ngi con gi Nam Xng trch t Truyn k mn lc, th hin mt trong hai ch chnh ca tp sch: - Ca ngi v cm thng vi nhng ngi ph n hin thc, bt hnh - Ca ngi nhng nho s, tr thc khng khi, chnh trc v ngha ln chng gian t; s c minh chng trong truyn Chuyn chc phn s n Tn Vin. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng Hot ng 2: (30') I. Tiu dn: Gv tip tc hng dn hs II. c- hiu vn bn: tm hiu nhn vt T 1. B cc: 4 phn.

Trang 358

Gio n Ng Vn 10 c bn
Vn theo b cc ca truyn: - Cuc gp g vi nhn vt ng gi Th cng c tc dng g n s pht trin ca ct truyn v nhn vt chnh? 2. Tm hiu vn bn: a. Nhn vt Ng T VnHS tho lun tr li: ngi t n t: - Cuc gp g vi ng gi - Cuc gp g vi ng gi Th cng: Th cng: + Gip T Vn thy r bn To ra s pht trin lgc cht gi mo, xo tr, nhng cho cu chuyn. hnh ng tc oai tc qui ca hn ma tn tng gic. + Th cng mong T Vn quyt tm v by cch gip chng lm vic ngha n cng. To ra s pht trin lgc cho cu chuyn. - Khi b qu s bt em gii - Khi b qu s bt em gii xung m ph: xung m ph: + Tinh thn, thi : im nhin, ko h khip s trc cnh a ngc rng rn, qu s e da. + Vn mt mc ku oan, i c phn xt minh bch, cng khai.

- Tinh thn, thi v li ni ca T Vn trn ng b qu s bt i v trong in, trc Dim Vng ntn?

Gv b sung: + Cnh a ph tht gh rn: gi tanh sng xm, hi lnh thu xng, hai bn cu c n my vn qu D Xoa... + T Vn b kt ti ti su c nng, ko c d vo hng khoan gim + Khi chng ku oan, li b kt thm ti bng bnh, ngoan c. Nhng bao nhiu s e da ko h lm chng nht ch, khip s. chng tin v u tranh cho s tht, cho chnh ngha. - Thi v li l ca tn c Chng tranh bin trc s gi hiu: tip vi tn i m tr - Thi v li l ca tn c vi li l cng ci, ko s gi hiu: Y t lt ty bn cht xo chu nhn nhng, kin + T v khm nm, b oan tr, gi hiu, to s s h

Trang 359

Gio n Ng Vn 10 c bn
quyt u tranh cho chn l, cho l phi, bin h cho mnh v cu gip Th thn. - Thi v li l ca tn c s gi hiu ra sao? N cho thy iu g bn cht ca y? c, ng thng, ng c bnh vc. + Ra v nhn nhng khp thm cho T Vn ti bng bnh, ngoan c. + Khi T Vn qu quyt yu cu Dim Vng em t giy n n Tn Vin ly chng c t c Thnh Tn, nu Dim Vng lm y li T Vn th hn ht ng bao bin, s tht s c phi by...Y li c t ra rng lng, xin Dim Vng khoan dung cho T Vn th hin c hiu sinh. Y t lt ty bn cht xo tr, gi hiu, to s s h Dim Vng nghi ng, quyt tm lm r s tht. - ngha ca vic Dim Vng x kin: + Th hin nim tin ca con ngi thi trung i: bn cnh ci trn cn c mt th gii khc l m ph, ni con ngi sau khi cht s phi n nhn s phn xt v thng pht v nhng vic lm ca mnh khi cn sng. + Th hin kht vng cng l cha thc hin c trong cuc sng trn th ca ngi xa. + Nhm y xung t kch tnh ca truyn n cao tro nhn vt chnh T Vn c dp bc l bn lnh, kh phch ca mnh. + C ngha khuyn rn con ngi nn sng v hnh ng th no cho ng n, hp l phi, trnh lm iu c. - Quan phn s: chc quan coi vic x n ngy xa (xem xt cc v kin tng, gip Dim Vng nghi ng, quyt tm lm r s tht.

- ngha ca vic Dim Vng x kin:

- Chc quan phn s l chc quan ntn? - Ti sao T Vn c nhn chc quan ? Vic nhn chc ca chng c ngha g? Gv b sung: n Tn Vin th c Thnh Tn- ngi phn x r mi cng c, ti trng ca con ngi trn th. T Vn nhm chc phn s - xem xt cc v kin tng, gip vic x n cho c Thnh Tn gp phn thc hin cng l chnh ngha.

- Quan phn s: chc quan coi vic x n ngy xa (xem xt cc v kin tng, gip vic cho ngi x n), l chc quan thc hin cng l. - T Vn c tin c nhm chc trn v chng dng cm bo v cng l, chnh ngha. - ngha: + L mt phn thng xng

Trang 360

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Chc quan phn s l vic cho ngi x n), l chc chc quan ntn? quan thc hin cng l. - T Vn c tin c nhm chc trn v chng dng cm bo v cng l, chnh ngha. - ngha: - ngha: + L mt phn thng xng ng. + Khch l mi ngi dng cm u tranh chng ci c, Gv chuyn , nu vn bo v cng l. : - Bn cnh vic cao chng nho s kin cng, v dn tr t, truyn cn ng ph phn nhng ai v nhng hin tng, vn g trong x hi ng thi? Ng ph phn: - Hn ma tn tng gic Minh gi mo Th thn. Lc sng cng nh khi l ma, y u hung c, xo quyt, tham lam, hi dn, hi thn nn b Dim Vng- i din cng l trng tr ch ng. - Thnh thn, quan li ci m cng tham nhng ci c lng hnh. Dim Vng v cng s quan liu, xa dn bao ngi tt phi chu oan c, bt cng, ngang tri. l nhng chi tit hoang ng k o nhm phn nh hin thc: hin tng oan tri, bt cng ca ci trn, quan li tham nhng, vua xa dn, ngi tt phi chu bt cng, - Phn tch ngh ngang tri. thut k chuyn c sc v hp dn ca Ngh thut k chuyn: Nguyn D? - S dng yu t k o dy c: xen ln chuyn ngi, Gi m: Vai tr ca chuyn ma, chuyn thn, yu t k o bn cnh th gii thc- o, trn thyu t hin thc? a ngc, vic cht iPhn tch kch tnh sng li, ngi trn bn cnh (cc bc pht trin) ca qu s, Th cng, Dim Vcu chuyn? ng,... ng. + Khch l mi ngi dng cm u tranh chng ci c, bo v cng l. b. Ng ph phn: l nhng chi tit hoang ng k o nhm phn nh hin thc: hin tng oan tri, bt cng ca ci trn, quan li tham nhng, vua xa dn, ngi tt phi chu bt cng, ngang tri.

c. Ngh thut k chuyn: - S dng yu t k o dy c: Tng tnh li k, hp dn. L phng thc c bit chuyn ch ni dung v cm hng hin thc (l cch phn nh hin thc thm thu, su sc). - Giu kch tnh:

Trang 361

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tng tnh li k, hp dn. L phng thc c bit chuyn ch ni dung v cm hng hin thc (l cch phn nh hin thc thm thu, su sc). - Giu kch tnh: + Phn trnh by (m u): gii thiu nhn vt (tn, qu qun, tnh cch, phm cht). + Khai on (tht nt): hnh ng t n t ca T Vn. + Pht trin: T Vn ln cn st, gp tn tng gic v Th thn, b bt xung m ph tr ti. Hot ng 3: (7') + nh im (cao tro): - Nu ch ca Dim Vng chp nhn yu truyn? cu i cht ca T Vn. Hs suy ngm, pht + Kt thc (m nt): tn tng biu. gic b tr ti, T Vn c Gv nhn xt, cht , ban thng. yu cu hs hc phn ghi nh- sgk. - Ch ca truyn:

III. Tng kt: Ch ca truyn: - cao tinh thn khng khi, cng trc, dm u tranh chng li ci c tr hi cho dn ca Ng T Vn, mt i biu ca tr thc nc Vit. - Nim tin cng l, chnh ngha nht nh s chin thng gian t.

Hot ng 4: (2') 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c c im ca th truyn k. - Nm vng ni dung bi ging. * Luyn tp : - Tm tt truyn cn y nhng chi tit quan trng sau. + Ng T Vn, mt k s khng khi, chnh trc t n ca mt hung thn vn l tng gic xm lc, tr hi cho dn. + Tn hung thn e do T Vn nhng trng c Th Thn mch bo v tung tch v ti c ca hn, ng thi ch dn cch i ph. + Ng T Vn b qu x bt xung m ph. Trc mt Dim Vng, Ng T Vn dng cm t co ti c tn hung thn vi y chng c. Cui cng cng l c khi phc, k c b trng tr , Th thn c phc chc. T Vn c sng li. + Ng T Vn c th thn tin c gi chc phn s n Tn Vin. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk. * Bi mi:

Trang 362

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Chun b bi ( T72 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: 09/02/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 02 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 02 nm 2011 Tit 71 Lm vn

Luyn tp vit on vn thuyt minh

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:

* Gip hc sinh: - Gip hs cng c vng chc k nng vit on vn hc, ng thi thy c mi lin quan cht ch gia cc k nng vi k nng lp dn . 2. K nng: - Rn luyn k nng vit on vn c lin kt cu v ng kiu bi thuyt minh. 3.Thi : - Vn dng cc k nng vit c mt on vn TM c ti gn gi vi cuc sng hoc cng vic hc tp ca cc em.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: Kiu bi lm vn thuyt minh l mt trong nhng kiu bi quan trng trong chng trnh Ng Vn 10. Cc em c tm hiu v c im, cch lp dn v cc phng php thuyt minh thng dng. hin thc ha nhng hiu bit trong mt bi vn c th, cc em cn phi vit c cc on vn thuyt minh r , sng li. Bi hc hm nay chng ta ch yu s luyn tp thc hnh thao tc . Hot ng 2(10) Gv yu cu hs c, tho lun, pht biu tr li cc cu hi trong sgk. - Th no l mt on I. on vn thuyt minh: 1. Quan nim v on vn: HS tho lun tr li: Quan nim v on vn: L mt b phn ca vn L mt b phn ca vn bn, bt u t ch vit hoa bn, bt u t ch vit hoa li u dng v kt thc bng li u dng v kt thc bng du chm xung dng, thng

Trang 363

Gio n Ng Vn 10 c bn
vn? du chm xung dng, thng biu t mt tng i hon chnh. Cc yu cu i vi mt on vn: - Tp trung lm r mt chung, mt ch chung thng nht v duy nht. - Lin kt cht ch vi cc on vn ng trc v sau n. - Din t chnh xc, trong sng, biu cm. So snh on vn t s vi on vn thuyt minh: - im ging: m bo cu trc, cc yu cu i vi mt on vn. Do chng u mang hnh thc v yu cu chung i vi mt on vn. - im khc: + on vn t s: giu yu t miu t v biu cm. + on vn thuyt minh: thin v cung cp tri thc nn t c (khng c) yu t miu t v biu cm. Do chng c mc ch biu t khc nhau: t s- k chuyn, thuyt minh- gii thiu, trnh by. Cc phn ca on vn thuyt minh: - Cu ch : nu i tng cn thuyt minh. - Cc cu trin khai: ni r v i tng thuyt minh. - Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bc- chng minh. V n ph hp vi yu cu ca mt on vn ni chung v em n cho ngi c s tip nhn d dng, biu t mt tng i hon chnh. 2. Cc yu cu i vi mt on vn: - Tp trung lm r mt chung, mt ch chung thng nht v duy nht. - Lin kt cht ch vi cc on vn ng trc v sau n. - Din t chnh xc, trong sng, biu cm. 3. So snh on vn t s vi on vn thuyt minh: - im ging: m bo cu trc, cc yu cu i vi mt on vn. Do chng u mang hnh thc v yu cu chung i vi mt on vn. - im khc: + on vn t s: giu yu t miu t v biu cm. + on vn thuyt minh: thin v cung cp tri thc nn t c (khng c) yu t miu t v biu cm. Do chng c mc ch biu t khc nhau: t s- k chuyn, thuyt minh- gii thiu, trnh by. 4. Cc phn ca on vn thuyt minh: - Cu ch : nu i tng cn thuyt minh. - Cc cu trin khai: ni r v i tng thuyt minh. - Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bc- chng minh. V n ph hp vi yu cu ca mt on vn ni chung v em n cho ngi

- Cc yu cu cn t ca mt on vn?

- So snh im ging v khc gia on vn t s v on vn thuyt minh? V sao c s ging nhau v khc nhau ?

- Mt on vn thuyt minh c th bao gm bao nhiu phn chnh? Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bcchng minh ko? V sao? Gv a ra mt s vn thuyt minh, yu cu hs la chn, lp dn s b, tp vit mt on vn v mt trong cc ca bi, c trc lp. Gv nhn

Trang 364

Gio n Ng Vn 10 c bn
xt, nh gi, b hng th. sung. Hot ng (3: 30) 1: Thuyt minh v tc gi vn hc Nguyn Tri. 2: Thuyt minh v di tch Cn Sn. on vn 1: Nguyn Tri au ni au ca con ngi. Cc chnh cn t: + Ni au trc thi i en bc. Dn chng: Phng nhng tic cao, diu hy ling/ Hoa thng hay ho, c thng ti. + Ni au trc s ko hon thin ca con ngi. Dn chng: D hay rut b su cn/ Khng bit lng ngi vn di; Ngoi chng mi chn u ko ht/ Bui mt lng ngi cc him thay... on vn 2: Rng thng Cn Sn. Cc chnh cn t: + Din tch. + c im i ni. + c im rng thng: mt cy, hnh dng, mu sc, m thanh, thm thc vt pha di... + Rng thng qua th vn Nguyn Tri. on vn trong sgk: - Ni dung: thuyt minh v nghch l gia thi gian v tc . - Phng php thuyt minh: gii thch, so snh, dng s liu. - ngha: khuyn con ngi phi bit tng cng sng, tn sng thi gian lm vic c nng sut v hiu qu. c s tip nhn d dng, hng th.

Gv hng dn hs tm hiu on vn trong sgk: - Ni dung ca on vn? Phng php thuyt minh c s dng? ngha ca on vn?

Gv yu cu hs luyn tp vit on vn ngn thuyt minh v tnh yu thin nhin ca Nguyn Tri.

II. Vit on vn thuyt minh: 1. on vn 1: Nguyn Tri au ni au ca con ngi. Cc chnh cn t: + Ni au trc thi i en bc. Dn chng: Phng nhng tic cao, diu hy ling/ Hoa thng hay ho, c thng ti. + Ni au trc s ko hon thin ca con ngi. Dn chng: D hay rut b su cn/ Khng bit lng ngi vn di; Ngoi chng mi chn u ko ht/ Bui mt lng ngi cc him thay... 2. on vn 2: Rng thng Cn Sn. Cc chnh cn t: + Din tch. + c im i ni. + c im rng thng: mt cy, hnh dng, mu sc, m thanh, thm thc vt pha di... + Rng thng qua th vn Nguyn Tri. 3. on vn trong sgk: - Ni dung: thuyt minh v nghch l gia thi gian v tc . - Phng php thuyt minh: gii thch, so snh, dng s liu. - ngha: khuyn con ngi phi bit tng cng sng, tn sng thi gian lm vic c nng sut v hiu qu. * Ghi nh ( SGK/63).

Luyn tp:

Trang 365

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv gi mt vi hs c on vn ca mnh, yu cu cc em khc cng nhn xt, nh gi. Vit on vn: thuyt minh v tnh yu thin nhin ca Nguyn Tri Cc chnh cn nu: - Pht hin v p nhiu mt ca thin nhin: + Thin nhin honh trng, k v: Knh ngc bm vm non my khc/ Gio gm chm gy bi bao tng,... + Thin nhin m l, th mng, phng pht phong v ng thi: Nc bic non xanh thuyn gi bi/ m thanh, nguyt bc, khch ln lu, Kho thu phong nguyt y qua nc/ Thuyn ch yn h nng vy then,... + Thin nhin bnh d, dn d: Ao cn vt bo cy mung/ a thanh pht c ng sen,... - Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... - Giao cm vi thin nhin va mnh lit, nng nn va tinh t, nhy cm, trang trng trc v p ca thin nhin: H ca m ch hng qu lt/ Qut hin ngy l bng hoa tan. III. Luyn tp: Vit on vn: thuyt minh v tnh yu thin nhin ca Nguyn Tri Cc chnh cn nu: - Pht hin v p nhiu mt ca thin nhin:

- Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... - Giao cm vi thin nhin va mnh lit, nng nn va tinh t, nhy cm, trang trng trc v p ca thin nhin: H ca m ch hng qu lt/ Qut hin ngy l bng hoa tan.

Hot ng 4(4) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c khi nim. - Nm vng ni dung bi ging. * Luyn tp : - Gio vin ra m rng: Thuyt minh cho bn c nc ngoi tc phm D Mn phiu lu k ca T Hoi. Gi : - Hc sinh c th chn bt k no trin khai thnh mt on vn. - Gio vin cung cp on vn tham kho.

Trang 366

Gio n Ng Vn 10 c bn
D Mn phiu lu k k li nhng cuc phiu lu l th dy sng gi ca chng D Mn. Khng cam chu sng t tng, tm thng, D Mn ct bc ra i tm ngha chn chnh ca cuc i. Gp bit bao kh khn, tri bit bao vp vp, sai lm, thm ch c khi tht bi au n, nhng D Mn khng nn lng, khng chu li bc v cui cng t c c m ca mnh. - Hc sinh c th da vo on vn trn vit tip cc on vn khc trong dn . 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk. * Bi mi: - Chun b bi ( T72 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: 09/02/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 02 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 02 nm 2011 Tit 72 Lm vn

Tr bi s 5 ra s 6

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs nhn r u- nhc im ca bi vit s 5. - Rt ra nhng kinh nghim nng cao kh nng bc l cm xc, suy ngh chn yhc trc s vt, s vic, hin tng i sng, hoc mt nhn vt, mt tc phm vn hc. - Vit c mt bi vn bc l nhng cm ngh chn thc ca bn thn v mt tc gia vn hc ( Bi vit s 6). 2. K nng: - Cng c kin thc- k nng khi vit vn thuyt minh (bi vit s 6). 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi . - Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + + A + B.

Trang 367

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. HS: Chun b n tp theo hng dn ca GV. 3. Phng php: Tr bi s 5 Bi s 6 HS lm nh. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1( 45) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: A.Tr bi: I. Yu cu: - Yu cu chung: y l loi vn thuyt minh v mt hin tng i sng. lm tt loi bi ny HS cn c kin thc thc tin v i sng XH v trn sch bo, thng tin i chng.... Yu cu cc chi tit, s vt phi m bo l gc, phi ph hp vi thc t cuc sng. - Yu cu c th: 1: GT mt tc gi vn hc. - Yu cu: ( TM v TGVH). + Tm hiu r v tc gi. + GT nhng c im v cuc i v s nghip sng tc ca tc gi. + Nu nhn xt, nh gi chung: nhng thnh tu, ng gp, v tr ca tac sgi i vi nn vn hc nc nh. - X i tng: Tn tc gi VH s gii thiu. - Lp dn : * MB: - GT tn tc gi v nu r kiu vn bn ca bi vn: thuyt minh. - GT vai tr, v tr ca TG trong nn VH nc nh v nn vn ho th gii (nu c). * TB: - Nhng c im v thn th (theo tng giai on cuc i). - Nhng c im v s nghip sng tc (theo tng giai on, ti, th loi...). * KB: - Nu nhn xt, nh gi chung v TG v nu cm xc, suy ngh ca bn thn v TG. 2: GT mt tc phm vn hc. - Yu cu: ( TM v 1 TPVH). + Nu nhn xtnh gi chung: Kt qu, ngha, tc dng ca H i vi vic hc tp ca HS....... + GTTP ( TG, HCST, thi i....). + Nu tm tt ni dung TP (ch , i ....).

Trang 368

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Nhn nh, nh gi v TP. 3: GT mt th loi vn hc. - Yu cu: ( TM v 1 th loiVH). + GT v th loi VH (thng bng mt cu nh ngha hoc khi nim v TLVH). + Ln lt nu cc c im ca TLVH (DC minh ho). +V tr ca th loi trong nn VH. + Nhn nh, nh gi v thnh tu ca TLVH. II. hn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh: - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c kin thc v i sng su rng v bit la chn nhng dn chng tiu biu lm ni bt, phong ph cho bi vit. Bi vit im cao: - Nhc im: C mt em cha c gng v pht huy tnh sng to cng nh tch lu kin thc cuc sng nn bi vit cn ngho nn v dn chng, hnh vn lng cng, mt s bi vit s si v kin thc v cn mc cc li c bn khi hnh vn. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). III. Tr bi: - GV tr bi cho hc sinh v dnh thi gian cc em t c, sa cha bi vit ca mnh v nu nhng thc mc. - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 10A 4 B. bi s 6 I. : Em hy thuyt minh v tc gia Nguyn Tri thy c tm lng yu nc thng dn ca ng. II. p n, biu im: * Yu cu chung: - HT: Thuc kiu vn thuyt minh, nn HS phi nm chc v k nng, phng php v th loi vn thuyt minh - ND: Thuyt minh v mt tc gia vn hc Nguyn Tri. - T liu: SGK 10 tp 2, cc t liu v Nguyn Tri........ * Yu cu c th: + Nm sinh, nm mt: 1380-1442.

Trang 369

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Tn hiu: c Trai. + Qu qun: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi Dng) sau di n Nh Kh (Thng TnH Ty). + Gia nh: cha, m... + Nu nh gi khi qut v Nguyn Tri: ngi anh hng vn v song ton, nh vn, nh th ln ca dn tc. b. Thn bi: _. Gii thiu vi nt v cuc i Nguyn Tri: Hs c th chn 1 trong 2 cch: Gii thiu theo trt t thi gian cuc i Nguyn Tri. Gii thiu qua hai kha cnh: + Anh hng: Nguyn Tri tng tham gia khi ngha Lam Sn vi vai tr ca mt qun s ti ba, vit th tho hch ti gii hn ht mt thi, gip L Li lm nn chin thng v vang. + Bi kch:- Sm phi chu nhng ni au: mt m khi 5 tui, ng ngoi qua i khi Nguyn Tri 10 tui. - Bi kch nc mt nh tan... - Sut i tn trung vi nc nhng b gian thn gim pha, vua nghi k, phi chu n tru di tam tc thm khc. _. Gii thiu v s nghip th vn: - K tn cc tc phm vit bng ch Hn v ch Nm tiu biu cu Nguyn Tri: c Trai thi tp, Quc m thi tp,... - Ni dung th vn Nguyn Tri: + Nguyn Tri- nh vn chnh lun kit xut: Gii thch khi nim: nh vn chnh lun kit xut. K tn 2 tc phm chnh lun kit xut ca Nguyn Tri: Bnh Ng i co v Qun trung t mnh tp. T tng ch o: nhn ngha, yu nc, thng dn. Ngh thut vit vn chnh lun:- Xc nh bt php lp lun ph hp vi i tng, mc ch lp lun. - Kt cu cht ch, lp lun sc bn. + Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: Gii thch ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc: th Nguyn Tri biu hin r 2 t cch cao c ca con ngi ng- ngi anh hng v con ngi trn th. _. nh gi v v tr, tm vc ca Nguyn Tri: L nh vn chnh lun kit xut, nh th m u cho vn hc ting Vit, l tc gi vn hc ln ca nc nh. c. Kt bi: - Tr li ti thuyt minh. - Nu cm xc, suy ngh v cuc i, th vn, ti nng v nhn cch ca Nguyn Tri. Khi qut li cc trin khai phn thn bi. -> NT l mt trong nhng danh nhn vn ho TG c t chc lin hip quc UNESCO tn vinh. III. Thang im. - im 9,10:Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng.B cc r rng v khng mc li. - im 7,8:Trin khai y cc trong p n,cu vn mt m,dn chng y v sinh ng.B cc r rng v cn mc vi li nh.

Trang 370

Gio n Ng Vn 10 c bn
- im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r.B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng.Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2:Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1:Sai lc c ni dung v phng php. - im 0:Khng lm bi. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Vit bi trong mt tun. - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi: - Chun b bi ( T73 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 73 Ting vit

Nhng yu cu v s dng ting vit

I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs: nm c nhng yu cu v s dng ting Vit cc phng din: pht ngn, ch vit, dng t, t cu, cu to vn bn v phong cch chc nng ngn ng. - Gip hs cng c vng chc k nng vit on vn hc, ng thi thy c mi lin quan cht ch gia cc k nng vi k nng lp dn .
2. K nng: - C thi cu tin, c thc vn ti ci ng trong khi ni v vit, c thc gi gn s trong sng ca ting Vit. 3. Thi : - Vn dng cc k nng vit c mt on vn TM c ti gn gi vi cuc sng hoc cng vic hc tp ca cc em.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 371

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1(5 ) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ?Trong on trch sau tc gi chn la, vn dng v phi hp cc phng php thuyt minh no? Hy ch r? Trong mun vn loi hoa m thin nhin to ra trn th gian ny, him c loi hoa no m s nh gi v n li c thng nht nh loi hoa lan. Hoa lan c ngi phng ng tn l Loi hoa vng gi (Vng gi ch hoa). Cn vi ngi phng Ty th lan l N hong ca cc loi hoa. H lan thng c chia lm hai nhm: Nhm phong lan bao gm tt c nhng loi sng bn trn , trn cy, c r nm trong khng kh. Cn nhm a lan li gm nhng loi c r nm trong t hay lp thm mc. C th ni trong th gii ca hoa, cha c loi no t n s phong ph tuyt vi nh lan, vi nhng s bin thi rt a dng v r, thn, l v c bit l hoa. Ch ring mi loi ca chi lan Hi V n cho ta thy s a dng tuyt vi ca hoa v ca l v hnh dng, sc mu. Vi cnh mi cong ln nh gt hi, cnh hoa trong mnh v mang ho sc tuyt diu ca trng, vng, pht tm, nu, khi c ln gi nh, hoa Hi V n rung rinh, tng nh cnh bm mnh mai ang bay ln. * p n: - Phng php ch thch Hoa lan... cc loi hoa. - Phng php phn loi: H Lan .... thm mc. - Phng php nu s liu (ch ring 10 loi... bay ln). * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Hin nay vn cn rt nhiu HS s dng ting Vit cn sai khi pht m, vit, dng t, t cu v s dng cha ng phong cch chc nng ngn ng. Bi hc ngy hm nay s gip cc em bit cch ni v vit chun mc v c hiu qu hn. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H1 (25ph) I. S dng ng theo cc chun mc ca TV. - Gv yu cu hs 1. V ng m v ch vit. tm hiu mc I.1 a. Pht hin li v cha li. trong sgk v tr li cc cu hi: a. Pht hin li v cha li. ? Nhng cu - Cu 1: Dng sai cp ph m trong mc a mc cui C/T trong ting gic -> li g? cho bit khng git ... cch sa?. - Cu 2: Cu ny dng sai cp ph m u d/r trong ting do-> kh ro. - Cu 3: Sai cp thanh iu b. TN a phng: dng m,

Trang 372

Gio n Ng Vn 10 c bn
hi/ng -> l, i. ? Xc nh cc t ng a phng trong on hi thoi mc b v tm cc t ng ton dn tng ng vi cc t ng a phng y? b. TN a phng: dng m, bu, m -> nhng m, bo, m. 2. V t ng: a. Pht hin li v cha li. bu, m -> m. nhng m, bo,

a. Pht hin li v cha li. - C1:.......... hin ngang n pht cht. - C2: ..............m thy gio ? Pht hin v sa truyn t. li v t ng trong - C3: S ngi mc bnh v b. Xc nh nhng cu dng cc cu cho? cht cc bnh truyn nhim t ng : gim dn. - C4: Nhng bnh nhn khng cn phi m mt, m s c iu tr bng nhng th thuc c hiu. ? Xc nh nhng cu dng t ng 3. V ng php: trong s nhng b. Xc nh nhng cu dng t cu cho? ng : - C1: Anh y c mt nhc im.... (dng t yu im l sai) - C2: ng. C3: ng. C4: ng. ? Hy pht hin v C5: .... th ting rt sinh ng, sa li v ng phong ph. php trong cc (dng t linh ng cha chnh cu sau?. xc). - Cu 1: Tha t qua.C th vit li: Qua tc phm Tt n ca Ng Tt T, ta thy hnh nh ngi ph n nng 4. V phong cch ngn ng: thn trong ch c. - Cu 2: Thiu VN. C th vit li : Lng tin tng su sc... c th hin bng nhng hnh ng c th. - Cu 1: m h. Vit li: c c ngi nh ngi ta lm cho, b sng hnh phc hn.

Trang 373

Gio n Ng Vn 10 c bn
Cc cu cn li ng. c. Thu Kiu v Thu Vn ... vin ngoi. H sng m m ... cha m. H u c ... tuyt ? Cha li dng t vi. Thu Kiu l mt thiu .... khng ng phong vn ton. V p ca nng... cch nhng cu phi hn. Cn Thu Vn ... m. cho? V ti th Thu Kiu ... Thu Vn. Th nhng, .... hnh phc. ? Nhn cc t ng thuc ngn ng ni trong phong cch ngn ng sinh hot on vn cho? H 2 (20ph) ? Phn tch gi tr biu cm ca hai t ng, qu trong cu mt? 1. Cu 1: t hong hn. khng dng trong phong cch ngn ng hnh chnh -> bui chiu. - Cu 2: t ht sc l khng dng trong phong cch ngn ng chnh lun phi thay bng t rt hoc v cng. 2. Cc t xng h: bm, c, con. - Thnh ng: tri .... dit, mt ...c. - Khu ng: sinh ra, c dm ni gian, qu, v lng v nc, ch lm g nn n.

II. S dng hay, t hiu qu giao tip cao: 1. Trong cu tc ng, hai t ng v qu c dng vi ngha chuyn.

2. Cc cm t chic ni xanh, ci my iu ho kh hu u l cch gi tn khc ch cy ci........... 3. Php ip v php i.

* Ghi nh ( SGK/67,68). III. Luyn tp: 1. Trong cu tc ng, hai t Bi tp s 1 (trang 68). ng v qu c dng vi ngha chuyn. Chng khng miu t cc t th c th ca con ngi, m chuyn ngha theo Bi tp 2: phng thc n d, tc l c ? Phn tch hiu dng vi ngha bng ni ti qu biu t ca nhn cch, phm gi lm ngi n d trong cu .Nh vy, cht ng l ci hai? cht hin ngang ca ngi c l tng, cn sng qu l cch sng hn h. ? Phn tch gi tr ngh thut ca php ip, i, nhp iu trong on vn? 2. Cc cm t chic ni xanh, Bi tp 3: ci my iu ho kh hu u l cch gi tn khc ch cy ci, nhng y l nhng cm t miu t c tnh hnh tng v gi tr biu cm cao. 3. Php ip v php i.

Trang 374

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ai ...sng/ Ai ... gm ng thi php i y cng gp ? La chn nhng phn to nn tnh nhp iu t ng vit ng ph hp vi khng kh khn trtrong cc trng hp ng ca vn bn Li ku gi sau? ? Phn tch chnh xc v tnh biu cm ca cc t: - T lp, hng. - T phi, s. -Hs phn tch. - Bng hong, cht phc, bng quan, lng mn, hu tr, ung ru, trau chut, nng nn, p , cht ch.

- T lp phn bit theo tui tc, th h, khng c nt ? Phn tch ch ngha xu. T hng c hm ng, sai ca cc phn loi tt- xu khng ph hp cu v ca on vi cu vn ny. vn sgk trang 68? - T phi mang ngha bt buc; t s gim nh mc bt buc v ph hp vi cu ny. on vn cha c lin kt cht ch, din t cha r ngha .C th vit li: Trong ca dao VN, nhng bi ni v tnh yu nam n l nhiu nht, nhng cn c nhiu bi th hin nhng tnh cm khc. Nhng con ngi trong ca dao yu gia nh, yu ci t m cng nhau sinh sng, yu ni chn rau ct rn. H yu ngi lng, yu nc, yu t cnh rung ng n cng vic trong xm, ngoi lng. Tnh yu nng nhit, m thm v su sc. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c khi nim. - Nm vng ni dung bi ging. - Nm c nhng li thng dng trong khi s dng ng m v ch vit, t ng, ng php, phong cch trnh mc li. * Luyn tp :

Trang 375

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hy tr li cc cu hi sau bng cch khoanh trn vo ch ci u dng m em cho l ng nht. 1. Chn t thch hp din vo ch trng () hon thnh cu: V phong cch ngn ng, cn ni v vit ph hp vi cc c trng v chun mc trong tng (). a. on vn. b. Vn bn. c. Phong cch chc nng ngn ng. d. ti 2. La chn cu ng trong nhng cu sau: a. Khi ra php trng, anh y vn hin ngang n pht cht lt. b. Khi bnh minh ln, lc 7h30 ngy 21.3.2006, ng ch y mt. c. Hong hn xung, anh a em ra ph chi nh. d. Chng ta cn phi lun lun c thc gi gn s trong sng ca ting Vit. - p n: Cu 1: p n (c) Cu 2: p n (d) 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk. * Bi mi: - Chun b bi ( T74 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 376

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 74 Lm vn

Tm tt vn bn thuyt minh

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs: Tm tt c mt vn bn thuyt minh c ni dung n gin v mt s vt, mt danh lam thng cnh, mt hin tng vn hc...
2. K nng: - Rn k nng tm tt vn bn thuyt minh v so snh vi vic tm tt vn bn t s. 3. Thi : - Gip cc em thch th c v vit vn thuyt minh trong nh trng cng nh theo yu cu ca cuc sng.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong thc t, do iu kin thi gian v cng tc, khng phi lc no chng ta cng c th c nguyn vn mt vn bn thuyt minh cho ngi khc nghe, m i khi phi tm tt sao cho ngn gn, ngi khc c th nm bt nhng thng tin chnh v i tng. Ni cch khc, tm tt vn bn thuyt minh va l i hi ca cuc sng, va l mt h thng cc thao tc k nng ca mn lm vn. Bi hc ngy hm nay s gip cc em bit tm tt vn bn thuyt minh. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H1 (20ph) I. Mc ch, yu cu tm tt vn bn thuyt minh. ? Mc ch ca - Mc ch: nhm hiu v ghi - Mc ch: vic tm tt vn nh nhng ni dung c bn ca bn thuyt minh? bi vn hoc gii thiu vi ngi khc v i tng thuyt minh

Trang 377

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Yu cu ca vic hoc vn bn . tm tt vn bn - Yu cu: tm tt cn ngn thuyt minh? gn, rnh mch, st vi ni dung c bn ca vn bn gc. GV: yu cu hs c vn bn Nh sn trong sgk. HS c v tr li: ? Vn bn thuyt minh v i tng - Vn bn thuyt minh v nh sn. no? ? i ca vn bn - Vn bn thuyt minh gii thiu l g? v ngun gc, kin trc, gi tr ? C th chia vn s dng ca nh sn. bn thnh my - Chia lm 3 phn. on v chnh + M bi: t u .. vn ho ca mi on l cng ng: nh ngha v mc ch s dng ca nh sn. g? + Thn bi: Tip theo.....nh sn. Thuyt minh ngun gc, cu to, cng dng ca nh sn. + Kt bi: on cn li: khng nh gi tr thm m ca nh ? Vit bn tm tt sn. vn bn v cho - Tm tt. Nh sn l cng trnh kin bit cch lm? trc c mi che dng hoc s dng vo mt s mc ch khc. Ton b nh sn c cu to bng tre, giang, na, g; gm nhiu ct chng, mt sn, gm sn, cc khoang nh hoc ra ry. Hai u nh c hai cu thang. Nh sn xut hin t thi mi, tn ti ph bin min ni Vit Nam v ng Nam . Nh sn c nhiu tin ch: va ph hp vi ni c tr min ni, m ly, va tn dng nguyn liu ti ch, gi c v sinh v m bo an ton cho ngi . Nh sn mt s ? T tm hiu cc vng min ni nc ta t ti VD trn, em hy trnh k thut v thm m cao, v ang hp dn khch nu cch tm tt? du lch. - Yu cu : II. Cch tm tt mt vn bn thuyt minh: - Vn bn thuyt minh v nh sn. - Vn bn thuyt minh gii thiu v ngun gc, kin trc, gi tr s dng ca nh sn. - Chia lm 3 phn.

- Tm tt.

* Cch tm tt: - Bc 1: Xc nh mc ch, yu cu tm tt VB thuyt minh. - Bc 2: c k vn bn gc. - Bc 3: Vit vn bn tm tt bng li vn ca mnh.

Trang 378

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Bc 4: Kim tra, sa cha vn bn tm tt. * Ghi nh (SGK/70). III. Luyn tp. Bi tp 1 - i tng thuyt minh...

Hs nu cch tm tt * Cch tm tt: H2 (25ph) ? Xc nh i tng thuyt minh ca vn bn?

- B cc: ? B cc ca vn - i tng thuyt minh ca vn bn? bn tiu dn bi Th Hai-c ca Ba S l tiu s, s nghip nh th Ba S v nhng c - Vit on vn tm tt : im ca th th hai c. - B cc: + on 1: T u ... M.Si - Ki ? Vit on vn (1867-1902): tm tt tiu s v gii thiu nhng tc phm ca bn tm tt? Ba S. Bi tp 2: + on 2: phn cn li: thuyt minh v c im ni dung v ngh thut ca th hai c. - Vit on vn tm tt : Ba-s l nh th hng u ca Nht Bn. ng sinh ra trong mt gia nh v s cp thp. Khong nm 28 tui, ng chuyn n , sinh sng v lm th Hai-c vi bt hiu Ba S. So vi cc th loi th khc trn th gii, th Hai-c c s t vo loi t nht, ch c 17 m tit, c ngt ra lm 3 on theo th t thng l 5 n 7 m tit. Th Hai-c thm m tinh thn Thin tng v tinh thn vn ho phng ng ni chung. Nh mt bc tranh thu mc, Hai- c ch dng nhng nt chm ph, ch gi ch khng t, cha rt nhiu khong trng cho tr tng tng ca ngi c. Cng vi ngh

Trang 379

Gio n Ng Vn 10 c bn
thut vn cnh, tr o ,... th Hai- c l mt ng gp ln ca Nht Bn vo kho tng vn ho nhn loi. Lp bng biu so snh. Tm tt vn bn t s Tm tt vn bn thuyt minh * Ging nhau: u l hnh thc rt gn vn bn. *Khc nhau: + Mc ch :Hiu c tc phm. +Nhn thc c i tng + Cch thc: d vo s vic chnh v nhn + Da vo nh ngha, d liu, vt chnh thng s, s liu, nhn nh + Quy trnh: Bn bc c ni dung c th + Bn bc c ni dung c th khc khng ging cc ni dung ca tm tt vn vi tm tt vn bn t s. bn thuyt minh 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c M, YC - Nm c cch tm tt mt vn bn TM. * Luyn tp : - Lm bi tp 2 ( SGK.72). * Bi c: - Hc thuc l thuyt. - Lm bi tp cn li sgk. :- Chun b bi ( T75,76 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 75 Lm vn

Trch hi 28 Tam quc din ngha La Qun Trung

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs: Hiu c tnh cht bc trc, ngay thng ca Trng Phi cng nh tnh ngha vn o cao p ca ba anh em kt ngha, mt biu hin ring bit ca lng trung ngha. - Ngh thut k truyn c sc: cm nhn c v chin trn ca Tam Quc qua on trch: Hi trng c thnh.

Hi trng c thnh

Trang 380

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Gip hc sinh: hiu c quan nim i lp v anh hng n tnh cch i lp gia To Tho (gian hng) v Lu B (anh hng) qua ngi bt k truyn giu kch tnh, rt hp dn ca tc gi .
2. K nng: - Rn k nng c hiu th loi tiu thuyt chng hi. 3. Thi : - Gio dc cc em lun c tnh ngha cao p i vi bn b..........

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1( 6) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? Nhng c sc v ngh thut k chuyn trong Chuyn chc phn s n Tn Vin? * p n: - Ngh thut k chuyn hp dn. Yu t k o dy c lm cho cu chuyn truyn k cng thm hp dn. K o ch l phng thc c bit chuyn ch ni dung v cm hng hin thc. - Cch k chuyn tng on theo thi gian y li k: t tht nt n nhng chi tit cng thm cng thng n nh cao v cui cng c gii quyt hp l. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Trn i c ai ri vo cnh tnh ngay, l gian, khng bit thanh minh nh th no by t c tm lng ca mnh, c ai trong hon cnh thc bch ly ci sng v ci cht lm tin: Hi trng c thnh l mt cu chuyn nh th. Khi ri vo hon cnh ngt ngho thc bch, chng minh cho tm lng kin trinh, nng Xi-ta trong s thi Ramayana phi la chn hnh ng bc ln gin ha thiu. Khi b Trng Phi nghi k, bc anh hng Quan Cng cng phi ly ci sng v ci cht lm tin. c hi th 28 ca Tam quc din ngha, nghe m vang hi trng C Thnh, chng ta s hiu r hn v iu . H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng I. Tiu dn: Hot ng 2( 7 1. Tc gi La Qun ) Trung(1330-1400): Yu cu hs c phn tiu dn trong sgk. - Nu vi nt v tc - Tn: La Bn, hiu: H Hi tn nhn. gi La Qun Trung? - Qu: Thi Nguyn (Sn Ty- Trung Quc). - Con ngi: tnh cch c c, l loi, thch ngao du. - Tn: La Bn, hiu: H Hi tn nhn. - Qu: Thi Nguyn (Sn TyTrung Quc). - Con ngi: tnh cch c c, l

Trang 381

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Vit nhiu tiu thuyt d s. - Nu ngun gc v Tc phm Tam quc din qu trnh hnh thnh ngha: tc phm? - Ngun gc v qu trnh hnh thnh tc phm: + La Qun Trung cn c vo lch s, cc truyn k dn gian (thoi bn), kch dn gian sng to. + n i Thanh (16441911), Mao Tn Cng nhun sc, chnh l, vit cc li - Cc gi tr ca tc bnh thnh 120 hi lu phm? truyn n ngy nay. - Tm tt:(sgk). - Gi tr: + C gi tr lch s, qun s. + Gi tr ni dung: - Phi by cc din chnh tr x hi Trung Hoa c imt giai on ct c phn tranh, chin tranh lon lc, t nc chia ct, nhn dn cc k khn kh - Nguyn vng ha bnh, thng nht, n nh ca nhn dn. - T tng ng Lu phn To. + Gi tr ngh thut: - Ngh thut k truyn theo trnh t thi gian (c trng ca tiu thuyt lch s). - Xy dng cc nhn vt c sc. loi, thch ngao du. - Vit nhiu tiu thuyt d s. 2. Tc phm Tam quc din ngha: - Ngun gc v qu trnh hnh thnh tc phm:

- Tm tt:(sgk). - Gi tr: + C gi tr lch s, qun s. + Gi tr ni dung: .Mt l: Phi by cc din chnh tr x hi Trung Hoa c i- mt giai on ct c phn tranh, chin tranh lon lc, t nc chia ct, nhn dn cc k khn kh

. Hai l: Nguyn vng ha bnh, thng nht, n nh ca nhn dn. . Ba l: T tng ng Lu phn To. + Gi tr ngh thut: Th nht: Ngh thut k truyn theo trnh t thi gian (c trng ca tiu thuyt lch s). Th hai: Xy dng cc nhn vt c sc. Th ba: - Chn lc c nhiu s vic li k, hp dn (hi trng - Chn lc c nhiu s vic C Thnh, tam c tho l,...) li k, hp dn (hi trng C Th t: Ngh thut t cc trn Thnh, tam c tho l,...) chin u rt a dng, phong ph. - Ngh thut t cc trn chin u rt a dng, 3. V tr on trch: phong ph. - Thuc hi 28 ca tc phm. Hot ng 3(2 7 ) - C tiu l hai cu th: - Yu cu hs c v - Thuc hi 28 ca tc phm. Chm Si Dng anh em ha

Trang 382

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm tt on trch. . - C tiu l hai cu th: Chm Si Dng anh em ha gii- Hi C Thnh ti cha on vin. II. c- hiu: 1.c. 2. Tm tt on trch: Quan Cng dn hai ch chy n C Thnh, c nhn dn a phng cho bit Trng Phi chim c thnh, m qun tu nga, cha c tch lng, ng rt mng r, sai Tn Cn vo bo tin cho Trng Phi thn ra n. Tn Cn y li vo thnh gp Trng Phi. Nghe Tn Cn ni xong, Trng Phi chng ni chng rng, lp tc mc o gip, vc mu ln nga dn mt nghn qun, i tt ra ca Bc. Gp Trng Phi, Quan Cng v cng mng r. Nhng Trng Phi nghi ng Quan Cng hng To, Bi ngha vn o nn vc mu xng ti m Quan Cng mc cho hai ch c can ngn. Quan Cng nhn nhng gii thch nhng v hiu. Mt ton qun m ca To Tho xut hin cng lm Trng Phi ng vc. Quan Cng quyt ly u Si Dngvin tng cm u ton qun y- trong thi gian Trng Phi ging ba hi trng. nhng cha dt mt hi trng, Quan Cng ly c u Si Dng. Quan Cng li bt mt tn lnh qun To k li u ui s vic cho Trng Phi nghe. by gi Trng Phi mi tin li Quan Cng. Trng Phi mi hai ch vo gii- Hi C Thnh ti cha on vin. II. c- hiu: 1.c. 2. Tm tt on trch:

- Tm b cc ca on trch?

3. Tm hiu on trch: * B cc: 2 phn.

Gv nu cc cu hi hs tho lun tm hiu v nhn vt Trng Phi:

Trang 383

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Qua hiu bit v tc phm v c on trch ny, em buc u hiu g v nhn vt Trng Phi? Hs nu cch cm nhn, nh gi khi qut. thnh, nghe h k li mi a. Hnh tng nhn vt Trng vic Quan Cng tri qua, Phi: khc v thp ly Vn Trng. - Phn ng ca Trng Phi khi nghe xong li Tn Cn: * B cc: 2 phn. + P1: Mu thun gia Trng + phi v Quan Cng. + P2: Chm Si Dng, mu thun, hiu lm c ha gii, anh em on t. HS c tho lun tr li: Hnh tng nhn vt Trng Phi: - Phn ng ca Trng Phi khi nghe xong li Tn Cn: + Chng ni chng rng. + Mc o gip, vc mu ln nga, dn mt nghn qun i tt qua ca Bc. + Mt trn trn xoe, ru hm vnh ngc, h ht nh sm, ma x mu chy li m Quan Cng.

Gv nhn xt, b sung: Trng Phi l mt trong ng h tng ca Lu B, mt anh hng lng ly thi Tam Quc, mnh cao tm thc, u bo mt trn, ru hm hm n, ting nh sm ng. Tnh cch ni bt l nng ny (thnh ng: nng nh Trng Phi, tnh Trng Phi), ngay thng, ko t ln t ra khn ngoan, mu tr v l ngi rt phc thin.Trng Phi cng c hn ch l bc trc n th l, nghin ru. - Khi nghe Tn Cn ni vic Quan Cng dn hai ch n thnh ca mnh, Trng Phi c nhng phn ng, hnh ng ntn? N cho thy tnh cch g ca Trng Phi?

Cc phn ng khc thng. 11 ng t miu t nhng ng tc ht sc khn trng, dt kht, quyt lit r biu th thi r rng, kin quyt, tnh cch cng trc n nng ny.

- Nguyn nhn: + Do tin tc ko thng, Trng Phi cha bit r s tht. + Nghi ng Quan Cng bi Cc phn ng khc thng. ngha. 11 ng t miu t + Do tnh cch bc trc, ngay - V sao Trng Phi li nhng ng tc ht sc thng v quan im ring c nhng c ch v khn trng, dt kht, quyt hnh ng nh vy? lit r biu th thi r

Trang 384

Gio n Ng Vn 10 c bn
rng, kin quyt, tnh cch cng trc n nng ny. - Nguyn nhn: + Do tin tc ko thng, Trng Phi cha bit r s tht. + Nghi ng Quan Cng bi ngha. + Do tnh cch bc trc, ngay thng v quan im ring (trung thn th chu cht ch ko chu nhc, i trng phu ko th hai ch) nn Trng Phi ko bnh tnh v su sc l gii ti sao Quan Cng nhn mnh nng nh To Tho. Trong mt Trng Phi, Quan Cng l k phn bi li th kt ngha vn o cng nhau gip nh Hn. Trng Phi ko hiu v ko chp nhn nhng vic Quan Cng lm. Trng Phi inh ninh rng gi Quan Cng dang vng lnh To Tho n la bt mnh lp cng nn i x vi ngi anh kt ngha nh k th. - Li buc ti Quan Cng ca Trng Phi: + Xng h: xng tao (3 ln)gi Quan Cng l my (5 ln), n (3 ln), thng (1 ln) cch xng h y khinh b nh vi k th. + Cc ti ca Quan Cng theo Trng Phi: b anh, hng To, c phong hu t tc, la em.

Trong mt Trng Phi, Quan Cng l k phn bi li th kt ngha vn o cng nhau gip nh Hn. Trng Phi ko hiu v ko chp nhn nhng vic Quan Cng lm. Trng Phi inh ninh rng gi Quan Cng dang vng lnh To Tho n la bt mnh lp cng nn i x vi ngi anh kt ngha nh k th. - Li buc ti Quan Cng ca Trng Phi: + Xng h:

- Trng Phi buc ti Quan Cng ntn? Ti sao Trng Phi ko nghe li thanh minh cho Quan Cng ca Tn Cn, Cam phu nhn v Mi phu nhn?

+ Cc ti ca Quan Cng theo Trng Phi: Hai ch du v Tn Cn cng thanh minh li cng nh du vo la gin ca Trng Phi. Bi Trng Phi cho rng Quan Cng l thng ph ngha, la c hai ch v n C Thnh l nh bt mnh dng np To Tho.

- Vic Si Dng xut hin: - Vic Si Dng xut + Hp vi lgic ca tc phm: hin ng vai tr g? y l chi tit tnh c, ngu nhin hay c s xp t Hai ch du v Tn Cn ca tc gi? cng thanh minh l ........... + Lm mi nghi ng ca Trng

Trang 385

Gio n Ng Vn 10 c bn
Phi cng tng ln y mu thun, hiu lm gia hai nhn vt ln nh im v kt thc hng th. Bi Quan Cng nh m xut mt cch thanh minh c o: chm Si Dng t lng trung ngha. - Khi Quan Cng chm u Si Dng: + Trng Phi vn cha tin hn. + Hi k tn lnh b bt chuyn v Quan Cng Ha mt nhn chng khch quan vn cha t r thi . + Nghe li k ca hai ch du khc, thp ly Vn Trng. Tnh cch: thn trng, khn ngoan, trung ngha v ht lng phc thin.

- Nhng ti sao khi u Si Dng ri m Trng Phi vn cn nghi ng, vn cha chu nhn anh? Trng Phi cn lm nhng vic g nhn r s thc v Quan Cng?

- Vic Si Dng xut hin: + Hp vi lgic ca tc phm: Quan Cng va git chu ngoi ca Si Dng l Tn K bn b Hong H khin y ui theo bo th. Thm na, y tu lu vn ko phc Quan Cng, tng nhiu ln xin To Tho cho lnh ui theo, chn bt Quan Cng. + Lm mi nghi ng ca Trng Phi cng tng ln y mu thun, hiu lm gia hai nhn vt ln nh im v kt thc hng th. Bi Quan Cng nh m xut mt cch thanh minh c o: chm Si Dng t lng trung ngha.

Chi tit Trng Phi khc, ly Vn Trng cho ta bit thm tnh cch g ca Trng Phi? - Tnh cch, phm cht ni bt ca Trng Phi qua on trch? Gv nu cu hi hs tho lun:

- Quan Cng ri vo hon cnh bt ng v kh khn ntn? V sao ni y l ca quan th 6 vi vin tng th - i mt vi ngi em kt 7 c bit nht? Dng cm, cng trc, trung

- Khi Quan Cng chm u Si Dng: + Trng Phi vn cha tin hn. *Tnh cch, phm cht ni bt ca Trng Phi qua on + Hi k tn lnh b bt trch: chuyn v Quan Cng Dng cm, cng trc, trung Ha - mt nhn chng ngha, nng ny n th l m khch quan li thn trng, khn ngoan, ht vn cha t r thi . lng phc thin + Nghe li k ca hai ch du khc, thp ly Vn Trng. b. Nhn vt Quan Cng: - Gp Trng Phi C Thnh Tnh cch: thn trng, ca quan th 6, vin tng th 7 khn ngoan, trung ngha v vi Quan Cng. ht lng phc thin. Th thch lng trung ngha. By t s trong sng, tnh ngha vn o thing ling.

Trang 386

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngha, nng ny n th l ngha,Quan Cng cn thanh V sao Quan Cng m li thn trng, khn minh r lng mnh, ko th dng ch mt mc n ngoan, ht lng phc thin v kh trnh mi mu v ch mt mc n trnh mi thanh minh trong s mu v thanh minh trong s lng tng? - Gp Trng Phi C lng tng. Thnh- ca quan th 6, vin tng th 7 vi Quan Cng. - Vic chm Si Dng l cch - V sao Quan Cng Th thch lng trung thanh minh thuyt phc nht chng ni chng ngha. ca Quan Cng vi Trng Phi rng, xng vo, cha By t s trong sng, Quan Cng chng ni chng ht mt hi trng tnh ngha vn o thing rng, xng vo, cha ht mt hi chm ri u Si D- ling. trng chm ri u Si Dng? - i mt vi ngi em kt ng. ngha,Quan Cng cn thanh Ti nng phi thng v lng minh r lng mnh, ko th trung ngha ca Quan Cng. ngha biu t ca dng v kh ch mt mc hnh ng ? (cho n trnh mi mu v thanh thy nt p no minh trong s lng tng. 3. m vang hi trng C ng?) Thnh: - Vic chm Si Dng l Nhng ngha c bit ca cch thanh minh thuyt hi trng C Thnh: - V sao c th t phc nht ca Quan Cng vi - Mang tnh cht th thch tn cho on trch l Trng Phi on t anh em. Hi trng C Thnh? Quan Cng chng ni - Gii nghi vi Trng Phi. (Nhng ngha c chng rng, xng vo, cha - Minh oan vi Quan Cng. bit ca hi trng C ht mt hi trng chm - L biu tng ca lng trung Thnh?) ngha, tinh thn dng cm. ri u Si Dng. Ti nng phi thng v -Th hin r tnh cch ca Trlng trung ngha ca Quan ng Phi, ti nng v lng trung ngha ca Quan Cng. Cng. - To nn ko kh chin trn ho hng, v hp dn c bit ca tc phm. Nhng ngha c bit III. Tng kt: Hot ng 4( 2 ) Ghi nh (sgk). ca hi trng C Thnh: Yu cu hs c v hc phn ghi nh. Hot ng 5( 2 ) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Hi Trng C Thnh l mt v kch ngn, si ni, sinh ng mang v chin trn m . l hi trng biu dng tnh cng trc caTrng Phi, khng nh lng trung ngha ca Quan Cng, ca ngi tnh ngha vn o ca ba anh em Lu-Quan-Trng. - : xy dng thnh cng tnh cch nhn vt

Trang 387

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ on vn giu kch tnh, m khng kh chin trn v kh phch anh hng, + Li k chuyn gin d. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi: - Chun b bi ( T76 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 76 c thm

to tho ung ru lun anh hng

(Trch hi 21- Tam quc din ngha) La Qun Trung

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Tm trng v tnh cch ca Lu B khi phi nng nh To Tho.

- Bn cht gian hng ca To Tho. - im khc bit ca hai nhn vt trn. - Ngh thut k chuyn giu kch tnh.
2. K nng: - Rn k nng c hiu th loi tiu thuyt chng hi. 3. Thi : - Gio dc cc em lun c tnh ngha cao p i vi bn b..........

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: Khng 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Tc phm Tam quc din ngha dng nn hai chn dung nhn vt i lp: tuyt nhn- Lu B, tuyt gian- To Tho. Lu b tng khng nh phng chm sng Ta th cht ch ko lm iu ph ngha, tri li To Tho li c chm ngn Ta th ph ngi ch ko ngi ph ta lm phng chm x th. c on trch To Tho ung ru lun anh hng, chng ta s thm hiu v hai nhn vt trn.

Trang 388

Gio n Ng Vn 10 c bn
H ca GV Hot ng 2(6) Yu cu hs c v V tr tm v tr v b cc Hi 21 (To Tho ung ru lun anh hng- Quan Cng la mu ca on trch. git Xa Tr). B cc: + M truyn: Hon cnh n Gv dn dt v v nh u di trng To Tho tr on trch trong ca Lu B. tc phm: B L B + Tht nt: To Tho cho ngi la nh chim T mi Lu B n ph. Chu, ba anh em L+ Pht trin: Lu B a ra uQuanTrng nhng nhn vt anh hng v nh n Ha To Tho bc b. nng nh To Tho, + Cao tro: To Tho a ra tm nu mnh ch quan nim v anh hng, thi c li ra mu khng nh mnh v Lu B nghip ln... l anh hng, Lu B s hi nh ri a. + Kt thc: Nh ting sm, Lu B kho lo qua mt To Hot ng 3(25) Tho. Gv yu cu hs tho lun, tr li cc cu hi trong sgk: - Vic vun xi, ti tm vn tc - Phn tch tm che mt To Tho. trng v tnh cch ca Lu B khi phi n- - Tm trng: lo s To Tho ng nh To Tho? nghi ng, tm cch cn tr, Gi m: hm hi. - V sao Huyn c li ngy ngy coi sc vic lm vn- Ci vic ca k tiu nhn theo cch nhn ca Quan Cng v Trng Phi trong ph To Tho? - Khi To Tho cho ngi mi n ph ung ru: - Tm trng ca + Git mnh, lo lng v ngh Huyn c khi b To Tho nghi ng mnh. To Tho t ngt + S ti mt trc cu hi nn cho ngi vi n gn ca To Tho. H ca HS Ni dung ghi bng I. V tr v b cc on trch: 1. V tr:

2. B cc:

II. Hng dn c- hiu: 1. Tm Trng v tnh cch ca Lu B khi phi nng nh To Tho: - Vic vun xi, ti tm vn tc, che mt To Tho. - Tm trng: lo s To Tho nghi ng, tm cch cn tr, hm hi. - Khi To Tho cho ngi mi n ph ung ru:

+ Git mnh, lo lng + S ti mt + Yn lng

Trang 389

Gio n Ng Vn 10 c bn
ph? + Yn lng khi bit r mc ch ca To Tho. - Khi To Tho bn v anh hng: + Nhn mnh, mt mc khng nh mnh ngu mui ko bit. + Khi b hi dn khn kho ln lt im nhng gng mt ng lu : Vin Thut (binh lng nhiu), Vin Thiu (bn i lm tam cng, b h nhiu tay gii), Lu Biu (uy danh khp ni), Tn Sch (c sc khe, li nh danh ting ca b), Lu Chng (dng di tn tht)... C giu t tng, tnh cm ca mnh. + S n mc rng ri, lung cung, nh ri c i a ang cm trn tay khi To Tho khng nh Anh hng thin h by gi ch c s qun v Tho m thi!. V: - Lu B ang nng nh To Tho, ang c giu mnh, c t ra mnh l ngi tm thng. - Cu ni cho thy To Tho on c ch hng ca Lu B. Nu Lu B khng nh s tht y th vi bn cht tn c, nham him, a nghi v tham vng b ch thin h, To Tho ko d Lu B sng st nu ko cng cm t ng sut i. - Yu t gii nguy: - Khi To Tho bn v anh hng: + Nhn mnh, + Khi b hi dn khn kho ln lt im nhng gng mt ng lu : C giu t tng, tnh cm ca mnh

- Khi To Tho bn lun v ngi anh hng, tm trng ca Lu B ntn?

C giu t tng, tnh cm ca mnh. + S n mc rng ri, lung cung, ......... - V: Lu B ang nng nh To Tho, ang c giu mnh, c t ra mnh l ngi tm thng.

- V sao Lu B s n mc rng ri, lung cung, nh ri c i a ang cm trn tay khi To Tho khng nh Anh hng thin h by gi ch c s qun v Tho m thi!?

- iu g gip Lu B gii nguy tnh th trn?

- Yu t gii nguy: nh tri, ting st vi hnh ng v cu ni ca Lu B tht khp, tht ph hp To Tho ht nghi ng. Tnh cch tiu biu ca Lu B qua on trch trn:

- Khi qut li nhng 2. Tnh cch nhn vt To nt tnh cch tiu Tho: biu ca Lu B qua Tnh cch tiu biu ca Lon trch trn? u B qua on trch trn: trm tnh y bn lnh,

Trang 390

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv gii thiu v nhn vt: To Tho l mt i gian hng. Y va l mt nh chnh tr, nh qun s ti ba li lc, thng minh c tr, dng cm hn i, nh vn ha xut sc (ngi sng lp ra nc Ngy, thng nht c min Bc Trung Quc ng thi l ngi ra chnh sch n in, trng dng ngi ti... y cng l k a nghi, xo tr (a nghi nh To Tho), nham him, tn bo vi trit l sng v cng ch k. Mt vi cu chuyn: gi trng phong la ch, ct tc thay u, gi m git lnh hu, git c nh L B Sa,... - Qua cch i x ca To Tho vi Lu B v cch nh gi nhng nhn vt anh hng m Lu B xut, anh (ch) hiu g v tnh cch nhn vt To Tho? Nhn xt v cch nhn thi th v con ngi ca To Tho? khim nhng, khn ngoan, kin tr, nhn ni thc hin ch ln.

- Mc ch cho anh em LuQuan- Trng nh, i i nh khch: tm cch d xt, d hng, thu phc. HS tho lun tr li? Tnh cch nhn vt To Tho: - Mc ch cho anh em LuQuan- Trng nh, i i nh khch: tm cch d xt, d hng, thu phc. - Mc ch ca vic by tic ru mi Lu B ung v bn lun v anh hng: d tm l, tnh cm, t tng v ch ca Lu B. - Cch nhn thi th v con ngi: thng minh, sc so v tnh cch: t tin, bn lnh. Nhng li bnh lun ca To Tho v anh hng thin h nhn chung u ng v ng c vi tng lai, hu ht m qun phit m Lu B nu tn sau ny u b To Tho tiu dit hoc tht bi. - Mc ch ca vic by tic ru mi Lu B ung v bn lun v anh hng: d tm l, tnh cm, t tng v ch ca Lu B. - Cch nhn thi th v con ngi: thng minh, sc so v tnh cch: t tin, bn lnh.

- Quan nim v ngi anh hng: + Ch cao ti nng c nhn phi hn i, ch ln tung honh bn phng. + Khng thy c yu cu o c i vi ngi anh hng.

Trang 391

Gio n Ng Vn 10 c bn
- ngha ca vic khng - Quan nim v ngi anh hng: nh trong thin h ch c Lu B v mnh l anh hng: + Th nn gn, d xt tm trng tht ca Lu B liu cch c x. - ngha ca vic khng + Th hin bn lnh, s i lnh trong thin h ch c Lu ng, bit ngi hin ca To B v mnh l anh hng: Tho. + Th nn gn, d xt tm trng tht ca Lu B Tnh cch tiu biu ca To liu cch c x. Tho qua on trch trn: bn + Th hin bn lnh, s i l- lnh, t tin n mc t cao t ng, bit ngi hin ca To i, ch quan, coi thng Lu Tho. B. Tnh cch tiu biu ca To Tho qua on trch trn: bn lnh, t tin n mc t cao t i, ch quan, coi thng Lu B.

- Quan nim v ngi anh hng ca y ntn?

- Vic To Tho khng nh trong thin h ch c Lu B v mnh l anh hng c ngha ntn?

- Khi qut nhng nt tnh cch ni bt ca To Tho trong on trch ny?

Gv b sung: S t cao t i, c ch cho mnh l nht thin h khin To Tho ko ch n s nhn nhng qu mc v hnh ng bt cn do s hi qu ca Lu B, Lu B qua mt m ko hay. ? Hot ng 3( 10 ) - Lp bng so snh hai nhn vt Bng so snh hai nhn vt Lu B v To Tho: To Tho (gian hng) Lu B (anh hng) - Hon cnh: ang c quyn th, - Hon cnh: ang th thua, mt c t, c qun, th thng, li t, mt qun, phi nng nh ni dng vua Hn khng ch ch ca k th. hu. - Thi : T tin, ch quan, c - Thi : Lo lng, s hi, c che ch, coi thng ngi khc. giu ngh, tnh cm, ch hng thc ca mnh, thn trng, nhn - Tnh cch: Bn lnh, sc so, nhng. a nghi. - Tnh cch: Bn lnh, khn ngoan.

Trang 392

Gio n Ng Vn 10 c bn
- B Lu B qua mt. Linh hot che giu hnh ng s sut ca mnh.

3. Ngh thut: V sao cch k chuyn ca on Hs pht biu tho - To hon cnh, tnh trch li hp dn ngi c? lun. hung truyn va lgic Hs pht biu tho lun. - To hon cnh, tnh va t nhin, kho lo. hung truyn va - Giu kch tnh. Gv nhn xt, b sung: lgic va t nhin, kho lo. - Cu chuyn nh mt tr chi tr - Giu kch tnh. tu m n cha y nguy him ko lng ht c. Mt k c tm, quyt tm r bn cht ca i phng m ko tm c. Mt ngi c trn v trn thot. - Cu chuyn c dn dt bi nhng lt li an xen gia mt ngi c hi, c gi nghe cu tr li ca ngi i thoi th v. Mt ngi ko mun tr li nhng ko th ko tr li v mt ngi tr li ht cu hi ny n cu hi khc v cui cng th thua m vn cho rng mnh l nht. - Chi tit cao tro: Huyn c nh ri a v nhanh tr tm cch x l nhanh, hp l tc gi ngm ca ngi ti tr hn i, cao th hn To Tho ca ng. Hot ng 5( 2 ) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: + on vn giu kch tnh, m khng kh chin trn v kh phch anh hng, + Li k chuyn gin d. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi: - Chun b bi ( T77 theo cu hi hng dn ca GV). - Hc bi, c tham kho tc phm Tam quc din ngha.

Trang 393

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Son bi: Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 77, 78 c vn tnh cnh l loi ca ngi chinh ph (Trch Chinh ph ngm) ng Trn Cn- on Th im

I. Mc tiu bi hc.

1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Gip hs: hiu c tm trng c n bun kh ca ngi chinh ph vng nh ra trn; s ng cm su sc ca tc gi i vi kht

Trang 394

Gio n Ng Vn 10 c bn
vng hnh phc la i ca ngi ph n. Qua nm c ngha cao hnh phc la i ca tc phm. - Ngh thut din t tm trng ca nhn vt, m iu tha thit trin min ca on trch.
2. K nng: - Rn k nng c hiu on trch trong th tr tnh. 3. Thi : - Gio dc cc em cn c s ng cm vi tm trng bun kh ca ngi ph n.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Em c nhn xt g v quan nim anh hng ca To Tho th hin trong on trch To Tho ung ru lun anh hng. * p n: - To Tho l nhn vt gian hng v vy quan nim ca ng ta v ngi anh hng cng khng phi l quan nim ng n: Th hin tp trung cu ni Anh hng l ngi trong bng c tr ln, c mu cao, c ti bao trm c c v tr, c ch nut c tri t cho thy quan nim v ngi anh hng ca To Tho l quan nim ca giai cp p bc, bc lt trong x hi phong kin Trung Quc lc by gi: mun u ci c dn chng, lm b ch thin h. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Khi Nguyn Du v Truyn Kiu cha ra i, mt trong nhng nh cao ca Vn hc Vit Nam TK XVIII l tc phm Chinh ph ngm do ng Trn Cn vit. y l bi ca di, li th than ca ngi v tr c chng i chinh chin xa, khao kht cuc sng la i trong ho bnh yn n ca ngi ph n. thy c iu , ngy hm nay chng ta hc bi Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng

H2 (15ph) I. Tm hiu chung: ? Da vo phn 1. Gii thiu vi nt v tc tiu dn sgk v gi, tc phm v dch gi nu nhng nt - ng Trn Cn l ngi lng - ng Trn Cn l ngi lng chnh v tc gi Nhn Mc- Thanh Tr ng sng Nhn Mc- Thanh Tr... v tc phm? khong na u TK XVIII, u

Trang 395

Gio n Ng Vn 10 c bn
hng cng, tng lm cc chc hun o, tri huyn. Cui i nhn chc ng s i chiu khm thi L- Trnh. - Sng tc Chinh ph ngm vit bng ch Hn. y l khc ngm ca ngi chinh ph c chng ra trn. Tc phm din t tm trng c n, l loi, lo u, kht vng ca ngi chinh ph. - V dch gi: c gi thuyt ni rng l ca Phan Huy ch. Ph bin hn l on Th im. - V tc phm t nguyn tc n bn dch: + Nguyn tc: th loi ngm khc; th th trng on c. + Bn din Nm: th th ngm khc, th th song tht GV: HS c vi lc bt. ging bun, u u, nhp chm c vn bn: ri, ch cc ip t, ip ng bc cu. Gii thch t kh: ? Em hy chia b V tr on trch v b cc: cc on trch? V - T cu 193-216. khi qut ni dung - Din bin tm trng ca on trch? chinh ph khi chinh phu xa nh. +16 cu u:Do hin vng.... phm loan ngi chng: Ni c n ca ngi chinh ph trong cnh mt mnh mt bng bn n, ngoi hin. + 8 cu tip: Lng ny gi... ting trng ma phun: Nim nh thng chng phng xa khin H2(25ph) lng nng cng thm m m. ? Nhn xt nhng ng tc ca - Tm trng th hin qua c chinh ph c g ch: nng bc i tng bc mt c bit? mi gia hin nh thanh vng Do ... tng bc. GV: Mt mnh -> Bc i nng n y din t nh, l loi ngoi ni nh chng, v thn phn

- Sng tc Chinh ph ngm vit bng ch Hn. - V dch gi: c gi thuyt ni rng l ca Phan Huy ch. Ph bin hn l on Th im. - V tc phm t nguyn tc n bn dch:

2. Vn bn a. c vn bn: b. Gii thch t kh: c. V tr on trch v b cc:

II. c hiu: 1.Ngh thut din t tm trng ca ngi chinh ph trong 16 cu u. a. 8 cu u: - Tm trng th hin qua c ch: nng bc i tng bc mt mi gia hin nh thanh vng Do ... tng bc. - C ch cng dng nh lp li Ngi rm.. i phen.

Trang 396

Gio n Ng Vn 10 c bn
hin, i i li li, quanh qun, bung rm, cun rm bao nhiu ln,...Nhng ng tc, c ch, hnh ng lp i lp lail khng mc ch, v ngha ca chinh ph ct ch biu l tm trng c n l loi ca nng. Ni lng khng bit san s cng ai. ? Tm ip ng bc cu v phn tch tc dng ngh thut ca n? ? Nhng cu hi tu t c dng g? bun l loi. - C ch cng dng nh lp li Ngi rm.. i phen. Chic - Con chim thc vn v tnh im rm bung xung ri li ko ln bt cng din t ni bun l loi nhiu ln. n c n. - Con chim thc vn v tnh im bt cng din t ni bun l loi n c n. - ip ng bc cu n bit chng-n c bit. Din t tm trng bun trin min ko di l th..... - ip ng bc cu n bit chng-n c bit. Din t tm trng bun trin min ko di l th trong thi gian v khng gian dng nh khng bao gi dt. - S dng cu hi tu t n bit chng- n chng bit lm li than th, ni khc khoi i ch v hy vng, trong nng day dt khng yn. Vi 2 cu ny, tm trng ca NVTT chuyn ging t nhin t li k bn ngoi thnh li t c thoi ni tm da dit, t dn vt rt thng, rt ngm ngi. - Hnh nh ngn n, hoa n cng vi hnh nh ci bng trn tng ca chnh mnh gi cho ngi c nh n hnh nh ngn n khng tt trong ni nh thng ca ngi thiu n trong bi ca dao: Khn thng nh ai. n thng nh ai M n khng tt -> Trong im lng dng dc, di nh n m, chinh ph tr ch cn thm lng chuyn tr vi ngn n, vi ci bng ca chnh mnh. - n cu ..... kh thng, - S dng cu hi tu t n bit chng- n chng bit lm li than th, ni khc khoi i ch....

- Hnh nh ngn n, hoa n cng vi hnh nh ci bng trn tng ca chnh mnh........

? Hnh nh ngn n, hoa n gi cho em lin tng n hnh nh biu tng quen thuc no trong bi ca dao tr tnh m em hc?

- n cu ..... kh thng, ging c thoi li chuyn qua ging k, li nhn xt ng cm ca nh th- ngi k chuyn.

? Em c nhn xt

b. 8 cu tip. - Dng cnh vt thin nhin, t nhin din t tm

Trang 397

Gio n Ng Vn 10 c bn
g v ging iu ging c thoi li chuyn qua ca cu...kh th- ging k, li nhn xt ng ng? cm ca nh th- ngi k chuyn. Tit 78 Hot ng 1(3) Cng c li tit 1 Hot ng 2(33) ? din t tm - Dng cnh vt thin nhin, t trng bun ru, th- nhin din t tm trng, ng nh v c n dng ci kch quan t ci ca ngi chinh ch quan vn l bin php quen ph, tc gi v ng- thuc ca vn chng tr tnh i dch tip tc trung i. vn dng bin php ngh thut no? ? Hy tm v - Ting g eo c bo hiu canh phn tch cc chi nm, cho thy ngi v tr xa tit ngoi cnh c chng thao thc sut c tc dng din t m. ni c n ca - Bng cy ho ngoi sn ngn ngi chinh ph?. ri di. -> Thi gian ca xa cch v nh thng- thi gian tm trng-mt khc, mt gi di nh mt nm. - Tc gi s dng thm mt bin php so snh quen thuc: nh ? Nhng hnh nin, ta min bin xa c ng gng t g- th ho mi su dng dc. ng, gng soi g- - Hng lot t gng kt hp cc ng, gng gy n t gy, soi, t gn lin vi cc ... ni ln iu vt: n, hng, gng. g? Nhng th vui tao nh, quen trang im ca ngi ph n gi y thnh gng go. -> S dng cc hnh nh n d tng trng mang tnh c l th hin tm trng thc. ? Tm trng chinh ph chuyn bin -Theo din bin tm trng, cui nh th no?. cng ngi chinh ph gi tt c ni nim nh thng n chngang chinh chin ni thm thm m chnh nng ch c th hnh dung bng hnh nh trng.........

- Ting g eo c bo hiu canh nm, cho thy ngi v tr xa chng thao thc sut c m. - Bng cy ho ngoi sn ngn ri di.

- Hng lot t gng kt hp cc t gy, soi, t gn lin vi cc vt: n, hng, gng. -> S dng cc hnh nh n d tng trng mang tnh c l th hin tm trng thc. 2. Nim nh thng chng phng xa. - Theo din bin tm trng, cui cng ngi chinh ph gi tt c ni nim nh thng n chng.

- Nhng hnh nh thin nhin gi ra min khng gian cng v tn, bt ngt hn vi hnh nh ng ln tri thm thm, xa xi,

Trang 398

Gio n Ng Vn 10 c bn
c l: non Yn; cn phi mn gi ng mi c th chuyn c tm lng nghn vng nh thng. - Nhng hnh nh thin nhin gi ra min khng gian cng v tn, bt ngt hn vi hnh nh ng ln tri thm thm, xa xi, mnh mng khng gii hn khng ch l khng gian v tn ngn cch hai v chng m cn l ni nh khng ngui ca nng. Tm lng au n nh nhum vo git ma, vo ting trng ra r. - Cu cnh .. lng gi nh cu cnh no ... bao gi-> mang tnh khi qut trit l v mt ql: tm trng bun thm vo cnh vt. - Cu cnh .. lng gi nh cu cnh no ... bao gi

? Nhng hnh nh thin nhin miu t khng gian y c g ng ch ?

? Cu th Cnh bun ... lng gi cho em nh n cu th ni ting no trong truyn Kiu ca Nguyn Du?. ? Khi qut ni dung on trch?

Hot ng 3(6) ? Nu cc bin -> on th s dng c thoi php ngh thut ni tm trc tip by t ni biu hin tm lng ca ngi chinh ph vi trng? chng. - Ni dung: ng cm vi kht khao hnh phc la i ca ngi ph n- gi tr nhn vn + Gin tip ln n chin tranh phi ngha chia r tnh cm gia nh. - Ngh thut (c ch, hnh ng lp li, ip t, ip ng, hnh nh ngh thut, so snh, n d, c l, cu hi tu t). Hot ng 4(3) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c th ngm khc v tc phm CPN. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc theo cu hi phn hng dn hc bi.

-> mang tnh khi qut trit l v mt ql: tm trng bun thm vo cnh vt. * Ghi nh (SGK/88). III. Tng kt: - Ni dung: ng cm vi kht khao hnh phc la i ca ngi ph n- gi tr nhn vn + Gin tip ln n chin tranh phi ngha chia r tnh cm gia nh. - Ngh thut (c ch, hnh ng lp li, ip t, ip ng, hnh nh ngh thut, so snh, n d, c l, cu hi tu t).

Trang 399

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Hc thuc lng on th. - c tham kho mt s on trch trong Chinh ph ngm.. * Bi mi:- Chun b bi ( T79 theo cu hi hng dn ca GV

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 79 Lm vn I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Nm c tc dng ca lp dn v cch thc lp dn bi vn ngh lun.

Lp dn bi vn ngh lun

- Gip hs cng c vng chc k nng vit on vn hc, ng thi thy c mi lin quan cht ch gia cc k nng vi k nng lp dn .
2. K nng: - Rn luyn k nng c dn cho bi vn ngh lun. 3. Thi : - C thc v dn hnh thnh thi quen lp dn trc khi vit cc bi vn ngh lun trong nh trng cng nh ngoi cuc sng.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5) 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Lm bi tp 2. * p n: a. Vn bn n Ngc Sn v hn th H Ni thuyt minh v mt thng cnh. Nt khc cc vn bn trc l i tng (thng cnh) v ni dung (va tp trung vo nhng c im kin trc, va ca ngi v p nn th ca n Ngc Sn , ng thi by t tnh yu, nim t ho vi n Ngc Sn. b, n thm n Ngc Sn, hnh tng kin trc u tin gy n tng l thp Bt, i Nghin. Thp Bt dng trn ni Ngc Bi, nh thp c ngn bt tr ln tri xanh, trn mnh thp l ba ch t thanh thin y kiu hnh. Cnh thp Bt l cng i Nghin. Gi l i Nghin bi cng ny l hnh tng ci i nghin mc hnh tri o tc bng , t trn u ba ch ch vi thm ao nghin, rung ch. Pha sau i Nghin l cu Th Hc ni sang o Ngc- ni to lc ngi n thing gia r ro sng nc. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi:

Trang 400

Gio n Ng Vn 10 c bn
gip cc em n tp, nng cao kin thc v k nng lp dn bi vn ngh lun hc THCS. Ngy hm nay chng ta hc bi Lp dn bi vn ngh lun. H ca GV H ca HS H2 (7ph) ? Tc dng ca - Lp dn l khu trung gian gia bi v bi vit. Nh vic lp dn ? khu ny m lun bc u c c th ho thnh mt h thng nhng ln, nh lin kt cht ch vi nhau v ni dung. - Ni cch khc, dn l ci sn m ngi vit da vo nh hng v ni dung, trnh c tnh trng xa , lc . GV : Ni v m hnh ca dn bi ? Ni dung ghi bng I. Tc dng ca lp dn : - Lp dn l khu trung gian gia bi v bi vit.

H 2 (20ph) GV : Hng dn hs tm hiu cch lp dn bi bn ngh lun.

- Ni cch khc, dn l ci sn m ngi vit da vo nh hng v ni dung, trnh c tnh trng xa , lc . - Ngoi ra, dn cn gip ngi - Ngoi ra, dn cn gip vit phn b thi gian hp l trong ngi vit phn b thi gian qu trnh lm bi. hp l trong qu trnh lm bi. - M hnh: (1) bi- (2) Dn (3) BV trong . - M hnh: (1) bi- (2) (1)-Ci cho trc, mang tnh bt Dn - (3) BV trong . buc. (2)-Dn :ci t xy dng, mang tnh sng to, tu thuc vo trnh , s thch, k nng ca mi c nhn. (3) Bi vit: Sn phm ngn ng II. Cch lp dn bi vn c th, hon chnh lp dn , kh ngh lun: nng vn dng tri thc v k - Xt v d: Sgk VD: Vi ti: nng ... ca ngi vit.

? Bi vn cn lm sng t vn VD: Vi ti: Bn v vai tr v tc dng to ln ca sch trong i g?. sng tinh thn ca con ngi, nh vn M.Gorki c vit Sch m rng ... chn tri mi Hy gii thiu v ? Quan im ca bnh lun kin trn. chng ta v vn - Sch l phng tin cung cp tri ntn?. thc cho con ngi, gip con ngi ? Sch l g?. trng thnh v mt nhn thc. - y l mt lun ( ln ca

2. Nhn xt: (Tm cho bi vn). a. Xc nh lun : - Sch l phng tin cung cp tri thc cho con ngi, gip con ngi trng thnh v mt nhn thc. - y l mt lun ( ln ca ) ng n. b. Xc nh lun im: - Sch l sn tinh thnk

Trang 401

Gio n Ng Vn 10 c bn
) ng n. - Sch l sn tinh thn k diu ? Sch c tc dng ca con ngi bi n ghi li nhng ntn?. hiu bit v thi gian tn, x hi ? Thi i vi c loi ngi tch lu hng ngn sch ntn?. nm. + Tc dng thi : Sch m mang s hiu bit cho con ngi v thi gian TN v x hi mch bo cho con ngi nhng kinh nghim ng x vi mi trng thin nhin, x hi (mi quan h trong con ngi vi con ngi). - Lun im 1: Sch l sn phm tinh thn ca con ngi, phn nh lu gi nhng thnh tu v khoa hc v kinh nghim sng ca nhn loi. - Sch l phng tin c th gip ta vt qua khng gian v thi gian. - Lun iim 2: Sch gip ta nhn bit c cc sinh vt, hin tng y trong t nhin v x hi......... - Lun iim 2: Sch gip ta nhn bit c cc sinh vt, hin tng y trong t nhin v x hi. Sch gip ta nhn thc c cc sinh vt, hin tng y trong t nhin v x hi. Sch gip ta nng cao nhn - Lun im 3: Phi bit thc v bn thn, ta bit i chn la sch tt, loi b sch nhn x th hi ho hn. xu. c sch phi c suy ngh. - Lun im 3: Phi bit chn la sch tt, loi b sch xu. c sch phi c suy ngh. 3. Tm hiu cch lp dn : - Hot ng nhm : 1. M bi: - Nu lun (trc tip hoc gin tip) 2.Thn bi: diu ca con ngi bi n ghi li nhng hiu bit v thi gian tn, x hi c loi ngi tch lu hng ngn nm. + Tc dng thi :

? Xc nh lun c cho cc lun im: hy ln lt tr li cc cu hi sau: - i vi lun im 1: Sch l sn phm thuc lnh vc no ca con ngi? Sch phn nh, lu gi nhng thnh tu g ca nhn loi? sch c chu nh hng ca thi gian v khng gian khng?. - Lun im 2: sch em li cho con ngi nhng hiu bit g v t nhin v x hi? Sch c tc dng nh th no vi cuc sng ring t v qu trnh t hon thin mnh? - Lun im 3: Thi bn thn i vi cc loi sch? c sch ntn l tt nht? Chia hs thnh cc nhm v tho lun, tr li cc cu hi trn GV: Hng dn hs

c. Xc nh lun c: - Lun im 1: Sch l sn phm tinh thn ca con ngi........

Trang 402

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm hiu cch lp - Trnh by lun im 1: lun c dn . a. Lun c b * Ghi nh ( SGK/91). - Trnh by lun im 2: lun c III. Luyn tp. a. 1. Bi tp 1: Lun c b H 3 (10ph) 3. Kt bi: khng nh vai tr v GV: Hng dn HS tc dng ca sch i vi con ngi. lm bi tp trong SGK. a. C th b sung 1 s cn thiu. - c v ti c quan h khng kht vi nhau trong mi con ngi. - Cn phi thng xuyn hc tp, rn luyn phn u c c ti ln c. b. Lp dn cho bi vn: - M bi: + Gii thiu li dy ca Ch tch H Ch Minh. 2. Bi tp 2: + nh hng t ng ca bi vit. ( HS lm nh). - Thn bi: + Gii thch cu ni ca Ch tch H Ch Minh. + Li dy ca Bc c ngha su sc i vi vic rn luyn, tu dng ca tng c nhn. - Kt bi: Cn phi thng xuyn hc tp, rn luyn phn u c c ti ln c. H 4 (3ph) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c M, YC ca bi vn ngh lun. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. * Bi mi: - Chun b bi ( T80 theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Trang 403

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tit 80 Lm vn I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: * Gip hc sinh: nm c mt s nt chnh v hon cnh x hi v v tiu s ca Nguyn Du c nh hng n cc sng tc ca ng.

truyn kiu Phn I: Tc gi Nguyn Du

- Nm c nhng c im chnh trong s nghip sng tc v nhng c trng c bn v ni dung v ngh thut trong tc phm ca Nguyn Du. - Nm c mt s c im c bn v ni dung v ngh thut ca Truyn Kiu.
2. K nng: - Rn k nng tm hiu v mt tc gi vn hc. 3. Thi : - Gio dc cc em bit yu mn v trn trng tc gi.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Nu cc th php ngh thut miu t ni tm ca ngi chinh ph?. * p n: - T ni tm qua ngoi hnh - T qua hnh ng lp i lp li. - T ngoi cnh. - T cc hnh dng din ra trong phng. - T thin nhin. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Cui nm 1965, khi c dn tc ta no nac k nim 200 nm ngy sinh i thi ho dn tc Nguyn Du, nhn dp cng tc qua qu hng Nguyn Du, T Hu vit bi th ni ting Knh gi c Nguyn Du. T Hu by t lng ngng m ca mnh v cng l ca mi ngi dn Vit Nam vi Nguyn Du v Truyn Kiu trong nhng li th c sc: Ting th ai ng t tri/ Nghe nh non nc vng li nghn thu/ Ngn nm sau nh Nguyn Du/ Ting thng nh ting m ru nhhng ngy/ Hi ngi xa ca ta nay/ Khc vui xin li so dy cng ngi. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt c bn v cuc i v s nghip ca ng. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng I. Cuc i. H1 (20ph) ? Cuc i Nguyn Du c th 1. nh hng ca qu hng gia nh, nhng vng t

Trang 404

Gio n Ng Vn 10 c bn
chia lm my giai on chnh? - Qu cha H Tnh ni Hng, sng Lam anh kit kh ngho. - Qu m Kinh Bc ho hoa, ci ni ca dn ca quan h. - Ni sinh ra v ln ln kinh thnhThng Long nghn nm vn hin. - Qu v- ng la Thi Bnh. - Gia nh quan li c danh vng ln, hc vn cao ni ting. Bao gi ... quan. -> c kt nn con ngi v thin ti Nguyn Du. ? ND sng trong thi i v x hi - X hi phong kin khng ntn? hong trm trng, lon lc bn phng, knnd, kiu binh ni lon, Ty Sn thay i sn h huy hong mt tha Nh Nguyn lp li chnh quyn chuyn ch v thng nht t nc. Nguyn Du chng kin v tri qua nh hng n sng tc ca ng. ? Nu nhng nt chnh v cuc i - Thi th u v thanh nin sng ca ND? sung tc v ho hoa Thng Long trong nh Nguyn Khn. - Mi nm gi bi lang thang qu v v qu hng trong ngho tng. - Tng mu chng Ty Sn tht bi, b bt ri c tha, v qu n qu ni. - Lm quan bt c d cho triu Nguyn( tham tri b L, Cai b Qung Bnh, Chnh s tu cng nh Thanh), ng mt Hu nm 1820. -> ng l con ngi ti hoa bt c ch li nm tri bao ng cay thng trm trong cuc i, mt tri tim ngh s bm sinh H2 (24ph) v thin ti.Tt c nhng iu ? Da vo sgk, k c nh hng n s nghip tn cc tp th vn hc ca Nguyn Du. vn ho: - Qu cha : H Tnh ni Hng, sng Lam anh kit kh ngho. - Qu m: Kinh Bc ho hoa, ci ni ca dn ca quan h. - Ni sinh ra v ln ln: kinh thnhThng Long nghn nm vn hin. - Qu v: - ng la Thi Bnh. - Gia nh: quan li c danh vng ln, hc vn cao ni ting. 2. Thi i v x hi (17651820) - X hi phong kin khng hong trm trng, lon lc bn phng, knnd, kiu binh ni lon, Ty Sn thay i sn h huy hong mt tha Nh Nguyn......

3. Cuc i Nguyn Du: - Thi th u v thanh nin sng sung tc v ho hoa Thng Long trong nh Nguyn Khn. - Mi nm gi bi lang thang qu v v qu hng trong ngho tng. - Tng mu chng Ty Sn tht bi, b bt ri c tha, v qu n qu ni.

-> ng l con ngi ti hoa bt c ch li nm tri bao ng cay thng trm trong cuc i, mt tri tim ngh s bm sinh v thin ti.

Trang 405

Gio n Ng Vn 10 c bn
ch Hn ca Nguyn Du, tm tt gi tr ca th ch Hn Nguyn Du?. - Gm 3 tp: + Thanh Hin thi tp (78 bi) vit trc khi lm quan v nh Nguyn. + Nam Trung tp ngm 40 bi, vit khi lm quan Hu. ? Ni dung chnh + Bc hnh tp lc vit trong ca cc tp th thi gian i s Trung quc. ch Hn?. - Ni dung: Th hin trc tip t tng, tnh cm, nhn cch ca nh th. c bit trong tp Bc hnh tp lc, Nguyn Du : + Ph phn CPK Trung Hoa ch p ln quyn sng ca con ngi. + Ca ngi, ng cm vi nhng ngh s ti hoa ca Trung Hoa ( Ph). ? Nu nhng sng - Cm thng vi nhng thn tc bng ch Nm phn ngho kh, ngi ph n ca ND? ti hoa bc mnh (c Tiu Thanh K, S kin hnh). - Truyn Kiu (TTT, 3254 cu lc bt).T tiu thuyt chng hi Kim vn kiu truyn ca Thanh Tm Ti Nhn, Nguyn Du sng to nn kit tc t s- tr tnh c nht v nh trong vn hc trung i Vit Nam. - Vn chiu hn (vn t thp loi chng sinh) vit bng th th ? Nu nhng c song tht lc bt, th hin tm sc v ngh thut lng ca Nguyn Du -> nhng trong th vn linh hn b v, nht l ph n Nguyn Du? v tr con trong ngy l Vu Lan.

II. S nghip vn hc: 1. Nhng tc phm chnh. a. Sng tc ch Hn: - Gm 3 tp:

- Ni dung: Th hin trc tip t tng, tnh cm, nhn cch ca nh th.

b. Sng tc ch Nm: - Truyn Kiu (TTT, 3254 cu lc bt).

- Vn chiu hn (vn t thp loi chng sinh) vit bng th th song tht lc bt, th hin tm lng ca Nguyn Du..... 2. Mt vi c im ni dung v ngh thut th vn Nguyn Du: a. Ni dung: - Tr tnh. - Th hin tnh cm chn thnh, cm thng su sc ca tc gi i vi cuc sng v con ngi

- Tr tnh.

Trang 406

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Th hin tnh cm chn thnh, cm thng su sc ca tc gi i vi cuc sng v con ngi, c bit l nhng con ngi nh b, nhng s phn bt hnh, nhng ph n ti hoa bc mnh. - Trit l s phn ngi n b: au n .... chung Truyn Kiu) au n ..... ti u (Vn Chiu Hi) - Khi qut bn cht tn bo ca CPK bt cng ch p ln quyn sng ca con ngi. VD: Truyn Kiu. - Nguyn Du l ngi u tin trong Vn hc trung i Vit Nam t vn v ngi ph n hng nhan a trun, ti hoa bc mnh vi tm lng v ci nhn nhn o su sc. - cao quyn sng ca con ngi, ng cm v ca ngi tnh yu la i t do v hnh phc ca con ngi (dn chng v mi tnh Kim- Kiu; v nhn vtT Hi). - Thnh cng nhng th loi th ca: ng ngn, tht ngn, ca, hnh. c bit th lc bt v song tht lc bt ch Nm ln n tuyt nh thi ca c trung i (truyn Kiu) - Tinh hoa ngn ng bnh dn v bc hc Vit kt t ni thin ti Nguyn Du - nh phn tch tm l bc nht, thnh cng trong ngh thut t cnh ng tnh v xy dng nhn vt. Hot ng 4 (1) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cuc i, s nghip v phong cch ngh thut ca ND.

- Trit l s phn ngi n b: au n .... chung Truyn Kiu) au n ..... ti u (Vn Chiu Hi) - Khi qut bn cht tn bo ca CPK bt cng ch p ln quyn sng ca con ngi. - Nguyn Du l ngi u tin trong Vn hc trung i Vit Nam t vn v ngi ph n hng nhan a trun, - cao quyn sng ca con ngi, ng cm v ca ngi tnh yu la i t

b. c sc ngh thut: - Thnh cng nhng th loi th ca: ng ngn, tht ngn, ca, hnh. c bit th lc bt v song tht lc bt ch Nm ln n tuyt nh thi ca c trung i (truyn Kiu)

Trang 407

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Cuc i ca Nguyn Du. + Cc sng tc chnh ca Nguyn Du + c im v ni dung v ngh thut ca th vn Nguyn Du. * Luyn tp : - V sao ni Nguyn Du l nh th nhn o tiu biu ca vn hc Vit Nam giai on na cui th k XVIII, na u th k XIX? - p n: Nguyn Du c nh gi l nh th nhn o tiu biu v: + Tt c cc sng tc ca ng d bng ch Hn hay ch Nm u tot ln mt tinh thn nhn o su sc. + l tnh cm chn thnh, l lng yu thng v s cm thng cho nhng thn phn au kh trong x hi, c bit dnh cho nhng ngi ph n ti hoa m bc mnh. + ng cn by t kht vng v tnh yu, hnh phc v s cng bng trong x hi. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh v nm c ni dung c bn ca bi hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T81.82 theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm..........

Trang 408

Gio n Ng Vn 10 c bn
Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 81, 82 c vn

truyn kiu Phn II ON TRCH: Trao duyn Trch Truyn Kiu Nguyn Du

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hc sinh cm nhn c ch : bi kch tnh yu tan v trong Truyn Kiu. ng thi thy c sc cm thng l lng ca nh th i vi nhng kht vng hnh phc v ni kh au ca con ngi y c nhng miu t ni tm nhn vt v cch s dng ngn ng iu luyn. - Cm nhn c tnh yu v ni au kh ca Thu Kiu trong m Trao duyn - Thy c ti ngh tuyt vi ca Nguyn Du trong vic miu t din bin tm l nhn vt.
2. K nng: - Rn k nng c hiu mt on th tr tnh. 3. Thi : - Gio dc cc em bit yu mn v knh trng tc phm v tc gi.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 (5) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? Trnh by nhng thnh cng v ngh thut ca Nguyn Du trong Truyn Kiu * p n: - Ngh thut xy dng nhn vt - Ngh thut miu t ni tm nhn vt. - Ngh thut miu t thin nhin - Ngh thut s dng ngn ng - th th dn tc. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: bi th ca Trng Nam Hng Tm s vi nng Thu Vn nh th lng su cm xc: Xt thng li ch dn d Mi lm nm m con xun xanh Ch yu l chy nh

Trang 409

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ch em nc mt u dnh chng Kim ka sao ch ngi im Mu cn bit chy v tim hng Ly ngi yu ch lm chng i em th tht mt vng oan khin Bi th kt lun: Em thnh v ca chng Kim Ngi ru git mu tng hnh ch trao Giu y m ni kht khao Kiu i! Em bit khi no c yu Trc li tm s y ca Thu Vn, Kiu biu hin tm trng g, x s nh th no, chng ta tm hiu Trao duyn trch trong Truyn Kiu ca Nguyn Du. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng Hot ng 2 (8) ? Xc nh v tr ca on - Thuc u phn II: gia bin v lu Trao duyn? lc, t cu 723-756 ni v vic Thu Kiu nh Thu Vn tr ngha cho Kim Trng. - Gv hi: Tm tt cc s kin - Gia nh gp tai ho Thu Kiu din ra trc on trch ny? quyt nh bn mnh cu cha v em. M Gim Sinh n mua Kiu v lm l. y l m trc ngy Thu Kiu i theo M Gim Sinh. I. Tm hiu chung: 1.V tr on trch: - Thuc u phn II: gia bin v lu lc, t cu 723-756 ni v vic Thu Kiu nh Thu Vn tr ngha cho Kim Trng.

2. Ch : - l bi kch tnh yu tan v, ni ? Vn m Nguyn Du - l bi kch tnh yu tan v, ni cch khc on trch th hin mu mun cp n trong on cch khc on trch th hin mu thun gia tnh yu mnh lit vi thc thun gia tnh yu mnh lit vi thc t chia ly ph phng. trch l g? t chia ly ph phng. 3. B cc: ? Hy tm b cc ca on - Gm 3 phn: trch v nu ni dung chnh + Phn 1: u thm ly: Thu Kiu thyt phc Thu Vn nhn li ca din bin cu truyn? trao duyn + Phn 2: Chic thoa- thc oan: Thu Kiu trao k vt + Phn 3: Cn li: Thu Kiu hng ti i thoi vi Kim Trng. GV: Hng dn HS c 4. c din cm: on trch. - on th l li dn d, tm s ca Thu Kiu i vi Thu Vn, cy nh em gi

Trang 410

Gio n Ng Vn 10 c bn
rut mt vic thing ling, trong tm trng au n, tuyt vng. Bi vy, cn c vi nhp iu chm, ging tha thit. Cng v sau, Kiu nh ch ni vi mnh, nn ging c cc on sau cng chm, cng khn thit, nghn ngo nh ting khc no nng, c nn, nhng n hai cu cui th o v thnh ting tht, ting khc, ngt lng i H3(32ph) ? Trong m cui cng trc khi i theo M Gim Sinh trong lng Thu Kiu cn c tm s g khin nng day dt?

- Kim Trng chnh l s bn khon, day dt trong lng Thu Kiu trc lc ra i. V trong khi gia nh gp tai bin, Thu Kiu phi cn nhc la chn gia mt bn ch hiu v mt bn l tnh yu tha thit v nng quyt nh lm con trc phi n n sinh thnh GV: m nay Thu Kiu mi c thi gian cho ring mnh v nng ngh ngay n Kim Trng: Khng bit chng s ra sao khi tr v m khng gp nng, chc chng s v cng au kh. V Thu Kiu ngh rng mnh l k ph tnh, bi c, li th, k gy ra au n vi ng yu. l l do khin Thu Kiu : Ni ring ring nhng bn hon Du chong trng a l trn tm khn - Khng ch au kh, Thu Kiu cn mun tm cch b p cho n yu cho chng bt au kh. - nh ny n vi Thu Kiu mt ? nh trao duyn cho - nh ny n vi Thu Kiu mt cch hon ton t ngt, bt ng...... Thu Vn n vi Thu Kiu cch hon ton t ngt, bt ng Thu Kiu khi ngi nhn tn ntn? canh m cha ngh ra cch no th Thu Vn tnh gic xun n bn ch n cn hi han, chia s: GV: Chnh s quan tm ng lc, xut hin ng lc, s ng cm ca Thu Vn khin cho Thu Kiu ny

II. c hiu. 1.Thu Kiu gii by l do tm cch thuyt phc trao duyn cho Thu Vn. - Kim Trng chnh l s bn khon, day dt trong lng Thu Kiu trc lc ra i...

a. Li ngh ca Kiu vi Thu

Trang 411

Gio n Ng Vn 10 c bn
ra nh to bo ny: V nng tm mi cch thuyt phc em. ? Thu Kiu bt u m li trao duyn ntn? Nhn xt - Thu Kiu m li trao duyn v li ngh ? bng cu ngh: Cy em em c chu li Ngi ln cho ch ly ri s tha. -> l mt cu ngh l lng: L lng cch xng h (cy em, tha, chu li), hnh ng ca Kiu vi em gi: ly em gi. Tht thing ling m tht tri vi tn ti trt t phong kin. L lng c thi sao m khn thit... ? c bit sc nng ca li - Sc nng ca li ngh ri c vo ngh y ri vo nhng t nhng t: ly, tha, cy em, chu ng no ? Bnh lun v hiu li... qu ngh thut ca nhng t + Trong bao nhiu t c hm nh v: phin em, nh em Nguyn Du l ng y ? chn t cy. V trong hm cha s tin cy, nh cy, trng ch v nng da hon ton vo ngi c nh. V i hi ngi c nh phi gng gi, nhc lng, nhc sc mi mong lm c. Hn na m iu ca t cy khin cu th c sc nng, c s qun qui ca iu kh ni. + Cn t chu li ngha l chp thun mt cch rng buc, bt buc khng th chi t. N cng chng t tm hn ca tinh t nhy cm ca Kiu hiu c hon cnh chu thit GV: y l hai t ng quan thi ca Thu Vn. trng khng th thay th, d - ...V Kiu hiu vic mnh nh l bo mt iu bt thng. ? V sao Kiu phi x s nh mt vic ht sc quan trng, cng ht sc t nh v y kh khn vi Thu th ? Vn. Bi xa nay trong cs ngi ta c th trao cho nhau th ny, th n nhng chng my ai trao tnh yu v ni p ngi khc hy yu ly ngi mnh yu. Thu Kiu hiu s kh x ca em v hiu l mt s hi sinh ca Thu Vn nu nhn li gip nng. V cng l mt ci n su nng. Vn: - Thu Kiu m li trao duyn bng cu ngh: -> l mt cu ngh l lng.........

- Sc nng ca li ngh ri c vo nhng t: ly, tha, cy em, chu li... + Trong bao nhiu t c hm nh v: phin em, nh em Nguyn Du l chn t cy.

+ Cn t chu li ngha l chp thun mt cch rng buc, bt buc khng th chi t

- ...V Kiu hiu vic mnh nh l mt vic ht sc quan trng, cng ht sc t nh v y kh khn vi Thu Vn.

Trang 412

Gio n Ng Vn 10 c bn
Thm ch, ngay c trnh t vic lm ca Kiu cng rt c dng : Mi em ngi ln, ly ri mi tha. GV: i vi 1 c ch hi sinh v ngi khc nh vy ch c knh phc v bit n,ngy xa phi t by bng ci ly Thu Kiu i ly Thu Vn l ly ci hi sinh cao c y (L Tr Vin). Cu th va tnh li va l. ? Em c nhn xt g v Thu Kiu qua cch x s y? Nu l Thu Vn e s hnh ng ra sao? GV: Hai cu u Nguyn Du to c khng kh thing ling trang trng ban u ca cuc trao duyn. V ngay t u cng th hin nht qun phm cht v tnh cch ca nhn vt. -> C on th cn li Thu Kiu trnh by iu g vi Thu Vn? - Mt Thu Kiu sc so, thng minh, t nh, kho lo, nhy cm. C l nu t a v ca Thu Vn ch bit ngc nhin, bi ri im lng lng nghe v cm thy iu Thu Kiu sp ni ra quan trng vi nng lm m Thu Vn by gi s c trng trch vi iu .

- Mt Thu Kiu sc so, thng minh, t nh, kho lo, nhy cm.

b. Thu Kiu dn dn ni r v ni dung li tha: - Trc tin nng gii by vi em gi v hon cnh ring t ca mnh, nhng bin c tnh yu: t gnh gia ? Trc tin Kiu gii by ng. vi em v iu g ? + Cu th s dng sng to thnh ng t gnh gia ng- Nng ngh ? Nhn xt g v cch s - Trc tin nng gii by vi em gi Vn thay mnh tr ngha cng Kim dng t ng ca cu th ? v hon cnh ring t ca mnh, Trng. nhng bin c tnh yu: t gnh Cho bit ngha ca n ? gia ng. + Cu th s dng sng to thnh ng t gnh gia ng. Va gi ln bin c tnh yu dang d ca i Kiu va cho thy tnh yu vi Kiu u ch l tnh m cn l ngha, l trch + T tha gi mi duyn tnh dang nhim gnh d trn vai, nay t d gia Kim v Kiu. gnh th khng th b d, phi nhngi gnh tip. - Nng ngh Vn thay mnh tr

? Bi th nng ngh em mnh nh th no? ? Hiu th no cho tho ng v hai ch t tha v mc em trong li ngh

Trang 413

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca Thu Kiu? GV :Kiu mun ni: Mi tnh Kim Kiu dang d, vic kt li mi t duyn y ch trng cy c vo em. Em l th keo loan (th keo bng mu chim loan) c kh nng gn kt nhng th kh c th hn gn . Ch mt ch mc thi m Thu Kiu nh buc cht Thu Vn vo mi tnh ca mnh lm sao Vn c th chi t c (N..Quyn) ? Sau li ngh dn lng m ni ra Thu Kiu thc hin hnh ng no ? - GV hi: Thu Kiu tip tc thuyt phc Thu Vn nh th no ? ngha cng Kim Trng. + T tha gi mi duyn tnh dang d gia Kim v Kiu. Mc em: khng phi l mc k m l hon ton trng cy vo em, tu em nh liu.

? Ti sao li c ni ra nhng tm s tnh yu mn nng vi Kim Trng vo giy pht ang phi t nh nh cy Vn?

- Thu Kiu thuyt phc em bng cch k li vn tt 2 bin c: -> Nhng li k cha y tnh cm ca + Gp Kim Trng, yu v hn c Thu Kiu bao nhiu thit tha trong li th nguyn. k v mi tnh vi Kim Trng. + Gp sng gi bt k ri gia nh tai bin, tnh yu dang d, ri vo cnh tnh day dt gia tnh v hiu.

c. Thu Kiu thuyt phc Thu Vn nhn li g ngha vi Kim Trng. - Thu Kiu thuyt phc em bng cch k li vn tt 2 bin c: + Gp Kim Trng, yu v hn c th nguyn. + Gp sng gi bt k ri gia nh tai bin, tnh yu dang d, ri vo cnh tnh day dt gia tnh v hiu.

-> Nhng li k cha y tnh cm ca Thu Kiu bao nhiu thit tha trong li k v mi tnh vi Kim Trng. T khi c ip li 3 ln nh 1 s phi tri ca qu kh hnh phc trong tm tr ca nng Kiu. Nhng cng l nhm gii by cho ? Cn vic k v bin c Thu Vn hiu thm rng tnh yu Hiu Tnh nhm mc ch gia Kim v Kiu nguyn c ba g ? sinh, m thm mn nng, l mn n lng khng th ph phng b d, phi c ngi gnh tip n tnh. - ...Mun gii by c th hn vi Vn v cch x s ca Kiu trc hon cnh bi kch mong tm s thng

- ...Mun gii by c th hn vi Vn v cch x s ca Kiu trc hon cnh bi kch mong tm s thng cm bng hnh ng ca Thu Vn.

- Tnh yu tan v l ni thng kh i vi Kiu, l mt mt i vi Kim Trng.

Trang 414

Gio n Ng Vn 10 c bn
cm bng hnh ng ca Thu Vn. Gia nh tai bin, nng ly Hiu m t ln tnh. l trch nhim tt yu cho d t nguyn. Nhng iu khin cho tnh yu tan v. Khin nng phi day dt. - Tnh yu tan v l ni thng kh i vi Kiu, l mt mt i vi Kim Trng. Nng nh phi ly ngha t ln tnh, v vic ny nng nh Vn san s gip. v gia nh m hi sinh tnh yu. Thu Kiu cng mong mun Thu Vn 1 s hi sinh nng c th tr ngha cho Kim Trng. + Thu Kiu vin n tnh mu m, vin n ci cht li khn cu em ban cho mnh cht vui, cht n, cht thm ly v c hi sinh cao dp ca em Ngy xun em hy cn di Xt tnh mu m thay li nuc non Ch d tht nt xng mn Ngm ci chn sui hy cn thm ly. -....Nhng thnh ng tnh mu m , li nc non th hin hm tha thit cy nh em du bit rng tui xun em cn dai, em s thit thi nhiu khi ly Kim Trng, li nc non ny nng lm. Nht l nhng thnh ng tht nt xng mn, ngm ci chn sui, u ngm ch ci cht. Thu Kiu t coi mnh l mt ngi sp cht, sp ra i vnh vin v ang ni li trng tri vi ngi cn sng. Trc khi cht, Thu Kiu ch cn mt iu day dt thi. Li ca ngi sp cht chng ai n t chi bao gi.

GV: Cu th cho thy Nguyn Du bt u ph v hnh nh con ngi hi ho gia ci chung v ci ring, gia o c v tnh cm.

+ Thu Kiu vin n tnh mu m, vin n ci cht li khn cu em ban

? Cui cng: trong cao tro ca dng cm xc y tnh l tr Thu Kiu cn vin dn iu g Thu Vn nghe theo 1 cch tuyt i?

-....Nhng thnh ng tnh mu m , li nc non th hin hm tha thit cy nh em du bit rng tui xun em cn dai, em s thit thi nhiu khi ly Kim Trng, li nc non ny nng lm.

? on th ch y s dng nhng t ng nh th no ?

GV: Thu Kiu dng rt nhiu l l thuyt phc Thu Vn thay mnh tr ngha cho Kim Trng. c bit cc l l thuyt phc, Thu Kiu mi lc mt rng buc Thu Vn, khin cho Thu Vn ch cn mt cch im lng lng nghe v im lng chp thun. ? Qua y em c nhn xt g v Thu Kiu.

- Thu Kiu tht sc so, khn ngoan, nng bit dng l tr nn tnh cm ng lc, ng ch.........

- Tm trng Thu Kiu nh nhm, thanh thn phn no. Cn sng lng lc trc ang tro dng c l gi lng xung. 2. Phn 2: Trao k vt. a. Kiu trao k vt: - Bi tnh yu no m chng c th hn, c nhng k vt thing ling.

- Thu Kiu tht sc so, khn ngoan, ? D on tm trng ca nng bit dng l tr nn tnh Thu Kiu sau khi ni c cm ng lc, ng ch. C th ni phn th u con ngi l tr ca iu kh ni Thu Kiu dn nn con ngi

Trang 415

Gio n Ng Vn 10 c bn
tnh cm trong Thu Kiu thuyt phc Thu Vn bng mi cch. - Quan trng hn, c trao k vt cho Thu Vn th Thu Kiu mi chng t c mnh khng cn vng vn g vi mi tnh c na

Tit 82 Hot ng 1: (3 pht) Cng c kin thc tit 1 Hot ng 2: (35 pht)

- Tm trng Thu Kiu nh nhm, thanh thn phn no. Cn sng lng lc trc ang tro dng c l gi GV: sau li thuyt phc, lng xung. kiu thc hin hnh ng g ..... ? V sao sau khi trao duyn cho em, Thu Kiu cn trao k vt? - Bi tnh yu no m chng c th hn, c nhng k vt thing ling. Thu Vn khng v s ch k m ? Thu Kiu trao li cho chi t li nh cy ca Thu Kiu Thu Vn nhng k vt g? th Thu Kiu cng khng th v ch Chng gi n nhng k k m gi kh kh ly k vt cho nim no trong mi tnh ring mnh. Kim- kiu . - Quan trng hn, c trao k vt cho Thu Vn th Thu Kiu mi chng t c mnh khng cn vng vn g vi mi tnh c na m trao gi ht cho em ri. Khin cho Thu Vn bn khon; phi ti thn... l: + Chic thoa: Vt lm quen, k nim ? Nhng v sao khi trao k u tin vt Kiu li ni Duyn ny + T my: t giy ghi li th c th gi vt ny ca chung? + Phm n , mnh hng nguyn Mt ngi cn cht ca tin => y l nhng k vt ht sc gn Ca chung tc l ca ai ? ba, thing ling tng ghi nhn, chng gim cho mi tnh p , Ca tin ngha l ntn ? nng nn ca Kim v Kiu. - Ca chung tc l trc l ca Kiu v Kim, nay l ca Kim v Vn, nhng vn xc nh thm t cch ca Kiu trong na. Thu Vn l t cch mi, ngi mi c trao, cn Thu Kiu l ngi trao nhng cha ? iu cho thy tm dt dim. Ca tin tc l nhng k vt trng ca Thu Kiu khi gi y u ch l vt chng gim thing ling m cn l nim tin gi li cho li nhng k vt y? GV: Hoi Thanh ni Ca nhau. chung bao xt xa trong - S d Kiu khng ni ca em m tng ting n s y.Tt ni l ca chung, ca tin v tay trao

+ Chic thoa: Vt lm quen, k nim u tin + T my: t giy ghi li th c + Phm n , mnh hng nguyn => y l nhng k vt ht sc gn ba, thing ling... - Ca chung tc l trc l ca Kiu v Kim, nay l ca Kim v Vn, nhng vn xc nh thm t cch ca Kiu trong na......

- S d Kiu khng ni ca em m ni l ca chung, ca tin v tay trao m lng nui tic, trao duyn nhng khng mun trao tnh.

- au n, xt xa, qun qui v mi k vt u gi ln mt tnh yu tha thit, p , rc r va mi y thi tr thnh qu vng, li th hn bi hi hm no thot l chuyn ca ngy xa.

Trang 416

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhng g ti p u thuc v ci ngy xa cn hin ti chia li au xt. ? S au n, xt xa trong tm trng th hin ntn trong nhng li dn d ca Thu Kiu vi Thu Vn. m lng nui tic, trao duyn nhng khng mun trao tnh. V cn khao kht c tr v sng trong tnh yu b. Dn d Thu Vn. y bng k vt. - Thu Kiu t coi mnh l ngi mnh bc v dn d Thu Vn.. - Kiu Bt ng nhn thy nghch cnh mt mt...... - au n, xt xa, qun qui v mi k vt u gi ln mt tnh yu tha thit, p , rc r va mi y thi tr thnh qu vng, li th hn bi hi hm no thot l chuyn ca ngy xa. tt c cn c ngha g au khi ngi mt, cht ca tin cn - Kiu Bt ng nhn thy nghch cnh cng anh phi trao i. Do vy nhng mt mt: Mt bn l hnh phc ? Em cm nhn thy c iu k vt lm thc dy tnh yu g au n trong li dn d mnh lit trong lng Thu Kiu, ny ca Kiu khi trao k vt ? khin Thu Kiu tr li tm trng bi kch nh ban u. - Thu Kiu t coi mnh l ngi mnh bc v dn d Thu Vn : Mai sau c khi no gi li nhng k vt t/y, ng qun Thu Kiu, mt phn linh hn ca Thu Kiu l trong . Mt ngi cn cht ca tin/ Phm n vi mnh hng nguyn ngy xa Mai sau d c bao gi/ t l hng y so t phm ny . Trng ra ngn c l cy thy hiu hiu gi th hay ch v. - Kiu Bt ng nhn thy nghch cnh mt mt: Mt bn l hnh phc nn v nn chng ca Vn mt bn bt hnh ca nng, ch cn l ngi mnh bc; mt bn l mt mt (mt ngi) vi mt bn l cn cn cht ca tin; Mt bn l tng lai m mt, nh i vo ci cht ( mai sau d c bao gi) vi mt bn hin ti kh au tan v...

c. Ni au trao duyn: + Kiu chng chnh, chao o khi ngh v tng lai m, thy mnh nh cht... + Nng dng nh mt dn s tnh to chm vo m sng.......

? Dng ln cnh tng y nhng nghch cnh i lp y Nguyn Du mun th hin s i lp no l chnh ? GV: Nh vy b ngoi ca cuc trao duyn tm coi nh xong, nhng lc ny mi l lc Kiu vt v, qun qui trong ni n au. ? Biu hin c th ca ni au trao duyn y ?

GV: on th l nhng li - Vt ln trn nhng i lp y dng nh nm gia ci thc chnh l nghch cnh tnh ch v ci m. Ta nh cm c duyn em y l mt on vn chiu hn th thit, l li nh c + Kiu chng chnh, chao o khi

d. c nguyn: - Vn kht khao, c tro v vi ty bng linh hn bt t, vn c nguyn c n p li th tnh yu vi Kim Trng........

Trang 417

Gio n Ng Vn 10 c bn
mu tro ra u ngn bt. ngh v tng lai m, thy mnh nh cht: Mai sau d c bao gi / t l hng y so t phm ny / trng ra ngn c l cy/ thy hiu hiu gi th hay ch v. + Nng dng nh mt dn s tnh to chm vo m sng ( Hn cn... Thu Kiu t coi mnh l mt oan hn m mong ch s gii oan: Ry xin chn nc cho ngi thc oan ? Tuy nhin gia nghch ni oan m nng gp l ni oan ph cnh tnh ch duyn em, kht tnh v ch c Kim Trng mi gii vng yu m thc t c oan. v... Thu Kiu vn c c nguyn g ?V sao ? - Vn kht khao, c tro v vi ty bng linh hn bt t, vn c nguyn c n p li th tnh yu vi GV: y coi nh l gii Kim Trng, d tm thn b liu c php siu hnh thc hin nt tan cng quyt n n tnh k khtvng ty.Th nhng, qun t... nu thin tnh s git l M thy hiu hiu gi...Hn cn mang nng Nng ri xung chn tr th l th/ nt thn b liu... oan hn Trng Chi c - Vn mong tr v nhn c s gii to, th c th ni trong cm thng, chia xe ca ngi thn TTT, git l ca chng yu, ca Kim Trng Kim c ri xung cng D i cch mt khut li/ Ry xin khng th lm tan mi tinh chn nc cho ngi thc oan. oan khut ca nng kiu. V - V giy pht ny y kiu thc s tr v vi ty bng con y v s mt mt ca mnh, ni ung linh hn bt t l s au ca mnh, s bi c li th, ph tr v khng c gp? tnh cng chng qua u l oan tri, cn ty vn mnh lit trong nng. ? n y c th thy, tnh cht ca li tm s dn d ca Thu Kiu nh th no ? ? Hnh thc, nhp iu on th c ngha nh th no trong vic biu t tm trng - ...n y, li dn d ca Kiu i ? vi em gi thc cht quay v GV: Ni au trao duyn hng vo chnh mnh. Ni au trao khin Kiu nh mt nim duyn khin nng qun mt ngi v s tn ti ca thn xc, i thoi vi mnh, ngi cnh mnh. ca hin ti

- Vn mong tr v nhn c s cm thng, chia xe ca ngi thn yu, ca Kim Trng...... - V giy pht ny y kiu thc y v s mt mt ca mnh.........

- ...n y, li dn d ca Kiu i vi em gi thc cht quay v hng vo chnh mnh.

- Ho trong ni dung, nhp iu on th cng tr nn t ni, ui dn i, ngn ng th siu thot, trn ngp nhng hnh nh ca ci mng, ci cht........

-> l 1 tm trng do qu au n, xt xa m khng lm ch c l tr v li ni.......

Phn 3: Thu Kiu hng ti i thoi vi Kim Trng. - Ho trong ni dung, nhp iu - T thi gian tm trng v thc ti, on th cng tr nn t ni, ui hin sinh.

Trang 418

Gio n Ng Vn 10 c bn
dn i, ngn ng th siu thot, trn ngp nhng hnh nh ca ci mng, ci cht ( hn, nt thn b liu, hiu hiu gi, thc oan, mnh bc...), nhng in c... mang mt ting p khc thng, r mu yu dui ca tri tim, mt ting ni m h vng v t ci khc, mt chic linh hn phiu diu i vo ci v cng v tn ca trng vng c n. ... -> l 1 tm trng do qu au n, xt xa m khng lm ch c l tr v li ni. ang ni vi Thu Vn m Thu Kiu nh quay sang c thoi mt mnh. Mt tm trng ri bi. tm trng bi kch y ln cao ph v thi gian khch th, ch con thi gian khng gian tm trng qu kh, mai sau ln ln m thc...

? Tm li, phn trao k vt ni ln tm trng g ca Thu Kiu

- T ..i din vi chnh mnh, Thu Kiu chuyn sang i thoi vi Kim Trng trong tm tng. - v mt hin thc khng th thay i, ty v, v thn phn y nhng ni bt hnh ca chnh nng.

- S dng th php ngh thut: i lp.

? S vn ng ca thi gian tm trng ? ? Thu Kiu hng sang i thoi vi ai ? v iu g ?

- L ting ku x lng ca Thu Kiu - T thi gian tm trng v thuc ti, (1 ting nc ut nghn)......... hin sinh. - T ..i din vi chnh mnh, Thu Kiu chuyn sang i thoi vi Kim Trng trong tm tng. - v mt hin thc khng th thay i, ty v, v thn phn y nhng ni bt hnh ca chnh nng. + Tnh yu tan v, duyn phn d ? on th s dng th php dang: by gi trm gy tnh tan; ngh thut g? t duyn ngn ngi + Thn phn bc bo, mng manh: phn bc nh vi, nc chy hoa tri... - S dng th php ngh thut: i lp. Mt bn l tnh yu tan v thn phn mng manh, bc bo vi ? nh im ca bi kch y mt bn l tnh yu mnh lit: mun vn i n; trm nghn; tnh l g? qun...Din t bi kch ca ni au n qun qui ca Thu Kiu v kht vng tnh yu mnh lit khng thi - L ting ku x lng ca Thu Kiu

-> Cu th va l ting gi va l li than, khi ni tuyt vng au xt cng cc ca Thu Kiu.

- trao duyn cho em m vn gi Kim Trng l chng v Thu Kiu vn cha dt c tnh vi Kim Trng.

Trang 419

Gio n Ng Vn 10 c bn
(1 ting nc ut nghn) i Kim lang! Hi Kim lang! Thi thi thip ph chng t y. -> Cu th va l ting gi va l li than, khi ni tuyt vng au xt cng cc ca Thu Kiu. - Tn Kim Trng c nhc n 2 ln ? Nng gi Kim Trng nh m Thu Kiu li gi l Kim lang th no v th li iu g ? chng, gi n 2 ln cngvi nhng thn t ch s au n, tuyt vng. GV: Din bin tm l ca Li th l, li nhn li vi Kim Thu Kiu trong m trao Trng, thip ph chng. duyn: tnh to, l tr, xt xa, - trao duyn cho em m vn gi au n, nh nhm, thanh Kim Trng l chng v Thu Kiu thn, au n, qun qui vn cha dt c tnh vi Kim khng cn tnh to. Nhng Trng. nh Thu Vn tr nghi iu ny chng minh rng cho Kim Trng vn t cho mnh l k Thu Kiu trao duyn cho ph tnh, v nng hiu tnh c th tr Thu Vn nhng khng bng tnh sao tr bng ngha. Ngha th dt tnh vi Kim Trng. l Cui cng Thu Kiu hon ton Tnh yu ca nng dnh cho di xa khi s vic trao duyn n Kim Trng vn su sc, vi ch tnh. mnh lit hn bao gi ht. Hot ng 3: ( 5) ? Khi qut v ni dung on trch.

III.TNG KT. 1.Ni dung: - on th nh mt mn kch v tm trng, n khng ch khai ph ni tm con ngi m cn khai phng mt con ng gii thot tm trng bng nhng th nghim rt kch tnh... - C s ca bi kch ny ny l s hin din ca con ngi c nhn.......

2. Ngh thut: - Nguyn Du rt thnh cng trong ngh thut miu t tm l nhn vt tm trng Thu Kiu....

- on th nh mt mn kch v tm trng, n khng ch khai ph ni tm con ngi m cn khai phng mt con ng gii thot tm trng bng nhng th nghim rt kch tnh, c s din bin tm trng c b rng ln b su. N cp c n mt bi kch ph bin ca x hi c: Thin tnh s tan v, tnh ch duyn em. - C s ca bi kch ny ny l s hin din ca con ngi c nhn. ta bt gp y con ngi khng chu ru ng mnh, m l con ngi thc tnh bit hi sinh v ngi khc m ng bit

Trang 420

Gio n Ng Vn 10 c bn
thwong mnh, con ngi c kht vng tnh yu chy bng nhng kt cc li ? on trch c nhng thnh rt bi thng. cng g v ngh thut ? - Qua tm trng Thu Kiu cho thy sc cm thng l lng ca i thi ho Nguyn Du vi thn phn bi kch v kht vng tnh yu ca con ngi. - Nguyn Du rt thnh cng trong ngh thut miu t tm l nhn vt tm trng Thu Kiu hin ra a dng, phc tp, tinh t nh chnh con ngi tht. Ngn ng gin d, m sc thi dn gian. Xng ng l thin ph bit li l mu dui thnh. - Khi qut nhng nt tm trng chnh ca Kiu qua on trch va hc. - Cho h/s pht biu cm nhn v tnh cch, s phn ca Thu Kiu. Hot ng 4: ( 2) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c gi tr ni dung v ngh thut ca on trch. * Luyn tp : - Lm bi tp theo SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh v nm c ni dung c bn ca bi hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T 83 theo cu hi hng dn ca GV.

Trang 421

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 83 c vn

Ni thng mnh Trch Truyn Kiu Nguyn Du

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Hiu c Kiu mt thiu n ti sc, tm hn trong trng b XHPK x y vo cnh ng nghit ng - buc phi chp nhn thn phn k n tip khch lng chi. Qua thy c ch ngha nhn vn su sc ca tc gi: thng cm chn trng i vi nhn vt.

- Hiu c rng Kiu c thc cao v phm gi ca bn thn. Ni nim thng thn ti phn su sc ca nhn vt phn nh s chuyn bin trong thc v c nhn ca con ngi trong vn hc trung i. - Nm c ngh thut ngn t ca Nguyn Du trong vic t tnh cnh nhn vt cng nh ni tm ca nhn vt. 2. K nng: - Rn k nng c hiu mt on th tr tnh. 3. Thi : - Gio dc cc em bit yu mn v knh trng tc phm v tc gi. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 422

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? c thuc v din cm on trch Trao duyn v cho bit ch ca on trch? * p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS. - Ch : l bi kch tnh yu tan v, ni cch khc on trch th hin mu thun gia tnh yu mnh lit vi thc t chia ly ph phng. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Truyn Kiu l ting khc au n nht cho s phn con ngi c bit l s phn ca ngi ph n, h l nhng nn nhn ca x hi phong kin en ti ng thi. Nguyn Du ginh nhng li ai on nht ni v cnh V khng c tin cu cha v em Kiu phi chp nhn bn mnh v buc phi tip khch tai thanh lu. au n thay phn n b Li rng bc mnh cng l li chung
Khi con ngi thc c nhn phm ca mnh b ch p, hu hoi th ni au n cng tr nn qun qui, cng ng thng. thy r iu ny, chng ta tm hiu on trch Ni thng mnh trong Truyn Kiu ca Nguyn Du.

Hot ng ca gio vin Hot ng 2(7 pht) GV gi hs c phn tiu dn trong sgk v xc nh v tr ca on trch? GV nhn mnh m rng: (Khi bit mnh ri vo lu xanh Thu Kiu toan tnh t st, T B s mt i mt mn hng hi nn nh nhng dng k hon binh, a Kiu ra lu Ngng Bch, M ha s tm ni xng ng g Kiu. Sau M lp mu cho S Khanh (mt tn trong phng bun tht bn ngi) d Kiu i trn v b bt. TK b nh p tn nhn. M p nng ra tip khch, Thu Kiu buc phi chp nhn).

Hot ng ca hc sinh HS: c v tr li : V tr ca on trch: - on trch nm phn II ca tc phm(gia bin v lu lc) t cu 1229 n cu 1248

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung: 1. V tr ca on trch: - on trch nm phn II ca tc phm(gia bin v lu lc) t cu 1229 n cu 1248

- on trch din t cnh tr tru v ni nim thng thn trch phn ca Kiu trn lu xanh.

- on trch din t cnh tr tru v ni nim thng thn trch phn ca Kiu

Trang 423

Gio n Ng Vn 10 c bn
trn lu xanh. 2. Gii thch t kh: SGK/ 107 3. B cc: - ba on: + on I: (T cu u n cu 4): Gii thiu v tnh cnh tr tru ca Thu Kiu. + on II: (T cu 5 n cu 12) Din t tm trng ni nim ca Kiu trong cnh sng y. + on III: (Cn li) T t cnh t tnh trong c n au kh ca Kiu.

GVHD: Nhng t kh cc em xem phn ch thch sgk/107, 108

Gii thch t kh: SGK/ 107

B cc: HS: - c. - ba on: GV: Em hy c v cho bit + on I: (T cu u n c b cc v ni dung ca mi cu 4): Gii thiu v tnh on? cnh tr tru ca Thu Kiu. + on II: (T cu 5 n cu 12) Din t tm trng ni nim ca Kiu trong cnh sng y. + on III: (Cn li) T t cnh t tnh trong c n au kh ca Kiu. Hot ng 3(28 pht) GV gi hs c: GV m rng: Do cuc sng ti nhc Lu xanh nhng Thu Kiu vn m p mt tnh cm p nht i vi gia nh v Kim Trng, nng au xt cho kip bc mnh ti nhc ca mnh. Thu Kiu cn b xc phm n nhn phm bi nng c thc v nhn phm: "Thn ln bao qun lm u- cht lng trinh bch t nay xin cha". c l y l cu th au n nht ca vn bn khin ta hiu c ni lng cay ng ca nng Kiu. GV c th ngm 4 cu th u v hi: - Tc gi s dng ngh thut t hay l nhng hnh nh c l miu t cnh sng ca TK?

II. c - hiu 1.Tnh cnh tr tru ca Kiu: "Bit bo bm l ong li Cuc say y thng HS: - C 2 trn ci sut m - c l: hnh nh: "ong bDp du l gi cnh m"; "cuc say"; "trn ci". chim - NT: in c: "l gi/ cnh Sm a Tng Ngc Ti chim'; Tng Ngoc/ Trng tm Trng Khanh" Khanh... - c l: hnh nh:

Trang 424

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV nhn mnh: Nhng tc gi c nhiu sng to c th hin bng cch s dng cc cp i xng nh: i 4 ch cu 1,3. i cu th cu 2,4. Nhm nhn mnh cuc sng ca Thu Kiu. "ong bm"; "cuc say"; "trn ci". - NT: in c: "l gi/ cnh chim'; Tng Ngoc/ Trng Khanh... + Bm l / ong li: dng ch nhng con ngi ho sc.

+ Bm l / ong li: dng ch nhng con ngi ho sc. Cm t ny y nguyn l: "bm ong l li" ch s vt nhng y c tc gi tch ra lm hai v i lp nhau din t s sung s l li, GV: Qua cc hnh nh trn nhng n i ct nh ca em c nhn xt g v cuc khch lng chi. sng ca Kiu ni ring v k + Cuc say/ trn ci: tnh n ni chung? cnh Kiu phi buc mnh m mnh trong nhng GV gch chn gii thch trn ci cuc say y.. tng cm t: + L gi /cnh chim: ch Xem ch thch (3) /107. ngi k n tip khch bn xem ch thch (3) / 107. phng. + Tng Ngc, Trng Khanh cng vy. Tng Ngc ch loi khch chi phong lu. Trng Khanh ch loi ngi n chi phong lu.

- Nhng cp i trn Din t tnh cnh o le ca Kiu ti lu xanh ca m T B. - ngha: Gip tc gi vt qua c mt vn nan gii, mt mt vn t thc khng n trnh phn thc t ca nhn vt chnh (Cuc sng thc ca Kiu lu - GV: Nh vy vic din t xanh y l yu t thc). thn phn o le ca Kiu mt khc, vn gi c chn bc l thi g ca ND i dung cao p ca nhn vi nng Kiu? vt ca mnh. * Tm li:

+ Cuc say/ trn ci: tnh cnh Kiu phi buc mnh m mnh trong nhng trn ci cuc say y.. + L gi /cnh chim: ch ngi k n tip khch bn phng. + Tng Ngc, Trng Khanh . Tng Ngc ch loi khch chi phong lu. Trng Khanh ch loi ngi n chi phong lu. ->Din t tnh cnh o le ca Kiu ti lu xanh ca m T B. - ngha:

* Tm li: Tc gi khc ho cnh sng o le ca Kiu v by t thi trn trng, thng cm i vi nhn vt ca

Trang 425

Gio n Ng Vn 10 c bn
mnh. - GV ni: Qua th hin c thi trn trng cm thng v yu thng ca nh th i vi nhn vt. y l mt ngha c tnh nhn o trong on trch. GV chuyn : Thu Kiu trong su thm nng vn lun vn ln khi vng bn ly nh bn . Vy, tm trng ni nin ca Thu c tc gi din t nh th no? GV gi hs c on 2 t cu 5 n cu 12: - Tm trng Kiu c ti hin trong thi gian v khng gian no?

- GV: Nhp th cu1, 2 c g c bit? Din t ni nim g trong con ngi Thu Kiu?

GV: Cch din t 3 t "mnh" trong mt cu. y l ngh thut g? Em hy nu tc dng ca n?

Tm trng ni nim ca Kiu: - Thi gian: m tn canh. - Khng gian: trn lu xanh ca m T B. -> Khi tnh ru lc tn canh Kiu mi cm thy c n trong thi im y. - Cu 1: Nhp th 3/3 - Cu 2: Nhp th 2/4/2 thay i. -> th hin bc i ca thi gian nhn mnh hot ng, din t c th s tnh lng mnh mng trong m khuya nh cha. (Nhp th th hin thi gian, khng gian, tm trng ngm ngi thng cm c n t ti trong lng Kiu). - Ngh thut lp: 3 ln t "mnh" c lp li trong cu th th hin ni nim ang trn ngp tm trng ca Kiu, Nhn mnh cuc sng ch ca Kiu trong hin ti.

2. Tm trng ni nim ca Kiu: Khi tnh ru lc tn canh Git mnh mnh li thng mnh xt xa - Thi gian: m tn canh. - Khng gian: trn lu xanh ca m T B. -> Khi tnh ru lc tn canh Kiu mi cm thy c n trong thi im y. - Cu 1: Nhp th 3/3 - Cu 2: Nhp th 2/4/2 thay i. -> th hin bc i ca thi gian

- Ngh thut lp: 3 ln t "mnh" th hin ni nim ang trn ngp tm trng ca Kiu, Nhn mnh cuc sng ch ca Kiu trong hin ti.

GV gii thch: ( Mnh 1 l Kiu i din vi chnh mnh. Mnh 2,3 l hai mnh trong mt con ngi Kiu ang soi vo nhau,

Trang 426

Gio n Ng Vn 10 c bn
Kiu trong qu kh v Kiu trong hin ti). + Tr v qu kh Kiu l mt c gi ti sc ven ton, nng lun lun khao kht v mt cuc sng tt p. + Kiu trong hin ti ang ri vo mt hon cnh cc k tri ngang , bi t. Cho nn t "git mnh"c ngha g? => "git mnh" chnh l thc su sc v ni au chua cht = > V th c bit bao m nhc nh ch trong nng mt mnh suy ngh, cuc sng, tri dy trn tr, xt xa cho phn thc v nhn phm mnh sao li b y a ca mnh, n nng ni ny. Cho nn t "git mnh" chnh l qu trnh t thc su sc v ni au chua cht nhc nh ch trong cuc sng, tri dy thc v nhn phm ca mnh, c nhng giy pht nh vy Kiu mi c sng thc vi - Cu 7,8,9,10 tc gi con ngi mnh, mi tr v vi din t bng cc cp bn cht tt lnh ca mnh i xng: v cm thy cng c n l + Th nht: loi hn. "Khi sao - Cu 7,8,9,10 tc gi din Gi sao t bng cc cp i xng: = > y l s i lp + Th nht: "Khi sao phong gay gt gia qu kh gm r l/ m m hnh phc Gi sao tan tc nh ngn ngi vi cuc hoa gia ng". sng hin ti y = > y l s i lp gay nghit ng , b bng gt gia qu kh m m cay ng. hnh phc hin ln ngn ngi vi cuc sng hin ti y nghit ng , b bng cay ng. + Th 2: "Mt sao Thn sao = > c ngha so snh nhn mnh v thn phn Thu Kiu + Th 2: "Mt sao dy gi trong XHPK . dn sng/ Thn sao bm chn ong chng by thn". = > Cp tiu i th 2: c ngha so snh nhn mnh v thn phn Thu Kiu trong XHPK cn au hn s chua xt b bng ca

- GV: T cu 7 n cu 10 Thu Kiu tm s v ni thng mnh nh th no? Nu hnh thc ngh thut v tc dng ca n?

GV ging bnh: Nu nh trong ca dao dn gian hnh nh "bo dt hoa tri" din t s ngm ngi chua xt gi y li l hnh nh "Nh hoa gia ang" din t s tn cng ca ni thng kh m Kiu phi gnh chu. GV: Vy hnh nh i xng th 2 l hnh nh no? nu tc dng ca n? HS: Cu 9, 10.

Trang 427

Gio n Ng Vn 10 c bn
mt c k n khi phi sng trong cnh "Sm a Tng Ngc Ti tm Trng Khanh". GV: Cuc sng trong qu kh ca Kiu v cuc sng trong hin ti, mt c ca k, cng vic tip khch lng chi, khi miu t ni au ca Kiu tc gi ND s dng nhiu cp i xng. - Ngoi hnh thc NT ng cn dng nhng cm t rt c bit. l ngh thut no? + Cu hi tu t: (T hi): "Khi sao"; "gi sao"; "mt sao"; "thn sao"... -> l nhc li qu kh v nhn mnh hin ti nhng hin ti c nhc li 3 ln nhn mnh s tic thng au n ph phng ca Kiu khi sng trong cnh b xc phm v nhn phm.

+ Cu hi tu t: (T hi): "Khi sao"; "gi sao"; "mt sao"; "thn sao"... -> l nhc li qu kh v nhn mnh hin ti nhng hin ti c nhc li 3 ln (Ging nh cu 5) nhn mnh s tic thng au n ph phng ca Kiu khi sng trong cnh b xc phm v nhn phm.

GV nhn mnh: Hin ti ph phng chua xt chn vi d vng m p thi th u c ND khc ho v t m ni n nhn phm gi tr ca nhng ngi ph n hng Nh: nhn bc mnh. Phong gm r l - tan tc nh hoa gia ng - Dy gi dn - GV: Vy, nhng cm t sng - Bm chn ong chhi trong cu 7,8,9,10 kt ng ... hp sng to vi nhng = > Gy n tng chua cay thnh ng dn gian th bao trm, nng ln s hin thi g ca tc phn con ngi nh tm thn gi? vng ngc c khoc o gm, r bc l, tm thn bc trong nhung la qu bu th m nay nh hoa gia ng ai qua li cng xo ln tn nhn. Ni au s thy i gi tr con ngi v ni nim thng thn tic phn ca Kiu l cch m ND th hin gi ln mt ni nim xt xa i vi ngi c.

- T ng hi + thnh ng dn gian: = > Gy n tng chua cay bao trm, nng ln s phn con ngi TK.

Trang 428

Gio n Ng Vn 10 c bn
GV gi m: TK nh ang gh tm chnh bn thn mnh, con ngi khu cc vn kn o e thn nay thnh "dy gi dn sng" "bm chn ong chng". y khng phi l ni khch lng chi m chnh Kiu ang ni v mnh, chn chng mnh, sao li tr thnh con ngi tip khch tr trn, v lim s. Nh mt mn chi, nh mt mn hng m khng phi l HS: mt con ngi na. - i. - Din t ni tm nhn vt. GV: Lc ny tm trng ca + y l cp i th 3: nhn vt tr tnh cng "Mc ngi ma s my chuyn bin su sc. tn ( ch thch (1)/108) - Cu 11, 12 tm trng Ring mnh no bit c c din t bng hnh xun l g? thc no? - Ngi (khch)>< Mnh (Kiu) th hin s c n, l loi, khng c thc v thi gian v tui xun, tr thnh c c tr tri). -> Ngi v Ta: nhn mnh mi quan h xc tht ca Kiu trong cnh tip khch m khng c cm gic hnh phc vui th g. - Ni tm nhn vt: Kiu sng trong cnh c n th vi tt c thm ch c nim v thi gian. Bi Thu Kiu l ngi ph n c thc su sc v gi tr nhn phm m nng li ri vo cnh sng au kh dn vt cng l tt yu. l bi kch tinh thn ca con ngi trong thi i phong kin m ngi i in l Thu kiu. GV ging bnh: Cng nh

+ y l cp i th 3: "Mc ngi ma s my tn ( ch thch (1)/108) Ring mnh no bit c xun l g? - Ngi (khch)>< Mnh (Kiu) th hin s c n, l loi,

- Ngi v Ta: nhn mnh mi quan h xc tht ca Kiu trong cnh tip khch - Ni tm nhn vt: Kiu sng trong cnh c n th vi tt c thm ch c nim v thi gian.

Trang 429

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong on Trao duyn Kiu t ch hiu ln trn ch tnh, th l nng lm chn o "n hiu" thi k phong kin m hy sinh tnh yu ca mnh. y cng chnh l ci nhn nhn o ca tc gi. Nhng li c gi ti sc vn ton lc vo trn l xanh. C chn vi qu kh chp nhn hin ti. Trong XHPK nhng c gi chu chung s phn nh Kiu khng t, trc c m Tin sau c Phng Tiu Thanh, H Xun Hng...h cng sinh vo thi k Mt XHPK trng nam khinh n nn s phn ca h cng chng khc Thu Kiu: HXH ni: Ngn ni xun i xun li li - mnh tnh xan x t con con. Cch miu t rt c bit (mnht- con - con) cui cng chng cn g. TK cng vy, nng khng th vt ra khi vng l gio phong kin y nn mi phi trao duyn cho em ca mnh. GV: c hoc gi hs c GV: Nguyn Du miu t cnh lu xanh nh th no? Bng bin php ngh thut g ?

3. Ngh thut t cnh ng tnh

GV: Cnh thin nhin c tg miu t ntn? N c lin quan g n nng Kiu?

HS: - 4 cu trn t cnh thin nhin. - 4 cu di t cnh sinh hot ca con ngi. Ngh thut t cnh ng tnh "i phen gi ta hoa k Na rm tuyt ngm bn b trng thu Cnh no cnh chng eo su Ngi bun cnh c vui u bao gi" * Cnh thin nhin: p. c phong, hoa, tuyt, nguyt. - y l hnh nh c l tng trng: -> mt khung cnh p, nn th, thanh thot, tng trng cho v p ca 4 ma, rt lng mn. - T v n d: ni: gi

* Cnh thin nhin: p. c phong, hoa, tuyt, nguyt. - y l hnh nh c l tng trng: tng trng cho v p ca 4 ma, rt lng mn. - T v n d: ni: gi ta- hoa k ch ngi con trai v ngi con gi trong cnh l li ca khch v cnh lng l ca ngi k n

Trang 430

Gio n Ng Vn 10 c bn
ta- hoa k ch ngi con trai v ngi con gi trong GV: l cnh cn ng cnh l li ca khch v tnh c th hin bng cnh lng l ca ngi k n bin php NT g? khi h ngi bn nhau. TK ang trong cnh y, nng cm thy m h khng thm thit, khng sinh kh. khung cnh tuyt trng, gi sng nh trng xo mt gc tri. GV dn: "Cnh no cnhchng eo su - Ngi bun c vui u bao gi? GV: Hai cu th trn ta thy gia cnh v tm trng ca Kiu c ng nht. Em c ng khng? V sao?

C. - V bng ti nng k diu v s cm thng su sc, ND khi qut thnh cng hai yu t cnh v tnh.

C. - V bng ti nng k diu v s cm thng su sc v thn phn ca ngi ph n sng trong x hi phong kin, ND khi qut thnh cng hai yu t cnh v tnh. l mqh ca con ngi vi khung cnh thin nhin. "i phen nt v cu th Cung cm di nguyt nt c di hoa Vui l vui gng ko l Ai tri m mn m vi ai?" GV: Cnh sinh hot lu * Cnh sinh hot: miu t xanh c miu t nh th c y th vui tao nh, no? chi n, nh c, ngm th, v tranh. y l nhng th chi tao nh ca gii ngh s, cng l khng nh ti nng ca nng GV: Nhng thc cht l bn Kiu. cht g HS: - Thc cht: l mi quan h xc tht trn lu xanh, l s nh nhp ca phng bun tht bn ngi ca ? GVkhi qut: Nh vy em nhng m T B c che c nhn xt g v tm y bng th chi thanh tao trng ca Thu Kiu trong . on trch?

* Cnh sinh hot: miu t c y th vui tao nh, chi n, nh c, ngm th, v tranh, khng nh ti nng ca nng Kiu. - Thc cht: l s nh nhp ca phng bun tht bn ngi Tm trng Kiu: Ti nhc, bun, au n, l ngi trong cuc, to nim vui cho ngi khc nhng Thu Kiu cm thy nhc nh ch, bun au v hn.

Trang 431

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tm trng Kiu: Ti nhc, bun, au n, l ngi trong cuc, to nim vui cho ngi khc nhng Thu Kiu cm thy nhc nh ch, bun au GV hi: Em c nhn xt g v hn. v cch vit ca tc gi? Vui l vui gng ko l Ai tri m mn m vi ai?" HS: - Cch vit rt gng p khng trn ngha trn tnh th hin tm trng b bng ca Kiu khi phi chiu lng khch. Vui gng...nh l th tr chi git thi gian khng nim hnh phc, chng vui th g.

GVlin h: Ni n cnh v tnh ND cn th hin rt nhiu kha cnh khc nhau din t tm trng ca TK. VD: "Th gi trc ma mai - Ngn ng trm mi di mi mt thn - m lng i on xa gn - Chng v m di chng dn m au..." =>Cnh tng tht vui v, p nhng con ngi khng bit n, mt mnh li thi khng ai n khng ai tm s... GV: Qua tm hiu on trch em hy pht biu ch ca on trch l g? GV gi hs c phn ghi nh. Hot ng 1(5 pht) GV khi qut gi tr ca on trch: Bng vic s dng ti tnh hnh thc i xng v cc bin php ngh thut khc kt hp li ni trang trng vi li ni bnh dn, tc gi din t thnh cng tnh cnh tr tru ca Kiu v s thc su sc v nhn

4. Ch : on trch th hin tnh cnh tr tru m Thu Kiu phi nm tri v thc su sc ca nng v gi tr nhn phm ca mnh. * Ghi nh: sgk/108

Ch : on trch th hin tnh cnh tr tru m Thu Kiu phi nm tri v thc su sc ca nng v gi tr nhn phm ca mnh. Ghi nh: sgk/108

II. Luyn tp: Cu 4: on trch c mt thc su sc xt v t thc ca con ngi c nhn trong lch s vn hc trung i.

Trang 432

Gio n Ng Vn 10 c bn
phm ca mnh i vi con ngi trong thi i. GVHD HS cho hs tho lun cu 4,5 sgk. nh hng tho lun theo nhm t. Cu 5: Tranh lun v HS vit mt bi cm xc sau ch "trinh" hay "dm" khi c hiu on trch v l mt vn trong so snh vi cc on trch Cu 4:. Ngi ph n xa thlch s c Kiu. khc trong sgk. ng c gio dc theo tinh thn an phn th thng, cam chu, nhn nhc. Khi nhn vt "Git mnh...xt xa" tc l c thc.Con ngi khng ch bit hy sinh, nhn xnhc, ... ac c thc v phm gi, nhn cch bn thn, tc l thc v quyn sng ca bn thn. Thng thn, xt phn l mt hnh thc kh ph bin trong th vn TK 18. ND cho rng l nn tng vng tri cuat lng thng ngi. Cu 5: on trch ny cho thy, Tm hn Kiu l cao thng, trong trng mc d Kiu sng gia trn bn nh. ND khng n trnh thc t nghit ng, nhng nh th nhn o v i cao nhn cch ca Kiu, phm gi ca Kiu bng chnh vic t ni bun, ni au kh, chn chng ca nng gia trn bn nh ca lu xanh. Hot ng 5(2) 3. Cng c , luyn tp: - c thuc on th. - Cho bit hon cnh tr tru v tm trng ca Kiu khi chn l xanh. 4. Hng dn chun b bi: - Son bi lm vn lp lun trong vn ngh lun. Ch : Cch xy dng lp lun.

Trang 433

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 84 c vn I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Nm c khi nim ngn ng ngh thut, phong cch ngn ng ngh thut vi c trng c bn ca n.

Phong cch ngn ng ngh thut

- C k nng phn tch s dng ngn ng theo phong cch ngn ng ngh thut.
2. K nng: - C thi cu tin, c thc vn ti ci ng trong khi ni v vit, c thc gi gn s trong sng ca ting Vit. 3. Thi : - Vn dng cc k nng vit c mt on vn TM c ti gn gi vi cuc sng hoc cng vic hc tp ca cc em.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp..................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp..................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Ngn ng l mt phng tin giao tip quan trng bc nht, l cng c ca t duy. Bn cnh , ngn ng cn l cng c xy dng hnh tng ngh thut vn chng, ngn ng mang phong cch l ngn ng ngh thut. Hot ng 2(7) Hs c sgk. I. Ngn ng ngh thut: 1. Khi nim:

Trang 434

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Th no l ngn ng L ngn ng gi hnh, gi ngh thut? cm c dng trong vn bn ngh thut. - C my loi ngn ng ngh thut? Phn loi: - Ngn ng t s: truyn, tiu thuyt, bt k, k s, phng s,... - Ngn ng th: ca dao, v, lc bt, song tht lc bt, ht ni, - Ngn ng ngh thut th t do,... thc hin chc nng g? - Ngn ng sn khu: kch ni, cho, tung,... Chc nng: - Chc nng thng tin. - Chc nng thm m (biu Hot ng 3(25) hin ci p v khi gi, nui Gv yu cu hs tho lun, dng cm xc thm m ngi phn tch so snh cc nghe, ngi c) v d: VD 1: + Xun Diu t liu: L liu di nh mt nt mi; Rng liu u hiu Tm hiu ng liu: ng chu tang. - VD 1: + Liu (dng liu): cy + Cch miu t ca Xun nh, cnh mm r Diu: gi t cy liu nh mt xung, l hnh ngn sinh th sng, khi mang dng gio c rng ca nh, th- hnh thanh xun xinh p ng trng lm cnh ca ngi thiu n, khi li ven h (theo t in). mang dng u bun ca mt thiu ph. VD 2: i chiu on th: Ta ln ln ri trong khi la/ Chng n chng cn mong c na/ Chn bn chn mt dn tc anh hng/ Nhng bn chn t than bi, ly bn/ bc di mt tri cch mng vi on vn xui: Dn tc ta trng thnh trong chin tranh. K th + T in: gi t c im sinh hc n thun ca cy liu. - VD 2: + Th T Hu: s dng hon d bn chn ch dn tc VN, nhng ngi cng nhn v nng dn. + on vn: din t trc tip. Th T Hu c th, sinh ng v hm sc hn, biu L ngn ng gi hnh, gi cm c dng trong vn bn ngh thut. 2. Phn loi: - Ngn ng t s: truyn, tiu thuyt, bt k, k s, phng s,... - Ngn ng th: ca dao, v, lc bt, song tht lc bt, ht ni, th t do,... - Ngn ng sn khu: kch ni, cho, tung,... 3. Chc nng: - Chc nng thng tin. - Chc nng thm m (biu hin ci p v khi gi, nui dng cm xc thm m ngi nghe, ngi c) II. Phong cch ngn ng ngh thut: 1. Tnh hnh tng: a. Tm hiu ng liu: - VD 1: + Cch miu t ca Xun Diu: gi t cy liu nh mt sinh th sng, khi mang dng hnh thanh xun xinh p ca ngi thiu n, khi li mang dng u bun ca mt thiu ph. + T in: gi t c im sinh hc n thun ca cy liu. - VD 2: + Th T Hu: s dng hon d bn chn ch dn tc VN, nhng ngi cng nhn v nng dn. + on vn: din t trc tip. Th T Hu c th, sinh ng v hm sc hn, biu cm hn.

Trang 435

Gio n Ng Vn 10 c bn
ko cn hi vng ngn cm hn. cn s pht trin mnh m, to ln ca mt dn tc tng b p bc nng n nay c gic ng con ng cch mng. Biu hin ca tnh hnh tng: cch din t thng qua mt h thng cc hnh nh, mu sc, biu tng,... ngi c dng tri thc, vn sng ca mnh lin tng, suy ngh v rt ra nhng bi hc nhn sinh nht nh. VD: Ma thu n vi ci i nh mt c gi xa i v nh chng; nng thu bc rt khoan thai, t o tht tha, chn ko c ting. Thn hnh nng un - Th no l tnh truyn o rt thanh qu, mt ngc cm? ca nng che sau cnh qut m, thnh thong cnh qut kh chch, l i mt m nh tri xanh bui chiu. (ThuXun Diu) VD? Phn bit tnh truyn cm (phong cch ngn ng ngh thut) v tnh cm xc (phong cch ngn ng sinh hot)? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: + Tnh cm xc (c trng ca phong cch ngn ng sinh hot): biu hin sc thi cm xc, tnh cm ca ngi ni qua cc yu t ngn ng (t, cu, cch ni, ging iu,...) Tnh truyn cm: - Th hin vic ngi ni (vit) s dng ngn ng ko ch din t cm xc ca mnh m cn gy hiu qu lan truyn cm xc tc l lm cho ngi c cng vui, bun, tc gin, yu thng,...nh chnh ngi ni (vit). Hs tho lun, tr li. - VD: i au n! Thi gian n cuc i (B--le) Xun ng ti ngha l xun ng qua Xun cn non ngha l xun s gi

b. Biu hin ca tnh hnh tng: cch din t thng qua mt h thng cc hnh nh, mu sc, biu tng,... ngi c dng tri thc, vn sng ca mnh lin tng, suy ngh v rt ra nhng bi hc nhn sinh nht nh. VD: Ma thu n vi ci i nh mt c gi xa i v nh chng; nng thu bc rt khoan thai, t o tht tha, chn ko c ting. Thn hnh nng un o rt thanh qu, mt ngc ca nng che sau cnh qut m, thnh thong cnh qut kh chch, l i mt m nh tri xanh bui chiu. (Thu- Xun Diu) 2. Tnh truyn cm: - Th hin vic ngi ni (vit) s dng ngn ng ko ch din t cm xc ca mnh m cn gy hiu qu lan truyn cm xc tc l lm cho ngi c cng vui, bun, tc gin, yu thng,...nh chnh ngi ni (vit). - VD: i au n! Thi gian n cuc i. (B--le) Xun ng ti ngha l xun ng qua Xun cn non ngha l xun s gi M xun ht ngha l ti cng mt...

Trang 436

Gio n Ng Vn 10 c bn
M xun ht ngha l ti + Tnh truyn cm cng mt... (c trng ca ngn ng ngh thut): th (Xun Diu) hin vic ngi ni Cm thc thi gian. (vit) bc l cm xc i nhng cnh ng qu ca mnh ng thi chy mu lm cho ngi c cng Dy thp gai m nt tri vui, bun, tc gin, yu chiu. thng,... nh chnh ngi (Nguyn ni (vit). nh Thi) - Biu hin ca tnh c th ca ngn ng ngh thut? VD? Phn bit vi tnh c th ca ngn ng sinh hot? Hs pht biu tho lun. Gv nhn xt, b sung: + Tnh c th ca ngn ng sinh hot: mang tnh cht t nhin, biu hin c im ring v ging iu, ngn ng din t ca tng ngi gip chng ta nhn bit c ngi ny vi ngi khc. + Tnh c th ca phong cch ngn ng ngh thut: gp phn th hin phong cch ring ca mi nh vn, nh th. VD cng vit v trng nhng mi tc gi li c mt cch nhn, cch din t khc: Trng sng, trng xa, trng rng qu/ Hai ngi nhng chng bt b v (Xun Diu); Trng vo ca s i th/ Vic qun (Xun Diu) Cm thc thi gian. i nhng cnh ng qu chy mu Dy thp gai m nt tri chiu. (Nguyn nh Thi) Cnh qu hng b chin tranh tn ph v ni au xt ca tc gi. Ngi c thu hiu v ny sinh xc cm tng t nh tc gi. 3. Tnh c th: - Th hin kh nng vn dng cc phng tin din t chung (ng m, t vng, c php, tu t,...) ca cng ng vo vic xy dng hnh tng ngh thut ca mi nh vn, nh th. VD: + Ngn ng th H Xun Hng c tnh, gc cnh; ngn ng th ca Nguyn Khuyn li thm trm, kn o, su sc. + Th Xun Diu c vn t giu hnh nh, nhc iu, php phng hi th ca s sng; th Ch Lan Vin s dng nhiu ngn t ch s ho a, tn li, ci cht... - Th hin trong v ring trong li ni ca tng nhn vt trong tc phm ngh thut. VD: Ngn ng ca Ch Pho du cn, ca B Kin khn ngoan, co gi; ngn ng nhn nhng, mm mng ca ch Du v nhng li hch dch ca l trng;...

Cnh qu hng b chin tranh tn ph v ni au xt ca tc gi. Ngi c thu hiu v ny sinh xc cm tng t nh tc gi. Tnh c th: - Th hin kh nng vn dng cc phng tin din t chung (ng m, t vng, c php, tu t,...) ca cng ng vo vic xy dng hnh tng ngh thut ca mi nh vn, nh th. VD: + Ngn ng th H Xun Hng c tnh, gc cnh; ngn ng th ca Nguyn Khuyn li thm trm, kn o, su sc. + Th Xun Diu c vn t giu hnh nh, nhc iu, php phng hi th ca s sng; th Ch Lan Vin s dng nhiu ngn t ch s ho a, tn li, ci cht... - Th hin trong v ring trong li ni ca tng nhn vt trong tc phm ngh thut. VD: Ngn ng ca Ch Pho du cn, ca B Kin khn ngoan, co gi; ngn ng nhn nh-

Trang 437

Gio n Ng Vn 10 c bn
ang bn xin ch hm sau (H Ch Minh);... - Trng trong Truyn Kiu: Vng trng vng vc gia tri/ inh ninh hai mt mt li song song; Tun trng khuyt, a du hao/ Mt ng ngn mt, lng ngao ngn lng; Vng trng ai x lm i/ Na in gi chic, na soi dm trng,... ng, mm mng ca ch Du v nhng li hch dch ca l - Th hin nt ring trong trng;... cch din t tng s vic, hnh nh, tng tnh hung khc nhau trong tc phm. - Th hin nt ring trong cch din t tng s vic, hnh nh, tng tnh hung khc nhau trong tc phm. III. Luyn tp: 1. Bi 1: Cc bin php tu t to tnh hnh tng: so snh, n d, nhn ha, tng trng,... c bit l cch ni hm n trong nhng ng cnh tu t. VD: - So snh: + Sng nh ngn tra xanh tan xanh ra thnh b v thi ko tr li lm tri. (Ch Lan Vin) + o chng ta rng pha/ Nga chng sc trng nh l tuyt in. (Chinh ph ngm) - n d:+ Con c n bi rau rm/ ng cay chu vy i ng cng ai. (ca dao) + Bn tay ta lm nn tt c/ C sc ngi si cng thnh cm. (Hong Trung Thng) 2. Bi 2: Tnh hnh tng l c trng quan trng nht. V: - N l phng tin ti hin, ti to cuc sng thng qua ch th ca nh vn. N th hin c trng ca vn hc- hnh nh ch quan ca th gii khch quan. - L mc ch ca sng to ngh thut. Tc phm ngh thut a ngi c vo th

Hot ng 4(15) Hs tho lun lm cc bi tp. Gv nhn xt, cht p Cc bin php tu t to tnh n. hnh tng: so snh, n d, nhn ha, tng trng,... c bit l cch ni hm n trong nhng ng cnh tu t. VD: - So snh: + Sng nh ngn tra xanh tan xanh ra thnh b v thi ko tr li lm tri. (Ch Lan Vin) + o chng ta rng pha/ Nga chng sc trng nh l tuyt in. (Chinh ph ngm) - n d:+ Con c n bi rau rm/ ng cay chu vy i ng cng ai. (ca dao) + Bn tay ta lm nn tt c/ C sc ngi si cng thnh cm. (Hong Trung Thng) Bi 2: Tnh hnh tng l c trng quan trng nht. V: - N l phng tin ti hin, ti to cuc sng thng qua ch th ca nh vn. N th hin c trng ca vn hc- hnh nh ch quan ca th gii khch quan. - L mc ch ca sng to

Trang 438

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngh thut. Tc phm ngh thut a ngi c vo th gii ca ci p thng qua nhng xc ng hng thin trc thin nhin v cuc sng hnh thnh nhng tnh cm thm m tt p cho ngi c. - N chi phi cc c trng khc: + Tnh hnh tng c hin thc ha thng qua mt h thng ngn ng ngh thut (t ng, cu, on, m thanh, nhp iu, hnh nh,...) m bn thn h thng ngn ng ngh thut ny c kh nng gy cm xc (tnh truyn cm). + Tnh hnh tng c th hin qua h thng ngn ng ngh thut trong tc phm m h thng ngn ng ngh thut ny l kt qu vn dng ngn ng cng ng ca tng ngh s c th mang du n ca c tnh sng to ngh thut (tnh c th). Bi 3: - Canh cnh: thng trc, day dt, trn tr, bn khon. - Rc, git. 4. Bi 4: - im ging nhau: - Khc nhau: + V hnh tng: Ma thu trong th Nguyn Khuyn vi bu tri bao la, trong xanh, tnh lng, nh nhng. Trong th Lu Trng L, ma thu c m thanh xo xc, l vng lc chuyn ma. Trong th Nguyn nh Thi, ma thu trn y sc sng mi. gii ca ci p thng qua nhng xc ng hng thin trc thin nhin v cuc sng hnh thnh nhng tnh cm thm m tt p cho ngi c. - N chi phi cc c trng khc: + Tnh hnh tng c hin thc ha thng qua mt h thng ngn ng ngh thut (t ng, cu, on, m thanh, nhp iu, hnh nh,...) m bn thn h thng ngn ng ngh thut ny c kh nng gy cm xc (tnh truyn cm). + Tnh hnh tng c th hin qua h thng ngn ng ngh thut trong tc phm m h thng ngn ng ngh thut ny l kt qu vn dng ngn ng cng ng ca tng ngh s c th mang du n ca c tnh sng to ngh thut (tnh c th). 3. Bi 3: - Canh cnh: thng trc, day dt, trn tr, bn khon. - Rc, git. 4. Bi 4: - im ging nhau: + u ly cm hng t ma thu. + Xy dng thnh cng hnh tng ma thu. - Khc nhau: + V hnh tng + V cm xc: + V t ng:. + V nhp iu: Cc tc gi cc thi i khc nhau, tm trng khc nhau, du n c nhn khc nhau (1 nh th c in, 1

Trang 439

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ V cm xc: Nguyn nh th lng mn, 1 nh th Khuyn yu cnh trong sng, cch mng) tnh. Lu Trng L bng khung vi s thay i nh nhng. Nguyn nh Thi cm nhn c s hi sinh ca dn tc trong ma thu. + V t ng: Nguyn Khuyn ch n cc t ng ch mc v khong cch, mu sc, trng thi hnh ng. Lu Trng L ch dng m thanh biu hin cm xc. Nguyn nh Thi miu t trc tip hnh nh v cm xc. + V nhp iu: Th Nguyn Khuyn nhp iu nh nhng. Th Lu Trng L nhp iu chm, bun, y bn khon, trn tr. Th Nguyn nh Thi nhp iu vui say, no nc. Hot ng 5(2) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c khi nim v cc phong cch ngn ng NT. * Luyn tp : - Lm bi tp theo SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ni dung ca bi. * Bi mi:- Chun b bi ( T 85 theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 85, 86 c vn

Ch kh anh hng (Trch: Truyn Kiu - Nguyn Du); c thm: Th nguyn (Trch: Truyn Kiu - Nguyn Du)

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Hiu c ch kh anh hng ca T Hi v quan nim anh hng ca Nguyn Du. - Nm c c trng ngh thut trong vic t nhn vt anh hng ca Nguyn Du. 2. K nng: - Rn k nng c hiu mt on th tr tnh.

Trang 440

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Thi : - Gio dc cc em bit yu mn v knh trng tc phm v tc gi.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(7)
1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? c thuc v din cm on trch Ni thng mnh v cho bit ch ca on trch?

* p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS. - Ch : Miu t cnh sng nhc, trc tng lu xanh v tm trng au n ti nhc ca Thu Kiu, ng thi th hin thi th trc cnh sng, th vui lu xanh, bc l thc v nhn phm ca Thu Kiu. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong Truyn Kiu Nguyn Du ng cm vi kht vng tnh yu v cng l ca con ngi. Kht vng tnh yu t do Nguyn Du gi vo nhn vt Thy Kiu. Kht vng v cng l, Nguyn Du gi vo nhn vt T Hi. thy r T Hi l ngi nh th no, chng ta tm hiu on trch Ch kh anh hng trch Truyn Kiu ca Nguyn Du. H ca GV H1 (10ph) ? Cho bit v tr ca on trch? H ca HS Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung. 1. V tr: B y vo lu xanh ln th - T cu 2213 - 2230 hai, Kiu gp T Hi, hai ngi tm u hp. T b tin chuc Kiu ra khi lu xanh. Na nm hng la ng nng, T Hi nghe theo ting gi ca s nghip, chng dt o ra i. on trch ny bt u t . y l on Nguyn Du sng to ra (t cu 2213 n 2. B cc: cu 2230 trong Truyn Kiu) - Chia lm 3 on: - Chia lm 2 on:

? on trch c b cc th no?

Trang 441

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ 1: Cnh chia tay ca TK TH sau na nm chung sng. + 2: 12: Tnh cch v ch kh ? Xc nh i ca TH. on trch? + 3: Hai cu cui: TH rt o ra 3. i . i. H2 (32ph) II. c - hiu. - on trch th hin ch kh 1. Cnh chia tay ca TK TH ? T Hi chia tay anh hng ca T Hi qua l tng sau na nm chung sng. vi Kiu nh th v li chia tay vi Thu Kiu. - Bn cu u on trch: no? - Bn cu u on trch: Na nm hng la ang nng.... Thanh gm yn nga ln ng thng rong. + ang sng trong n i ca tnh cm v chng hng la ang nng. T Hi khng phi l con ngi am m m l con ngi sng c l tng, l tng ca T Hi l c t do, vy vng gia tri cao t rng khng chu mt s tri buc no. + T Hi vn l con ngi. Chc tri khuy nc mc du Dc ngang no bit trn u c ai -> L tng y lm cho T sng c ch kh. Mc d T Hi cng l con ngi a tnh khi gp Kiu: Hai bn cng lic, hai lng cng a. Nhng trc ht T l mt trng s c ch kh mnh m. Trng phu thot ng lng bn phng + ng lng bn phng l thy trong lng si ni, no nc hng ti tri cao t rng, ti cuc sng t do, ch kh trung thnh bn phng tri.

+ T Hi khng phi l con ngi am m m l con ngi sng c l tng, l tng ca T Hi l c t do, vy vng gia tri cao t rng khng chu mt s tri buc no. + T Hi vn l con ngi.

? Nhng li T Hi ni lc chia tay vi Thu Kiu th hin tnh cch g ca ngi anh hng?

-> L tng y lm cho T sng c ch kh. Mc d T Hi cng l con ngi a tnh khi gp Kiu.

-> Hnh nh tht honh trng ph hp vi l tng v hnh ng ca T Hi thanh gm yn nga ln ng thng rong. Con ngi y ni l lm,

Trang 442

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ T Hi ca tt c mi ngi, khng ca ring ai, khng gian: Tri b mnh mang -> Hnh nh tht honh trng ph hp vi l tng v hnh ng ca T Hi thanh gm yn nga ln ng thng rong. Con ngi y ni l lm, ni l i, i l ti. l r mt phi thng, hn hn ci bnh thng, hn ngi khc. - Chi tit ny c ngha: y l cuc tin bit ca Kiu vi ngi anh hng khc hn nhng ngi nh Kim Trng: Khch ln nga ngi cn trng theo cuc chia tay ca la i nam thanh n t mi gp nhau ln u. Vi Thc Sinh: Ngi ln nga k chia bo th hin bn rn lm. Trong trng hp T Hi, chng th sn sng ln ng ngi trn lng nga m tm bit Kiu. ni l i, i l ti. l r mt phi thng, hn hn ci bnh thng, hn ngi khc.

H3 (10ph) ? Tnh cch v ch kh ca TH c th hin ntn 12 cu th tip? ( Tm cc chi tit th hin iu v phn tch)

2. Tnh cch v ch kh ca TH. - Mt con ngi c ch kh phi thng.

- Mt con ngi c ch kh phi thng. + Khng m mnh trong chn bung khu + Sng trong hnh phc ngt ngo, pht chc T Hi ng lng bn phng + Ting gi ca s nghip thc tnh t bn trong, i vi - T Hi cn l mt con ngi rt chng gi y s nghip l t tin. trn ht. + Chng khng mt cht bn rn trong li tin bit. c bit chng cn trch Thu Kiu: Sao cha thot khi n nhi thng tnh. Phi chng chng

Trang 443

Gio n Ng Vn 10 c bn
mun khuyn ngi tri k hy vt ln tnh cm thng thng lm v mt anh hng. - T Hi cn l mt con ngi rt t tin. + Mi ra i, T khng nh: nh lng ch t lu Chy chng l mt nm sau vi g Chng t tin vo mnh, khng qu mt nm sau s thc hin c c to ln. l kht vng. Chng khng h giu gim: Bao gi .... nghi gia Trong Truyn Kiu. T Hi lm c iu . - Khuynh hng l tng ho nhn vt. + Hai ting trng phu khng ch ngi n ng bnh thng m ch nhng ngi c ch kh ln. + Thot ng lng ch quyt nh rt khot, mnh m. + ng lng bn phng. C Hoi Thanh c li bnh rt hay: Khng phi l ngi mt nh, mt h, mt xm, mt lng m l ngi ca tri t, ca bn phng.

? Tm nhng t ng, hnh nh, bin php miu t trong on trch th hin khuynh hng l tng ho nhn vt T Hi.

- Khuynh hng l tng ho nhn vt.

? Hnh nh rt o ra i ca TH c c im g?

3. TH rt o ra i.

* Ghi nh ( SGK/114).

- Tri b mnh mang th hin ci nhn ca ch kh ln lao. Con ngi y hng ti, vy vng ni tri cao t rng, khng chu tri mnh trong cuc sng t tng cht hp. - Dt o ra i ? khng cht bn rn, ch ng lm - Gi my bng n k dm khi ? con chim bng khi ct cnh th nh m my

Trang 444

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngang tri. Tt c th hin cch miu t theo khuynh hng l tng ho T Hi ca Nguyn Du c thm on trch Kiu bo n bo on. Nng t n on rch ri, B oan dng vi vi cnh lng. T n, ly trc T cng : "Cht thn b liu m mong c ry! Trm nh sm st ra tay, Tc ring nh ct gnh y i! Khc xng ghi d xit chi, D em gan c n ngh tri my!". T rng : "Quc s xa nay, Chn ngi tri k mt ngy c chng? Anh hng ting gi rng : Gia ng du thy bt bng m tha. Hung chi vic cng vic nh, L l thm t mi l tri n! Xt nng cn cht song thn, By nay k Vit ngi Tn cch xa. Sao cho mun dm mt nh, Cho ngi thy mt l ta cam lng". Vi truyn sa tic qun trung, Mun binh, nghn tng hi ng ty oan. Tha c trc ch, ngi tan, Binh uy t y sm ran trong ngoi. Triu nh ring mt gc tri, Gm hai vn v, rch i sn h. i phen gi qut ma sa, Huyn thnh p nm to ci nam. Phong trn mi mt li gm, Nhng phng gi o, ti cm s g! Nghnh ngang mt ci bin thu, Thiu g c qu, thiu g b vng! Trc c, ai dm tranh cng? Nm nm hng c mt phng hi tn! c thm: III. Th nguyn (Trch Truyn Kiu)

Trang 445

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nguyn Du H3 (25ph) 1. Tm hiu chung: ? Nu v tr ca - V tr: ( 431 452). on trch/ - Sau bui du xun (Thu Kiu v Kim Trng gp nhau), Kim Trng tr v tng t Thu Kiu. Chng thu nh tr hc gn nh Thu Kiu, Thu Kiu b qun chic thoa, Kim Trng bt c trao tr. Mt hm c nh i mng th bn ngoi, Thu Kiu ch ng sang nh Kim Trng, hai ngi tnh t n ti mi chia tay. Cha m, cc em cha v, Kiu li bung rm sang nh Kim Trng ln th hai, cng nhau th nguyn, chung thu sut ? Xc nh i ? i. on trch ny bt u t - i . y. 2. Ni dung: - Kiu to bo, ch ng Cu 2. n vi Kim Trng, chng Kim - Cc chi tit: ? Tm nhng chi th hin s m say v tn tit th hin tm trng ngi yu. trng m say v tn trng ngi yu + Chng Kim na tnh na m ca Kim - Cc chi tit: d chiu nh tnh, d chiu Trng? Sinh va ta n thiu thiu.......... nh m. Cn ng gic mng m xun m mng + Chng Kim na tnh na m d chiu nh tnh, d chiu nh + Tng bc n hoa sen ngm m. Tc gi mn tch gt sen, th hin tm trng say m, c ngi ly c v p ly sung sng ca chng Kim khi vng c hoa sen lt xung ngi p n gn. + S say m, m ui n nn nh cho v bc ln ri ni. + Tng bc n hoa sen ngm bng khung: Bng khung th hin tm trng say m, nh Gip non thn. sung sng ca chng Kim khi ngi p n gn. + S say m, m ui n bng khung: Bng khung nh Gip non thn. ->Li mt ln na s dng in

Trang 446

Gio n Ng Vn 10 c bn
tch: Vua S nm mng thy thn n ni Vu Gip, y nhm ch Kim Trng t hi mnh tnh hay m y. Khi gp ngi mnh thm yu trm nh Cn ng gic mng m xun m mng. + Kim Trng khng ch l ngi say m m rt tn trng ngi yu: Vi vng lm l rc vo i sen ni sp l o thm hng -> Nguyn Du t khng gian bui th nguyn rt th mng bng nhng in tch gt sen, bng khung inh Gip non thn, gic mng m xun, c nh sng ca trng vng vc nh tnh yu ca h. - Thu Kiu ch ng n vi Kim Trng v cng ch ng ni vi chng Kim: Nng rng khong vng m trng V hoa nn phi tr ng tm hoa + Kim Trng khng ch l ngi say m m rt tn trng ngi yu: Vi vng lm l rc vo i sen ni sp l o thm hng

? Cu ni ca Thu Kiu khi n vi Kim Trng ln th hai trong ngy l cu no? Phn tch cu ni . GV: Thi phong kin, c nhiu ngi ph phn Nguyn Du im ny. Nguyn Du li cho Kiu ch ng tm Kim Trng, th hin kht vng tnh yu t do di ch khng h c t do hn nhn, ch phong kin. l t tng tin b. Bc chn xm xm bng no vn khuya ca nng Kiu cn lm sng st bao c gi ng thi. V th cu ni ca Kiu vt qua ro cn v tm l. Cho nn cch nhau ch c mt b ro m

Cu1: - Thu Kiu ch ng n vi Kim Trng v cng ch ng ni vi chng Kim:

-> Cu ni ny chng c g khch kh. N rt th mng v th hin tm l v t tng su sc.

-> Cu ni ny chng c g khch kh. N rt th mng v th hin tm l v t tng su sc. Thng thng, ngi con trai ch ng i tm ngi con gi. - Cu th th hai V hoa nn phi tr ng tm hoa. Nu cu ny ca ming Kim Trng hay ngi con trai no khc th chng c g ng ni. -> N li l cu ni ca Kiu V hoa v tnh yu ch

Trang 447

Gio n Ng Vn 10 c bn
Kiu ni Khong vng m trng. Phi chng l khng gian, thi gian rn ngp v tm l ngi i m nng phi vt qua vn ti lm ch s phn. GV: l tnh yu ca i ta. V tnh yu, v kht vng ca tnh yu t do. Nguyn Du ng cm vi kht vng y. Nhng t vi, xm xm bng din t c ch ng tc ca Thu Kiu: Nhanh, vi vng, mnh m, nng ch ng n vi chng Kim, kht vng hnh phc tht mnh lit. khng phi v Kim Trng. Bi khng ai v con trai l hoa bao gi. Ting hoa th hai tm hoa, Thu Kiu dnh cho Kim Trng by t l do ca nng n vi chng ln ny. - Cu th th hai V hoa nn phi tr ng tm hoa. Nu cu ny ca ming Kim Trng hay ngi con trai no khc th chng c g ng ni.

c on trch din t cuc giai ng gia TK v KT - khc do u trong bn nhc tnh yu trong sng, mnh lit: Trng chng thy mt vn nhn, Lng bung tay khu bc ln dm bng. hu lng ti gi trng, Sau chn theo mt vi thng con con. Tuyt in sc nga cu gin, C pha mu o nhum non da tri. No xa mi t mt ngi, Khch xung nga ti ni t tnh. Hi vn ln bc dm xanh, Mt vng nh th cy qunh cnh dao. Chng Vng quen mt ra cho, Hai kiu e l np vo di hoa. Nguyn ngi quanh qut u xa,

Trang 448

Gio n Ng Vn 10 c bn
H Kim tn Trng vn nh trm anh. Nn ph hu bc ti danh, Vn chng nt t thng minh tnh tri. Phong t ti mo tt vi, Vo trong phong nh ra ngoi ho hoa. Chung quanh vn t nc nh, Vi Vng Quan trc vn l ng thn. Trm nghe thm nc hng ln, Mt nn ng Tc kho xun hai Kiu. Nc non cch my bung thu, Nhng l trm du thm yu chc mng. May thay gii cu tng phng, Gp tun l tho lng tm hoa. Bng hng nhc thy no xa, Xun lan thu cc mn m c hai. Ngi quc sc k thin ti, Tnh trong nh mt ngoi cn e. Chp chn cn tnh cn m, Rn ngi chng tin dt v chn khn. Bng t nh gic cn bun, Khch ln nga ngi cn gh theo. Di cu nc chy trong veo, Bn cu t liu bng chiu tht tha. (o Duy Anh, T in "Truyn Kiu", NXB Khoa hc x hi, 1974) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c gi tr ni dung v ngh thut ca on trch. * Luyn tp : - Lm bi tp theo SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh v nm c ni dung c bn ca bi hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T 87 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 449

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 87 c vn

Lp lun trong vn ngh lun.

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: : - Cng c v nng cao hiu bit v yu cu v cch thc xy dng lp lun hc THCS: khi nim v lp lun, cch xc nh lun im, tm kim lun c v s dng cc phng php lp lun. - Rn k nng lp lun trong vit vn ngh lun v dng l l khi tranh lun trong giao tip hng ngy. 2. K nng: - Rn k nng v thc lp lun khi vit hoc trnh by bi vn ngh lun. 3. Thi : - Gio dc cc em t tin khi lp dn hoc vit vn ngh lun vn hc hoc ngh lun x
hi.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK.

Trang 450

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? c thuc v din cm on trch Trao duyn v cho bit ch ca on trch? * p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS. - Ch : l bi kch tnh yu tan v, ni cch khc on trch th hin mu thun gia tnh yu mnh lit vi thc t chia ly ph phng. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi: Bi vn ngh lun cng l mt dng bi quan trng trong phn mn lm vn lp 10. Khi vit mt bi vn bt k, vic lp dn c ngha quan trng. Vy i vi bi vn ngh lun, thao tc lp dn c tc dng ntn v chng ta s phi tin hnh thao tc ntn? l nhng ni dung ca bi hc hm nay. H ca GV Hot ng 2(5 pht) Hs c v lm bi tp trong sgk. Gv nhn xt, b sung: on vn ca Nguyn Tri ch s dng l l, ko dng dn chng. - Xut pht t chn l tng qut: Ngi dng binh gii l ch bit xt thi th 2 h qu: + c thi c th bin mt thnh cn, nh thnh ln. + Mt thi ko th th mnh thnh yu, yn thnh nguy. l cc c s khng nh bn VH ca HS Tm hiu ng liu: - Mc ch lp lun: thuyt phc i phng t b ch xm lc. - L l: + Ngi dng binh gii l ch bit xt thi th. + c thi c th th bin mt lm cn, ha nh thnh ln. + Mt thi ko th th mnh quay thnh yu, yn thnh nguy. Kt lun: Nay cc ng...c. Ni dung ghi bng I. Khi nim lp lun trong bi vn ngh lun: 1. Tm hiu ng liu: - Mc ch lp lun: - L l: + Ngi dng binh gii l ch bit xt thi th. + c thi c th th bin mt lm cn, ha nh thnh ln. + Mt thi ko th th mnh quay thnh yu, yn thnh nguy. Kt lun: Nay cc ng...c.

Trang 451

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng Thng ko hiu thi th, li di tr nn ch l k tht phu hn km, cm chc tht bi. Lp lun: l a ra cc l l, bng chng nhm dn dt ngi nghe (c) n mt kt lun no m ngi ni (vit) mun t ti. 2. Lp lun: l a ra cc l l, bng chng nhm dn dt ngi nghe (c) n mt kt lun no m ngi ni (vit) mun t ti. II. Cch xy dng lp lun: 1. Xc nh lun im: - Lun im: l kin th hin t tng, quan im trong bi vn ngh lun. - Tm hiu ng liu: Vn : Thc trng s dng ting nc ngoi ln lt ting Vit ca ngi Vit Cn c thi t trng trong vic s dng ting m (ch ta). - Quan im ca tc gi: + Khi no tht cn thit + Thi t trng v m bo quyn c thng tin + Ph phn bnh snh ting nc ngoi ca ngi Vit. - Cc lun im: + Ting nc ngoi (ting Anh) ang ln lt ting Vit + Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, g

. Xc nh lun im: - Lun im: l kin th hin t tng, quan im trong bi vn Hot ng 3(25 ngh lun. pht) - Tm hiu ng liu: Hs c sgk. Vn : Thc trng s dng - Th no l lun ting nc ngoi ln lt ting Vit im? ca ngi Vit Cn c thi t trng trong vic s dng ting Hs c v lm bi m (ch ta). tp. - Quan im ca tc gi: Gv nhn xt, cht + Khi no tht cn thit mi dng ng. ting nc ngoi. + Thi t trng v m bo quyn c thng tin ca ngi c. + Ph phn bnh snh ting nc ngoi ca ngi Vit. - Cc lun im: + Ting nc ngoi (ting Anh) ang ln lt ting Vit trong cc bng hiu, bin qung co nc ta. + Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, gy thit thi cho ngi c. 2. Tm lun c: - Lun im 1: Ting nc ngoi, ch yu l ting Anh, Tm lun c: ang ln lt ting Vit trong - Lun im 1: Ting nc cc bng hiu, bin qung ngoi, ch yu l ting Anh, co nc ta. - Th no l lun c? ang ln lt ting Vit trong cc Cc lun c: bng hiu, bin qung co nc + Ch nc ngoi, ch yu l ta. ting Anh, Cc lun c: + Ch nc ngoi, ch yu l + i u, nhn u cng ting Anh, nu c th vit nh thy ni bt nhng bng t di ch Triu Tin to hn hiu ch Triu Tin.

Trang 452

Gio n Ng Vn 10 c bn
pha trn. + i u, nhn u cng thy ni bt nhng bng hiu ch Triu Tin. + Trong khi th mt vi thnh ph ca ta nhn vo u cng thy ting Anh, c bng hiu ca cc c s ca ta hn hoi m ch nc ngoi li ln hn c ch Vit, c lc ng ngng tng nh mnh lc sang mt nc khc. - Lun im 2: Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, gy thit thi cho ngi c. Cc lun c: + Triu Tin:- C 1 s t bo, tp ch, s bo xut bn bng ting nc ngoi, in rt p. - Nhng cc t bo pht hnh trog nc... cn c. - Th no l phng + Trong khi ta, kh nhiu php lp lun? t bo... thng tin. - Tm phng php lp lun trong on La chn phng php lp vn ca Nguyn Tri, lun: Hu Th? - Phng php lp lun l cch thc la chn, sp xp lun im , lun c sao cho lp lun cht ch v thuyt phc. - on vn ca Nguyn Tri: phng php din dch v quan h nhn- qu. - Bi vn ca Hu Th: phng php quy np v so snh i lp. - Ngoi ra cn c cc phng php: + Nu phn . + Ngy bin (l xut pht t 1 thc t hin nhin no suy ra nhng kt lun ch quan nhm bc b kin ca i phng. Kt lun chung c th ng khi ch dng b mt hin tng, sai khi xem xt bn + Trong khi th mt vi thnh ph ca ta

- Lun im 2: Mt s trng hp ting nc ngoi c a vo bo ch mt cch ko cn thit, gy thit thi cho ngi c. Cc lun c: + Triu Tin: - C 1 s t bo, tp ch, s bo xut bn bng ting nc ngoi, in rt p. - Nhng cc t bo pht hnh trog nc... cn c. + Trong khi ta, kh nhiu t bo... thng tin. 3. La chn phng php lp lun: - Phng php lp lun l cch thc la chn, sp xp lun im , lun c sao cho lp lun cht ch v thuyt phc. - on vn ca Nguyn Tri: phng php din dch v quan h nhn- qu. - Bi vn ca Hu Th: phng php quy np v so snh i lp. - Ngoi ra cn c cc phng php: + Nu phn . + Ngy bin + Loi suy

Trang 453

Gio n Ng Vn 10 c bn
cht ton din). + Loi suy (da vo s so snh 2 hoc hn 2 i tng, chng ta Hot ng 4(7 tm ra c nhng thuc tnh pht) ging nhau no , t suy Yu cu hs tho lun ra chng c nhng thuc tnh lm cc bi tp. ging nhau khc. Phng php ny c tnh cht ngu nhin nn Gv nhn xt, cht cn tm ra cng nhiu thuc p n. tnh ging nhau, c bit l cc thuc tnh bn cht). Bi 1: - Lun im: Ch ngha nhn o trong VHT rt phong ph, a dng. - Lun c: + L l: Ch ngha nhn o Hs tm cc dn biu hin: chng c th minh - Lng thng ngi. ha cc lun im. - Ln n, t co cc th Gv nhn xt, b lc bo tn ch p ln con ngi. sung. - Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh,... - cao nhng quan h o c... + Dn chng: - Cc tc phm vn hc i L- Trn. - VHVN th k XVIIIgia th k XIX.

* Ghi nh:(sgk). III. Luyn tp: 1. Bi 1: - Lun im: Ch ngha nhn o trong VHT rt phong ph, a dng. - Lun c: + L l: Ch ngha nhn o biu hin: - Lng thng ngi. - Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi. - Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh,... - cao nhng quan h o c... + Dn chng: - Cc tc phm vn hc i L- Trn. - VHVN th k XVIII- gia th k XIX.

2. Bi 2: a. c sch mang li cho ta nhiu iu b ch: - Gip ta tch ly v m rng tri thc v t nhin v x hi. - Gip ta khm ph ra bn thn mnh. - Chp cnh c m v sng to. - Gip rn kh nng din Bi 2: t. a. c sch mang li cho ta b. Mi trng ang b nhiu iu b ch: nhim nng n: - Gip ta tch ly v m rng tri - t ai b xi mn,sa mc thc v t nhin v x hi. ha. - Gip ta khm ph ra bn thn - Ko kh nhim. mnh. - Nc b nhim bn ko th t- Chp cnh c m v sng to. i cy, n ung, tm ra. - Gip rn kh nng din t. - Mi sinh ang b tn ph,

Trang 454

Gio n Ng Vn 10 c bn
b. Mi trng ang b nhim nng n: - t ai b xi mn,sa mc ha. - Ko kh nhim. - Nc b nhim bn ko th ti cy, n ung, tm ra. - Mi sinh ang b tn ph, b hy dit. c. VHDG l nhng tc phm ngh thut ngn t truyn ming: - VHDG l nhng tc phm ngn t. - VHDG l nhng tc phm truyn ming. b hy dit. c. VHDG l nhng tc phm ngh thut ngn t truyn ming: - VHDG l nhng tc phm ngn t. - VHDG l nhng tc phm truyn ming. 3. Bi 3:

Yu cu hs vit on vn lm r mt trong nhng lun im ca bi 1. Nu ko cn thi gian c th giao thnh bi tp v nh.

. Bi 3: Hot ng 5(3 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c M, YC ca bi vn ngh lun. * Luyn tp :- Bi tp 3 (SGK) - Mi trng sng xung quanh chng ta ang b nhim nng n. t ai b xi mn, st l. Bu kh quyn b nhim. Hng ngy kh cc bon thi ra t cc ng c, khi l gch. Ngun nc ang b nhim bn bi cht thi do chnh con ngi ra h, ao, sng ngi cng lm cho nc b nhim nng. Ngun nc y khng th ti cy, tm, git hng ngy. Cy ci, cc loi ng vt xung quanh chng ta mt dn. Rng u ngun b tn ph. Lng mc, cy xanh tha tht. Tt c ang e do chng ta. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. - Nm c cch lp lun trong bi vn ngh lun. * Bi mi: - Chun b bi ( T88 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 88 Lm vn

Tr bi s 6
Trang

455

Gio n Ng Vn 10 c bn
I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs nhn r u- nhc im ca bi vit s 6. - Rt ra nhng kinh nghim nng cao kh nng bc l cm xc, suy ngh chn yhc trc s vt, s vic, hin tng i sng, hoc mt nhn vt, mt tc phm vn hc. - Vit c mt bi vn bc l nhng cm ngh chn thc ca bn thn v mt tc gia vn hc. 2. K nng: - Cng c kin thc- k nng khi vit vn thuyt minh. 3. Thi : - Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA + + A + B. 2. HS: Chun b n tp theo hng dn ca GV. 3. Phng php: Tr bi s 6 trn lp. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: Khng * Cu hi: ? c thuc v din cm on trch Trao duyn v cho bit ch ca on trch? * p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS. - Ch : l bi kch tnh yu tan v, ni cch khc on trch th hin mu thun gia tnh yu mnh lit vi thc t chia ly ph phng. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi H ca GV Hot ng 2(40 pht) GV gi hc sinh c li bi v ln lt nu yu cu ca ? Ni dung ghi bng I. Yu cu: HS suy ngh tr li: Yu * Yu cu chung: + y l loi vn thuyt minh v mt cu chung: + y l loi vn tc gi vn hc v mt th loi vn hc. thuyt minh v mt tc gi vn hc v mt th loi vn hc. lm tt loi bi ny HS cn c kin thc v + HT: tc gi vn hc v th + ND: loi vn hc. Yu cu + T liu: cc chi tit, s vt phi m bo l gc, phi H ca HS

Trang 456

Gio n Ng Vn 10 c bn
ph hp vi thc t cuc sng. + HT: Thuc kiu vn thuyt minh, nn HS phi nm chc v k nng, phng php v th loi vn thuyt minh + ND: Thuyt minh v mt tc gia vn hc Nguyn Tri v th Yu cu c th l loi vn hc dn gian. + T liu: SGK 10 tp 2, g? cc t liu v Nguyn 1: Tri v cc bi ca dao hc, c.... * Yu cu c th: 1: - M bi: Gii thiu khi qut v nh th ln Nguyn Tri. - Thn bi: + Tn tui, nm sinh, qu qun. + S nghip vn chng ( cc tp th, vn tiu biu, ni dung phn nh....) Yu cu c th l + Phong cch ngh g? thut: ( i vi tng 2: th loi vn....) + DC: i Co bnh Ng, Cnh ngy h. - Kt bi: Khi qut li cc trin khai phn thn bi.

* Yu cu c th: 1: Thuyt minh v tc gi Nguyn tri - M bi:. - Thn bi: + Tn tui, nm sinh, qu qun. + S nghip vn chng ( cc tp th, vn tiu biu, ni dung phn nh....) + Phong cch ngh thut: ( i vi tng th loi vn....) + DC: i Co bnh Ng, Cnh ngy h. - Kt bi: Khi qut li cc trin khai phn thn bi. -> NT l mt trong nhng danh nhn vn ho TG c t chc lin hip quc UNESCO tn vinh.

2: Thuyt minh v th loi ca dao dn ca. M bi: Thn bi: a. Nu nh ngha c bn v ca dao b. Ni dung ca dao + Qu hng t nc (nhng bi ca v qu 2: hng). M bi: Gii thiu mt + Gia nh (tnh cm cha m, con ci, cch t nhin mt th v chng) loi vn hc. + X hi (tnh yu nam n) Thn bi: b2: Ca dao vi u tranh chng phong kin, cng quyn - Vua, quan

Trang 457

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Chc dch k ho - Vi chin tranh phong kin b3: Ca dao vi thi h tt xu - Ngi li bing - Chng trai hay nh v b4: Ca dao vi lao ng sn xut Theo em bi t nhng - Vi kinh nghim sn xut tiu ch no th t im - Vi thnh qu lao ng 9, 10? - Vi cng c lao ng. Kt bi: ngha tm hiu ni dung ca Theo em bi t nhng dao. tiu ch no th t im 7, 8? II. Thang im. Kt bi: ngha tm - im 9,10: Trin khai y nh trong hiu ni dung ca dao. p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng. B cc r rng v khng mc li. Theo em bi t nhng - im 9,10: - im 7,8: Trin khai y cc tiu ch no th t im trong p n,cu vn mt m,dn chng 5,6? - im 7,8: Trin khai y v sinh ng. B cc r rng v Theo em bi t nhng tiu ch no th t im y cc trong cn mc vi li nh. p n,cu vn mt 3,4? m,dn chng y v sinh ng. B cc - im 5,6: Trin khai y cc Theo em bi t nhng r rng v cn mc trong p n, hnh vn cha mt m, dn tiu ch no th t chng cha c lm r. B cc r rng v vi li nh. im ,2? cn mc vi li nh. Theo em bi t nhng - im 5,6: tiu ch no th t im - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong 0,1? p n, thiu dn chng. Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba - im 3,4: phn v cn mc nhng li c bn. Nhn xt, nh gi v cha li trong - im 2: Trin khai cc lan man ,b bi vit ca hc cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 2: sinh - im 1: Sai lc c ni - im 1: Sai lc c ni dung v phng php. dung v phng php. - im 0: Khng lm - im 0: Khng lm bi. IIi. nhn xt, nh gi v cha li bi. trong bi vit ca hc sinh: - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c kin thc v i sng su rng - u im: v bit la chn nhng dn chng tiu biu lm ni bt, phong ph cho bi vit. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im:

- GV tr bi cho hc sinh v dnh thi gian cc em t c, sa cha bi vit ca mnh v nu nhng thc

Trang 458

Gio n Ng Vn 10 c bn
mc. - Thng k im Cha li c th: - Nhc im: C mt em cha c gng v pht huy tnh sng to cng nh tch lu kin thc cuc sng nn bi vit cn ngho nn v dn chng, hnh vn lng cng, mt s bi vit s si v kin thc v cn mc cc li c bn khi hnh vn. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). IV. Tr bi: - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 10a 4

Hot ng 3(2 pht) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Vit bi trong mt tun. - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi:- Chun b bi ( T 89 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 89 Lm vn

Vn bn vn hc

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Nm c tiu ch ch yu ca vn bn vn hc theo quan nim ngy nay. - Nm c cu trc ca vn bn vn hc vi cc tng: Ngn t, hnh tng, hm ngha. 2. K nng: - Vn dng nhng hiu bit ni trn tm hiu tc phm vn hc. 3. Thi : - Gip cho HS nhn bit v vn bn vn hc. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA

Trang 459

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(2 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi gip cc em n tp, nng cao kin thc v k nng lp dn bi vn ngh lun hc THCS. Ngy hm nay chng ta hc bi Vn bn vn hc. * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H2(25ph) I. Tm hiu chung. HS c - SGK 1. Tiu ch ch yu ca ? Vn bn vn hc HS suy ngh tr li: vn bn vn hc. c nhn din ch - Tiu ch mt: - Tiu ch mt: yu theo tiu ch + Nhng vn bn i su phn no? nh hin thc khch quan. + Khm ph th gii tnh cm v t tng + Tho mn nhu cu thm m ca con ngi. - Tiu ch hai : - Tiu ch hai + Xy dng bng ngn t ngh thut c hnh tng, s dng nhiu php t t. + Vn bn vn hc thng hm sc, gi ln nhiu tng tng - Tiu ch ba + Phm cht ca ngn t din t. - Tiu ch ba + Vn bn vn hc theo mt th loi nht nh + L sng to tinh thn ca nh vn. l t tng tnh cm, tri nghim trng i ca nh vn.

Trang 460

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Nu khng c s tri m: tnh cm ng, khng ng cm vi ni au, nim vui ca 2. Cu trc ca vn bn vn con ngi th khng phi l tc hc. phm vn hc. a. Ngha ca t a. Ngha ca t - Ngha en (ngha gc) - Ngha en (ngha gc) - Ngha bng (ngha vn - Ngha bng (ngha vn cnh) cnh) - Ngha tng minh - Ngha tng minh - Ngha hm n - Ngha hm n b. Ng m b. Ng m - T ly - T ly - T ng m - T ng m -> V th tm hiu tng ngn t mi l bc th nht cn thit i vo chiu su ca vn bn vn hc. Bi mi tm ra ngha - V d: Rm xun lng lng trng ca vn bn v d tm hiu bi soi th sau y. Sng xun nc ln mu tri Rm xun lng lng trng soi thm xun Sng xun nc ln mu tri Gia dng bn bc vic qun thm xun Khuya v bt ngt trng ngn Gia dng bn bc vic qun y thuyn. Khuya v bt ngt trng ngn y thuyn. + Ngha gc: Miu t m rm + Ngha gc ma xun mt a im chin khu Vit Bc. Nh th giao cm vi ci p ca thin + Ngha bng: nhin. + Ngha bng: Th hin tinh thn lc quan trong tm hn ngi chin s. + Ngha tng minh: nh trng m rm t li trn. Ngi + Ngha hm n: nhn xun, nc xun. Tm hn ngi chin s ho vo ci p ca m trng. + Ngha hm n: Bi th miu t m rm ngy xun nhng + Ng m: mun biu hin sc sng, tng

HS c - SGK ? V sao ni hiu tng ngn t mi l bc th nht cn thit i vo chiu su ca vn bn vn hc?

Trang 461

Gio n Ng Vn 10 c bn
lai ca cch mng, khng chin. + Ng m: Nhng t: ( Lng lng Bt ngt...) -> Tt c gi ra nh trng lan to, th mng. R rng mi ch HS c SGK l bc u tm hiu chiu su ? Tng hnh tng to ca vn bn. ra t u? Nhm mc ch g? - Tnh hnh tng trong tc phm vn hc to ra t chi tit, ct truyn nhn vt. - Tnh hnh tng to ra s lin tng, tng tng sng to ca ngi vit. ? Phn tch tnh - Nh vn qua hnh tng gi hnh tng trong gm tnh vi cuc i (c bi th phn tch nhng v d SGK). - Bi cnh khuya Ting sui trong nh ting ht xa Trng lng c th bng lng hoa Cnh khua nh v ngi cha ng Cha ng v lo ni nc nh. - C hai hnh tng ng ch . + Trng lng c th bng lng hoa- nh trng chiu xung rng cy: nh trng xuyn qua tn l to thnh vt sng trn mt t tng nh hoa vy. V p mang n va chn thc, va th mng. Hnh tng th hai: + Cnh khuya nh v ngi cha ng - l s i lp gia cnh vt v con ngi. Cnh HS c - SGK ? Hm ngha ca cng p bao nhiu con ngi vn hc l g cho canh cnh thao thc by nhiu. Ngi cha ng khng phi v v d. xao xuyn trc cnh p m v thc trch nhim vi dn tc, ng ch, ng bo. thy vai tr ca hnh tng trong -> Tt c gi ra nh trng lan to, th mng. R rng mi ch l bc u tm hiu chiu su ca vn bn. 3. Tng hnh tng - Tnh hnh tng trong tc phm vn hc to ra t chi tit, ct truyn nhn vt. - Tnh hnh tng to ra s lin tng, tng tng sng to ca ngi vit.

- V d: Bi cnh khuya. - C hai hnh tng ng ch . + Trng lng c th bng lng hoa- nh trng chiu xung rng cy + Cnh khuya nh v ngi cha ng - l s i lp gia cnh vt v con ngi.

4. Tng hm ngha. - Hm ngha l ngha n kn, ngha tim tng ca vn bn vn hc. - Khi nghin ngm hm ngha ca mt tc phm l lc ta nng cao tm hn

Trang 462

Gio n Ng Vn 10 c bn
vn bn vn hc. - Hm ngha l ngha n kn, ngha tim tng ca vn bn vn hc. - Khi nghin ngm hm ngha ca mt tc phm l lc ta nng cao tm hn mnh, lm cho cuc sng ni tm tr nn su sc phong ph hn. - V d: ng tng xun tn hoa rng ht / m qua sn trc mt cnh mai. + Hoa mai ch n vo cui ng, u xun, nn y khng phi miu t thin nhin. Cnh mai gip ta c nhiu cm nhn. + Cnh mai ph nhn ci quy lut vn ng v bin i. D xun i qua, mun loi hoa la cnh nhng vn cn cnh mai hoa n trng trong m. + Cnh mai l hnh tng ngh thut p, khng phi v p ca bc tranh t qu tng, cc, trc, mai, n l v p ca tinh thn lc quan mnh m v kin nh trc nhng bin i ca tri t, thi cuc. l tinh thn ch bt dit ca nh Pht d phi tri qua bt c hon cnh no. mnh...... - V d:

H3(13ph) GV: Hng dn HS lm bi tp 1,2,3 trn lp.

III. Luyn tp Bi 1. SGK

ng sau nhng hnh tng tng chng tri vi quy lut i thng li l mt trit l su sc. Con ngi phi bit sng c tnh yu thng. l tnh yu vi con ci, b m, bit trn trng ng b, t tin, lp ngi i trc. c bit, chng ta phi sng

+ iu suy ngm ca ngi c ngay hnh tng c s tng phn. Ni da khng phi l nhng g mnh m, b th, vng chi. Ni da phi sc che ch cho con ngi. y tt c u ngc li. Ngi n b kho mnh, xinh p li da vo mt a b mi tp i. Anh b i - Bi th Ni da ca tng vo sinh ra t li da vo Nguyn nh Thi. mt c gi run ry. + Hai on ca bi th c kt cu ging nhau cu u v cu cui. Mt bn l ngi n b vi a b. Mt bn l ngi chin s v b c gi. Cc nhn vt lm ni bt s tng

Trang 463

Gio n Ng Vn 10 c bn
vi nim hi vng phn. vo tng lai v bit n qu kh. Phm gi con ngi l . Ni da l mt bi th trit l su sc. - Bi Thi gian ca Vn Cao

- Bi Thi gian ca Vn Cao. + Cm xc chung ca bi th l nhng suy ngh su sc v thi gian. Thi gian s xo m i tt c thnh quch, lu di. Mc d thi gian khng hin ra bng sc mnh vn nng. N nh nhng tri chy, m nh nh qua k tay. Bi 2 - SGK

+ i mi con ngi cng b thi gian ph ln tt c, cng mt i, tn li nh chic l. Nhng k nim ca mi chng ta vi i nh Ting si ri trong lng ging cn ph y bn, t. V m. S tht bao gi cng ph phng n chua cht. Vy cn li ci g trn i ny. l cu th, bi ht, em vi i mt nh hai ging nc, nhng cu th, nhng bi ht v k nim v tnh yu sng mi n mun i. H4(5ph) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c ni dung ca bi hc. * Luyn tp : - Bi tp 3 SGK - Gi : Bi Mnh v ta ca Ch Lan Vin Bi th th hin quan nim ca ngi cm bt vi bn c v cuc i. Hai ting Mnh, ta l s tip cn vi hi th ngt ngo ca ca dao tr tnh khng nh mi quan h gia mnh ta tht gn b. a) Mnh l ta y thi, ta vn gi cho mnh Su thm mnh ? li l ta y . Ngi cm bt v bn c phi to ra c ting ni tri m. l s ng cm su sc. Nh th phi ni c nhng g, chia s nhng bun, vui vi cuc i, vi con ngi. Ngi c cng tm thy th tm trng ca mnh. T ngi vit mi c th ni ti ci chung

Trang 464

Gio n Ng Vn 10 c bn
tiu biu cho c cng ng. Hai cu cui li l quan nim khc. Ta gi tro, mnh nhen thnh la chy, Gi vin con, mnh dng li nn thnh Tc phm vn hc n vi bn c s nng tm hn, chp cnh cho nhng c m. Ngi c c iu kin hon thin mnh. Du nh th mi ch gi tro, gi vin nh ngha l cha ni ht tt c, cha cn , cn li, ngi c phi suy ngh tng tng khm ph ra nhng g su sc hn, rng ln hn. y l yu cu ca tip nhn vn hc. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T 90 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm...........

Trang 465

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tit 90, 91 Ting vit

Thc hnh cc php tu t: php ip v php i I. Mc tiu bi hc.

1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Nng cao kin thc v php ip v php i.

- Luyn k nng phn tch v k nng s dng php ip v php i.

2. K nng: - Nhn bit cc php tu t trong cc vn bn vn chng. 3. Thi :- Gip cho HS s dng tt cc php tu t vo bi vit t hiu qu cao

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: gip cc em n tp, nng cao kin thc v k nng v cch s dng php tu t trong cc tc phm vn chng. Ngy hm nay chng ta hc bi Thc hnh cc php tu t: php ip v php i. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H 2 (45ph) I. Lt v php ip. GV: Cho HS c 1. Ng liu 1: VD trong SGK. ? Tc dng ca N a. Bi ca dao Tro ln cy bi a. Bi ca dao Tro ln cy bi tm xun c c ba ip ng. Mt l N c ba ip ng. Mt l N lp li nguyn vn tm xun hai l c mc tm xun hai l c mc l g v c th cu ba l chim vo lng. C cu ba l chim vo lng. C thay th cm t s tm l ca ip t l mt s tm l ca ip t l mt ny bng cm t s vt, s vic v hin tng s vt, s vic v hin tng xut khc khng? V xut hin lin tip nhiu ln hin lin tip nhiu ln buc sao? buc ngi ta phi ch . ngi ta phi ch . - Nu thay n tm xun bng mt th hoa s lm cho m hng, ngha ca bi ca dao thay i. Mt khc, ni ti hoa l ch

Trang 466

Gio n Ng Vn 10 c bn
chung ngi con gi. Nhng ni n l khng nh ngi con gi tui trng trn thi p nht. V li N tm xun n ra cnh bic tc l c gi i ly chng. Hoa ch c tn thi. N n ra hoa. V th khng th thay th hoa vo n c. - C mc cu v chim vo b. Nhng yu t: gn, th, ? Vic lp t c lng c ip li lm r hon c......., v l yu t lp mang phi l php lp cnh ca c gi, s so snh ca sc thi tu t. khng? Tc dng ? c gi. Cch lp ny khng ging vi N tm xun cu trn. b. Nhng yu t: gn, th, c, v l yu t lp mang sc thi tu t. + Gn, th ? Nhn mnh mi quan h ca con ngi vi mi trng sng. l s nh hng ca con ngi trong cc mi quan h. ? Ba v d v + C ? khng nh s kin ip t v ip tr, bn b th c ngy thnh cu khng mang t. sc thi tu t? + V ? khng nh, nhn mnh mi quan h trong so snh. - ip t khng mang sc thi tu t: + Ny chng, ny v, ny cha Ny l em rut, ny l em du. + Cm khng n th con n g ? Tm ba v d c + Ma trng nc, trng tri php ip trong - ip cu khng mang sc bi th hc? thi tu t: + La mi cy c my ngy la bn chn. + Gp cm, ti n cm + i, ti i s g - Khi tnh ru lc tn canh

2. Bi tp ng dng: a. ip t, ip cu khng c gi tr tu t: - ip t khng mang sc thi tu t:

- ip cu khng mang sc thi tu t:

b. Php tu t trong bi th hc:

Trang 467

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Vit on vn c s dng php ip vi ni dung t chn? Git mnh mnh li thng mnh xt xa c. Vit mt on vn c Khi sao phong gm r l Gi sao tan tc nh hoa gia - php ip: ng Mt sao dy gi dn sng Thn sao bm chn ong chng by thn Vui l vui gng ko l Ai tri m mn m chi ai... Ngi lm th tm n th nh mt phng tin gii by, gii by tm trng ca mnh vi bn c tri m. Chng c ai lm th li ngh th l th ngn ng cao siu v thing ling bao gi. H chn lc ngn ng ca i thng, cch ni ca i thng sng to ra cch ni ring. Cch ni tc ng ti t tng, tnh cm con ngi. Ngi lm th cng khng bao gi ni ht, cn , cn li. H bit dng ng ch, ng lc ngi c, ngi nghe t suy ngm, suy ngm hon thin mt nhn cch.

? T nhng bi tp trn rt ra nh ngha v php ip

Tit 2

( 91 )

H3 (43ph) ? Nhn xt v vn bn 1,2....?

3. Khi nim: Php ip l mt bin php tu t. Ngi ta lm xut hin mt yu t ngn ng nhiu ln c tc dng lm cho ngi c, ngi nghe suy ngh, lin tng, tng tng, t khc su mt t tng, tnh cm, hnh ng vn ti ci p. II. lt v php i. 1. Ng liu 1: a.Vn bn 1,2:

- Chim c t, ngi c tng. ? Nhn xt v vn -> y l i thanh trc/bng bn 2,3....? - i cho sch, rch cho thm. -> y cng l i thanh - Ngi c ch t phi nn, nh c nn t phi vng.

=> Kt lun: s sp xp t ng to ra s cn i, hi ho v mt m thanh, i v ngha. b.Vn bn 3,4:

Trang 468

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ y l php i v t -> Cng l i thanh. - Tin hc l: dit tr tham nhng, Hu hc vn: tr thi ca quyn -> i t, i ngha => Kt lun:

? Tm v d i trong bi Hch tng s, i Co bnh Ng, Truyn Kiu v th ng lut?

? Pht biu nh ngha v php i.

- Vn xem trang trng khc vi Khun trng y n nt ngi n nang Hoa ci ngc tht oan trang My thua nc tc tuyt nhng mu da + y l php i v t: Khun trng/ nt ngi (danh t); y n/n nang (tnh t); Hoa/ngc (danh t), ci/tht (ng t), my /tuyt (danh t), thua/nhng (tnh t), nc tc/mu da (danh t). - Rp mn in vin vui tu nguyt Trt em thn th hn tang bng + Cng tng t nh trn y l i t

c. Tm v d v php i: - i trong Hch tng s.

- i trong i co bnh Ng.

- i trong Truyn Kiu.

- i trong Hch tng s + D Nhng nut than bo th cho ch ? TD ca php i Thn khoi cht tay cu nn trong cu tc cho nc ng? + Ti ba qun n, na m v gi - i trong i co bnh Ng + Nng dn en trn ngn la hung tn Vi con di hm tai v + Gm mi ni cng phi mn Voi ung nc nc sng phi

d. Khi nim.

2. Ng liu 2: - Php i trong tc ng nhm lm phong ph thm cho phn on (mt cu tc ng thng thng l mt phn on) - N lm r ngha: tng ng hoc tng phn. - To ra s hi ho v thanh. - To ra s hon chnh v d nh.

Trang 469

Gio n Ng Vn 10 c bn
cn - i trong Truyn Kiu. + Ngi ln nga, k chia bo + Na in gi chic, na soi ? Tm mi kiu dm trng. i mt v d? - Php i l s la chn t ng i thanh, i t ng v i ngha nhn mnh ni dung no .

3. Bi tp ng dng: - i thanh Chim c t, ngi c tng T/tng - i ngha Gp y anh nm c tay Khi xa em trng, sao dy em - Thuc ng d tt, s tht en ? Ra mt v i mt lng Khi xa/sao dy cho cc bn cng -> i thanh: tt/lng Trng/en i? (trc/bng) - i t - GV gi cho HS t - Bn anh em xa, mua lng - i m..... lm. + Tt n, c nh ging gn. -> i ngha: Bn/mua; xa/gn, vui nh tt. anh em/lng ging. - Php i trong tc ng nhm lm phong ph thm cho phn on (mt cu tc ng thng thng l mt phn on) - N lm r ngha: tng ng hoc tng phn. - To ra s hi ho v thanh. - To ra s hon chnh v d nh. - i thanh - i ngha - i t Da trng v b bch Rng su ma lm thm Da trng/rng su V/ma B bch/lm thm - i m..... H4 (2ph)

Trang 470

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c KN v cc php tu t. * Luyn tp :- Lm bi tp theo hng dn ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. - Nm c cch lp lun trong bi vn ngh lun. * Bi mi:- Chun b bi ( T 91 theo cu hi hng dn ca GV.

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 92 L lun vn hc

Ni dung v hnh thc ca vn bn vn hc

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip HS hiu v bc u bit vn dng cc khi nim thuc ni dung v hnh thc tm hiu vn bn vn hc. 2. K nng: - Rn luyn k nng v cch nhn bit v ni dung v hnh thc ca vn bn vn hc. 3. Thi : - Gip cho HS nhn bit v c thc cao trong khi tip nhn vn bn vn hc. . II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(2 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi: Hng ngy, chng ta c tip xc, c nhiu loi vn bn: miu t, t s, thuyt minh, ngh lun,... trong , c 1 s vn bn c gi l vn bn vn hc (VBVH). Vy VBVH l g? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu cc tiu ch xc nh.

Trang 471

Gio n Ng Vn 10 c bn

* Bi mi: H ca GV H 2 (30ph) ? Ni dung ca vn bn vn hc gm nhng khi nim no? Hy nu mt cch ngn gn v nu v d (bao gm cu hi 1, 2, 3 - SGK)

H ca HS

? Cc khi nim

- Cc khi nim thuc ni dung ca vn bn vn hc bao gm: ti, ch , t tng ch , cm hng ngh thut. + ti: L phm vi cuc sng c nh vn la chn, khi qut, bnh gi v th hin trong vn bn. V d: Tt n ca Ng Tt T vit v ti nng dn. + Ch : L ni dung cuc sng c phn nh trong tc phm. V d Tt n c ch : Miu t ni thng kh ca ngi nng dn di ch su thu ngt ngho ca thc dn v phong kin a ch. ng thi miu t mu thun gia nng dn vi bn cng ho quan li. Ch khng l thuc vo di ngn ca vn bn v mi vn bn c th c nhiu ch . + T tng ch : L thi , t tng, tnh cm ca nh vn i vi cuc sng, con ngi c th hin trong tc phm. V d: Tt n th hin s cm thng, chia s su sc v gn b mu tht vi ngi nng dn ca nh vn lo thnh Ng Tt T. ng thi th hin thi ca nh vn vi bn quan li, a ch. + Cm hng ngh thut: L tnh cm ch yu ca vn bn. l nhng trng thi tm hn, cm xc c th hin m nhun nhuyn trong vn bn.

Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung 1. Cc khi nim ca ni dung v hnh thc trong vn bn vn hc. - Cc khi nim thuc ni dung ca vn bn vn hc bao gm: ti, ch , t tng ch , cm hng ngh thut. + ti:

+ Ch :

+ T tng ch :

+ Cm hng ngh thut:

2. Cc khi nim v hnh thc ca vn bn. a. Ngn t: - y l yu t th nht ca vn bn vn

Trang 472

Gio n Ng Vn 10 c bn
thuc hnh vn bn bao nhng vn g? ? Hy trnh mt cch khi v nu v d? thc V d: Cm hng trong Tt n hc. Nh ngn t to nn chi gm l yu thng v cm gin tit, hnh nh, nhn vt trong vn bn. by - y l yu t th nht ca vn qut bn vn hc. Nh ngn t to nn chi tit, hnh nh, nhn vt trong vn bn. V th tm hiu vn bn phi i su khai thc cc lp ngn t. - Ngn t hin din trong cu, hnh nh, ging iu v mang tnh c th. C ngn t ti hoa ca Nguyn Tun, trong sng tinh t ca Thch Lam, chn cht mang c im Nam B ca Sn Nam...

b. Kt cu: - L s sp xp, t chc cc thnh t ca vn bn thnh mt n v thng nht, hon chnh c ngha.

- L s sp xp, t chc cc thnh t ca vn bn thnh mt n v thng nht, hon chnh c ngha. Bt k vn bn vn hc no cng phi c mt kt cu nht nh. c. Th loi: Kt cu phi ph hp vi ni dung. + C kt cu honh trng vi ni dung + C kt cu y bt ng ca truyn ci. + Kt cu m theo dng suy ngh ca tu bt, tp vn. - L quy tc t chc hnh thc vn bn sao cho ph hp vi ni dung vn bn. + Din t cm xc mnh lit ? c th + K v din bin, mi quan h ca cuc sng, con ngi ? c ? ngha ca truyn. hnh thc v ni dung vn bn vn + Miu t xung t gay gt ? c kch hc l g? + Th hin suy ngh trc cuc

3. ngha quan trng ca ni dung v hnh thc vn bn vn hc. - Vn bn vn hc cn c s thng nht cao gia ni dung v hnh thc, ni dung

Trang 473

Gio n Ng Vn 10 c bn
sng, con ngi ? c th k Ch : Ngn t, kt cu, th loi ch tn ti nh l hnh thc ca mt ni dung no , khng th c hnh thc thun tu. Hnh thc v ni dung lun gn b. V vy khi tm hiu v phn tch vn bn vn hc phi kt hp gia ni dung v hnh thc. - Vn bn vn hc cn c s thng nht cao gia ni dung v hnh thc, ni dung t tng cao p v H 3(10ph) hnh thc ngh thut hon m. GV: Hng dn HS y l ngha v cng quan trng lm bi tp trn v cng l tiu chun nh gi lp? mt tc phm. - ngha th hai: trong qu trnh phn tch, ta khng ch ch trng ni dung m b ri hnh thc. Phn tch bao gi cng phi kt hp gia ni dung v hnh thc. - ngha th ba: Trong i sng vn chng c nhng vn bn t ni dung coi nh hnh thc v ngc li. Chng ta cn nhn bit iu ny khi tm hiu v phn tch vn bn. - ti: Tiu thuyt Tt n ca Ng Tt T v Bc ng cng ca Nguyn Cng Hoan vit v ngi nng dn di ch thc dn na phong kin (quan li, cng ho a ch nng thn). Song c khc: Ng Tt T vit v ch sau thu bc t ngi nng dn. Nguyn Cng Hoan li vit v cho vay nng li ca quan li a ch, thc cht l dn p ngi nng dn n bc ng cng. t tng cao p v hnh thc ngh thut hon m. - ngha th hai: trong qu trnh phn tch, ta khng ch ch trng ni dung m b ri hnh thc. - ngha th ba: Trong i sng vn chng c nhng vn bn t ni dung coi nh hnh thc v ngc li. * Ghi nh ( SGK/129). II. Luyn tp. Cu 1 - SGK

Trang 474

Gio n Ng Vn 10 c bn
H 4(3ph) 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c KN v cc php tu t. * Luyn tp : - Cu 2- SGK. - Gi : - Phn tch t tng bi th M v qu ca Nguyn Khoa im. Ngi m hin ln tht to tn. Thng ngy m hi, cng phu kh nhc chm sc cy tri trong vn: Nhng ma qu m ti hi c M vn trng vo tay m vun trng Nhng ma qu ln ri li mc Nh mt tri, khi nh mt trng Ngi c khng th qun hnh nh nhng qu b, qu bu ln ln trong s chm sc vun trng ca m. ... Cn nhng b v bu th ln xung Chng mang dng git m hi mn R xung lng thm lng m ti S lin tng tri cy mang hnh git m hi l mt sng to, mt ni nim thm lng bit n ngi m to tn. Bi th chuyn mch cm xc t trng cy n chuyn trng ngi. V chng ti mt th qu trn i By mi tui m mong ch c hi Ti hong s ngy bn tay m mi Mnh vn cn mt th qu non xanh Nhn vt tr tnh thc nh mt th qu do m vun trng, chm bn v bit bao hi vng i ch vo a con yu qu ca mnh. Xin hy ng ph lng mong mi ca m. Cm xc ca nh th to ra hai hnh nh Bn tay m mi. Phi chng l s ch i mn mi hoc cng c th v tui tc gi nua m a con cn l th qu non xanh cha chn, cha trng thnh. Nhng cng c th hiu: ngi con h n, khng nn ngi. Bi th khp li ri. Ngi c nhn thc trch nhim ca ngi con phi n p cng sinh thnh dng dc, ngi nui nng dy d mnh. l t tng ch o ca bi th. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. - Nm c cch nhn bit v ni dung v hnh thc vn bn vn hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T 93 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 475

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 93Lm vn I. Mc tiu bi hc.

CC THAO TC NGH LUN

1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Hiu c khi nim thao tc ngh lun

- Nm c mt s thao tc ngh lun thng gp v yu cu i vi vic vn dng cc thao tc .

2. K nng: - Rn luyn k nng v s dng tc thao tc ngh lun trong bi vn.

3. Thi : - C thc cao trong vic s dng cc thao tc ngh lun. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(6) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Cc yu t thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH? Mi quan h gia ni dung v hnh thc VBVH? * p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi:

Trang 476

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Gii thiu bi mi: Kiu bi ngh lun l mt kiu bi quan trng trong chng trnh Ng vn THPT. lm tt kiu bi ny, cc em cn nm chc cc thao tc ngh lun. Bi hc hm nay, chng ta s n li 1 s thao tc ngh lun hc ng thi tm hiu v thao tc ngh lun mi- so snh. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng I. Tm hiu chung. H 2(29ph) 1. Khi nim. ? Thao tc l g? - Thao tc: L c dng ch - Thao tc: L c dng ch vic thc hin nhng ng tc vic thc hin nhng ng tc theo trnh t v yu cu k theo trnh t v yu cu k thut nht nh. thut nht nh. + V d: ghp cy, qu trnh lm t trng mu. ? Thao tc ngh - Thao tc ngh lun: - Thao tc ngh lun: lun l g? + Thao tc gm nhng quy nh cht ch v ng tc, trnh t k thut v yu cu k thut thuyt phc ngi khc nghe theo kin bn lun v mt hin tng hoc mt vn no . + S dng nhng li ni ( li lp lun) ph hp vi l phi v s tht. ngh lun l nhng hot ng ca t duy bao gm nhng suy ngh, la chn cch thc trong ? So snh vi thao ngh lun nhm mc ch tc khc c im cui cng thuyt phc ngi nghe - So vi cc loi thao tc khc: ging v khc nhau theo kin bn lun ca mnh. ntn? - So vi cc loi thao tc khc: + Ging: Phi theo mt trnh t 2. Mt s thao tc ngh lun v yu cu k thut GV: Cho Hs c + Khc: y l hot ng ca t c th. SGK/ 131. duy. Cn thao tc khc l nhng a. Cc thao tc hc: ? Chn nhng thao - in cc t theo th t: ng tc theo trnh t. tc ph hp +.....Tng hp l kt hp in vo trng +...Quy np l t ci ring...... cc ...... cho thch hp? +....Din dch l t tin +.....Phn tch chia vn chung... cn..... - Lp bng so snh....... Lp bng so snh bn cht v tc dng ca cc thao tc ngh lun hc THCS. Thao tc Bn cht Tc dng Phn tch Chia cc vn cn bn lun ra Gip ngi c c th hiu c thnh cc b phn, cc phng din, mt cc cn k, k cng.

Trang 477

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn t. Mang cc phn, cc phng din, cc nhn t ca vn cn bn lun kt hp thnh mt chnh th xem xt. T ci ring suy ra ci chung, t s vt c bit suy ra nguyn l ph bin T tin chung, c tnh ph bin suy ra nhng kt lun v s vic, hin tng ring.

Tng hp

Gip ngi c nm bt s vt hin tng mt cch khi qut hn. Hiu s vt, hin tng t c th n khi qut. Nm bt c vn t khi qut n c th, chi tit.

Quy np Din dch

? Li ta Trch dim thi, tc gi s dng thao tc g? Tc dng?

? T Hin ti l nguyn kh ca quc gia, tc gi s dng thao tc no? Cho bit hiu qu ca n?

? bi Hch tng s, Trn Quc Tun s dng thao tc no? Tc dng?

? Cho bit cc nhn nh no trong SGK ( T132 phn d) l ng? - Nhn nh 1,3 ng: V sao ng? + Nhn nh th nht ng nu tin DD x thc v cch suy lun DD

b. Vn bn ca HL: - Th vn khng lu truyn - Th vn khng lu truyn ht ht i l v nhiu l do i l v nhiu l do s dng s dng thao tc phn tch. thao tc phn tch. V tc gi chia nhn nh chung thnh cc phn ring -> TD: Vic s dng thao tc ny gip ngi c hiu su hn bn bit lm r l do v sao cht ca vic khng c lu truyn th ca khng c truyn li y n thi i by gi. . - Hin ti l nguyn kh ca quc - Hin ti l nguyn kh gia, nguyn kh thnh......xung ca quc gia, nguyn kh thp. V vy cc ng.....u thnh......xung thp. V tin. vy cc ng.....u tin. + Cu u: thao tc phn tch. + Cu u: thao tc phn + Cu sau: thao tc din dch. tch. -> TD: T phn tchHin ti l + Cu sau: thao tc din nguyn kh ca quc gia, tc gi dch. i n kt lun qua din dch rng: cn coi trng vic bi dng nhn ti. - bi Hch tng s, Trn Quc Tun s dng thao tc quy np. - Ta thng nghe: K Tn -> TD: V cc dn chng bn trn em mnh......khng u l kt lun: T xa cc bc c( Hich tng s ca Trn trung thn ngha b mnh v nc, Quc Tun), s dng thao i no khng c. - Nhn nh 1,3 ng. tc quy np.

Trang 478

Gio n Ng Vn 10 c bn
phi chnh xc. + Nhn nh th ba ng v phi c qu trnh tng hp sau khi phn tch th qu trnh nghin cu mi thc s hon thnh. ? Th no l thao + Nhn nh th hai cha tc ngh lun so 2. Thao tc so snh. chnh xc v s quy np cha snh? a. Khi nim: y th mi lin h - Khi nim: gia tin v kt lun s cha chc chn. - Khi nim: + L i chiu nhng s vt, hin tng (t hai s vt, hin tng tr ln) c lin quan, trn nhng cn c xc nh, tm ra nhng ch ging v khc, hn hoc km nhau. + Qua so snh, gi tr ca s vt, hin tng c xc nh v lm ni bt ln. - C 4 kiu so snh: + SS ging (A ging B): Ch Du ging anh Pha cnh ng b p bc o y. + SS khc (A khc B): B Kin khc i To th on thm c ca hn. + SS hn (A hn B): CP kh hn T Lng cnh c n. + SS km (A km B): Ma mng nm nay km hn nm ngoi.

? C my kiu so snh? Ly VD?

- C 4 kiu so snh:

b. Cc thao tc so snh. a. Bc dng thao tc so snh ch ra s ging nhau Nhng c ch cao......yu nc. b. C ngi.....Th th L Thi T hnca L Vn Hu s dng thao tc so snh ch s khc nhau. - Nhn nh: + Nhng i tng.....no . + S so snh.....(s vt hin tng). + Nhng kt lun.....su sc hn. c. Ch : + Cc i tng c so snh phi c mi lin quan vi nhau v mt kha cnh no .

GV: Cho HS c phn a,b. ? Tc gi s thao tc g tm ra s ging v khc nhau?

? Cho bit nhn a. Bc dng thao tc so snh nh no l ch ra s ging nhau ng? Nhng c ch cao......yu nc. b. C ngi.....Th th L ? c th so Thi T hnca L Vn Hu snh ng cch, ta s dng thao tc so snh cn phi ch ch s khc nhau.

Trang 479

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhng iu g? - Nhn nh: + Nhng i tng.....no . + S so snh.....(s vt hin tng). + Nhng kt lun.....su H3 (7ph) sc hn. GV: Hng dn HS - Ch : lm bi tp trn lp. + Cc i tng c so snh c mi tng ng hoc tng phn vi nhau. + SS phi da trn nhng tiu ch c th, r rng v c ngha quan trng i vi vic nhn thc bn cht i tng. + KL rt ra phi chn thc, mi m gip cho vic nhn thc i tng c sng t v su sc hn. * Ghi nh ( SGK/134). III. Luyn tp. Bi tp 1: - Tc gi mun chng minh: Th Nm Nguyn Tri tip thu nhiu thnh tu ca vn ho dn gian, vn hc dn gian - Thao tc ch yu s dng c hai on. + on u l thao tc phn tch. + on sau, tc gi s dng thao tc quy np. T hai c liu. 1. Mt l tc dng ln iu dn ca qua ting ht ng chi, ting so ca ch chn tru. 2. Hai l khng gian trong th Nguyn Tri rng thm ra v ln thm ln. -> T hai c liu ny, ngi vit rt ra kt lun v vai tr, s mnh, chc nng ca vn chng ngh thut.

+ on u l thao tc phn tch. Da trn lun im chung, tc gi chia nh (c khoai, qu i, b rau mung, lung dc mng ... nhin. Tc ng,, thnh ng, ca dao, nhng c im thanh iu Ting Vit...) phn tch nhng b phn nh ny chng minh c th, su sc cho lun im. + on sau, tc gi s dng thao tc quy np. T hai c liu.

Hot ng 5(3)

3. Cng c, luyn tp.

* Cng c: - Nm c KN v cc thao tc ngh lun. * Luyn tp : ? Vit mt on vn ngh lun sao cho t c yu cu sau? - cp ti vn ang c t ra cp thit trong i sng v c s dng nhiu thao tc ngh lun.

Trang 480

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gi : Vn an ton giao thng ang c t ra mt cch cp thit. Hng ngy chng ta khng th kimot c bao nhiu ngi tham gia giao thng bng nhng phng tin no. Tr li cu hi y tht l kh. Trn khp cc ng ng thnh ph, th x, th trn, nng thn ng bng n nng thn min ni ... cc loi xe c. Hin i l t ba, bn ch ngi, thng thng l xe hai mi, ba mi ch ngi, xe khch, xe ti, m t xe my n c xe p th s v s nht l cng nng. Ngi tham gia giao thng khng phi ai cng c bng li, c php iu khin, khng phi ai cng c thc chp hnh lut l. H phng nhanh, vt u, thm ch khng c chp hnh nhng tn hiu giao thng trn ng. y l cha k nhng ngi m nng cn vt qu mc quy nh cho php vn iu khin m t. C nhng k qu khch nh vng trn ng. ng giao thng ca chng ta c nng cp nhng khng phi tuyn ng no cng m , bng long. ng lin x ni thn n vi thn kia cn gp ghnh, nhiu g, c nhiu ch st l. ng c xi mng gia cc lng nng thn c rt nhiu nhnh chy ra, ngi ta gi l xng c rt nguy him. Nhiu tai nn ng tic xy ra trn cc tuyn ng Bc Nam v cc tnh, ph v hnh phc ca bit bao gia nh. Trch nhim ca chng ta phi lm g m bo an ton giao thng, cu hi y nn t ra mi ng ng, i vi mi ngi. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ghi nh. - Nm c KN v tc thao tc hc. * Bi mi: - Chun b bi ( T 94 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 94 Ting vit

n tp phn ting vit

I. Mc tiu bi hc.
1. Kin thc: * Gip hc sinh - Cng c h thng ho nhng kin thc c bn v cc k nng ch yu v ting Vit nm vng v s dng tt hn. - Tch hp vi kin thc lm vn, vn v vi vn sng thc t. 2. K nng: - Rn luyn k nng s dng TV chun mc v ng phong cch. 3. Thi : - C thc cao trong vic s dng TV chun mc v ng phong cch. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK.

Trang 481

Gio n Ng Vn 10 c bn
III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: : Em hy nhc li cc n v kin thc ting Vit hc? * p n:: Cc n v kin thc ting Vit hc: Hot ng giao tip; Ngn ng ni v ngn ng vit ; Vn bn; Phong cch ngn ng sinh hot; Phong cch ngn ng ngh thut; Khi qut lch s ting Vit; Nhng yu cu s dng ting Vit; Thc hnh v cc bin php tu t; n d v hon d; Php ip v php i. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: gip cc em n tp, nng cao kin thc v s dng cc theo tc ngh lun trong khi vit vn. Hm nay hm nay chng ta hc bi Cc theo tc ngh lun. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H2(40ph) Cu1: ? Trnh by cc - Hot ng giao tip l hot - Hot ng giao tip l hot vn c lin ng trao i thng tin ca ng trao i thng tin ca quan n HGT? con ngi trong x hi c tin con ngi trong x hi c tin hnh ch yu bng phng tin hnh ch yu bng phng tin ngn ng (ni hoc vit, nhm ngn ng (ni hoc vit, thc hin mc ch v nhn nhm thc hin mc ch v thc, t tng tnh cm v hnh nhn thc, t tng tnh cm v ng. hnh ng. - Mi hot ng giao tip gm hai qu trnh + To lp vn bn (do ngi ni, vit) + Lnh hi vn bn (ngi nghe, c) - Cc nhn t giao tip: + Nhn vt giao tip. + Hon cnh giao tip. + Ni dung giao tip. ? So snh c + Mc ch giao tip. Cu2: im ca NN ni + Phng tin giao tip. v NN vit? + Cch thc giao tip. Ngn Cu 2: So snh c im ca NN ni v NN vit Hon cnh v iu Cc yu t ph tr c im v t v

Trang 482

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng kin s dng Ngi ni v nghe tip xc trc tip. Ngi ni t iu kin la chn ngi nghe cng nghe kp thi - Ngi vit c iu kin suy ngm, la chn gt gia. N n vi ng o ngi c trong khng gian rng ln, thi gian lu di cu T ng s dng a dng c c khu ng, t a phng, s h tr ca t a y, cu d tha hoc tnh lc. Trnh dng t a phng khu ng, ting lng, ting tc. p dng nhiu loi cu.

Ni

- Ng iu - C ch - iu b ca ngi ni Khng c cc yu t ph tr nh ngn ng ni. C s h tr ca h thng du cu, hnh nh minh ho

Vit

Cu3: Cc vn c lin quan n vn bn:

Vn bn

Sinh hot

Ngh thut

Khoa hc

Hnh chnh

Chnh lun

Bo ch

- Khi nim: VB l sn phm c to ra trong HGT bng ngn ng, thng bao gm nhiu cu. - c im ca vn bn: + Mi vn bn tp trung nht qun vo mt ch v trin khai ch mt cch trn vn. + Cc cu trong VB c s lin kt cht ch, ng thi c VB c XD theo mt kt cu mnh lc. + Mi vn bn c du hiu hnh thc biu hin tnh hon chnh v ND: Thng m u bng mt tiu v c du hiu kt thc thch hp vi tng loi VB. + Mi vn bn u thc hin mt mc ch giao tip nht nh. - VB phn loi theo PCNN: + VB thuc PCNN - SH: th, nht k.... + VB thuc PCNN - NT: th, truyn, kch.... + VB thuc PCNN - KH: lun vn, lun n, SGK.... + VB thuc PCNN - HC: n t, bin bn, ngh quyt.... + VB thuc PCNN - CL: bi x lun, bnh lun, li ku gi.... + VB thuc PCNN - BC: bn tin, bi phng s, bi phng vn.... Cu4: c im ca phong cch ngn ng sinh hot v ngh thut: Tnh cht Phong cch Phong cch

Trang 483

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngn ng sinh hot - C a im, c ngi ni, ngi nghe, c cch din t ngn ng ngh thut

Tnh c th

- c trng c bn ca phong Hnh tng cch ny - Ngi vit to ra bi tng tng lin tng v cc bin php tu t. - Ngi ni th hin tnh cm Tc ng ti ngi c lm cho Truyn cm - T ng c tnh khu ng th ngi c vui, bun, yu thch hin cm xc r rt do s la chn ngn ng. - Cu giu cm xc C th - Mi ngi c la chn t ng khc - Mi nh vn c cch th hin nhau khi ni. ring. Vy n mang tnh c th Hot ng 2 (45ph). Cu5: Trnh by nhng vn c lin quan n khi qut lch s TV? a. Khi qut v TV( ngun gc, quan h h hng, LS pht trin). STT Thi k c im Thi k dng nc - Ngun gc ca ting Vit c t lu i do tc ngi 1 (t c i TK Vit C sinh sng lu vc sng Hng v bc Trung B. XI) Ngi Vit c c ng gp to ln kin to nn vn minh la nc. Ngun gc bn a, thuc h ngn ng Nam - QH gn gi vi ting Mng, ting Mn - Khme v ngn ng a o. - Vit ho nhiu t Hn lm phong ph TV. Thi k LTC (t - Ch Hn c s dng rng ri trong sng tc VC. 2 TKXI 1885) - TV pht trin mnh, xut hin ch Nm. - Nhiu kit tc th Nm ra i, trong c Truyn Kiu. Thi k Php - Ch Hn mt a v chnh thng, ch Nm b chn thuc (t TK XIX p. 3 n 1945) - Ngn ng HC, ngoi giao, GD l ting Php. - Ch Quc Ng ra i v ngy cng pht trin. - Xut hin vic vay mn ting Php, nhiu thut ng KH ra i. - TV thay th ting Php trong mi chc nng XH. 4 T 1945 n nay - c s dng trong cc lnh vc hot ng ca nh nc. - c xem nh l ngn ng quc gia. - Ngy cng pht trin trong cng cuc giao lu ton cu. b. Tc phm: Hn, Nm, QN: - Tc phm vit bng ch Hn: Ph gi v kinh, Hch tng s, T lng, Ni lng, Vn nc, Co bnh bo mi ngi, c trai thi tp, Bch vn thi tp, Chinh ph ngm, Nht k

Trang 484

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong t ... - Tc phm vit bng ch Nm: Vn t c su, Quc m thi tp, Bch vn quc ng thi tp, th H Xun Hng, Cung on ngm, Truyn Kiu. - Tc phm vit bng ch QN..... Cu 6: Ng m, ch vit Cn pht m ng chun theo yu cu ca ting Vit. Vit ng theo yu cu chnh t. Yu cu s dng TV ng chun mc theo bng. T ng Ng php Phong cch ngn ng Dng t ng ng Cu to cu theo Ni v vit ph vi hnh thc cu ng ng php hp vi tng phong to, vi ngha, vi ting Vit. Cc cch ngn ng. c im ng cu phi c lin php. kt cht ch trong vn bn.

Cu7: Cho bit nhng cu sau cu no ng: - Cu: b, d, g ...l cu ng. - Cu: a, c, e, h.... l cu sai. Cu sai - Mun chin thng i hi ta phi ch ng tin cng. Nguyn nhn v cch sa. - Tha t i hi, thiu du phy ngn cch thnh phn cu. -> Sa: Mun chin thng, ta phi ch ng tin cng. - c tham quan danh lam - Tha t lm, thiu du phy. thng cnh lm chng ta thm ->Sa: c tham quan danh lam thng cnh, chng yu t nc. ta thm yu t nc. - Qua hot ng thc tin nn - Tha t nn, thiu du phy. ta rt ra c nhng kinh -> Sa: Qua hot ng thc tin, ta rt ra c nghim qu bu nhng kinh nghim qu bu - Nh tri qua hot ng thc - Tha t nh ng u cuv t nn gia tin, nn ta rt ra c nhng cu. kinh nghim qu bu. -> Sa: Tri qua hot ng thc tin, ta rt ra c nhng kinh nghim qu bu. - Trong nhng nm thng - Cha thnh phn cu. Ch c TN. khng chin chng M cu nc -> Sa: ND ta lp nn nhng chin cng cha tng c trong lch s nhiu nghn nm dng nc v gi nc. - Chu vn nh k nim h - Din t m h, cha r ngha. nm ngoi v qu la g vo - Sa li: chung cng b. + Chu vn nh k nim h nm ngoi v qu cng b la g vo chung. + Chu vn nh k nim h nm ngoi v qu v hai b chu cng la g vo chung.

Trang 485

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Con c n qu to m trn bn khng. - Din t m h, cha r ngha. - Sa li: + Con c n vng qu to m trn bn khng. + Con c thch n qu to m trn bn khng. - Din t m h, cha r ngha. - Sa li: Con dng dn chng ti men theo b sng ri chng ti dng li trc mt ngi nh nh. - Din t m h, cha r ngha. - Sa li: Thu va i hc v, m bo Thu sang n em, Thu vi i ngay.

- Con dng dn chng ti men theo b sng ri dng li trc mt ngi nh nh. - Va i hc v, m bo Thu sang n em, Thu vi i ngay. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Bit cch h thng v nm c cc kin thc hc * Luyn tp :- Lm tip bi tp 7 theo hng dn ca Gv. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi:- Chun b bi ( T 95,96 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 95,96 Lm vn

Luyn tp Cc thao tc ngh lun

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh:- Hiu c khi nim thao tc ngh lun - Nm c mt s thao tc ngh lun thng gp v yu cu i vi vic vn dng cc thao tc . - Vit c cc on vn ngh lun ph hp vi v tr v chc nng ca chng trong bi vn ngh lun. 2. K nng: - Rn luyn k nng v s dng tc thao tc ngh lun trong bi vn. 3. Thi : - C thc cao trong vic s dng cc thao tc ngh lun. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK.

Trang 486

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(Khng)
1. Kim tra bi c:

2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Tip ni vi vic tm hiu, rn luyn k nng lp dn , tm hiu v cc phng php, thao tc ngh lun, vit c cc bi vn ngh lun giu sc thuyt phc, bi hc hm nay chng ta s cng rn luyn k nng vit on vn ngh lun * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng I. Khi qut chung. H2 (20ph) 1. 1: : Bn v vai tr v tc GV: Hng dn HS - 1 dng to ln ca sch trong i c v dn . sng tinh thn ca con ngi, nh vn M. Go-r-ki c vit: Sch m rng trc mt ti nhng chn tri mi. 2. Dn : GV: Hng dn HS - Dn : 1. M bi: c v dn . M bi: - Nu vai tr ca sch t xa n nay trong i sng tinh thn ca con ngui. - Trch dn cu ni ca M. Go- 2. Thn bi: ro-ki. Thn bi: a. Sch l sn phm tinh thn k diu ca con ngi: - Sch l sn phm ca vn minh nhn loi. - Sch l kt qu ca lao ng tr tu. - Sch c sc mnh vt ko gian v thi gian. b. Sch m rng nhng chn tri mi: - Sch cung cp nhng hiu bit v th gii xung quanh, v v tr bao la, v cc t nc xa xi trn th gii. - Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau, hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht

Trang 487

Gio n Ng Vn 10 c bn
vng ca con ngi nhng ni xa xi. - Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng. c. Cn c thi ng vi sch v vic c sch: - c sch mang li li ch nn phi bit chn sch m c, bit hc hi v lm theo nhng iu tt p trong sch. H3 (25ph) - Sch rt quan trng nhng ch GV: Hng dn HS hc trong sch v th vn cha thc hin theo t. m phi bit hc trong c - 1 (a,b) T 1. thc t. - 1 (c), 2 (a) T 2. 3. Kt bi: - 2 (b,c) T 3. - Khng nh tc dng to ln - 3 ( a,b) T 4. ca sch v vic c sch. -> T ny ln - Nu phng hng hnh ng trnh by th cc ca c nhn. t cn li nhn xt v GV cht li. - Ch : Sch cung cp nhng ? Ly dn chng hiu bit v th gii xung v sch KHTN? quanh, v v tr bao la, v cc t nc xa xi trn th gii. - Cc c bn: + Mi con ngi thng sng trong 1 phm vi ko gian nht nh, thi gian i ngi hu hn nhng kht vng hiu bit ca con ngi li l v tn. T nh, con ngi c hc ch tip cn vi cng c hiu bit hu hiu: sch. ? Ly dn chng + Nhng cun sch KHTN gip v sch KHXH? con ngi khm ph v tr v tn vi nhng quy lut ca n, bn cht nhng s vt, hin tng t nhin xung quanh ta. Nhng cun sch ca Bru-n, Ga-li-l v tri t v thi dng h m ra thi k mi trn con ng chinh phc t nhin; Sch v

3. Kt bi:

II. Luyn tp. 1. on 1: - Ch :

- Cc c bn: + Mi con ngi thng sng trong 1 phm vi ko gian nht nh, thi gian i ngi hu hn nhng kht vng hiu bit ca con ngi li l v tn........... + Nhng cun sch KHTN gip con ngi khm ph v tr v tn vi nhng quy lut ca n, bn cht nhng s vt, hin tng t nhin xung quanh ta. Nhng cun sch ca Brun.............

+ Nhng cun sch KHXH gip con ngi hiu bit v i sng cng ng trn cc t nc khc nhau vi nhng c im kinh t, chnh tr, lch s, vn ha,...

Trang 488

Gio n Ng Vn 10 c bn
thuyt tin ha ca c-uyn, gen di truyn ca Men- en gip chng ta hiu r v cc ging loi sinh vt v chnh con ngi;... + Nhng cun sch KHXH gip con ngi hiu bit v i sng ? Th no l sch cng ng trn cc t nc tt, sch xu? khc nhau vi nhng c im kinh t, chnh tr, lch s, vn ha,... Sch trit hc ca Cc-mc v ng-ghen gip con ngi lm nhng cuc cch mng tin b; Sch vn hc ca Bandc gip chng ta hiu r v th gii t bn vi sc mnh lnh lng ca ng tin; c th Tagor, L Bch, Ph,... chng ta ? Ly dn chng hiu i sng v tm hn ca minh ho? c dn tc n , Trung Hoa,...; c Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng, Cao B Qut,... chng ta hiu ng cha ta xa Tit 96 tng au kh v m c nhng g;... H1 0ph) + Sch tt l sch phn nh H2 (40ph) ng quy lut ca t nhin v i sng x hi; gip con ngi hiu r bn thn mnh c thc ng v quyn li v ngha v ca mnh trong i sng; gip cc dn tc hiu bit, gn gi nhau hn, ca ngi s cng bng v tnh hu ? C th l nhng ngh; tip thm ch, ngh lc; sch no, ly DC gip tm hn con ngi tr nn minh ho? trong sng, lng, phong ph hn, hng con ngi n cc gi tr chn- thin- m. + Sch xu l sch xuyn tc i sng, em n cc kin thc sai lm; k th, chia r tnh on kt gia cc dn tc; kch ng bo lc, chin tranh v nhng th hiu thp hn ca con ngi.

+ Sch tt l sch phn nh ng quy lut ca t nhin v i sng x hi; gip con ngi hiu r bn thn mnh c thc ng v quyn li v ngha v.........

+ Sch xu l sch xuyn tc i sng, em n cc kin thc sai lm; k th, chia r tnh on kt gia cc dn tc.......... 2. on 2: - Ch :

- Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau.......... DC:

Trang 489

Gio n Ng Vn 10 c bn

+ Sch gip chng ta hiu bit - Ch : Sch gip hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh v cuc sng con ngi qua cc cm, kht vng ca con ngi thi k khc nhau, hiu bit nhng ni xa xi. i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau. DC: Cc cun sch lch s ti hin chn thc lch s loi ngi qua cc thi k; cc cun sch vn hc ti hin hin thc khch quan thng qua th gii hnh tng;... + Sch gip chng ta hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. DC: Nhng cun sch vn hc: Nhng b s thi c bc chn dung tinh thn ca cc cng ng ngi : Ra-ma-ya-na (n ), -i-x (Hi Lp),...; tc phm ca L Tn, M. Gor-ki, V. Huy-g,... 3. on 3: - Ch :

- Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh: qua cc sch lch s v vn hc...

? Lm th no ko b bin thnh ci t mt ng sch khi c sch?

+ Sch gip con ngi t khm ph bn thn mnh v chp cnh nhng c m.....

- Ch : Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht 4. on 4: - Ch : vng. - Cc l l v dn chng minh ? T vic vit cc ha: - Cc l l v dn chng minh on vn trn, em ha: thy cn c nhng + Sch gip con ngi t khm lu g khi vit ph dn tc mnh: qua cc on vn ngh sch lch s v vn hc qu lun? trnh hnh thnh v pht trin dn tc, qu trnh dng nc v gi nc, nhng anh hng tn

Trang 490

Gio n Ng Vn 10 c bn
tui v nhng ngi hi sinh thm lng, v danh, c bit l lch s tm hn dn tc. + Sch gip con ngi t khm ph bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng: soi vo kho tng tri thc nhn loi hiu bit ca mi ngi v cng nh b; thy c mt tt- xu ca bn thn; t sch ht ging tm hn nui dng c m v kht vng,... - Ch : Cn xc nh thi ng vi sch v vic c sch. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch c nhiu loi cn chn sch tt c. + Hc hi nhng iu hay ca sch p dng v kim nghim li bng thc tin. + Kt hp hc sch v thc t cuc sng. L thuyt th mu xm ch c cy i mi mi xanh ti. * Ch : - Khi vit on vn ngh lun, cn: + C s lin kt vi cc on vn trc n. + Cn c 1 ch chung. + Cc l l v dn chng mch lc, hp H3(5). 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Bit cch vit mt on vn ngh lun. * Luyn tp :- Lm tip bi tp trong SGK/ 140. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T 97, 98 theo cu hi hng dn ca GV).

* Ch : - Khi vit on vn ngh lun, cn: + C s lin kt vi cc on vn trc n.

Trang 491

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 97 n tp

n tp phn vn hc

I. Mc tiu bi hc.

1. Kin thc: * Gip hc sinh - Nm li ton b h thng nhng kin thc c bn trong chng trnh vn hc lp 10: t VHDG n VH vit, t VHVN n VHNN. - C nng lc phn tch vn hc theo tng cp : t s kin VH n tc gi, tc phm vn hc, t ngn ng n hnh tng ngh thut. - Bit vn dng nhng kin thc c bn hc tip tc hc chng trnh VH lp 11.
2. K nng: - Rn luyn k nng bit h thng ho cc kin hc trong chng trnh Ng Vn 10. 3. Thi : - C thc cao trong h thng v khi qut li cc kin thc hc.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c hiu, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1. Kim tra bi c: 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta hc xong ton b cc kin thc VH 10. 3 tit hc ti y, chng ta s cng tng kt ton b cc kin thc 1 cch khi qut nht trn c s trao i - tho lun theo cc cu hi trong sgk. Tit 1 bi tng kt, chng ta s n li cc kin thc v VHDG; tit 2, n cc kin thc v VH vit VN; tit 3, n tp v VHNN v LLVH H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H2 (25ph) I. n tp VHDG: Cu 1: VHVN gm 1. Nhng c trng c bn cc b phn ln ca VHDG: no? VHVN:- VHDG. - VH vit. - Tnh tp th. Cu 2: Nhng - Tnh truyn ming. c trng c bn - Tnh thc hnh. ca VHDG? 2. H thng th loi: - T s DG: thn thoi, s thi, - T s DG: thn thoi, s thi,

Trang 492

Gio n Ng Vn 10 c bn
truyn thuyt, truyn c tch, truyn ng ngn, truyn ci, truyn th, v. - Tr tnh DG: ca dao. - Ngh lun DG: tc ng, cu . - Sn khu DG: cho, tung, ci lng. truyn thuyt, truyn c tch, truyn ng ngn, truyn ci, truyn th, v.

? H thng th loi ca VHDG? Nu c trng ca 6 th loi VHDG hc?

? Nu cc gi tr c bn ca VHDG? Phn tch biu hin ca n qua truyn c tch Tm Cm?

- L kho tng tri thc v mi lnh vc i sng t nhin, x hi v con ngi. - L tri thc ca 54 dn tc anh em tnh phong ph, a dng. - Th hin trnh nhn thc v quan im t tng ca nhn dn lao ng nhn o v tin b. - Tri thc dn gian thng c trnh by bng ngn t ngh thut hp dn, d ph bin, c sc sng lu bn. VD: - Gi tr nhn thc ca truyn TC: + Nhng ni kh ca ngi m ci, ngi ngho kh bt hnh trong x hi c. ? Gi tr gio dc + S tn c ca m con m d c nhng c gh. im g? + Mu thun, xung t trong gia nh ph quyn khi ngi ph n lm ch. - Tinh thn nhn o: + Tn vinh gi tr con ngi. + Tnh yu thng con ngi. + u tranh bo v, gii phng con ngi khi bt cng. - Hnh thnh nhng phm cht truyn thng tt p: + Tnh yu qu hng t nc. + Lng v tha, c kin trung. + Tnh cn kim. c thc tin...

3. Nhng gi tr c bn ca VHDG: a. Gi tr nhn thc: - L kho tng tri thc v mi lnh vc i sng t nhin, x hi v con ngi. - L tri thc ca 54 dn tc anh em tnh phong ph, a dng. VD:

b. Gi tr gio dc: - Tinh thn nhn o: + Tn vinh gi tr con ngi. + Tnh yu thng con ngi. + u tranh bo v, gii phng con ngi khi bt cng. - Hnh thnh nhng phm cht truyn thng tt p: VD:

Trang 493

Gio n Ng Vn 10 c bn
VD: - Gi tr gio dc ca truyn TC: + Gio dc o l lm ngi: lng yu thng con ngi, tinh ? Gi tr thm m thn u tranh ko mt mi c nhng c bo v, gii phng con ngi im g? khi bt cng, cng quyn. + Gio dc, nui dng nim tin hin gp lnh.

c. Gi tr thm m: - Nhiu tc phm VHDG tr thnh mu mc ngh thut ngi i hc tp. - L ngun nui dng VH vit pht trin. VD:

- Nhiu tc phm VHDG tr 4. Lp bng so snh VHDG thnh mu mc ngh thut v VH vit: ngi i hc tp. ? HS lp bng so - L ngun nui dng VH vit snh? pht trin. VD: - Gi tr thm m ca truyn TC: hnh tng nhn vt Tm gi cm hng ngh thut cho VH vit. Lp bng so snh VHDG v VH vit: STT c im VHDG 1 Thi im - Rt sm, khi cha c ch vit. ra i. 2 Tc gi. - Tp th. 3 4 P.T lu truyn. Hnh thc tn ti. - Truyn ming. VH vit - Khi c ch vit (t th k X). - C nhn. - Ch vit, ch in, vn bn.

- Gn lin vi nhng sinh hot - Vn bn vit c nh. khc nhau trong i sng cng ng (mi trng din xng). - Nng cao, kt tinh nhng thnh tu ngh thut. II. VH vit Vit Nam: 1. Cc b phn:

Vai tr, v - Nn tng ca VH dn tc. tr. ? Cc b phn ln ca VH vit Vit Nam? - VHT (t th k X- XIX). - VHH (t u th k XX- nay).

2. Nhng ni dung ln ca VHVN trong qu trnh pht - Th hin t tng, tnh cm ca trin: ? Nhng ni dung con ngi VN trong 5 mi quan - Th hin t tng, tnh cm ln ca VHVN trong h a dng: vi th gii t nhin, ca con ngi VN trong 5 mi

Trang 494

Gio n Ng Vn 10 c bn
qu trnh trin? pht quc gia dn tc, x h v bn thn. - Hai ni dung cm hng ln xuyn sut: yu nc v nhn o. ? VHVN pht trin - nh hng truyn thng v tip trong s nh hng bin VHNN. qua li vi cc yu - VD: t truyn thng + VHT: Nguyn Tri, Nguyn dn tc, tip bin Du, H Xun Hng,... VHNN ntn? Nu 1 + VHH: H Ch Minh, T Hu, s hin tng vn Nam Cao,... hc chng minh? - Cc tc gi VHT: + Tip thu li n ting ni, t tng nhn o ca VHDG v truyn thng vn ha dn tc. + Vit ha cc yu t tip thu t VH Trung Quc: th loi, ti, thi liu,... ? HS trnh by bng so snh VHT v VHH? quan h a dng: vi th gii t nhin, quc gia dn tc, x h v bn thn. - nh hng truyn thng v tip bin VHNN. - VD:

3. So snh VHT v VHH:

So snh VHT v VHH: c im Ch vit. Th loi. VHT - Ch Hn, ch Nm. - Tip thu t VH Trung Quc: co, hch, ph, th ng lut, truyn k, tiu thuyt chng hi,... - Sng to trn c s tip thu: th ng lut vit bng ch Nm. - Th loi VH dn tc: truyn th, ngm khc, ht ni. - Vn ha, vn hc Trung Quc. VHH - Ch quc ng. - Tip thu t VHT: th ng lut, cu i,... - Th loi VHH: th t do, truyn ngn, tiu thuyt, phng s, kch ni,...

Tip thu t nc ngoi. H3 (20ph)

? Cc thnh phn ch yu ca VHT? - VH vit bng ch Hn. - VH vit bng ch Nm. ? Cc giai on

- Vn ha, vn hc Trung Quc. - Vn ha, vn hc phng Ty, Nga- X Vit, M- Latinh. 4. VH vit VN t th k XXIX: a. Cc thnh phn ch yu ca VHT: b. Cc giai on pht trin:

Trang 495

Gio n Ng Vn 10 c bn
pht trin VHT? ca T th k X- XIV. T th k XV- XVII. T th k XVIII- na u XIX. Na cui th k XIX.

? Nu cc c im ln v ni dung? Phn tch dn chng minh ha? ? c im v biu hin ca ni dung yu nc? Nu dn chng minh ha?

? c im v biu hin ca ni dung nhn o? Nu dn chng minh ha?

c. Nhng c im ln v ni dung: - c im: * Ni dung yu nc: - c im: + Gn lin vi t tng trung qun i quc. + Ko tch ri truyn thng yu nc ca dn tc. - Biu hin: + thc c lp, t ch, t cVD: Bnh Ng i co (Nguyn ng, t ho dn tc. Tri), Quc t ( Php Thun), Quy hng (Nguyn Trung Ngn), Ta Trch dim thi tp (Hong c Lng),... + Lng cm th gic, tinh thn + Lng cm th gic, tinh thn quyt chin quyt thng k th quyt chin quyt thng k th xm lc. xm lc. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Thut hoi (Phm Ng Lo),... + T ho trc chin cng thi + T ho trc chin cng thi i, trc truyn thng lch s. i, trc truyn thng lch s. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Hin ti l nguyn kh ca quc gia (Thn Nhn Trung), + Bit n, ca ngi nhng anh Bch ng giang ph (Trng Hn hng dn tc, nhng ngi hi Siu),... sinh v t nc. + Bit n, ca ngi nhng anh hng dn tc, nhng ngi hi sinh v t nc. + Tnh yu thin nhin. VD: i Vit s k ton th (Ng S Lin). * Ni dung nhn o: + Tnh yu thin nhin. - c im: VD: Cnh ngy h (Nguyn Tri). + Bt ngun t truyn thng nhn o, thng ngi nh th - c im: thng thn ca dn tc ta. + Bt ngun t truyn thng + nh hng t t tng nhn vn nhn o, thng ngi nh th tch cc ca tn gio. thng thn ca dn tc ta. - Biu hin: + nh hng t t tng nhn vn + Lng thng yu con ngi, tch cc ca tn gio. cm thng thng xt nhng - Biu hin: kh au ca con ngi.

Trang 496

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Lng thng yu con ngi, cm thng thng xt nhng kh au ca con ngi. VD: c Tiu Thanh k, Truyn Kiu, Chinh ph ngm, Cung on ngm,... + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi. VD: T co chin tranh phi ngha (Chinh ph ngm), b mt tn c, ch k ca giai cp thng tr (Cung on ngm khc), b mt tham nhng, bt cng ca giai cp thng tr (Chuyn chc phn s n Tn Vin),... + Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh (cng l, tnh yu t do, hnh phc la i). VD: Chuyn chc phn s n Tn Vin Ng T Vn cng trc, dng cm, u tranh n cng vi ci xu, ci c. Chinh ph ngm cao kht vng hnh phc la i... + cao nhng quan h o c, o l tt p ca con ngi. VD: Nng Kiu hiu ngha ng. ? Cc c im + Li sng ha hp vi t nhin, ngh thut? xa lnh vng danh li. VD: Nhn (Nguyn Bnh Khim). + Nim tin, lc quan trc cuc sng. VD: Co tt th chng (Mn Gic thin s). ? Nu tn cc th Hai cm hng trn c quan loi VHT hc? h bin chng vi nhau. + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi.

+ Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh (cng l, tnh yu t do, hnh phc la i).

+ cao nhng quan h o c, o l tt p ca con ngi. + Li sng ha hp vi t nhin, xa lnh vng danh li. + Nim tin, lc quan trc cuc sng.

d. Cc c im ngh thut: - Tnh quy phm v ph v tnh quy phm. - Khuynh hng trang nh v xu hng bnh d.

e. Cc th loi VHT hc: - Tnh quy phm v ph v tnh - Th ng lut ch Hn. - Th Nm ng lut. quy phm.

Trang 497

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Khuynh hng trang nh v xu h- - Co. ng bnh d. - Ph. Hs lm nh, - Tip thu v dn tc ha tinh trnh by trc lp. hoa vn hc nc ngoi. Gv nhn xt, nh gi. - Th ng lut ch Hn. - Th Nm ng lut. - Co. - Ph. - Ngm khc. - Truyn th. H4. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Lm tip bi tp trong SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T 98 theo cu hi hng dn ca GV).

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 98 n tp

n tp phn vn hc

I. Mc tiu bi hc.

1. Kin thc: * Gip hc sinh - Nm li ton b h thng nhng kin thc c bn trong chng trnh vn hc lp 10: t VHDG n VH vit, t VHVN n VHNN. - C nng lc phn tch vn hc theo tng cp : t s kin VH n tc gi, tc phm vn hc, t ngn ng n hnh tng ngh thut. - Bit vn dng nhng kin thc c bn hc tip tc hc chng trnh VH lp 11.
2. K nng: - Rn luyn k nng bit h thng ho cc kin hc trong chng trnh Ng Vn 10. 3. Thi : - C thc cao trong h thng v khi qut li cc kin thc hc.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c hiu, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc.

Trang 498

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng 1 1. Kim tra bi c: 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta hc xong ton b cc kin thc VH 10. 3 tit hc ti y, chng ta s cng tng kt ton b cc kin thc 1 cch khi qut nht trn c s trao i - tho lun theo cc cu hi trong sgk. Tit 1 bi tng kt, chng ta s n li cc kin thc v VHDG; tit 2, n cc kin thc v VH vit VN; tit 3, n tp v VHNN v LLVH. H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H2 (25ph) i. Lp bng tn tc gi, tc phm, c im ni dung v ngh thut c bn ca cc tc phm hc. i. Lp bng tn tc gi, tc phm, c im ni dung v ngh thut c bn ca cc tc phm hc. Tc TP Ni dung Ngh thut gi 1. Thut Bc chn dung tinh thn ca - Th php gi, thin v n tng Phm hoi tc gi ng thi cng l chn bao qut, hm sc. Ng dung tinh thn ca con ngi thi - Bt php ngh thut honh Lo Trn c sc mnh, c l tng, trng c tnh s thi vi hnh tnhn cch cao p, mang ho ng th ln lao k v, bin kh ng A. php so snh phng i. 2. Bo knh - Bc tranh thin nhin cnh - Th th tht ngn xen lc Nguy cnh gii ngy h sinh ng v trn y ngn. n s 43. sc sng. - Cch ngt nhp 3/4. Tri - Tnh yu thin nhin, yu i, - Ngn ng gin d, tinh t, yu nhn dn, t nc. biu cm. 3. Trit l sng nhn ca tc gi: - Th th ng lut tht ngn Nguy - Sng ha hp vi thin nhin. bt c. n Nhn - Ph nhn danh li, gi ct cch - i chnh. Bnh thanh cao. - Hnh nh th gin d, biu Khim cm. . 4. - Xt xa, thng cm cho nng - Ngn ng hm sc, tinh t. Nguy Tiu Thanh cng nh bao ngi - S ph cch khun mu th n c Tiu ph n ti hoa bc mnh. ng lut. Du. Thanh k. - Suy ngh v s phn ca nhng ngi ti hoa, ti t, Nguyn Du t vn quyn sng, yu cu phi trn trng nhng ngi ngh s- ngi sng to ra cc gi tr vn ha tinh thn. - T thng cho s phn tng lai

Trang 499

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca mnh, khao kht tri m. Gi tr nhn o su sc, mi m. 5. - Tm trng phi phi nim vui, Php t ho, lc quan, tin tng vo Thun vn mnh ca t nc. . Quc t. - Khng nh ng li tr nc: thun theo t nhin, dng phng sch c tr t nc ko cn nn ao binh. Truyn thng tt p ca dn tc: yu chung ha bnh. 6. Mn - T quy lut vn ng i lp Gic Co tt ca thin nhin v i ngi, tc thin th gi th hin thc cao v s. chng. ngha, gi tr s sng ngi. - Nim tin vo s sng bt dit, lmh lc quan, yu i ca tc gi. 7. - Nhng hnh nh dn d quen Nguy Quy thuc ca lng qu qua ni nh n hng. qu rt c th, da dit, chn Trung thnh. Ngn. - Lng t ho dn tc, lng yu nc su sc. 8. Tr- Khung cnh thin nhin Bch ng ng- danh thng lch s- hin Hn Ph sng ln chn thc, sinh ng thng Siu. Bch qua cch nhn, miu t ca ng. nhn vt khch v li k ca cc b lo. - Lng yu nc, t ho dn tc. - T tng nhn vn cao p: cao vai tr, v tr ca con ngi. 9. Nguy n Tri.

- So snh c o. - Ngn ng hm sc.

- Th k. - Ngn ng hm sc, uyn thm.

- Hnh nh th bnh d, dn d. - Bin php i lp.

10.

- L nh cao ngh thut ca th ph trong VHT: + Cu t n gin, hp dn. + B cc cht ch. + Hnh tng ngh thut sinh ng va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut trit l. + Ngn ng trang trng, ho sng, lng ng, gi cm. L bn tuyn ngn c lp ln - Kt hp hi ha 2 yu t: th 2: chnh lun sc bn v vn chBnh - Nu cao t tng nhn ngha, ng tr tnh. Ng i chn l c lp dn tc. - Mang m cm hng anh co. - T co ti c ca k th. hng ca. - Ti hin qu trnh khng L ng thin c hng vn. chin ho hng. - Tuyn b c lp, rt ra bi hc lch s. - Nhng nguyn nhn khin Ngh thut lp lun cht ch

Trang 500

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hon Ta Trch th vn bik tht truyn. g c dim thi - Tm s v cng vic su tm Lng. tp. th vn ca tc gi. Nim t ho, s trn trng v thc bo v di sn vn ha ca dn tc. 11. Hin ti - Vai tr quan trng ca hin ti Thn l nguyn i vi vn mnh t nc. Nhn kh ca - Nhng vic lm khuyn khch Trung quc gia. hin ti. . - ngha quan trng ca vic khc bia tin s. 12. Hng o - V p nhn cch v i ca Ng Vng Trn Quc Tun: trung qun i S Trn quc, ti nng mu lc, c Lin. Quc ln. Tun. bng phng thc quy phn tch- tng hp. np,

Ngh thut lp lun tam on lun.

- Ngh thut khc ha nhn vt: + t nhn vt trong nhiu mi quan h. + t nhn vt trong nhng tnh hung c th thch. + S dng nhiu chi tit c Thi s sc. Trn Th - Ngh thut khc ha nhn . - Nhn cch v i ca Trn vt: Th : trung thc, nghim + Cc tnh hung giu kch minh, lim khit, ch cng v t. tnh. + S dng nhiu chi tit c sc. - Gi tr hin thc: - S dng dy c cc yu t + Ph phn hn ma tn tng k o. gic gi mo th thn. - Giu kch tnh. + Ph phn thnh thn, quan li ci m. Hin tng oan tri, bt cng ci trn: quan li tham nhng, vua xa dn, ngi dn lng thin chu nhiu bt cng, ngang tri. - Gi tr nhn o: + cao tinh thn khng khi, cng trc, dm u tranh chng li ci c tr hi cho dn ca Ng T Vn- ngi i biu ca tr thc nc Vit. + Nim tin cng l chnh ngha nht nh thng gian t.

13. Nguy n D. Chuyn chc phn s n Tn Vin.

Trang 501

Gio n Ng Vn 10 c bn
14. on Th im. on trch: Tnh cnh l loi ca ngi chinh ph. Truyn Kiu: Trao duyn. - Tm trng c n, bun su, - c thoi ni tm. mong nh da dit v kht vng - T cnh ng tnh. hnh phc la i ca ngi - Ngn ng giu sc biu cm. chinh ph. - Gin tip ln n chin tranh phong kin phi ngha. - c thoi ni tm. - Kt hp ngn ng dn gian v bc hc.

15. Nguy n Du.

- c l tng trng. - i, ip t, ip ng. - T cnh ng tnh. - Bt php l tng ha, lng mn ha vi cm hng v tr. - S dng nhiu hnh nh c - Ch kh - V p ca nhn vt T Hi: l. anh hng. + Ch kh phi thng, mu cu - S dng li thoi trc tip th nghip ln. hin tnh cch t tin, bn lnh + T tin, bn lnh. ca nhn vt. + Dt khot, kin quyt m li rt tm l, su sc v gn gi. H 3 (20ph) III. n tp v cc b s thi: 1. c im chung: a. Ch : ? Nu ch , nhn vt v ngn ng ca s thi? - Hng n nhng vn chung ca c cng ng. - Phn nh hin thc i sng b. Nhn vt: v t tng con ngi thi c i. - Tiu biu cho sc mnh, l tng ca cng ng. - Tiu biu cho sc mnh, l t- - C sc mnh phi thng, ti ng ca cng ng. nng, tr thng minh.... - C sc mnh phi thng, ti nng, tr thng minh, lng qu cm, o c cao c, u tranh ko mt mi chinh phc thin nhin, chin thng ci c c. Ngn ng: v chn, thin, m. - Trang trng. - Hnh tng ngh thut vi v - Trang trng. p k v, m l...... ? So snh rt - Hnh tng ngh thut vi v ra vi nhn xt v p k v, m l, huyn o 2. c im ring:

- Ni au kh, tuyt vng ca Thy Kiu trong m trao duyn. - V p nhn cch ca Kiu: c hi sinh, lng v tha. - Ni th- - Ni thng thn xt phn v ng thc cao v nhn phm ca mnh. Thy Kiu.

Trang 502

Gio n Ng Vn 10 c bn
s ging nhau, khc nhau v ni dung v hnh thc gia cc thin s thi: m Sn, -ix v Ra-ma-yana? qua tr tng tng phong ph, a. m Sn: bay bng. - Kht vng chinh phc t nhin, xa b nhng tp tc lc hu v b. - i- x: s hng mnh ca b tc. - Con ngi hnh ng. - Biu tng sc mnh tr tu, tinh thn qu cm trong chinh phc thin nhin khai sng vn ha, m rng giao lu vn ha. c. Ra-ma-ya-na: - Khc ha nhn vt qua hnh ng. - Chin u dng cmchng ci c, ci xu v ci thin, ci p. - cao danh d v bn phn. - Tnh yu tha thit vi con ngi, cuc i, thin nhin. - Con ngi c miu t v tm linh, tnh cch. Chng c miu ? Nhng nt c t vi c nt tnh cch ca con sc v ni dung ngi trn tc- mang tm l v ngh thut th ghen tung. ng? Ly DC CM? - Phong ph, a dng, phn nh trung thc, ton din cuc sng x hi v i sng tnh cm ca con ngi. - Nhng ti quen thuc: thin nhin, chin tranh, tnh yu, tnh bn, ngi ph n. - Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng (L Bch): + Cnh chia li- bc tranh thin nhin th mng, huyn o ong y tm trng con ngi. + Tnh bn chn thnh, su sc v tm s su kn, kht

II. Th ng v th Hai-c: 1. Th ng: a. Ni dung: - Phong ph, a dng, phn nh trung thc, ton din cuc sng x hi v i sng tnh cm ca con ngi. - Nhng ti quen thuc: thin nhin, chin tranh, tnh yu, tnh bn, ngi ph n.

Trang 503

Gio n Ng Vn 10 c bn
khao, hoi vng ca L Bch. + T cnh ng tnh. + Ngn ng hm sc, ti ngn ngoi. - Thu hng ( Ph): + Bc tranh thin nhin ma thu hiu ht, m m m y dn nn, d di, cht cha tm s ca tc gi. + Tm trng tc gi: lo u cho tnh hnh t nc ko n nh; ni bun nh qu hng; ni ngm ngi, xt xa cho thn phn. + T cnh ng tnh. + Ngn ng hm sc. + Ngh thut i, to cc mi quan h.

b. Ngh thut: - Th th: c phong (c th), ng lut (cn th). - Ngn ng: gin d m tinh luyn, hm sc, giu sc gi. 2. Th Hai- c: a. Ni dung:

? Nhng nt c b. Ngh thut: sc v ni dung - Th th: c phong (c th), v ngh thut th ng lut (cn th). Hai-c? - Ngn ng: gin d m tinh luyn, hm sc, giu sc gi. - Thanh lut hi ha, cu t c o. IV. Tiu thuyt c in - Ghi li phong cnh vi vi s Trung Quc: vt c th, 1 thi im nht 1. Ngh thut kt cu v nh trong hin ti, t khi khc ha nhn vt: gi c 1 cm xc, suy t su sc no . - Dng nhiu cc qu , qu ng. - Thin v gi, s dng nhng khong trng cho tr tng tng ca ngi c. - Ngn ng c ng, c bi ch ? Nhc li tn cc trn di 17 m tit. on trch hc - T th hm sc, giu sc gi. ca tiu thuyt Tam quc din ngha? - Li k chuyn: ? Nhn xt v li + Theo s vic. k chuyn v + Theo kt cu chng hi. 2. Chn dung cc nhn vt tiu biu trong tc phm: a. on trch Hi trng C Thnh: - Trng Phi: tuyt dng. + Dng cm, cung trc, trung ngha. + Nng ny n th l m li thn trng, khn ngoan. + Ht lng phc thin. - Quan Cng: tuyt ngha. + Ti nng phi thng.

Trang 504

Gio n Ng Vn 10 c bn
khc ha tnh - Khc ha tnh cch nhn vt: b. on trch: To Tho cch nhn vt ca qua hnh ng. ung ru lun anh hng: tc phm? - Trng Phi: tuyt dng. + Dng cm, cung trc, trung ngha. + Nng ny n th l m li thn trng, khn ngoan. + Ht lng phc thin. - Quan Cng: tuyt ngha. + Ti nng phi thng. + Dng cm, trung ngha.

? Nu nhng nt tnh cch ni bt ca cc nhn vt trong cc on trch Tam quc din ngha m em hc?

V. Cc kin thc LLVH: 1. Nhng tiu ch ch yu ca VBVH: a. VBVH phn nh hin thc khch quan..... b. VBVH c xy dng bng ngn t ngh thut... c. Mi VBVH u thuc v 1 th loi nht nh........ 2. Cu trc ca VBVH: 3. Cc khi nim thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH: a. Cc khi nim thuc v ni dung: b. Cc khi nim thuc v hnh thc: 4. Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH: + Ni dung t tng cao p. + Hnh thc ngh thut hon m. Tc phm VH phi l 1 khm ph v ni dung, 1 pht minh v hnh thc.

- Lu B: tuyt nhn. + L bc i anh hng. + Khn ngoan, mu lc. + Thn trng, bit nhn nhng, ? Nhng tiu ch kin tr thc hin tr ln. ch yu ca - To Tho: tuyt gian. VBVH? + L 1 i gian hng. + Rt t tin, bn lnh song cng rt t cao, t i, ch quan, coi thng Lu B nhng b Lu B qua mt m ko hay. a. VBVH phn nh hin thc khch quan, khm ph th gii tnh cm v t tng, tha mn nhu cu thm m ca con ngi. b. VBVH c xy dng bng ngn t ngh thut c tnh hnh tng, tnh thm m v tnh hm sc. c. Mi VBVH u thuc v 1 th loi nht nh v phi tun theo nhng quy c, cch thc ring ca n. Tng ngn t. Tng hnh tng. Tng hm ngha. ti. - Ch . - T tng vn

? Nu nhng tng cu trc ca VBVH?

? Nu cc khi nim thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH? VD minh ha? ? Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH? VD minh -

Trang 505

Gio n Ng Vn 10 c bn
ha? bn. - Cm hng ngh thut. i. - Ngn t.- Kt cu.- Th loi - L mi quan h bin chng, thng nht vi nhau. - Yu cu vi 1 tc phm VH: H4. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. + Tip tc n tp, h thng ha ton b cc kin thc hc. + huyt minh v 1 tc gi (1 tc phm) VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch. + Cm nhn v 1 nhn vt VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch nht. * Luyn tp : - Lm tip bi tp trong SGK. + So vi nhng on trch hc THCS, nhng on trch trong Bnh Ng i co v Truyn Kiu c hc lp 10 cho em nhng hiu bit g mi, su sc hn, m rng hn? 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T 99 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 506

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 99 n tp n tp phn lm vn I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh- n li tri thc v k nng vit cc kiu vn bn hc THCS v nng cao lp 10. - Chun b tt cho bi kim tra cui nm.
2. K nng:- Rn luyn k nng bit h thng ho cc kin hc trong chng trnh Ng Vn 10. 3. Thi :- C thc cao trong h thng v khi qut li cc kin thc hc.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: Em hy nhc li cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10? * p n: - Cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10: Vn t s, thuyt minh, ngh lun; Cch tm tt vn bn t s, thuyt minh; Lp k hoch c nhn v vit qung co; Cch thc trnh by mt vn . * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: H ca GV H2 (20ph) ? Nu c im ca cc kiu vn bn t s, thuyt minh, ngh lun v cc yu cu kt hp Ni dung ghi bng I. L thuyt: Cu 1: a. Vn bn t s: - Khi nim: T s l trnh by - Khi nim: cc s vic (s kin) c quan h nhn qu dn n kt cc, biu l ngha. - Mc ch: Biu hin con ngi, - Mc ch: H ca HS

Trang 507

Gio n Ng Vn 10 c bn
chng trong thc quy lut i sng, by t thi b. Vn bn thuyt minh: t vn bn? , tnh cm. - Khi nim: - Khi nim: Thuyt minh l kiu vn bn nhm gii thch, trnh by chnh xc, khch quan v cu to, tnh cht, quan h, gi tr,...ca mt s vt, hin tng, mt vn thuc t nhin, x hi v con ngi. - Mc ch: Gip ngi c c tri thc khch quan v thi ng n vi chng. - Khi nim: Ngh lun l trnh by t tng, quan im i vi t nhin, x hi v con ngi bng cc lun im, lun c v cch ? MQH gia cc lp lun. vn bn trn th - Mc ch: Thuyt phc mi hin ntn? ngi tin theo ci ng, ci tt, t b ci sai, ci xu.

- Mc ch: c. Ngh lun: - Khi nim: - Mc ch:

? S vic v chi tit tiu biu trong vn bn t s l g? Cho bit cch chn s vic v chi tit tiu biu khi vit kiu vn bn ny?

d. Mi quan h gia 3 loi vn bn trn: - T s: c s dng yu t miu t, biu cm, thuyt minh, ngh lun. - Thuyt minh: c s dng yu t miu t, t s, ngh lun. - T s: c s dng yu t miu - Ngh lun: c s dng yu t t, biu cm, thuyt minh, miu t, biu cm, thuyt ngh lun. minh. - Thuyt minh: c s dng yu t miu t, t s, ngh lun. - Ngh lun: c s dng yu t miu t, biu cm, thuyt minh. Cu 2: vic s dng kt hp cc kiu - S vic l ci xy ra c nhn vn bn trn nhm to s linh thc c ranh gii r rng, phn hot, thuyt phc v hp dn bit vi nhng ci xy ra khc. - S vic tiu biu l nhng s cho cc loi vn bn. vic quan trng gp phn hnh thnh ct truyn. - S vic l ci xy ra c nhn - Chi tit l tiu tit ca tc thc c ranh gii r rng, phn phm mang sc cha ln v cm xc v t tng. bit vi nhng ci xy ra khc. - S vic tiu biu l nhng s - Chi tit c sc l chi tit vic quan trng gp phn hnh tp trung th hin r nt s vic tiu biu. thnh ct truyn. - Chi tit l tiu tit ca tc phm mang sc cha ln v cm xc v t tng. - Chi tit c sc l chi tit

Trang 508

Gio n Ng Vn 10 c bn
tp trung th hin r nt s vic tiu biu. - Cc bc thc hin vic la chn s vic, chi tit tiu biu: + Xc nh ti, ch cu chuyn. + D kin ct truyn (s vic tiu biu). + Trin khai s vic bng cc chi tit.

? Trnh by cch lp dn , vit on vn t s c s dng cc yu t miu t v biu cm?

Cu 3: - Cch lp dn : + Xc nh ti: K v vic g, chuyn g? + Xc nh nhn vt. + D kin ct truyn: S vic 1, 2, 3,... - Dn chung:

- Cch lp dn : + Xc nh ti: K v vic g, chuyn g? + Xc nh nhn vt. + D kin ct truyn: S vic 1, 2, 3,... - Dn chung: Trnh by cc ph+ MB: Gii thiu cu chuyn ng php thuyt (hon cnh, ko gian, thi gian, minh thng c s nhn vt,...) dng trong 1 bi + TB: K nhng s vic, chi vn thuyt minh? tit chnh theo din bin cu chuyn, kt hp cc yu t miu t v biu cm. + KB: Nu cm ngh ca nhn ? Lm th no vt hoc mt chi tit c vit c bi vn sc. thuyt minh chun xc, hp dn? - Cc phng php thuyt minh thng dng: + nh ngha. + Phn tch, phn loi. + Lit k, nu v d. + Ging gii nguyn nhn- kt qu + So snh. + Dng s liu.

Cu 4: - Cc phng php thuyt minh thng dng: + nh ngha. + Phn tch, phn loi. + Lit k, nu v d.

Cu 5: a.Yu cu m bo tnh chun xc: - Tm hiu thu o trc khi vit. - Thu thp y ti liu tham kho, cc ti liu c gi tr. - Ch vn thi im xut bn ca ti liu cp nht thng tin. b. Yu cu m bo tnh hp dn: - a ra cc chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc a.Yu cu m bo tnh chun bi vn ko tru tng, m xc: h. - Tm hiu thu o trc khi vit. - Thu thp y ti liu ? Trnh by cch tham kho, cc ti liu c gi lp dn v vit tr.

Trang 509

Gio n Ng Vn 10 c bn
cc on thuyt minh? vn - Ch vn thi im xut bn ca ti liu cp nht thng tin. b. Yu cu m bo tnh hp dn: - a ra cc chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn ko tru tng, m h. - So snh lm ni bt s khc bit, to n tng. - Kt hp v s dng cc kiu cu linh hot. - Khi cn nn phi hp nhiu loi kin thc i tng thuyt H3 (20ph) minh c soi ri t nhiu mt. ? Trnh by cu to ca 1 lp lun, a. Cch lp dn : cc thao tc ngh - MB: Gii thiu i tng thuyt lun v cch lp minh. dn cho bi vn - TB: Cung cp cc c im, ngh lun? tnh cht, s liu,... v i tng. - KB: Vai tr, ngha ca i tngi vi i sng. b. Cch vit on vn thuyt minh: - Xc nh ch ca on vn. - S dng hp l cc phng php thuyt minh. ? Trnh by yu - m bo tnh lin kt v hnh cu v cch thc thc v ni dung. tm tt VB t s - Dng t, t cu trong sng, v VB thuyt ng phong cch ngn ng. minh? a. Cu to ca 1 lp lun: - Lun im. - Cc lun c. - Cc phng php lp lun. b. Cc thao tc ngh lun: - Din dch. - Quy np. - Phn tch. - Tng hp. ? Cc cch tm tt - So snh. VB t s: tm tt c. Cch lp dn :

Cu 6: a. Cch lp dn :

b. Cch vit on vn thuyt minh:

Cu 7: a. Cu to ca 1 lp lun: b. Cc thao tc ngh lun:

c. Cch lp dn :

Cu 8: - Yu cu ca tm s:

tt VB t

- Tm tt VB t s theo nhn vt chnh: - Mc ch:

Trang 510

Gio n Ng Vn 10 c bn
theo ct truyn v - Nm chc cc yu cu ca tm tt theo bi. - Cch thc tm tt VB t s: nhn vt chnh. - Tm h thng lun im, lun c. - Sp xp cc lun im, lun c hp l. ? Tm tt Vb thuyt minh nhm hiu v nm c nhng ni dung chnh ca VB . - Yu cu ca tm tt VB t s: + Tn trng ni dung c bn ca tc phm. + Tha mn nhng yu cu c bn ca 1 vn bn. + p ng c mc ch tm tt. - Tm tt VB t s theo nhn vt chnh: - Mc ch: + Gip ta nm vng tnh cch , s phn nhn vt chnh. + Gp phn tm hiu v nh gi tc phm. - Cch thc tm tt VB t s: + Xc nh mc ch tm tt. + c k VB, xc nh nhn vt chnh, t nhn vt trong mi quan h vi cc nhn vt khc v din bin ca cc s vic trong ct truyn. + Vit VB tm tt bng li vn ca mnh, c th trch dn nguyn vn 1 s t ng, cu vn trong tc phm. - Yu cu ca tm tt VB thuyt minh: VB tm tt phi r rng, chnh xc so vi ni dung vn bn gc. - Cch thc tm tt VB thuyt minh: + Xc nh mc ch, yu cu tm tt. + c k VB gc nm c i tng thuyt minh. + Tm b cc vn bn. + Vit bn tm tt bng li vn ca mnh.

- Yu cu ca tm tt VB thuyt minh: VB tm tt phi r rng, chnh xc so vi ni dung vn bn gc. - Cch thc tm tt VB thuyt minh:

? Nu c im cch vit k hoch c nhn v qung co?

Cu 9: - c im cch vit bn k hoch c nhn: + Th hin r mc tiu, ni dung, cch thc v thi gian tin hnh. - c im cch vit qung co:

? Nu cch thc trnh by 1 vn ?

Cu 10: - Cch thc trnh by 1 vn

Trang 511

Gio n Ng Vn 10 c bn
- c im cch vit bn k hoch c nhn: + Th hin r mc tiu, ni dung, cch thc v thi gian GV: Hng dn HS tin hnh. lm bi tp nh. + Li vn ngn gn, th hin di cc mc ln nh khc nhau, cn thit c th k bng. - c im cch vit qung co: + Ngn gn, sc tch, hp dn, to n tng. + Trung thc, tn trng php lut v thun phong m tc. + Chn c 1 ni dung c o, gy n tng, th hin tnh u vit ca sn phm, dch v ri trnh by theo kiu quy np hoc so snh v s dng nhng t ng khng nh tuyt i. + Kt hp s dng cc t ng v hnh nh minh ha. - Cch thc trnh by 1 vn : + Trc khi trnh by cn tm hiu, suy ngh, nm chc cc c im ca vn , i tng cn trnh by. + Chun b ti, cng cho bi ni. + Khi trnh by cn tun th trnh t: khi u- din binkt thc. - Yu cu: m bo cc yu cu v ni dung, ng iu, c ch, nh mt, iu b, cm xc,... li cun ngi nghe. H4. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp : - Lm tip bi tp trong SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi: - Chun b bi ( T 99 theo cu hi hng dn ca GV). :

- Yu cu: m bo cc yu cu v ni dung, ng iu... II. Luyn tp:

Trang 512

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: 9/01/2011 Ngy dy: Lp: 10A4 ngy..........thng 01 nm 2011 Lp: 10A1 ngy..........thng 01 nm 2011 Tit 100,101 Lm vn

Bi vit s 7 (Kim tra tng hp cui k II) Trang

I. Mc tiu bi KIM TRA.

513

Gio n Ng Vn 10 c bn
1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hs nhn r u- nhc im v ni dung v hnh thc ca bi vit, c bit l kh nng ch s vic, chi tit tiu biu kt hp cc yu t miu t, biu cm. 2. K nng: - Cng c kin thc- k nng khi vit vn t s (bi vit s 4). 3. Thi . - Rt ra bi hc kinh nghim v c thc bi dng thm nng lc vit vn t s chun b tt cho bi vit sau. II. NI DUNG : 1. MA TRN :

Bc 9. nh gi li ma trn v c th chnh sa nu thy cn thit.

Mc Ch
1. Tc gi - Nh v ghi li c nhng c im sng tc ca cc tc gi Nguyn Tun, Hong Ph Ngc Tng, T Hoi, Kim Ln 1 1 - Nh r ct truyn, nhn vt, chi tit, s vic chnh ca mi truyn cng nh dng cm xc ca mi thin tu bt 1 0,5 Hiu ch , gi tr ni dung, ngh thut c sc ca tng tc phm. 1 1,5 Vit bi vn ngh lun v mt tc phm vn hc. 1 7 Nhn bit Thng hiu Vn dng thp Vn dng cao Cng

10%= 1 im

2. Vn hc

20%= 2 im

3. Lm vn

70%=
Trang

514

Gio n Ng Vn 10 c bn

2 1,5 = 15%

1 1,5 = 15%

1 70%

7 im 10 im

2. BI * 1: Anh (ch) hy thuyt minh v mt tc gi vn hc. - Yu cu: ( TM v TGVH). + Tm hiu r v tc gi. + GT nhng c im v cuc i v s nghip sng tc ca tc gi. + Nu nhn xt, nh gi chung: nhng thnh tu, ng gp, v tr ca tac sgi i vi nn vn hc nc nh. - X i tng: Tn tc gi VH s gii thiu. - Lp dn : * MB: - GT tn tc gi v nu r kiu vn bn ca bi vn: thuyt minh. - GT vai tr, v tr ca TG trong nn VH nc nh v nn vn ho th gii (nu c). * TB: - Nhng c im v thn th (theo tng giai on cuc i). - Nhng c im v s nghip sng tc (theo tng giai on, ti, th loi...). * KB: - Nu nhn xt, nh gi chung v TG v nu cm xc, suy ngh ca bn thn v TG. * bi 2: Anh (ch) hy thuyt minh v tc gi vn hc Nguyn Tri. III. HNG DN CHM V BIU IM: 1. Gi : a. M bi: Gii thiu s lc v tc gi Nguyn Tri vi mt s thng tin: + Nm sinh, nm mt: 1380-1442. + Tn hiu: c Trai. + Qu qun: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi Dng) sau di n Nh Kh (Thng TnH Ty). + Gia nh: cha, m... + Nu nh gi khi qut v Nguyn Tri: ngi anh hng vn v song ton, nh vn, nh th ln ca dn tc. b. Thn bi: _. Gii thiu vi nt v cuc i Nguyn Tri: Hs c th chn 1 trong 2 cch: Gii thiu theo trt t thi gian cuc i Nguyn Tri. Gii thiu qua hai kha cnh: + Anh hng: Nguyn Tri tng tham gia khi ngha Lam Sn vi vai tr ca mt qun s ti ba, vit th tho hch ti gii hn ht mt thi, gip L Li lm nn chin thng v vang. + Bi kch:- Sm phi chu nhng ni au: mt m khi 5 tui, ng ngoi qua i khi Nguyn Tri 10 tui. - Bi kch nc mt nh tan... - Sut i tn trung vi nc nhng b gian thn gim pha, vua nghi k, phi chu n tru di tam tc thm khc. _. Gii thiu v s nghip th vn: - K tn cc tc phm vit bng ch Hn v ch Nm tiu biu cu Nguyn Tri: c Trai thi tp, Quc m thi tp,...

Trang 515

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ni dung th vn Nguyn Tri: + Nguyn Tri- nh vn chnh lun kit xut: Gii thch khi nim: nh vn chnh lun kit xut. K tn 2 tc phm chnh lun kit xut ca Nguyn Tri: Bnh Ng i co v Qun trung t mnh tp. T tng ch o: nhn ngha, yu nc, thng dn. Ngh thut vit vn chnh lun:- Xc nh bt php lp lun ph hp vi i tng, mc ch lp lun. - Kt cu cht ch, lp lun sc bn. + Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: Gii thch ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc: th Nguyn Tri biu hin r 2 t cch cao c ca con ngi ng- ngi anh hng v con ngi trn th. _. nh gi v v tr, tm vc ca Nguyn Tri: L nh vn chnh lun kit xut, nh th m u cho vn hc ting Vit, l tc gi vn hc ln ca nc nh. c. Kt bi: - Tr li ti thuyt minh. - Nu cm xc, suy ngh v cuc i, th vn, ti nng v nhn cch ca Nguyn Tri. 2. Thang im. - im 9,10: Trin khai y nh trong p n,cu vn mt m, dn chng sinh ng. B cc r rng v khng mc li. - im 7,8: Trin khai y cc trong p n, cu vn mt m,dn chng y v sinh ng. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 5,6: Trin khai y cc trong p n, hnh vn cha mt m, dn chng cha c lm r. B cc r rng v cn mc vi li nh. - im 3,4: Trin khai uc 2/3 trong p n,thiu dn chng. Cu vn trin khai r rng ,b cc m bo ba phn v cn mc nhng li c bn. - im 2: Trin khai cc lan man ,b cc khng r rng v mc qu nhiu li. - im 1: Sai lc c ni dung v phng php. - im 0: Khng lm bi. IV. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit ca hc sinh: a. Nhn xt, nh gi v cha li trong bi vit - u im: a s cc em lm ng kiu bi, c tr tng tng v s lin tng phong ph. p ng c ni dung yu cu ca . Nhiu cch gii quyt a ra hp l. Bi vit im cao: Nht Qunh, Thu Qunh, Tnh, Ph, Nghin Huyn. - Nhc im: C mt s em cha bit k chuyn tng tng dn n lc hay vn sng v tr tng tng t khin cho bi vit s si, cn mc li din t. - Cha li c th: ( GV thng k li m HS mc phi cha li trc tip trn v HS ). - Thng k im im Lp Gii Kh TB Yu 10A 1 6 29 7 1

Trang 516

Gio n Ng Vn 10 c bn
43 10A 4 45
Hot ng 3(1') 3. Cng c, luyn tp.

23

14

* Cng c: - Vit bi trong mt tun. - Yu cu nu cao trch nhim, nhit tnh i vi bi vit. * Luyn tp : - Hon thnh bi tp theo yu cu ca GV. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Sa cha bi tr vo v bi tp. * Bi mi: - Chun b bi ( T64 theo cu hi hng dn ca GV).

Trang 517

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 102 Lm vn

Vit qung co

I. Mc tiu bi hc.

1. Kin thc: * Gip hc sinh-- Nm c cch vit qung co cho 1 sn phm hoc dch v. - Hiu yu cu v cch vit qung co cho mt sn phm hoc mt dch v. - Vit c vn bn qung co.
2. K nng:- Rn luyn k nng bit vit vn bn qung co. 3. Thi :- C thc cao trong vic t duy v sng to vit vn bn qung co.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK.

Trang 518

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Phng php: Gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1
1. Kim tra bi c:

2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: Hng ngy, cc em bt gp rt nhiu cc vn bn qung co trn bo ch, t ri, i pht thanh, truyn hnh,... Vy, vai tr v cc yu cu ca 1 vn bn qung co l g? Lm th no vit c 1 vn bn qung co hp dn, thuyt phc? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng vn . * Bi mi: H ca GV H ca HS Ni dung ghi bng H2 (20ph) I. Vai tr v yu cu chung ca vn bn qung co: ? Th no l vn 1. Vn bn qung co trong bn qung co? a. Khi nim vn bn qung co: i sng: L vn bn thng tin v sn a. Khi nim vn bn qung phm hay dch v nhm thu ht co: v thuyt phc khch hng tin vo cht lng, li ch, s tin li ? Cc vn bn ca sn phm, dch v m ham qung co trong thch mua hng v s dng sgk ni v iu dch v . g? b. Tm hiu 1 s vn bn b. Tm hiu 1 s vn bn ? Cc vn bn trn qung co: qung co: thng gp - Vn bn qung co: Bn my vi u? tnh. qung co cho cng ti bn my vi tnh. - Vn bn qung co: Phng khm a khoa H.D. qung co cho dch v khm cha bnh. ? K tn mt s loi - Cc vn bn trn thng gp vn bn qung co cc t ri, trn ti vi, bo ch,... thng gp? - Mt s loi vn bn qung co: ? to s hp cc dch v in thoi di ng, dn, cc vn bn xi mng, thp, du gi,... 2. Yu cu chung ca vn trn c trnh by bn qung co: ntn? a. Cch trnh by to s hp - Kt hp s dng cc t ng v dn: hnh nh minh ha. - Vn bn c chia tch thnh cc phn r rng, cch trnh ? Phn tch mt by cc t ng to n tng th hn ch ca 2 vn gic. b. VD:

Trang 519

Gio n Ng Vn 10 c bn
bn qung trong sgk? co - T ng d hiu, cu vn ngn gn b. VD: - VD (1): Vn bn qung co 1 loi nc gii kht. Di dng, ko lm r c tnh u vit ca sn phm cn qung co. - VD (2): Vn bn qung co cho ? Cc yu cu ca 1 loi kem trng da. vn bn qung Qu cng iu cng dng co? ca sn phm khin ngi nghe kh tin.

H 3 (25ph) GV: HD HS vit qung co cho sn phm rau sch. ? Nu nhng c im u vit ca rau sch v cc mt: chm bn, s dng thuc bo v thc vt, cht lng, gi c?

c. Cc yu cu ca vn bn qung co: - Vn bn qung co cn ngn gn. - Hp dn, gy n tng. Trung c. Cc yu cu ca vn bn thc. qung co: - Tn trng php lut. - Ni dung thng tin: lm r - m bo tnh vn ho, thm trng tm, trung thc, tn m. trng php lut v thun phong m tc. - Tnh hp dn: ngn ng ngn gn, sc tch, mi m, to n tng. II. Cch vit vn bn qung - Tnh thuyt phc: to c co: nim tin ni ngi nghe, ngi 1. Xc nh ni dung c c. bn cho li qung co: - Chm bn:

? Vit vn bn qung co theo on vn no? ? vit c mt vn bn qung co

- Chm bn: + c trng trn t rau truyn thng, ko b pha tp bi ha cht c hi. + c ti bng nc sch. + Ko s dng thuc tr su, thuc dit c v thuc kch thch tng trng. - Cht lng: + Ti ngon. + C tc dng tt cho sc khe: cung cp cc vitamin thit yu, gii nhit, iu ha tiu ha,... - Gi c v chng loi: + Chng loi phong ph, p ng mi khu v.

- Cht lng:

- Gi c v chng loi: 2. Chn hnh thc qung co:

Trang 520

Gio n Ng Vn 10 c bn
ta cn ch n + Gi c hp l. im no? - Dng cch quy np. - Dng cch so snh. GV: - HDHS lm tp. - GV cht li. - Xc nh ni dung c bn th hin tnh c o gy n bi tng, tnh u vit ca sn phm, dch v. - Trnh by theo cch quy np hay so snh. T ng s dng mang ngha khng nh tuyt i. 3. Ch :

* Ghi nh: ( SGK/ 144). III. Luyn tp: Bi 1: - Cc qung co u rt ngn gn, sc tch nhng nu y ni dung cn qung co:

- Cc qung co u rt ngn gn, sc tch nhng nu y ni dung cn qung co: + VB 1: Xe F.X ko nhng l sn phm vt tri (sang trng, tinh Bi 2: (BTVN). t, mnh m, quyn r) m cn l ngi bn ng tin cy. + VB 2: Sa tm H. c bitthm ngt hng hoa v l b quyt lm p. + VB 3: S thng minh, t ng ha ca my nh M. lm cho n tin li, d s dng. H4. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c cc kin thc hc. * Luyn tp :- Lm tip bi tp trong SGK. 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c:- Hc bi theo hng dn ca GV. * Bi mi:- Chun b n tp kim tra hc k.

Trang 521

Gio n Ng Vn 10 c bn

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009. Cu 1:(3) Tm v phn tch tc dng ca bin php tu t trong cc cu th sau: Bit bao bm l ong li, Cuc say y thng trn ci sut m. Dp du l gi cnh chim, Sm a Tng Ngc, ti tm Trng Khanh. (Truyn Kiu- Nguyn Du) Cu 2:(7) Nhn xt v on trch Trao duyn (Truyn Kiu- Nguyn Du), c kin cho rng: Ci thn ca on th l ch: Trao duyn m khng trao c tnh! au kh v tn! Cao p v ngn! Anh (ch) hy phn tch on trch Trao duyn lm sng t kin trn.

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009. Cu 1:(3)

Trang 522

Gio n Ng Vn 10 c bn
Anh (ch) hy nu nhng c im ni dung trong cc sng tc ca Nguyn Du? ng gp mi ca ng cho ch ngha nhn o trong vn hc trung i Vit Nam giai on t th k XVIII n na u th k XIX l g? Cu 2:(7) Cnh ng v tm trng ca nng Kiu trong on trch Ni thng mnh (Truyn Kiu- Nguyn Du)

p n: Cu 1:(3) Bin php tu t i (i tng thnh): Bm l- ong li, cuc say y thng- trn ci sut m, l gi- cnh chim, sm a Tng Ngc- ti tm Trng Khanh.(1) Tc dng: phi by hin thc tnh cnh tr tru, nhc ko di ca Kiu chn lu xanh, bn khch lng chi ra vo dp du tp np. Cch dng cc hnh nh c l c tnh i xng trn cn th hin thi trn trng, cm thng ca tc gi vi nhn vt, gip nhn vt vn gi c chn dung cao p.(2) Cu 2:(7) 1. M bi:(0.5) - Gii thiu v Nguyn Du, Truyn Kiu v trch on Trao duyn. - Dn nhn nh. 2. Thn bi:(6) a. Gii thch nhn nh:(1) Li nhn nh ch ra ci thn- linh hn, iu ct li, im c sc ca on Trao duyn. N hon ton ng n, l kim ch nam chng ta tm hiu on trch. - Trao duyn m khng trao c tnh!: ch duyn ban u l thut ng ca Pht gio ch s gn b vi nhau t kip trc, sau chuyn thnh t ton dn c ngha ch hn nhn nam n. Qua on trch, chng ta thy Kiu trao c mi nhn duyn ca mnh v Kim Trng cho Thu Vn nhng khng th trao c tnh yu ca nng dnh cho Kim Trng. - au kh v tn!: l tm trng ca Kiu khi phi dn lng trao mi duyn p , trao i kht khao hnh phc v c sau khi nh c Vn tr ngha cho chng Kim ri nhng Kiu khng thanh thn m au n tt cng. - Cao p v ngn!: Qua on trch chng ta thy c quan nim v tnh yu p , ng n, tin b v v p ng qu ca tr tu v nhn cch ca Thu Kiu. b. Phn tch- chng minh:(5) - Kiu trao c duyn cho Thu Vn:(2) + Hon cnh c bit khc thng (2 cu u). + c nguyn ca Kiu (2 cu tip). + Li thuyt phc ca Kiu: Kiu k li vn tt cu chuyn tnh yu ca mnh cho Vn hiu v thy tnh yu l thing ling c tri t chng gim nn Kiu khng th ph bc chng Kim. Nhng nng cng nhc n hon cnh hin ti o le, khng th vn hiu trn tnh c.

Trang 523

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nng chn ch hiu nn tr thnh k ph bc Kim Trng. Do vy, nng cy nh Vn gip mnh c sng vn ngha trn tnh vi chng. Ba l do thuyt phc:- Vn cn tr. - Tnh cm ch em rut tht. - Nu Vn gip th d c cht Kiu cng vui lng, mn nguyn v c thm ly l ngi sng vn ngha trn tnh. + Trao k vt hon tt vic trao duyn. - Kiu khng th trao c tnh yu:(2) + Biu hin:- V c s ging x d di gia l tr v tnh cm trong hnh ng trao k vt (ptch hai ch ca chung) - Khi trao duyn, nng au kh v tn. Sau khi trao c duyn ri, nng coi mnh nh cht qu kh ti p, hnh phc rc r tr thnh o nh xa xi (ptch ngy xa). tng tng ra vin cnh tng lai cht oan, cht hn, m m (ptch Mai sau....thc oan). thc v hin ti chia li, tan v t ngt, thm khc, au n n m sng (ptch By gi...t y). - Cao p v ngn:(1) + Qua on trch, ta thy c quan nim v tnh yu ca Kiu: t/y- tnh cm thu chung, mnh lit v thing ling, tnh gn vi ngha ng n, tin b. + Trong hon cnh bi kch, Kiu vn thv hin c v p ca 1 tr tu thng minh sc so ( qua li thuyt phc thu l t tnh) + c hi sinh, lng v tha ca Kiu. 3. Kt bi:(0.5) - Khng nh li gi tr ca li nhn nh. - Nu cm xc, suy ngh v ti nng (ngh thut ngn t, miu t tm l nhn vt) v tm lng ca Nguyn Du qua on trch.

Trang 524

Gio n Ng Vn 10 c bn

Tr bi lm vn s 7 * Yu cu: Thc hin ng cc bc 1. Chp , nu yu cu v ni dung ca 2. Nhn xt bi lm ca hc sinh trn cc mt - Ni dung - B cc - Din t, dng t, t cu, v chnh t. 3. Ly im v c bi kh nht Hot ng ca GV Yu cu cn t v HS

Trang 525

Gio n Ng Vn 10 c bn Tho lun v 1 M bi: Gii thiu c mt trong nhng nt p truyn thng ca dn tc ta l Tn s trng o Thn bi: - Hiu tn s trng o nh th no? + Th no l tn s? + o l g? + Th no l tn s trng o? + Tn s trng o c th hin nh th no? Kt bi: Nu ngha truyn thng tn s trng o v cn b sung nh th no? yu cu bn lun v tnh xu v nh hng nhanh chng ca n vi con ngi. M bi: Gii thiu c kin mt cch t nhin Thn bi: Quan nim v thi xu + Tt c nhng g ngc li vi ci tt + N d nh hng, li cun (T ngi khch qua ng n sng chung trong nh v tr thnh ng ch kh tnh). - Vn cn bn lun phi cnh gic vi ci xu v s nh hng ca n. - Khng nh vn - M rng bn bc - Nu ngha vn Kt bi: Rt ra bi hc trong rn luyn.

Tho lun v 2

Trang 526

Gio n Ng Vn 10 c bn Tho lun v 3 M bi: Gii thiu c vn cn hi tho, hy v mi trng xanh sch - p. Thn bi: - Th no l mi trng xanh sch p - i chiu vi yu cu, trng chng ta hin nay ra sao. - Lm th no trng chng ta xanh - sch - p Kt hp: Nu ngha ti hi tho. M bi: Gii thiu v bi th T lng v kin ca mt bn hc sinh. Thn bi: V sao c li nhn nh khc nhau. + L l bng chng dn n quan nim khc nhau. + kin ca anh (ch). Kt qu: Nu ngha vn .

Tho lun v 4

Luyn tp vit on vn ngh lun A. mc tiu bi hc Gip HS vit c cc on vn ph hp vi v tr v chc nng ca chng trong bi vn ngh lun. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc C. cch thc tin hnh GV c th t chc gi dy hc theo cch kt hp gia c vi trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. tin trnh dy hc Hot ng ca GV Yu cu cn t v HS I. Tm hiu Nm c dn chi tit SGK trnh chung by HS c SGK Trang 527

Gio n Ng Vn 10 c bn Yu cu chn mt mc nh trong dn bi vit thnh mt, hai on vn ngn (25ph) - T 1 + t 2: Vit phn 2 trong dn : Sch m rng nhng chn tri mi - T 3: Vit phn 1 trong dn Sch l sn phm tinh thn k diu ca con ngi - T 4: Vit phn 3 trong dn Cn c thi ng vi sch v vic c sch (c nhn xt nh gi)

n tp phn lm vn A. mc tiu bi hc Gip HS: 1. n li tri thc v k nng vit cc kiu vn bn hc THCS v nng cao lp 10. n cc kiu vn bn mi hc lp 10 2. Chun b tt cho bi kim tra cui nm. B. Phng tin thc hin - SGK, SGV - Thit k bi hc C. cch thc tin hnh GV c th t chc gi dy hc theo cch kt hp gia c vi trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. tin trnh dy hc Hot ng ca GV Yu cu cn t v HS

Trang 528

Gio n Ng Vn 10 c bn I. n tp - c im ca kiu vn bn t s 1. L thuyt l bit k li trnh t mt ct Tho lun v cu truyn, trong phi chn la hi 1 - SGK nhng chi tit, nhn vt tiu biu. - c im ca kiu vn bn thuyt minh l gii thiu cho ngi c, ngi nghe hiu c mt cch r rng v mt s vt, s vic theo trnh t kt cu ca khng gian, thi gian, v m bo tnh l gch ca s vt, s vic y. - c im ca kiu vn bn ngh lun l xc nh c nhng lun im r rng. T m thit k h thng nhng lun c, thuyt phc c ngi c, ngi nghe. Trong thc t ta phi kt hp gia chng v cho ngi c, ngi nghe hiu r, hiu ng, hiu su v c s rung cm cn thit. Tho lun v cu - S vic tiu biu l s vic quan 2 - SGK trng thnh ct truyn - Chi tit tiu biu l mt tiu tit ca vn bn mang sc cha ln v cm xc v t tng. Chn la s vic, chi tit l khu quan trng trong qu trnh vit hoc k li mt cu chuyn.

Trang 529

Gio n Ng Vn 10 c bn Tho lun v cu Mun lp dn mt bi vn t s 3 - SGK ta phi - Hnh thnh tng, d kin ct truyn - Lp dn : Dn c 3 phn M bi (gii thiu s vic, s vt hoc chi tit chnh ca ct truyn) Thn bi: Din bin ct truyn Kt bi: Nhng suy ngh ca nhn vt, hoc gi ra hng pht trin mi ca truyn. Trong cch lp dn ny khi k li din bin ct truyn, ta phi kt hp vi yu t miu t v biu cm lm cho cu chuyn, cho tnh tit, s vt sinh ng. Tho lun v cu - C ba phng php trong khi hi 4 - SGK thuyt minh. Mt l gii thiu s vt, s vic theo khng gian Hai l gii thiu s vt, s vic theo thi gian Ba l m bo tnh lgch cht ch - Kt hp vi miu t, biu cm trong khi thuyt minh. Tho lun v cu - Vit mt bi vn thuyt minh hi 5 - SGK chun xc v hp dn i hi ngi vit. + Tm hiu k c nhn thc y v s vt, vic thuyt minh. + C b cc v phng php thuyt minh tt + Kt hp tt vi miu t v biu cm. Tho lun v cu Mt on vn thuyt minh th dn 6 - SGK hon ton ph thuc vo kt cu ca bi thuyt minh y. Mt khc on vn y mun gii thiu s vt, s vic g? nh th no? cn c vo ta mi lp dn c. Trang 530

Gio n Ng Vn 10 c bn Tho lun v cu - Lp lun trong vn ngh lun l 7 - SGK qu trnh xc nh c lun im, lun c thuyt phc ngi c, ngi nghe. Cu to ca lp lun l bao gm nhng lun im lun c. - Cc thao tc ca vn ngh lun gm: Quy np, din dch, tng hp, gii thch, chng minh, phn tch, bnh ging, bnh lun, so snh. - Lp dn bi vn ngh lun M bi: Gii thiu c i tng cn ngh lun Thn bi: Phi hp cc thao tc ln lt trnh by cc lun im, lun c theo yu cu ca ra. Kt bi: - Tm hiu ngha vn hoc rt ra bi hc Tho lun v cu - Cch tm tt vn bn t s 8 - SGK Da vo ct truyn, dng li vn ca mnh gii thiu mt cch ngn gn ni dung chnh bao gm s vic tiu biu v nhn vt quan trng ca tc phm . - Cch tm tt vn bn thuyt minh. + Xc nh mc ch yu cu tm tt + c vn bn gc nm vng i tng thuyt minh + Tm b cc ca vn bn, t vit tm lc cc hnh thnh vn bn tm tt.

Trang 531

Gio n Ng Vn 10 c bn Tho lun v cu a. c im cch vit k hoch c 9 - SGK nhn Qun trit y cng vic c nhn mnh Tp trung vit: - Tiu - Phn 1: (Nu h tn, ni lm vic, hc tp ca ngi lp k hoch, nu lp cho ring mnh th khng c phn ny). - Phn 2: (Nu ni dung cng vic, thi gian v d kin kt qu t c). Li vn ngn gn, cn thit k bng. b. c im cch vit bo co 1, Tiu qung co 2, Ni dung c bn cho qung co 3, Chn hnh thc qung co (quy np hoc so snh) Tho lun v cu C ba bc khi trnh by vn 10 - SGK 1, Th tc cn thit (t vn ) + Cho c to v mi ngi + Nu l do trnh by 2, Trnh by + Ni dung chnh l g + Ni dung y gm bao nhiu vn + Mi vn c c th ho nh th no. + C dn chng c th cho sinh ng.

Trang 532

Gio n Ng Vn 10 c bn II. Luyn tp 1. Tm tt bi khi qut v vn hc dn gian Vit Nam Vn hc dn gian Vit Nam l nhng sng tc ca nhn dn lao ng. Vn hc dn gian Vit Nam c hai c trng: l sn phm ngh thut ngn t truyn ming v l sn phm ca qu trnh sng to tp th. Vn hc dn gian c h thng th loi rt phong ph: Thn thoi, s thi, truyn thuyt, truyn c tch, truyn ng ngn, truyn ci, tc ng, cu , ca dao, h v, truyn th v cc hnh thc sn khu dn gian. Nhng gi tr c bn ca vn hc dn gian c th hin c th. l kho tri thc v cng phong ph v i sng cc dn tc. Vn hc dn gian c gi tr gio dc su sc v o l lm ngi. Vn hc dn gian c gi tr thm m to ln, gp phn quan trng to nn bn sc ring cho nn vn hc dn tc.

Trang 533

Gio n Ng Vn 10 c bn

GIO N GING DY
Ngy son: .................................... Ngy dy: Lp: .........ngy..........thng.............nm.......... Lp: .........ngy..........thng.............nm........... Tit 87 c vn

Lp lun trong vn ngh lun.

I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: : - Cng c v nng cao hiu bit v yu cu v cch thc xy dng lp lun hc THCS: khi nim v lp lun, cch xc nh lun im, tm kim lun c v s dng cc phng php lp lun. - Rn k nng lp lun trong vit vn ngh lun v dng l l khi tranh lun trong giao tip hng ngy. 2. K nng: - Rn k nng v thc lp lun khi vit hoc trnh by bi vn ngh lun. 3. Thi : - Gio dc cc em t tin khi lp dn hoc vit vn ngh lun vn hc hoc ngh lun x
hi.

II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1(5 pht) 1. Kim tra bi c: * Cu hi: ? c thuc v din cm on trch Trao duyn v cho bit ch ca on trch? * p n: - GV: Nhn xt cch c ca HS.

Trang 534

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ch : l bi kch tnh yu tan v, ni cch khc on trch th hin mu thun gia tnh yu mnh lit vi thc t chia ly ph phng. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 3/ .....................................................Lp..................im.................. 4/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: Gii thiu bi mi: Bi vn ngh lun cng l mt dng bi quan trng trong phn mn lm vn lp 10. Khi vit mt bi vn bt k, vic lp dn c ngha quan trng. Vy i vi bi vn ngh lun, thao tc lp dn c tc dng ntn v chng ta s phi tin hnh thao tc ntn? l nhng ni dung ca bi hc hm nay.

Ngy son: Tit: 82. c vn: A.Mc tiu bi hc:

Ngy dy: truyn kiu Phn I: Tc gi Nguyn Du

Trang 535

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gip hs:- Nm r mt s nt chnh v hon cnh x hi v tiu s Nguyn Du c nh hng n sng tc ca ng. - Nm c mt s c im chnh trong s nghip sng tc v nhng c trng c bn v ni dung v ngh thut trong cc tc phm ca Nguyn Du. - Nm c mt s c im c bn v ni dung v ngh thut ca Truyn Kiu qua cc on trch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho v Nguyn Du v truyn Kiu. - Hs son bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, pht vnm thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Cui nm 1965, khi c dn tc ta no nac k nim 200 nm ngy sinh i thi ho dn tc Nguyn Du, nhn dp cng tc qua qu hng Nguyn Du, T Hu vit bi th ni ting Knh gi c Nguyn Du. T Hu by t lng ngng m ca mnh v cng l ca mi ngi dn Vit Nam vi Nguyn Du v Truyn Kiu trong nhng li th c sc: Ting th ai ng t tri/ Nghe nh non nc vng li nghn thu/ Ngn nm sau nh Nguyn Du/ Ting thng nh ting m ru nhhng ngy/ Hi ngi xa ca ta nay/ Khc vui xin li so dy cng ngi. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt c bn v cuc i v s nghip ca ng. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c sgk. I. Cuc i: Nguyn Du (1765- 1802), tn ch l T Nh, hiu l Thanh Hin. 1.Gia nh v qu hng: - Gia nh Nguyn a. Gia nh: Du c g c bit? - Cha: Nguyn Nghim (1708- 1775), ti hoa, N tc ng tch cc tng gi chc t tng. n ng ntn? - M: Trn Th Tn (1740-1778), ngi con gi x Hs tho lun, pht Kinh Bc. biu. - Dng h Nguyn Tin in c hai truyn thng: Gv nhn xt, b + Khoa bng danh vng ln. sung: Dng h, gia + Vn ha, vn hc. nh Nguyn Du c b. Qu hng: nhiu ngi ti hoa, - Qu cha: H Tnh- vng t thuc khc rut t cao. Dn min trung kh ngho, ni c sng Lam, ni gian tng truyn Hng, sn thy hu tnh. cu ca dao ngi ca: - Qu m: x Kinh Bc ho hoa, ci ni ca dn Bao gi Ngn Hng ca quan h. ht cy/ Sng Rum - Ni sinh ra v ln ln: kinh thnh Thng Long

Trang 536

Gio n Ng Vn 10 c bn
ht nc h ny ht quan. - Qu cha, qu m, ni sinh ra v ln ln ca Nguyn Du c tc ng n ng ntn? - Trong khong thi gian 1765 - 1820, XHVN c g c bit? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt , b sung: Mt phen thay i sn h/ Mnh thn chic l bit l v u? - Nu nhng nt ln ca cuc i Nguyn Du? Tc ng ca chng n s nghip vn hc ca ng? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Trong ph Nguyn Nghim, nga xe quan li i li tp np, k n bc cng c mc gm, n tht. Nguyn Khn (ngi anh cng cha khc m vi Nguyn Du) lm quan to trong ph cha Trnh. ng l ngi say m m nhc, trong ph ko lc no ngng ting t ting trc. - Nguyn Du tng nghn nm vn hin. Nguyn Du c iu kin tip nhn truyn thng vn ha qu bu ca gia nh v ca nhiu vng qu khc nhau. l tin cho s pht trin ti nng ngh thut ca ng sau ny. 2. Thi i v x hi: - Cui th k XVIII- u th k XIX: + XHPKVN khng hong trm trng y bng ti, kh au: lon lc, khi ngha nng dn, kiu binh ni lon (tnh cht bi kch). + Din ra nhiu bin c ln: Ty Sn thay i sn h dit L, Trnh, dit Xim, ui Thanh, huy hong mt thu; Nh Nguyn lp li chnh quyn chuyn ch v thng nht t nc, thit lp ch cai tr h khc (1802). 3. Cuc i Nguyn Du: - Thi th u v nin thiu: sng trong ko kh mt gia nh phong kin qu tc bc nht kinh thnh Thng Long c iu kin thun li : + Di mi kinh s, tch ly vn vn ha, vn hc, lm nn tng cho sng tc vn chng sau ny. + Hiu r bn cht ca hng quan li ng thi cng vi cuc sng phong lu, xa hoa ca gii qu tc phong kin li du n m nt trong cc sng tc ca Nguyn Du. - Tam trng nm 18 tui (1783). - T 1789 - trc khi ra lm quan cho nh Nguyn: + Tri qua thi k hn 10 nm gi bi lu lc qu v (Qunh Ci, trn Sn Nam - nay thuc tnh Thi Bnh), ng ri vo cuc sng v cng kh khn, thiu thn, cc kh. em li cho ng nhng hiu bit v nim cm thng su sc vi cuc sng cc kh ca nhn dn lao ng, gip ng suy ngm v x hi, v thn phn con ngi trong s bin ng d di ca lch s. Thc y s hnh thnh ti nng v bn lnh sng to vn chng. ng hc c ting ni hng ngy ca ngi trng du, trng gai v nm vng ngn ng ngh thut dn gian, to tin hnh thnh phong cch ngn ng trong nhng sng tc vn hc bng ch Nm, c bit l ngn ng ca Truyn Kiu. + Tng c mu chng Ty Sn nhng tht bi,

Trang 537

Gio n Ng Vn 10 c bn
c thng qua cc chc: Tri huyn Ph Dung (Khoi ChuHng Yn), tri ph Thng Tn (H Ty), ng Cc in hc s, Cai b Qung Bnh, Cn trnh in hc s, Chnh s i s Trung Quc. - Tng truyn, trc khi mt Nguyn Du yu cu ngi nh xem chn tay ng lnh cha. Khi ngi nh tr li lnh c ri. Nguyn Du ch ni c ri mt, ko tri li mt iu g. b bt ri c tha v qu cha (H Tnh) sng n dt. - Nm 1802, bt c d phi ra lm quan di triu Nguyn. Con ng hon l ca ng rt hanh thng. Lm quan ln lt qua nhiu a phng, t Hng Yn n Thng Tn, H Ty, vo Qung Bnh, Hu,...ng c dp hiu r hn cuc sng ca nhn dn trn mt a bn rng ln. Lm Chnh s i sang Trung Quc, ng c dp nng cao tm khi qut ca nhng t tng x hi v thn phn con ngi trong cc sng tc vn hc ca mnh. - B m, mt Hu ngy 18/9/1820. Nguyn Du l mt con ngi ti hoa bt c ch li phi nm tri bao ng cay, thng trm trong cuc i. ng c mt tri tim ngh s bm sinh v thin ti, con mt thu su ci v tm lng ngh sut nghn i cng mt tr tu uyn bc. l nhng t cht hun c nn mt ngh s thin ti. II. S nghip vn hc: 1. Cc sng tc chnh: a. Sng tc bng ch Hn: - Nam trung tp ngm: gm 40 bi th ngm khi phng Nam (thi gian lm quan Hu v Qung Bnh- nhng a phng pha nam H Tnh, qu hng ng). - Thanh Hin thi tp: gm 78 bi vit trong thi gian lu lc. - Bc hnh tp lc: gm 131 bi c vit trong thi k i s Trung Quc. Nhng ni dung chnh ca tp Bc hnh tp lc: + Ca ngi, ng cm vi cc nhn cch cao thng v ph phn nhng nhn vt phn din. VD: Phn chiu hn. + Ph phn XHPK ch p quyn sng ca con ngi. + Cm thng vi nhng thn phn nh b di y x hi, b y a ht hi. VD: c Tiu Thanh k, S kin hnh. Ni dung th ch Hn ni chung: th hin trc tip t tng, tnh cm v nhn cch Nguyn Du.

- K tn cc sng tc bng ch Hn ca Nguyn Du? Nu nhng ni dung chnh ca tp Bc hnh tp lc? Gv b sung: Th ch Hn Nguyn Du ch yu l nhng vn th tm tnh, khc ha hnh tng ch th tr tnh Nguyn Du, mt tm trng rt ng trc mi bin c ca cuc i. c th ng, ngi c cm nhn c mt ci lng au thwng, t ti, su kn, nh ng tng ni: Ta c mt tc lng ko bit ng

Trang 538

Gio n Ng Vn 10 c bn
cng ai. Bn trong tm s au thng y l nhng suy ngm ca nh th v con ngi, x hi, nhng chim nghim su sc y trc n v nhng bin ng ca cuc sng ang din ra trc mt. Lm th l cch ng t vn trc tip v s phn con ngi trong tng giao vi vn mnh ca thi i, nht l thi i ng ang sng. - Nu cc sng tc bng ch Nm ca Nguyn Du?... Gv b sung: Trong Vn chiu hn, Nguyn Du ct ting khc than cho mi kip ngi nh b, ng thng nht trong x hi (nhng tiu nhi tm b, nhng ph n, k n ti hoa bc mnh, nhng hc tr ngho, nhng ngi hnh kht, nhng ngi dn lao ng lam l n gnh tre chn dn hai vai,... - Nu nhng nt c sc v ni dung v ngh thut th vn Nguyn Du? Nu dn chng minh ha?

b. Sng tc bng ch Nm: - Truyn Kiu (on trng tn thanh): + Gm 3254 cu th lc bt, bt ngun t Kim Vn Kiu truyn ca Thanh Tm Ti Nhn (Trung Quc). + Bng ti nng v tm huyt ca mnh, Nguyn Du sng to nn mt tc phm mi, vi mt cm hng mi, mt cch nhn thc v l gii hin thc mi v gi gm vo tm s ca con ngi thi i ng. Truyn Kiu c coi l kit tc ca VHTVN. - Vn chiu hn (Vn t thp loi chng sinh): + Th th: song tht lc bt. + Ni dung: th hin mt cch cm ng, thm tha tnh thng con ngi ca Nguyn Du.

2. Mt vi c im v ni dung v ng thut th vn Nguyn Du: a. c im ni dung: - cao xc cm, mang m cht tr tnh. - C nhng khi qut v cuc i v thn phn con ngi mang tnh trit l cao v thm m cm xc. - Mang m ch ngha nhn o: + Bc l s cm thng su sc ca tc gi i vi cuc sng v con ngi, c bit l nhng con ngi nh b, bt hnh, nht l nhng ngi ph n. + Khi qut, t co bn cht tn bo ca ch

Trang 539

Gio n Ng Vn 10 c bn
phong kin, bn vua cha tn bo, bt cng ch p ln quyn sng con ngi. + L ngi u tin trong VHTVN t vn v ngi ph n hng nhan a trun, ti hoa bc mnh vi tm lng v ci nhn nhn o su sc. + ng cp n mt vn rt mi nhng cng rt quan trng ca ch ngha nhn o trong VH: x hi cn phi trn trng nhng gi tr tinh thn do cn phi trn trng ch th sng to ra nhng gi tr tinh thn . + cao quyn sng con ngi, ng cm, trn trng, ngi ca tnh yu la i t do v hnh phc con ngi. Nguyn Du l tc gi tiu biu ca tro lu nhn o ch ngha trong VH cui th k XVIII u th k XIX. b. c sc ngh thut: - Vi hc vn uyn bc, ng thnh cng nhiu th loi th ca c Trung Quc: ng ngn c thi, ng ngn lut, tht ngn lut, ca, hnh. - S dng th lc bt, th song tht lc bt ch Nm t ti tuyt nh. - Kt hp nhun nhuyn, sng to ngn ng bnh dn v bc hc. III. Tng kt bi hc: V tr ca Nguyn Du trong nn VH dn tc: l - nh gi v v tr mt thin ti VH, i thi ho dn tc, ng thi ca Nguyn Du trong l danh nhn vn ha th gii. nn VH dn tc? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, c thm ti liu v s nghip VH ca Nguyn Du. - Son cc on trch Truyn Kiu.

Ngy son: Tit:83- 84.

Ngy son:

Trang 540

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ting Vit:

phong cch ngn ng ngh thut

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c khi nim ngn ng ngh thut, phong cch ngn ng ngh thut vi cc c trng c bn ca n. - C k nng phn tch v s dng ngn ng theo phong cch ngn ng ngh thut. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs c sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, lm bi tp . D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng nt chnh v cuc i v s nghip vn hc ca Nguyn Du? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ngn ng l mt phng tin giao tip quan trng bc nht, l cng c ca t duy. Bn cnh , ngn ng cn l cng c xy dng hnh tng ngh thut vn chng, ngn ng mang phong cch l ngn ng ngh thut. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c sgk. I. Ngn ng ngh thut: - Th no l ngn ng ngh thut? 1. Khi nim: L ngn ng gi hnh, gi cm c dng trong - C my loi ngn ng ngh thut? vn bn ngh thut. 2. Phn loi: - Ngn ng t s: truyn, tiu thuyt, bt k, k s, phng s,... - Ngn ng th: ca dao, v, lc bt, song tht lc bt, ht ni, th t do,... - Ngn ng ngh thut thc hin - Ngn ng sn khu: kch ni, cho, tung,... chc nng g? 3. Chc nng: - Chc nng thng tin. - Chc nng thm m (biu hin ci p v khi gi, nui dng cm xc thm m ngi Gv yu cu hs tho lun, phn tch nghe, ngi c) so snh cc v d: II. Phong cch ngn ng ngh thut: VD 1:+ Xun Diu t liu: L liu 1. Tnh hnh tng: di nh mt nt mi; Rng liu u a. Tm hiu ng liu: hiu ng chu tang. - VD 1: + Cch miu t ca Xun Diu: gi t + Liu (dng liu): cy nh, cnh cy liu nh mt sinh th sng, khi mang dng mm r xung, l hnh ngn gio hnh thanh xun xinh p ca ngi thiu n, c rng ca nh, thng trng lm khi li mang dng u bun ca mt thiu ph. cnh ven h (theo t in). + T in: gi t c im sinh hc n

Trang 541

Gio n Ng Vn 10 c bn
VD 2: i chiu on th: Ta ln ln ri trong khi la/ Chng n chng cn mong c na/ Chn bn chn mt dn tc anh hng/ Nhng bn chn t than bi, ly bn/ bc di mt tri cch mng vi on vn xui: Dn tc ta trng thnh trong chin tranh. K th ko cn hi vng ngn cn s pht trin mnh m, to ln ca mt dn tc tng b p bc nng n nay c gic ng con ng cch mng. Ht tit 83 chuyn tit 84. - Th no l tnh truyn cm? VD? Phn bit tnh truyn cm (phong cch ngn ng ngh thut) v tnh cm xc (phong cch ngn ng sinh hot)? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: + Tnh cm xc (c trng ca phong cch ngn ng sinh hot): biu hin sc thi cm xc, tnh cm ca ngi ni qua cc yu t ngn ng (t, cu, cch ni, ging iu,...) + Tnh truyn cm (c trng ca ngn ng ngh thut): th hin vic ngi ni (vit) bc l cm xc ca mnh ng thi lm cho ngi c cng vui, bun, tc gin, yu thng,... nh chnh ngi ni (vit). - Biu hin ca tnh c th ca ngn ng ngh thut? VD? Phn bit vi tnh c th ca ngn ng sinh hot? Hs pht biu tho lun. Gv nhn xt, b sung: + Tnh c th ca ngn ng sinh hot: mang tnh cht t nhin, biu hin c im ring v ging iu, ngn ng din t ca tng ngi gip chng ta nhn bit c ngi ny vi ngi khc. + Tnh c th ca phong cch ngn ng ngh thut: gp phn th hin thun ca cy liu. - VD 2: + Th T Hu: s dng hon d bn chn ch dn tc VN, nhng ngi cng nhn v nng dn. + on vn: din t trc tip. Th T Hu c th, sinh ng v hm sc hn, biu cm hn. b. Biu hin ca tnh hnh tng: cch din t thng qua mt h thng cc hnh nh, mu sc, biu tng,... ngi c dng tri thc, vn sng ca mnh lin tng, suy ngh v rt ra nhng bi hc nhn sinh nht nh. VD: Ma thu n vi ci i nh mt c gi xa i v nh chng; nng thu bc rt khoan thai, t o tht tha, chn ko c ting. Thn hnh nng un o rt thanh qu, mt ngc ca nng che sau cnh qut m, thnh thong cnh qut kh chch, l i mt m nh tri xanh bui chiu. (Thu- Xun Diu)

2. Tnh truyn cm: - Th hin vic ngi ni (vit) s dng ngn ng ko ch din t cm xc ca mnh m cn gy hiu qu lan truyn cm xc tc l lm cho ngi c cng vui, bun, tc gin, yu thng,...nh chnh ngi ni (vit). - VD: i au n! Thi gian n cuc i. (B--le) Xun ng ti ngha l xun ng qua Xun cn non ngha l xun s gi M xun ht ngha l ti cng mt... (Xun Diu) Cm thc thi gian. i nhng cnh ng qu chy mu Dy thp gai m nt tri chiu. (Nguyn nh Thi) Cnh qu hng b chin tranh tn ph v ni

Trang 542

Gio n Ng Vn 10 c bn
phong cch ring ca mi nh vn, nh th. VD cng vit v trng nhng mi tc gi li c mt cch nhn, cch din t khc: Trng sng, trng xa, trng rng qu/ Hai ngi nhng chng bt b v (Xun Diu); Trng vo ca s i th/ Vic qun ang bn xin ch hm sau (H Ch Minh);... - Trng trong Truyn Kiu: Vng trng vng vc gia tri/ inh ninh hai mt mt li song song; Tun trng khuyt, a du hao/ Mt ng ngn mt, lng ngao ngn lng; Vng trng ai x lm i/ Na in gi chic, na soi dm trng,... Hs tho lun lm cc bi tp. Gv nhn xt, cht p n. au xt ca tc gi. Ngi c thu hiu v ny sinh xc cm tng t nh tc gi.

3. Tnh c th: - Th hin kh nng vn dng cc phng tin din t chung (ng m, t vng, c php, tu t,...) ca cng ng vo vic xy dng hnh tng ngh thut ca mi nh vn, nh th. VD: + Ngn ng th H Xun Hng c tnh, gc cnh; ngn ng th ca Nguyn Khuyn li thm trm, kn o, su sc. + Th Xun Diu c vn t giu hnh nh, nhc iu, php phng hi th ca s sng; th Ch Lan Vin s dng nhiu ngn t ch s ho a, tn li, ci cht... - Th hin trong v ring trong li ni ca tng nhn vt trong tc phm ngh thut. VD: Ngn ng ca Ch Pho du cn, ca B Kin khn ngoan, co gi; ngn ng nhn nhng, mm mng ca ch Du v nhng li hch dch ca l trng;...

- Th hin nt ring trong cch din t tng s vic, hnh nh, tng tnh hung khc nhau

Trang 543

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong tc phm.

III. Luyn tp: 1. Bi 1: Cc bin php tu t to tnh hnh tng: so snh, n d, nhn ha, tng trng,... c bit l cch ni hm n trong nhng ng cnh tu t. VD: - So snh: + Sng nh ngn tra xanh tan xanh ra thnh b v thi ko tr li lm tri. (Ch Lan Vin) + o chng ta rng pha/ Nga chng sc trng nh l tuyt in. (Chinh ph ngm) - n d:+ Con c n bi rau rm/ ng cay chu vy i ng cng ai. (ca dao) + Bn tay ta lm nn tt c/ C sc ngi si cng thnh cm. (Hong Trung Thng) 2. Bi 2: Tnh hnh tng l c trng quan trng nht. V: - N l phng tin ti hin, ti to cuc sng thng qua ch th ca nh vn. N th hin c trng ca vn hc- hnh nh ch quan ca th gii khch quan. - L mc ch ca sng to ngh thut. Tc phm ngh thut a ngi c vo th gii ca ci p thng qua nhng xc ng hng thin trc thin nhin v cuc sng hnh thnh nhng tnh cm thm m tt p cho ngi c. - N chi phi cc c trng khc: + Tnh hnh tng c hin thc ha thng qua mt h thng ngn ng ngh thut (t ng, cu, on, m thanh, nhp iu, hnh nh,...) m bn thn h thng ngn ng ngh thut ny c kh nng gy cm xc (tnh truyn cm). + Tnh hnh tng c th hin qua h thng ngn ng ngh thut trong tc phm m h

Trang 544

Gio n Ng Vn 10 c bn
thng ngn ng ngh thut ny l kt qu vn dng ngn ng cng ng ca tng ngh s c th mang du n ca c tnh sng to ngh thut (tnh c th). 3. Bi 3: - Canh cnh: thng trc, day dt, trn tr, bn khon. - Rc, git. 4. Bi 4: - im ging nhau: + u ly cm hng t ma thu. + Xy dng thnh cng hnh tng ma thu. - Khc nhau:+ V hnh tng: Ma thu trong th Nguyn Khuyn vi bu tri bao la, trong xanh, tnh lng, nh nhng. Trong th Lu Trng L, ma thu c m thanh xo xc, l vng lc chuyn ma. Trong th Nguyn nh Thi, ma thu trn y sc sng mi. + V cm xc: Nguyn Khuyn yu cnh trong sng, tnh. Lu Trng L bng khung vi s thay i nh nhng. Nguyn nh Thi cm nhn c s hi sinh ca dn tc trong ma thu. + V t ng: Nguyn Khuyn ch n cc t ng ch mc v khong cch, mu sc, trng thi hnh ng. Lu Trng L ch dng m thanh biu hin cm xc. Nguyn nh Thi miu t trc tip hnh nh v cm xc. + V nhp iu: Th Nguyn Khuyn nhp iu nh nhng. Th Lu Trng L nhp iu chm, bun, y bn khon, trn tr. Th Nguyn nh Thi nhp iu vui say, no nc. Cc tc gi cc thi i khc nhau, tm trng khc nhau, du n c nhn khc nhau (1 nh th c in, 1 nh th lng mn, 1 nh th cch mng) E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son on: Trao duyn (Truyn Kiu)

Trang 545

Gio n Ng Vn 10 c bn

trao duyn
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c din bin tm trng y mu thun, phc tp, b tc ca Thy Kiu trong m trao duyn. Qua , thy c s ng cm mnh m, su sc ca Nguyn Du i vi hon cnh au kh v phm cht cao qu ca nhn vt: c hi sinh, lng v tha. - Nm c ngh thut miu t ni tm nhn vt: c thoi ni tm, phn tch tm l bc thy, kt hp ngn ng dn gian v bc hc c sc. - Rn k nng c th tr tnh, th lc bt, din xui v phn tch tm l nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc c trng ca phong cch ngn ng ngh thut? VD? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Mng Lin ng ch nhn khi qut v thn th Thy Kiu: Khi la lng tnh th, ngi ta n khen ti chu ngc; khi duyn a kim ci non bin th bi; khi t ni ba o, ca nh tan tc; khi lu xanh, khi rng ta ci i v ngh cng chn chn; khi kinh k, khi can qua, mi tng tri ngh cng t li.... Tht vy, Thy Kiu phi tri qua hu ht nhng au kh ca ngi ph n di ch phong kin: gia nh li tn, tnh yu tan v, lm gi thanh lu, lm n t, lm v l, tu hnh bt c ch v ri ko chng ko con gia 30 tui i. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu on trch Trao duyn thu hiu ni au v bi kch tnh yu tan v ca nng. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Gv tm lc nhng s vic chnh tr- I. Tiu dn: c on trch: V tr on trch: Bn sai nha gy nn v n oan tri i - Thuc phn 2 ca tc phm: Gia bin v lu vi gia nh Kiu khin nng buc lc. phi hi sinh mi tnh vi Kim Trng, - T cu 723- 756/ 3254 cu lc bt. bn mnh c tin chuc cha v em khi n tra kho d man. Vic bn mnh thu xp xong xui, Kiu ngi thao thc trng m ngh n thn phn v tnh yu l d ca mnh.

Trang 546

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nng khn khon nh Thy Vn thay mnh tr ngha cho chng Kim... Yu cu hs c din cm. Gv nhn xt, hng dn ging c: on th l li dn d, tm s ca Thy Kiu i vi Thy Vn, cy nh em gi rut mt vic thing ling trong tm trng au n, tuyt vng c vi nhp iu chm, ging tha thit. Cng v sau, Thy Kiu c thoi ni tm ging c chm, khn thit, nghn ngo nh ting khc no nng, c nn, hai cu cui th v a thnh ting tht, ting khc, ngt lng i.

II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. B cc:3 phn. + P1: 12 cu u Thy Kiu tm cch thuyt phc, trao duyn cho Thy Vn. + P2: 14 cu tip Thy Kiu trao k vt cho em v dn d em. - Theo di cu chuyn Thy Kiu- + P3: 8 cu cn li Tm trng au n, Thy Vn, c th ngt dng tm s tuyt vng ca Thy Kiu. ca Thy Kiu thnh my chng nh d phn tch?

2. Tm hiu vn bn: a. 12 cu u: Gv dn dt: * 2 cu u: hon cnh c bit khc thSau khi chp nhn bn mnh lm l M ng. Gim Sinh vi gi vng ngoi bn trm, vic nh tm thong dong, Thy Kiu Mt mnh nng ngn n khuya/ o dm git l, tc xe mi su, Thy Vn cht tnh gic xun/ Di n gh xung n cn hi han. Lc ny, Thy Kiu mi bc l ht tm s, - Cy nh (cy- thanh trc m iu nguyn ca mnh vi em. nng n gi s qun qui, au n, kh ni; nh- thanh bng). - c hai cu u, em thy trong li hm hi vng tha thit ca mt li ca Thy Kiu (1 ngi ch) ni vi Thy trng tri, c ta nng, gi gm, vt ni, Vn (1 ngi em) c g khc thng? tin tng ni quan h rut tht. Nng dng t iu d cm cho Thy Vn thy ny v vic nng cy nh va t ngt va hon cnh, tm l c bit ntn ca rt quan trng vi c hai ngi. ngi ch? - Chu nhn (t nguyn). Gi m: Nhng nt ngha ca t ni p, bt buc, khng nhn cy, chu li, ly, tha c g khng c. khc thng? C th thay t cy bng - Ly thi knh cn vi ngi b trn nh, chu bng nhn ko? V hoc vi ngi mnh hm n. sao?

Trang 547

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Tha thi knh cn, trang trng Hon cnh c bit khc thng: Kiu l ngi phin ly, mang n chnh ngi em gi rut ca mnh.

Gv dn dt: 10 cu tip l cu chuyn cn ni v c nguyn ca Kiu. Ngay sau thi khn thit yu cu hai cu trn, Thy Kiu a ra c nguyn ca mnh: mong Thy Vn thay mnh ni duyn cng Kim Trng gii thch ngay cho thi khn khon, nhn mnh, knh cn vi Thy Vn rt khc thng trn. - Trong 4 cu K t...vn hai, Thy Kiu ni n iu g? Nng thuyt phc em bng nhng l l ntn?

* 10 cu tip: - Tng t: tnh yu nam n; gnh tng t ngi xa xem tnh yu l mt gnh ngha v, gnh nng, ch tnh i lin vi ch ngha, gia nhng ngi yu nhau c mi duyn tin nh, sn c t kip trc. Cu 3 s dang d, tnh yu tan v. - Mi t tha - mi tnh duyn Kim - Kiu cch ni nhn mnh. trn trng vi Vn v nng hiu s thit thi ca em. - Mc em ph mc, y thc va c mong mun va c p buc Thy Vn phi nhn li. Cu 3- 4: Thy Kiu mong mun, p buc Thy Vn thay mnh ni duyn cng Kim Trng. - Cu 5 8: k li vn tt cu chuyn tnh yu ca Kiu- Kim. - Cu 9 12: li thuyt phc Thy Vn ca Kiu + Ngy xun phng thc chuyn ngha n d tui tr. L do th nht: Thy Vn cn tr. + Tnh mu m tnh cm ch em rut tht. + Li nc non li nguyn c trong tnh yu. L do th hai: Vin n tnh cm ch em rut tht, Kiu mong Vn thay mnh tr ngha vi chng Kim. + Thnh ng tht nt xng mn, ngm ci chn sui ch ci cht.

Trang 548

Gio n Ng Vn 10 c bn
L do th ba: c vy th Kiu c cht cng c mn nguyn, thm ly v em - Qua li thuyt phc Thy Vn ca gip mnh sng trn ngha vi chng Kim. Thy Kiu, em thy nng l ngi c Phm cht ca Thy Kiu: phm cht g c bit? + Sc so khn ngoan. Hs tho lun, pht biu. + Lun ngh n ngi khc hn c bn thn mnh c hi sinh, lng v tha. Gv nhn xt, b sung: Qua cch ni, lp lun cht ch, hp l, t tnh ca Thy Kiu, chng ta thy nng v sc so khn ngoan ngay c trong bi kch ln nht ca i mnh. ng thi, nng cng lun l ngi ngh cho ngi b. 14 cu tip: khc n qun bn thn mnh... * Cu 13 - 14: - Thy Kiu trao k vt tnh yu cho Thy - Thy Kiu trao nhng k vt tnh Vn: yu (chic vnh, bc t my) cho Thy chic vnh, bc t my. Vn. Chng c gi tr vt cht g nhiu vi Vi ngi ngoi cuc: ko c gi tr vt cht ngi ngoi cuc ko? ng k. Vi Kiu, chng c gi tr ntn? Vi Thy Kiu: qu gi, gi tnh cm su nng, li th c thing ling ca Kim- Kiu.

Nhn xt v cc t ca chung, ca tin? - Ca chung ca Kim, Kiu. Hs tho lun, pht biu. nay cn l ca Vn. Gv nhn xt, b sung. tic nui, au n. Kiu ch c th trao duyn (ngha) nhng tnh ko th trao ko thanh thn ngh n ci cht. - Ca tin: phm n, mnh hng nguyn nhng vt gn b, gi tnh yu Kim- Kiu. Trao k vt cho em, l tr Kiu bo phi trao nhng tnh cm th mun nu gi. Bit bao ging x trong hai ch ca chung y. Bit bao tic nui, n au. Nng t nhn mnh l ngi mnh bc- ngi c s phn bt hnh. Nng ch c th ph thc cho Vn vic ni mi duyn dang d vi Kim Trng tr ngha cho chng ch ko th trao tnh yu. Nn sau khi trao k vt, trao duyn ri - Phn tch cch cm nhn thi gian nhng nng ko tm c s thanh thn. Nng ca Kiu qua cc trng t ngy xa, by coi mnh nh cht... gi? Tm trng ca nng c bc l * Cu 15-24: ntn?

Trang 549

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cnh sum hp ca Kim Trng - Thy Vn Linh hn c c, bt hnh ca Thy Kiu. tnh yu thy chung, mnh lit. thc ngy cng r hn v bi kch ca Thy Kiu. - Ngy xa thi gian qu kh xa xi thi gian tm l, chia cuc i Kiu lm hai mng i lp: Qu kh Hin ti hnh phc, ti chia li, tan v t ngt, p, rc r. thm khc. Qu kh tr thnh o nh v cng xa xi. - Hng lot nhng t ni v ci cht: hn, nt thn b liu, d i, thc oan ni au n tuyt vng v d cm tng lai bt hnh ca Kiu. Mt ngi ... thc oan Kiu v ra vin cnh tng lai i lp gia mt bn l cnh sum vy ca Kim Trng - Thy Vn vi mt bn l linh hn c c, bt hnh ca nng. - T d cm v mt tng lai m m, Vy l d c cht nng vn ko qun c mi kh au, Kiu quay tr li vi hin ti tnh vi chng Kim. Ni cch khc l mt ph phng. tnh cm bn cht, thy chung, mnh lit. Tm nhng t ng ch thc hin ti Nng thc ngy cng r hn v bi kch ca Kiu? ca mnh nn chuyn t i thoi sang c thoi ni tm. Trong khi d cm v vin cnh tng lai mnh phi cht oan, cht hn, hn t ti bay vt v trong gi, ko siu thot c, nhng vn mang nng li th, Kiu nh cng dn qun s c mt ca em c thoi. Gv lin h n cu chuyn v anh Trng Chi (gii thch cu D i ... thc oan). Trng Chi cn tm c s ng cm ca M Nng sau khi chng cht nhng vi Kiu bi kch tnh yu ko c gii quyt v mi ch l o gic ca mai sau. c. 8 cu cui: - thc v hin ti: By gi + Trm gy bnh tan. + Phn bc nh vi. + Nc chy, hoa tri.

Trang 550

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nhng thnh ng ch s tan v, d dang, bc bo, tri ni ca tnh duyn v s phn con ngi. - Hng lot cc cu cm thn: tnh yu mnh lit s chia bit vnh vin. ni au n, tuyt vng n m sng. - Ngi mnh bc(phn trn) ngi ph bc. - Ly (ly tnh qun) t li. vnh bit. - Hai ln gi tn Kim Trng tc ti, nghn ngo, au n n m sng. Kiu qun i ni au ca mnh m ngh nhiu n ngi khc c hi sinh cao qu. 8 cu cui, Kiu chuyn hn sang c thoi ni tm mang tnh cht i thoi vi ngi vng mt (Kim Trng). Hng lot cc cu cm thn gi tnh yu mnh lit nhng s chia bit l vnh vin. Bi kch cng ln cao, Kiu cng au n, tuyt vng n m sng, qun c t chuyn sang ni vi ngi vng mt l chng Kim. Thy Kiu t ch nhn mnh l ngi mnh bc, gi li t nhn l ngi ph bc chng Kim. V vy, ang c thoi, nng quay sang i thoi tng tng vi Kim Trng, gi tn chng trong n au n m sng. Ci ly y khc vi ci ly phn u. Kiu nhn tt c li v mnh nhng no nng c li g u!... Nhng dng tip on trch ny, chng ta cn thy nng au n , tuyt vng n ngt i: Cn li hn ngt mu say/ Mt hi lng ngt, i tay gi ng... III. tng kt: Ghi nh (sgk).

Hs c v hc phn ghi nh (sgk). - on trch thuc ti truyn thng: tnh yu tan v. Trm nm nh li hn h/ Cy a bn c con khc a; Tc mai si ngn, si di/ Ly nhau chng ng, thng hoi ngn nm... Nguyn Du th hin thnh cng bng ti nng v tm lng nhn o su sc.

. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son on Ni thng mnh (Truyn Kiu).

Trang 551

Gio n Ng Vn 10 c bn

ni thng mnh
(Trch Truyn Kiu- Nguyn Du) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c tnh cnh tr tru m Thy Kiu phi ng u v thc su sc ca nng v phm gi. - Thy c vai tr ca ngh thut: tng trng- c l, ip t, cc hnh thc i xng, ngh thut t cnh ng tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc on trch Trao duyn? Nhn xt v v p ca nhn vt Thy Kiu qua on trch ? 3. Bi mi:

Trang 552

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Gii thiu bi mi: ng thi v nhiu thp k sau, ko phi ngi c no cng ng cm, thng xt nng Kiu, nht l vi on i nng phi lm k n. Nguyn Cng Tr tng ln n on trng cho ng kip t dm!. Chu Mnh Trinh li ng cm, bnh vc Si t mnh theo gi bay i/ Cnh hoa rng chn g t sch,... c sc v ng khm phc thin ti v tm lng ca Nguyn Du l ng ly nhn vt k n lm nhn vt trung tm ca mnh. Hn th na, ng cn ng cm, ngi ca nng Kiu nh mt bng sen gn bn m chng hi tanh mi bn. Chng ta s cng tm hiu tm trng ca nng trong nhng ngybuc phi ch tip khch theo lnh ca T B hiu r iu . Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t - Tm lc cc s vic xy ra trc on I. V tr on trch: trch ny? - Thuc phn: Gia bin v lu lc. Hs pht biu. - T cu 1229-1248. Gv nhn xt, b sung: Sau khi bn mnh cho M Gim Sinh, Thy Kiu ri vo lu xanh ca m T B. Phn ut v b la gt v lm nhc, nng rt dao t t nhng ko thnh. lu Ngng Bch, nng li mc la S Khanh, b T B nh p ti bi, n mc phi ku ln: Thn ln bao qun lm u/ Tm lng trinh bch t sau xin cha. Nng buc phi chp nhn lm k n... Yu cu hs c din cm. II. c- hiu vn bn: Hng dn ging c: chm, xt xa, 1. c. ngm ngi. 2. B cc: 3 phn. - 4 cu u: hon cnh sng ca Thy Kiu. - Tm b cc ca on trch? - 8 cu tip: tm trng ca Thy Kiu. - 8 cu cui: khi qut ni nim tm trng ca Thy Kiu bng cnh vt. 3. Tm hiu on trch: a. 4 cu u: - c 4 cu u, em thy cnh sinh - Cnh sinh hot chn lu xanh: n o, hot lu xanh hin ln qua li k - nhn nhp. t ca tc gi ntn? Cc hnh nh: bm - Nhng hnh nh n d tng trng c l: bl ong li, l gi cnh chim, cuc say m l ong li, l gi cnh chim, cuc say y y thng, trn ci sut m, Tng thng, trn ci sut m, Tng Ngc, Trng Ngc, Trng Khanh l cc hnh nh Khanh. ntn? ngha ca chng? Phn tch t cnh sng thc ca Thy Kiu vi thn s sng to ca Nguyn Du trong cm phn mt k n lu xanh. t bm l ong li? gi c chn dung cao p ca nhn vt. Hs tho lun, pht biu. th hin thi trn trng, cm thng ca tc gi vi nhn vt. - Cm t: bm l ong li. Nguyn Du tch hai t ghp (ong bm, l li) to thnh cp tiu i: bm l/ ong li. c th ha, nhn mnh hin thc tr tru ca

Trang 553

Gio n Ng Vn 10 c bn
Kiu ni lu xanh: bn khch lng chi ra vo dp du, tp np. - Cc hnh nh i xng: Gv nhn xt, b sung: Cuc say y thng - Trn ci sut m. Miu t cuc sng ca Thy Kiu Sm a Tng Ngc - Ti tm Trng Khanh chn thanh lu, Nguyn Du ko n din t cuc sng nhc nh ch ko di trnh hin thc nhng cng ko miu t ca Kiu. hin thc trn tri khin tc phm sa vo nhng iu t dm, nn ng chn nhng hnh nh tng trng, c l... Gv chuyn , nu vn : Nhn xt b. 8 cu tip: v ging iu, li k, ngi k? - Li k, ngi k: chuyn t khch quan (4 cu trn) ch quan - Thy Kiu by t trc S bin i ca nhp th v tc tip ni lng mnh. dng ngh thut ca n? - Khi tnh ru/ lc tn canh. Nhp ct 3/3. Thi gian v ko gian vng lng, c liukhonh khc him hoi Thy Kiu i din vi chnh con ngi thc ca mnh. - Git mnh/ mnh li thng mnh/ xt xa. Nhn xt v hiu qu ca cc ip Nhp ct 2/4/2 t ngt cng hai ch git t, cc cu hi v cu cm thn? mnh tm trng thng tht. ip t mnh- 3 ln lp li trong mt cu th to cm gic nng n. Cu th nh mt ting nc xen ting th di. Ni thng mnh- biu hin s t thc ca con ngi c nhn trong lch s VHT. l thc v phm gi, nhn cch v quyn sng ca bn thn. Nu 4 cu trn l li miu t hon cnh khch quan ca tc gi th 8 cu ny, tc gi v nhn vt c s ng cm su sc. Nguyn Du nh nhp thn vo nhn vt. Nhn vt t by t trc tip v tm trng ca mnh. Cu th Git mnh mnh li hng mnh xt xa th hin r ni thng mnh ca nhn vt chnh. Ngi ph n xa thng c gio dc theo tinh thn an phn th thng, cam chu, nhn nhc. Khi nhn vt bit Git mnh mnh li hng mnh xt xa, iu mang ngha cch mng (s

Trang 554

Gio n Ng Vn 10 c bn
bin i ln) trong s t thc. Con ngi ko ch bit hi sinh , nhn nhc, cam chu m c thc v phm gi, nhn cch bn thn thc v quyn sng ca bn thn. Qu kh i lp vi hin ti mt cch khc lit. D vng ch c gi ln qua mt cu cn hin ti c nhc n lin tip trong nhiu cu th. Kiu va nh li nhng nm thng hnh phc m m trng r mn che th hin ti khc lit p n, ko kp hoi nim ng li thnh gic m. Hin ti ph phng l mt m nh nghin nt qu kh ti p. - Khi sao phong gm r l Gi sao tan tc ... qu kh m m, hnh phc, trong trng hin ti b ch p, vi dp ph phng, ti nhc ch. - Sao:+ i t nghi vn. + Tr t cm thn. + Dng trong hnh thc i: khi sao/ gi sao. + Dng trong hnh thc ip: khi sao, gi sao, mt sao, thn sao. Ging th ay th hin ni au n, ti nhc, ch ca nng Kiu. - Cc cp tiu i sng to: dy gi/ dn xng, bm chn/ ong chng, ma S/ my Tn. Cuc sng hin ti ti nhc, ch. Tm trng chn chng, mi mt, gh s chnh bn thn mnh ca nhn vt khi b y vo hon cnh sng nh nhp. - Xun hnh phc, nim vui hng hnh phc la i. Tm trng: au bun, ti h n ch, chn chng, mi mt, gh s chnh bn thn mnh ca nhn vt khi b y vo hon cnh sng nh nhp. c. 8 cu cn li: - Cuc sng k n ca Kiu: V ngoi Thc cht tao nh, c cm, k, thi, tu, nh nhp, ti nhc. l phong, hoa, tuyt, nguyt.

Nhng hnh nh i xng v ngha ca n? T xun c ngha g? Hs tho lun, tr li.

Gv nhn xt, b sung: - Nhng mnh no c bit xun l g. Xun y ko ch tui tr, v p, sc tr... m ch hnh phc la i. Trong cuc sng lm v khp ngi ta, Thy Kiu ch thy nhc nh, tr l, v cm. Gv chuyn : Ko ch c qu kh i lp vi hin ti m bn thn cuc sng hin ti ca Kiu cng l mt s i lp b bng. Em c ng tnh vi kin ko? V sao?

Tm trng ca Kiu 8 cu ny? Qua , em thy nhng phm cht no ca nng? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung.

Trang 555

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nguyn Du nhn vt t khng nh phm gi cao p ca mnh gia chn bn nh.Ni ch c th cp i th xc ca nng ch ko th lm nhc tm hn, phm gi ca nng. Tm trng bun au, ti h, chn chng, t thng mnh cho thy r thc v nhn phm ca Thy Kiu- mt tm hn trong trng, cao thng, mt bng sen gia chn bn nh... - Khi qut nhng nt chnh v ni dung v ngh thut ca on trch? - Cnh no cnh chng eo su Ngi bun cnh c vui u bao gi. Mi quan h tng ng: ngoi cnh - tm cnh, cnh - tnh. Khi qut quy lut tm l ca con ngi c biu hin trong th vn: con ngi nhn thin nhin qua lng knh tm trng. Nu ln mt bin php ngh thut ph bin ca vn hc: t cnh ng tnh. Tm trng: gng go, bun au, ti h, chn chng, b bng. thc nhn phm ca mt tm hn cao thng, trong trng.

III. Tng kt: 1. Ni dung: Ni thng thn xt phn v thc cao v nhn phm ca nhn vt gi tr hin thc v nhn o su sc. 2. Ngh thut: - c l tng trng, i xng, ip t, ip ng. - T cnh ng tnh. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son bi: Lp lun trong vn ngh lun.

Trang 556

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: Tit: 87. Lm vn: A. Mc tiu bi hc:

Ngy dy: lp lun trong vn ngh lun

B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc lng on trch Ni thng mnh? Tm trng ca Kiu c th hin qua on trch? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: ch ca vn bn ngh lun l thuyt phc c ngi nghe, ngi c. Mun vy, vn bn ngh lun phi c h thng lp lun cht ch, sc so. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu v vn ny. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs E. Cng c, dn d:

Trang 557

Gio n Ng Vn 10 c bn
Yu cu hs: - Hc bi, hon thin cc bi tp. - Son bi: Ch kh anh hng (Truyn Kiu).

Ngy son: Tit: 88. oc vn:

Ngy dy: ch kh anh hng (Trch Truyn Kiu- Nguyn Du)

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ch kh anh hng cua nhn vt T Hi di ngi bt sng to ca Nguyn Du. - Thy c c sc ngh thut ca bt php t nhn vt anh hng l tng. - Rn k nng c th tr tnh v phn tch nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi, so snh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp.

Trang 558

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu khi nim lun im, lun c? Tm lun c cho lun im: c sch em li cho ta nhiu b ch? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong sut m trng 15 nm lu lc y kh nhc, ng cay ca Thy Kiu, T Hi bng t ngt xut hin ri li bin mt. Nhng khonh khc ngi sao y ta sng, Kiu nh oai hm ca T thc hin m c cng l bo on tr n phn minh. Trong Kim Vn Kiu truyn, Thanh Tm Ti Nhn gii thiu T Hi c hiu l Minh Sn, vn ngi t Vit, l mt tay ho hn, tm tnh khong t, lng ln lao, anh hng rt mc tinh thng lc thao nhng li xut thn t mt nho sinh thi hng, b i lm ngh bun bn... c v tm thng. Trong Truyn Kiu, Nguyn Du lc b nhng chi tit tm thng y, s dng bt php lng mn vi nhng hnh nh tng trng c l xy dng nhn vt T Hi va l 1 bc i trng phu anh hng ci th, 1 trng s tung honh thin h va l 1 ngi c tm lng lng. Khi t cnh chia tay ca T Hi vi Thy Kiu, Thanh Tm Ti Nhn ch ni trong mt cu (V chng on t chng na nm, T Hi lin t bit Thy Kiu ra i) nhng Nguyn Du li s dng ti 18 cu lc bt din t sinh ng tm trng ca Thy Kiu, c bit l ch kh anh hng ca T Hi. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs - Nu v tr on I.V tr on trch: trch? K vn tt - Thuc phn: Gia bin v lu lc. cc s vic trc on - T cu 2213- 2230/ 3254 cu. trch ny? c cc Ri vo lu xanh ca Bc B, Bc Hnh Chu cu miu t T Hi? Thai, Kiu tnh c gp 1 v khch c bit, phi Hs pht biu. phm t ngoi hnh, iu b, c ch ho hip Gv nhn xt, b n ti nng, ch kh tung honh thin h: sung. Ln thu gi mt trng thanh...Ph nguyn snh phng, p duyn ci rng. Sau na nm chung sng hnh phc, T Hi t bit Kiu ra i thc hin ch ln... II. c- hiu vn bn: Hs c on trch. 1.c. Gv nhn xt, hng dn 2.B cc: 3 phn. ging c: on trch - P1: 4 cu u bi cnh dn n cuc chia li gm ging k - t ca gia Thy Kiu v T Hi; ch kh v t th oai tc gi v li ni trc hng ca T Hi. tip ca cc nhn - P2: 12 cu tip cuc i thoi gia Thy Kiu vt. v T Hi. + Ging k-t: chm - P3: 2 cu cn li T Hi dt o ra i. ri, khm phc, ngi ca. + Ging Kiu: nh nh, tha thit. + Ging T Hi: nh 2. Tm hiu on trch: c, ho hng. a. 4 cu u:

Trang 559

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Tm b cc ca on trch? Gv dn dt: Nhng k tm thng tm n lu xanh ca Bc B, Bc Hnh ch tha th gi trng. Cn T Hi, ngi anh hng y tm gp Thy Kiu l tm ngi tri m tri k. Vy nn, sau khi chuc nng ra khi lu xanh, k anh hng v ngi con gi ti sc chung sng tht yn m, hnh phc. Tnh cm ca h tri qua na nm, vn ang nng nn, say m na nm hng la ng nng. Nhng tnh yu d c mnh lit, tnh tri k d c mn m song chng c sc km gi bc chn ca T Hi? - Em hiu ntn v t trng phu, cm t lng bn phng, c bit l t thot cho thy cch ngh, cch x s ca T Hi ntn? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung. - Bn phng- nam, bc, ty, ng ch thin h, th gii. Theo Kinh L, ngi xa khi sinh con trai, ngi ta lm 1 ci cung bng cy du, mi tn bng c bng (ni - Na nm: khong thi gian Thy Kiu v T Hi chung sng. - Hng la: hnh nh c l tnh yu. Hng la ang nng tnh yu nng nn, say m ca Thy Kiu- T Hi.

- Trng phu (i trng phu): ngi n ng c ch kh, bc anh hng vi hm ngha khm phc, ca ngi. - Lng bn phng cm t c l. ch nguyn lp cng danh, s nghip ln (mu b vng), ch kh anh hng tung honh thin h. l l tng anh hng thi trung i. - Thot (tnh t): dt khot, mau l, kin quyt, ch s nhanh chng trong khonh khc bt ng. Cch x s dt khot, khc thng ca T Hi. Bi cnh dn n cuc chia li gia T Hi v Thy Kiu: ngi anh hng gp ngi p tri k, ang say m trong hnh phc la i, cht ngh n ch ln cha thnh, ng lng bn phng, dt o ra i theo ting gi ca ch.

Trang 560

Gio n Ng Vn 10 c bn
tt: tang bng) bn tn ra 4 hng, tng trng cho mong mun sau ny ngi con trai y s lm nn s nghip ln. - Lng bn phng kht vng b vng, lm nn s nghip phi phm. -ng lng bn phng ch kh anh hng tung honh thin h. cng l l tng ca ngi anh hng thi trung i. K lm trai phi lp cng ging danh, ch hng bn phng, quyt mu s nghip phi thng ch ko khun cuc i, ch hng ca mnh trong khun kh gia nh t tng. Lin h: Cng danh nam t cn vng n/ Lung thn tai nghe chuyn V Hu (T lng- Phm Ng Lo); Ch lm trai dm nghn da nga/ Gieo Thi Sn nh ta hng mao (Chinh ph ngm- on Th im); Ch lm trai nam bc ng ty/ Cho ph sc vy vng trong bn b (Ch anh hng- Nguyn Cng Tr)... T Hi qu ko phi l ngi ca 1 h, mt nh, 1 xm hay 1 lng. Con ngi ny l ca tri t, ca bn phng. Mt con ngi nh th lc ra i ko th i - T th:

Trang 561

Gio n Ng Vn 10 c bn
mt cch tm thng c. Chng ra i lc hnh phc ng nng. Vy ch nguyn lp cng danh s nghip ln l tm nguyn thng trc ca T Hi. - hai cu tip, Nguyn Du miu t hnh ng, t th ca T Hi ntn? Hnh nh T c xy dng mang cm hng g? Tm vc ca chng ntn? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung, cht . - Thy Kiu xin c i theo T Hi liu c phi ch v nng mun tun th ng quy nh ca l gio phong kinquy nh tam tng? Hs pht biu, tho lun. Gv nhn xt, b sung. + Thanh gm yn nga: 1 mnh, 1 gm, 1 nga. + Thng rong: i lin 1 mch. t th oai phong, ho hng snh ngang vi tri t - Cch miu t: t nhn vt snh ngang vi ko gian tri b mnh mang. Cm hng v tr. Ngi ca ngi anh hng mang tm vc v tr. 4 cu u miu t: + Bi cnh chia li gia Thy Kiu v T Hi. + Gii thiu ch kh anh hng ca T Hi. + T th oai phong, ho hng ca 1 con ngi mang tm vc v tr. b. 12 cu tip: - Thy Kiu mun i theo T Hi. V: + Theo quy nh ca l gio phong kin: phn gi th phi theo chng. + Do tm l ca nng lc ny. + C th nng mun ra i cng chia s, tip sc v cng gnh vc kh khn cng T Hi. l mong mun chnh ng, hp l, thun tnh. Thy Kiu ko nhng l 1 ngi v m cn l 1 tri k ca T Hi. Nng ko ch yu m cn hiu, khm phc v knh trng chng. Trong li nng ni vi chng, nng ch vin n l gio PK. Song c l su thm trong nguyn y cn rt nhiu nguyn do. Sau nhng nm thng kh nhc, phiu bt trong cnh on trng, thi gian c sng bn chng l thi gian hnh phc nh trong m ca nng. Chng l ch da vng chc nht ca nng. Nng ko mun xa ngi chng yu qu, ngi bn tri m tri k, ko mun sng trong c n ni t khch qu ngi y cm by him nguy. l tm l bnh thng, d hiu. - T Hi chi t mong mun ca Thy Kiu. l phn ng tt yu ca ngi anh hng chn chnh. - Li t chi c bit: + Hi li hm trch Kiu: Sao nng li c th thng tnh nhi n lm vy? Bi chng coi nng l tri k ca mnh. + Khng nh nim tin tng st vo tng lai, s nghip. Nhng hnh nh thuc phm tr ko gian: mi vn tinh binh, bng c rp ng; m thanh ho hng:

- T Hi l ngi tri kthu hiu su sc

Trang 562

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm s ca Thy Kiu. Trc s thuyt phc hp l thu tnh ca nng Kiu, T Hi c chp nhn ko? V sao? - Li p ca chng va l li thuyt phc va l li bc bch ch kh. Em c ng vi kin ko? V sao? - C ngi ni chng biu hin t cch 1 ngi anh hng, 1 con ngi bnh thng, tm l, su sc v gn gi, chn thc 4 cu: Rng nay... vi g . Em c chia s vi kin ko? V sao? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung. ting ching dy t kht vng ln lao, mu vng b, tm vc v tr ln lao ca ngi anh hng T Hi. + Mc ch ra i: lm cho r mt phi thng chng t kh nng, ch phi phm ca mnh. Hnh nh ngi anh hng oai hng, k v, bn lnh vi l tng cao c, ch v hoi bo ln lao tnh cht l tng ha. + Nhng li gii by, phn trn v hon cnh hin ti (bn b ko nh, theo cng thm bn) nhng kh khn ban u. + Li an i chn tnh tm l, su sc v gn gi. + Li ha hn tnh dt khot, quyt tm st ca T. 1 con ngi bnh thng, tm l su sc v gn gi, chn thc hn. T Hi chi t mong mun ca Thy Kiu. l phn ng tt yu ca ngi anh hng chn chnh ko b siu lng trc n sc, vng bn gia nhNgi ra i u ko ngonh li( lin h t th ca Kinh Kha bn b Dch Thy, ngi chin s trong t duy lng mn cch mng ca Nguyn nh Thi sau ny). iu ng ni y l cch ni c bit ca T Hi. Chng hi li, hm trch Kiu bi ngay trong bui u gp g chng lun xem nng l tri k, hiu mnh hn ai ht: Nghe li va , gt u/ Ci rng: Tri k trc sau my ngi!/ Khen cho con mt tinh i/ Anh hng on gia trn ai mi gi. ng thi, tng lai m chng v ra mi ch l nhng hnh nh tng tng. Nhng cch ni ca chng chan cha nim tin st vo s thnh cng. cng l l tng cao c ca chng. c. 2 cu cui: - Thi , c ch: kin quyt, dt khot, ko chn ch, do d, ko tnh cm yu ui lung lc, cn bc. - Hnh nh chim bng- hnh nh n d tng trng cho ngi anh hng c l tng cao p, phi phm, mang tm vc v tr. Cm hng: ngi ca, khng nh, l tng ha. c m cng l ca Nguyn Du.

Gv dn dt: 2 cu

Trang 563

Gio n Ng Vn 10 c bn
cui li l li k ca tc gi. Cm hng v cch miu t ngi anh hng l tng ca Nguyn Du trong 2 cu cui ny ntn? Gi m: Thi v c ch ca T Hi c miu t ntn? Nguyn Du gi m c g vo hnh nh ngi anh hng T Hi? - Nu nhng v p ca nhn vt T Hi qua on trch?

III. Tng kt: - V p ca nhn vt T Hi: + Ch kh phi thng, mu cu nghip ln ly lng. + T tin, bn lnh. + Dt khot, kin quyt m li rt tm l, su sc v gn gi. - Bt php xy dng nhn vt: + L tng ha vi cm hng v tr. + S dng nhng hnh nh c l k v. + Li thoi trc tip th hin tnh cch t tin, bn lnh ca nhn vt.

- Bt php xy dng nhn vt T Hi (nhn vt anh hng) ca Nguyn Du? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc on trch. - Son bi: Th nguyn (Truyn Kiu).

Ngy son: Tit: 89. c thm: A. Mc tiu bi hc:

Ngy dy: Th nguyn (Trch Truyn Kiu- Nguyn Du)

Trang 564

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gip hs:- Hiu c bi ca tnh yu y lng mn, l tng, c m tnh yu t do to bo ca Nguyn Du qua m th nguyn th mng v thing ling ca Thy Kiu- Kim Trng. - Nm c ngh thut k- t kt hp ngn ng tc gi v ngn ng nhn vt; ko gian ngh thut huyn o, thn tin v thi gian ngh thut khn trng, gp, vi. - Rn k nng c th tr tnh v phn tch nhn vt trong th tr tnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, Truyn Kiu v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, pht vn- m thoi theo cc cu hi trong sgk. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc on trch Ch kh anh hng? V p v bt php xy dng nhn vt T Hi? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: T Hi t ngt xut hin trong cuc i Kiu nhm th hin c m cng l ca Nguyn Du. Cn Kim Trng, chng l ngi m Kiu gp trong bui chiu thanh minh th mng mt cch tnh c nhng ting st i tnh lp tc gn kt hai tri tim son tr Ngi quc sc, k thin ti/ Tnh trong nh , mt ngoi cn e/ Chp chn cn tnh, cn m... Tnh yu y s cn theo nng mi mi d xung tuyn i vn ko th phai nht. Nguyn Du dnh nhng li ca tuyt diu cho thin dim tnh Kim- Kiu, gi gm kht vng tnh yu t do gia s kim ta ca l gio PK. nh cao ca mi tnh say m v thy chung ca Thy Kiu- Kim Trng chnh l m th nguyn ca hai ngi. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs - Nu v tr on I. V tr on trch: trch? K vn tt - Thuc phn: Gp g v nh c. cc s kin trc n? - T cu 431- 452/3254 cu. Hs pht biu. Sau ln gp g u tin trong bui chiu thanh Gv nhn xt, b minh th mng, Kim Trng i tm nh tr hc sung. gn cnh nh Thy Kiu ct tm gp li nng. Hai ngi gp g, trao k vt lm tin. Mt hm, khi c gia nh sang chi bn ngoi, Kiu tm gp Kim Trng. Chiu t, nng tr v nh, c tin c nh vn cha v, nng quay li gp chng. Hai ngi lm l th nguyn gn b trc vng trng vng vc... Yu cu hs c din II. Hng dn c- hiu: cm. 1. c - Tm b cc ca 2.B cc: 4 phn. on trch? - P1: 4 cu u Thy Kiu tr li nh Kim

Trang 565

Gio n Ng Vn 10 c bn
Trng. - P2: 6 cu tip T th v cm gic ca Kim Trng khi Kiu tr li. - P3: 4 cu tip Kiu gii thch l do li sang. - P4: 8 cu cn li cnh th nguyn. 2. Hng dn tm hiu on trch: a. Cu 1: - Vi tnh t. - Xm xm, bng ng t. s khn trng, vi v. hnh ng to bo, t xut, bt ng ngay c vi chnh Thy Kiu. thi gian ngh thut: gp, vi, khn trng. - Nguyn nhn: + S cha m v s trch mng hnh ng to bo ca nng phi vi v tranh ua vi thi gian. + Ting gi ca tnh yu mnh lit thi thc. + Kiu b m nh bi nh mnh dnh cho ngi ti sc nn ch ng tm n vi tnh yu chng li nh mnh. Ni lo lng trc tng lai mong manh, m h, ko vng chc khin nng phi bm vu ly hin ti. Thy Kiu l 1 ngi nhy cm v a cm. Ngay t khi l c gi trong trng, sng trong cnh m m trng r mn che b m nh bi nh mnh dnh cho ngi ti sc. Nng tng ng cm, khc thng cho m Tin, lo s cho chnh mnh (Rng: Hng nhan t thu xa/ Ci iu bc mnh c cha ai u/ Ni nim tng n m au/ Thy ngi nm bit sau th no?. Khc n tuyt diu ca nng li l ngn h cm gy thin bc mnh khin Kim Trng nghe Khi ta gi, khi ci u/ Khi v chn khc, khi chau i my/ Rng: Hay th tht l hay/ Nghe ra ngm ng nut cay th no. Nng l ngi c m Tin bo mng c tn trong s on trng, sng Tin ng l nm m hng nhan ca nng. Mt thy tng cng phn: Anh hoa pht tit ra ngoi/ Nghn thu bc mnh mt i ti hoa. S Tam Hp o c cng ni tng kt v cuc i nng: Sng lm v khp ngi ta/ Hi thay thc xung lm ma ko chng...Ta hiu v sao Kiu ni vi Kim Trng nh thanh minh cho s ch ng ca mnh: By gi r mt i ta/ Bit u ri na chng l chim bao?

Gv hng dn hs tho lun, tr li cc cu hi trong sgk tm hiu on trch: Cu 1: Nu nhn xt v hm ngha ca cc t: vi, xm xm, bng? Ti sao Thy Kiu li c hnh ng nh vy? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: y l cuc gp g, th nguyn to bo, xut pht t tnh yu m say, trong trng, t nguyn ca Thy Kiu- Kim Trng. Cuc th nguyn ny cha c php ca cha m nng nhng c miu t nn th v trang trng vi s ng cm cao ca tc gi. N cho thy t tng mi m, tin b ca Nguyn Du. Nguyn nhn ca hnh ng to bo, vi v ca Kiu: + Hin thc. + Tm linh

Trang 566

Gio n Ng Vn 10 c bn
b. Cu 2: Khng gian th mng: - Cnh Kim Trng ang thiu thiu, m mng di nh trng nht tha, ngn n hu ht. - Ting bc chn khe kh, m nh li ngn ca Thy Kiu. - Nhng hnh nh c l hoa m, sang trng: gic he, bng trng x, hoa l, gic mng m xun... - Tm trng con ngi: + Kim Trng: bng khung, na tnh na m, kh tin l s thc. + Thy Kiu: ng ngng, c ng trong m. Tnh cht th mng, huyn o, thn tin. Khng gian thing ling: Cc hnh thc l nghi trang trng: + i sen ni sp- thp thm nn. + L o thm hng- t thm trm hng. + Vit li nguyn c. + Trao k vt. + Hai ngi cng c li th son st trc vng trng vng vc gia tri.

Cu 2: Khng gian th mng v thing ling ca cuc th nguyn c Nguyn Du miu t ntn? H/S tho lun, tr li G/V nhn xt, b sung Ngoi cnh tnh lng v o h; tm cnh bng khung ng ngng, na tnh, na m khng kh th mng, huyn hoc nh trong ci mng. - Cc hnh thc l nghi ca bui th nguyn ntn? Hs theo di sgk tr li. Gv nhn xt, b sung: Cc hnh thc l nghi ca bui th nguyn rt trang trng, cm ng v thing ling, lng mn v y cht l tng. Cu 3: Lin h vi on trao duyn ch ra tnh cht lgic nht qun trong quan nim v tnh yu ca Thy Kiu? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Thy Kiu quan nim tnh yu l tnh cm thy trung v thing ling. Thy chung: bi

c. Cu 3: S nht qun trong quan nim v tnh yu ca Thy Kiu: tnh yu- tnh cm thy chung v thing ling. + Thy chung: trc sau nh mt... + Thing ling: tnh yu gn lin ch tnh v ngha, l li nguyn th trc tri t. Nng au xt tt cng khi phi trao duyn. Trao duyn l vic lm tr ngha vi Kim Trng, du di phn no ni au, mt mt khng g b p ni ca nng.

Trang 567

Gio n Ng Vn 10 c bn
nng t nguyn gn b, dnh cho Kim Trng tnh cm say m, mnh lit, ch ng v rt i trong sng. Nng s gi mi tnh cm y d khi tht nt xng mn . Thing ling bi n l li th vi ngi yu, trc tri t, khng th i thay. Bi th khi buc phi ph li th nguyn, nng au xt, tic thng khn t. Hnh ng trao duyn, tr ngha vi chng Kim cng ch lm du i phn no ni au, mt mt khng g b p ni ca nng. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Hc thuc lng on th. - Son bi LLVH: Vn bn vn hc.

Ngy son: Tit: 90. Lm vn: Tr bi vit s 5

Ngy dy:

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nhn thc c cc u, nhc im v k nng lm vn thuyt minh. - Sa cc li chnh t, cu v din t. B. s chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi, cc kin thc lin quan n bi vit. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn-m thoi,nhn xt, biu dng bi lm tt, sa cha cc bi cn nhiu li. D. Tin trnh dy-hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. tin trnh tr bi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t

Trang 568

Gio n Ng Vn 10 c bn
hs Gv yu cu hs nhc li bi, chp li ln bng: Anh (ch) hy thuyt minh v bi Ph sng Bch ng ca Trng Hn Siu. - Xc nh kiu bi, ni dung chnh cn nu, phm vi kin thc cn s dng? - phn m chng ta cn nhng no? bi, nu

- Cc chnh cn nu phn thn bi?

- Cc chnh cn nu phn kt bi? Gv cng b thang im, nhn xt c th kt qu bi lm ca hs.

I. Tm hiu : 1. Kiu bi: Thuyt minh v 1 tc phm vn hc. 2. Ni dung: Gii thiu v gi tr ni dung, ngh thut v v tr ca bi Ph sng Bch ng. 3. Phm vi kin thc: - Kin thc vn hc: v th ph, tc gi Trng Hn Siu v bi ph. - cc kin thc lch s, a l c lin quan. II. Lp dn : 1. M bi: - Gii thiu v tc gi Trng Hn Siu. - Gii thiu v bi Ph sng Bch ng. 2. Thn bi: - Gii thiu v th ph. - Gii thiu v ni dung bi ph theo cc on: + on m. + on gii thch. + on bnh lun. + on kt. - Gii thiu v ngh thut ca bi ph: + Cu t: n gin m hp dn. + B cc: cht ch. + Hnh tng ngh thut: sinh ng, va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut, trit l. + Ngn ng: trang trng, ho sng, lng ng, gi cm. 3. kt bi: - Khng nh gi tr ni dung, v tr nh cao ngh thut ca th ph ca bi Ph sng Bch ng. - Nu suy ngh, cm xc ca ngi vit. III. Nhn xt, nh gi kt qu bi lm ca hs: 1. u im: - a s hs np bi ng hn, hiu yu cu ca . - Mt s bi vit kh. 2. Nhc im: - Nhiu hs cha phn bit c 2 khi nim th v ph nn dng cn ln ln. - B cc ca bi vit cha hp l: u voi ui chut. - Nhiu bi cha c thc trch dn dn chng phn tch. - Mt s bi cn sai chnh t, cu v din t. - C bit 1 s thc trung thc cn km. 3. c v biu dng bi lm tt. 4. Tr bi.

Trang 569

Gio n Ng Vn 10 c bn
E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V nh xem li bi. - Son bi: Vn bn vn hc. Ngy son: Ngy dy: Tit: 91. L lun vn hc: Vn bn vn hc A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cc tiu ch ch yu ca 1 vn bn vn hc theo quan nim ngy nay. - Nm c cu trc ca vn bn vn hc vi cc tng: ngn t, hnh tng, hm ngha. - Vn dng nhng hiu bit ni trn tm hiu tc phm vn hc. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs c trc bi hc - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, lm bi tp nhn din cc kin thc l thuyt. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi Vn bn vn hc * Gii thiu bi mi: Hng ngy, chng ta c tip xc, c nhiu loi vn bn: miu t, t s, thuyt minh, ngh lun,... trong , c 1 s vn bn c gi l vn bn vn hc (VBVH). Vy VBVH l g? Bi hc hm nay, chng ta s tm hiu cc tiu ch xc nh. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c sgk. I. Tiu ch ch yu caVBVH: - Cc tiu ch nhn din VBVH 1. VBVH l nhng vn bn i su phn nh ngy nay l g? hin thc khch quan v khm ph th gii Hs theo di sgk tr li. tnh cm v t tng, tha mn nhu cu thm m ca con ngi. 2. VBVH c xy dng bng ngn t ngh thut c tnh hnh tng, tnh thm m cao, tnh hm sc, a ngha. 3. VBVH c xy dng theo 1 phng thc ring- ni c th hn l mi VBVH u thuc v 1 th loi nht nh v theo nhng quy c, Gv nhn xt, b sung: Nhng cch thc ca th loi . ch nh tnh yu, hnh phc, Tuy nhin VBVH ko ch l nhng bin php,

Trang 570

Gio n Ng Vn 10 c bn
bn khon, au kh, kht vng vn n chn - thin - m,... thng tr i tr li vi nhng chiu su v sc thi khc nhau. VD: Truyn ngn Bc tranh (Nguyn Minh Chu) suy ngm v con ngi v ngh thut chn chnh. c bi th Bi th tnh ca ngi thy th (H Nht): m nay, khi trng mc Tu anh s nh neo Em ng hi V sao anh ra i Cng ng hi Chn tri xa c g ku gi Anh bit Nu chn tri c o trn chu Hay bin xa C n hoa thn tm ra hnh phc Hay c ngi gi p Mi hng nh san h Cng ko th Khin anh xa c em yu Nhng em i Nu c ngi trai cha tng qua bo t Cha tng vt qua th thch gian lao L no xng vi tnh em? quan nim tnh yu thy chung v cch sng mnh m... - VH l hnh nh ch quan ca th gii khch quan. Hin thc khch quan c nh vn nhn thc, ti to, nho nn, h cu theo nguyn tc in hnh ha xy dng hnh tng ngh thut. Th gii VH l th gii t tng, tnh cm nn cht v lun tim tng kh nng bng n cm xc. VD: Xy dng hnh tng Ch Pho Nam Cao khi qut hin nhng k xo ngn t m l 1 sng to tinh thn ca nh vn.

II. Cu trc ca VBVH: 1. Tng ngn t- t ng m n ng ngha: - Ng ngha:

Trang 571

Gio n Ng Vn 10 c bn
thc XH nng thn VN trc cch mng: 1 b phn c nng cng kh tn ti sa vo con ng lu manh ha... - Nhng yu t ca tng ngn t? + Ngha tng minh. VD: con ch si, ma xun,... + Ngha hm n. VD: lng lang d si, tui xun,... - Ng m: VD: Ti cao phn thp ch kh ut Giang h m chi qun qu hng. (Tn ) C1 nhiu thanh trc s b tc, u ut ca k ti hoa, anh hng ko gp thi vn. C2 nhiu thanh bng cm gic chi vi, phiu bng s bung xui, bt lc ca con ngi. Sng nng theo trng ngng lng tri Tng t nng lng ln chi vi. (Xun Diu) Hai cu th gm nhiu thanh bng cm gic chi vi, bng khung kh hiu ca k ang tng t. 2. Tng hnh tng: - Hnh tng c sng to trong vn bn nh nhng chi tit, ct truyn, nhn vt, hon cnh, tm trng (ty quy m vn bn v th loi) m c s khc nhau. - Tng hnh tng ca VBVH c - VD: Hnh tng cnh mai (Co tt th chng- Mn to nn nh nhng yu t no? Gic thin s) biu tng cho s sng tun hon, sc VD? sng mnh lit, nim tin tng, lc quan, yu i. Hnh tng cy tng (Tng- Nguyn Tri) biu tng cho ngi qun t... 3. Tng hm ngha: - L ngha n kn, ngha tim tng ca vn bn. - VD: M v qu (Nguyn Khoa im) 3 V chng ti- mt th qu trn i - Tng hm ngha l g? VD? By mi tui m i ch c hi Ti hong s ngy bn tay m mi 1 Mnh vn cn mt th qu non xanh. Nhng ma qu m ti hi c Mt th qu non xanh Con ngi cha trng M vn trng vo tay m vun thnh. trng Nhng ma qu ln ri li mc Nh mt tri, khi nh mt trng. 2 L chng ti t tay m ln ln III. T vn bn n tc phm vn hc: Cn nhng b v bu th ln Nh vn - > sng to -> VBVH (h thng k hiu xung khch quan ngi c tc phm vn hc. Chng mang dng git m hi

Trang 572

Gio n Ng Vn 10 c bn
mn R xung lng thm lng: m ti. Hs c sgk. Gv s ha, gii thch cho hs hiu r. Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Gv nhn xt, b sung: Ni da l bi th vn xui- bi th c th, ngn t c nhp iu, khc vi ngn t vn xui thng thng. Ni da thng ch nhng ngi vng mnh m nhng ngi yu ui c th ta nng, nh cy. y c s o ngc: ngi m tr khe li da vo a con mi bit i chp chng. Anh b i dn dy chin trn li da vo c gi bc tng bc run ry trn ng... Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Gv nhn xt, b sung: + Ging cn: ging b vi lp, ko cn nuc hn si ri vo lng ging cn th chng c ting vang g. + Thi gian qua i, nhng chic l kh ho rng dn nhng mnh nh cuc i qua th gii cng xanh ri ho a nh chic l. Hs c yu cu ca sgk, suy ngm, tr li. Ghi nh: (sgk).

IV. Luyn tp: 1. Bi 1: a. Cu trc ging nhau- i xng nhau: - Cu m. - Cu kt. - Cc nhn vt c trnh by theo tnh tng phn. b. Ni da- ngha hm n: ni da tinh thn- ni con ngi tm thy nim vui v ngha cuc sng. Khuyn chng ta: + Phi bit sng vi tnh yuvi con ci, cha m, nhng ngi b trn. + Phi sng vi nim hi vng v tng lai v lng bit n qu kh. 2. Bi th Thi gian (Vn Cao): a. Cu 1,2,3,4: Sc tn ph ca thi gian. - Chic l- n d ch i ngi, s sng. - K nim ca i ngi theo thi gian- Ting hn si ri vo lng ging cn. - Cu th, bi ht biu tng ch vn hc ngh thut. - Xanh S tn ti bt t. tinh khi, ti tr. - i mt em- i mt ngi yu biu tng ch k nim tnh yu. - Ging nc: ko cn nhng iu trong mt ngt lnh. b. ngha bi th: Thi gian xa nha tt c, tn ph cuc i con ngi, tn ph s sng. Nhng ch c Vn hc ngh thut v k nim v tnh yu l c sc sng lu di. 3. Bi th: Mnh v ta (Ch Lan Vin) a. Mi quan h khng kht gia tc gi- bn c:

Trang 573

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Mnh: bn c. - Ta: ngi vit. b. Ta gi tro, mnh nhen thnh la chy Gi vin con, mnh li dng nn thnh. Qu trnh t vn bn tc phm vn hc trong tm tr ngi c.

Gv nhn xt, b sung: - Ni su thm trong tm hn ngi c cng l i tung m ngi vit tm n khai thc, din t. V i tng chim lnh ca vn hc ko ch l hin thc khch quan m quan trng hn l tnh cm, t tng ca con ngi. :Vn hc l nhn hc- khoa hc v con ngi. Nh vn tm vo tm hn chnh mnh hiu hn ngi. l mi quan h tng thng v tng ng. - Nh vn ko ni ht, cn li, cn to cho ngi c c hi ti to li, tng tng thm, suy ngh rng hn th gii ngh thut c ni ti trong vn bn.

Thc hnh cc php tu t Php ip v php i Php ip v php i l hai bin php tu t quan trng gp phn tng hiu qu biu t ca vn bn vn hc. Hm nay chng ta s lm cc bi tp thc hnh nhn din v phn tch hiu qu biu t ca chng. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn dt Yu cu hs c, tho lun I. Luyn tp v php ip. lm cc bi tp: 1a. N tm xun - N tm xun c lp N khc hoa hai trng thi khc nhau. li nguyn vn nu thay n - Hoa cy ny hoa trng thi khc. bng hoa tm xun hay khng xc nh r cy ny l cy hoa cy ny th cu no. th s ntn? Thay i hnh nh thay i ngha Hs pht biu tho lun. - Nhc iu thay i n (thanh trc) hoa (thanh Gv nhn xt, b sung. bng). * Vic lp li cc cm t chim vo lng, c mc cu: nhn mnh thc trng bt kh khng. khng lp li cha r khng th thot c. - Cch lp n tm xun s pht trin ca s vt, s

Trang 574

Gio n Ng Vn 10 c bn
vic theo quy lut. - Cch lp c mc cu, chim vo lng tnh bi kch ca tnh th khng th gii thot. b. Cc cu ch c hin tng lp t, khng phi php ip. N to tnh i xng v nhp iu cho cu vn. c. nh ngha php ip: - L bip php tu t lp li mt yu t din t (vn, nhp, t, cm t, cu) nhm nhn mnh, biu t cm xc v ngha, c kh nng gi hnh tng nh trn. - Phn loi: ip ni tip, ip cch qung, ip vng trn (ip ng chuyn tip). 2. Bi tp v nh: II. Luyn tp v php i: 1a.- Cch sp xp t ng: c tnh cht i xng, hi ha v m thanh, nhp iu. - Gn kt bng cc t tri ngha hoc cc t cng mt trng ngha. - V tr cc t to ra s i xng nhm tha mn nhu cu thng tin v thm m. b. Ng liu 3: i b sung . Ng liu 4: i xng tng phn. c. Hch tng s: Ta thng.... Bnh Ng i co: Vic nhn ngha... tr bo. Truyn Kiu: Vng trng...dm trng. d. nh ngha php i: Php i l cch s dng cc t ng tng ng hoc tng phn v ngha, s dng m thanh, nhp iu,... to ra nhng cu c s cn xng v cu trc, hi ha v m thanh v cng hng v ngha. 2a. i: tng phn gia 2 v: Thuc ng gi tt S tht mt lng Nu A th B Nu A th C (C B) - Bn anh em xa, mua lng ging gn. Bn, mua thng dng ch nhng vic bn, mua nhng vt cht c th. Nhng y l quan h tnh cm, tnh ngha. Cch ni nhm cao vai tr tnh cm xm ging v khuyn con ngi phi tnh to trong quan h tnh cm. b. Tc ng: ngn gn, c c, khi qut c nhng hin tng rng. - Nh php i nn tc ng d nh, d thuc v gn gi vi i sng.

VD khc: Con b ang gm c. Con b ngng u ln. Con b rng ... Hs tho lun, pht biu nh ngha v php ip. Gv nhn xt, khng nh cc kin thc. VD: Khn thng nh ai Khn ri xung t Khn thng nh ai Khn vt ln vai. Yu cu hs v nh lm bi tp 2. Hs c cc ng liu v tr li cc cu hi: - ng liu 1 v 2, cch sp xp t ng c g c bit? - S phn chia thnh 2 v cu cn i c gn kt li nh nhng bin php g? - V tr ca cc danh t (chim, ngi; t, tng,...), cc tnh t (i, rch, sch, thm,...), cc ng t (c, dit, tr,...) to th cn i ntn? - Trong ng liu 3 v 4 c nhng cch i nhau ntn? Hs nu kin, gv nhn xt. - Nu nh ngha php i?

Trang 575

Gio n Ng Vn 10 c bn
ni dung v hnh thc ca vn bn vn hc A. Mc tiu bi hc: : Ca dao VN c nhng cu ni c sc v mi quan h gia ni dung v hnh thc: Trng mt m bt hnh dong/ Con ln c bo th lng mi ngon, Chim khn ku ting rnh rang/ Ngi khn ni ting du dng d nghe, t rn trng cy khng khiu/ Nhng ngi th tc ni iu phm phu... Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH cng l mi quan h mt thit, ko th tch ri nhau. Ni dung c hin thc ha bng mt hnh thc c th v hnh thc phi biu hin mt ni dung nht nh. Tuy nhin, khi cn tm hiu chuyn su v mt phng din no ca VBVH, ngi ta c th ch cp n 1 trong 2 mt trn... Hot ng ca gv v yu cu cn t hs Hs c sgk. I. Cc khi nim ca ni dung v hnh thc trong VBVH: - Cc yu t thuc v 1. Cc khi nim thuc v mt ni dung: mt ni dung ca a. ti: VBVH? - L lnh vc i sng c nh vn nhn thc, la chn, khi - Gii thch ngn gn qut, bnh gi v th hin trong VB. ngha ca cc yu - VD:+ ti ngi ph n trong XHPK: Truyn Kiu (Nguyn t ? Du), Cung on ngm khc (Nguyn Gia Thiu),... + ti ngi nng dn trc cch mng: Lo Hc, Ch Pho (Nam Cao), Tt n (Ng Tt T),... b. Ch : - Ch l g? VD? - L vn c bn c nu ra trong vn bn. N l vn c nh vn quan tm v th hin chiu su nhn thc ca nh vn i vi cuc sng. - VD: + Ch ca Truyn Kiu l vn mnh ca con ngi trong XHPK bt cng tn bo. + Ch ca Ch Pho l vn ngi nng dn b lu manh ha, pht hin v khng nh v p tm hn ca ngi nng dn; t co XHTD na PK ch p ln quyn sng ca con ngi. - Em hiu ntn v t t- c. T tng ca vn bn: ng ca vn bn? VD? - L s l gii i vi ch nu ln, l nhn thc ca tc gi mun trao i, nhn gi, i thoi vi ngi c. - VD: T tng vn bn Truyn Kiu: + T co tt c cc th lc bo tn ch p ln quyn sng ca con ngi (quan li, qu tc, nhng k bun tht bn ngi; th lc ng tin). + Kht vng tnh yu t do. + c m cng l. - Cm hng ngh + T tng nh mnh. thut l g? Nu cm d. Cm hng ngh thut: hng ngh thut ca - L ni dung ch o ca vn bn. N l trng thi tm hn, Truyn Kiu? nhng cm xc c th hin m , nhun nhuyn trong vn bn s truyn cm, hp dn ngi c. Qua cm hng

Trang 576

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngh thut, ngi c cm nhn c t tng, tnh cm ca tc gi nu ln trong vn bn. - VD: Cm hng ngh thut ca Truyn Kiu: + T co, ln n cc th lc bo tn. + ng cm, xt thng trc nhng kh au ca con ngi. + Yu thng, trn trng, ngi ca nhng v p ca con ngi. 2. Cc khi nim thuc v mt hnh thc: a. Ngn t: - L yu t u tin ca VBVH. - Cc chi tit, s vic, hin tng, nhn vt,... u c xy dng bng ngn t. - Ngn t l c s vt cht ca VBVH, nh c chng, ta mi ln lt tm hiu c tng tng ngha ca VBVH. - Biu hin trong cu, hnh nh, ging iuVB. - Ngn t trong mi VBVH c th u c ci chung mang tnh quy c ca 1 cng ng dn tc v cch dng t, t cu v din t...nhng bao gi cng mang du n ring ca nh vn (do kh nng v s thch khc nhau) b. Kt cu: L s sp xp, t chc cc thnh t ca vn bn thnh 1 n v thng nht, hon chnh v c ngha. c. Th loi: L nhng quy tc t chc vn bn thch hp vi ni dung vn bn: th, tiu thuyt, kch, trng ca,... II. ngha quan trng ca ni dung v hnh thc VBVH: - Hnh thc: ngn t, kt cu, th loi l nhng yu t u tin ngi c tip cn vi VBVH. - Ni dung: ti, ch , t tng ca vn bn, cm hng ngh thut, c bit l 2 yu t sau l ci ng li trong lng ngi c sau khi c tc phm. Yu cu: thng nht gia ni dung v hnh thc. + Ni dung t tng cao p. + Hnh thc ngh thut hon m. III. Luyn tp: 1. Bi 1: So snh ti ca 2 tc phm: Tt n v Bc ng cng: - Ging: ti l vit v nng thn v nng dn VN trc cch mng Thng 8- 1945. - Khc: Tt n cuc sng nng thn v nng dn trong nhng ngy su thu. Bc ng cng t cuc sng c cc ca nng dn b a ch dng th on cho vay nng li cp la, cp t, b y vo bc ng cng phi ng ln chng li . 2. Bi 2: T tng bi M v qu (Nguyn Khoa im):

Hs c sgk. - Nu cc khi nim thuc v mt hnh thc ca VBVH? - Gii thch ngn gn ngha ca cc yu t ? VD minh ha? Hs pht biu. Gv nhn xt, b sung, lu : Gia ni dung v hnh thc c mi quan h bin chng lm nn gi tr ca VBVH. Ko c 1 hnh thc thun ty m ch c hnh thc mang tnh ni dung v cng ko c 1 ni dung trn tri thot li hnh thc. - Vai tr ca ni dung v hnh thc trong VBVH? Hs c sgk, suy ngh, tr li. Gv nhn xt, b sung hon chnh. Hs tho lun, pht biu lm cc bi tp. Gv nhn xt, khng nh p n.

Trang 577

Gio n Ng Vn 10 c bn
- S lo lng mnh ko trng thnh, ko thnh t, c nhiu khim khuyt s ph lng mong mi v cng sc nui dng ca m. - cng l biu hin cao ca thc trch nhim phi n p cng n ngi nui nng, dy d mnh.

H ca GV Hot ng 2(6) Hs c v tr li cc cu hi ca sgk: - Th no l thao tc? VD: Thao tc khi ng xe my, my vi tnh; thao tc nu n;... - Thao tc ngh lun l g? VD: Vn tai nn giao thng, nhim mi trng, thi trang, ng x x hi,...

Ni dung ghi bng I. Khi nim: 1. Thao tc: L qu trnh thc hin L qu trnh thc hin nhng nhng ng tc theo ng tc theo trnh t v yu cu trnh t v yu cu nht nht nh. nh. 2. Thao tc ngh lun: - L thao tc m con ngi thng tin hnh trong i sng nhm thuyt phc ngi khc ng , ng tnh, ng cm vi nhng vn m mnh a ra bn bc. - n gn vi t duy v kh nng lp lun ca con ngi tnh cht tru tng. II. Mt s thao tc ngh lun: 1. n li cc thao tc: phn tch, tng hp, din dch, quy np: a. in t: - Tng hp :

H ca HS

Hot ng 3(22) Hs c yu cu phn 1a- sgk, tho lun, tr li. Gv nhn xt, cht in t: - Tng hp l kt hp cc ng. phn (b phn), cc mt (phng din), cc nhn t ca vn cn bn lun thnh 1 chnh th thng nht xem xt.

- L thao tc m con ngi thng tin hnh trong i sng nhm thuyt phc ngi khc ng , ng tnh, ng cm vi nhng vn m mnh a ra bn bc. - n gn vi t duy v kh nng lp lun ca con ngi tnh cht tru tng.

- Phn tch l chia cc vn

Trang 578

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Phn tch l chia cc vn cn bn lun ra thnh cc b phn (cc phng din, cc nhn t) c th xem xt 1 cch cn k v k cng. - Quy np l t ci ring suy ra ci chung, t nhng s vt c bit suy ra nguyn l ph bin. - Din dch l t tin chung, c tnh ph bin suy ra nhng kt Hs c v lm yu lun v nhng s vt, cu phn 1b. hin tng ring. Hs tho lun, pht biu v cc nhn nh: - Thao tc din dch c kh nng gip ta rt ra chn l mi t cc chn l bit. cn bn lun ra thnh cc b phn - Quy np l t ci ring suy ra ci chung, t nhng s vt c bit suy ra nguyn l ph bin. - Din dch l t tin chung, c tnh ph bin suy ra nhng kt lun v nhng s vt, hin tng ring.

- Thao tc quy np lun lun a li cho ta nhng kt lun chc chn v xc thc.

b. Bi Ta Trch dim thi tp ca Hong c Lng: - Phng php lp lun: phn tch chia nhn nh chung thnh cc mt ring bit. - Phng php lp lun: - Hai cu trong Bi k danh phn tch chia nhn tin s khoa Nhm Tut- Thn nh chung thnh cc Nhn Trung. mt ring bit. phng php lp lun: din dch. - Hai cu trong Bi k danh tin s khoa c. Kt lun c rt ra trong Ta Nhm TutThn Trch dim thi tp do phhng Nhn Trung. php lp lun: tng hp. phng php lp lun: khi qut nhng b phn vo 1 din dch. kt lun chung mang tnh khi qut cao hn khi qut nhng b - on vn ca Trn Quc Tun: phn vo 1 kt lun phng php quy np. chung mang tnh khi qut cao hn d. Nhn nh v phng php - on vn ca Trn din dch ng vi iu kin: Quc Tun: phng php + Tin din dch phi chn quy np. thc. + Suy lun phi chnh xc. Kt lun rt ra mang tnh tt + Tin : yu. + Suy lun phi chnh - Nhn nh v phng php xc. Kt lun rt ra quy np: cha tht chnh xc. mang tnh tt yu. - Nhn nh v phng php quy np: cha tht chnh xc. V khi

Trang 579

Gio n Ng Vn 10 c bn
no cha a ra c y ci ring, mt ring kt lun rt ra mang tnh phim din, ch quan - Nhn nh v phng php tng hp: ng. V kt qu ca phn tch l tng hp. Tng hp l qu trnh tip tc v hon thnh ca phn tch. - cu vn ca Bc nhn mnh s ging nhau. - Nhn nh v phng php tng hp: ng. V kt qu ca phn tch l tng hp. Tng hp l qu trnh tip tc v hon thnh ca phn tch. 2. Thao tc so snh: a. Thao tc: so snh thy s ging nhau v khc nhau. - cu vn ca Bc nhn mnh s ging nhau. b. So snh thy s khc nhau (hn- km). c. C s (iu kin) so snh: - Nhng i tng c so snh phi c mi lin quan vi nhau v 1 mt (1 phng din) no . - S so snh phi da trn nhng tiu ch c th, r rng v c ngha quan trng i vi s nhn thc bn cht ca vn (s vt, hin tng). - Nhng kt lun rt ra phi chn thc, mi m, b ch... III. Luyn tp: 1. Bi 1: - Mc ch: chng minh th Nm Nguyn Tri tip thu nhiu thnh tu ca vn ha dn gian v vn hc dn gian.

- Tng hp ko ch l thao tc i lp vi phn tch m cn l s tip tc v hon thnh ca qu trnh phn tch. Hs c yu cu ca phn 2 a, b, tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung.

- Nhng c s ca lp lun so snh?

C s so snh: - Nhng i tng c so snh phi c mi lin quan vi nhau v 1 mt (1 phng din) no . - S so snh phi da trn nhng tiu ch c th, r rng v c ngha quan trng i vi s nhn thc bn cht ca vn (s vt, hin tng). Hot ng 4(8) Hs c v lm bi - Nhng kt lun rt ra phi chn thc, mi m, tp 1. - Thao tc phn tch: b ch... chia lun im chung thnh nhng b phn nh xem xt lun im chi tit, k cng, thu o.
- Thao tc quy np: t trng hp ring ca Nguyn Tri, tc gi nng ln thnh s mnh, chc nng cao qu ca VHNT. T , tc gi nng cao

- Thao tc ngh lun ch yu: phn tch. Cu cui on 2: quy np.

2. Bi 2: Vit 1 on vn bn v mc ch hc tp ca hs hin nay.

Trang 580

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm vc t tng ca bi ngh lun.

Yu cu hs v nh lm bi tp 2.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - n tp chun b vit bi lm vn s 7. - Son bi Tng kt vn hc.

Tng kt phn vn hc a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm li ton b h thng nhng kin thc c bn trong chng trnh vn hc lp 10: t VHDG n VH vit, t VHVN n VHNN. - C nng lc phn tch vn hc theo tng cp : t s kin VH n tc gi, tc phm vn hc, t ngn ng n hnh tng ngh thut. - Bit vn dng nhng kin thc c bn hc tip tc hc chng trnh VH lp 11. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc bng biu theo yu cu ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta hc xong ton b cc kin thc VH 10. 3 tit hc ti y, chng ta s cng tng kt ton b cc kin thc 1 cch khi qut nht trn c s trao i - tho lun theo cc cu hi trong sgk. Tit 1 bi tng kt, chng ta s n li cc kin thc v VHDG; tit 2, n cc kin thc v VH vit VN; tit 3, n tp v VHNN v LLVH. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Cu 1: VHVN gm cc I. n tp VHDG: b phn ln no? 1. Nhng c trng c bn ca VHDG: VHVN:- VHDG. - Tnh tp th.

Trang 581

Gio n Ng Vn 10 c bn
- VH vit. Cu 2: Nhng c trng c bn ca VHDG? - H thng th loi ca VHDG? Nu c trng ca 6 th loi VHDG hc? - Tnh truyn ming. - Tnh thc hnh. 2. H thng th loi: - T s DG: thn thoi, s thi, truyn thuyt, truyn c tch, truyn ng ngn, truyn ci, truyn th, v. - Tr tnh DG: ca dao. - Ngh lun DG: tc ng, cu . - Sn khu DG: cho, tung, ci lng. 3. Nhng gi tr c bn ca VHDG: a. Gi tr nhn thc: - L kho tng tri thc v mi lnh vc i sng t nhin, x hi v con ngi. - L tri thc ca 54 dn tc anh em tnh phong ph, a dng. - Th hin trnh nhn thc v quan im t tng ca nhn dn lao ng nhn o v tin b. - Tri thc dn gian thng c trnh by bng ngn t ngh thut hp dn, d ph bin, c sc sng lu bn. b. Gi tr gio dc: - Tinh thn nhn o: + Tn vinh gi tr con ngi. + Tnh yu thng con ngi. + u tranh bo v, gii phng con ngi khi bt cng. - Hnh thnh nhng phm cht truyn thng tt p: + Tnh yu qu hng t nc. + Lng v tha, c kin trung. + Tnh cn kim. c thc tin... c. Gi tr thm m: + Nhiu tc phm VHDG tr thnh mu mc ngh thut ngi i hc tp. + L ngun nui dng VH vit pht trin.

- Nu cc gi tr c bn ca VHDG? Phn tch biu hin ca n qua truyn c tch Tm Cm? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung hon chnh: Cc gi tr ca truyn Tm Cm: - Gi tr nhn thc: + Nhng ni kh ca ngi m ci, ngi ngho kh bt hnh trong x hi c. + S tn c ca m con m d gh. + Mu thun, xung t trong gia nh ph quyn khi ngi ph n lm ch. - Gi tr gio dc: + Gio dc o l lm ngi: lng yu thng con ngi, tinh thn u tranh ko mt mi bo v, gii phng con ngi khi bt cng, cng quyn. 4. Lp bng so snh VHDG v VH vit: + Gio dc, nui dng nim tin hin gp lnh. - Gi tr thm m: hnh tng nhn vt Tm gi cm hng ngh thut cho VH vit.

Trang 582

Gio n Ng Vn 10 c bn
VHDG VH vit - Rt sm, khi cha c ch - Khi c ch vit (t th k X). vit. - C nhn. - Tp th. - Ch vit, ch in, vn bn. - Truyn ming. - Vn bn vit c nh. - Gn lin vi nhng sinh hot khc nhau trong i sng cng ng (mi trng din x- - Nng cao, kt tinh nhng thnh tu ngh 5. Vai tr, v ng). thut. tr. - Nn tng ca VH dn tc. Ht tit 95, chuyn sang tit 96: Hot ng ca gv v hs - Cc b phn ln ca VH vit Vit Nam? Yu cu cn t II. VH vit Vit Nam: 1. Cc b phn: - VHT (t th k X- XIX). - VHH (t u th k XX- nay). 2. Nhng ni dung ln ca VHVN trong qu trnh pht trin: - Th hin t tng, tnh cm ca con ngi VN trong 5 mi quan h a dng: vi th gii t nhin, quc gia dn tc, x h v bn thn. - Hai ni dung cm hng ln xuyn sut: yu nc v nhn o. - nh hng truyn thng v tip bin VHNN. - VD: + VHT: Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng,... + VHH: H Ch Minh, T Hu, Nam Cao,... c im 1. Thi im ra i. 2. Tc gi. 3. Phng thc lu truyn. 4. Hnh thc tn ti.

- Nhng ni dung ln ca VHVN trong qu trnh pht trin? - VHVN pht trin trong s nh hng qua li vi cc yu t truyn thng dn tc, tip bin VHNN ntn? Nu 1 s hin tng vn hc chng minh? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Cc tc gi VHT: + Tip thu li n ting ni, t tng nhn o ca VHDG v truyn thng vn 3. So snh VHT v VHH: ha dn tc. + Vit ha cc yu t tip thu t VH Trung Quc: th loi, ti, thi liu,...

Trang 583

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hs trnh by bng so snh VHT v VHH. Gv nhn xt, b sung hon thin. c im 1. Ch vit. 2. Th loi. VHT - Ch Hn, ch Nm. - Tip thu t VH Trung Quc: co, hch, ph, th ng lut, truyn k, tiu thuyt chng hi,... - Sng to trn c s tip thu: th ng lut vit bng ch Nm. - Th loi VH dn tc: truyn th, ngm khc, ht ni. - Vn ha, vn hc Trung Quc. - Ch quc ng. - Tip thu t VHT: th ng lut, cu i,... - Th loi VHH: th t do, truyn ngn, tiu thuyt, phng s, kch ni,... VHH

3. Tip thu t nc ngoi.

- Vn ha, vn hc Trung Quc. - Vn ha, vn hc phng Ty, Nga- X Vit, M- Latinh

- Cc thnh phn ch yu ca VHT? - Cc giai on pht trin ca VHT?

- Nu cc c im ln v ni dung? Phn tch dn chng minh ha? - c im v biu hin ca ni dung yu nc? Nu dn chng minh ha?

4. VH vit VN t th k X-XIX: a. Cc thnh phn ch yu ca VHT: - VH vit bng ch Hn. - VH vit bng ch Nm. b. Cc giai on pht trin: - T th k X- XIV. - T th k XV- XVII. - T th k XVIII- na u XIX. - Na cui th k XIX. c. Nhng c im ln v ni dung: * Ni dung yu nc: - c im: + Gn lin vi t tng trung qun i quc. + Ko tch ri truyn thng yu nc ca dn tc. - Biu hin: + thc c lp, t ch, t cng, t ho dn tc. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Quc t ( Php Thun), Quy hng (Nguyn Trung Ngn), Ta Trch dim thi tp (Hong c Lng),... + Lng cm th gic, tinh thn quyt chin quyt thng k th xm lc. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Thut hoi (Phm Ng Lo),...

Trang 584

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ T ho trc chin cng thi i, trc truyn thng lch s. VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Hin ti l nguyn kh ca quc gia (Thn Nhn Trung), Bch ng giang ph (Trng Hn Siu),... + Bit n, ca ngi nhng anh hng dn tc, nhng ngi hi sinh v t nc. VD: i Vit s k ton th (Ng S Lin). + Tnh yu thin nhin. VD: Cnh ngy h (Nguyn Tri). * Ni dung nhn o: - c im: + Bt ngun t truyn thng nhn o, thng ngi nh th - c im v biu thng thn ca dn tc ta. hin ca ni dung + nh hng t t tng nhn vn tch cc ca tn gio. nhn o? - Biu hin: Nu dn chng minh + Lng thng yu con ngi, cm thng thng xt nhng kh ha? au ca con ngi. VD: c Tiu Thanh k, Truyn Kiu, Chinh ph ngm, Cung on ngm,... + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln con ngi. VD: T co chin tranh phi ngha (Chinh ph ngm), b mt tn c, ch k ca giai cp thng tr (Cung on ngm khc), b mt tham nhng, bt cng ca giai cp thng tr (Chuyn chc phn s n Tn Vin),... + Khng nh, cao con ngi v cc mt phm cht, ti nng, nhng kht vng chn chnh (cng l, tnh yu t do, hnh phc la i). VD: Chuyn chc phn s n Tn Vin Ng T Vn cng trc, dng cm, u tranh n cng vi ci xu, ci c. Chinh ph ngm cao kht vng hnh phc la i... + cao nhng quan h o c, o l tt p ca con ngi. VD: Nng Kiu hiu ngha ng. + Li sng ha hp vi t nhin, xa lnh vng danh li. VD: Nhn (Nguyn Bnh Khim). + Nim tin, lc quan trc cuc sng. VD: Co tt th chng (Mn Gic thin s). Hai cm hng trn c quan h bin chng vi nhau. d. Cc c im ngh thut: - Tnh quy phm v ph v tnh quy phm. - Khuynh hng trang nh v xu hng bnh d. - Tip thu v dn tc ha tinh hoa vn hc nc ngoi. e. Cc th loi VHT hc: - Th ng lut ch Hn. - Th Nm ng lut. - Co.

Trang 585

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cc c ngh thut? im - Ph. - Ngm khc. - Truyn th. i. Lp bng tn tc gi, tc phm, c im ni dung v ngh thut c bn ca cc tc phm hc. - Nu tn cc th loi VHT hc?

Hs lm nh, trnh by trc lp. Gv nhn xt, nh gi. Tc gi 1. Phm Ng Lo Tc phm Thut hoi Ni dung Ngh thut - Th php gi, thin v n tng bao qut, hm sc. - Bt php ngh thut honh trng c tnh s thi vi hnh tng th ln lao k v, bin php so snh phng i. - Th th tht ngn xen lc ngn. - Cch ngt nhp 3/4. - Ngn ng gin d, tinh t, biu cm. - Th th ng lut tht ngn bt c. - i chnh. - Hnh nh th gin d, biu cm. - Ngn ng hm sc, tinh t. - S ph cch khun mu th ng lut.

2. Nguy n Tri 3. Nguy n Bnh Khim. 4. Nguy n Du.

Bc chn dung tinh thn ca tc gi ng thi cng l chn dung tinh thn ca con ngi thi Trn c sc mnh, c l tng, nhn cch cao p, mang ho kh ng A. Bo - Bc tranh thin nhin cnh knh ngy h sinh ng v trn cnh y sc sng. gii s - Tnh yu thin nhin, yu 43. i, yu nhn dn, t nc. Nhn Trit l sng nhn ca tc gi: - Sng ha hp vi thin nhin. - Ph nhn danh li, gi ct cch thanh cao. c - Xt xa, thng cm cho Tiu nng Tiu Thanh cng nh Thanh bao ngi ph n ti hoa bc k. mnh. - Suy ngh v s phn ca nhng ngi ti hoa, ti t, Nguyn Du t vn quyn sng, yu cu phi trn trng nhng ngi ngh s- ngi sng to ra cc gi

Trang 586

Gio n Ng Vn 10 c bn
tr vn ha tinh thn. - T thng cho s phn tng lai ca mnh, khao kht tri m. Gi tr nhn o su sc, mi m. 5. Quc - Tm trng phi phi nim Php t. vui, t ho, lc quan, tin tng Thun. vo vn mnh ca t nc. - Khng nh ng li tr nc: thun theo t nhin, dng phng sch c tr t nc ko cn nn ao binh. Truyn thng tt p ca dn tc: yu chung ha bnh. 6. Mn Co tt - T quy lut vn ng i Gic th lp ca thin nhin v i thin chng. ngi, tc gi th hin thc s. cao v ngha, gi tr s sng ngi. - Nim tin vo s sng bt dit, lmh lc quan, yu i ca tc gi. 7. Quy - Nhng hnh nh dn d Nguy hng. quen thuc ca lng qu qua n ni nh qu rt c th, da Trung dit, chn thnh. Ngn. - Lng t ho dn tc, lng yu nc su sc. 8. Tr- Ph - Khung cnh thin nhin ng sng Bch ng- danh thng lch Hn Bch s- hin ln chn thc, sinh Siu. ng. ng thng qua cch nhn, miu t ca nhn vt khch v li k ca cc b lo. - Lng yu nc, t ho dn tc. - T tng nhn vn cao p: cao vai tr, v tr ca con ngi. 9. Bnh L bn tuyn ngn c lp Nguy Ng ln th 2: n Tri. i - Nu cao t tng nhn co. ngha, chn l c lp

- So snh c o. - Ngn ng hm sc.

- Th k. - Ngn ng hm sc, uyn thm.

- Hnh nh th bnh d, dn d. - Bin php i lp.

- L nh cao ngh thut ca th ph trong VHT: + Cu t n gin, hp dn. + B cc cht ch. + Hnh tng ngh thut sinh ng va gi hnh sc trc tip va mang ngha khi qut trit l. + Ngn ng trang trng, ho sng, lng ng, gi cm.

- Kt hp hi ha 2 yu t: chnh lun sc bn v vn chng tr tnh. - Mang m cm hng anh hng ca.

Trang 587

Gio n Ng Vn 10 c bn
dn tc. - T co ti c ca k th. - Ti hin qu trnh khng chin ho hng. - Tuyn b c lp, rt ra bi hc lch s. - Nhng nguyn nhn khin th vn bik tht truyn. - Tm s v cng vic su tm th vn ca tc gi. Nim t ho, s trn trng v thc bo v di sn vn ha ca dn tc. - Vai tr quan trng ca hin ti i vi vn mnh t nc. - Nhng vic lm khuyn khch hin ti. - ngha quan trng ca vic khc bia tin s. V p nhn cch v i ca Trn Quc Tun: trung qun i quc, ti nng mu lc, c ln. L ng thin c hng vn.

10. Hong c Lng.

Ta Trch dim thi tp.

Ngh thut lp lun cht ch bng phng thc quy np, phn tchtng hp.

11. Thn Nhn Trung.

Hin ti l nguy n kh ca quc gia. 12. - Hng Ng S o VLin. ng Trn Quc Tun.

Ngh thut lp lun tam on lun.

- Ngh thut khc ha nhn vt: + t nhn vt trong nhiu mi quan h. + t nhn vt trong nhng tnh hung c th thch. + S dng nhiu chi tit c sc. - Ngh thut khc ha nhn vt: + Cc tnh hung giu kch tnh. + S dng nhiu chi tit c sc.

13. Nguy n D.

- Thi s Trn Th . Chuy n chc phn s n Tn Vin.

Nhn cch v i ca Trn Th : trung thc, nghim minh, lim khit, ch cng v t. - Gi tr hin thc: - S dng dy c cc yu t k o. + Ph phn hn ma tn tng - Giu kch tnh. gic gi mo th thn. + Ph phn thnh thn, quan li ci m. Hin tng oan tri, bt cng ci trn: quan li tham nhng, vua xa dn, ngi dn lng thin chu nhiu bt cng, ngang tri. - Gi tr nhn o: + cao tinh thn khng khi, cng trc, dm u

Trang 588

Gio n Ng Vn 10 c bn
tranh chng li ci c tr hi cho dn ca Ng T Vnngi i biu ca tr thc nc Vit. + Nim tin cng l chnh ngha nht nh thng gian t. 14. on - Tm trng c n, bun - c thoi ni tm. on trch: su, mong nh da dit v - T cnh ng tnh. Th Tnh kht vng hnh phc la i - Ngn ng giu sc biu cm. im. cnh l ca ngi chinh ph. loi ca - Gin tip ln n chin tranh ngi phong kin phi ngha. chinh ph. 15. Truy - Ni au kh, tuyt vng - c thoi ni tm. Nguy n ca Thy Kiu trong m - Kt hp ngn ng dn gian v bc n Du. Kiu: trao duyn. hc. - Trao - V p nhn cch ca duyn. Kiu: c hi sinh, lng v tha. Ni - Ni thng thn xt phn - c l tng trng. thng v thc cao v nhn - i, ip t, ip ng. mnh. phm ca Thy Kiu. - T cnh ng tnh. - Bt php l tng ha, lng mn ha vi cm hng v tr. - Ch - V p ca nhn vt T - S dng nhiu hnh nh c l. kh Hi: - S dng li thoi trc tip th hin anh + Ch kh phi thng, mu cu tnh cch t tin, bn lnh ca nhn hng. nghip ln. vt. + T tin, bn lnh. + Dt khot, kin quyt m li rt tm l, su sc v gn gi. Ht tit 96- chuyn sang tit 97: Hot ng ca gv v hs - So snh rt ra vi nhn xt v s ging nhau, khc nhau v ni dung v hnh thc gia cc thin s thi: m Sn, -i-x v Yu cu cn t I. n tp v cc b s thi: 1. c im chung: a. Ch : - Hng n nhng vn chung ca c cng ng. - Phn nh hin thc i sng v t tng con ngi thi c i. b. Nhn vt: - Tiu biu cho sc mnh, l tng ca cng ng. - C sc mnh phi thng, ti nng, tr thng minh, lng qu

Trang 589

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ra-ma-ya-na? Hs trnh by bi chun b. Gv nhn xt, b sung. cm, o c cao c, u tranh ko mt mi chinh phc thin nhin, chin thng ci c v chn, thin, m. c. Ngn ng: - Trang trng. - Hnh tng ngh thut vi v p k v, m l, huyn o qua tr tng tng phong ph, bay bng. 2. c im ring: a. m Sn: - Kht vng chinh phc t nhin, xa b nhng tp tc lc hu v s hng mnh ca b tc. - Con ngi hnh ng. b. - i- x: - Biu tng sc mnh tr tu, tinh thn qu cm trong chinh phc thin nhin khai sng vn ha, m rng giao lu vn ha. - Khc ha nhn vt qua hnh ng. c. Ra-ma-ya-na: - Chin u dng cmchng ci c, ci xu v ci thin, ci p. - cao danh d v bn phn. - Tnh yu tha thit vi con ngi, cuc i, thin nhin. - Con ngi c miu t v tm linh, tnh cch. Chng c miu t vi c nt tnh cch ca con ngi trn tc- mang tm l ghen tung. II. Th ng v th Hai-c: 1. Th ng: a. Ni dung: - Phong ph, a dng, phn nh trung thc, ton din cuc sng x hi v i sng tnh cm ca con ngi. - Nhng ti quen thuc: thin nhin, chin tranh, tnh yu, tnh bn, ngi ph n. - Ni dung v ngh thut bi Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng (L Bch): Ni dung:+ Cnh chia li- bc tranh thin nhin th mng, huyn o ong y tm trng con ngi. + Tnh bn chn thnh, su sc v tm s su kn, kht khao, hoi vng ca L Bch. Ngh thut:+ T cnh ng tnh. + Ngn ng hm sc, ti ngn ngoi. - Ni dung v ngh thut bi Thu hng ( Ph): Ni dung:+ Bc tranh thin nhin ma thu hiu ht, m m m y dn nn, d di, cht cha tm s ca tc gi. + Tm trng tc gi: lo u cho tnh hnh t nc ko n nh; ni bun nh qu hng; ni ngm ngi, xt xa cho thn phn. Ngh thut:+ T cnh ng tnh.

- Nhng nt c sc v ni dung v ngh thut th ng? Nhc li nhng nt c sc v ni dung v ngh thut bi Hong Hc lu tng Mnh Ho Nhin chi Qung Lng (L Bch) v Thu hng ( Ph)?

Trang 590

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Ngn ng hm sc. + Ngh thut i, to cc mi quan h. b. Ngh thut: - Th th: c phong (c th), ng lut (cn th). - Ngn ng: gin d m tinh luyn, hm sc, giu sc gi. - Thanh lut hi ha, cu t c o. 2. Th Hai- c: a. Ni dung: - Ghi li phong cnh vi vi s vt c th, 1 thi im nht nh trong hin ti, t khi gi c 1 cm xc, suy t su sc no . b. Ngh thut: - Dng nhiu cc qu , qu ng. - Thin v gi, s dng nhng khong trng cho tr tng tng ca ngi c. - Nhng nt c sc - Ngn ng c ng, c bi ch trn di 17 m tit. v ni dung v ngh - T th hm sc, giu sc gi. thut th Hai-c? III. Tiu thuyt c in Trung Quc: 1. Ngh thut kt cu v khc ha nhn vt: - Li k chuyn: + Theo s vic. + Theo kt cu chng hi. - Khc ha tnh cch nhn vt: qua hnh ng.

- Nhc li tn cc on trch hc ca tiu thuyt Tam quc din ngha? - Nhn xt v li k chuyn v khc ha tnh cch nhn vt ca tc phm? - Nu nhng nt tnh cch ni bt ca cc nhn vt trong cc on trch Tam quc din ngha m em hc?

2. Chn dung cc nhn vt tiu biu trong tc phm: * on trch Hi trng C Thnh: - Trng Phi: tuyt dng. + Dng cm, cung trc, trung ngha. + Nng ny n th l m li thn trng, khn ngoan. + Ht lng phc thin. - Quan Cng: tuyt ngha. + Ti nng phi thng. + Dng cm, trung ngha. * on trch: To Tho ung ru lun anh hng: - Lu B: tuyt nhn. + L bc i anh hng. + Khn ngoan, mu lc. + Thn trng, bit nhn nhng, kin tr thc hin tr ln. - To Tho: tuyt gian. + L 1 i gian hng. + Rt t tin, bn lnh song cng rt t cao, t i, ch quan, coi thng Lu B nhng b Lu B qua mt m ko hay. IV. Cc kin thc LLVH: 1. Nhng tiu ch ch yu ca VBVH:

Trang 591

Gio n Ng Vn 10 c bn
a. VBVH phn nh hin thc khch quan, khm ph th gii tnh cm v t tng, tha mn nhu cu thm m ca con ngi. b. VBVH c xy dng bng ngn t ngh thut c tnh hnh tng, tnh thm m v tnh hm sc. c. Mi VBVH u thuc v 1 th loi nht nh v phi tun theo nhng quy c, cch thc ring ca n. 2. Cu trc ca VBVH: - Tng ngn t. - Tng hnh tng. - Tng hm ngha. 3. Cc khi nim thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH: a. Cc khi nim thuc v ni dung: - ti. - Ch . - T tng vn bn. - Cm hng ngh thut. b. Cc khi nim thuc v hnh thc: - Ngn t. - Kt cu. - Th loi. 4. Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH: - L mi quan h bin chng, thng nht vi nhau. - Yu cu vi 1 tc phm VH: + Ni dung t tng cao p. + Hnh thc ngh thut hon m. Tc phm VH phi l 1 khm ph v ni dung, 1 pht minh v hnh thc.

Hs n li cc kin thc LLVH qua cc cu hi: - Nhng tiu ch ch yu ca VBVH?

- Nu nhng tng cu trc ca VBVH? - Nu cc khi nim thuc v ni dung v hnh thc ca VBVH? VD minh ha?

- Mi quan h gia ni dung v hnh thc ca VBVH? VD minh ha? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Tip tc n tp, h thng ha ton b cc kin thc hc. - Lm cc bi tp:

Trang 592

Gio n Ng Vn 10 c bn
1. Thuyt minh v 1 tc gi (1 tc phm) VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch. 2. Cm nhn v 1 nhn vt VH trong chng trnh ng vn 10 m em yu thch nht. 3. So vi nhng on trch hc THCS, nhng on trch trong Bnh Ng i co v Truyn Kiu c hc lp 10 cho em nhng hiu bit g mi, su sc hn, m rng hn? - Son bi: n tp phn Lm Vn v Ting Vit.

Ngy son: Tit: 98-99. Lm vn: bi vit s 7 (Ti lp) A. Mc tiu: - Kim tra k nng vit bi vn ngh lun ca hs. - Tch hp vi cc kin thc VH v Tryn Kiu ca Nguyn Du. B. S chun b ca thy v tr: - Gv dn hs n tp, chun b trc 1 tun; ra v son p n. - Hs n tp, chun b mi iu kin hon thnh bi vit ti lp. C. Cch thc tin hnh: 1. n nh t chc lp. 2. Yu cu hs chp v lm bi: bi: Vi nhan Hoa hu nht rc v dng nc thi t V-an, bo Tui tr Online (th 2,15/9/2008) c on: Ngu nhin hay trng hp, thi im cc dng nc thi, tc nhn u c sng Th Vi thng ra sng cng l lc hoa hu Tri t 2007 v hai hoa hu Tri t Singapre v Phillippines ang nht rc bin Cn Gi. Dng tin trn gi cho anh (ch) suy ngh g? 3. Thu bi v dn d: - Thu bi sau 90p. - Dn d: yu cu hs v nh tip tc son hai bi tng kt phn Lm Vn v Ting Vit

Ngy son: Tit: 100-101. Ting Vit:

Ngy dy: n tp phn ting vit

Trang 593

Gio n Ng Vn 10 c bn
a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c nhng kin thc hc v ting Vit lp 10. - Tch hp vi kin thcv vn hc, lm vn v vn sng thc t. - Rn luyn k nng s dng ting Vit chun mc v ng phong cch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc cu hi ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, yu cu hs a ra kt qu chun b cc cu hi n tp nh tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Gv nu cu hi: Em hy nhc li cc n v kin thc ting Vit hc? Hs tr li: Cc n v kin thc ting Vit hc: Hot ng giao tip; Ngn ng ni v ngn ng vit ; Vn bn; Phong cch ngn ng sinh hot; Phong cch ngn ng ngh thut; Khi qut lch s ting Vit; Nhng yu cu s dng ting Vit; Thc hnh v cc bin php tu t; n d v hon d; Php ip v php i. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Cu 1: Hot ng Cu 1: giao tip l g? C Hot ng giao tip l hot ng trao i thng tin ca con nhng nhn t giao ngi trong x hi, c tin hnh ch yu bng phng tin ngn tip no tham gia v ng (ni hoc vit) nhm thc hin nhng mc ch v nhn chi phi hot ng thc, v tnh cm, v hnh ng,... giao tip bng ngn - Cc nhn t tham gia v chi phi hot ng giao tip: ng? Trong hot + Nhn vt giao tip. ng giao tip c + Hon cnh giao tip. nhng qu trnh + Ni dung giao tip. no? + Mc ch giao tip. + Phng tin v cch thc giao tip. - Cc qu trnh: + Qu trnh to lp (sn sinh) vn bn do ngi ni (ngi vit) thc hin. + Qu trnh lnh hi vn bn do ngi nghe (ngi c) thc hin. Quan h tng tc. Cu 2:

Cu 2: Lp bng so snh c im ca

Trang 594

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngn ng ni v ngn ng vit? Ngn ng ni * Hon cnh v iu kin s dng: - L ngn ng m thanh, dng trong giao tip t nhin hng ngy, trong ngi ni v ngi nghe tip xc trc tip vi nhau, c th thay phin nhau trong vai ni v vai nghe. - Ngi nghe c th phn hi ngi ni iu chnh.

Ngn ng vit

- L ngn ng c th hin bng ch vit trong vn bn v c tip nhn bng th gic. - Mun vit v c vn bn, c ngi vit v ngi c phi bit cc k hiu ch vit, cc quy tc chnh t, cc quy cch t chc vn bn. - Khi vit, ngi vit c iu kin suy ngm, la chn, gt gia; khi c (do ch vit c lu gi n nh), ngi c c iu kin c li, phn tch, nghin ngm lnh hi thu o. - Ngn ng vit n c vi ng o ngi c - Din ra tc thi, mau l nn ngi trong phm vi ko gian rng ln v thi gian lu di. ni t c iu kin la chn, gt gia cc phng tin ngn ng; - H thng du cu, cc k hiu vn t, cc hnh ngi nghe cng phi tip nhn, nh minh ha, bng biu, s ,... lnh hi kp thi, t c iu kin suy ngh, phn tch. - T: c la chn chnh xc, hp vi phong cch ngn ng, trnh dng cc t khu ng, t a phng, ting lng, bit ng x hi,... - Cu: thng dng cu di, nhiu thnh phn nhng * Cc yu t ph tr: c t chc mch lc, cht ch nh cc quan h t - Ng iu: bc l, b sung v s sp xp cc thnh phn ph hp. thng tin. - Nt mt, c ch, iu b,... * c im ch yu v t v cu: - T: cc lp t c s dng a dng (t mang tnh khu ng, t a phng, ting lng, bit ng x hi, tr t, thn t, t a y, chm xen,...). - Cu:thng dng cu tnh lc, c nhng cu rm r, nhiu yu t d tha, trng lp do tnh cht tc thi hoc do ch ca ngi ni.

Cu 3: Vn bn c c im c bn no? Hy phn tch cc c im y qua 1 VB c th trong sgk Ng vn 10?

Cu 3:- Vn bn l sn phm c to ra trong hot ng giao tip bng ngn ng, thng bao gm nhiu cu. - Cc c im ca vn bn: + Mi vn bn tp trung nht qun vo 1 ch v trin khai ch 1 cch trn vn. VD: VB Chinh ph ngm (on Th im)

Trang 595

Gio n Ng Vn 10 c bn
- V s cc loi vn bn? Ch : Ni lng c n, su nh, nhng kht khao, hoi vng ca ngi v c chng chinh chin ni bin i xa xi. + Cc cu trong vn bn c s lin kt cht ch, ng thi c vn bn c xy dng theo 1 kt cu mch lc. + Mi vn bn c du hiu hnh thc biu hin tnh hon chnh v ni dung: thng m u bng 1 tiu v c du hiu kt thc thch hp vi tng loi vn bn.

S cc loi vn bn: Vn bn

VB thuc p/c ngn ng sinh hot

VB thuc p/c ngn ng ngh thut

VB thuc p/c ngn ng khoa hc

VB thuc p/c ngn ng hnh chnh

VB thuc p/c ngn ng chnh lun

VB thuc p/c ngn ng bo ch

Cu 4: Lp bng so snh phong cch ngn ng sinh hot v phong cch ngn ng ngh thut: Phong cch ngn ng sinh hot Phong cch ngn ng ngh thut - Tnh c th. - Tnh hnh tng. - Tnh cm xc. - Tnh truyn cm. - Tnh c th. - Tnh c th ha. Ht tit 100- chuyn sang tit 101: Hot ng ca gv v hs Cu 5: Trnh by khi qut v: - Ngun gc ting Vit? Yu cu cn t Cu 5: a. Cc vn lch s ting Vit: * Ngun gc ting Vit: - Bn a (ra i v pht trin cng vi qu trnh hnh thnh v pht trin ca dn tc Vit).

Trang 596

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Thuc h ngn ng Nam . * Quan h h hng: - Quan h h hng C quan h h hng vi ting Mng. ca ting Vit? * Lch s pht trin: - Lch s pht trin - Ting vit trong thi k Bc thuc v chng Bc thuc: c ca ting Vit? s tip xc, nh hng su rng, vay mn nhiu t ng gc Hn bng nhiu cch: + Vay mn trn vn t ng hn, Vit ha m c, gi nguyn ngha. + Rt gn. + o li v tr cc yu t. + i yu t (trong cc t ghp). + M rng (thu hp) ngha. - Ting Vit trong thi k phong kin c lp t ch: + Vic hc ngn ng- vn t hn c y mnh Vic vay m3 loi ch vit ting n ch Hn theo hng Vit ha lm ting Vit cng thm phong Vit: ph, uyn chuyn. + Ch Vit c. + Ch Nm ra i vo th k XIII- th ch ghi m ting Vit + Ch Nm. trn c s ch Hn. + Ch quc ng. - Ting Vit trong thi k Php thuc: + Ch quc ng dn tr nn thng dng, c s tip xc, nh hng tch cc ca ngn ng, vn ha phng Ty (ch yu l ngn ng, vn ha Php). - K tn cc tc phm + Mt nn vn xui ting Vit hin nhanh chng hnh hc bng ch Hn, thnh v pht trin. Bo ch, sch xut bn ngy cng nhiu. ch Nm v ch quc N c kh nng thch ng trong lnh vc KHTN, xy dng h ng? thng thut ng khoa hc ngy cng hon chnh. - Ting Vit t sau cch mng Thng 8-1945 n nay: + Cng cuc xy dng h thng thut ng khoa hc ni ring v chun ha ting Vit c y mnh. + Ting Vit tr thnh ngn ng quc gia. Cu 6: Lp bng tng hp v nhng yu cu s dng ting Vit: Ng m- ch T ng Ng php Phong cch ngn ng vit - Trnh nhm - Trnh dng t - Trnh dng - Khng dng ln phong cch ln cc t gn sai ngha. cu thiu ngn ng. m, gn - Trnh dng t thnh phn. ngha hoc trng lp. - Trnh din t pht m ko - Dng ng m h, ti ng chun m thanh v ngha. mc. cu to ca t. - Cc cu c - Thn trng - Dng ng lin kt. khi dng t a c im ng phng. php, phong - Vit ng cch ngn ng quy tc chnh ca t.

Trang 597

Gio n Ng Vn 10 c bn
t v ch vit. Cu 7: Tm v sa li sai ca cc cu vn Cu 7: - Cu a sai, do: tha t i hi, thiu du phy. - Cu b ng. - Cu c sai, do: tha t lm, thiu du phy. - Cu d ng. - Cu e sai, do: ko phn nh r cc thnh phn cu. - Cu g ng. - Cu h sai, do: tha t nn

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc. - Son bi: Luyn tp vit on vn ngh lun.

Ngy son: Tit: 102. Lm vn:

Ngy dy:

luyn tp vit on vn ngh lun a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c cch vit on vn ngh lun. - Vit c cc on vn ngh lun ph hp vi v tr v chc nng ca chng trong bi vn ngh lun. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, thc hnh vit cc on vn c th, sa cha, rt kinh nghim. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Tip ni vi vic tm hiu, rn luyn k nng lp dn , tm hiu v cc phng php, thao tc ngh lun, vit c cc bi vn ngh lun giu sc thuyt phc, bi hc hm nay chng ta s cng rn luyn k nng vit on vn ngh lun. Hot ng ca gv v yu cu cn t hs 1: Bn v vai tr I. 1: v tc dng to ln ca Dn : sch trong i sng 1. M bi: tinh thn ca con ng- - Nu vai tr ca sch t xa n nay trong i sng tinh thn

Trang 598

Gio n Ng Vn 10 c bn
i, nh vn M. Go-rki c vit: Sch m rng trc mt ti nhng chn tri mi. Hy gii thch v bnh lun kin trn. Hs nhc li dn . ca con ngui. - Trch dn cu ni ca M. Go-ro-ki. 2. Thn bi: a. Sch l sn phm tinh thn k diu ca con ngi: - Sch l sn phm ca vn minh nhn loi. - Sch l kt qu ca lao ng tr tu. - Sch c sc mnh vt ko gian v thi gian. b. Sch m rng nhng chn tri mi: - Sch cung cp nhng hiu bit v th gii xung quanh, v v tr bao la, v cc t nc xa xi trn th gii. - Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau, hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. - Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng. c. Cn c thi ng vi sch v vic c sch: - c sch mang li li ch nn phi bit chn sch m c, bit hc hi v lm theo nhng iu tt p trong sch. - Sch rt quan trng nhng ch hc trong sch v th vn cha m phi bit hc trong c thc t. 3. Kt bi: - Khng nh tc dng to ln ca sch v vic c sch. - Nu phng hng hnh ng ca c nhn. II. Luyn tp vit on vn: 1. on 1: - Ch : Sch cung cp nhng hiu bit v th gii xung quanh, v v tr bao la, v cc t nc xa xi trn th gii. - Cc c bn: + Mi con ngi thng sng trong 1 phm vi ko gian nht nh, thi gian i ngi hu hn nhng kht vng hiu bit ca con ngi li l v tn. T nh, con ngi c hc ch tip cn vi cng c hiu bit hu hiu: sch. + Nhng cun sch KHTN gip con ngi khm ph v tr v tn vi nhng quy lut ca n, bn cht nhng s vt, hin tng t nhin xung quanh ta. + Nhng cun sch KHXH gip con ngi hiu bit v i sng cng ng trn cc t nc khc nhau vi nhng c im kinh t, chnh tr, lch s, vn ha,...

Gv yu cu hs chia nhm vit 4 on vn trin khai 4 . Mt s em c on vn ca mnh, cc em khc nhn xt, b sung. Gv nhn xt, cht li cc c bn cn trin khai, nu 1 vi dn chng: + Sch KHTN:Nhng cun sch ca Bru-

Trang 599

Gio n Ng Vn 10 c bn
n, Ga-li-l v tri t v thi dng h m ra thi k mi trn con ng chinh phc t nhin; Sch v thuyt tin ha ca c-uyn, gen di truyn ca Menen gip chng ta hiu r v cc ging loi sinh vt v chnh con ngi;... + Sch KHXH: Sch trit hc ca Ccmc v ng-ghen gip con ngi lm nhng cuc cch mng tin b; Sch vn hc ca Ban-dc gip chng ta hiu r v th gii t bn vi sc mnh lnh lng ca ng tin; c th Ta-gor, L Bch, Ph,... chng ta hiu i sng v tm hn ca c dn tc n , Trung Hoa,...; c Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng, Cao B Qut,... chng ta hiu ng cha ta xa tng au kh v m c nhng g;... - Tm dn chng minh ha cho l l ny? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, cht ng.

2. on 2: - Ch : Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau, hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip hiu bit v cuc sng con ngi qua cc thi k khc nhau. Dn chng: Cc cun sch lch s ti hin chn thc lch s loi ngi qua cc thi k; cc cun sch vn hc ti hin hin thc khch quan thng qua th gii hnh tng;... + Sch gip chng ta hiu bit i sng vn ha, tm t, tnh cm, kht vng ca con ngi nhng ni xa xi. Dn chng: Nhng cun sch vn hc: Nhng b s thi c bc chn dung tinh thn ca cc cng ng ngi : Ra-ma-ya-na (n ), -i-x (Hi Lp),...; tc phm ca L Tn, M. Gor-ki, V. Huy-g,... 3. on 3: - Ch : Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh, bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch gip con ngi t khm ph dn tc mnh: qua cc sch lch s v vn hc qu trnh hnh thnh v pht trin dn tc, qu trnh dng nc v gi nc, nhng anh hng tn tui v nhng ngi hi sinh thm lng, v danh, c bit l lch s tm hn dn tc.

Trang 600

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Sch gip con ngi t khm ph bn thn mnh v chp cnh nhng c m, nui dng kht vng: soi vo kho tng tri thc nhn loi hiu bit ca mi ngi v cng nh b; thy c mt tt- xu ca bn thn; t sch ht ging tm hn nui dng c m v kht vng,... 4. on 4: - Ch : Cn xc nh thi ng vi sch v vic c sch. - Cc l l v dn chng minh ha: + Sch c nhiu loi cn chn sch tt c. + Hc hi nhng iu hay ca sch p dng v kim nghim li bng thc tin. + Kt hp hc sch v thc t cuc sng. L thuyt th mu xm ch c cy i mi mi xanh ti.

- Tm dn chng minh ha cho l l ny? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, cht ng.

- Th no l sch tt, sch xu? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: + Sch tt l sch phn nh ng quy lut ca t nhin v i sng x hi; gip con ngi hiu r bn thn mnh c thc ng v quyn li v ngha v ca mnh trong i sng; gip cc dn tc hiu bit, gn gi nhau hn, ca ngi s cng bng v

* Ch : Khi vit on vn ngh lun, cn: - C s lin kt vi cc on vn trc n. - Cn c 1 ch chung. - Cc l l v dn chng mch lc, hp l.

Trang 601

Gio n Ng Vn 10 c bn
tnh hu ngh; tip thm ch, ngh lc; gip tm hn con ngi tr nn trong sng, lng, phong ph hn, hng con ngi n cc gi tr chn- thin- m. + Sch xu l sch xuyn tc i sng, em n cc kin thc sai lm; k th, chia r tnh on kt gia cc dn tc; kch ng bo lc, chin tranh v nhng th hiu thp hn ca con ngi. - Lm th no ko b bin thnh ci t mt ng sch khi c sch? - T vic vit cc on vn trn, em thy cn c nhng lu g khi vit on vn ngh lun? * Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc on vn vo v bi tp. - Son bi: n tp phn Lm Vn.

Ngy son: Tit: 103. Lm vn: vit qung co a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c cc c im, yu cu ca vn bn qung co. - Nm c cch vit qung co cho 1 sn phm hoc dch v. - Vit c cc vn bn qung co. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv.

Trang 602

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Mt s vn bn qung co. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, trao itho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hng ngy, cc em bt gp rt nhiu cc vn bn qung co trn bo ch, t ri, i pht thanh, truyn hnh,... Vy, vai tr v cc yu cu ca 1 vn bn qung co l g? Lm th no vit c 1 vn bn qung co hp dn, thuyt phc? Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng vn . Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t I. Vai tr v yu cu chung ca vn bn qung co: 1. Vn bn qung co trong i sng: a. Khi nim vn bn qung co: L vn bn thng tin v sn phm hay dch v nhm thu ht v thuyt phc khch hng tin vo cht lng, li ch, s tin li ca sn phm, dch v m ham thch mua hng v s dng dch v . b. Tm hiu 1 s vn bn qung co: - Vn bn qung co: Bn my vi tnh. qung co cho cng ti bn my vi tnh. - Vn bn qung co: Phng khm a khoa H.D. qung co cho dch v khm cha bnh. - Cc vn bn trn thng gp cc t ri, trn ti vi, bo ch,... - Mt s loi vn bn qung co: cc dch v in thoi di ng, xi mng, thp, du gi,... 2. Yu cu chung ca vn bn qung co: a. Cch trnh by to s hp dn: - Kt hp s dng cc t ng v hnh nh minh ha. - Vn bn c chia tch thnh cc phn r rng, cch trnh by cc t ng to n tng th gic. - T ng d hiu, cu vn ngn gn b. VD: - VD (1): Vn bn qung co 1 loi nc gii kht. Di dng, ko lm r c tnh u vit ca sn phm cn qung co. - VD (2): Vn bn qung co cho 1 loi kem trng da. Qu cng iu cng dng ca sn phm khin ngi nghe kh tin.

- Th no l vn bn qung co?

- Cc vn bn qung co trong sgk ni v iu g? - Cc vn bn trn thng gp u? - K tn mt s loi vn bn qung co thng gp? - to s hp dn, cc vn bn trn c trnh by ntn?

- Phn tch mt hn ch ca 2 vn bn qung co trong sgk?

Trang 603

Gio n Ng Vn 10 c bn
c. Cc yu cu ca vn bn qung co: - Ni dung thng tin: lm r trng tm, trung thc, tn trng php lut v thun phong m tc. - Tnh hp dn: ngn ng ngn gn, sc tch, mi m, to n tng. - Tnh thuyt phc: to c nim tin ni ngi nghe, ngi c. II. Cch vit vn bn qung co: 1. Xc nh ni dung c bn cho li qung co: Nhng u im ca rau sch: - Chm bn: + c trng trn t rau truyn thng, ko b pha tp bi ha cht c hi. + c ti bng nc sch. + Ko s dng thuc tr su, thuc dit c v thuc kch thch tng trng. - Cht lng: + Ti ngon. + C tc dng tt cho sc khe: cung cp cc vitamin thit yu, gii nhit, iu ha tiu ha,... - Gi c v chng loi: + Chng loi phong ph, p ng mi khu v. + Gi c hp l. 2. Chn hnh thc qung co: - Dng cch quy np. - Dng cch so snh. * Ghi nh: (sgk). III. Luyn tp: Bi 1: Cc qung co u rt ngn gn, sc tch nhng nu y ni dung cn qung co: VB 1: Xe F.X ko nhng l sn phm vt tri (sang trng, tinh t, mnh m, quyn r) m cn l ngi bn ng tin cy. VB 2: Sa tm H. c bit- thm ngt hng hoa v l b quyt lm p. VB 3: S thng minh, t ng ha ca my nh M. lm cho n tin li, d s dng. Bi 2: (BTVN).

- Cc yu cu ca vn bn qung co?

Yu cu hs thc hnh lm bi tp: Vit qung co cho sn phm rau sch. Gi m: - Nu nhng c im u vit ca rau sch v cc mt: chm bn, s dng thuc bo v thc vt, cht lng, gi c?

Yu cu hs c cc vn bn qung co vit theo 2 cch quy np v so snh. Gv nhn xt, b sung. Yu cu hs c v lm cc bi tp. Gv nhn xt, cht p n. * cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc bi tp. - Son bi n tp phn Lm Vn.

Trang 604

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ngy son: Tit: 104. Lm vn: n tp phn lm vn a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n li tri thc v k nng vit cc kiu vn bn hc THCS v nng cao lp 10. - Chun b tt cho bi kim tra cui nm. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Hs tr li v h thng ha cc kin thc qua cc cu hi n tp ca sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, trao i tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Gv (hi): Em hy nhc li cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10? Hs (tr li): Cc n v kin thc Lm vn hc chng trnh Ng Vn 10: Vn t s, thuyt minh, ngh lun; Cch tm tt vn bn t s, thuyt minh; Lp k hoch c nhn v vit qung co; Cch thc trnh by mt vn . Hot ng ca gv v hs Gv chia hs thnh cc nhm tho lun tr li cc cu hi: Cu 1: Nu c im ca cc kiu vn bn t s, thuyt minh, ngh lun v cc yu cu kt hp chng trong thc t vn bn? Yu cu cn t I. L thuyt: Cu 1: a. Vn bn t s: - Khi nim: T s l trnh by cc s vic (s kin) c quan h nhn qu dn n kt cc, biu l ngha. - Mc ch: Biu hin con ngi, quy lut i sng, by t thi , tnh cm. b. Vn bn thuyt minh: - Khi nim: Thuyt minh l kiu vn bn nhm gii thch, trnh by chnh xc, khch quan v cu to, tnh cht, quan h, gi tr,...ca mt s vt, hin tng, mt vn thuc t nhin, x hi v con ngi. - Mc ch: Gip ngi c c tri thc khch quan v thi ng n vi chng. c. Ngh lun: - Khi nim: Ngh lun l trnh by t tng, quan im i vi t nhin, x hi v con ngi bng cc lun im, lun c v cch lp lun.

Trang 605

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Mc ch: Thuyt phc mi ngi tin theo ci ng, ci tt, t b ci sai, ci xu. d. Mi quan h gia 3 loi vn bn trn: - T s: c s dng yu t miu t, biu cm, thuyt minh, ngh lun. - Thuyt minh: c s dng yu t miu t, t s, ngh lun. - Ngh lun: c s dng yu t miu t, biu cm, thuyt minh. vic s dng kt hp cc kiu vn bn trn nhm to s linh hot, thuyt phc v hp dn cho cc loi vn bn. Cu 2: - S vic l ci xy ra c nhn thc c ranh gii r rng, phn bit vi nhng ci xy ra khc. - S vic tiu biu l nhng s vic quan trng gp phn Cu 2: S vic v chi hnh thnh ct truyn. tit tiu biu trong vn - Chi tit l tiu tit ca tc phm mang sc cha ln v cm bn t s l g? Cho xc v t tng. bit cch chn s vic - Chi tit c sc l chi tit tp trung th hin r nt s v chi tit tiu biu khi vic tiu biu. vit kiu vn bn ny? - Cc bc thc hin vic la chn s vic, chi tit tiu biu: + Xc nh ti, ch cu chuyn. + D kin ct truyn (s vic tiu biu). + Trin khai s vic bng cc chi tit. Cu 3: - Cch lp dn : + Xc nh ti: K v vic g, chuyn g? + Xc nh nhn vt. + D kin ct truyn: S vic 1, 2, 3,... - Dn chung: Cu 3: + MB: Gii thiu cu chuyn (hon cnh, ko gian, thi gian, Trnh by cch lp nhn vt,...) dn , vit on vn + TB: K nhng s vic, chi tit chnh theo din bin cu t s c s dng cc chuyn, kt hp cc yu t miu t v biu cm. yu t miu t v biu + KB: Nu cm ngh ca nhn vt hoc mt chi tit c cm? sc. Cu 4: Cc phng php thuyt minh thng dng: - nh ngha. - Phn tch, phn loi. - Lit k, nu v d. - Ging gii nguyn nhn- kt qu - So snh. - Dng s liu. Cu 5: Cu 4: a.Yu cu m bo tnh chun xc: Trnh by cc phng - Tm hiu thu o trc khi vit. php thuyt minh th- Thu thp y ti liu tham kho, cc ti liu c gi tr.

Trang 606

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng c s dng trong 1 bi vn thuyt minh? - Ch vn thi im xut bn ca ti liu cp nht thng tin. b. Yu cu m bo tnh hp dn: - a ra cc chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn ko tru tng, m h. - So snh lm ni bt s khc bit, to n tng. - Kt hp v s dng cc kiu cu linh hot. - Khi cn nn phi hp nhiu loi kin thc i tng thuyt minh c soi ri t nhiu mt. Cu 6: a. Cch lp dn : - MB: Gii thiu i tng thuyt minh. - TB: Cung cp cc c im, tnh cht, s liu,... v i tng. - KB: Vai tr, ngha ca i tngi vi i sng. b. Cch vit on vn thuyt minh: - Xc nh ch ca on vn. - S dng hp l cc phng php thuyt minh. - m bo tnh lin kt v hnh thc v ni dung. - Dng t, t cu trong sng, ng phong cch ngn ng. Cu 7: a. Cu to ca 1 lp lun: - Lun im. - Cc lun c. - Cc phng php lp lun. b. Cc thao tc ngh lun: - Din dch. - Quy np. - Phn tch. - Tng hp. - So snh. c. Cch lp dn : - Nm chc cc yu cu ca bi. - Tm h thng lun im, lun c. - Sp xp cc lun im, lun c hp l. Cu 8: - Yu cu ca tm tt VB t s: + Tn trng ni dung c bn ca tc phm. + Tha mn nhng yu cu c bn ca 1 vn bn. + p ng c mc ch tm tt. - Tm tt VB t s theo nhn vt chnh: Mc ch:+ Gip ta nm vng tnh cch , s phn nhn vt chnh. + Gp phn tm hiu v nh gi tc phm. - Cch thc tm tt VB t s: + Xc nh mc ch tm tt.

Cu 5: Lm th no vit c bi vn thuyt minh chun xc, hp dn?

Cu 6: Trnh by cch lp dn v vit cc on vn thuyt minh?

Cu 7: Trnh by cu to ca 1 lp lun, cc thao tc ngh lun v cch lp dn cho bi vn ngh lun?

Trang 607

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ c k VB, xc nh nhn vt chnh, t nhn vt trong mi quan h vi cc nhn vt khc v din bin ca cc s vic trong ct truyn. + Vit VB tm tt bng li vn ca mnh, c th trch dn nguyn vn 1 s t ng, cu vn trong tc phm. - Yu cu ca tm tt VB thuyt minh: VB tm tt phi r rng, chnh xc so vi ni dung vn bn gc. - Cch thc tm tt VB thuyt minh: + Xc nh mc ch, yu cu tm tt. + c k VB gc nm c i tng thuyt minh. + Tm b cc vn bn. + Vit bn tm tt bng li vn ca mnh Cu 9: - c im cch vit bn k hoch c nhn: + Th hin r mc tiu, ni dung, cch thc v thi gian tin hnh. + Li vn ngn gn, th hin di cc mc ln nh khc nhau, cn thit c th k bng. - c im cch vit qung co: + Ngn gn, sc tch, hp dn, to n tng. + Trung thc, tn trng php lut v thun phong m tc. + Chn c 1 ni dung c o, gy n tng, th hin tnh u vit ca sn phm, dch v ri trnh by theo kiu quy np hoc so snh v s dng nhng t ng khng nh tuyt i. + Kt hp s dng cc t ng v hnh nh minh ha. Cu 10: - Cch thc trnh by 1 vn : + Trc khi trnh by cn tm hiu, suy ngh, nm chc cc c im ca vn , i tng cn trnh by. + Chun b ti, cng cho bi ni. + Khi trnh by cn tun th trnh t: khi u- din binkt thc. - Yu cu: m bo cc yu cu v ni dung, ng iu, c ch, nh mt, iu b, cm xc,... li cun ngi nghe.

Cu 8: Trnh by yu cu v cch thc tm tt VB t s v VB thuyt minh? - Cc cch tm tt VB t s: tm tt theo ct truyn v tm tt theo nhn vt chnh.

- Tm tt Vb thuyt minh nhm hiu v nm c nhng ni dung chnh ca VB .

Cu 9: Nu c im cch vit k hoch c nhn v qung co?

Trang 608

Gio n Ng Vn 10 c bn

Cu 10: Nu cch thc trnh by 1 vn ? * Cng c, dn d: Yu cu hs:- V n li, hon thin cc cu hi n tp. - Chun b tt cho bi kim tra cui nm.

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009. Cu 1:(3) Tm v phn tch tc dng ca bin php tu t trong cc cu th sau: Bit bao bm l ong li, Cuc say y thng trn ci sut m. Dp du l gi cnh chim, Sm a Tng Ngc, ti tm Trng Khanh. (Truyn Kiu- Nguyn Du) Cu 2:(7) Nhn xt v on trch Trao duyn (Truyn Kiu- Nguyn Du), c kin cho rng: Ci thn ca on th l ch: Trao duyn m khng trao c tnh! au kh v tn! Cao p v ngn! Anh (ch) hy phn tch on trch Trao duyn lm sng t kin trn.

thi kho st cht lng hc k 2 nm hc 2008-2009. Cu 1:(3) Anh (ch) hy nu nhng c im ni dung trong cc sng tc ca Nguyn Du? ng gp mi ca ng cho ch ngha nhn o trong vn hc trung i Vit Nam giai on t th k XVIII n na u th k XIX l g? Cu 2:(7) Cnh ng v tm trng ca nng Kiu trong on trch Ni thng mnh (Truyn Kiu- Nguyn Du)

Trang 609

Gio n Ng Vn 10 c bn

p n: Cu 1:(3) Bin php tu t i (i tng thnh): Bm l- ong li, cuc say y thng- trn ci sut m, l gi- cnh chim, sm a Tng Ngc- ti tm Trng Khanh.(1) Tc dng: phi by hin thc tnh cnh tr tru, nhc ko di ca Kiu chn lu xanh, bn khch lng chi ra vo dp du tp np. Cch dng cc hnh nh c l c tnh i xng trn cn th hin thi trn trng, cm thng ca tc gi vi nhn vt, gip nhn vt vn gi c chn dung cao p.(2) Cu 2:(7) 1. M bi:(0.5) - Gii thiu v Nguyn Du, Truyn Kiu v trch on Trao duyn. - Dn nhn nh. 2. Thn bi:(6) a. Gii thch nhn nh:(1) Li nhn nh ch ra ci thn- linh hn, iu ct li, im c sc ca on Trao duyn. N hon ton ng n, l kim ch nam chng ta tm hiu on trch. - Trao duyn m khng trao c tnh!: ch duyn ban u l thut ng ca Pht gio ch s gn b vi nhau t kip trc, sau chuyn thnh t ton dn c ngha ch hn nhn nam n. Qua on trch, chng ta thy Kiu trao c mi nhn duyn ca mnh v Kim Trng cho Thu Vn nhng khng th trao c tnh yu ca nng dnh cho Kim Trng. - au kh v tn!: l tm trng ca Kiu khi phi dn lng trao mi duyn p , trao i kht khao hnh phc v c sau khi nh c Vn tr ngha cho chng Kim ri nhng Kiu khng thanh thn m au n tt cng. - Cao p v ngn!: Qua on trch chng ta thy c quan nim v tnh yu p , ng n, tin b v v p ng qu ca tr tu v nhn cch ca Thu Kiu. b. Phn tch- chng minh:(5) - Kiu trao c duyn cho Thu Vn:(2) + Hon cnh c bit khc thng (2 cu u). + c nguyn ca Kiu (2 cu tip). + Li thuyt phc ca Kiu: Kiu k li vn tt cu chuyn tnh yu ca mnh cho Vn hiu v thy tnh yu l thing ling c tri t chng gim nn Kiu khng th ph bc chng Kim. Nhng nng cng nhc n hon cnh hin ti o le, khng th vn hiu trn tnh c. Nng chn ch hiu nn tr thnh k ph bc Kim Trng. Do vy, nng cy nh Vn gip mnh c sng vn ngha trn tnh vi chng. Ba l do thuyt phc:- Vn cn tr. - Tnh cm ch em rut tht. - Nu Vn gip th d c cht Kiu cng vui lng, mn nguyn v c thm ly l ngi sng vn ngha trn tnh. + Trao k vt hon tt vic trao duyn. - Kiu khng th trao c tnh yu:(2)

Trang 610

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Biu hin:- V c s ging x d di gia l tr v tnh cm trong hnh ng trao k vt (ptch hai ch ca chung) - Khi trao duyn, nng au kh v tn. Sau khi trao c duyn ri, nng coi mnh nh cht qu kh ti p, hnh phc rc r tr thnh o nh xa xi (ptch ngy xa). tng tng ra vin cnh tng lai cht oan, cht hn, m m (ptch Mai sau....thc oan). thc v hin ti chia li, tan v t ngt, thm khc, au n n m sng (ptch By gi...t y). - Cao p v ngn:(1) + Qua on trch, ta thy c quan nim v tnh yu ca Kiu: t/y- tnh cm thu chung, mnh lit v thing ling, tnh gn vi ngha ng n, tin b. + Trong hon cnh bi kch, Kiu vn thv hin c v p ca 1 tr tu thng minh sc so ( qua li thuyt phc thu l t tnh) + c hi sinh, lng v tha ca Kiu. 3. Kt bi:(0.5) - Khng nh li gi tr ca li nhn nh. - Nu cm xc, suy ngh v ti nng (ngh thut ngn t, miu t tm l nhn vt) v tm lng ca Nguyn Du qua on trch.

Chuyn 1.

Son: 22/12/2009..Dy: 24/ 12/2009 Lp 10A1. Khi qut vhvn t TK X n ht TK XIX

I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Nm vng cc thnh phn ch yu v cc giai on pht trin ca vn hc Vit Nam t th k X n ht th k XIX. - Nm vng mt s c im ln v ni dung v hnh thc ca vn hc trung i Vit Nam trong qu trnh pht trin. 2. K nng: - Rn k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im vn hc s mt cch h thng, k nng s dng SGK kt hp vi li gii thch, phn tch ca gio vin. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng lng yu mn, trn trng gi gn v pht huy di sn vn hc dn tc. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK.

Trang 611

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Phng php: H thng, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Nm 938 Ng Quyn nh tan qun Nam Hn trn sng Bch ng m ra k nguyn mi cho dn tc. T y t nc i Vit bt tay xy dng ch phong kin c lp t ch. Vn hc bng ch vit bt u hnh thnh t . Bn cnh dng vn hc dn gian, vn hc vit pht trin qua cc triu i: L, Trn, L vi thnh tu ca n ng gp vo vn hc trung i Vit Nam cho n ht th k XIX. thy r din mo ca nn vn hc y, chng ta c - hiu bi "Khi qut vn hc Vit Nam t th k X n ht th k XIX". H ca GV H ca HS Ni dung cn t ? Em cn nh trong * HS tr li: I. Cc thnh phn ca vn hc t th chng trnh Ng - Vn hc Vit k X n th ht th k XIX. vn THCS vn hc Nam trung i trung i Vit gm 2 thnh Nam c cc b phn ch yu l: phn vn hc no? + Vn hc ch ? Em hiu th no Hn. l vn hc ch + Vn hc ch Hn? Nu tn mt Nm. s tc gi, tc 1. Vn hc ch Hn: phm tiu biu - Khi nim: L cc sng tc vn hc ca hc THCS?. ngi Vit bng ch Hn; ra i v tn - Khi nim: L ti, pht trin cng vi qu trnh pht cc sng tc vn trin ca vn hc trung i. hc ca ngi Vit - Th loi: Gm chiu, hch, co, truyn bng ch Hn; ra truyn k, k s, tiu thuyt chng hi, i v tn ti, ph, th c phong, th ng lut. pht trin cng vi VD: Bnh Ng i Co, Hch Tng S, ? Gii thch khi qu trnh pht Truyn k mn lc, Hong l nht thng nim ch Nm? trin ca vn hc ch, Qua o ngang... ? c im ca trung i. + C nhiu thnh tu ngh thut to ln cc th loi vn hc - Th loi: Gm (Vit ch Hn nhng c theo phin m ch Nm Vit Nam chiu, hch, co, Vit gi l Hn Vit). khc vi vn hc truyn 2. Vn hc ch Nm: ch Hn nh th - Khi nim: Ch Nm l ch Vit c do no? ngi Vit da vo ch Hn sng to ra ghi m ting Vit.

Trang 612

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Em hy nu tn mt vi tc phm, tc phm vn hc ch Nm tiu biu hc? + Xut hin vo th k XIII. + Tn ti v pht trin ht thi k vn hc trung i. - Ch yu l th. VD: - Truyn Kiu (Nguyn Du). - Lc Vn Tin (Nguyn nh Chiu) - Th Nm ng lut. - Tht ngn t tuyt (th H Xun Hng). - Tht ngn bt c ng lut (th Nguyn Khuyn) II. Cc giai on pht trin: GV: Khi qut cc 1. T th k X n ht th k XIV : qu trnh pht 2. T th k th XV n ht th k trin ca VH. XVII: - Chia ra lm 4 3. T th k XVIII n na u th giai on. k XIX. 4. Na cui th k XIX: III. Nhng c im ln v ni dung ...... ? Cm hng yu nc 1. Ch ngha yu nc trong vn hc trung + Gn lin vi t tng trung qun nh mt i gn vi t tng tt yu lch s trong x hi phong kin: no? + Gn lin vi t t- Yu nc l trung vi vua. ? Ch ngha yu nc ng trung qun + Tinh thn quyt chin, quyt thng c th hin nh th nh mt tt yu chng ngoi xm: thc c lp t do, lch s trong x no? t cng, t ho dn tc. (Hch tng s, hi phong kin: ? Em hy chng Yu nc l trung vi Bnh Ng i Co). + Xt xa, bi trng trc tnh cnh nc mt minh bng mt s vua. nh tan. (Vn t ngha s Cn Guc). tc phm? + Tinh thn quyt chin, quyt + Thi , trch nhim khi xy dng thng chng ngoi t nc trong thi bnh(Tng gi hon xm: thc c kinh s). lp t do + Bit n, ca ngi nhng con ngi hi sinh v t nc (Vn t ngha s Cn Guc). ? CNN c th hin nhng im c th no? + Tnh yu thin nhin t nc. (chm th thu ca Nguyn Khuyn). + T ho v truyn thng lch s. - Chu nh hng 2. Ch ngha nhn o: - Khi nim: Ch Nm l ch Vit c do ngi Vit da vo ch Hn sng to ra ghi m ting Vit. + Xut hin vo th k XIII. + Tn ti v pht trin ht thi k vn hc trung i. - Ch yu l th.

Trang 613

Gio n Ng Vn 10 c bn
v pht trin t tng nhn o, nhn vn trong truyn thng ca ngi Vit Nam th hin trong vn hc dn gian, trong nhng im tch cc ca cc tn gio Nho, Pht, Lo. - Biu hin c th - Chu nh hng v pht trin t tng nhn o, nhn vn trong truyn thng ca ngi Vit Nam th hin trong vn hc dn gian, trong nhng im tch cc ca cc tn gio Nho, Pht, Lo. - Biu hin c th + Thng ngi nh th thng thn. + Nguyn tc o l v thi ng x. + Pht gio l t bi, bc i, Nho gio l nhn ngha t tng thn dn. o gio l sng thun theo t nhin, ho nhp vi t nhin. + Ln n t co nhng th lc tn bo ch p phm gi ca con ngi. + Khng nh cao con ngi t do vi phm, ti nng, kht vng chn chnh v quyn sng, quyn hnh phc, kht vng chn l chnh ngha, cao nhng quan nim o l tt p. VD: - Truyn Kiu - Th H Xun Hng. 3. Cm hng th s . - Th s l cuc sng con ngi, l vic i. Cm hng th s l by t suy ngh, tnh cm v cuc sng con ngi, v vic i. - Tc phm hng v hin thc cuc sng ghi li nhng iu trng thy. + L Hu Trc vi Thng kinh k s. + Phm nh H vi V trung tu bt.

? Th no l th s? ? Ni dung cm - Th s l cuc hng th s c sng con ngi, l biu hin nh th vic i. Cm hng th s l no? by t suy ngh, tnh cm v cuc sng con ngi, v vic i. - Tc phm hng v hin thc cuc sng ghi li nhng iu trng thy.

+ i sng nng thn trong th Nguyn Khuyn, x hi th thnh trong th T Xng. Qua cc tc gi bc l yu, ght, ln n v c hoi bo kht vng ca ? Tnh quy phm l mnh. g? IV. Nhng c im ln v ngh Tnh quy phm c thut. .. th hin nh th - Tnh quy phm

Trang 614

Gio n Ng Vn 10 c bn
no? l s quy nh cht ch theo khun mu. l quan im ca vn hc. Vn chng coi trng mc ch gio hun: 1. Tnh quy phm v s ph v tnh quy phm - Tnh quy phm l s quy nh cht ch theo khun mu. l quan im ca vn hc. Vn chng coi trng mc ch gio hun: - Ni dung ca tnh quy phm:

- Ni dung ca + Quan im vn hc: Coi trng mc ch gio dc, gio hun ngi c: Vn tnh quy phm: d ti o (Vn ch o); Thi d ngn ch (Th ni ch). - t duy ngh thut: Cng thc tng trng, c l. ? mt s tc phm ti nng c s ph v tnh - S ph v tnh quy phm nh th quy np: mt s no ? tc gi c ti nng mt mt va tun th tnh quy phm. ? Th no l khuynh hng trang nh? - Th loi vn hc: u qui inh cht ch kt cu, nim lut (th ng Lut). - Cch s dng thi vn liu: S dng nhiu in tch in c t vn hc, lch s Trung Quc (Truyn Kiu). - S ph v tnh quy np: mt s tc gi c ti nng mt mt va tun th tnh quy phm, mt mt ph v tnh quy phm, pht huy c tnh sng to trn c hai lnh vc ni dung v hnh thc. l H Xun Hng, Nguyn Du, Nguyn Khuyn, Trn T Xng. 2. Khuynh hng trang nh v xu hng bnh d? a. Tnh trang nh:

- Trang nh th hin ti, ch : hng ti ci cao c trang trng hn(T - Cng v sau Lng). cng pht trin, - Hnh tng ngh thut: Hng ti v tao vn hc thi i nh, m l hn l v p n s, mc ngy cng gn vi mc (tng, cc, trc , mai). i sng hin thc x hi Vit - ngn ng ngh thut: Cch din t ? Th no l tnh Nam. trau chut, hoa m hn l thng tc, t bnh d? nhin (th on Th im). b. Xu hng bnh d:

- Trang nh th hin ti, ch : hng ti ci cao c trang trng hn(T Lng).

Trang 615

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cng v sau cng pht trin, vn hc thi i ngy cng gn vi i sng hin thc x hi Vit Nam.

? Qu trnh tip VD: H Xun Hng, T Xng, Nguyn thu v nh hng vn hc nc ngoi - Tip thu tinh Khuyn. nh th no? hoa vn hc Trung 3. Tip thu v dn tc ho tinh hoa vn hc nc ngoi Quc: + Ngn ng dng - Tip thu tinh hoa vn hc Trung Quc: ch Hn sng + Ngn ng dng ch Hn sng tc. tc. Th loi (ph, Th loi (ph, ng lut); in c vn ng lut); in hc lch s Trung Quc. c vn hc lch s + Th loi: Vn vn (Th c phong v Trung Quc. ng lut). + Th loi: Vn vn (Th c Vn xui: Chiu, biu, hch, d, co, phong v ng truyn k truyn k, tiu thuyt chng hi. lut). Vn xui: Chiu, + Thi liu: ch yu in c, in tch biu, hch, d, Trung Hoa co, truyn k - Qu trnh dn tc ho th hin: truyn k, tiu thuyt chng hi. * Sng to ra ch Nm ghi m biu t ngha Ting Vit. + Thi liu: ch yu in c, in * Vit ho th ng thnh th Nm ng lut. tch Trung Hoa GV: a ra kt lun. - Qu trnh dn * Sng to nhiu th th dn tc (...) -> tc ho th hin: Lc bt, song tht lc bt, ht ni, cc th ngm khc. Tt c u ly ti, thi liu t i sng ca nhn dn Vit Nam. V. Kt lun: - vn hc trung i lun gn b vi lch s, vn mnh t nc v nhn dn Vit Nam. Gp phn lm nn din mo hon chnh ca vn hc Vit Nam. To tin v c s vng chc cho s pht trin ca vn hc Vit Nam. 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Nm c c im ln v ni dung . - T nhng c im v ngh thut ca vn hc trung i cn nm c.

Trang 616

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Nhiu tc phm vn hc trung i mang tnh chc nng (x hi tn gio t tng). + Tc phm vn hc trung i gn b cht ch vi t tng, vn ha v vy phi tip cn tc phm t gc vn ho. + Phi hiu v thy c ci hay ci p ca cc in tch in c c s dng trong tc phm. + Hiu c nhng c l, tng trng, tnh cht hm sc ca tc phm. * Luyn tp : 4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc thuc ni dung ca bi hc. * Bi mi: - Chun b bi theo cu hi hng dn ca GV.

Chuyn 2:

Son: 22/12/2009..Dy: 26/12/2009 Lp 10A1. Cnh ngy h Nguyn Tri

I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: - Gip hc sinh cm nhn c v p c o ca bc tranh ngy h. Qua bc tranh thin nhin l v p tm hn Nguyn Tri vi tnh yu thin nhin, yui, nng lng vi nhn dn, t nc. - C k nng c hiu mt bi th Nm ca Nguyn Tri; Ch nhng cu th su ch dn nn cm xc, cch ngt nhp 3/4 trong cu 7 ch c tc dng nhn mnh. 2. K nng: - Bit phn tch mt bi th ch Nm. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng tnh yu thin nhin, t nc, tnh cm gn b vi cuc sng ca ngi dn. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: * p n:

Trang 617

Gio n Ng Vn 10 c bn
* Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Xun Diu tng vit Cnh vt trong th Nguyn Tri l cnh vt y t tng. Nguyn Tri th bng phong cnh, t tnh bng phong cnh, khng bt n thnh non b ca mnh, tnh trong cnh y, cnh trong tnh ny . Bi th Nm Cnh ngy h ca Nguyn Tri l mt biu hin c th ca tinh thn y. * Bi mi: H ca GV Chuyn 3: H ca HS Ni dung cn t

Son: 22/12/2009..Dy: 26/12/2009 Lp 10A1.

Nhn Nguyn Bnh Khim I. Mc tiu bi hc. 1. Kin thc:* Gip hc sinh: - Cm nhn c v p cuc sng, nhn cch Nguyn Bnh Khim : l cuc sng m bc, nhn cch thanh cao, tr tu sng sut, uyn thm. T hiu ng quan nim sng Nhn ca ng. - Hiu nhng cu th c cch ni n , cch ni ngc ngha thm trm, su sc, v p ngn ng TV : Mc mc, t nhin, v. 2. K nng: - Rn k nng c - hiu th tr tnh - trit l tht ngn bt c ng lut ch Nm ca Nguyn Bnh Khim. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Thm yu mn, knh trng Nguyn Bnh Khim. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi:

Trang 618

Gio n Ng Vn 10 c bn
* p n: * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi: (1). Sng gn trn th k XVI (1491 - 1585), Nguyn Bnh Khim chng kin bit bao iu bt cng ngang tri, thi nt ca cc triu i phong kin Vit Nam L, Mc, Trnh. Xt xa hn ng thy s bng hoi ca o c con ngi. Khi lm quan ng vch ti bn gian thn, dng s xin vua chm mi tm tn lng thn. Vua khng nghe, ng co quan v sng ti qu nh vi trit l. Nhn mt ngy l tin mt ngy . hiu quan nim sng nhn ca Nguyn Bnh Khim nh th no, ta tm hiu bi th Nhn ca ng. * Bi mi: H ca GV Hot ng 2(15 ph) ? Da vo phn tiu dn tm tt nhng nt chnh v NBK? - V ngun gc ? - V qu trnh trng thnh ca Nguyn Bnh Khim? H ca HS * Hs tr li: - NBK (1491 1585 ) - Qu trnh trng thnh : + Trng Nguyn nm 1535 lm quan di triu Mc. + Sng thng thn, cng trc. + NBK l mt nh th ln v l ngi c hc vn uyn thm. Ni dung GHI BNG I. Tm hiu chung. 1. Tiu dn: - NBK (1491 - 1585 ), qu lng Trung An nay thuc x L Hc huyn Vnh Bo - Hi Phng. - Qu trnh trng thnh : + Trng Nguyn nm 1535 lm quan di triu Mc. + Sng thng thn, cng trc. GV: Trong khi lm quan, ng dng s vch ti v xin chm u 18 lng thn. Vua khng nghe, ng bn co quan v qu lp qun Trung Tn, dng am Bch Vn, ly hiu l Bch Vn C s. ng dy hc, hc tr c nhiu ngi ni ting nn ng c i suy tn l Tuyt Giang Phu T ng thy sng Tuyt ). + NBK l mt nh th ln,l ngi c hc vn uyn thm v c ti on nh tng lai. GV: Mc d v n, nhng NBK vn tham vn cho vic triu chnh nh McTrnh, Nguyn. nn ng c phong tc Trnh Tuyn hu, Trnh Quc cng cn gi l Trng Trnh. GV: Nhng li khuyn thm thy vi h Trnh: cha th pht th n on; hoc khuyn h Nguyn: Honh Sn nht i vn i dung thn Mt di Honh Sn c th

- Tc phm chnh: c im: Mang m cht - V s nghip vn trit l gio hun, chng? ngi ca ch ca k

Trang 619

Gio n Ng Vn 10 c bn
s, th thanh nhn, ph phn thi en bc -Ni dung ca th trong x hi.. NBK? sng yn n lu di. - Tc phm chnh: + ng li 700 bi th ch Hn trong Bch Vn Am thi tp. + 170 bi ch Nm trong Bch Vn Quc ng thi. - c im: Mang m cht trit l gio hun, ngi ca ch ca k s, th thanh nhn, ph phn thi en bc trong x hi.. 2. Vn bn. a. c: - YC: nhp 2 - 2 3; 3 3. c chm ri, ung dung, thanh thn, v hi lng. - GV v HS c ni nhau vi ln v nhn xt cch c ca HS. b. Gii ngha t kh. - Theo 4 ch thch ( SGK/129). c. Th loi: - Theo th th tht ngn bt c ng lut ch Nm. d. B cc: - Thng thng BT lm theo th bt c c b cc l 2/2/2/2 hoc 4/4. - Nhng BT ny li c kt cu vng: + Bn cu: 1,2 v 5,6: V p cuc sng Bch Vn am ca NBK. + Bn cu: 3,4 v 7,8: V p nhn cch ca NBK. e. Ch : - Ngi ca ch Nhn trong cuc sng n dt ni rng ni khi chn cnh quan trng, triu nh ri ren. II- c Hiu. 1. V p cuc sng Bch Vn Am. - Ch Nhn: + Trong th NBK, nhng biu hin ca ch Nhn xut hin nhiu v a dng: thn nhn, phn nhn, thanh nhn. + Bn cht ca ch Nhn l sng thun theo t nhin, nhn i lp vi danh li, th hin tm trng lo u thi th v ct cch thanh cao ca mt ngh s ln trc thi cuc ri ren ca N. Mt mai, mt cuc, mt cn cu. - l cuc sng L nh mt lo nng tri in

GV : Hng dn c v gii ngha t kh theo ch thch ca sgk

- YC: nhp 2 - 2 3; 3 3. c chm ri, ung dung, thanh thn, v hi lng.

- Theo th th tht ngn bt c ng lut ch Nm.

? BT ny c lm theo th th g? ? Em c X c b cc khng? V sao? - Ngi ca ch Nhn trong cuc sng n dt ni rng ni khi chn cnh quan trng, triu nh ri ren. - Ch Nhn: + Bn cht ca ? BT mang ch ch Nhn l sng g? thun theo t nhin, nhn i Hot ng 3 (30 lp vi danh ph) li. ? Em hiu v ch Nhn ca NBK ntn?

Trang 620

Gio n Ng Vn 10 c bn
nng thn, mt ng tiu ni rng ni. GV: Mt mai, mt cuc, mt cn cu. l nhng cng c L: o t, cuc, xi vn v cu c. - NT: + S t mt ( s t ) c lp li ba ln hm cha s gin d. -> Ch th tr tnh khng c ao c g nhiu hn mt. Bin php ny khc ha r mt tinh thn t ti, thanh thn v dung dung ca TG. GV: Vn dng L sn sng v con ngi cng sn sng cuc sng L chn tay y. l du n ca s xa cch danh li ca nh th. Th thn du ai vui th no. - Cu th 2 khng nh thm cu 1: D c cch vui th no cng mc, ti c thn th vi cuc i, li sng y. + Hai ch Th thn l trng thi thnh thi, trong lng khng cn gn cht c mu, t dc ca con ngi. + Ch aihm ngha l ngi khc: TG i lp vi ngi khc:

GV: Cho HS c li cu 1,2 va 5, 6. + S t mt c ? Qua cu th lp li ba ln. ny, em bit g v cuc sng ca NBK sau khi co quan v n? ? cu th ny tc gi s dng bin php NT g? Tc dng?

- l cuc sng L nh mt lo nng tri in nng thn, mt ng tiu ni rng ni.

- Cu th 2 khng nh thm cu 1: D c cch vui th no cng mc, ti c thn th vi Ta thch L, thch Ngi khc thch cuc i, li sng cuc sng in danh li, thch ? Cu th th hai y. vin ni thn d. cuc sng bon khng nh ni chen ni chn dung g? thnh. ? Em hiu g v - Nhp th: + Cu 1: 2/2/3. hai ch Th + Cu 2: 4/3 ( ng vi nhp th ng ). thn? -> l s sng to so vi th ng. ng - Nhp th: thi cch ngt nhp ny cho thy s khoan + Cu 1: 2/2/3. thai, t ti ca ch th tr tnh. + Cu 2: 4/3 GV: Nguyn Bnh Khim vn l mt quan ? T ai y ln triu Mc, c phong ti Trnh Quc ngha l g? Cng, vy m by gi v ni ni rng, cy rung m n, o ging m ung, cu c nhm ru, dy hc lm vui. l cuc sng thun hu t cung t cp t thi ban s ng cha cn truyn li. l ci vui th ? Em c nhn xt t nhin, t trong lng, mc k ngi i. g v nhp th - Cu 5,6: hai cu th u?

Trang 621

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Thi gian: b t bnh bn ma: Xun H - Thu - ng nhm ch mt khong thi gian di. -> Th hin s ch ng ca con ngi trc thi gian v khng nh s thoi mi, d chu ca con ngi trong mi trng thin nhin. GV: Hai cu th nh v ln b t bnh bn ma: Xun H - Thu - ng vi cc cnh sinh hot ma no thc y, c mi v, c sc hng nh nhng, trong sng. + Cc sn vt: mng trc, gi- nhng thc phm bng thc vt d tm trong thin nhin v i thng. + NT: Lp li hai ng t n, tm. GV: i tng ca hai trng thi (n cI g v tm u? ) th lun sn c bn cnh, c th ly v thc hin bt c lc no m nh th mun. -> Cuc sng ni thn d v th y , sung tc, khng cn phi nhc cng tm kim, tranh u. => Phi c mt bn lnh ln lao, mt tnh yu thin su sc th nh th mi to c cho mnh s ung dung, gin d .

- Cu 5,6: + Thi gian: b t bnh bn ma: Xun H - Thu ng nhm ch mt khong thi gian di.

? Em c suy ngh g v thi gian, sn vt, ngh thut v ng thi ca con ngi hai cu th ny? TD?

+ Cc sn vt: mng trc, gi- nhng thc phm bng thc vt d tm trong thin nhin v i thng. + NT: Lp li hai ng t n, tm.

? Cuc sng ny gi ta nh n cuc sng ca nh th no? Em c th nu dn chng CM?

? Qua tm hiu, em hy rt ra tiu kt cho phn 1? ? So snh vi cuc sng Cn Sn

=> Phi c mt bn lnh ln lao, mt tnh yu - Cuc sng ny gi nh n ca Nguyn thin su sc Tri Cn Sn: Bi Thut Hng. th nh th mi Mt mai, mt cuc th nh qu, to c cho mnh ng cc, lan chen vi u, k s ung dung, gin Khch n chim rng hoa xy rng d . Ch tin, nc ghn (gnh), nguyt eo v. B Di ngi rng (bo rng)thanh l th - Cuc sng ny Nhan t ta xem ngt y l. gi nh n ca Hai ting l hnh, tai qun dp Nguyn Tri Cn Cu ai khen lin (ln) l (s) ai ch. Sn: Bi Thut - Hai nh nho nh th ln hai th k li Hng. c hon cnh mt qung i gn nhau v mt tm lng, mt l nhn sinh rt gn nhau. + l cuc sng m bc, thanh cao. m bc l nhng thc n qu ma, dn d nh mng trc, gi . + l cy nh l vn, l kt qu cng sc

Trang 622

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca NT ta thy c im g chung? L gieo trng, chm bn ca bn thn mnh. + Sinh hot cng bnh thng, nh d nh mi ngi: tm ao, tm h. -> m bc m khng khc kh, m bc m thanh nh, thanh thn, thanh cao. chnh l cuc sng chan ha vi thin nhin vi t nhin. 2. V p nhn cch : - V ni ni rng qu hng l v vi thin nhin, thun theo t nhin, thot ra ngoi vng ganh ua ca thi tc, khng b cun ht li ko ca tin, ti, chc tc, danh vng, a v tm hn c thanh thn. GV: l l xut x, hnh tang ca nh nho tc thi, u thi mn th. - Ngh thut i lp : + Ta - Ngi / Di - khn. GV: ng t nguyn lm ngi di, mc k nhng ai khn. NBK tng vit: Khn m him c l khn di Di vn hin lnh y di khn. -> Trnh Trnh va thng tu va tnh to. Khn, Di ni ng u xut pht t tr tu, t trit l dn gian: hin gp lnh, c gp c. GV: Trnh Trnh lun tnh to v thng tu th hin trong thi xut x, trong cch la chn cch sng, lun thc ch ng Bi ng cn l nh L hc ln, hiu su sc cc quy lut bin chuyn tun hon ca v tr: thnh suy; b thi; cng thng; ha phc + Ni vng v ( ni tnh lng ca thin nhin trong sch v l ni thnh thi ngh ngi ca tm hn )/ chn lao xao ( chn cng quyn, ni quan trng, ni hi.) -> i , i li, i thanh iu cng vi cch ngt nhp 2/5 din t s i lp nhn cch v danh li. GV: Chn n o, sang trng, quyn th th nga xe tp np, k hu ngi h, vng bc nh nc,th on bon chen, lun lc, c mu, st pht, him c cht ngi, mt tnh ngi, tnh ngi.Ta tm ni vng v l ni

- V ni ni rng qu hng l v vi thin nhin, thun theo t nhin - Ngh thut i lp : + Ta - Ngi / Di - khn. + Ni vng v ( ni tnh lng ca thin nhin trong sch v l ni thnh thi ngh ngi ca tm hn )/ chn lao xao ( chn cng quyn, ni quan trng, ni hi.) -> i , i li, i thanh iu cng vi cch ngt nhp 2/5 din t s i lp nhn cch v danh li.

GV : Cho HS c cu 3,4 v 7,8 : ? TG quan nim ntn v l sng v chon cuc sng ntn ?

? hai cu 3 - 4 tc gi s dng ngh thut g? ngha ? ? Quan nim v di v khn ca tc gi c quan h nh th no vi nhau? Th hin v

Trang 623

Gio n Ng Vn 10 c bn
p g ca tr tu? ? GVNV : Nh vy, thc cht c phi NBK di tht ? nhiu ngi i khn tht ? kin em th no ? t ngi, chng c ai cu cnh ta, ta cng chng cu cnh ai. ng thi cng l tm thy s th thi ca tm hn, nim vui ct thnh li, nh hin ln trong bc i ung dung, th thn, nh lng lng, thoi mi ca nh th. -> C trng kt lun hin lnh l ci khn v ci lao xao y dnh cho ngi. Ru, n ci cy, ta s sng, Nhn xem ph qu ta chim bao. -> C trng kt lun hin lnh l ci khn v ci lao xao y dnh cho ngi. -> Khng nh s t tin vo bn thn. Nim vui, nim HP khng ch to dng t thin nhin m cn t chnh bn thn mnh. => Ci tn ti mi mi, ci vnh hng chnh l thin nhin v nhn cch con ngi. - Phong thi ca mt ng tin: ngi di ci cy ung ru mt mnh v nhn ph qu ta chim bao. -> Khng nh s t tin vo bn thn. Nim vui, nim HP khng ch to dng t thin nhin m cn t chnh bn thn mnh. => Ci tn ti mi mi, ci vnh hng chnh l thin nhin v nhn cch con ngi. GV: T tng ny ca NBK chu nh hng su sc t tng Lo Trang cI v vi ca n. Mt khc, trong hon cnh lch s c th ca cuc i ng th quan nim sng y cng l mt cch phn i li ch ng thi. GV: Hai cu th nh ct ln thnh ging ht, t tro, ca ngi, cao vt nh ting hc rng thng. Ci c ng c n hng, chia vui. Mt ba no , l cht li ri, c gi ngi nh tm li di gc a ngoi ng, b be ru trong tu ra, c cI chn ht mt em theo, rt thng nhng tay lim cn mn mi ngi mt chn v c cng nhp lun cng nhau hoan h. Ngi lm vui ma, c Trng vui i, vui tm hn: ng ng nhn tri thy m my trng ang t bng tan dn v bin mt. chng phI l cI ph qu m ngi i, nhng k khn tranh nhau....... ( L Tr Vin - n vi th hay) III. Tng kt. - Ngh thut: gong th nh nhng, hm hnh. Cch ni n , ngha ngc, v p mc mc, t nhin m v ca ngn t. - Ni dung: th hin v p cuc sng,

? Ni vng v l ni nh th no, chn lao xao l chn no? ? Em c nhn xt g v i v nhp th y?

? Ci say v gic chim bao ca tc gi th hin ngha g? Quan nim g? ? Hnh nh v suy ngh ca thi nhn hin ln ntn? GV: a ra tiu kt? Hot ng 4 (2ph) ? Qua tm hiu bi, em hy rt ra gi tr ND v NT ca BT?

- HS t khi qut sau khi hc xong bi.

Trang 624

Gio n Ng Vn 10 c bn
tm hn , ct cch trong sch ca bc nho s qua t thi ung dung, bnh thn vi li sng an bn lc o theo quan nim ca o nho. * Ghi nh ( SGK/130).

1 3
Trang 625

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: 01/10/09 Tit: 22. c vn: tm cm (Truyn c tch) A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Nm c khi nim, s phn loi truyn c tch, c trng ca truyn c tch thn k. - Hiu c cc nhn vt v mu thun- xung t ch yu ca truyn. - Nm c gi tr ngh thut ca tc phm. - C lng cm thng i vi nhng ngi lao ng ngho kh, nhng thn phn bt hnh. - Bi dng nim tin vo s chin thng ca ci thin, chnh ngha trong cuc sng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. -Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs I. Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn c tch: - Nhc li khi nim a. Khi nim: v truyn c tch? L tc phm t s dn gian m ct truyn v hnh tng c h cu c ch nh, k v s phn con ngi bnh thng trong x hi, th hin tinh thn nhn o v lc quan ca nhn dn lao ng. b. Phn loi: - C my loi truyn + Truyn c tch loi vt: l loi truyn c tch ly cc loi c tch? VD? vt (phn ln l ng vt) lm i tng phn nh nhm l gii nhng c im c bit ca chng v qua l gii nhng vn ca i sng loi ngi. VD: + Truyn c tch thn k: VD: Thch Sanh, Tru cau, Ch ng T,... + Truyn c tch sinh hot (truyn c tch th s): l nhng truyn c tch ni v con ngi, ko c yu t thn k hoc nu c th nhng yu t thn k cng ko c vai tr

Trang 626

Gio n Ng Vn 10 c bn
v tc dng quan trng, quyt nh trong s pht trin ca tnh tit v gii quyt xung t, mu thun ca truyn. Cc mu thun, xung t x hi gia con ngi- con ngi thng c gii quyt bng yu t hin thc. Cc yu t thn k nhiu khi ch l ng vin cho cu chuyn thm li k, hp dn. VD: Ci cn thu ngn, L nc thn, S tch con mui, Trng Chi,... 2. c trng ca truyn c tch thn k: - L loi truyn c tch c s tham gia ca cc yu t thn k vo tin trnh pht trin ca cu chuyn. - Cc yu t thn k: + Nhn vt thn k: Tin, Bt, vua Thy T, Dim Vng, Ngc Hong,... + Nhng vt, con vt thn k: n thn, sch c, nc thn,...; chim thn, trn tinh,... + S bin ho thn k: vt ngi (S Da), ngi- vt- ngi (c Tm),... - Nhn vt: + Gm 3 kiu nhn vt chnh: nhn vt chnh din (phe thin), nhn vt phn din (phe c) v cc nhn vt (s vt) c tc dng thn k. + Thng l nhn vt chc nng (thc hin mt chc nng nht nh nh Thn, Tin, Bt,...) + Thng l nhn vt loi hnh (tnh cch, phm cht ko bin i). - Kt cu: 3 phn. + Gii thiu nhn vt chnh din (thng l nhng ngi ngho kh, bt hnh). + Nhn vt chnh din gp nn (tri qua th thch) c lc lng thn k gip . + Kt thc: nhn vt chnh din c hng hnh phc, k c b trng tr. - Ni dung: + Phn nh mu thun, xung t gia nh, x hi qua th hin cuc u tranh gia ci thin- ci c. + cao ci thin, nu gng o c tt p gio dc con ngi. + Th hin c m chy bng ca nhn dn lao ng v hnh phc gia nh, l cng bng x hi, v phm cht v nng lc tuyt vi ca con ngi. + Th hin tinh thn lc quan, yu i ca nhn dn lao ng. 3. Truyn Tm Cm: - Thuc loi truyn c tch thn k. - Thuc kiu truyn ph bin nhiu dn tc trn th gii.

- Nu c trng ca truyn c tch thn k? - Cc yu t thn k?

- Nu cc kiu nhn vt trong truyn c tch thn k? Cc nhn vt trong truyn c tch thn k c c im g c bit? - Kt cu ph bin ca truyn c tch thn k?

- Ni dung ca truyn c tch thn k? Gi m: Nhng mu thun, xung t trong truyn c tch thn k l g? ngha ca chng? Quan nim, l tng ca nhn dn qua truyn c tch thn k? - Truyn Tm Cm

Trang 627

Gio n Ng Vn 10 c bn
thuc loi truyn c Theo thng k ca mt n s ngi Anh, trn th gii c 564 tch no? kiu truyn Tm Cm. Vit Nam c 30 kiu truyn Tm Cm. II. c- hiu vn bn: Hs c tc phm. Gv 1. c. nhn xt kt qu 2. B cc: 3 phn. c. + M truyn: Ngy xa... vic nng Gii thiu hon cnh, - Tm b cc ca cc nhn vt chnh ca truyn. truyn? + Thn truyn: Mt hm ... v cung Tm vi g gh v Yu cu hs v nh Cm n khi thnh hong hu: T thn phn kh au tr tm tt v tp k li thnh hong hu. tc phm. Tm b git v ho thn: Cuc u trnh ko khoan nhng qua nhng kip hi sinh ginh li hnh phc. + Kt truyn: Cn li Tm tr li lm ngi, hng hnh phc, trng tr m con Cm. 3. Tm hiu vn bn: a. Nhn vt v mu thun- xung t ch yu: Theo di ton truyn, - Trong quan h gia nh: mu thun gia nh chng ta thy ni bt Tm Cm (hai ch em cng cha khc m) ln s i lp v Tm D gh (con chng v d gh) mu thun g, gia cc nhn vt no? Mu thun Tm- Cm l ch yu, xuyn sut ton truyn, Mu thun pht lin tc v ngy cng cng thng, quyt lit. trin ra sao theo Mu thun d gh- con chng ch ng vai tr b sung, mch ct truyn? ph tr, ko lin tc. Mu thun no l ch - Trong quan h x hi: Tm Cm v d gh. yu? V sao? ng Bt (phe c) Hs tho lun, pht Nh vua biu. Gv b sung: mu Vt thn k khc thun gia nh pht (phe thin) trin thnh xung t Mu thun v quyn li x hi (a v v quyn li ng gay gt, dn n cp). mt mt mt cn v Khi qut thnh mu thun: thin c. dn n kt thc thin thng c, c b trng tr ch ng, ngi lng thin c tho nguyn c m, hng hnh phc trn th... Nh vy vic tm hiu gi tr v c im t tng ngh thut ca truyn thc cht l phn tch mu

Trang 628

Gio n Ng Vn 10 c bn
thun xung t gia 3 nhn vt chnh: Tm, Cm v d gh. E. Cng c, dn d: Yu cu hs: Lp bng tm tt cc s vic v chi tit th hin din bin ca mu thun- xung t gia Tm v m con Cm.

Tit: 23. c vn: tm cm(tip) (Truyn c tch) A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Hiu c ngha ca nhng mu thun, xung t v s bin ha ca Tm. - Nm c gi tr ngh thut ca tc phm. - C lng cm thng i vi nhng ngi lao ng ngho kh, nhng thn phn bt hnh. - Bi dng nim tin vo s chin thng ca ci thin, chnh ngha trong cuc sng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. -Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: K li truyn c tch Tm Cm? 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs - Mu thun, xung b. Din bin ca mu thun- xung t gia Tm v t gia Tm vi m con Cm: Cm v m g gh c Ba chng: th phn thnh my (1) Bt tp chn tru xem hi thnh hong hu. chng? (2) Bn ln b git bn ln ho thn. - Tm tt cc s vic (3) Tr th. chnh trong tng Chng 1: T thn phn kh au tr thnh hong chng? hu.

Trang 629

Gio n Ng Vn 10 c bn
- chng 1, em thy nhn vt Tm c gii thiu vi thn phn v phm cht ntn? - Thn phn: + M ci, vi d gh cay nghit. + B bc lt sc lao ng, cp cng vt cht: phi lm lng qun qut sut ngy m trong khi Cm c n trng mc trn. b m d gh ly ym nh ming mi nh bn rt c nhiu hn cng sc lao ng. b Cm la trt ht gi tp. + B y a v tinh thn: b Cm cp mt chic ym (vt c gi tr tinh thn ln, l y phc, l trang sc m ngi con gi ngy xa khao kht). b m con Cm git tht c bng (ngi bn tm tnh m Tm ko nhng nui dng bng phn cm ca chnh mnh m cn bng bit bao tnh thng mn nn bt cm nng dnh cho bng mi l cm vng, cm bc bi hi m tnh ngi qu bu nh vng nh bc; nim an i, hi vng ca Tm). ko c i xem hi nh bao ngi khc (m d gh bt Tm lm 1 vic v ngha nht thc ra thc, go ra go m m trn ln- vi dng a y; thm ch hnh ng cn mang tnh cht c c, ng s l m tnh ton d Tm c gii nht i na th nht xong cng chng cn hi m i na) Thn phn bt hnh, ng thng, b cp ot t cng sc - Phn ng ca Tm lao ng n nhng kht khao nh b. trc nhng m mu, - Phn ng ca Tm trc nhng m mu, vic lm c c ca vic lm c c ca m con Cm: khc. l phn ng t nhin ca mt con ngi yu ui, th m con Cm? bng mt khc hu ng v bt lc trc nhng tr tru ca phn mnh, ting hu, a ln khc, khc ca con ngi ng thng, ng c gip . bn ngi khc mt mnh, Tm li nc n khc - Qua chng ny, em thy Tm l mt c Phm cht ca Tm: mt c gi hin lnh, chm ch, chu thng chu kh, chn tht,c tin v n hu. gi ntn? - Nh s gip ca - ng Bt v nhng con vt, s vt thn k (con g bit ni, nhng lclng no by chim s gip Tm nht thc go, 4 l xng bng thn k, m Tm c c hnh chic giy nh ri ca Tm): l cc yu t thn k, tr gip phc tuyt i theo nhn vt chnh din vt qua kh khn, b tc, tm c hnh quan nim ca nhn phc, tha nguyn c m i i. dn ta xa- tr thnh Mi khi Tm khc, bun ti, bt lc, Bt li xut hin an i, ph tr cho c. Tm mt ym o,Bt cho c bng bu hong hu? bn. Tm mt c bng, Bt cho hi vng i i nu mnh trong bn l xng bng b nh. Tm b ch p, ht hi, tc ot khao kht c vui chi, c hnh phc, giao cm vi mi

Trang 630

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngi trong l hi tng bng vua m my ngy m, Bt li cho n s n gip c c mc o m ba, ci xng la, i hi p, ci nga i d hi, gp Vua v tr thnh hong hu. ng Bt vi lng nhn t v kh nng thn k gp phn to nn hng v ring ca truyn c tch. S chuyn bin ca Tm t thn phn kh au tr thnh hong hu th hin: + l phn thng cao nht,vxng ng m nhn dn lao ng dnh cho c Tm tho hin chu nhiu thit thi, bt hnh. + Th hin c m i i. + Trit l sng hin gp lnh, nhn dn mun v tin rng hnh phc thc s s n vi nhng con ngi lng thin, hin lnh, chm ch. - Bn cht ca m con Cm: + L mt b c c, nhn tm hnh h Tm, bc lt sc lao ng, cp cng lao vt cht ca Tm, y a Tm v tinh thn. + Ming li ngt nht, la di Tm. Cm ni nhng cu nghe nh li n cn nhng ha ra ch l cm by(Ch Tm i! Ch Tm! u ch lm, ch hp cho su, ko v d mng). M d gh sai bo Tm vi nhng li v ngoi sao m ngt ngo m b trong th ca m mu (Con i con! Mai chn tru phi chn ng xa, ch chn ng nh, lng bt mt tru) Chng 2: Cuc u tranh ko khoan nhng ginh li hnh phc. - Mu thun: Tm- Cm v d gh ngy cng gay gt, quyt lit hn, pht trin thnh mu thun mang tnh quan h x hi, mu thun mt mt mt cn gia thin >< c. + M con Cm: Tm mi cch c c hng tiu dit Tm, chim ngi hong hu, hng vinh hoa ph qu. D gh cht gc cau git Tm. Cm tiu dit tn cng s sng ca Tm: git tht vng anh, cht xoan o, t khung ci ri em tro ra xa hong cung. + Tm: 4 ln b git 4 ln ha thn. 1: vng anh bay vo tay o, quyn luyn bn Vua. t co ti c git ch, cp chng ca Cm ( Git o chng tao phi lao phi so,ch phi b ro, rch o chng tao) Ln 2: cy xoan o vn cnh ta bng mt che cho Vua. Ln 3: khung ci ra mng Cm (Ly tranh chng ch, ch khot mt ra)

- Vic th hin s chuyn bin ca Tm t thn phn kh au tr thnh hong hu c ngha ntn?

- Bn cht ca m con Cm?

Gv chuyn , dn dt: a s truyn c tch trn th gii c mtp (thuc kiu truyn) tng t nh truyn Tm Cm thng gii quyt xung t gia cc nhn vt bng cch kt thc ngt ngo, c hu: c gi ngho kh tr thnh hong hu, c cuc sng hnh phc nh . Nhng trong TCT Tm Cm li ko dng y.N c k tip bng nhng xung t quyt lit hn khi Tm ko cn s gip ca lc lng thn k m m con Cm

Trang 631

Gio n Ng Vn 10 c bn
li cng tr nn tn c, quyt cp ot hnh phc ca c.Cu chuyn tip tcth hin cuc u tranh ko khoan nhng ca Tm ginh li hnh phc. Cc xung t ca truyn tr nn quyt lit hn, c im, phm cht ca nhn vt c khc ha m nt hn. - Mu thun - xung t gia Tm v m con Cm pht trin ntn chng ny? - Tm tri qua nhng hnh thc ha thn no? Thi , hnh ng ca Tm ntn khi trong nhng hnh thc ha thn? So snh vi cc phn ng ca c trong chng 1? - Sau mi ln Tm b git, em c thy tc gi dn gian miu t ting khc ca Tm nh trc ko? Bn ln ha thn ca Tm ni ln iu bin i g trong tnh cch, sc sng ca nhn vt? - Vai tr ca cc yu t thn k (chim vng anh, cy xoan o, khung ci, qu th) trong qu trnh bin ha ca Tm? Ln 4: qu th thm tr li lm ngi, xinh p hn xa. Cuc u tranh ko khoan nhng ginh li hnh phc. T mt c gi yu ui, th ng, ch bit khc khi gp kh khn, b y a, Tm tr nn mnh m, quyt lit hn, lun tm cch bo hiu s c mt ca mnh trong cc hnh thc ha thn, tuyn chin vi k th, ko chu cht mt cch oan c trong im lng. Bn ln b git, Tm u tm cch ho thn sang kip khc v u tranh quyt lit vi k th, tm cch ra mng, t co ti c git ch, cp chng ca Cm. Tm c mt sc sng mnh lit.

- Vai tr ca cc yu t thn k (ha thn thnh nhng vt quen thuc) trong qu trnh bin ha ca Tm: + Lm cho ct truyn pht trin sinh ng. + L nhng vt Tm gi linh hn tr v u tranh quyt lit, trit vi ci c ginh li hnh phc. + Sc sng mnh lit, s tri dy mnh m ca nhn vt. + Th hin quan nim lun hi ca o Pht nho nn qua l tng, th hin c m cng l, tinh thn lc quan, tin tng vo l tt thng ca ci thin ca nhn dn lao ng. Theo thuyt lun hi ca o Pht, con ngi kip ny chu au kh v ti li t kip trc, ch tm c hnh phc ci

Trang 632

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nit bncc lc. Nu hin ti con ngi bit tunhntch c th khi cht s c ln ci Nit bn. Nhng nhn dn ta Tm lun hi chuyn kip, tr li kip ngi hng hnh phc ni trn th, trng tr k th c c. Tm ha thn ko phi tm hnh phc ci Nit bn cc lc xa xi, siu hnh m quyt ginh v gi hnh phc ngay ci i ny. iu cn cho thy thc tin b ca nhn dn ta: Hnh phc ko phi l tri ngt tri ban m mun c hnh phc con ngi phi t u tranh ginh v gi lyth n mi thc s bn lu. (Gp g vi t tng ca nh trit hc hin i: Hnh phc l u tranh- Mc) - i giy vt trao duyn. - Vt ni duyn: ming tru tm cnh phng. S kho lo, m ang ca ngi v hin. L hnh nh quen thuc trong i sng vn ha, gn vi phong tc hn nhn ca ngi Vit: nhn tru n tru lgiao c kt i. + Ming tru nn du nh ngi. + Ming tru n ngt nh ng n ly ca phi thng ly ngi. Ming tru c ngha giao duyn ko th ko c mt trong s hi ng ca Vua v Tm. N cng th hin bn sc vn ha ring, mang m du n dn tc Vit, tn thm gi tr nhn vn ca tc phm. - ng vua: Trc nhng hnh ng c c ca Cm, vua u ko ni g hon ton nh ngi ngoi cuc. Vic ly vua ch nh mt phn thng, m c ca nhn dn cho ngi con gi hin tho, chu nhiu kh au v kin cng u tranh v hnh phc ca mnh. Vua hin lnh v xa vi nh ng Bt. Chng 3: Tr th- trng tr k th c c, ginh li hnh phc trn vn ni trn th. Vic tr th quyt lit ca Tm: + Ph hp vi qu trnh chuyn bin tnh cch nhn vt: t yu ui, th ng chp nhn tr nn mnh m, quyt lit hn, kin cng u tranh n cng cho hnh phc ca mnh. + Th hin quan nim v thin- c, c m cng l, tinh thn lc quan, tin tng vo l tt thng ca chnh ngha, ca ci thin ca nhn dn.

- Nu i giy l vt trao duyn th ci g l vt ni duyn? V sao?

- Trc nhng hnh ng c c ca Cm, vua u ko ni g. Em c suy ngh g v nhn vt ny? Gv nu vn hs tranh lun: nh gi vic Tm tr th m con Cm, c hai lung kin: - ng tnh vi cch tr th ca Tm, cho nh th l hp l, ch ng. - Ko ng tnh, cho rng cch tr th nh th tri vi bn cht hin hu ca Tm, lm gim v p ca

Trang 633

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhn vt khin Tm tr nn hp hi, tn nhn (ko nh kt thc truyn Thch Sanh). - kin ca em? - nh gi v gi tr ni dung v ngh thut ca truyn c tch Tm Cm? Yu cu hs c v hc phn ghi nh (sgk) III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - S bin ho ca Tm th hin sc sng, sc tri dy mnh lit ca con ngi trc s vi dp ca k c. l sc mnh ca ci thin thng ci c qua cuc u tranh ko khoan nhng. - Mu thun v xung t trong truyn phn nh mu thun v xung dt trong gia nh ph quyn thi c, mu thun x hi thin- c. 2. Ngh thut: - Cc yu t thn k khin cu chuyn li k, hp dn. - Khc ha s chuyn bin tnh cch ca nhn vt Tm t yu ui, th ng n kin quyt u tranh ginh li s sng v hnh phc ca mnh.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, su tm cc tc phm th vn c ni v nhn vt Tm. - c trc bi: Miu t v biu cm trong bi vn t s. Ngy son: 10/10/09 - Tip tc tm hiu v nhng bi ca dao yu thng tnh ngha.

Trang 634

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: 15/ 10/ 09 Tit: 29. c vn: ca dao hi hc A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Cm nhn c ting ci lc quan trong ca dao hi hc. - Nm c ngh thut tro lng thng minh, hm hnh. - C thi trn trng v yu mn tm hn lc quan yu i qua ting ci ca nhn dn lao ng trong ca dao hi hc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao itho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng c im khc bit ca ngn ng ni v ngn ng vit? 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Gv hng dn hs c v I. Hng dn c v tm hiu loi: nhn xt kt qu. 1. c. Bi 1: Ging vui ti, d dm, mang hnh thc i p. Bi 2, 3, 4: Ging vui, d dm, ch giu, nhn mnh cc t: lm trai, chng em, chng yu v cc ng t. - C 4 bi ca dao u 2. Tm hiu tiu loi: thuc loi ca dao hi h- - Bi 1: Ca dao hi hc t tro (t ci mnh). c nhng c th phn Mc ch: mua vui, biu hin tinh thn lc quan. loi c th ntn? - Bi 2, 3, 4: Ca dao hi hc chm bim, ph phn. Mc ch: mua vui, chm bim, ph phn ci xu.

Trang 635

Gio n Ng Vn 10 c bn
II. Tm hiu vn bn: 1. Bi 1: - Vit theo th i p gia chng trai v c gi (2 nhn vt tr tnh). *Li chng trai v l vt dn ci: + Cch ni khoa trng, phng i: Dn voi- dn tru- dn b l vt sang trng. + Cch ni gi nh: toan dn l cch ni thng gp trong li ni tng tng v cc l vt sang trng, linh nh ca cc chng trai ngho ang yu ngy xa. + Cch ni i lp: Dn voi S quc cm. Dn tru S h mu hn. Dn b S h nh nng co gn. Chng trai l ngi cn thn, bit quan tm v tn trng gia tc nh c gi. ng thi, chng cn l ngi kho lo, c l, c tnh, d to c s cm thng ca mi ngi v nht l ca c gi. + Cch ni gim dn: voi tru bchut. Ting ci bt ln, v: + L vt ca anh sang trng, khc thng qu, cng l loi th bn chn ngang tm vi voi, tru, b. + Chng trai kho ni qu. Gia cnh thc ca chng trai: rt ngho. Tnh cch ca chng trai: cn thn, chu o, kho lo, d dm, a tro lng. * Li c gi: - Li nh gi v l vt dn ci ca chng trai: Sang c gi tr cao. ng hong, lch s. Tm lng bao dung ca c gi cng chung cnh ng vi chng trai. - Cch ni v l vt thch ci: + Cch ni i lp: Ngi ta Nh em Thch ln, g. Thch mt nh khoai lang. Mt nh khoai lang s lng bng mt nh. c nh, c h nh khoai lang (c to, c nh, c rm, c h,...) L vt mt nh khoai lang va kh ln li va tht bnh d m khc thng ca l vt thch ci ca gia nh c gi lm bt ln ting ci.

Gv dn dt: Ci xin l vic h trng trong cuc i mi ngi nn n thng c t chc rt trng trng. Do , n ph din r gia cnh ca con ngi. Thch ci v dn ci l nhng tc l lu i ca ngi Vit Nam. - Bi ca dao s 1 c vit theo hnh thc no? - Cch ni ca chng trai v l vt dn ci c g c bit? Qua , em thy g v gia cnh v con ngi ca chng trai? Lin h vi mt s bi ca dao c cng ch ?

- Em hiu g v ngha ca t sang trong li nh gi ca c gi v l vt dn ci ca chng trai? l li nh gi trang trong hay l li biu l tm lng bao dung ca c gi cng chung cnh ng vi chng trai?

Trang 636

Gio n Ng Vn 10 c bn
Li gii thch ca c gi v vic s dng l vt thch ci: C to- mi lng. C nh- h hng n chi. C m- con tr n chi. C rm, c h- ln, g n. S m ang, tho vt, tnh cm m ca c gi ngho vi h hng, gia nh, lng xm. Cuc sng sinh hot ho thun, ngha tnh trong nh ngoi xm ca nhn dn lao ng. + Cch ni gim dn: C to c nh c m c rm c h. Tnh ht tro lng, a vui. L li thch ci khc thng, v t, thanh thn, trn y lng lc quan yu i. Tiu kt: - Bi ca dao trn l ting ci t tro v cnh ngho ca ngi lao ng. - ngha : + Th hin tinh thn lc quan, yu i, vt ln cuc sng khn kh. + Trit l nhn sinh p: t tnh ngha cao hn ca ci. - Ngh thut gy ci: + Cch ni khoa trng, phng i. + Cch ni gim dn. + Cch ni i lp. + S dng chi tit, hnh nh hi hc. 2. Bi ca dao s 2, 3, 4: - L ting ci ph phn trong ni b nhn dn. - Mc ch: nhc nh nhau trnh nhng thi h tt xu m con ngi thng mc phi. - Thi ca tc gi dn gian: nh nhng, thn tnh, mang tnh gio dc su sc. a. Bi 2: - M u bng mtp quen thuc: Lm trai cho ng nn trai. - i lp: Cu 1 Cu 2 L thng S tht v anh chng trong bi ca dao ny - L thng: Lm trai phi c sc trai kho mnh, gi vai tr tr ct trong gia nh, l ch da vng chc cho v con, phi l Xung ng ng tnh, ln oi oi yn, Ph Xun tri, ng Nai tng,... - Hnh nh phng i, i lp:

- Nu cm nhn v ting ci ca ngi lao ng trong cnh ngho? (h ci iu g? ci ai? ngha ca ting ci?) - Khi qut chung v nhng bin php ngh thut ca bi ca dao trn? - Bi ca dao s 2, 3, 4 ch giu i tng no trong x hi? Mc ch giu ra sao v thi ca tc gi dn gian i vi nhng ngi ntn? - Tm mt vi bi ca dao c cng mtp m u nh bi ca dao s 2? - Cc bin php ngh thut c s dng trong bi ny l g? - Ting ci bt ra t u?

Trang 637

Gio n Ng Vn 10 c bn
- ngha ca bi ca Khom lng chng gi dao ny? rt c gng, ra sc, nh. Gnh i ht vng T th Cng vic qu b c ht sc.

- Tm nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu bi ca dao s 3? ngha ca n?

- Cc bin php tu t no c s dng trong bi ca dao ny? - Bi ny nhm ch giu loi ngi trong gia nh v x hi? - Thi ca nhn dn i vi ngi ntn? - Cch ni chng yu chng bo c dng g?

Hs c v hc phn ghi nh(sgk).

Ting ci bt ln gin gi. Tiu kt: Bi ca dao chm bim, ph phn nhng anh chng yu ui, ko ng sc trai, v tch s. b. Bi 3: - Nhng hnh nh i lp, phng i, cng iu: Chng ngi Chng em i ngc v xui Ngi bp s ui con mo y l li than th ca ngi v v c ng chng ca mnh. Hnh nh ngi n ng hin ln va hi hc va thm hi. Tc gi dn gian tm ng thn thi nhn vt trong mt chi tit tht t, va c gi tr khi qut cao cho mt loi n ng o ut, li nhc, n bm v, ru r x bp chng khc g con mo lui bing, quanh qun ni x bp si m, n vng... Tiu kt: Bi ca dao ph phn loi n ng li nhc, ko c ch ln. c. Bi 4: - Ngh thut: cng iu, i lp, lit k: + L mi mi tm gnh lng Ru rng tri cho hnh dng xu x, th kch. + Ngy o o Ngy cho vui nh. + Hay n qu V nh cm thi quen xu. + Trn u nhng rc cng rm Hoa thm rc u lum thum, bn thu. - i tng ph phn: nhng ngi n b ong v, v duyn (xu, vng, tham n) - Thi ca tc gi dn gian: + Chm bim nh nhng ci nhn nhn hu nhc nh kho. + To ting ci sng khoi mua vui, gii tr. - Cch ni chng yu chng bo ip li nhiu ln yu nhau c u nn trn ph phn anh chng kho bin bc, nnh ht. Tiu kt: Bi ca dao ph phn : nhng ngi n b ong v, v duyn v c nhng anh chng kho bin bc, nnh ht. III. Tng kt bi hc: Ngh thut ca ca dao hi hc: - Bin php tu t: phng i, tng phn, i lp. - H cu ti tnh, khc ha nhn vt bng nhng chi tit ngh thut c sc, c gi tr khi qut cao.

Trang 638

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Nhng bin php - Ngn ng gin d m hm cha ngha su sc. ngh thut m ca dao hi hc thng s dng l g? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc cc bi ca dao hc, nm c gi tr ni dung v ngh thut. - Su tm cc bi ca dao c cng ni dung ch khc. - Son bi: Li tin dn.

Ngy son: 17/ 10/ 09 Tit: 30. c thm: li tin dn (Trch Tin dn ngi yu - Truyn th dn tc Thi) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c ct truyn th Tin dn ngi yu. - Nm c v tr, ni dung v gi tr c bn ca on trch. - Rn k nng t c, t hc c hng dn. - Lng cm thng, thng xt cho cuc sng kh au ca ngi Thi, c bit l ngi ph n Thi trong XHPK. - Trn trng kht vng t do yu ng v hnh phc la i ca h. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v cc ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc chm ca dao hi hc hc? Nu gi tr ni dung v ngh thut ca bi ca dao s mt? 3. Bi mi: *Gii thiu bi mi: Nu ngi Kinh coi Truyn Kiu l cun sch gi u ging, ngi m m nghe k khan s thi m Sn,... th ngi Thi cng t ho c truyn th Tin dn ngi yu. ng bo dn tc Thi tng khng nh: Ht Tin dn ln, g p phi b , c gi qun hi rau, anh i cy qun cy. Cn cc em ngh sao v tc phm ny qua on trch tiu biu: Li tin dn? Hot ng ca gv v Yu cu cn t

Trang 639

Gio n Ng Vn 10 c bn
hs Yu cu hs nhc li khi nim truyn th. I.Tm hiu chung: 1. Gii thiu chung v truyn th: a. Khi nim: L tc phm t s dn gian bng th, giu cht tr tnh, phn nh s phn v kht vng ca con ngi khi hnh phc la i v s cng bng x hi b tc ot. b. Cc ch chnh: - Cuc sng kh au, bi thm, ko c tnh yu t do v hn nhn t ch ca con ngi trong XHPK ph phn hin thc. - Kht vng t do yu ng v hnh phc la i khng nh l tng, c m mang ngha nhn vn. c. Kt cu: Ct truyn thng din ra theo 3 chng: 3. i bn tr yu nhau tha thit. 4. Tnh yu tan v, au kh. 5. H tm cch thot khi cnh ng t c hnh phc th gii bn kia hoc vt kh khn tr v sng hnh phc (kt thc c hu). Song thng l kt thc bi thm, con ngi ko t c hnh phc Cuc sng ngt ngt ca XHPK v kht vng hnh phc chy bng ca con ngi . 2. Truyn th Tin dn ngi yu: - Dung lng: 1846 cu th. - Nhn vt chnh: Anh (chng trai) v Ch (c gi). - Tm tt: (sgk) II. Hng dn c- hiu on trch: 1. c. 2. B cc: 2 phn + Phn 1: T u ga ba v gi: Tm trng ca chng trai v c gi trn ng tin dn. + Phn 2: Cn li: C ch, hnh ng v tm trng ca chng trai khi nh chng c gi. 3. Hng dn tm hiu on trch: - on trch l li ca chng trai, c gi ch hin ra qua li kv cm nhn ca chng. a. Din bin tm trng ca chng trai v c gi trn ng tin dn: - Chng trai cm nhn c ni au kh, tuyt vng ca c gi cng l tm trng ca chnh anh: + Va i- va ngonh li. ngoi trng. lng cng au cng nh. S lu luyn, nui tic, au n, nh nhung. + C gi i qua cc khu rng:

- Nu cc ch chnh ca truyn th?

Ct truyn ca truyn th thng din ra qua cc chng ntn?

- Dung lng tc phm? Nhn vt chnh? - Tm tt ni dung truyn th trn? Hs c on trch. Gv hng dn hs c vi ging bun ru, tic thng, tha thit. - Tm b cc ca on trch? - Ton b on trch l li ca ai? Gv dn dt: on trch nu nn cnh ng bi thm ca chng trai v c gi yu nhau m ko ly c nhau, phi chia bit, tin nhau xa nhau mi mi... - Phn tch din bin tm trng ca chng

Trang 640

Gio n Ng Vn 10 c bn
trai v c gi qua li Rng t- cay. k, cm nhn ca Rng c- ng. chng trai phn mt Rng l ngn- c a. ca on trch? S ch, i, ngng trng ca c gi l v vng. - Mun ko di giy pht tin bit: + Chng trai: - Nhn nh, dn d. - Mun ngi li, u ym bn c gi. - Nng con ring ca c gi Lng trn trng c gi v tm trng xt xa, au n ca anh. + C gi: - Va bc i va ngonh li. - Tm c dng li ch chng trai. - Chng trai mun mn hng ngi yu t lc ny mai y la xc m hi sut i anh ko cn yu thng ai hn c gi n lc cht xc chng c th nh c hng ngi m chy m (theo phong tc ca ngi Thi) khng nh tnh yu thu chung, mnh lit. - c hn ch i c gi trong mi thi gian, tnh hung: Thng nm lau n Ma nc c v Chim tng l ht gi h Ma h- ma ng Thi tr- v gi Nhng khong thi gian c tnh bng ma v v i ngi. Phn 1 cho thy tm trng y au n, tuyt vng v mu thun (va phi chp nhn s tht tr tru va mun ko di giy pht tin chn, u ym bn nhau). ng thi, n cn cho thy li c hn quyt tm ch i on t. b. C ch, hnh ng v tm trng ca chng trai lc nh chng c gi: - An i, v v khi c gi b nh chng nh p, ht hi: Dy i em... bi h Gv dn dt: Vn bn - Lm thuc cho c gi ung. sgk lc i on - Gip c lm lng. miu t cnh c gi b nh chng nh p S quan tm, sn sc n tnh chng trai tr thnh ch n ng ln bn ming da tinh thn vng chc cho c gi. ci go, bn mng Nim xt xa, thng cm su sc ca chng trai i vi ln... l hin thc c gi. au n ca nhng - ip t cht v nhng hnh nh thin nhin ch s ho ngi ph n dn tc thn gn b khng kht ca hai nhn vt tr tnh khng nh tnh yu mnh lit, thu chung son st ca h. xa khi b g bn... - Tm cc c ch, - Cc hnh nh so snh tng ng (tnh i ta-- tnh Lhnh ng ca chng a; lng ta thng nhau- bn chc nh vng, ) v cc ip trai c din t phn ng (yu nhau, yu trn) Kht vng, ch on t ko g

Trang 641

Gio n Ng Vn 10 c bn
2? - ip t cht trong nhng li th mang ngha khng nh mnh m v nhng hnh nh thin nhin trong cc cu: Cht ba nm... song song c ngha g? - Khi qut li nhng nt tm trng ca c gi v chng trai trong on trch? - Cc bin php ngh thut c s dng? lay chuyn c . III. Tng kt bi hc: 1. Tm trng cc nhn vt: - C gi: au kh, nui tic, mi bc i l ni au ghm x, tuyt vng. - Chng trai: ng cm vi ni lng c gi, tm trng ca chng cn c s vn ng t xt xa, au n n khng nh tnh yu chung thu, vt qua mi ngng tr, ng vin c gi, c hn ch i, bc l kht vng tnh yu t do v hnh phc. 2. Ngh thut: - Cc bin php tu t: ip t, ip ng, so snh. - Ngn ng: gin d, biu cm, giu hnh nh thin nhin mang tnh biu tng. - Ging iu: ngt ngo, thm m cht tr tnh v phong v vn ho dn tc Thi.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs v nh:- c li nhiu ln, c ti liu tham kho v on trch. - c trc bi: Luyn tp vit on vn t s. Ngy son: 23/10/09 Tit: 32. n tp: n tp vn hc dn gian vit nam A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cng c, h thng ho cc kin thc VHDGVN hc nh c trng, cc th loi, gi tr ni dung v ngh thut ca cc tc phm (on trch) VHDG. - Rn k nng h thng ha, so snh, vn dng kin thc l thuyt tm hiu, phn tch mt tc phm VHDG c th. - C tnh cm trn trng, t ho v VHDGVN. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc bng h thng. - Hs son bi, tr li cc cu hi n tp trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gig dy- hc theo cch kt hp cc phng php: hng dn hs trao itho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp vn dng. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu cc loi on vn phn theo kt cu ca vn bn t s? Cch vit on vn trong bi vn t s? 3. Bi mi:

Trang 642

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng ca gv v hs Gv chia hs thnh cc nhm tho lun, tr li nhng cu hi n tp trong sgk da trn bi son lm nh. Cu 1: Trnh by cc c trng c bn ca VHDG, minh ha bng cc tc phm, on trch hc? Yu cu cn t

I. Ni dung n tp: 1. Cu 1: Cc c trng c bn ca VHDG: - VHDG l nhng tc phm ngh thut ngn t truyn ming (tnh truyn ming). VD: K chuyn Tm Cm, Thch Sanh,...; k- ht s thi m Sn; li th trong ca dao c ht theo nhiu ln iu; cc v cho c trnh din bng li, nhc, ma v din xut ca ngh nhn,... - VHDG l sn phm ca qu trnh sng tc tp th (tnh tp th). VD: Cc bi ca dao than thn cng mtp m u bng hai ch thn em,... - VHDG gn b mt thit vi cc sinh hot khc nhau ca i sng cng ng (tnh thc hnh). VD: K khan m Sn cc nh Rng ca ngi -; Truyn thuyt An Dng Vng v M Chu- Trng Thy gn vi l hi C Loa;... 2. Cu 2: Cu 2: VHDGVN c Bng tng hp cc th loi VHDG: nhng th loi g? Nu cc c trng ch Truyn Cu ni Th ca Sn yu ca cc th loi: DG DG DG khu DG s thi (s thi anh hng), -Thn Tc - Ca dao. - Cho. truyn thuyt, truyn thoi. ng. - V. c tch, truyn ci, ca - S thi. Cu dao, truyn th? Lp - Truyn . bng h thng cc th thuyt. loi VHDG? - C tch. Ng ngn. - Truyn ci. - Truyn th. - Cc c trng ch yu ca mt s th loi VHDG: (1) S thi: - L tc phm t s dn gian c quy m ln. - Ni dung: k v nhng bin c ln din ra trong i sng cng ng thi c i. - Ngh thut: + Ngn ng: c vn, nhp. + Ging iu: trang trng, ho hng, chm ri, t m vi li tr hon s thi.

Trang 643

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Cc bin php tu t thng s dng: so snh trng ip, phng i, tng phn. + Kt hp yu t hin thc vi yu t h cu tng tng. * S thi anh hng: k v nhng chin cng ca ngi anh hng, xy dng hnh tng ngi anh hng k v, honh trng. (2) Truyn thuyt: - L tc phm t s dn gian, k v cc s kin, nhn vt lch s (c lin quan n lch s) theo xu hng l tng ha. - C s ho trn gia yu t hin thc v yu t thn k. - Th hin nhn thc, quan im nh gi, tnh cm ca nhn dn lao ng i vi cc s kin v nhn vt lch s. (3) Truyn c tch: - L tc phm t s dn gian m ct truyn v hnh tng c h cu c ch nh, k v s phn con ngi bnh thng trong x hi, th hin tinh thn nhn o v lc quan ca nhn dn lao ng. Truyn c tch thn k: L loi truyn c tch c s tham gia ca cc yu t thn k vo tin trnh pht trin ca cu chuyn. - Ni dung: + Phn nh mu thun, xung t gia nh, x hi, qua th hin cuc u tranh gia ci thin v ci c. + cao ci thin, nu gng o c tt p gio dc con ngi. + Th hin c m chy bng ca nhn dn lao ng v hnh phc gia nh, l cng bng x hi, v phm cht v nng lc tuyt vi ca con ngi. + Th hin tinh thn lc quan, yu i ca nhn dn lao ng. (4) Truyn ci: - L tc phm t s dn gian ngn gn, kt cu cht ch, kt thc bt ng. - K v nhng vic xu, tri t nhin trong cuc sng. - t nhn vt. - C ngha gii tr hoc ph phn. (5) Ca dao: - L li th tr tnh dn gian, thng c kt hp vi m nhc khi din xng. - Din t i sng ni tm con ngi, th hin tm t, tnh cm ca con ngi nhiu hon cnh, ngh nghip,... - Dung lng thng ngn gn. - Th th phn ln l th lc bt.

Trang 644

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ngn ng gin d, giu hnh nh so snh, n d,...c li din t bng mt s cng thc mang m sc thi dn gian. (6) Truyn th: L tc phm t s dn gian bng th, giu cht tr tnh, phn nh s phn v kht vng ca con ngi khi hnh phc la i v s cng bng x hi b tc ot. Cu 3: c im ngh thut

Cu 3: Lp bng tng hp so snh cc truyn dn gian hc theo mu sgk. Hs trnh by bng chun b ca mnh. Gv nhn xt, b sung, a ra bng ph. Th loi Mc ch Hnh Ni dung Kiu sng tc thc lu phn nh nhn truyn vt chnh 1.S thi Ghi li c/s v Ht- k XH Ty Ngi anh c m pht Nguyn hng s trin cng c i thi cao ng ca thi k p, k ngi Ty cng x (m nguyn xa. th tc. Sn) 2.Truy Th hin K- din K v cc Nhn n thi v xng (l s kin vt lch thuyt. cch nh hi dn v nhn s c gi ca gian) vt lch truyn nhn dn s c tht thuyt i vi cc nhng ho(An s kin v c khc Dng Vnhn vt x qua ng, M lch s. mt ct Chu, truyn h Ttng cu. Thy,...) 3.Truy Th hin K Xung t Ngi con n c nguyn XH, cuc ring, ngtch. vng, c m u i m ca nhn tranh ci, ngi dn trong x gia em t, hi c giai thin- c, ngi lao cp: chnh chnh ng ngha nghangho thng gian gian t. kh, bt t. hnh, ngi c ti l,... 4.Truy -Mua vui, K Nhng Kiu n ci. gii tr. iu tri nhn Chm t nhin, vt c bim, ph nhng thi h tt

Bin php so snh, phng i, trng ip to nn nhng hnh tng honh trng, ho hng. T ci li l s tht lch s c h cu thnh cu chuyn mang yu t k o, hoang ng.

-Truyn hon ton do h cu. -Kt cu trc tuyn. - Kt thc thng c hu.

- Ngn gn. - To tnh hung bt ng, mu thun pht trin nhanh, kt thc

Trang 645

Gio n Ng Vn 10 c bn
phn XH. thi h tt xu. xu ng ci, ng ph phn trong XH. t ngt.

Hs c v tr li cu 4.Cu 4: 4 trong sgk. - Ca dao than thn thng l li ca ngi ph n trong x Gv nhn xt, b hi c ni chung. sung. - V: + H va phi chu ch p bc bc lt ca giai cp thng tr v nhng ni kh vt cht khc. + Va phi gnh chu nhng kh au bt hnh ring ca gii mnh: thn phn b ph thuc, gi tr ca h ko c ai bit n,... - Thn phn ngi ph n hin ln rt c th qua li so snh hoc n d. - Ca dao yu thng tnh ngha cp n nhng tnh cm: tnh yu qu hng t nc, tnh cm gia nh, tnh ngha xm ging, tnh cm bn b, tnh yu nam n,... V p tm hn: giu ngha tnh ca ngi dn lao ng. - Cc biu tng thng dng: - V sao ca dao hay + Ci khn: vt gn gi- i tng tm tnh, bc l tnh dng cc biu tng: ci cm; vt trao duyn, vt k nim. khn, ci cu bc + Cy cu: ni h hn, gp g; ni nhp tnh yu. l tnh yu? Cc hnh + Cy a, bn nc nhng vt c nh biu tng cho nh cy a, bn nc- ngi li i ch, chung thu. con thuyn, gng cay- + Con thuyn vt di chuyn biu tng cho ngi ra i. mui mn,... ni + Gng cay- mui mn nhng cay ng, mn m ln tnh ngha? trong tnh ngha con ngi tri nghim; tnh cm thu - So snh ting ci t chung ca con ngi. tro v ting ci ph - Ting ci t tro: t ci mnh, ph phn, cnh tnh trong phn trong ca dao hi ni b nhn dn, mong con ngi t sa nhng thi h tt hc, t nu nhn xu ca mnh ngha nhn vn. xt v tm hn ngi - Ting ci ph phn: kch, chm bim nhng k xu dn lao ng trong xa, c c, bn cht bc lt ca giai cp thng tr cuc sng cn nhiu ngha x hi. vt v, lo toan? Tm hn lc quan, yu i ca nhn dn lao ng. - Nu nhng bin php - Nhng bin php ngh thut thng c s dng trong ca ngh thut thng c dao: s dng trong ca dao? + Cc bin php tu t: So snh, n d, hon d, nhn ho, chi ch, phng i, tng phn,... + Din t theo 3 li: ph (trnh by, din t r s vt, s

Trang 646

Gio n Ng Vn 10 c bn
vic, tm t, tnh cm con ngi), t (so snh), v hng (biu l cm xc i vi ngoi cnh, m u cho s biu hin tm tnh) II. Bi tp vn dng: 1. Cu 1: - Nhng nt ni bt trong ngh thut miu t nhn vt anh hng trong s thi: + Tng tng phong ph, phng khong, bay bng. VD: Nhng hnh nh miu t ti ma khin ca m Sn. + So snh, phng i, tng phn. VD: Chng ma trn cao... nh lc; Th l...ko thng; Bp chn...x dc;... - Tc dng: tn vinh v p ho hng, k v ca ngi anh hng. Cu 2:

- Nhng nt ni bt trong ngh thut miu t nhn vt anh hng trong s thi l g? Nu dn chng minh ha?

- Nh nhng th php ngh thut , v p ca ngi anh hng s thi c l tng ho ntn? Hs trnh by bng h thng. Gv nhn xt, 2. b sung, a ra bng ph- p n. Ci li s Bi kch c tht lch s h cu Cuc xung Bi kch t gia An tnh yu. Dng Vng vi Triu thi k u Lc.

- c sc ngh thut ca truyn l th hin s chuyn bin ca hnh tng nhn vt Tm: t yu ui, th ng n kin quyt u tranh ginh li s sng v hnh phc cho mnh. Anh (ch) hy phn tch truyn c tch Tm Cm lm sng t iu .

Nhng chi tit Kt cc ca bi Bi hc rt ra hoang ng, k o kch - Thn Kim Quy. Mt tt c Tinh thn - Ly n thn. (tnh yu, gia cnh gic. - Ngc trai- ging n- nh, t n- -X l ng c. c) n mi quan - Thn Kim Quy r nc h ci ring- ci a An Dng Vng chung, nh- nc, cm sng t by tc c nhn- cng xung bin. ng, l trtnh cm. - Mu M Chu ngc trai, xc M Chu ngc thch. 3. Cu 3: - Khi Tm cng m con m d gh: Yu ui, th ng. Ch bit khc khi gp kh khn (khi b trt ht gi tp, bng b git tht, ko nht ht thc, ko c qun o p i xem hi) v nh Bt gip . - Khi tr thnh hong hu: ko cn s gip ca Bt, Tm kin quyt u tranh ginh li cuc sng v hnh phc. Bn ln b git Bn ln ho kip: chim vng anhcy xoan o- khung ci- qu th tr li lm ngi, xinh p hn xa. Lun vch mt, t co ti c ca Cm. - L gii: + Ban u: Tm cha thc r v thn phn mnh, mu thun gia nh cha cng thng li c Bt gip th

Trang 647

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng. + V sau: mu thun gia nh cng quyt lit, pht trin thnh mu thun x hi, mu thun thin- c v Tm li ko nhn c s gip ca Bt kin quyt u tranh. - ngha: + Khng nh sc sng, sc tri dy mnh lit ca con ngi trc s vi dp ca cc th lc th ch, sc mnh ca ci thin, l cuc u tranh n cng, trit ca ci thin vi ci c. + Th hin s pht trin tch cc ca tnh cch nhn vt. Lp bng n tp v 2 + Th hin nim tin, lng nhn o v lc quan ca truyn ci hc. nhn dn lao ng. Hs trnh by bng 4. Cu 4: chun b ca mnh. Gv nhn xt, a ra bng ph- p n. i tng ci Ni dung ci Tnh hung Cao tro ting ci o ra gy ci 1. Truyn Tam -Thi giu dt, - Lung cung - Khi thy ni cu: D i con g: Anh khoe khoang. ko bit ch d l ch con cng, con cng hc tr lm gia k, hc tr hi l ng con g. s (thy ) gp. - Cu ni cui cng ca thy - B hc tr l: Tao bit my phi nhng 2. Nhng n phi - Bi hi kch cht vn thy n phi...bng hai my. bng hai my: ca vic hi l . Thy l, Ci v v n hi l. - Ci t lt Ng. m ko nhng b thua kin li cn b nh n. Hs pht biu tr li 5. Cu 5: cu hi, c mt s - Mtp m u cc bi ca dao c lp li c tc dng cu ca dao tm c nhn mnh, tng sc gi cm v lm ngi c (nghe) thm v cc ch m sgk hiu su hn v chng. a ra. - Cc hnh nh so snh, n d trong cc bi ca dao hc: Gv nhn xt, b sung tm la o, c u gai, trng, sao, mt tri, khn, n, hon chnh. chic cu di ym,gng cay-mui mn. - Cc cu ca dao: + Thn em nh ging gia ng, Ngi khn ra mt, ngi phm ra chn. + Thn em nh l i bi, Ngy th di nng, m th dm sng. + Thn em nh ht ma ro, Ht ri xung ging, ht vo vn hoa... + Chiu chiu li nh chiu chiu

Trang 648

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nh ngi ym trng di iu tht lng. + Chiu chiu my ph Sn Tr Lng ta nh bn nc mt v ln cm. + Chiu chiu ra ng ng sau, Trng v qu m rut au chn chiu... 6. Cu 6: - Th H Xun Hng: bi Bnh tri nc, Mi tru,... - Th Nguyn Du: Truyn Kiu VD: Ca dao c cu: Vng trng ai x lm i, ng trn ai v ngc xui hi chng? Truyn Kiu: Vng trng ai x lm i, Na in gi chic, na soi dm trng. - Th Nguyn Khoa im: t nc l ni em nh ri chic khn trong ni nh thm( Trng ca Mt ng kht vng)...

- Tm mt s bi th(cu th) ca cc nh th trung i v hin i c s dng cht liu VHDG?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs: - Xem lai bi hc, hon thin cc cu hi. - Son bi: Khi qut vn hc trung i.

Ngy son: 25/ 10/ 09 Tit: 33. Lm vn: tr bi vit s 2 A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp, cng c kin thc v k nng vit mt bi vn t s. - Sa cha cc li v nhn thc yu cu , cc li dng t, cu v din t. B. S chun b ca thy v tr: - Hs xem li bi. - Gv chm bi, son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc pht vn- m thoi, nhn xt, biu dng cc bi lm tt, sa cha nhng bi cn nhiu li. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Tin trnh tr bi:

Trang 649

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t

Trang 650

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv yu cu hs nhc bi: li bi, chp li Sau khi t t ging Loa Thnh, xung thy cung, ln bng. Trng Thy tm gp li M Chu. Hy tng tng v k li cu chuyn . I. Tm hiu : - Hy xc nh kiu 1. Kiu bi: bi ca vn trn? T s (k chuyn tng tng) - Ni dung chnh ca 2. Ni dung: cu chuyn l Cuc gp g ca M Chu- Trng Thy. g? 3. Phm vi kin thc: - lm tt bi vn - Kin thc v tc phm truyn An Dng Vng v t s ny, chng ta M Chu- Trng Thy, c bit l v hai nhn cn s dng cc tri vt M Chu, Trng Thy v bi kch tnh yu ca thc no? h. - Kin thc thc t phc v cho vic tng tng v bin v thu cung. II. Lp dn : 1. M bi: - Sau khi chn ct M Chu, Trng Thy ngy m - Theo em, chng ta n hn, t giy v bn thn. cn nu nhng ni - Mt hm, khi i tm, Trng Thy tng nh thy dung g phn m M Chu di ging nn lao u xung ging bi? m cht. 2. Thn bi: a. Hnh trnh tm gp M Chu ca Trng Thy: Gv gi m, hng dn - Di m ph: hs tng tng: + Thnh khn hi hn, cam tm chu mi hnh - Theo quan nim tn pht au n. ngng dn gian, con + Mong c c n xung thy cung gp li M ngi c nhiu ti li Chu. sau khi cht thng b + c Dim Vng chp nhn. y xung th gii no? Hnh ng ca - Xung thy cung: Trng Thy ni + Cnh vt thin nhin: san h, mun loi tm c, ? ngc trai,...lung linh p , qy gi. - Em hy tng tng v + Cnh lu i trng l, qun lnh trang nghimquang cnh ca thu ni M Chu . cung? Trng Thy cu xin qun lnh cho c gp Gv lu hs c th t- nng. ng tng theo nhiu cch: Trng Thy gp M Chu trong mt bui tic linh b. Cuc gp g ca M Chu v Trng Thy: nh thy cung - Cch 1: hoc M Chu c + M Chu nng li ph phn, on tuyt vi

Trang 651

Gio n Ng Vn 10 c bn
cuc sng kh,... ngho Trng Thy. + Trng Thy by t s hi hn mun mng, cu xin nng tha th nhng vn ko lay chuyn c nng. - Hy tng tng din + Lu i tan bin, hn Trng Thy b ph, m bin tm trng, thi dn, tan trong dng nc xanh. ca cc nhn vt - Cch 2: trong cuc gp g + Hai ngi t n hn v nhng sai lm ca bt ng ny? mnh. Hs pht biu, tho + Cng nhau c qun qu kh, hng n cuc sng lun bo v cc cch yn bnh, ko vng bn chuyn trn gian. suy ngh khc nhau. - Cch 3: + M Chu phn tch r mi l ng sai. + Trng Thy t n hn, mun ni li duyn xa. + Tuy cn tnh yu nhng M Chu ko chp nhn, - phn kt truyn, mun em tnh cm st i ra cm k em s nu cc g? 3. Kt bi: Nu cm ngh ca mnh theo cc cch kt thc trn. Gv cng b thang III. Nhn xt, nh gi bi lm ca hs: im, nhn xt c 1.uim: th mt s u im, - a s hs nhn thc c kiu bi. nhc im cn tn - Nhiu bi vit bc l kh nng tng tng phong ti, c v biu d- ph, ngn ng din t biu cm. ng bi lm tt. 2. Nhc im: Gv yu cu hs xem li - Mt s bi c s dng cc chi tit tng tng cha bi, c k li ph ng vi tm l nhn vt v kin thc thc t. t rt kinh - Nhiu hs cha bit phn chia b cc bi hp l. nghim, trao i bi - Mt s bi cn sai nhiu li chnh t, cu v vi bn hc tp. din t. IV. Cha li. V.c v biu dng bi lm tt. VI. Tr bi v dn d. E. Cng c, dn d Yu cu hs son bi: Khi qut VHVN t th k X- XIX. Ngy son: 05/11/09 Tit: 34. c vn: khi qut vn hc vit nam t th k X- XIX A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c mt cch khi qut nhng kin thc c bn v: Cc thnh phn, cc giai on pht trin v nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHVN t th k X- XIX.

Trang 652

Gio n Ng Vn 10 c bn
- C k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im ca bi vn hc s mt cch h thng. - C lng yu mn, trn trng di sn VH dn tc. B.S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc bng biu h thng ho kin thc. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs - VH t th k X- XIX I. Cc thnh phn ca VH t th k X- XIX: c cc thnh phn - Hai thnh phn ch yu:+ VH ch Hn. no? Cc thnh phn + VH ch Nm. ch yu? Ch quc - Ch quc ng xut hin vo khong th k XVII, VH ch ng xut hin vo quc ng xut hin vo giai on cui ca VHT nhng thi gian no? Ti sao thnh tu cha ng k, cha c coi l mt b phn ca VH vit bng ch VHT. quc ng cha c coi l mt b phn ca VHT? 1. Vn hc ch Hn: - L cc sng tc bng ch Hn ca ngi Vit. - Em hiu th no l - Th loi: ch yu tip thu t cc th loi ca VH Trung VH ch Hn? Nu cc Quc: th loi ca VH ch + Chiu: Chiu di (L Cng Un) Hn? VD cc tc phm + Biu: Biu t n (Nguyn Tri) minh ho? nh gi + Hch: Hch tng s (Trn Quc Tun) chung v thnh tu + Co: Bnh Ng i co (Nguyn Tri) ca VH ch Hn? + Truyn truyn k: Truyn k mn lc (Nguyn D) + K s: Thng kinh k s (L Hu Trc) + Tiu thuyt chng hi: Hong L nht thng ch (Ng gia vn phi) + Ph: Bch ng giang ph (Trng Hn Siu) + Th c phong, th ng lut ca Nguyn Tri, Nguyn Du, H Xun Hng,... VH ch Hn t c nhng thnh tu ngh thut to ln. Em bit g v ch 2. VH ch Nm: Nm? - Ch Nm l th ch vit c do ngi Vit da vo ch -Th no l VH ch Hn sng to ra ghi m ting Vit. Nm? N xut hin - VH ch Nm l cc sng tc bng ch Nm ca ngi Vit,

Trang 653

Gio n Ng Vn 10 c bn
vo thi gian no? - c im ca cc th loi VH ch Nm c g khc vi VH ch Hn? ra i t khong cui th k XIII, tn ti v pht trin n ht thi k VHT. - Th loi: ch yu l th. + Cc th loi tip thu ca VH Trung Quc: ph, vn t, th ng lut. + Cc th loi VH dn tc: ngm khc, truyn th, ht ni, th ng lut tht ngn xen lc ngn. - Cc tc gi, tc phm VH ch Nm tiu biu: + Nguyn Tri: Quc m thi tp. - K tn mt vi tc + Nguyn Du: Truyn Kiu, Vn chiu hn,... gi, tc phm VH ch + on Th im: Chinh ph ngm. Nm tiu biu? + Nguyn nh Chiu: Lc Vn Tin,... S song song tn ti v pht trin ca hai thnh phn VH trn to nn tnh song ng trong nn VH dn tc. Chng ko i lp m b sung cho nhau cng pht trin. - Cc giai on pht trin ca VHT? Nu cc c im chnh v hon cnh lch s x hi ca giai on VH t th k XXIV? - Ti sao ni n giai on VH ny, VHVN to ra c mt bc ngot ln? - Ni dung, m hng ch o ca VH giai on ny? - Em hiu th no l ho kh ng A? - Nu cc tc gi, tc phm tiu biu ca giai on VH ny? II. Cc giai on pht trin ca VH t th k X- XIX: 1. Giai on t th k X-XIV: a. Hon cnh lch s- x hi: - Dn tc ta ginh c quyn c lp t ch. - Lp nhiu chin cng chng gic ngoi xm: chng Tng, qun Nguyn- Mng. - Xy dng t nc ho bnh, vng mnh, ch phong kin thi k pht trin. b. Cc b phn vn hc: - VH vit chnh thc ra i to bc ngot ln. - Gm hai b phn song song tn ti v pht trin: +VH ch Hn. +VH ch Nm. c. Ni dung: - Cm hng yu nc chng xm lc v t ho dn tc vi m hng ho hng, mang ho kh ng A. - Ho kh ng A: ho kh thi Trn- tinh thn quyt chin quyt thng k th xm lc, t ho dn tc. - Cc tc gi, tc phm tiu biu: + L Thng Kit: Nam quc sn h. + Php Thun: Quc t. + L Cng Un: Thin chiu. + Trn Hng o: Hch tng s. + Trng Hn Siu: Bch ng giang ph... d. Ngh thut: - VH vit bng ch Hn t c nhng thnh tu ln: vn chnh lun, vn xui vit v ti lch s, vn ho, th, ph. - VH vit bng ch Nm bc u pht trin. - Hin tng vn- s- trit bt phn.

- Nu nhng c im ngh thut ln ca VH giai on ny?

Trang 654

Gio n Ng Vn 10 c bn
2. Giai on t th k XV- XVII: a. Hon cnh lch s- x hi: - Chin thng gic Minh, triu Hu L c thnh lp, ch PK t cc thnh cui th k XV. - Ni chin: Mc- L, Trnh- Nguyn chia ct t nc vo th k XVI- XVII khin ch PK suy yu. Nhn chung tnh hnh x hi vn n nh. b. Cc b phn vn hc: VH ch Hn v VH ch Nm u pht trin, t nhiu thnh tu. c. Ni dung: - Tp tc pht trin cm hng yu nc, t ho dn tc, khng nh dn tc v triu nh PK. VD: Bnh Ng i co, Quc m thi tp (Nguyn Tri); Hng c quc m thi tp, Thnh Tng di tho (L Thnh Tng);... - Phn nh, ph phn hin thc x hi ng thi vi nhng t lu, suy thoi v o c. VD: Th Nguyn Bnh Khim, Truyn k mn lc (Nguyn D),... d. Ngh thut: - VH ch Hn: t thnh tu vt bc vn chnh lun v vn xui t s. - VH ch Nm: th Nm pht trin, xut hin xu hng Vit ho th ng lut, cc khc ngm, vnh, din ca lch s bng th lc bt v song tht lc bt pht trin. 3. Giai on t th k XVIII- na u th k XIX: a. Hon cnh lch s- x hi: - Ni chin PK tip tc gay gt, ko di khin ch PK suy thoi. - Phong tro nng dn khi ngha si sc, nh cao l khi ngha Ty Sn, dit Trnh- Nguyn, qun Xim v qun Thanh, thng nht t nc. - Ty Sn tht bi, nh Nguyn khi phc vng triu PK chuyn ch. - t nc b t trc him ha xm lc ca thc dn Php. L giai on lch s y bin ng, c bi kch v c anh hng ca. Nn vn hc dn tc pht trin mnh, kt tinh nhiu tc gi, tc phm vn hc xut sc c nh gi l giai on VH c in. b. Cc b phn vn hc: - VH ch Hn pht trin. - VH ch Nm pht trin t nh cao. c. Ni dung: Tro lu nhn o ch ngha:

- Nu cc s kin lch s ni bt trong giai on ny?

- VH vit trong giai on ny gm cc b phn no? - VH giai on ny c g k tc v khc bit v ni dung so vi giai on VH trc? Ti sao? Nu tn 2 tc gi, tc phm tiu biu cho cc ni dung ?

- Cc th loi t c nhiu thnh tu ca VH ch Hn v VH ch Nm? - Nu cc s kin lch s ni bt trong giai on ny?

Trang 655

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Ting ni i quyn sng, quyn hnh phc, u tranh i quyn gii phng con ngi c nhn. + Cm thng vi nhng s phn bt hnh. + T co, ph phn cc th lc bo tn ch p ln quyn sng ca con ngi. + Ngi ca nhng v p ca con ngi. + Kht vng t do cng l, m c v x hi tt p cho con ngi. - Cc tc gi, tc phm tiu biu: + ng Trn Cn- on Th im: Chinh ph ngm. + Nguyn Gia Thiu: Cung on ngm khc. + Nguyn Du: Truyn Kiu- nh cao ca VHT. + Th Nm H Xun Hng. + Th B Huyn Thanh Quan. + Ng gia vn phi: Hong L nht thng ch. + Th Cao B Qut, Nguyn Cng Tr,...

- Cm hng ch o ca VH giai on ny? - Nhng biu hin ca ch y? - Nu cc tc gi, tc phm tiu biu ca giai on VH ny? Gv phn bit k/n nhn o- nhn vn: + Nhn vn: phm cht ngi con ngiv p vn ha ca con ngi cm hng nhn vn l cm hng khng nh, ngi ca v p ca con ngi. + Nhn o: o c tt p ca con ngi biu hin s tn trng, tin tng, ngi ca v p ca con ngi; yu thng con ngi; u tranh bo v, pht trin con ngi. - Nu nhng thnh tu ngh thut tiu biu ca VH giai on ny?

d. Ngh thut: - Pht trin mnh v kh ton din c VH ch Hn v VH ch Nm, c th v vn xui. - VH ch Nm c khng nh v pht trin t n nh cao.

4. Giai on VH na cui th k XIX: a. Hon cnh lch s- x hi: - Thc dn Php xm lc. Triu nh nh Nguyn u hng tng bc. Nhn dn c nc kin cng chng gic nhng gp phi nhiu tht bi. - XHPK chuyn thnh XHTD na PK. - Nu cc s kin lch - Vn ha phng Ty bt u nh hng ti i sng XH. s ni bt trong giai b. Cc b phn vn hc: - Ch yu l hai b phn: ch Hn v ch Nm. on ny? - VH vit bng ch quc ng bc u xut hin nhng thnh tu cha ng k. c. Ni dung: - Ch ngha yu nc chng xm lc mang cm hng bi trng. - T tng canh tn t nc trong cc bn iu trn ca Nguyn Trng T. - Nu cc b phn vn - Ph phn hin thc x hi ng thi trong th Nguyn

Trang 656

Gio n Ng Vn 10 c bn
hc trong giai on Khuyn, T Xng. ny? - Cc tc gi, tc phm tiu biu: + Nguyn nh Chiu- tc gi VH yu nc ln nht. + Nguyn Khuyn, T Xng,... - Ch v cm d. Ngh thut: hng yu nc l ch - Vn th ch Hn, ch Nm ca Nguyn nh Chiu, o trong giai on Nguyn Khuyn, T Xng. VH ny nhng n c - Xut hin mt s tc phm vn xui bng ch quc ng c im g khc ca Trng Vnh K, Nguyn Trng Qun, Hunh Tnh vi giai on t th Ca,... em n nhng i mi bc u theo hng hin k X- XIV? V sao? i ha. - Thnh tu ngh thut c sc ca giai on VH ny kt tinh th loi, tc gi VH no? C nhng th loi mi no? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Tm hiu nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHT. Tit: 35. c vn: khi qut vn hc vit nam t th k X- XIX(tip) A.Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c mt cch khi qut nhng kin thc c bn v nhng c im ln v ni dung v ngh thut ca VHVN t th k X- XIX. - C k nng phn tch, tng hp, pht hin v chng minh cc lun im ca bi vn hc s mt cch h thng. - C lng yu mn, trn trng di sn VH dn tc. B.S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc bng biu h thng ho kin thc. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. Cu hi: Cc thnh phn, cc giai on pht trin ca VHVN t th k X- XIX? Ti sao giai on t th k XVIII- na u XIX c coi l giai on VH c in?

Trang 657

Gio n Ng Vn 10 c bn
3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Hot ng ca gv v hs - VHTVN pht trin di s tc ng ca nhng yu t no? Nhng ni dung cm hng ln ca n? - Nu v tr, c im v cc biu hin ca ch ngha yu nc trong VHTVN? Nu mt vi VD minh ho? Gv lu hs: Trong giai on cui ca VHTVN, t tng li tm vi quan nim trung qun i quc trong cm hng yu nc xut hin: vo my ch trong bia/ Rng quan nh Nguyn co v lu (Di chcNguyn Khuyn)

Yu cu cn t III. Nhng c im ln v ni dung ca vn hc t th k X-XIX: VHTVN pht trin di s tc ng ca cc yu t: + Truyn thng dn tc. + Tinh thn thi i. + nh hng t Trung Quc. 1. Ch ngha yu nc: - V tr: l ni dung ln, xuyn sut qu trnh tn ti v pht trin ca VHTVN. - c im: + Gn lin vi t tng trung qun i quc. + Ko tch ri truyn thng yu nc ca dn tc. - Cc biu hin: + thc c lp, t ch, t cng, t ho dn tc. VD: Nam quc sn h ( L Thng Kit); Bnh Ng i co (Nguyn Tri); Bch ng giang ph (Trng Hn Siu);... + Khi t nc c gic ngoi xm: Lng cm th gic su sc, tinh thn quyt chin quyt thng vi k th: VD: Ngm th ln... ko cng sng (Bnh Ng i coNguyn Tri), Ta thng...xin lm(Hch tng s- Trn Quc Tun),... Bit n, ca ngi nhng ngi hi sinh v t nc: VD: Vn t ngha s Cn Giuc (Nguyn nh Chiu),... Xt xa au n trc cnh t nc b tn ph, nhn dn phiu bt, khn cng: VD: Bnh Ng i co (Nguyn Tri), Chy gic (Nguyn nh Chiu),... + Khi t nc thanh bnh: Ca ngi v p ca thin nhin, t nc- tnh yu thin nhin. VD: Th vit v thin nhin trong VH L- Trn, th Nm Nguyn Tri, Nguyn Khuyn,... Ca ngi cuc sng thi bnh thnh tr: VD: Ph gi v kinh (Trn Quang Khi) 2. Ch ngha nhn o: - V tr: l ni dung ln, xuyn sut qu trnh tn ti v pht trin ca VHTVN. - c im: + Bt ngun t truyn thng nhn o ca ngi VN, t ci ngun VHDG, li sng thng ngi nh th thng thn.

- Nu v tr, c im v cc biu

Trang 658

Gio n Ng Vn 10 c bn
hin ca ch ngha nhn o trong VHTVN? Nu mt vi VD minh ho? + nh hng t t tng nhn vn tch cc ca cc tn gio: o Pht- t tng t bi bc i; Nho gio- hc thuyt nhn ngha, t tng thn dn; Lo gio- sng thun theo t nhin, ho hp vi t nhin. - Cc biu hin: + Ln n, t co cc th lc bo tn ch p ln quyn sng, hnh phc ca con ngi: cng quyn, nh kin v h tc XH, thn quyn, th lc ng tin. VD: Chinh ph ngm, Th H Xun Hng, Truyn Kiu,... + Cm thng vi nhng s phn bt hnh, nhng ni kh au ca con ngi. VD: Chuyn ngi con gi Nam Xng, Chinh ph ngm, Cung on ngm khc, Truyn Kiu,... + Khng nh, cao phm cht tt p, ti nng v kht vng chn chnh ca con ngi. VD: Cc tc phm VH Pht gio i L (Co tt th chng, Ngn hoi,...), Truyn Kiu, Lc Vn Tin,... + cao quan h o c, o l tt p gia ngi vi ngi. VD: Bn n chi nh, Khc Dng Khu,... 3. Cm hng th s: - Th s: cuc sng con ngi, vic i. - Cm hng th s: by t suy ngh, thi , tnh cm vi cuc sng con ngi v vic i. - Xut hin t VH cui i Trn (th k XIV), tn ti v pht trin trong qu trnh pht trin ca VHT, cng giai on cui ca VHT cng m nt VH i t ci tht ca tm tr n ci tht ca cuc i, x hi. - Ni dung biu hin: Cc tc gi hng ti hin thc cuc sng ghi li nhng iu trng thy: + Nhng bi th v thi i en bc ca Nguyn Bnh Khim. + Thng kinh k s (L Hu Trc), V trung tu bt (Phm nh H) b mt thi nt ca triu nh PK trong bui suy tn. + Th tro phng thm thu v tnh cnh t nc trong bui n l v th v i sng nng thn ca Nguyn Khuyn. + Bc tranh XH thnh th thi ch PK mt vn, thc dn Php honh hnh trong th T Xng,... IV. Nhng c im ln v ngh thut ca vn hc th k X- XIX: 1. Tnh quy phm v ph v tnh quy phm: - Tnh quy phm:l s quy nh cht ch theo khun mu (quy phm: cung cch chun mc cn phi tun th, lm

- Em hiu th no l th s, cm hng th s? - Cm hng th s xut hin khi no trong VHT?

- Ni dung biu hin ca cm hng th s?

- Th no l tnh quy phm? Biu hin ca n? Nu tn cc tc gi v cc tc phm

Trang 659

Gio n Ng Vn 10 c bn
ca h c s ph v theo). tnh quy phm? L c im ni bt ca VHT. - Biu hin: + Quan nim VH: coi trng mc ch gio hun ca VH, thi d ngn ch, vn d ti o. + T duy ngh thut: ngh theo kiu mu ngh thut c sn, thnh cng thc. + Th loi vn hc: c s quy nh cht ch tng th loi. + Thi liu:s dng nhiu in tch, in c, vn liu quen thuc. + Thin v tng trng, c l. - S ph v tnh quy phm: l s sng to, pht huy c tnh sng to v c ni dung v hnh thc biu hin vt ra ngoi nhng quy nh trn. VD: Cc tc gi u t c s ph v tnh quy phm: Nguyn Tri (th ng lut tht ngn xen lc ngn, sng to v - Em hiu th no l ti), Nguyn Du, H Xun Hng, Nguyn Khuyn, T Xtrang nh v bnh ng,... d? 2. Khuynh hng trang nh v xu hng bnh d: - Cc biu hin ca - Trang nh: trang trng, tao nh v p lch lm, thanh khuynh hng trang cao. nh v xu hng bnh - Bnh d: bnh thng v gin d. d? VD? - Khuynh hng trang nh: Gv lu thm: + ti, ch : hng ti ci cao c, trang trng hn ci + Xu hng trang nh bnh thng, gin d. c ch yu trong VH VD: Ch ln ca ngi qun t, o ca thnh hin,... ch Hn. + Hnh tng ngh thut: hng ti v tao nh, m l hn v + Xu hng bnh d n s, mc mc. xut hin ch yu VD: Hnh tng thin nhin mang tnh c l, tng trng, trang trong VH ch Nm. trng, i cc (tng, cc, trc, mai)... + Ngn ng ngh thut: trau chut, hoa m. VD: Ch ci cht, cc tc gi dng li li chu ngc din t- gy cnh thin hng, nt than b liu, ngm ci chn sui,... - Xu hng bnh d: VH ngy cng gn b vi i sng hin thc: + ti, ch , hnh tng ngh thut: ly t i sng t nhin, gin d. - VHT ch yu tip + Ngn ng ngh thut: ly t li n ting ni hng ngy, thu tinh hoa VH nc vn dng ca dao, tc ng,... no? 3. Tip thu v dn tc ho tinh hoa VH nc ngoi: - Nu nhng mt - Tip thu tinh hoa VH Trung Quc: tip thu VH nc ngoi + Ngn ng: ch Hn. ca VHTVN? + Th loi: th c phong, th ng lut, hch, co, chiu, biu, truyn truyn k, k, tiu thuyt chng hi,... - Biu hin ca qu + Thi liu: in c, thi liu Hn hc.

Trang 660

Gio n Ng Vn 10 c bn
trnh dn tc ho hnh thc VH dn tc? Gv yu cu hs c phn ghi nh- sgk, a ra bng h thng tng kt cc ni dung chnh ca bi hc. - Qu trnh dn tc ha hnh thc vn hc: + Ngn ng: sng to v s dng ch Nm v s dng li n ting ni, cch din t ca nhn dn lao ng. + Th loi: Vit ho th ng lut v sng to cc th th dn tc. III. Tng kt bi hc: Ghi nh:(sgk

Ngy son: 23/11/09 Tit: 42. c vn:

nhn Nguyn Bnh Khim.

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Cm nhn c v p cuc sng thanh cao, m bc, nhn cch p v tr tu sng sut, uyn thm ca Nguyn Bnh Khim. - Hiu c quan nim sng nhn ca Nguyn Bnh Khim. - Thy c v p ca ngn ng ting Vit: mc mc, t nhin, v; cch ni n , ngc ngha thm trm. - C lng yu mn, knh trng ti nng v nhn cch Nguyn Bnh Khim. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao itho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Th no l tm tt vn bn t s theo nhn vt chnh? Nu cc bc? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nguyn Bnh Khim l nh th ln ca VHTVN giai on t th k XV-XVII. ng ni ting vi nhng vn th trit l, ph phn chin tranhPK v thi i suy o. Nhiu vn th ni v thi i en bc ca ng cn m nh trong lng bn c: - i nay nhn ngha ta vng mi C ca thi hn ht mi li. - Cn bc, cn tin, cn t Ht cm, ht ru, ht ng ti...

Trang 661

Gio n Ng Vn 10 c bn
Bn cnh cm hng th s , Nguyn Bnh Khim cn vit nhiu v cuc sng nhn v phm cch ca nh nho. Vy cch sng nhn ca Nguyn Bnh Khim l g, c g c bit? Hm nay, chng ta s cng tm hu bi th c tn trng vi ch ca ng. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c tiu dn. I. Tm hiu chung: - Nu vi nt chnh 1. Vi nt v tiu s v s nghip Nguyn Bnh v tiu s ca Khim: Nguyn Bnh Khim? a. Tiu s: - Nguyn Bnh Khim (1491-1585), tn hu l Vn t, hiu l Bch Vn C S. - Qu qun: lng Trung Am, nay thuc x L Hc, Vnh Bo, ngoi thnh Hi Phng. - Gia nh: cha Nguyn Bnh Khim l ngi ti cao, hc rng. M l con gi quan thng th, l ngi thng tu, gii vn chng, bit l s. - Cuc i:+ trng nguyn nm 1535, lm quan di triu Mc. + Khi lm quan, ng dng s vch ti v xin chm u 18 lng thn. Vua ko nghe, ng bn co quan v qu, lp qun Trung Tn, dng am Bch Vn, lnh i, dy hc. + Vua Mc v cc cha Trnh, Nguyn c vic h trng u n hi kin ng v ng u c cch mch bo kn o, nhm hn ch chin tranh, cht chc. + Vn ng vai tr tham vn cho triu nh nh Mc khi n nn c phong tc Trnh Tuyn hu, Trnh Quc cng nn dn gian gi l trng Trnh. - Con ngi: + Thng thn, cng trc. + L ngi thy c hc vn uyn thm, hiu l s, c hc tr suy tn l Tuyt Giang Phu T (ngi thy sng Tuyt). + C tm lng u thi mn th, yu nc, thng dn. b. S nghip: - Cc tc phm: Bch Vn am thi tp- gm 700 bi th ch - K tn cc tc phm Hn; Bch Vn quc ng thi- khong trn 170 bi th ch chnh v nu c Nm. sc ca th Nguyn - c sc th Nguyn Bnh Khim: Bnh Khim? + Mang m cht trit l, gio hun. + Ca ngi ch ca k s, th thanh nhn. + Ph phn chin tranh PK, s mc nt ca giai cp thng tr v thi i suy o. 2. Bi th Nhn: - Nhan trn do ngi i sau t.

Trang 662

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Thuc tp Bch Vn quc ng thi. Gv hng dn cch c vi ging thong th, nh nhng; hm hnh (cu 3-4); thanh thn, thoi mi (4 cu cui). - Th loi ca bi th? B cc ca n? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, nh hng tm hiu bi th theo cc . II. c- hiu vn bn: 1. c. 2. Th loi v b cc: - Th loi: tht ngn bt c ng lut. - B cc:2 phn. + Cu 1-2 v cu 5-6: V p cuc sng Bch Vn am ca Nguyn Bnh Khim. + Cu 3-4 v cu 7-8: V p tm hn Nguyn Bnh Khim. 3. Tm hiu vn bn: a. V p cuc sng am Bch Vn ca Nguyn Bnh Khim: * Cu 1-2: - Cuc sng thun hu, gin d gia thn qu nh ca mt lo nng tri in: + Mai, cuc dng c ca nh nng o, xi t. + Cn cu cu c np sng thanh bn ca nh nho khi n. + S t mt ip li ba ln: Mi th u sn sng, chu o. Cc t ci ring, li sng ring ca tc gi, i lp vi li sng ca nhng k x b, chen chc tm lc th, vinh hoa chn li danh. Cu 1: Cuc sng cht phc, nguyn s ca thi t cung t cp, c cht ngng ngo so vi thi i nhng ko ngang tng. - Th thn- trng thi m mng, mng lung, ngh ngi ko tp trung vo mt ci g r rt, c thong gn- xa, mtnh. li sng ring ca tc gi: th thi, thanh nhn. - i t phim ch ai ngi i. nhng k bon chen trong vng danh li. S i lp: Li sng th thi, Li sng bon chen, x b thanh nhn, ko ca nhng k bon chen mng danh li ca trong vng danh li. tc gi. - Nhp th: 2/2/3 s ung dung, thanh thn ca tc gi.

- c cu 1-2, em c nhn xt g v cuc sng khi co quan v qu n ca Nguyn Bnh Khim? Gi m: Cuc sng ging vi cuc sng, cch sinh hot ca ai? Nhn xt v nhp th, ging th? Chng cho thy thi ca tc gi ntn? S t mt lp li nhiu ln c ngha g? - Em hiu trng thi th thn nh th no? N cho thy li sng ca tc gi ntn? i t phim ch ai c th ch i tng no? - Nhn xt v cuc sng sinh hot ca tc gi 2 cu 5-6?

Trang 663

Gio n Ng Vn 10 c bn
Nhp th v ngha ca n? Gi m: Cuc sng y c phi l khc kh, p xc?... Gv so snh b sung: Cng gi gn bn ma trong 2 cu, Nguyn Du vit: Sen tn cc li n hoa/ Su di ngy ngn ng sang xun s dng hnh nh c l trang trng, i cc.hai cu th ca Nguyn Bnh Khim s dng cc hnh nh dung d, mc mc, thy g k vy, m m, chn thnh... - Tc gi quan nim ntn v l sng v ng chn li sng no cu 3- 4? Gi m: T vn hiu bit v con ngi Nguyn Bnh Khim, em hiu cc t di, khn trong bi th theo ngha no? Ngha hm n ca cc cm t ni vng v, chn lao xao?... * Cu 5-6: - Cuc sng m bc m thanh cao ca tc gi: + Mng trc, gi thc n m bc, thanh sch, l sn phm cy nh l vn, kt qu cng sc lao ng gieo trng, chm bn ca bc n s. + Xun- tm h sen, h - tm ao cch sinh hot dn d. H sen nc trong gi s thanh hng thm thanh qu cao. Cuc sng ho hp vi t nhin, ma no thc ny, xa lnh li danh, vinh hoa ph qu. - Nhp th: 1/3/1/2 nhn mnh vo 4 ma gi bc tranh t bnh v cnh sinh hot vi 4 ma xun- h- thu- ng, c hng sc, mi v gin d m thanh cao.

- Nguyn Bnh Khim dn in tch v gic mng ca Thun Vu Phn nhm mc

b. V p tm hn Nguyn Bnh Khim: * Cu 3-4: - Cch ni i lp, ngc ngha: Ta Ngi di- tm n khn- tm n ni vng v chn lao xao - T s thc v con ngi Nguyn Bnh Khim- mt ngi va thng tuva tnh to trong thi xut-x v trong cch chn l sng, vic dng t di, khn ko mang ngha gc t in (di- tr tu thp km khn- tr tu mn tip) l cch ni ngc ngha, hm ma mai, thm trm, su sc. - Ni vng v: + L ni t ngi, ko c ai cu cnh ta v ta cng ko cn cu cnh ai. + L ni tnh lng, ho hp vi thin nhin trong sch, tm hn con ngi th thi. L hnh nh n d ch li sng thanh bch, ko mng danh li, ha hp vi t nhin. - Chn lao xao: + L ni n o. + L ni c cuc sng sang trng, quyn th, con ngi sng bon chen, ua danh ot li, th on him c. * Cu 7- 8: - in tch v Thun Vu Phn ph qu ch l mt gic chim bao.

Trang 664

Gio n Ng Vn 10 c bn
ch g? - Nguyn Bnh Khim dng in tch th hin thi coi thng ph qu, danh li: ph qu, danh li ch nh mt gic m di gc he, thong qua, chng c ngha g. ng tm n ru, ung say chim bao nhng tm n say nh vy li l tnh, bng thc tr tu, khng nh l sng p ca mnh. Quan nim sng: ph nhn ph qu, danh li, khng nh ci tn ti vnh hng l thin nhin v nhn cch con ngi. III. Tng kt bi hc: 1.Ni dung: a. Bn cht l sng nhn ca Nguyn Bnh Khim: - Sng ha hp vi t nhin. - Ph nhn danh li, gi ct cch thanh cao. b. V p cuc sng v nhn cch Nguyn Bnh Khim: - V p cuc sng: m bc, gin d m thanh cao. - V p nhn cch: vt ln trn danh li, coi trng li sng thanh bch, ha hp vi t nhin. 2. Ngh thut: - Ngn ng: gin d, hm sc, giu cht trit l. - Cch ni i lp, ngc ngha thm trm, giu cht trit l.

- T qu trnh tm hiu bi th trn, em hiu bn cht ch nhn trong th Nguyn Bnh Khim l g? - V p cuc sng v nhn cch ca Nguyn Bnh Khim qua bi th trn?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc bi th, c thm mt s bi th v thi i v th nhn ca Nguyn Bnh Khim. - Son bi: c Tiu Thanh k (Nguyn Du).

Ngy son: 25./11/09 Tit: 42. c vn:

c tiu thanh k

Nguyn Du. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c s phn bt hnh ca ngi ph n ti sc Tiu Thanh qua ci nhn v cm nhn ca thin ti Nguyn Du. Qua , gv gip hs thy c vn cc nh th VN th k XVIII quan tm l s phn ca ngi ph n ti sc. - Nguyn Du m rng ni dung ch ngha nhn o trong VHT: ko ch quan tm n nhng ngi nng dn khn kh, i cm rch o m cn quan tm n thn phn ca nhng ngi lm ra cc gi tr vn ha tinh thn cao p nhng b XH i x bt cng, tn t; gin tip nu vn : s cn thit phi tn vinh, trn trng nhng ngi lm nn cc gi tr vn ha tinh thn. - Quan nim ton din v con ngi trong sng tc ca Nguyn Du: con ngi ko ch cn c iu kin vt cht tn ti m cn c c nhng gi tr tinh thn. - Cc thnh cng v ngh thut: t ng, kt cu.

Trang 665

Gio n Ng Vn 10 c bn
- C thi trn trng nhng gi tr vn ha tinh thn v nhng ng i sng to ra chng. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao itho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c:Cu hi: c thuc bi th Nhn ca Nguyn Bnh Khim? Nu bn cht ca quan nim sng nhn ca ng? V p nhn cch Nguyn Bnh Khim? 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c tiu dn- sgk. I. Tm hiu chung: - Nu vi nt v cuc 1. Vi nt nng tiu Thanh: i nng Tiu Thanh? - Phng Tiu Thanh (1594- 1612), ngi Qung Lng, tnh Giang T, Trung Quc. - L c gi thng minh, ti sc, gii vn chng nhng bc mnh. - Nm 16 tui, ly l mt ngi h Phng, b v c ghen, bt ra mt mnh trn ni C Sn (Hng Chu- Trung Quc), lm bnh, mt nm 18 tui. - Khi nng mt, ngi v c t ht th, t, ch cn st li mt s bi th, t do nng vit trn hai t giy gi tng my vt - C th hiu nhan trang sc cho mt c gi (phn d) bi th theo cc ngha 2. Bi th c Tiu Thanh k: no? - Nhan c hai ngha: + c tp th ca Tiu Thanh. - Em c bit hin nay + c Tiu Thanh truyn. cc nh nghin cu cn - Bi th cn nhiu vn gy tranh lun: c nhng tranh lun * Hon cnh sng tc:+ C kin cho l c vit trn ng g v bi th? Nguyn Du i s a vo tp Bc hnh tp lc. Hs tho lun, pht + C kin cho l Nguyn Du vit biu. Thng Long (Hu) nh th cm xc trc s phn hng nhan Gv nhn xt, b bc mnh, ti mnh tng ca Tiu Thanh qua nhng bi sung. th, nhng cu chuyn v nng. * Hai cu cui: c kin cho l 2 cu khu chim (di ngn) ca Nguyn Du but ming c trc khi mt, li l 2 cu tht nim nn ko thuc chnh th ca tc phm. * Con s 300 nm : ko xc nh r l khong thi gian no. II. c- hiu vn bn: Hs c vn bn. Gv h- 1. c.

Trang 666

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng dn ging c: chm, bun, su lng. - Nu th loi v tm b cc ca bi th? - Cu th u gi ln nghch cnh g? ngha ca nghch cnh y? 2. Th loi v b cc: - Th loi: tht ngn bt c ng lut. - B cc: - thc- lun- kt. 3. Tm hiu vn bn: a. Hai cu : * Cu 1: Vn hoa bn Ty H G hoang V p huy hong V hoang vu, c - hnh nh thuc v qunh- hnh nh v qu kh. hin ti. S i nghch gay gt gia qu kh v hin ti gi l i du b. Cha ng s xt xa, thng cm cho ci p b tn ph, vi dp, hu hoi ph phng- l cm xc mang tnh nhn vn kh ph bin trong VHT (th Nguyn Tri, B huyn Thanh Quan,...) * Cu 2: - c iu- mt mnh ving thng tm th c n ca tc gi. - Nht ch th- mt tp sch- tp k v cuc i Tiu Thanh. Ngha cu 2: Mt mnh ving thng nng qua mt tp sch vit v cuc i nng c trc ca s. Cu dch cha chuyn ti ht th. Cu th nguyn tc cho thy hnh nh mt con ngi vi tm th c n, mang mt lng au tm gp mt hn au. N cho thy s ng cm su sc ca tri tim v i. b. Hai cu thc: - i chnh. - Bin php: n d tng trng. Son phn sc p. Vn chng ti nng Tt c u c hn, c thn Cm hng khng nh s qu gi, vnh hng ca ci p v ti nng con ngi. - im gp g ca hai cch ct ngha th (sgk chn cch 1): Tm lng tri m, thng cm su sc ca Nguyn Du trc cuc i, s phn oan tri ca ngi sc ti k n khin tri t ghen.

- So snh phin m v bn dch th cu 2? bn dch chuyn ti ht cc t c iu, nht ch th cha?

- Nhn xt v ngh thut i? - Tm bin php ngh thut c s dng trong 2 cu th? - Hai cu thc a ngha: + Nu hiu son phn, vn chng l ch th t hn, t thng th c ngha l: Son phn c thn chc phi xt xa v nhng vic sau khi cht/ Vn chng ko c s mnh m cng b t d. + Nu hiu son phn, vn chng l

Trang 667

Gio n Ng Vn 10 c bn
i tng thng cm ca ngi i th c ngha l: Son phn nh c thn, sau khi cht ngi ta cn thng tic/ Vn chng c s mnh g m ngi ta phi bn lng n nhng bi th cn st li sau khi t. Sgk la chn cch hiu no? im gp g ca hai cch ct ngha ? - Theo em nhng mi hn c kim l g? ti sao tc gi cho l ko hi tri c?

- So snh ch ng(ti, ta) vi ch khch ca bn dch? - Nguyn Du t xc cm xt thng cho Tiu Thanh thng cho mi kip ngi hng nhan bc phn, nhng kip ngi ti mnh tng ni chung t nhn mnh l ngi cng hi, cng thuyn vi k mc ni oan l lng v nt phong nh. Nguyn Du chuyn v cm xc t thng? Quy lut vn ng tm l c t nhin ko? N cho thy Nguyn Du c s ng cm n mc no vi Tiu Thanh v

c. Hai cu lun: - Nhng mi hn c kim- nhng mi hn ca ngi xa v nay. + Ngi xa:Tiu Thanh v nhng ngi ph n cng cnh ng. + Ngi nay: Nhng ngi ph n hng nhan bc mnh, ti mnh tng cng thi vi Nguyn Du v th h nhng nh th ti nng nhng gp nhiu kh au, bt hnh trong cuc i nh Nguyn Du. 4 cu u, Nguyn Du ch yu hng s thng cm n Tiu Thanh th n cu 5, tri tim Nguyn Du hng ti s ng cm, xt thng n mi kip hng nhan bc mnh tng . - Thin nan vn- kh hi tri c Mt cu hi ln ko li p- hi tri li gii p mi hn v s phi l ca cuc i: hng nhan a trun, bc mnh, ti t a cng. Mi hn cng nhc nhi, con ngi cng b tc, bt lc. - Ng: ti, ta ci ti trc tip hin din him c trong th c. - Khch: khch th ni chung lm mt ch th, ci ti ca Nguyn Du. - S vn ng ca cm xc trong 6 cu u: T xc cm xt thng cho Tiu Thanh thng cho nhng kip ngi ti hoa bc mnh ni chung t thng mnh. l quy lut vn ng tm l t nhin. Cho thy s ng cm t n mc tri m.

d. Hai cu kt: - Ba trm nm l na thi gian c l, ch tng lai xa xi. - Khc thng cm. thu hiu. - T Nh (si t trng) l tn ch, bt hiu ca Nguyn Du t cch mt nh th, mt ngh s, mt ci ti c nhn vic xng danh ny him thy trong VHTVN.

Trang 668

Gio n Ng Vn 10 c bn
nhng kip ngi ti hoa bt hnh ni chung? - Nguyn Du lo lng, bn khon iu g? V sao ng c suy ng y? Ti sao tc gi ko xng tn tht m li xng bt hiu T Nh? - iu bn khon ca ng c chnh ng ko v c ngi i sau tr li ntn? iu Nguyn Du bn khon: + Cch hiu 1:Nguyn Du lo lng, bn khon ko bit c ai trong mai hu thu hiu, thng cm ng nh ng ng cm, khc thng nng Tiu Thanh. + Cch hiu 2: Nguyn Du lo lng, bn khon ko bit ai l ngi trong mai hu thu hiu, thng cm ng nh ng ng cm, khc thng nng Tiu Thanh. C hai cch hiu u cho thy: + Khao kht tri m. + Cm hng t thng nt mi mang tinh thn nhn bn ca VHTVN giai on th k XVIII- na u th k XIX- thi i con ngi ko ch thc v nhn phm, v ti nng c nhn m cn thc tnh v ni au ca chnh mnh du hiu ca ci ti c nhn. + Tm lng nhn o ln lao, con mt trng thu su ci v tm lng ngh sut nghn i ca Nguyn Du. Bi ng ko nhng khc thng cho Tiu Thanh, cho nhng kip hng nhan bc phn thu trc, khc thng cho nhng kip ti hoa bc mnh ng thi, trong c c chnh ng m cn khc cho ngi i sau phi khc mnh (kip ti hoa bc mnh vn cn trong tng lai). - l ni bn khon hp vi lgc vn ng cm xc ca nhn vt tr tnh hp l, chnh ng. - Ni bn khon tm c s tri m ca bao th h ngi Vit Nam sau ny: + T khi tc phm ca Nguyn Du ra i n nay, ng lun c v tr trang trng trong lng ngi Vit Nam. + c bit, th k XX, cha n 300 nm, c dn tc ta khc Nguyn Du qua ting khc, ting ca ca T Hu: Ting th ai ng t tri....(Knh gi c Nguyn Du). + Nm 1965, c nc ta long trng k nim 200 nm ngy sinh Nguyn Du. Th gii cng nhn ng l danh nhn vn ha... III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: - Mch vn ng ca cm xc (t th): c truyn xt xa, thng tic cho nng Tiu Thanh ti sc m bc mnh suy ngh, tri m vi s phn nhng ngi ti hoa, ti t t thng cho s phn tng lai ca mnh, khao kht tri m. - Gi tr nhn o su sc: + Nguyn Du xt xa, thng cm cho Tiu Thanh- mt hng nhan bc mnh, mt ti nng thi ca on mnh, cho nhng kip hng nhan a trun, ti t a cng ni chung. + Vi cm hng t thng v s tri m su sc, ng t vn : quyn sng ca ngi ngh s, s cn thit phi tn vinh, trn trng nhng ngi lm nn cc gi tr vn ha tinh

- Mch vn ng ca cm xc(t th) trong bi ntn? - Theo em, gi tr nhn o ca tc phm c phi ch biu

Trang 669

Gio n Ng Vn 10 c bn
hin nim thng cm cho s phn bt hnh ca Tiu Thanh v nhng ngi nh nng ko? V sao? thn. 2. Ngh thut:- Ngn ng: hm sc, tinh t. - S ph cch khun mu ca th ng lut: cu cui tht nim (ko cng thanh vi cu 1).

- Nhng nt c sc ngh thut tiu biu ca bi th? E. Cng c, dn d:Yu cu hs:- Hc thuc bi th. - Son cc bi c thm: Quc t ( Php Thun), Co tt th chng (Mn Gic Thin S), Quy hng (Nguyn Trung Ngn). - c trc bi: Thc hnh php tu t n d v hon d.

Ngy son: 02/ 12/09 Tit: 46. Ting Vit: thc hnh php tu t n d v hon d A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nng cao hiu bit v php tu t n d v hon d. - C k nng phn tch gi tr biu t v s dng hai php tu t ni trn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Cc ti liu tham kho. - Hs c trc, lm cc bi tp trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i- tho lun, pht vn m thoi, hs thc hnh lm bi tp, gv nhn xt, khng nh cc k nng cn thit. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: c thuc lng bi th Hong Hc lu tng Mnh Ho nhin chi Qung Lng? Nu nhng nt c sc v ni dung v ngh thut ca bi th? 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Gv n tp li kin thc I. n d:

Trang 670

Gio n Ng Vn 10 c bn
l thuyt v n d cho hs qua cc cu hi: - n d l g? - n d ngn ng v n d ngh thut c g khc nhau? - C my loi n d thng gp? 1. Cc kin thc l thuyt c bn v n d: - K/n: L gi tn s vt, hin tng ny bng tn s vt, hin tng khc do c nt tng ng vi n nhm tng sc gi hnh, gi cm cho s din t. - n d ngn ng: l hnh thc chuyn i tn gi (gi tn li, nh danh li) cho s vt, hin tng trn c s so snh ngm, trong cc s vt, hin tng c th ging nhau v v tr, hnh thc, chc nng, cm gic. VD: c chai, chn bn,...; inh c, l phi,tay quay,...; ru nng,... - n d ngh thut: L bin php tu t ng ngha nhm xy dng hnh tng thm m (ko ch gi tn li m quan trng hn l gi ra nhng lin tng c lin quan ch yu n i sng tnh cm ca con ngi). VD: con c- n d ch ngi nng dn trong ca dao,... - Phn loi: + n d hnh thc. + n d phm cht. + n d cch thc. + n d chuyn i cm gic. 2. Cc bi tp: Bi 1: Thuyn i c nh bn chng Bn th mt d khng khng i thuyn. - Hnh nh thuyn: lun di chuyn ngc xui, nay bn ny mai bn khc(ko c nh). So snh ngm (n d) ch chng trai. - Hnh nh bn: c nh, th ng ch i. So snh ngm (n d) ch c gi. Hai cu ca dao trn khng nh tnh yu chung thu ca c gi vi chng trai. Trm nm nh li hn h Cy a bn c con khc a. - Cy a, bn c: l nhng vt c nh; l ni hai ngi gp g, hn h, th nguyn. So snh ngm (n d) ch ngi con gi ( ch 1 k nim p). - Con khc a- so snh ngm (n d) ch vic c gi ly mt chng trai khc lm chng. Hai cu ca dao trn ni v ni bun v b ph bc tnh yu ca nhn vt tr tnh. Bi 2: (1) La lu- n d hnh thc ch hoa lu chi nh la. (2) Vn ngh ngn ngt- n d b sung ch vn chng lng mn, thot li i sng, ru ng con ngi.

Yu cu hs ln bng lm bi tp 1, 2 (bi tp 3 lm nh). Gv nhn xt, khng nh cc k nng cn thit.

Trang 671

Gio n Ng Vn 10 c bn
- S ph phn tho thu- n d hnh thc ch s hng lc. - Cay ng cht c ca bnh tt- n d hnh thc ch s bi quan, ym th. - Tnh cm gy g- n d hnh thc ch tnh cm c nhn nh b, ch k. (3) Git - n d b sung ch v p ca ting chim, ca ma xun,cuc sng; ch thnh qu ca cch mng, ca cng cuc xy dng t nc. (4) Thc- n d hnh thc ch nhng kh khn, gian kh ca nhn dn ta trong cuc khng chin chng M cu nc. - Thuyn- n d hnh thc ch s nghip cch mng chnh ngha ca nhn dn ta. (5) Ph du- n d tng trng ch kip sng nh b, qun quanh, bo bt, v ngha. - Ph sa- n d tng trng ch cuc sng mi ti p. II. Hon d: 1. Cc kin thc l thuyt c bn v hon d: - K/n: L gi tn s vt, hin tng, khi nim bng tn ca s vt, hin tng, khi nim c quan h gn gi vi n nhm tng sc gi hnh, gi cm cho s vt. - Hon d ngn ng: L phng thc chuyn i tn gi trn c s ca cc mi quan h i i gia b phn- ton th, vt cha- vt b cha, du hiu s vt- s vt, ci c th- tru tng. - Hon d ngh thut: + L phng thc chuyn i tn gi trn c s ca cc mi quan h i i gia b phn- ton th, vt cha- vt b cha, du hiu s vt- s vt, ci c th- tru tng. + Xy dng hnh tng thm m v i tng nhn thc. - Phn loi: + Hon d ly b phn ch ton th. + Hon d ly vt cha ng gi vt b cha ng. + Hon d ly du hiu ca s vt gi s vt. + Hon d ly ci c th gi ci tru tng. 2. Cc bi tp: Bi 1: (1) u xanh- hon d ly c im ca s vt gi s vt- ch tui tr. - M hng- hon d ly c im ca s vt gi s vt- ch ngi con gi tr p. Cc hon d trn ch nng Kiu- mt c gi lu xanh tr p. (2) o nu- hon d ly du hiu ca s vt gi s vt- ch ngi nng dn.

Gv n tp li kin thc l thuyt v hon d cho hs qua cc cu hi: - Hon d l g? - Phn bit hon d ngn ng v hon d ngh thut?

- C my loi hon d thng gp?

Hs ln bng lm bi tp 1, 2. Gv nhn xt, khng nh cc k nng cn thit: hiu ng mt i tng khi nh

Trang 672

Gio n Ng Vn 10 c bn
th thay i tn gi ca i tng , cn nm r c im, du hiu ca chng - o xanh- hon d ly du hiu ca s vt gi s vtch ngi cng nhn. Cc hon d trn ch mi quan h khng kht ca lin minh cng- nng. Bi 2: a. Thn oi ngi nh thn ng Cau thn oi nh tru khng thn no. - Thn ng- hon d ly vt cha ng ch vt b cha ng- ch c gi (ngi thn ng). - Thn oi- hon d ly vt cha ng ch vt b cha ng- ch chng trai (ngi thn oi). - Cau thn oi, tru khng thn no- l cc hnh nh n d tng trng- ch nhng ngi ang yu. Hon d: da trn lin tng tng cn ca hai i tng lun gn b, i i vi nhu, ph thuc ln nhu, ko th tch ri, ko c so snh, ko chuyn trng ngha m cng trong mt trng ngha. n d: da trn lin tng tng ng ca hai i tng bng so snh ngm, thng c s chuyn i trng ngha. b. Cu Thn oi ngi nh thn ng c s dng bin php tu t hon d. Cu Thuyn i c nh bn chng/Bn th mt d khng khng i thuyn c s dng bin php tu t n d. * Ghi nh: Cc bc tm v phn tch bin php tu t n d v hon d: - Tm t ng c cha php tu t n d hoc hon d. - Xc nh ni dung hm n. - Xc nh gi tr biu t. III. Luyn tp:

Hs tho lun tr li. Gv nhn xt, b sung.

- Qua cc bi tp trn, em hy nu cc bc tm v phn tch bin php tu t n d v hon d? Yu cu hs vit 3-4 cu vn v 1 bn trong lp c th dng bin php tu t n d hoc hon d. Gv nhn xt, b sung.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc, hon thnh cc bi tp vo v. - Son bi: Thu hng ( Ph). E Cng c, dn d: Yu cu hs:- V xem li bi. - Son bi: Thu hng ( Ph)

Trang 673

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tit: 47. c vn: cm xc ma thu (Thu hng) Ph. Yu cu cn t

Hot ng ca gv v hs

E Cng c, dn d: Yu cu hs:- c thuc bi th. - Son bi: Hong Hc lu (Thi Hiu), Khu on (Vng Xng Linh), iu minh gin (Vng Duy).

Tit: 49. c thm: 3. Bi mi: Hot ng ca gv v hs E Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc thuc cc bi th trn. - n tp chun b thi hc k I. - Son bi: Th Hai-c (Ba-s).

Yu cu cn t

Trang 674

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: 16/12/09 Tit: 51. Lm vn: trnh by mt vn A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c yu cu v cch thc trnh by mt vn . - Bit cch trnh by mt vn theo cng chun b. - Rn thc cn trng, tnh t tin v kh nng iu chnh bi ni cho ph hp vi i tng, tnh hung c th. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s bi vit v cc vn quen thuc. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i- tho lun, tr li cc cu hi, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t I. Tm quan trng ca vic trnh by mt vn : - Tm quan trng ( - Trnh by mt vn l mt nhu cu tt yu ca con ngha) ca vic trnh ngi trong cuc sng. by mt vn ? - Trnh by mt vn trc tp th (ngi khc) l by t nguyn vng, suy ngh, nhn thc ca mnh ng thi thuyt phc h cm thng, ng tnh vi mnh. II. Cng vic chun b: Hs c sgk. 1. Chn vn trnh by: - Cc cng vic chun C s la chn: b chun b + ti trnh by c bao nhiu vn . trnh by mt vn ? + i tng nghe. - Xc nh cc c s + Am hiu v s thch th ca bn thn v vn chn vn trnh mun trnh by. by? 2. Lp dn : a. Lp dn cho ti: Thi trang v tui tr. Gv yu cu hs lp dn - Gii thch khi nim: Thi trang l cch n mc, trang cho ti: Thi trang im ph bin trong x hi trong mt thi gian no . v tui tr. - Chn vn : trang phc (cch mc) - Nu cc chnh m em + ngha ca trang phc. nh trnh by v + Trang phc thi trang: ph hp vi cng ng, vi thi ti trn? i, hi ha vi c nhn; p, hin i, y phc xng k

Trang 675

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Vn m em la chn trong ti l g? - Em s ni g v vn ? - T v d trn, em hy rt ra cch lp dn cho bi trnh by mt vn ? Hs c sgk. - Cc th tc cn thit khi bt u trnh by? - trnh by ni dung chnh, chng ta cn lm nhng cng vic no? c (th hin nhn cch, v p tm hn con ngi). b. Cch lp dn : - Tm ln, nh. - Sp xp cc theo trnh t lgc. - C chuyn . III. Trnh by: 1. Bt u trnh by: - Bc ln din n. - Cho c to v mi ngi. - T gii thiu. - Nu l do trnh by. 2. Trnh by ni dung chnh: - Nu ni dung chnh s trnh by. - Nu ln lt cc chnh, c th ha cc . - C chuyn , dn dt. - Ch xem thi , c ch ca ngi nghe kp thi iu chnh ni dung v cch trnh by. 3. Kt thc v cm n: - Tm tt, nhn mnh mt s chnh. - Cm n. * Ghi nh: (sgk). IV. Luyn tp: 1. Bi 1: - Bt u trnh by: + Cho cc bn. Ti rt... + Cho cc bn. Cm n... + Trc khi bt u... - Trnh by ni dung chnh: Gi chng ta... - Chuyn qua ch khc: + xem... + Gi chng ta... - Tm tt v kt thc: + Ti mun kt thc... + Gi ti mun kt thc... 2. Bi 2: Lp dn cho bi trnh by v ti: Thn tng ca tui hc tr. - Gii thch khi nim: thn tng- nhng ngi c tn sng, ngng m, yu mn. - Cc loi thn tng ca tui hc tr: ngi sao in nh, ca nhc, bng , cc danh nhn,... - Tc ng ca thn tng i vi tui hc tr: + Tch cc:- Lm cho i sng tinh thn phong ph. - L tm gng v o c, ti nng cho cc

- Cc th tc khi kt thc? yu cu hs c v hc phn ghi nh-sgk. Hs c v tho lun lm cc bi tp. Gv nhn xt, khng nh p n.

Gv gi m: - Gii thch khi nim thn tng?

Trang 676

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cc loi thn tng ca em hc tp. tui hc tr? + Tiu cc:- Mt s bn bin mnh thnh hnh bng ca thn tng. - Cc tc ng tch cc - Mt nhiu thi gian, tin bc... v tiu cc ca thn tng - Cc bin php pht huy mt tch cc v hn ch mt i vi tui hc tr? tiu cc ca thn tng i vi tui hc tr: + Chn thn tng p v phm cht o c v ti - Cc bin php pht huy nng thc s. mt tch cc v hn + C gng n lc hc tp cc mt tt h. ch mt tiu cc ca thn tng i vi tui hc tr? E.Cng c, dn d: Yu cu hs v:- Xem li bi, hon thin cc bi tp vo v. - c trc bi: Lp k hoch c nhn.

Trang 677

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: 17/12/09 Tit: 52. Lm vn: lp k hoch c nhn A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c cch lp k hoch c nhn. - C thi quen v k nng lp k hoch c nhn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i tho lun, tr li cc cu hi, thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c sgk. I. S cn thit ca vic lp k hoch c nhn: - Th no l k hoch 1. K hoch c nhn: c nhn? L bn d kin cch thc hnh ng v phn b thi gian hon thnh mt cng vic nht nh ca mt ngi no . - Tc dng ca n? 2. Tc dng: - Gip hnh dung trc cc cng vic cn lm. - Phn b thi gian hp l. - Trnh b ng, b st, b qun cng vic. To phong cch lm vic khoa hc, ch ng, hiu qu. II. Cch lp k hoch c nhn: Yu cu hs tho lun 1. Th thc m u: pht biu cch lp k - Tiu . hoch n tp mn Ng - H tn, ni lm vic, hc tp ca ngi vit. Vn (tp 1) lp 10: * Lu : Khi vit k hoch c nhn cho ring mnh th ko + Ni dung n tp. cn nu tn, ni lm vic, hc tp ca mnh. + Cch thc tin hnh. + Thi gian thc hin. - Th thc m u ca bn k hoch c 2. Ni dung k hoch: nhn gm nhng g? - a im. c trnh by ra sao? - Thi gian.

Trang 678

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Ni dung k hoch - Ni dung cng vic cn lm. gm my phn ln? - D kin kt qu t c. 3. Cch thc trnh by: - Theo h thng lgc, c th k bng. - Cc phn trong bn - Ngn ng ngn gn, r rng. k hoch c nhn c III. Luyn tp: sp xp ntn? Ngn 1. Bi 1: ng trnh by k -VB c cc thng tin:+ Ni dung cng vic. hoch cn p ng yu + Thi gian thc hin. cu g? tnh cht chung chung. Hs c, tho lun lm - Thiu: d kin kt qu cn t. cc bi tp. L bn thi gian biu ch ko phi l bn k hoch c Gv nhn xt, b sung, nhn. khng nh p n. 2. Bi 2: * Ni dung cng vic: (1) Vit d tho bo co- d kin ni dung: - Kim im qu trnh thc hin nhim v trong nhim k qua ca chi on: + Nhng vic lm c. Nguyn nhn. + Nhng mt yu km. Nguyn nhn. - Phng hng cng tc trong nhim k ti. (2) Cch thc tin hnh i hi: - Thi gian, a im. - Ngi t chc trang hong cho i hi. - B th bo co cc u- nhc im trong hot ng ca chi on. - c, ng c ban chp hnh chi on. - Bu ban kim phiu - B phiu. - Vn ngh. - Kt qu kim phiu. - B mc i hi. Gv hng dn hs v nh 3. Bi 3: hon thin theo bng Ni dung Yu cu Cch Thi gian h thng. cng thc hon vic hin thnh ... ... ... ... E Cng c, dn d: Yu cu hs v:- Lp bn k hoch chi tit n tp mn Ng Vn lp 10, tp 1. - Son bi: Th Hai-c (Ba-s)

Trang 679

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: 19/12/09 Tit: 53. c vn: th hai-c ca ba-s a. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Lm quen vi vn hc Nht Bn, hiu c vi nt c bn v th Hai-c. - Nm c cc gi tr t tng v ngh thut c bn ca th Ba-s. - Bi dng tnh yu qu hng, t nc v tnh cm nhn o. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: c din cm, trao itho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c phn tiu dn- I. Tm hiu chung: sgk. 1. Vi nt v Ba-s: - Cuc i v s - Ma-su- Ba-s (1644-1694). nghip ca Ba-s c - Qu hng: U--n, x I-ga (nay l tnh Mi-) g ng ch ? - Gia nh: v s cp thp. - 28 tui, ng chuyn n kinh sinh sng v lm th Hai-c, bt hiu l Ba-s (Ba Tiu). - 10 nm cui i, ng du hnh hu khp t nc. - Con ngi: ti hoa, a lng du. - ng c nh gi l bc thy v th Hai-c. - Cc tc phm: Phi thn ng ni (1685), on vn trong y (1688), Cnh ng hoang (1689), o ti cho kh (1691), Li ln min -ku (1689). 2. Th th Hai-c: Qua phn tiu dn, - C 17 m tit (hn mt cht), ngn nht th gii, c em hy nu tm tt ngt lm 3 on (5-7-5). c im ca th - Thng miu t thin nhin theo ma (qu ), s dng

Trang 680

Gio n Ng Vn 10 c bn
Hai-c? Tinh thn Thin tng: con ngi v vn vt nm trong mi quan h khng kht vi mt ci nhn nht th ha. Nhng hin tng ca t nhin c s tng giao v chuyn ho ln nhau. - Tnh cm thn thit, gn b ca nh th vi thnh ph - v ni nim hoi cm v kinh Ki--t p y k nim c th hin qua cc bi 1 v 2 ntn? - bi s 1, em thy Ba-s ghi li s thc g trong cuc i ca ng? Bi th gi ln tnh cm g? Lin h vi th Ch Lan Vin v tnh cm ny m em bit? - Tm qu ng bi 2? - Gn bi th vi hin thc cuc i Ba-s ct ngha n? nhng t miu t thin nhin ma (qu ng). - Thm m tinh thn Thin tng v vn ha phng ng. - Cm thc thm m: cao ci Vng lng, n s, U huyn, Mm mi, Nh nhng. - Ngn ng: hm sc, thin v gi, ko t. - Thi php chn khng: s dng nhng mng trng, hong trng trong bi th nh mt phng tin lm ni bt ngha ca bi th. II. Hng dn c- hiu: 1. Bi 1 v 2: a. Bi 1: - Ghi li s thc v cuc i nhiu bin i, lng du ca Ba-s: qu Mi-, ln - (T-ki-) c 10 nm ri tr v thm qu. - Gi tnh cm tha thit, chn thnh vi min t tng gn b: -. C hng- qu c ni gn b mu tht. - Lin h: Khi ta ch l ni t / Khi ta i, t ha tm hn (Ting ht con tu- Ch Lan Vin).

Gv gi m: Bi th ny c vit trong mt hon cnh tm l c bit. Nm Ba-s 40 tui, ng du hnh n vng Ka-sai, ni

b. Bi 2: - Qu ng: chim quyn ma h. - S thc cuc i Ba-s: kinh (10 nm) v qu (20 nm) tr li kinh . - kinh ma h (hin ti) nh kinh xa- k nim qua ni nim hoi c. * Tiu kt: Hai bi th u th hin tnh cm gn b su nng ca tc gi vi mnh t mnh v ang sng. 2. Bi 3: - Hnh nh mi tc bc di vt ca ngi m mt; biu tng cho cuc i vt v mt nng hai sng ca ngi m. - Qu ng: ln sng thu hnh nh a ngha: + Git l nh sng. + Tc m nh sng. + i ngi nh git sng- ngn ngi, v thng. - Hnh nh dng l tro nng hi ni xt xa, au n v mt m tnh cm mu t cm ng.

Trang 681

Gio n Ng Vn 10 c bn
gn nh nn gh v thm qu mi bit m mt. Ngi anh a cho ng di vt ca m l mt m tc bc... - ngha ca hnh nh mi tc bc? - Tm v phn tch ngha ca qu ng? - Hnh nh dng l tro nng hi cho thy tnh cm ca tc gi vi m ntn? - Lin tng, cu hi tu t ca Ba-s: ting vn h no n- ting tr b b ri than khc gi hin thc khc lit no ca t nc Nht Bn? - Hnh nh gi ma thu ti t gi xc cm g?

Gv gi m: Bi th c sng tc khi Ba-s du hnh ngang qua mt cnh rng, ng thy mt ch kh nh ang run ln trong cn ma ma ng. Nh th tng tng ch kh ang thm c c mt chic o ti che ma, che lnh... - ngha n d ca hnh nh ch kh? V p tm hn ca Bas qua bi th ny? Gv gi m: H Bi-oah ln nht ca Nht Bn, ging hnh cy n t b, rt p. Xung quanh h, ngi ta

3. Bi 4: - Lin tng, cu hi tu t ca Ba-s: ting vn h no nting tr b b ri than khc hin thc khc lit ca t nc Nht Bn nhng nm i km (Nhiu gia nh tng qun qu, ko nui ni con nh phi b chng vo rng, thm ch c khi cn ang tm git c nhng a tr s sinh v ko nui ni tt c. l nhng a tr mabi-ru- ta bt, nhng a tr b ta bt nh ngi ta ta bt cy non. - Gi ma thu ti t ting gi ang than khc cho ni au bun ca con ngi. Bi th cho thy tri tim nhn o ca Ba-s. 4. Bi 5: - Hnh nh n d: ch kh n c trong ma lnh nhng ngi nng dn ngho kh. nhng em b ngho ti nghip. - V p tm hn Ba-s: + Tinh t, nhy cm. + Giu lng t bi vi nhng sinh vt b nh, ti nghip. + Giu lng yu thng vi nhng con ngi ngho kh.

5. Bi 6: - Qu ng: hoa anh o ma xun. - Cnh nhng cnh hoa o rng l t lm mt h ln tn sng gn cnh tnh; n s, gin d v p. - Trit l Thin tng: s tng giao ca cc s vt, hin tng trong v tr.

Trang 682

Gio n Ng Vn 10 c bn
trng rt nhiu hoa anh o. Khi gi thi, cnh hoa o rng l t nh ma hoa. Cnh hoa mong manh rng xung mt h lm n ln tn sng gn... - Tm qu ng trong bi th? - Em nhn xt g v khung cnh thin nhin m bi th gi ln? - Tm mi tng giao ca cnh? - Tm qu ng v cm thc v ci Vng lng trong bi th s 7? Gv m rng, nng cao lin h n cc bi th: Nguyt cm (Xun Diu), Mu thi gian (on Ph T),...

- Hon cnh sng tc bi th? - Gi cuc i mnh l cuc lng du, em thy cuc i ca Bas l cuc i ca mt con ngi ntn? - Tm qu ng v ngha ca n? - Kht vng c sng, c tip tc lng du ca tc gi c th hin ntn? E Cng c, dn d: Yu cu hs: - Xem li bi v hc thuc cc bi th Hai-c trn. - Su tp cc bi th Hai-c khc. Tit: Chuyn .

6. Bi 7: - Qu ng: ting ve ma h. - Vng lng, u trm- cc tnh t c t s vng v, u tch ca thin nh.in. - Ting ve- m thanh v hnh. - - vt th hu hnh. Tc gi cm nhn c thin nhin tnh lng n mc c th nghe c ting ve rn r nh thm vo lng . S cm nhn chuyn i cm gic tinh t ca tc gi. Tinh thn thin tng: s tng giao ca cc s vt, hin tng. 7. Bi 8: - Hon cnh: Bi th c vit vo 8-10-1694 -sa-ka, lc cui i ca tc gi, khi ng nm bnh, au yu, bnh tt. - Cuc lng du- cuc i nh mt chuyn lng du phiu bng bt tn- cuc i ca mt k a lng du. - Qu ng: cnh ng hoang vu hnh nh ca ma ng x xc, iu tn, trng tri, gi lnh; ni t nhi t chn ti. Ngay c khi cui i, thn bnh nhng Ba-s vn ko thi khao kht c lng du, c sng, c t chn ln khp mi ni gi trong gic mng phiu bt.

Son: 23/ 01/2010.....Dy: 28/ 01/2010 Lp 10A1.

Trang 683

Gio n Ng Vn 10 c bn

i co bnh ng Tc phm Nguyn Tri I.Mc tiu bi hc. 1. Kin thc: * Gip hc sinh: -Gip hs: Hiu r gi tr ni dung v ngh thut ca i co bnh Ng; bn tuyn ngn c lp, ng vn yu nc chi ngi t tng nhn vn kit tc vn hc kt hp hi ho gia yu t chnh lun v vn chng. + L bn tuyn ngn v ch quyn c lp dn tc, bn co trng ti c k th, bn hng ca v cuc khng chin Lam Sn, l ng vn yu nc ln, ng vn chi ngi t tng nhn vn. + i co bnh ng l ng vn CL xut sc bc nht trong vn hc trung i Vit Nam, c s kt hp tuyt vi gia CL v VC; kt cu cht ch, lp lun sc bn, li vn cn xng; va ho hng, va tha thit, hnh tng NT sinh ng, phong ph. - Rn k nng c- hiu tc phm chnh lun vit bng th vn bin ngu. 2. K nng: - Rn luyn k nng phn tch v TPVH lm theo th co. 3. Gio dc t tng, tnh cm, thi : - Bi dng cho HS v thc dn tc, yu qu nh vn nh th NT. II. chun b ca GV v HS. 1. GV: SGK + SGV + TLTK + GA. 2. HS: Chun b bi theo cu hi hng dn trong SGK. 3. Phng php: c sng to, gi tm, tho lun, tr li cu hi trong SGK. III. tin trnh dy hc. Hot ng 1 1.Kim tra bi c: * Cu hi: Nu nhng nt chnh v cuc i, con ngi v s nghip Nguyn Tri?. * p n: -V cuc i, con ngi Nguyn Tri: bc anh hng dn tc, con ngi ton ti him c, nh vn, nh th kit xut, danh nhn vn ho th gii, ngi chu nhng oan khin thm khc di thi phong kin ti mc him c trong lch s Vit Nam. -V th vn: Thnh tu ln trong sng tc ch Hn v ch Nm, chnh lun tr tnh, phn nh v p tm hn ngi anh hng v i v con ngi i thng bnh d. Nguyn Tri l nhn vt kit xut, nh th tr tnh su sc ngi m ng cho s pht trin ca th ting Vit. * Tn HS tr li: 1/ .....................................................Lp..................im.................. 2/ ....................................................Lp.................im................... 2. Dy bi mi: * Gii thiu bi mi:

Trang 684

Gio n Ng Vn 10 c bn
Khi cuc khng chin chng gic Minh ton thng, ma xun nm 1428, L Li ln ngi hong , lp ra triu nh Hu L. Tha lnh nh vua, Nguyn Tri vit i co bnh Ng b co cho ton dn bit chin thng v i ca qun dn trong 10 nm gian kh chin u. T nay, nc i Vit ginh c c lp. * Bi mi: H ca GV H 2 (10ph) GV: Cho HS khi qut li v phn tiu dn? H 3 (35ph) ? 1, khi nu lun chnh ngha, TP a ra nhng lun im c bn no? GV: Hai ni dung ny c nu ln nh mt nguyn l chnh ngha, c ngha nh tin cho ton bi, tt c ni dung c pht trin v sau u xoay quanh tin ny. ? 1, tc gi s dng thnh cng ngh thut g? H ca HS Ni dung ghi bng i. Tm hiu chung. II. c hiu. 1. Nu cao lun chnh ngha. - Lun im chnh ngha:

- Lun im chnh ngha: + Nu r t tng nhn ngha. + Khng nh chn l v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc i Vit.

- Ngh thut: + S dng t ng chun xc, trang trng, giu hnh nh gi cm, th hin tnh cht hin nhin, vn c, lu i ca nc V L t ch: vic nhn ngha yn dn, qun iu pht tr bo, tiu vong, bt sng, git ti..... + S dng bin php so snh: t nc ta ngang hng vi TQ v trnh chnh tr, t chc, qun l quc gia v th hin nim t ho ca DT T Triu, inh, L, Trn...i no cng c. + S dng bin php lit k khc su v nn L t ch ca nc ta, v chin thng ca ta

- Ngh thut: + S dng t ng chun xc, trang trng, giu hnh nh gi cm, th hin tnh cht hin nhin, vn c, lu i ca nc V L t ch: + S dng bin php so snh: t nc ta ngang hng vi TQ v trnh chnh tr, t chc, qun l quc gia v th hin nim t ho ca DT + S dng bin php lit k khc su v nn L t ch ca nc ta, v chin thng ca ta v tht bi ca ch:

Trang 685

Gio n Ng Vn 10 c bn
v tht bi ca ch: Vn xng nn vn hin lu...cng khc; Lu Cung tham cng...git ti M. + S dng cc cu vn bin ngu rt cn i, nhp nhng T Triu, inh, L, Trn...i no cng c. => TL: Nguyn Tri th hin c quan nim ca mnh v t tng nhn ngha v ? Bn co trng ti khng nh c ch quyn L c k th c tc gi ca DT. th hin nhng ni dung no? + S dng cc cu vn bin ngu rt cn i, nhp nhng => TL: Nguyn Tri th hin c quan nim ca mnh v t tng nhn ngha v khng nh c ch quyn L ca DT. 2. Bn co trng v ti c ca k th. - Bn co trng v ti c ca k th bao gm 2 ni dung:

- Bn co trng v ti c ca k th bao gm 2 ni dung: ? Ngh thut + Vch trn m mu XL. on 2 c g c + T co v ln n nhng ch trsc? ng cai tr thm c v hnh ng v nhn o ca gic. - Ngh thut: + Dng nhiu hnh nh gi cm, giu tnh biu trng v khi qut din t ti c k th. + S dng th php i lp khc ho s au kh ca ngi dn v ti v k th XL. + Li vn khi anh thp, khi thng thit, khi ut hn tro si, khi cm thng tha thit. => on vn c m hng ca mt tuyn ngn nhn quyn thi trung i. NT ng trn lp trng ND nhn bn t co, ln n gic Minh, bo v quyn sng cho ND V. ? Hnh tng L Li c tc gi khc ho ntn?

- Ngh thut: + Dng nhiu hnh nh gi cm, giu tnh biu trng v khi qut din t ti c k th. + S dng th php i lp khc ho s au kh ca ngi dn v ti v k th XL. => on vn c m hng ca mt tuyn ngn nhn quyn thi trung i. 3. Mi nm chin u v chin thng v vang. a. Hnh tng L Li v giai on u ca cuc khi nghi. * Hnh tng L Li: - C s thng nht gia con ngi bnh thng vi ngi lnh t cuc khi ngha: - Vai tr ca L Li trong cuc khi ngha Lam Sn:

Trang 686

Gio n Ng Vn 10 c bn
? Qua hnh tng L Li, tc gi cho thy - C s thng nht gia con ngiu g v khi i bnh thng vi ngi lnh t ngha Lam Sn? cuc khi ngha: - Vai tr ca L Li trong cuc khi ngha Lam Sn: + Khng nh tnh cht nhn dn ca cuc khi ngha Lam Sn. -> Vi hnh tng ny, khc ho c ch quyt tm ca ton DT. + Quan h gia L Li v cc tng s, qun lnh l ph t chi binh. ? G u ca cuc -> H gng ch vt qua gian khi ngha, ngha nan, mang tm lng cu nc qun Lam Sn n u qun v tr thnh gp phi nhng ph t chi binh nht tm. kh khn, gian kh g? - Nhng kh khn gian kh m ngha qun Lam Sn phi tri qua: + K th tn bo v rt mnh: Va khi c ngha dy ln, chnh lc qun th ang mnh; hung ngang ngc. + Th ta cn yu: vn nc kh khn, tri th lng. + Thiu nhn ti: Tun kit... nhn ti...thiu k n, him ngibn bc, trng ngingi cng vng bng. ? Sc mnh no + Thiu qun: qun khng gip ngha qun mt i. Lam Sn vt qua + Thiu lng n: lng ht nhng th thch my tun. gian nan ban u? - ch quyt tm ca ngha qun Lam Sn: + C tm lng cu nc. + Nhn thc r kh khn, kin tr: mi my nm tri, h phi mt hai sm ti. + Quyt tm vt qua mun ngn gian kh: gng ch

* Giai on u ca cuc khi ngha: - Nhng kh khn gian kh m ngha qun Lam Sn phi tri qua:

- ch quyt tm ca ngha qun Lam Sn: + C tm lng cu nc. + Nhn thc r kh khn, kin tr:

Trang 687

Gio n Ng Vn 10 c bn
khc phc gian nan. + C tinh thn on kt, ng cam cng kh: Nhn dn bn ci mt nh, Tng si mt lng ph t/ Ho nc sng chn ru ngt ngo. + Lnh t c lng cn hin ti: C xe cu hin, thng chm chm cn dnh pha t. + C mt binh php hp l chin u vi k th, bit ch bit ta: Th trn xut k, ly yu chng mnh/ Dng qun mai phc, ly t ch nhiu.

b. Giai on phn cng:

? Qu trnh phn cng v chin thng c tcg gi ti hin ntn? ? G phn cng c NT MT ntn?

? G tng phn ccong c miu t ntn?

- Giai on phn cng, qun ta nh nhanh, thng nhanh, ch yu l chin trn trn vng ni v trung du. c. Giai on tng phn cng: -> Giai on tng phn cng, qun ta nh tan vin binh gic xm lc, nh mnh, - Giai on phn cng, qun ta nh ton din trn mi mt nh nhanh, thng nhanh, ch trn, mi a hnh, nh lin yu l chin trn trn vng ni tc, khng k th gng dy. v trung du. d.T tng nhn ngha: - Ph phn k th....

-> Giai on tng phn cng, qun ta nh tan vin binh gic xm lc, nh mnh, nh ton din trn mi mt ? 3, t tng nhn trn, mi a hnh, nh lin ngha c th tc, khng k th gng dy. - Khng nh t tng nhn hin ntn? ngha............... - Ph phn k th chuc ti gy oan cho dn Gi kin mt ngi, gieo ho bao nhiu k khc, Thng nhi con Tuyn c ng binh khng ngng nht nht, Thch, Thng em du cha chy. - Khng nh t tng nhn ngha am i ngha thng hung tn Ly ch nhn thay cng bo - V nhn dn m kt thc cnh ao binh Ta ly ton qun l hn, nhn dn ngh sc. - Hnh ng theo mu k k diu, Cha thy xa nay, l - V nhn dn m kt thc cnh ao binh - Hnh ng theo mu k k diu,........... - Xt xa, thng cm khi thy cnh cht chc v binh ao

e. Ngh thut: - Hnh tng phong ph, a

Trang 688

Gio n Ng Vn 10 c bn
m ng hiu sinh, cp cho nm trm chic thuyn, pht cho vi nghn c nga v nc. - Xt xa, thng cm khi thy cnh cht chc v binh ao Sui Lnh Cu, mu chy tri chy, nc sng nghn ngo ting khc Thnh an X thy cht thnh ni, c ni m a mu en. dng, mang tm vc v tr.

? Tc gi s dng bt php NT g din t chin cong vang di ca ngha qun LSn?

- Ngn ng: s dng cc ng t mnh lin kt vi nhau to thnh nhng chuyn dung dn dp.... S dng cu vn bin ngu..

- Hnh tng phong ph, a dng, mang tm vc v tr. + Chin thng ca .... + Sc mnh ca ta... + Tht bi ca ..... + Khung cnh chin trng .... - Ngn ng: s dng cc ng t mnh lin kt vi nhau to thnh nhng chuyn dung dn dp, s dng cc tnh t ch mc im ti a. - S dng cu vn bin ngu, th php tng phn i lp gia ta v ch: ta chin thng vang di, cn ch tht bi thm hi. - Cu vn khi ngn khi di, bin ho linh hot theo tng trn nh, tng giai on, to nn nhc iu dn dp, sng khoi, bay bng, m thanh gin gi, ho hng. - Ging iu khi ho hng, si ni khi ni pht trin ca chin thng, khi y cm khi thng tm khi ni v tht bi ca k th v s tn bo ca ? on kt, bi co chin tranh i vi con ngi. nu ra nhng - Cc s kit LS c lit k lin n dung g? tip Ngy....ngy.... -> Tc gi dng ln bc tranh ton cnh cuc khi ngha LS vi bt php NT m cht AH ca.

- Cu vn khi ngn khi di...

- Ging iu khi ho hng, si ni.......

- Cc s kit LS c lit k lin tip Ngy....ngy....

4. Tuyn ngn L, N thi bnh. - Trnh trng v vui mng truyn i li tuyn b nn LTD ca DT c lp li. - Rt ra bi hc LS

- Khng nh vin cnh ti sng huy hong ca t nc -> y cng l kt qu ca vic kt hp gia sc mnh truyn thng v sc mnh thi

Trang 689

Gio n Ng Vn 10 c bn
i. - Trnh trng v vui mng truyn i li tuyn b nn LTD ca DT c lp li X tc...sch lu. - Rt ra bi hc LS: S thay i - Ngh thut: ny thc cht l s phc hng b ri li thi...hi ri li minh. -> y l nguyn nhn, l iu kin thit lp s vng bn i i Mun tha....vng chc. - Khng nh vin cnh ti sng huy hong ca t nc Bn...duy tn khp ni. -> y cng l kt qu ca vic kt hp gia sc mnh truyn * Ghi nh ( SGK/ 23). thng v sc mnh thi i: c III. Tng kt . hin thc tt p hm nay v tng lai ngy mai ti sng l nh tri t t tng khn thing ngm gip v cng nh vo chin cng trong qu kh Mt...ngn nm. - Ngh thut: + Ging vn chn ri, mang sc thi nh c, trang trng, trn y lc quan v tng lai ca DT. + m hng trang trng, thing ling trong li tuyn b nn LTD ca DT. 5. ngha ca bi co: - Bi hc ly dn lm gc, ly t tng nhn o, nhn bn cao c lm nn tng hnh ng vn l mt tin quan trng trong cng cuc dng nc v gi nc. - Mi s pht trin ca DT, N u l s tip thu, pht huy v pht trin cc gi tr ca qu kh. - CBN la bn anh hng ca vang

? Ging vn on kt c g c bit?

? Khi qut ni dung v ngh thut ca bi co?

Trang 690

Gio n Ng Vn 10 c bn
di ca DTVN trong cuc khng chin chng gic Minh XL. - CBN l bn tuyn ngn L ca DTVN TK XV. TP nh du mt bc pht trin t tng ca DTVN trn ng pht trin. - CBN l ng thin c hng vnc s kt hp hi ho gia yu t chnh lun v vn chng.. Hot ng 4 3. Cng c, luyn tp. * Cng c: - Ni dung: Bi co nu lun chnh ngha, t co ti c ca gic , ti hin qu trnh khng chin thng li i n li tuyn b c lp , ho bnh trang trng on kt . Bi co khng nh s tht v chn l mang tnh quy lut : nc i Vit c quyn hng c lp t do v s tht tr thnh mt nc c lp , t do . T do ny phi i bng mi nm chin u gian lao anh dng v bit bao xng mu ca nhn dn ta . - Ngh thut : + B cc bi co cht ch cn i .Trnh t din tin ca tc phm l mt trnh t khp m hon chnh, ng lc, ng ch, khng mt hay mt chi tit ngoi lm hi n l gc mch vn. + C s kt hp hi ho gia yu t chnh lun v yu t vn chng (t s, tr tnh , biu cm) + V ging iu: linh hot, uyn chuyn , lin hi, lin mch, li cun t u n cui . * Luyn tp : Lp bng so snh i chiu gia qun ta v gic Minh trong on 3. Cc giai on khng chin Giai on u Giai on sau Qun ta Yu, thiu qun v lng thc - Tin ra pha Bc - Vy thnh, dit vin, tng phn cng, ton thng Gic Minh ang mnh - B tiu dit, b bao vy, b bt, b u hng, i bi.

4. Hng dn HS hc bi v chun b bi mi: * Bi c: - Hc bi theo hng dn trong SGK. * Bi mi: - Chun b bi mi theo hng dn ca GV.

Trang 691

Gio n Ng Vn 10 c bn

tc gi nguyn tri (1380- 1442) A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng nt chnh v cuc i v s nghip vn hc ca Nguyn Tri- mt nhn vt lch s, mt danh nhn vn ha. - Thy c v tr to ln ca ng trong lch s VH dn tc: nh vn chnh lun kit xut, nh th khai sng VH ting Vit. - Rn k nng tm , khi qut , tm dn chng phn tch, chng minh cho cc nhn nh. - C lng trn trng di sn VH, ti nng v nhn cch cao thng ca Nguyn Tri. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Mt s ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu nhng nt chnh v ni dung v ngh thut ca bi Ph sng Bch ng? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Nguyn Tri l nhn vt lch s v i, mt thin ti trong qu kh lch s. Cuc i ng tiu biu v c hai phng din: anh hng v bi kch. T Hu vit v ng: Nghe hn Nguyn Tri phiu diu/ Ting gm khua, ting th ku x lng. Ring v mt VH, ng l tc gi c v tr ln trong lch s VH dn tc, c nh gi l nh vn chnh lun kit xut v l nh th khai sng VH ting Vit. Bi hc hm nay, chng ta s i su tm hiu cc vn . Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c sgk. I. Cuc i: - Nu nhng nt chnh 1. Qu hng, gia nh: v qu hng, gia - Qu hng: lng Chi Ngi (Ch Linh- Hi Dng) sau di v nh v nhng s Nh Kh (Thng Tn- H Ty). kin tiu biu trong - Gia nh: cuc i Nguyn Tri? + Cha: Nguyn ng Long- mt nho sinh ngho, hc gii, tin s, i tn l Nguyn Phi Khanh lm quan di triu H. + M: Trn Th Thi- con quan T Trn Nguyn n. Truyn thng gia nh:+ yu nc.

Trang 692

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ vn ha, vn hc. 2. Nhng s kin tiu biu: - M ci m khi mi 5 tui, ng ngoi mt khi Nguyn Tri 10 tui. - 1400: Thi hc sinh (tin s), ri cng cha lm quan cho triu H. - 1407: gic Minh xm lc, Nguyn Phi Khanh b bt a v Trung Quc, Nguyn Tri gt l chia tay cha trn ca i Nam Quan, nh li cha dy: lp ch, ta nhc nc, tr th nh mi l i hiu. - Tham gia khi ngha Lam Sn, gp phn quan trngvi vai tr ca mt qun s ti ba a khi ngha n ton thng. - Sau khi t nc c lp, Nguyn Tri hm h tham gia cng vic xy dng t nc nhng b gian thn gim pha, ko c tin dng nh trc. - 1439: xin v n ti Cn Sn (Ch Linh- Hi Dng). - 1400: c L Thi Tng vi ra gip nc. - 1442: v n L Chi Vin thm khc khin ng phi chu n tru di tam tc. - 1464: vua L Thnh Tng (con ca b phi Ng Th Ngc Daongi c Nguyn Tri cu gip) minh oan cho Nguyn Tri: c Trai tm thng quang Khu to (Lng c Trai sng ta sao Khu). - 1980: c UNESCO cng nhn l danh nhn vn ha th gii. Nguyn Tri l bc anh hng dn tc vn v song ton, mt nh vn ha ln, cuc i tiu biu cho 2 phng din: anh hng v bi kch, mt ngi phi chu oan khin thm khc nht trong lch s dn tc. II. S nghip th vn: 1. Nhng tc phm chnh: a. Nhng tc phm chnh vit bng ch Hn: - Qun trung t mnh tp. - Bnh Ng i co. - c trai thi tp. - Ch Linh sn ph. - Bng H di s lc. - Lam Sn thc lc. - Vn bia Vnh Lng. - Vn loi. - D a ch (tc phm vit v a l). b. Tc phm vit bng ch Nm: Quc m thi tp- gm 254 bi th. Nhn xt: Nguyn Tri l tc gi xut sc v nhiu th loi VH, trong sng tc ch Hn v ch Nm, trong vn chnh lun v th

Bi kch L Chi Vin ly bc thin ti/ Hn anh hng/ Nc bin ng/ Cng ko ra sch! ( c th c Trai- Sng Hng).

- K tn v phn loi cc tc phm chnh ca Nguyn Tri?

Trang 693

Gio n Ng Vn 10 c bn
tr tnh. ng li mt khi lng sng tc ln vi rt nhiu tc phm c gi tr. 2. Nguyn Tri- nh vn chnh lun kit xut: Nh vn chnh lun: nh vn c nhng tc phm chnh lun xut sc. Nguyn Tri l nh vn chnh lun kit xut trong lch s VHTVN: - Hai tc phm chnh lun tiu biu: i co bnh Ng - ng thin c hng vn, bn tuyn ngn c lp dn tc ln th hai. Qun trung t mnh tp - nhng bc th gi tng t nh Minh v bn ngy qun, ngy quyn mi bc th c sc mnh bng 10 vn qun (Phan Huy Ch). - T tng ch o, xuyn sut: nhn ngha, yu nc, thng dn. VD: Vic nhn ngha... tr bo; em i ngha...tr bo(Bnh Ng i co). - Trnh ngh thut mu mc: + Xc nh i tng, mc ch ph hp vi bt php lp lun. VD: - i vi nhng tng gic hung hng, hiu chin (M K, Phng Chnh, Liu Thng): Mc ch: khiu khch, nh gic ri vo trn a ca ta. Nguyn Tri nh vo lng t i khin chng t chui u vo thng lng m ta nh sn. Cch xng h coi thng: Bo cho my, nghch tc...; cch vit: khch vo lng hu dng v mu. - i vi nhng tng gic cn cht lng tm, c t tng ha hiu (Lng Minh, Hong Phc): Mc ch: thuyt phc. Bt php: nh vo tnh cm, lng tri, cao tnh ngha; cch xng h y tn trng, thn tnh: hin huynh. - i vi nhng tng gic c hc vn li v tr quan trng nh Vng Thng: Mc ch: thuyt phc, ging ha. Bt php: tc ng mnh vo nhn thc, tr tu; cch xng h tn trng (gi r chc tc: knh t ngi Tng binh i nhn,...). - i vi ngy qun, ngy quyn lm ng theo gic: Mc ch: nh vo lng t trng v lng tm h nhn ra l phi- tri tr v con ng chnh ngha. Cch vit: va tnh cm, by t thit hn ng thi vn t ra nghim khc nu h ko bit ci t quy chnh. + Kt cu cht ch, lp lun sc bn: Ngh thut lp lun: tam on lun (P1- tin ; P2- soi

- Nhn xt khi qut v s nghip trc tc ca Nguyn Tri? - Em hiu th no l nh vn chnh lun? Ni Nguyn Tri l nh vn chnh lun kit xut bi ng l tc gi ca nhng tc phm chnh lun c sc no? - Ni dung nhng lun im ct li trong sng tc chnh lun ca Nguyn Tri l g? Nu mt vi dn chng tiu biu?

Trang 694

Gio n Ng Vn 10 c bn
vo thc tin; P3- kt lun) 3. Nguyn Tri- nh th tr tnh su sc: - Cc tp th tiu biu: + c Trai thi tp- 105 bi th ch Hn. + Quc m thi tp- 254 bi th ch Nm. Chn dung tm hn ca Nguyn Tri: * Ngi anh hng v i: - L tng cao c: nhn ngha, yu nc, thng dn. Vic nhn ngha ct yn dn Qun iu pht trc lo tr bo. Bui c mt lng u i c - Cc tp th ca c m ngy cun cun nc triu ng. Trai? Nu tn mt s D c Ngu cm n mt ting bi th trong 2 tp Dn giu khp i phng... m em bit? - V mnh nh cy trc, cy mai, cy tng cng ci, thanh - Qua th Nguyn Tri, cao, trong trng- nhng phm cht cao qu ca ngi qun chng ta thy nhng t- dnh gip nc v tr dn. mt no ca con ngi * Con ngi trn th: ng? Biu hin c - au ni au ca con ngi: ni au trc thi i en bc, th? Nu dn chng con ngi cha hon thin kht khao s hon thin ca con phn tch, minh ha? ngi: +Ngoi chng mi chn u ko ht Bui mt lng ngi cc him thay. + Ming th nhn hn chng mc nhn Lng ngi quanh ta nc non quanh. + D hay rut b su cn, Khng bit lng ngi vn di. - V sao ni Nguyn + Phng nhng tic cao, diu hy ling, Tri l con ngi trn Hoa thng hay ho, c thng ti. th nht trn gian? - Yu tnh yu ca con ngi: Biu hin c th qua + Tnh yu thin nhin: nhng mt no? Pht hin v p nhiu mt ca thin nhin: Thin nhin honh trng, k v: Knh ngc bm vm non my khc/ Gio gm chm gy bi bao tng,... Thin nhin m l, th mng, phng pht phong v ng thi: Nc bic non xanh thuyn gi bi/ m thanh, nguyt bc, khch ln lu, Kho thu phong nguyt y qua nc/ Thuyn ch yn h nng vy then,... Thin nhin bnh d, dn d: Ao cn vt bo cy mung/ a thanh pht c ng sen,... Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... Giao cm vi thin nhin va mnh lit, nng nn va tinh t, nhy cm, trang trng trc v p ca thin nhin: H ca m ch hng qu lt/ Qut hin ngy l bng hoa tan

Trang 695

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Tnh yu qu hng. + Tnh ngha vua- ti, tnh cha- con: Qun thn cha bo lng canh cnh, Tnh ph cm tri, o cha Nui con mi bit lng cha m, i lon th hay i Thun Nghiu. + Tnh bn chn thnh: Lng ging mt ng my ni, Khch kha hai ngn ni xanh C thu bing thm bn c Lng th ngn dm nguyt ba canh... + Tnh yu i la: Hn mt ln hnh bng giai nhn xut hin trong th ng: m thanh nguyt bc khch ln lu Lon n m hi khch lu hng m m th thng k lnh lng. Ngoi y du cn manh o l, C lng mn p ly hi cng (Th tic cnh- bi 10) III. Kt lun: 1. Ni dung: Th vn Nguyn Tri hi t 2 ngun cm hng ln ca VH dn tc: yu nc v nhn o. 2. Ngh thut: - Th loi: + L nh vn chnh lun kit xut. + L ngi khai sng VH ting Vit, sng to th ng lut bng ch Nm. - Ngn ng: s dng thun thc, lm giu cho ch Nmngn ng dn tc. V tr, tm vc:Nguyn Tri tc gi VH ln ca VH dn tc, nh vn chnh lun kit xut, nh th khai sng VH ting Vit.

- nh gi khi qut nhng gi tr c bn v ni dung v ngh thut ca th vn Nguyn Tri?

- Nu v tr, tm vc ca Nguyn Tri trong lch s dn tc?

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- n li kin thc bi hc. - c thm v th vn Nguyn Tri. - Son Bnh Ng i co. (Bnh Ng i co) Nguyn Tri. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng gi tr ln v ni dung v ngh thut ca bi i co bnh Ng. - Rn k nng phn tch tc phm chnh lun theo th vn c- th co. - Bi dng thc c lp, t ch, nim t ho dn tc.

Trang 696

Gio n Ng Vn 10 c bn
B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi trong sgk. - Gv thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: K tn cc tc phm chnh ca Nguyn Tri? Ti sao ni Nguyn Tri l nh th tr tnh su sc? V tr, tm vc ca ng trong nn VH dn tc? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong lch s VHVN, ba ng th vn kit xut c coi l cc bn tuyn ngn c lp ca dn tc l: Nam quc sn h (L Thng Kit), Bnh Ng i co (Nguyn Tri) v Tuyn ngn c lp (H Ch Minh). Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu bn tuyn ngn c lp ln th hai ca dn tc ta. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c Tiu dn- sgk. I. Tiu dn: - Nu hon cnh ra i 1. Hon cnh ra i ca tc phm: ca tc phm? - Ma ng nm 1427, sau khi dit vin, chm Liu Thng, ui Mc Thnh, tng binh Vng Thng ang c th trong thnh ng Quan phi xin hng, cuc khng chin chng gic Minh hon ton thng li. - Nm 1428: L Li ln ngi hong , lp ra triu nh Hu L, sai Nguyn Tri vit Bnh Ng i co b co cho - Em hiu g v nhn ton dn c bit chin thng v i ca qun dn trong tc phm? Ti sao 10 nm chin u gian kh, t nay, nc Vit ginh li c gi l i co? Gic nn c lp, non sng tr li thi bnh. Ng l gic no? V 2. Nhan : sao tc gi li gi - Ch Hn: Bnh Ng i co dch ra ting Vit: i co chng nh vy? bnh Ng. Vua Minh (Chu Nguyn - Gii ngha: Chng- ng t lp ra + i co: bi co ln dung lng ln. triu Minh- Minh thnh tnh cht trng i. t)) qu t Ng + Bnh: dp yn, bnh nh, n nh. (nam Trng Giang, thi + Ng: gic Minh. Tam Quc) ch Ngha ca nhan : Bi co ln ban b v vic dp yn Ng ch chung gic gic Ng. phng Bc xm lc vi cm th, khinh b. - Nu khi nim, cc c trng c bn ca 3. Th loi co: th loi co? - Khi nim: l th vn ngh lun c t thi c Trung

Trang 697

Gio n Ng Vn 10 c bn
Quc, thng c vua cha hoc th lnh dng trnh by mt ch trng, mt s nghip, tuyn ngn mt s kin mi ngi cng bit. - c trng: + Vit bng vn xui hay vn vn, phn nhiu l vn bin ngu (loi vn c ngn ng i ngu, cc v i thanh B-T, t loi, c vn iu, s dng in c, ngn ng khoa trng). + Li l anh thp, l lun sc bn. + Kt cu cht ch, mch lc. II. c- hiu vn bn: 1. c v tm b cc: B cc: 4 phn. - P1: Nu lun chnh ngha. - P2: Vch r ti c ca gic Minh xm lc. - P3: K li 10 nm chin u v chin thng ca ngha qun Lam Sn. - P4: Tuyn b chin qu, khng nh s nghip chnh ngha, rt ra bi hc lch s. 2. Tm hiu vn bn: a. on 1: Nu cao lun chnh ngha: * T tng nhn ngha: - Theo quan nim ca o Nho: nhn ngha l mi quan h tt p gia ngi vi ngi trn c s tnh thng v o l. - Nguyn Tri:+ cht lc ly ht nhn c bn ca t tng nhn ngha: nhn ngha ch yu yn dn. + em n ni dung mi: nhn ngha l yn dn tr bo. l c s bc trn lun iu xo tr ca gic Minh (ph Trn dit H gip i Vit). Khng nh lp trng chnh ngha ca ta v tnh cht phi ngha ca k th xm lc. * Chn l v s tn ti c lp, c ch quyn ca nc i Vit: - Cng vc lnh th: nc i Vit ta- ni sng b ci chia. - Nn vn hin: vn xng nn vn hin lu. - Phong tc: phong tc Bc Nam cng khc - Lch s ring, ch ring: T Triu, inh, L, Trn bao i gy nn c lp/ Cng Hn, ng, Tng, Nguyn mi bn xng mt phng - Ho kit: i no cng c Cc t ng: t trc, lu, vn xng, chia, cng khc cho thy s tn ti hin nhin, vn c, lu i ca mt nc i Vit c lp, c ch quyn v vn hin. Ging iu: trang trng, ho hng mang tnh cht ca mt li tuyn ngn.

Hs c vn bn. Gv nhn xt, hng dn ging c. - Nu b cc ca tc phm?

Hs hc on ny THCS vi nhan Nh nc i Vit ta. Gv t cu hi hs tho lun, nh li kin thc c: - Trong on 1, lun chnh ngha c nu cao bao gm my lun im ch yu? l nhng lun im g? - Lun im 1 c nu cc cu no? V tr v ni dung c th ca n? - Lun im 2 c nu v lun chng ntn? Gv dn dt: Dn tc ta chin u chng qun xm lc l nhn ngha, l ph hp vi nguyn l chnh ngha th s tn ti c lp, c ch quyn ca dn tc Vit Nam cng l chn l khch quan ph hp vi nguyn l ... - Chn l thc tin v s tn ti c lp, c

Trang 698

Gio n Ng Vn 10 c bn
ch quyn ca nc i Vit c biu hin qua cc mt no? - Nhn xt v ging iu ca on 1? - Cu hi nng cao: So snh vi Nam quc sn h (L Thng Kit) thy s pht trin ca t tng ch quyn c lp dn tc?

- Nguyn Tri t co nhng ti c no ca gic Minh? Tc gi ng trn lp trng no?

- Hnh nh nhn dn i Vit di ch thng tr ca gic Minh c hnh tng ha bng hnh nh no? - Nhng tn gic Minh tn bo c hnh tng ha bng hnh nh no? - Ngh thut vit co

* So snh vi Nam quc sn h (L Thng Kit): thc c lp dn tc ca i co bnh Ng pht trin ton din v su sc hn. - Ton din, v: + L Thng Kit mi ch xc nh dn tc hai phng din: lnh th v ch quyn. + Nguyn Tri xc nh dn tc nhiu phng din: lnh th, nn vn hin, phong tc tp qun, lch s, ch , con ngi. - Su sc, v: + L Thng Kit cn c vo thin th (sch tri)- yu t thn linh ch ko phi thc tin lch s. + Nguyn Tri thc r v vn hin, truyn thng lch s v con ngi- nhng yu t thc tin c bn nht, cc ht nhn xc nh dn tc b. on 2: Bn co trng hng hn, m mu v nc mt: - Nhng m mu v ti c ca k th: + m mu xm lc qu quyt ca gic Minh: Va ri: Nhn h H chnh s phin h, trong nc lng dn on hn. Qun cung Minh tha c gy ha. Ch nhn, tha c vch r lun iu gi nhn gi ngha, mn gi b mng ca k th. Nguyn Tri ng trn lp trng dn tc. + T co ch trng, chnh sch cai tr v nhn o, v cng h khc ca k th: Tn st ngi v ti - Nng dn en... tai v. Bc lt tn t, d man: Nng thu...ni. Hu dit mi trng sng: Ngi b p...cy c. Nguyn Tri ng trn lp trng nhn bn. - Hnh nh nhn dn: ti nghip, ng thng, khn kh, iu linh, b dn ui n con ng cng. Ci cht i h trn rng, di bin: Nng n... canh ci,... - Hnh nh k th: tn bo, v nhn tnh nh nhng tn c qu: Thng h ming... cha chn. - Ngh thut vit co trng: + Dng hnh tng din t ti c ca k th: Nng dn en ...tai v.

Trang 699

Gio n Ng Vn 10 c bn
trng ca tc gi? + i lp: Hnh nh ngi dn v ti K th b bc lt, tn st d man. tn bo, v nhn tnh. + Phng i:c c thay, trc Nam Sn ko ghi ht ti/ D bn thay, nc ng Hi ko ra sch mi Trc Nam Sn- ti c ca k th. Nc ng Hi- s nh bn ca k th. + Cu hi tu t: L no...chu c? ti c tri ko dung t ko tha ca qun th. + Ging iu: ut hn tro si, cm thng tha thit, nghn ngo n tm tc. c. on 3: Qu trnh chinh pht gian kh v tt thng ca cuc khi ngha Lam Sn (Bn hng ca v cuc khi ngha Lam Sn): * Hnh tng ngi ch tng L Li v nhng nm thng gian kh bui u ca cuc khi ngha Lam Sn:

Gv dn dt: on 3 l on vn di nht ca bi co, chia lm 2 phn tng ng vi 2 giai on ca cuc khi ngha... - Tm 2 phn tng ng vi 2 giai on ca cuc khi ngha ? - Hnh tng L Li c khc ha ntn (tm cc chi tit)? So snh vi hnh tng Trn Quc Tun trong Hch tng s?

- Qua nhng li bc bch ca L Li, em thy nhng ngy u ngha qun Lam Sn gp phi nhng kh khn g?

- Nhng sc mnh no

- Hnh tng ch tng L Li- hnh tng tm l, c miu t bng bt php ch yu: t s- tr tnh. + Cch xng h: ta khim nhng. + Ngun gc xut thn: chn hoang d nng mnh bnh thng ngi anh hng o vi. + C mt ni tm vn ng d di (din t qua hng lot cc t miu t tm l, s bin ng ni tm con ngi: ngm, cm, au lng nhc c, nm mt nm gai, qun n v gin, n o, trn trc, mng m, bn khon, m m, cu hin, chm chm). Lng cm th gic su sc: Ngm th ln... ko cng sng, Qun n v gin... ch, hoi bo cao c: ngy m vt gian kh, cu c nhiu ngi hin gip hon thnh s nghip cu nc: au lng... hi, Tm lng cu nc...pha t. Hnh tng L Li v Trn Quc Tun trong Hch tng s u c chung thc trch nhim cao vi t nc, c ch hoi bo cao c v lng cm th gic su sc. - Nhng kh khn ca ngha qun Lam Sn qua li bc bch ca L Li: + Qun th: ang mnh, tn bo, xo tr. + Qun ta: lc lng mng (Khi Khi Huyn qun ko mt i), thiu nhn ti (Tun kit nh sao bui sm/ Nhn ti nh l ma thu/ Vic bn tu thiu k n/ Ni duy c him ngi bn bc), lng tho khan him (Khi Linh Sn lng ht

Trang 700

Gio n Ng Vn 10 c bn
gip qun ta chin my tun). thng? - Sc mnh gip ta chin thng: + Tm lng cu nc. + ch khc phc gian nan. + Sc mnh on kt: tng s mt lng ph t, nhn dn bn ci mt nh. + S dng cc chin lc, chin thut linh hot: Th trn xut k...ch nhiu. + T tng chnh ngha: em i ngha...thay cng bo. - Cu hi nng cao: T sm, Nguyn Tri Nguyn Tri cao tnh cht nhn dn, tnh cht ton nh gi ng c dn, c bit cao vai tr ca nhng ngi dn ngho, nguyn nhn quan a v thp hn (nguyn tc: manh l manh- ngi dn trng no lm nn cy lu tn, l- ngi ti t, i ) trong cuc khi ngha. l thng li ca cuc khi t tng ln, nhn vn, tin b trc ng cha c v n tn gia ngha Lam Sn? th k XIX mi c Nguyn nh Chiu tip tc cng khai ca ngi. Gv dn dt: giai on 2 ca cuc khi khi ngha, tc gi * Qu trnh phn cng v chin thng: dng ln bc tranh - Kh th ca qun ta: ho hng nh sng tro bo cun (sm ton cnh cuc khi vang chp git, trc ch tro bay, sch ko knh ngc, tan ngha Lam Sn vi bt tc chim mung, qut sch l kh, ni phi mn, nc php ngh thut m sng phi cn... cc hnh nh so snh- phng i tnh cht anh hng ca t cht ho hng). hnh tng n ngn - Khung cnh chin trng: c lit, d di khin tri t nh ng, t mu sc n o ln ( sc phong vn phi i, nh nht nguyt m thanh, nhp phi m). iu... - Nhng chin thng ca ta: dn dp, lin tip (cc cu vn - Kh th v nhng ip cu trc, mang tnh cht lit k: Ngy 18.../ Ngy chin thng ca qun 20.../ Ngy 25.../ Ngy 28...) ta c miu t ntn? - i lp vi kh th ch tre ho hng, sc mnh v ch ca - Hnh nh k th: qun ta, hnh nh k + Tham sng, s cht, hn nht, thm hi: th tht bi th thm, Trn Tr, Sn Th- mt va. nhc nh ntn? L An, Phng Chnh- nn th cu thot thn. c Thi T- l gi dng t t ti. Thng th Hong Phc- tri tay t xin hng. Qun Vn Nam khip va m v mt. Qun Mc Thnh xo ln nhau chy thot thn. M K, Phng Chnh- hn bay phch lc. Vng Thng, M Anh tim p chn run... + Tht bi ca k th: th thm nhc nh tr cng lc kit,

Trang 701

Gio n Ng Vn 10 c bn
mu chy thnh sng, thy cht y ng, mu chy tri chy, thy cht thnh ni,... + Cch gi, cch miu t k th y khinh b, ma mai: thng nhi con Tuyn c; nht nht Thnh, Thng; tng gic b cm t- h i vy ui xin cu mng; M K, Phng Chnh...ra n b m vn hn bay phch lc; Vng Thng, - Phn tch tnh cht M Anh... v n nc m vn tim p chn run;... hng trng ca on - Tnh cht hng trng ca on vn: vn c gi ln t ngn ng, hnh nh, nhp + Ngn ng: iu cu vn? S dng nhiu ng t mnh lin kt vi nhu to nhng chuyn rung dn p, d di: hn bay phch lc, tim p chn run, trt sch, ph toang,... Cc tnh t ch mc cc im: thy cht y ng, mu tri nc, m a mu en, khip va v mt, sm vang, chp git, trc ch tro bay,... Kh th chin thng ca ta v s tht bo thm hi ca k th. + Hnh nh: C tnh cht phng i. Nhiu tn ngi, tn t, tn chin thng c lit k lin - Ch trng ha bnh, tip ni nhau xut hin trong th tng phn th thng nhn o ca L Liang ln ca ta i lp vi s tht bi ngy cng nhiu, cng Nguyn Tri c th ln ca k th. hin ntn phn 3 ny? + Nhp iu cu vn: - Hnh ng lm sng t t tng ct li Khi di, khi ngn bin ha linh hot. no nu u bi Dn dp, sng khoi, bay bng, ho hng nh sng tro bo cun. co? - Ch trng ha bnh, nhn o : + Tha ti cht cho qun gic u hng. + Cp nga, cp thuyn , lng n cho qun bi trn - Ging vn on ny c hiu sinh, lng nhn o. c g khc vi nhng Tnh yu ha bnh. Sch lc tnh k lu di, bn vng cho non sng. on trn? V sao? - Bi hc lch s m T tng nhn ngha- yn dn - tr bo. Nguyn Tri nu ra qua li tuyn b c lp? d. on 4: Tuyn b thng trn, khng nh s ngha ca bi hc lch nghip chnh ngha v nu ln bi hc lch s: s i vi chng ta - Ging vn: trang nghim, trnh trng. ngy nay ntn? Tuyn b, khng nh vi ton dn v nn c lp dn tc, ch quyn t nc c lp li. - Bi hc lch s: + S thay i thc cht l s phc hng dn tc l nguyn - Nu nhng nt khi nhn, l iu kin thit lp s vng bn: X tc...sch qut v ni dung v lu.

Trang 702

Gio n Ng Vn 10 c bn
tc + S kt hp gia sc mnh truyn thng v sc mnh thi i lm nn chin thng: u ... vy. ngha lu di vi cng cuc dng nc v gi nc ca dn tc ta. III. Tng kt: 1. Ni dung: L bn tuyn ngn c lp ln th 2 ca dn tc ta th k XV: + Nu cao t tng nhn ngha, chn l c lp dn tc. + T co ti c ca k th. + Ti hin qu trnh khng chin ho hng. + Tuyn b c lp, rt ra bi hc lch s. 2. Ngh thut: - Kt hp hi ha 2 yu t: chnh lun sc bn v vn chng tr tnh. - Mang m cm hng anh hng ca. L ng thin c hng vn. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Xem li kin thc bi hc, c thuc tc phm v lm bi tp phn luyn tp. - c trc bi lm vn: Tnh chun xc, hp dn ca VB thuyt minh. ngh thut phm? ca

Ngy son: Tit: 61. Lm vn:

Ngy son:

Trang 703

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tnh chun xc, hp dn ca vn bn thuyt minh A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp, cng c kin thc v vn bn thuyt minh hc THCS. - Hiu th no l tnh chun xc v tnh hp dn ca VB thuyt minh. - Rn k nng v c thc vit VB thuyt minh c tnh chun xc v hp dn. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php: trao i tho lun, pht vn- m thoi, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: V s kt cu ca bi Bnh Ng i co? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Gv nu cu hi: Nhc li khi nim v VB thuyt minh? Theo em, yu cu i vi tri thc v trnh by ca VB thuyt minh ntn? Hs tr li: - Khi nim: VB thuyt minh l kiu vn bn thng dng trong mi lnh vc i sng, nhm cung cp tri thc v c im, tnh cht, nguyn nhn,... ca cc hin tng v s vt trong thin nhin, x hi bng phng thc trnh by, gii thiu, gii thch. - Tri thc trong VB thuyt minh i hi phi khch quan, hu ch, xc thc cho ngi tip nhn. - Yu cu trnh by: chun xc, r rng, cht ch v hp dn. Gv: Vy th no l tnh chun xc, hp dn ca VB thuyt minh? Bi hc hm nay, chng ta s i tr li cu hi . Hot ng ca gv v hs - Em hiu th no l tnh chun xc? Ti sao VB thuyt minh li cn c tnh chun xc? Yu cu cn t I. Tnh chun xc ca VB thuyt minh: 1. Tnh chun xc v mt s bin php m bo tnh chun xc: - Tnh chun xc: ng vi chn l, vi chun mc c tha nhn. - Tnh chun xc l yu cu ca VB thuyt minh v m bo mc ch ca VB thuyt minh: cung cp cc tri thc v s vt khch quan nhm gip cho hiu bit ca ngi c (ngi nghe) thm chnh xc v phong ph. - Cc yu cu m bo tnh chun xc: + Tm hiu thu o i tng thuyt minh trc khi vit. + Thu thp y cc ti liu tham kho, c

- Chng ta cn ch n cc im g m bo tnh chun xc ca VB thuyt

Trang 704

Gio n Ng Vn 10 c bn
minh? bit l cc ti liu c gi tr ca cc chuyn gia, cc nh KH tn tui, cc c quan c thm quyn v i tng thuyt minh. + Cp nht nhng thay i ca cc thng tin. 2. Luyn tp: a. Khng chun xc: - T ch khng nu ht phm vi kin thc. - Khng nu ng cc th loi VHDG trong chng trnh Ng Vn 10, tp I. b. Khng chun xc: cch hiu cm t thin c hng vn (ng vn ho hng mun thu). c. Khng th dng Vb trch thuyt minh v nh th Nguyn bnh Khim v n ch ni n thn th m khng h ni n s nghip th ca ng. Yu cu ca tnh chun xc: Tri thc trong VB phi c tnh: khch quan, khoa hc v ng tin cy. II. Tnh hp dn ca VB thuyt minh: 1. Tnh hp dn v mt s bin php to tnh hp dn ca VB thuyt minh: - Tnh hp dn: c s li cun, thu ht s ch ca ngi c. - Cc bin php lm cho VB thuyt minh hp dn: + a ra nhng chi tit c th, sinh ng, nhng con s chnh xc bi vn ko tru tng, m h (dn chng c th, sinh ng). + So snh. + Kt hp s dng cc kiu cu. + Khi cn phi phi hp nhiu loi kin thc. 2. Luyn tp: a. Bin php: - Nu dn chng c th minh ha cho lun im khi qut: + Lun im: Nu ... km hm. + Dn chng:- S liu v s pht trin tr tu ca nhng a tr. - S pht trin no b ca nhng con chut. - So snh: nhng a tr t c chi a v nhng a tr bnh thng. b. Vic k li truyn thuyt: Gip ngi c nh c tr v mt thu xa xa thn tin, k o. L mt cch gii thch s hnh thnh v cc a danh ca h.

Hs c v tho lun lm cc bi tp. Gv nhn xt, khng nh p n.

- Vy mt VB thuyt minh chun xc cn p ng yu cu no? - Theo em, th no l tnh hp dn ca Vb thuyt minh? - Cc bin php lm cho VB thuyt minh c tnh hp dn?

Hs c v tho lun lm cc bi tp trong sgk. Gv nhn xt, khng nh p n.

Trang 705

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Vic kt hp gia kin thc a l v vn hc em n cho ngi c hiu bit phong ph, hp dn. * Ghi nh: (Sgk). III. Luyn tp: - S linh hot trong vic s dng cc kiu cu: ngn, di, nghi vn, cm thn. - T ng: giu tnh hnh tng (kt hp bin php so snh): + Mi ph c sc huyn b quyn r- my khi cha Hng. + B hnh xanh- l m. + Ln khi t ni nc dng- mt ln sng mng, m h nh mt bc tranh tu. - S kt hp cc gic quan v lin tng: + Cc gic quan: th gic, khu gic v v gic. + Lin tng: qua cc so snh. + Biu cm trc tip: trng m thm qu, c ai li ng vo n cho c.

Hs c v hc phn ghi nh- sgk. Hs c v tho lun lm cc bi tp trong sgk. Gv nhn xt, khng nh p n.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Ta Trch dim thi tp (Hong c Lng).

Ngy son: Tit: 66. Ting Vit: khi qut lch s ting vit.

Ngy son:

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c mt cch khi qut ngun gc, cc mi quan h h hng, quan h tip xc, tin trnh pht trin ca ting Vit v h thng ch vit ca ting Vit. - Thy r lch s pht trin ca ting Vit gn b vi lch s pht trin ca dn tc, t nc. - Bi dng tnh cm qu trng ting Vit- ti sn lu i v v cng qu bu ca dn tc. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv, ti liu tham kho. - Hs c trc v tm tt cc chnh ca bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu sgk, trao i tho lun, tr li cc cu hi.

Trang 706

Gio n Ng Vn 10 c bn
D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Ting Vit l ting ni ca dn tc Vit- dn tc chim a s trong i gia nh 54 dn tc anh em trn t nc Vit Nam, ng thi l ngn ng c dng chnh thc trong cc lnh vc hnh chnh, ngoi giao, gio dc. Song c c hnh thc nh ngy nay, ting Vit c mt qu trnh vn ng, bin i ko ngng qua nhiu giai on lch s... Hot ng ca gv v hs Hs c sgk. Yu cu cn t

I. Lch s pht trin ca ting Vit: 1. Ting Vit trong thi k dng nc: - Em hiu g v a. Ngun gc ting Vit: ngun gc ca ting - Ngun gc bn a: qu trnh pht sinh, pht Vit? Th no l trin, tn ti ca ting Vit song hnh vi qu ngun gc bn a? trnh hnh thnh, pht trin, tn ti ca dn tc Vit- ting Vit cng c ngun gc, lch s lu i nh lch s cng ng ngi Vit vy. - Thuc h ngn ng Nam . b. Quan h h hng ca ting Vit: Hs c sgk. H ngn ng Nam - Lp s v ngun gc v quan h h hng ca ting Vit?

Dng Mn- Khmer Ting Vit Mng chung Ting Vit Ting Mng

Gv dn dt: Sut 1000 nm Bc thuc v chng Bc thuc, ting Vit c s

Ting Vit c ngun gc thuc h ngn ng Nam , dng Mn- Khmer v c quan h gn gi vi ting Mng. - Ngoi ra ting Vit cn c quan h giao lu tip xc vi ngn ng Hn. 2. Ting Vit trong thi k Bc thuc v chng Bc thuc: - Ting Vit vay mn rt nhiu t ng Hn. - Chiu hng ch o: Vit ha v m c, ngha v phm vi s dng. - Cc cch thc vay mn ting Hn:

Trang 707

Gio n Ng Vn 10 c bn
tip xc lu di v su rng nht vi ting Hn. Cc vng triu PK Trung Quc u c m mu ng ha nc ta, chn p ting Vit nng n. Nhng ting Vit ko nhng ko b xa b m ngy cng tr nn phong ph, giu p hn... - Mi quan h ca ting Vit v ting Hn din ra ntn trong thi gian ny? Gi m: Cc cch vay mn ting Hn v Vit ha ting Hn? + Vay mn trn vn t Hn, ch Vit ha m c, gi nguyn ngha v kt cu: VD: tm, ti, c, mnh,... + Rt gn t Hn: VD: c nhn c (c c); t ti t (cu t); ng ph, canh nng, tiu phu, mc ng ng tiu- canh - mc; ... + o li v tr cc yu t, i yu t (trong cc t ghp): VD: T Hn T Vit Thi nhn Nh th Vn nhn Nh vn + i ngha hoc thu hp hay m rng ngha ca t Hn: VD: Th on (Hn): c mu, ti lc, cng c, cch thc. Ting Vit: Th on- ch hnh vi m m, c c. Khc chit (Hn): khc khuu, ngon ngoo. Ting Vit: din t gy gn, cht ch. o (Hn): n y, n tn cng (t Hn). Ting Vit: anh , qu mc. 3. Ting Vit di thi k c lp, t ch: - Vic tip xc, nh hng, vay mn t ng Hn theo hng Vit ha lm cho ting Vit ngy cng thm phong ph, tinh t, uyn chuyn. - Da vo vn t Hn, ngi Vit sng to ra ch Nm- th ch ghi m ting Vit vo th k XIII. ngha: + Khng nh thc c lp t ch ca dn tc ta. + Gp phn thc y s pht trin vn ha, vn hc dn tc. 4. Ting Vit trong thi k Php thuc: - Ch quc ng tr nn thng dng, tip nhn nh hng tch cc ca ngn ng, vn ha phng Ty (ch yu l ngn ng v vn ha Php).

Hs c sgk. - Di thi k c lp, t ch, ting Vit c s pht trin ntn? S ra i ca ch Nm c ngha g?

Hs c sgk. - Gv dn dt: T th k XVII, cc gio s phng Ty sng to - Vai tr ca ch quc ng: thc y s hnh ch quc ng (dng thnh v pht trin nn vn xui ting Vit hin ch ci La-tinh ghi i. m ting Vit)... - Ch quc ng pht

Trang 708

Gio n Ng Vn 10 c bn
trin v c vai tr ntn 5. Ting Vit t sau cch mng thng Tm trong thi k Php n nay: thuc? - Ch quc ng tr thnh h thng ch vit quc gia, ngy cng phong ph, chnh xc, hon Hs c sgk. thin hn vi vic xy dng h thng cc thut - V tr ca ting Vit? ng khoa hc. - Cc cch xy dng thut ng ting Vit: - Cc cch xy dng + Mn ca ting Hn: thut ng ting Vit? VD: chnh tr, quc gia, c lp, t do,... + Phin m thut ng khoa hc ca phng Ty: VD: a-xit (acide), ba-d (bazo),... + t thut ng thun Vit (dch hoc sao phng): VD: Vng tri (khng phn),... II. Ch vit ca ting Vit: 1. Lch s pht trin ch vit ca ting Hs c sgk. Vit: - Ch vit ca ting - Theo truyn thuyt v d s: ngi Vit c c Vit c lch s pht th ch Vit trng nh n nng nc ang bi. trin ntn? - Th k XIII: ngi Vit sng to ch Nm trn c s ch Hn. - Na u th k XVII: mt s gio s phng Ty da vo b ch ci La-tinh xy dng ch quc ng. - n nay, ch quc ng pht trin hon thin, tr thnh ngn ng quc gia. 2. Nhng u im v hn ch ca ch quc - Nu nhng u im ng: v hn ch ca ch a. u im: quc ng? - L loi ch ghi m (c sao vit vy)thun li cho vic hc tp, ph cp vn ha, nng cao dn tr. - n gin, tin li. b. Hn ch: Ch quc ng ra i vo thi k khoa hc ngn ng cha pht trin, c bit l khoa m v hc. Do , n c nhng hn ch: + Cha hon thin tun theo nguyn tc ng m hc, cha m bo t l 1/1 (mt s m v ch c ghi m bng mt con ch), s phn bit da trn kinh nghim, quy nh chung: d/gi, c/k, ng/ngh. + Cc du ph ghi thanh iu v cc m ca cc ch ci gy kh khn cho vic tp vit v in n, nht l i vi ngi nc ngoi (m hn trn khng d chinh phc).

Trang 709

Gio n Ng Vn 10 c bn

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Hng o Vng Trn Quc Tun (Ng S Lin).

Ngy son: Tit: 67. c vn: hng o i vng trn quc tun

Ngy son:

Ng S Lin. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Thy c ci hay, sc hp dn ca mt tc phm lch s nhng m cht vn hc qua ngh thut k chuyn v khc ha chn dung nhn vt lch s. - Cm phc v t ho v ti nng, c ca ngi anh hng dn tc Trn Quc Tun, ng thi hiu c nhng bi hc o l qu bu m ng li cho i sau. B. S chun b ca thy v tr:

Trang 710

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu ngun gc, quan h h hng, cc thi k pht trin v cc loi ch vit ca ting Vit t xa n nay? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Thng quc cng Tit ch Hng o i vng Trn Quc Tun (?1300) l mt bc hin ti, ngi anh hng dn tc v l mt trong nhng danh tng ni ting ton th gii bi 2 ln ch huy qun i nh Trn nh tan gic Mng- Nguyn. Nhng chn dung con ngi ng ntn? Ngy nay, chng ta phi da vo tc phm i Vit s k ton th ca Ng S Lin. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c tiu dn- sgk. I. Tiu dn: - Nu vi nt chnh v 1. Tc gi Ng S Lin: tiu s ca Ng S - tin s nm 1442. Lin? - Gi chc Hu th lang b L, Triu lit i phu kim T nghip (hiu trng) Quc T Gim, Tu son Quc s qun. - Vng lnh vua L Thnh Tng vit i Vit s k ton th. 2. i Vit s k ton th: - Hon tt nm 1499, gm 15 quyn. - Thi gian hon thnh - Ni dung: ghi chp lch s t thi Hng Bng cho tc phm? Ni dung tc n khi L Thi T ln ngi (1428). phm? C s ca n? - Da trn: i Vit s k (L Vn Hu) v S k tc bin (Phan Phu Tin). II. c- hiu vn bn: 1. c Hs c vn bn. 2. B cc: - Tm b cc ca vn - B cc: 3 phn. bn trn? + P1: Thng su... gi nc Li khuyn vua Trn v k sch gi nc ca Trn Quc Tun. + P2: Quc Tun l con... ving Trn Quc Tun vi li trng tri ca cha, trong cu chuyn vi gia n v hai con trai. + P3: cn li Nhng cng tch ln, trc tc chnh v li dn con ca Trn Quc Tun. 3. Tm hiu vn bn: a. Li khuyn vua Trn v k sch gi nc ca

Trang 711

Gio n Ng Vn 10 c bn
Gv dn dt: Ngi xa ni con chim trc khi cht th ct ting ku thng, con ngi trc khi cht th thnh thc, trng tri nhng li tm huyt... Trc khi Trn Quc Tun mt, vua Trn n hi ng v k sch gi nc. iu cho thy s tn nhim rt cao ca nh vua i vi ng... - Trn Quc Tun trnh by vi vua Trn k sch gi nc ntn? Ti sao ng li nu dn chng v hng lot cc triu i trc? Theo ng, iu kin quan trng nht thng gic l g? Mun vy phi lm g? - Qua li dn vua Trn ca v tng gi, em thy Trn Quc Tun ni bt ln phm cht g? Trn Quc Tun: - Trn Quc Tun nu dn chng v hng lot cc cch tr gic, gi nc ca ngi xa nhm khuyn vua Trn nn tu thi th m c sch lc ph hp, binh php chng gic cn vn dng linh hot, khng c khun mu nht nh. - iu kin quan trng nht thng gic: ton dn on kt mt lng. Vua ti ng tm, anh em ha mc, c nc gp sc - Mun vy, phi khoan th sc dn: + Gim thu kha. + Bt hnh pht. + Khng sch nhiu nhn dn, chm lo i sng nhn dn sung tc. iu l thng sch gi nc.

- Ti sao tc gi ko m u bng vic k ngun gc, lai lch ca nhn vt m lai m u bng li dn ca cha Trn Quc Tun trc lc i xa? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt, b sung: Cch m u to s hp dn cho bn k. Bi n khi dy trong ngi c s t m xem Trn Quc Tun c thc hin li * Cu chuyn vi Yt Kiu, D Tng:

Phm cht ca Trn Quc Tun: + C lng trung qun i quc- c thc trch nhim rt cao vi vua vi nc. + L mt v tng ti ba, mu lc, c kinh nghim di do v tm nhn xa trng rng. + C lng thng dn, trng dn, bit lo cho dn. b. Trn Quc Tun vi li trng tri ca ngi cha, trong cc cu chuyn vi gia n v hai ngi con trai: * Trn Quc Tun vi li trng tri ca ngi cha: ng ghi nh li cha nhng ko cho l phi. t ch trung ln trn ch hiu mt cch t nguyn, ht lng trung ngha, dp th ring phng s t nc, ko my may t li.

Trang 712

Gio n Ng Vn 10 c bn
di hun ca cha ko. - Vic Trn Quc Tun ko cho li cha dy l phi c ngha g? - Cu chuyn gia Trn Quc Tun vi Yt Kiu, D Tng c ngha g? - Khng nh nhn cch cao thng, tm lng trung ngha, thng thn, cng trc ca hai ngi n bc trung thnh. - Khng nh t tng trung qun ca Trn Quc Tun l hon ton ng nn mi tm c s ng cm ca mi ngi, k c gia nhn. - Chi tit Quc Tun cm phc n khc, khen ngi hai ngi n bc trung ngha: Cu chuyn vi 2 n bc ch l mt php th lng ngi ca Trn Quc Tun Trn Quc Tun l mt con ngi thng thn, chn thnh. * Cu chuyn vi hai ngi con trai: + Hng V Vng (Quc Hin): ng ngm cho l phi. + Hng nhng Vng (Quc Tng): ng ni gin, rt gm nh ti, ko mun Quc Tng c nhn mt ln cui. Tnh cch: thn trng, trung ngha. Cch gio dc con: cng bng, rt nghim khc. c. Nhng cng lao v uy tn, tr c tc chnh v li dn con ca Trn Quc Tun: - Cng lao: + L tng ch huy qun i nh Trn hai ln nh thng qun Nguyn- Mng. + Tin c c nhiu ngi ti trong s nghip bnh Nguyn v xy dng triu Trn. - Uy tn: + c truy tng tc ln: Thi s Thng ph Thng quc cng Nhn V Hng o i Vng c v nh thng ph (cha vua). + c hng nhng quyn hn c bit, c phong tc cho ngi khc. + L ch da tinh thn ca vua Trn nhng lc vn nc lm nguy (Cu ni khng khi ca ng gi nh n cu ni ca Trn Th trc ng: u ti cha ri, xin b h ng lo!) + Danh vng v ti thao lc ca ng khin k th phi knh s n mc ko dm gi tn. + c thn thnh ha trong tm thc dn gian. - V p nhn cch: khim tn, gin d, lun knh cn gi l vua ti.

- Cu chuyn ca Trn Quc Tun vi hai ngi con trai ni ln iu g trong nhn cch v cch gio dc con ca ng?

- Tm nhng dn chng ni v uy tn v nhng cng tch ln ca Trn Quc Tun?

Trang 713

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Nt p no trong nhn cch ca Trn Quc Tun biu hin qua chi tit: Quc Tun cha bao gi phong tc cho mt ngi no...vy y? - Cc trc tc chnh ca Trn Quc Tun? - Li dn d cc con trc lc mt ca ng c ngha g?

- Nhn xt, nh gi khi qut v v p nhn cch ca Hng o Vng Trn Quc Tun qua vn bn trn?

- Nhn xt v ngh thut k chuyn v ngh thut khc ha nhn vt? Gv b sung: + Mch k 1: Tc gi nu 1 s kin th hin quan nim thin nhn tng d (tri v ngi c mi quan h vi nhau)- sao sa (im xu, d bo mt nhn vt c vai tr trng yu vi quc gia qua i), im bo ny ng vi vic Hng o Vng m. Sau , ngc thi gian k v cuc i Trn Quc Tun, gii thch cho cu hi ng l

- Nhng trc tc chnh: + Hch tng s (D ch t tng hch vn). + Binh th yu lc (Binh gia diu yu lc). + Vn Kip tng b truyn th. - Li dn con k cng vic mai tng mnh ntn trc lc mt c th do lo lng su xa rng qun Nguyn c th tr li xm lc v do m m ca ng ln th hin tnh cn trng, lo xa. III. Tng kt bi hc: 1. Ni dung: V p nhn cch v i ca Trn Quc Tun: + Trung qun i quc. + Thng yu dn. + Tn tnh vi tng s. + Ti nng, mu lc. + Khim tn, cn trng. + Cng bng v nghim khc trong gio dc con... 2. Ngh thut: - Ngh thut k chuyn: + Khng n iu theo trnh t thi gian, s dng hai mch k rt iu luyn, thu ht s ch ca ngi c. + K thut k chuyn phc iu, kho lo an xen li nhn xt tinh t nh hng cho ngi c; mi s kin, chi tit u tng ng vi mt cu chuyn sinh ng,... c tc dng lm ni bt chn dung nhn vt lch s.

Trang 714

Gio n Ng Vn 10 c bn
ai?(xut thn- ti mo- gia cnh- nhng vic ng ch ) + Mch k 2: Khi Trn Quc Tun mt, ng c phong tng rt trng hu. V sao? (V ng c nhiu cng lao to ln vi t nc v l mt con ngi c cao vng trng).

- Ngh thut khc ha nhn vt: + t nhn vt trong nhiu mi quan h (vi cha, vi hai con, vi gia n v vua Trn) v nhng tnh hung c th thch (tnh hung gia vic trung vi vua v hiu vi cha; tnh hung gic trn sang, nh vua hi k sch;...). + S dng nhng chi tit c sc, chn lc tinh t.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi. - Son bi: Thi s Trn Th .

Ngy son: Tit: 68. c vn: thi s trn th (Trch i Vit s k ton th)

Ngy dy:

Ng S Lin. A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu c nhn cch chnh trc, ch cng v t, bit lng nghe v khuyn khch cp di gi vng php nc ca Trn Th , qua cng thm t ho v truyn thng ca cha ng. - Nm c li vit kt hp s bin nin v t s ca Ng S Lin. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv v mt s ti liu tham kho. - Hs son bi theo cc cu hi ca sgk. - Gv son thit k dy- hc.

Trang 715

Gio n Ng Vn 10 c bn
C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c din cm, trao i tho lun, tr li cc cu hi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt cu chuyn v Trn Quc Tun ca Ng S Lin? Nu nhng v p ca nhn cch v i Trn Quc Tun? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trn Th (1194- 1264), l ch h Trn Thi Tng (Trn Cnh), ng ch ca Trn Thnh Tng (Trn Hong), gi chc Thi s (T tng- quan u triu, lo mi vic chnh s) l mt nhn vt lch s kh c bit, tng c nhng kin nh gi khc nhau v ng. ng tng c xem l nh chnh tr nhiu mu m, th on, kh tn nhn, khn kho by t, dn xp ot ngi vua nh L cho nh Trn, bc t L Hu Tng, st hi hng trm tn tht nh L. Nhng xt mt cch khch quan, cng bng, ta thy, vic chuyn i triu i L- Trn l tt yu lch s m Trn Th ch l ngi thc y qu trnh din ra nhanh, kho lo nhng ko km phn quyt lit. V pha nh Trn, Trn Th l mt trong nhng ngi c cng u khai sng, xy dng. ng ht lng, ht sc, tn tu, trung thnh gip cc vua Trn gi gn c ngip, bo v t nc, chng ngoi xm. Khi qun Nguyn- Mng trn qua bin gii, vua Trn lo lng, mun nghe k ngh ha ca Trn Nht Hiu, Trn Th ni: u ti cha ri, xin b h ng lo!. Bi hc hm nay s gip chng ta hiu hn v ng. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c VB- sgk. I. c v tm b cc: - Theo em, on trch 1. c. c th c chia theo b 2. B cc:Hai phn: cc ntn? - P1: Thi gian v s kin trng i (Trn Th Gv b sung: P1 nu r mt). ngy thng mt ca - P2: Bn cu chuyn v Trn Th : Trn Th , tc c truy + X ngi hc ti mnh. phong ca ng. P2, tc + Bt tn qun hiu. gi k 4 cu chuyn + Ci gi chc cu ng. nh khc ha chn + An Quc hay l thn? dung nhn cch ca II. Tm hiu vn bn: Trn Th , ko h c li 1. Nhn cch ca Trn Th : bnh lun, to tnh cht a. Cu chuyn th nht: X ng i hc ti khch quan, s vic mnh. t n ni ln vn tc L thng Cch x tr ca Trn Th gi cn bn lun. Chi ci, Dt khot cng nhn, khng - Cch x tr, thi bin minh. nh s tht ng... ca Trn Th vi ngi Th on, Ban thng cho k hc ti. hc ti mnh c g trng tr khc thng? iu cho k hc ti. thy ng phm cht Vua Trn em ngi hc ti n v ni r li g? ca k vi Trn Th . Tnh hung ny mang tnh cht ca mt cuc i cht ba mt mt li.

Trang 716

Gio n Ng Vn 10 c bn
Tri vi l thng, nhng hnh ng, cch x tr ca Trn Th khin vua Trn ngc nhin v khm phc, k hc ti va s hi va khm phc. V c hai ngi cha hiu ht tm lng v ch ca Trn Th . Trong tnh th vua Trn cn nh, triu nh nh Trn mi lp, ng ko th ko chuyn quyn nhng s thc, ng t bit mnh t hc, v bin, mu m quyn bin, ko h c ch lm vua, ch c lng ht sc gip vua m thi. ng ni vi vua nh vy nh vua ko cn mi ng vc... Tnh cch: trung thc, thng thn, cng minh, lng v giu bn lnh. b. Cu chuyn th hai: Bt tn qun hiu. - Nguyn nhn: trc yu cu v li ni khch ca Linh T Quc Mu, Trn Th c gin, sai i bt ngay tn lnh xc lo phm thng. - Cch x tr: sau khi nghe li trnh by s tht, ng khen ngi anh lnh v cn ban thng vng la Cch gii quyt vn c i b, cng bng v gy bt ng cho ngi c. B v hi lng v ko th tip tc li dng a v ca chng lm kh k di. em n s cng bng cho tn qun hiu, khuyn khch k di gi nghim php nc d c lm nh hng n ngi thn ca mnh. Tnh cch: ch cng v t, tn trng php lut. c. Cu chuyn th ba: Ci gi ca chc cu ng. - Trn Th nhn li xin ring cho mt ngi nh lm chc cu ng, li cn thn ghi tn v qu qun ca k . - n khi gp mt, ng li ni vi k : Ngi v...c. C th ng s cho hn lm chc cu ng thc m cn c th c u tin thm na v l ngi nh xin cho. - Nhng khi ng ni nt v cn li kt thc tht bt ng, kch tnh. ch l li cnh bo rn e nghim khc ngi kia hong va m xin tha, m nh i, b hn thi nh v, chy cht. ng thi cng l cch rn v ko c da quyn th lm vic cng theo mnh. Tnh cch: ch cng v t, kin quyt trng tr

- Ti sao Trn Th li sai ngi bt tn qun hiu? Hn c b ng trng tr nh d on ca ngi c ko? Cch kt thc bt ng c ngha g?

- Cch x tr ca Trn Th gy bt ng vi ngi c ntn? ngha ca n?

Trang 717

Gio n Ng Vn 10 c bn
nn chy chc, chy quyn, t lt, hi l, da dm thn thch v gi cng bng ca php lut. d. Cu chuyn th t: An Quc hay l thn? - t ra yu cu la chn v trng dng hin ti ng mc cho nh vua. - Cu hi hay li than :Nu anh em cng l tng th vic trong triu s ra sao s cm khi v dt khot ca Trn Th . Tnh cch: thng thn, cng trc, t li ch ca quc gia dn tc ln trn li ch c nhn, gia nh.

Gv dn dt: L thng, dn gian c cu Mt ngi lm quan, c h c nh. Vy m y Trn Th ko ch ng xut m l ch ca vua Trn cho anh ca ng lm tng. ng ch vic ng l xong, l c thm vy cnh trong triu... - Vic ng t ra yu cu la chn v trng dng ng ngi hin ti cho nh vua c ngi 2. Ngh thut k chuyn v khc ha g? N cho thy tnh nhn vt: cch g ca ng? - Cc tnh hung giu kch tnh. - Nhng c sc ngh - S dng cc chi tit t gi. thut k chuyn v III. Tng kt bi hc: khc ha nhn vt ca Nhn cch v i ca Trn Th : trung thc, on trch? nghim minh, lim khit, ch cng v t. - Nhn xt khi qut v nhng phm cht tt p ca Trn Th ? E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, tm c thm cc ti liu v cc nhn vt lch s.

Ngy son: Tit: 69. Lm vn: Phng php thuyt minh

Ngy son:

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Hiu r tm quan trng ca phng php thuyt minh v nhng yu cu i vi vic vn dng phng php thuyt minh. - Nm c mt s phng php thuyt minh c th. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc.

Trang 718

Gio n Ng Vn 10 c bn
C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: c- hiu, trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Tm tt cu chuyn v Trn Th ca Ng S Lin? Nu nhng v p ca nhn cch v i Trn Th ? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi:Thuyt minh l mt kiu bi quan trng trong chng trnh Ng Vn 10 (phn mn lm vn). Song lm tt kiu bi ny, chng ta cn nm chc cc phng php thuyt minh. chng trnh Ng Vn THCS, phn lm vn, cc em c hc cc phng php thuyt minh: nu nh ngha; lit k; nu v d; dng s liu; so snh; phn loi, phn tch. Bi hc hm nay, chng ta s cng n li cc phng php trn ng thi tm hiu thm mt s phng php thuyt minh mi: ch thch, ging gii nguyn nhn- kt qu. Hot ng ca gv v Yu cu cn t hs Hs c sgk. I. Tm quan trng ca phng php thuyt - Vai tr ca phng minh: php thuyt minh? - Vai tr ca phng php thuyt minh: l iu kin - Mi quan h gia cn thit hon thnh tt mt bi vn thuyt phng php thuyt minh. minh v mc ch - Mi quan h gia phng php thuyt minh v mc thuyt minh? ch thuyt minh: + Phng php thuyt minh phc v mc ch thuyt minh. Hs c v lm cc + Mc ch thuyt minh c hin thc ha thnh bi tp trong sgk bi vn thng qua cc phng php thuyt minh. Gv nhn xt, b II. Mt s phng php thuyt minh: sung khng nh 1. n tp cc phng php thuyt minh hc: p n. a. on 1: - on 1 c mc ch - Phng php thuyt minh: lit k, gii thch. thuyt minh : cng - Tc dng: m bo tnh chun xc v tnh thuyt lao tin c ngi ti phc ca vn bn thuyt minh. gii cho t nc ca Trn Quc Tun. - on 2 c mc ch thuyt minh: nguyn b. on 2: nhn thay i bt - Phng php thuyt minh: phn tch, gii thch. danh ca Ba-s. - Tc dng: cung cp nhng hiu bit mi bt ng, - on 3 c mc ch th v. thuyt minh: gip ng- c. on 3: i c hiu v cu - Phng php thuyt minh: nu s liu v so snh to t bo. - Tc dng: thuyt phc, hp dn, gy n tng mnh - on 4 c mc ch vi s tip nhn ca ngi c.

Trang 719

Gio n Ng Vn 10 c bn
thuyt minh: gip ng- d. on 4: i c hiu v nhc - Phng php thuyt minh: phn tch, gii thch. c ca iu ht - Tc dng: cung cp nhng hiu bit mi, th v. trng qun (mt loi hnh ngh thut dn gian). Hs c v tr li cc cu hi trong sgk. 2. Tm hiu thm mt s phng php thuyt Gv nhn xt, b minh: sung: Cu vn Ba- a. Thuyt minh bng cch ch thch: s l bt danh ko phi l cch thuyt Phng php nh Phng php ch thch minh bng nh ngha ngha. V thng tin * Ging nhau: c cng l bt danh ko nu m hnh cu trc: A l ln c nhng c B. im bn cht gip * Khc nhau: - Nu ra mt tn gi khc ngi c phn bit - Nu ra thuc tnh c hoc mt nhn bit khc, Ba-s vi cc nh th, bn ca i tng c th cha phn nh y nh vn khc. phn bit i tng nhng thuc tnh bn ny vi i tng khc, cht ca i tng. cc i tng thng - C tnh linh hot, mm cng loi vi nhau. do, c tc dng a dng - m bo tnh chun ha vn bn v phong ph xc v tin cy cao. ha cch din t. - VD phng php nh ngha: + C l loi ng vt c xng sng, di nc, bi bng vy, th bng mang. + Nguyn Du l i thi ho dn tc v Truyn Kiu ca ng l mt kit tc. Hs c v tho lun - VD phng php ch thch: tr li cc cu hi + C l loi ng vt di nc. trong sgk. + Nguyn Du l nh th. Gv nhn xt, khng + Tn Hiu ca Nguyn Du l Thanh Hin. nh p n. b. Thuyt minh bng cch ging gii nguyn nhn- kt qu: - Mc ch (1): nim say m cy chui ca Ba-s l ch yu. V n cho thy chn dung tm hn ca - Cn c vo u thi s. quyt nh nn - Quan h nhn- qu: t nim say m cy chui chn phng php dn n kt qu thi s ly bt danh l Ba-s. thuyt minh no Cc c trnh by hp l, sinh ng, bt ng v trong bi ni (vit) th v. ca mnh? III. Yu cu i vi vic vn dng phng php thuyt minh:

Trang 720

Gio n Ng Vn 10 c bn
- Cc mc ch vn 1. Cn c vo mc ch thuyt minh la dng phng php chn phng php thuyt minh ph hp. thuyt minh ca bi vn thuyt minh? Hs c v tho lun lm bi tp. Gv nhn xt, b sung: Ngoi s vn dng phi hp cc phng php thuyt minh trn, tc gi cn vn dng yu t miu t hp dn: Vi cnh mi cong ln nh gt hi...ang bay ln. Yu cu hs lm bi tp 2 nh. 2. Mc ch vn dng phng php thuyt minh: - Cung cp thng tin y , khch quan v i tng c thuyt minh. - Gip ngi c (nghe) tip nhn d dng, hng th. * Ghi nh: Sgk. IV. Luyn tp: 1. Cc phng php thuyt minh: - Ch thch: Hoa lan c ngi phng ng... - Phn tch, gii thch: H lan...mc. - Dng s liu: ch ring 10 loi hoa ca chi lan Hi V N...

2. Bi tp 2:(BTVN). E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi v lm bi tp cn li. - Son bi: Chuyn chc phn s n Tn Vin ( Nguyn D).

Ngy son: Tit: 70. c vn:

Ngy dy:

Trang 721

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: Tit: 72. Lm vn:

Ngy dy:

luyn tp vit on vn thuyt minh

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- n tp v cng c nhng kin thc v on vn hc THCS, thy c mi quan h mt thit gia vic vit on vn vi vic lp dn . - Rn luyn k nng vit on vn c lin kt cu v ng kiu bi thuyt minh. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c: Cu hi: Nu ch , ngha ph phn v nhng nt ngh thut c sc ca Chuyn chc phn s n Tn Vin? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Kiu bi lm vn thuyt minh l mt trong nhng kiu bi quan trng trong chng trnh Ng Vn 10. Cc em c tm hiu v c im, cch lp dn v cc phng php thuyt minh thng dng. hin thc ha nhng hiu bit trong mt bi vn c th, cc em cn phi vit c cc on vn thuyt minh r , sng li. Bi hc hm nay chng ta ch yu s luyn tp thc hnh thao tc . Gv yu cu hs c, I. on vn thuyt minh: tho lun, pht biu 1. Quan nim v on vn: tr li cc cu hi L mt b phn ca vn

Trang 722

Gio n Ng Vn 10 c bn
trong sgk. - Th no l mt on vn? - Cc yu cu cn t ca mt on vn? bn, bt u t ch vit hoa li u dng v kt thc bng du chm xung dng, thng biu t mt tng i hon chnh. 2. Cc yu cu i vi mt on vn: - Tp trung lm r mt chung, mt ch chung thng nht v duy nht. - Lin kt cht ch vi cc on vn ng trc v sau n. - Din t chnh xc, trong sng, biu cm. 3. So snh on vn t s vi on vn thuyt minh: - im ging: m bo cu trc, cc yu cu i vi mt on vn. Do chng u mang hnh thc v yu cu chung i vi mt on vn. - im khc: + on vn t s: giu yu t miu t v biu cm. + on vn thuyt minh: thin v cung cp tri thc nn t c (khng c) yu t miu t v biu cm. Do chng c mc ch biu t khc nhau: t s- k chuyn, thuyt minh- gii thiu, trnh by. 4. Cc phn ca on vn thuyt minh: - Cu ch : nu i tng cn thuyt minh. - Cc cu trin khai: ni r v i tng thuyt minh. - Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bc- chng minh. V n ph hp vi yu cu ca mt on vn ni chung v em n cho ngi

- So snh im ging v khc gia on vn t s v on vn thuyt minh? V sao c s ging nhau v khc nhau ?

- Mt on vn thuyt minh c th bao gm bao nhiu phn chnh? Cc trong on vn thuyt minh c th c sp xp theo cc trnh t thi gian, nhn thc, phn bcchng minh ko? V sao? Gv a ra mt s vn thuyt minh, yu cu hs la chn, lp dn s b, tp vit mt on vn v mt trong cc ca bi, c trc lp. Gv nhn xt, nh gi, b sung. 1: Thuyt minh v tc gi vn hc Nguyn Tri. 2: Thuyt minh v di tch Cn Sn.

Trang 723

Gio n Ng Vn 10 c bn
c s tip nhn d dng, hng th. II. Vit on vn thuyt minh: 1. on vn 1: Nguyn Tri au ni au ca con ngi. Cc chnh cn t: + Ni au trc thi i en bc. Dn chng: Phng nhng tic cao, diu hy ling/ Hoa thng hay ho, c thng ti. + Ni au trc s ko hon thin ca con ngi. Dn chng: D hay rut b su cn/ Khng bit lng ngi vn di; Ngoi chng mi chn u ko ht/ Bui mt lng ngi cc him thay... 2. on vn 2: Rng thng Cn Sn. Cc chnh cn t: + Din tch. + c im i ni. + c im rng thng: mt cy, hnh dng, mu sc, m thanh, thm thc vt pha di... + Rng thng qua th vn Nguyn Tri. 3. on vn trong sgk: - Ni dung: thuyt minh v nghch l gia thi gian v tc . - Phng php thuyt minh: gii thch, so snh, dng s liu. - ngha: khuyn con ngi phi bit tng cng sng, tn sng thi gian lm vic c nng sut v hiu qu. III. Luyn tp: Vit on vn: thuyt minh v tnh yu thin nhin ca Nguyn Tri

Gv hng dn hs tm hiu on vn trong sgk: - Ni dung ca on vn? Phng php thuyt minh c s dng? ngha ca on vn? Gv yu cu hs luyn tp vit on vn ngn thuyt minh v tnh yu thin nhin ca Nguyn Tri. Gv gi mt vi hs c on vn ca mnh, yu cu cc em khc cng nhn xt, nh gi.

Trang 724

Gio n Ng Vn 10 c bn
Cc chnh cn nu: - Pht hin v p nhiu mt ca thin nhin: + Thin nhin honh trng, k v: Knh ngc bm vm non my khc/ Gio gm chm gy bi bao tng,... + Thin nhin m l, th mng, phng pht phong v ng thi: Nc bic non xanh thuyn gi bi/ m thanh, nguyt bc, khch ln lu, Kho thu phong nguyt y qua nc/ Thuyn ch yn h nng vy then,... + Thin nhin bnh d, dn d: Ao cn vt bo cy mung/ a thanh pht c ng sen,... - Coi thin nhin l bu bn ca mnh: Lng ging mt ng my ni/ Khch kha hai ngn ni xanh,... - Giao cm vi thin nhin va mnh lit, nng nn va tinh t, nhy cm, trang trng trc v p ca thin nhin: H ca m ch hng qu lt/ Qut hin ngy l bng hoa tan. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi v hon thin cc bi tp vo v. - c trc bi: Nhng yu cu s dng ting Vit.

Trang 725

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: Tit: 74-75. Ting Vit:

Ngy dy:

nhng yu cu s dng ting vit

A. Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm c nhng yu cu v s dng ting Vit cc phng din: pht m, ch vit, dng t, t cu, cu to vn bn v phong cch chc nng ngn ng. - Vn dng c nhng yu cu vo vic s dng ting Vit, phn tch c s ng- sai, sa cha c nhng li khi dng ting Vit. - C thi cu tin, c thc gi gn s trong sng ca ting Vit. B. S chun b ca thy v tr: - Sgk, sgv. - Hs c trc bi hc. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc phng php hng dn hs: trao i tho lun, tr li cc cu hi, lm bi tp thc hnh t nhn bit, rt ra cc kin thc l thuyt. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Chng ta c nhiu tit chuyn tm hiu v cc

li trong s dng ting Vit v tm cch sa cha. Song thc t cc bi lm vn ca cc em vn tn ti rt nhiu li. Hai tit hc 74- 75, chng ta li tip tc tr li nhng vn trn.
Yu cu hs c, tho lun v lm cc bi tp trong sgk. Gv nu cc VD khc: in yn, lo m no m, cu truyn cu chuyn, chuyn I. S dng ng theo cc chun mc ca ting Vit: 1. V ng m v ch vit: a. Cc li sai v ng m: - Sai cp ph m cui c/t: gic git. - Sai cp ph m u d/r:

Trang 726

Gio n Ng Vn 10 c bn
ngn truyn ngn,... do ro. - Sai thanh iu hi/ ng: l l, i i b. Sai do pht m a phng: Dng m nhng m. Gii tri. Bu bo. 2. V t ng: a. Pht hin v cha li t ng: + T sai Sa li Cht lt cht (cui cng). Truyn tng truyn t. + Sai kt hp t: cht cc bnh truyn nhim, bnh nhn c pha ch. Sa: Nhng bnh nhn khng cn phi m mt c iu tr tch cc bng nhng th thuc tra mt c bit m khoa Dc pha ch.

Hs c v lm bi tp a. Gv gii ngha cc t: + Cht: cui cng. + Cht lt: xong xui, thng ch vic lm mt cng vic bt chnh. + Truyn tng (ng t): truyn ming cho nhau rng ri v ca ngi. + Truyn t (ng t): lm cho ngi khc nm bt c mt vn , kin thc no . Gv gii thch cc t: + Yu im (d): iu quan trng nht. + Linh ng (t): c tnh cht ng, c v rt sng. Sa: sinh ng. Hs pht biu, tho lun v cc bi tp trong sgk.

b. Cc cu dng t ng: Cu 2, cu 3, cu 4.

3. V ng php: a. Pht hin v cha li ng php: - Cu 1: Li sai- ko phn nh r trng ng v ch ng. Sa:+ Qua tc phm Tt

Trang 727

Gio n Ng Vn 10 c bn
n, Ng Tt T... + Tc phm... - Cu 2: Li sai- thiu thnh phn nng ct (c cu mi ch l mt cm danh t c pht trin di, cha cc thnh phn chnh). Sa:+ l lng tin tng su sc ca nhng th h cha anh vo lc lng mng non v xung kch s tip bc mnh.(thm ch ng) + Lng tin tng su sc ca nhng th h cha anh vo lc lng mng non v xung kch c biu hin bng nhng hnh ng c th. b. Cu sai: cu 1, do ko phn nh r thnh phn ph u cu v ch ng. - Cc cu ng: cu 2, cu 3, cu 4. c. Li sai: cc cu ko lgc. Sa: Thy Kiu v Thy Vn u l con gi ca ng b Vng vin ngoi. H sng m m di mt mi nh, ha thun hnh phc cng cha m. Thy Kiu l mt thiu n ti sc vn ton. V p ca Kiu hoa cng phi ghen, liu cng phi hn. Cn Vn c nt p oan trang thy m. Cn v ti, Thy Kiu hn hn Thy Vn. Th nhng nng u c c hng hnh phc. 4. V phong cch ngn ng: - Cu 1: t ko hp phong cchhong hn ch dng trong phong cch ngn ng ngh thut, ko ph hp vi phong cch ngn ng hnh chnh sa: chiu (bui chiu). - Cu 2: t ko hp phong cch-

Hs pht biu, tho lun v cc bi tp trong sgk.

Gv b sung: Cc t ng trn ko th dng trong mt l n ngh d mc ch li ni ca Ch Pho cng l bc l cu xin ging mc ch ca mt l n ngh. Nhng n ngh l vn bn thuc phong cch ngn ng hnh chnh. V vy cch dng t v din t phi l cc t ng, din t trung tnh, chun mc. VD: li ni- Con c dm ni gian th tri tru t dit; n ngh phi vit l Ti xin cam oan iu l ng s tht. Yu cu hs c v hc phn ghi nhsgk.

Trang 728

Gio n Ng Vn 10 c bn
Ht tit 74- chuyn sang tit 75. Hs c, tho lun v tr li cc bi tp trong sgk. Gv nhn xt, b sung. ht sc l dng trong phong cch ngn ng sinh hot. sa: rt (v cng). b. Cc t ng thuc phong cch ngn ng sinh hot: - Cc t xng h: bm, c, con. - Thnh ng: tri tru t dit, mt thc cm di ko c. - Khu ng: sinh ra, c dm ni gian, qu, v lng v nc, ch lm g nn n, ku,...

Hs c v hc phn ghi nh- sgk. Hs tho lun v tr li cc bi tp trong sgk.

*Ghi nh: (sgk) II. S dng hay, t hiu qu giao tip cao: 1. Ngha ca cc t: ng, qu c chuyn ngha. Chng ko miu t cc t th c th ca con ngi m c chuyn ngha theo phng thc n d ni n nhn cch, phm gi lm ngi. - Cht ng hin ngang, c kh phch, trung hc, thng thn. - Sng qu qu ly, hn nht. 2. Cc hnh nh n d v so snh:

Trang 729

Gio n Ng Vn 10 c bn
Cy ci - chic ni xanh. - ci my iu ha kh hu. Tnh hnh tng v biu cm cao. 3. Php ip:+ ip t: ai. + ip cu trc: Ai c...dng... - Php i: cu 1- cu 2. - Nhp iu: dt khot, kho khon to m hng ho hng, vang di, tc ng mnh n ngi nghe (ngi c). * Ghi nh: (sgk). III. Luyn tp: 1. Bi 1: Cc t dng ng: bng hong, cht phc, bng quan, lng mn, hu tr, ung ru, trau chut, nng nn, p , cht ch. 2. Bi 2: - T lp: phn bit ngi theo tui tc, th h, ko c nt ngha xu ph hp. - T hng: phn bit ngi theo phm cht tt- xu, mang nt ngha xu ko ph hp. - T phi: c bt buc, cng p, nng n ko ph hp vi sc thi ngha nh nhng, vinh hnh, tt yu nh t s. 3. Bi 3: - Cc li sai: + Cu 1: cha phn nh r trng ng v ch ng. + Cu 1 v cc cu cn li ko lgc v cc . + Quan h thay th ca i t h cu 2, cu 3 khng r. - Sa li: Trong ca daoVit Nam, nhng bi ni v tnh

Trang 730

Gio n Ng Vn 10 c bn
yu nam n chim s lng ln nht nhng cn c nhiu bi th hin nhng tnh cm khc. Nhng con ngi trong ca dao yu gia nh, yu ci t m cng nhau sinh sng... 4. Bi 4: Phn tch cu trc cu: Ch S// yu bit bao nhiu ci chn ny, ni ch C V oa oa ct ting khc u tin, ni qu ngt tri ph ch ng sai thm hng da d ch. Cu vn c tnh hnh tng v tnh biu cm l nh s dng cm t cm thn (bit bao nhiu), cm t miu t (oa oa ct ting khc u tin), hnh nh n d (qu ngt tri sai thm hng da d chqu hng). l mt cu vn chun mc v c gi tr ngh thut. E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- V c li, phn tch v sa cha cc li sai (nu c) v ch vit, t ng, cu vn v cu trc on (bi) vn nu c. - Tm cc ti liu tham kho v bi vit s 5. Ngy son: Tit: 73. Lm vn: tr bi vit s 5

Trang 731

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: Tit: 76. Lm vn:

Ngy dy:

tm tt vn bn thuyt minh A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Tm tt c mt vn bn thuyt minh c ni dung n gin v mt sn vt, mt danh lam thng cnh, mt hin tng vn hc. - Thch th c v vit vn thuyt minh trong nh trngcng nh theo yu cu ca cuc sng. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, thc hnh lm cc bi tp. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c:

Trang 732

Gio n Ng Vn 10 c bn
Cu hi: Cc yu cu v s dng ting Vit? 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Trong thc t, do iu kin thi gian v cng vic, ko phi lc no chng ta cng c th c nguyn vn mt vn bn thuyt minh cho ngi khc nghe nhng c khi li phi tm tt sao cho ngn gn, ngi nghe c th nhanh chng nm c nhng thng tin chnh v i tng. Ni cch khc, tm tt vn bn thuyt minh va l i hi ca cuc sng, va l mt h thng cc thao tc k nng ca mn lm vn. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Gv yu cu hs c sgk. I.Mc ch, yu cu tm tt vn bn - Mc ch, yu cu thuyt minh: tm tt vn bn thuyt 1. Mc ch: minh? - Hiu v ghi nh nhng ni dung c bn ca bi Hs theo di sgk, tr li. vn. - Gii thiu vi ngi khc v i tng thuyt minh hoc v vn bn . 2. Yu cu: - Ngn gn, rnh mch. - St vi ni dung vn bn gc. II. Cch tm tt vn bn thuyt minh: Yu cu hs c vn 1. Vn bn: Nh sn. bn. - i tng thuyt minh: Nh sn- mt kiu nh Vn bn nh sn ch yu ca ngi dn min ni. thuyt minh v i t- - i : Ngun gc, kin trc, gi tr s dng ca ng no? nh sn. - i ca vn bn l - B cc: g? MB: Nh sn...vn ha cng ng nh - C th chia vn bn ngha, mc ch s dng ca nh sn. trn thnh my on, TB: Ton b ...l nh sn Cu to, ngun gc chnh ca mi on l v cng dng ca nh sn. g? ( B cc?) KB: Cn li Khng nh gi tr thm m ca - Vit vn bn tm tt nh sn khong 10 dng? - Tm tt: Nh sn l cng trnh kin trc c Hs lm , c trc lp. mi che dng hoc mt s mc ch khc. Gv nhn xt, nh gi, Nh sn c cu to bi cc vt liu t nhin. cht . Mt sn lm bng tre hoc g tt bn, lin kt lng chng cc hng ct. Gm sn lm kho cha, chung nui gia sc hoc b trng. Khoang gia , hai khoang bn cnh dng tip khch, nu n, tm ra... Hai u nh c cu thang. Nh sn tn ti ph bin min ni VN v NA, c t thi i mi. N c nhiu tin ch: ph hp vi ni c tr min ni, tn dng nguyn liu ti ch, gi c v sinh, m bo an ton cho ngi . Nh sn mt s dn tc min ni nc ta t trnh k thut, thm m

Trang 733

Gio n Ng Vn 10 c bn
cao, v ang hp dn khch du lch. 2. Cch tm tt vn bn thuyt minh: - Xc nh mc ch, yu cu tm tt. - c vn bn gc nm vng i tng thuyt minh. - Tm b cc vn bn. - Tm lc cc hnh thnh vn bn tm tt. III. Luyn tp: 1. Tm tt phn tiu dn bi Th Hai-c: - i tng thuyt minh: tiu s, s nghip ca nh th Ba-s v nhng c im ca th Hai-c. - B cc: + on 1: Tiu s, s nghip ca nh th Ba-s. + on 2: c im ni dung v ngh thut ca th Hai-c. - Tm tt: M. ba-s (1644-1694) l nh th hng u ca Nht Bn. ng sinh ra U--n, x I-ga, trong mt gia nh v s cp thp. Khong nm 28 tui, ng chuyn n - sinh sng v lm th Hai-c vi bt hiu Ba-s. ng li nhiu tc phm, ni ting nht l Li ln min -ku. Th Hai-c c s t vo loai t nht th gii, ch c 17 m tit, c ngt ra lm ba on theo th t thng l 5-7-5 m. Th Hai-c thm nhun tinh thn thin tng v vn ha phng ng ni chung. N thng ch dng nhng nt chm ph, ch gi ch ko t, cha rt nhiu khong trng cho tr tng tng ca ngi c. Cng vi ngh thut vn cnh, tr o, hoa o, hi ha, tiu thuyt,...th Hai-c l mt ng gp ln ca Nht Bn vo kho tng vn ha nhn loi. 2. Tm tt vn bn: n Ngc Sn v hn th H Ni. - i tng thuyt minh: n Ngc Sn (thng cnh ni ting ca H Ni). - Ni dung thuyt minh: gii thiu quang cnh v biu cm. -Tm tt: n thm n Ngc Sn, hnh tng kin trc u tin gy n tng l Thp Bt, i Nghin. Thp Bt dng trn nh Ngc Bi, nh thp c ngn bt tr ln tri xanh, trn mnh thp l ba ch t thin thanh(vit ln tri xanh) y kiu hnh. Cnh Thp Bt l i Nghin. Gi l i Nghin bi hnh tng cng ny

- Nu cch tm tt vn bn thuyt minh?

Yu cu hs c li vn bn bi Th Hai-c. - Xc nh i tng thuyt minh? - Tm b cc vn bn? - Vit on vn tm tt? Hs thc hnh lm cc yu cu trn. Gv nhn xt, b sung.

Yu cu hs c vn bn. - Xc nh i tng thuyt minh? So vi cc vn bn thuyt minh trn, i tng v ni dung thuyt minh ca n c g khc? - Vit tm tt on gii

Trang 734

Gio n Ng Vn 10 c bn
thiu cnh Thp Bt, i Nghin? Hs thc hnh lm cc yu cu trn. Gv nhn xt, b sung. l ci i nghin mc hnh tri o tc bng , t trn u ba ch ch vi thm su xa ao nghin, rung ch. Pha sau i Nghin l cu Th Hc ni sang o Ngc- ni ta lc ngi n thing gia r ro sng nc.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hon thin cc on vn tm tt vo v bi tp. - Son bi: Hi trng C Thnh.

Yu cu hs c phn Tiu dn- sgk. - Em c hiu bit g v tc gi ng Trn Cn? - Sng vo khong na u th k XVIII. - L ngi thng minh, ti hoa, hiu hc. - Tnh cch uynh ong ko buc- t do, phng tng nn ko t cao, ch Hng cng v gi cc chc quan thp. - Cc tc phm: Chinh ph ngm, th v ph bng ch Hn. Dch gi: - on Th im (1705- 1748): + Hiu: Hng H n s. + Qu: Giai Phm - Vn Giang- x Kinh Bc. + L ngi ni ting ti sc, tnh cch khc thng. + 37 tui kt hn vi ng Nguyn Kiu- mt tin s ga v. Nm 1743, ng Nguyn Kiu i x Trung Quc. Trong thi gian ng i x, on Th im sng cuc sng ko khc ngi chinh ph l my ng cm. - Phan Huy ch (1750- 1822): + L ngi thuc trn Ngh An sau ri n H Ty. + tin s nm 26 tui

- Hin nay c cc quan im ntn v dch gi vn bn Nm ca tc phm? Hs pht biu tho lun. Gv nhn xt, b sung: Chinh ph ngm va ra i ni ting, c nhiu ngi a thch. Phan Huy Ch ca ngi Li v th lm li, tun nh v k dt rt khoi ch cho ming ngi c (Lch triu hin chng loi ch). Do vy, nhiu ngi dch tc phm ra ch Nm. Bn dch thnh cng nht hin nay c coi l ca on Th im. B c khen ngi l ngi ph n ton din dung sc kiu l, c ch oan trang, li ni vn hoa, s lm l , c ngi cha nui tin c lm phi cho cha Trnh nhng b t chi, c vi nhng k c th lc khc cng vy. B lm nhiu ngh kim

I. Tiu dn: 1. Tc gi v dch gi: a. Tc gi ng Trn Cn (?): - Sng vo khong na u th k XVIII. - L ngi thng minh, ti hoa, hiu hc. - Tnh cch uynh ong ko buc- t do, phng tng nn ko t cao, ch Hng cng v gi cc chc quan thp. - Cc tc phm: Chinh ph ngm, th v ph bng ch Hn. b. Dch gi: - on Th im (1705- 1748): + Hiu: Hng H n s. + Qu: Giai Phm - Vn Giang- x Kinh Bc. + L ngi ni ting ti sc, tnh cch khc thng. + 37 tui kt hn vi ng Nguyn Kiu- mt tin s ga v. Nm 1743, ng Nguyn Kiu i x Trung Quc. Trong thi gian ng i x, on Th im sng cuc sng ko khc ngi chinh ph l my ng cm. - Phan Huy ch (1750- 1822): + L ngi thuc trn Ngh An sau ri n H Ty. + tin s nm 26 tui

Trang 735

Gio n Ng Vn 10 c bn
sng (may v, bc thuc v dy hc). Theo b xa nay ko thiu nhng ph n ti danh nhng ko my ai thnh cng trong ngh dy hc nn b th thch mnh. Hc tr ca b c ngi tin s. - Nu hon cnh ra i ca tc phm?

- Gi tr ni dung v ngh thut ca tc phm?

- Nu v tr on trch? Yu cu hs c din cm. Hng dn ging c: Trm bun, u u, chm ri, nhn vo cc ip t, ip ng lin hon. - Tm b cc ca on trch?

Tc phm Chinh ph ngm: a. Hon cnh ra i: - u i vua L Hin Tng c nhiu cuc khi ngha nng dn n ra quanh kinh thnh. - Triu nh ct qun nh dp. ng Trn Cn cm thi th m lm ra. Gi tr ni dung v ngh thut ca tc phm: - Gi tr ni dung: + L ting ni on ght chin tranh phong kin phi ngha. + Th hin kht vng hnh phc la i. - Gi tr ngh thut: + Th th: trng on c (nguyn tc), song tht lc bt (bn dch). + Mang m tnh tng trng c l. + T cnh ng tnh. + Bn dch a ngn ng dn tc ln tm cao mi, phong ph, uyn chuyn. V tr on trch: T cu 193- 216.

2. Tc phm Chinh ph ngm: a. Hon cnh ra i: - u i vua L Hin Tng c nhiu cuc khi ngha nng dn n ra quanh kinh thnh. - Triu nh ct qun nh dp. ng Trn Cn cm thi th m lm ra. b. Gi tr ni dung v ngh thut ca tc phm: - Gi tr ni dung: + L ting ni on ght chin tranh phong kin phi ngha. + Th hin kht vng hnh phc la i. - Gi tr ngh thut: + Th th: trng on c (nguyn tc), song tht lc bt (bn dch). + Mang m tnh tng trng c l. + T cnh ng tnh. + Bn dch a ngn ng dn tc ln tm cao mi, phong ph, uyn chuyn. 3. V tr on trch: T cu 193- 216. II. c- hiu: 1. c. 2. B cc: - 16 cu u: Ni c n, bun, nh, khao kht hnh phc la i. - 8 cu sau: Mong mun nh gi ng gi ni lng mnh n ngi chng ni bin i xa xi m ko c, ni c n, bun su cng thm da dit. 3. Tm hiu on trch: a. 16 cu u: - Hon cnh: c n l bng. - ng tc, hnh ng: Nhng ng tc lp i lp li ko mc ch, v ngha Tm trng ri bi, nhung nh n ngn ng, c n l loi.

Ht tit 77- chuyn sang tit 78. - Trong 16 cu th u, hnh nh ngi chinh ph hin ln ntn? (hon cnh, ng tc, tm trng?) Hs pht biu tho lun. Gv nhn xt, b sung: Nhng ng tc, hnh

B cc: - 16 cu u: Ni c n, bun, nh, khao kht hnh phc la i. - 8 cu sau: Mong mun nh gi ng gi ni lng mnh n ngi chng ni bin i xa xi m ko c, ni c n, bun su cng thm da dit. a. 16 cu u: - Hon cnh: c n l bng. - ng tc, hnh ng: + i i li li quanh qun ngoi hin. + Bung rm ri li cun rm ln ko bit bao nhiu ln. + Thao thc cng ngn n khuya. Nhng ng tc lp i lp li ko mc ch, v ngha Tm trng ri

Trang 736

Gio n Ng Vn 10 c bn
ng ca chinh ph chng t nng ko t ch c bn thn v mi su nh trin min, da dit ko bit san s cng ai. Ch mt mnh mnh bit, mt mnh mnh hay nn mi ng tc, hnh ng ct ch bc l tm trng c n, l loi. - Thi gian thng qua s cm nhn ca ngi chinh ph c g c bit? - Ngi chinh ph cn lm nhng vic g na xua i ni bun? Nng c t c mong mun ko? V sao? bi, nhung nh n ngn ng, c n l loi. S cm nhn thi gian: Khc gi ng ng nh nin bin php phng i th hin ci nhn tm trng. S cm nhn thi gian: Khc gi ng ng nh nin bin php phng i th hin ci nhn tm trng.

- Khi qut li tm trng ca chinh ph 16 cu u?

- Khi bun su, mong ch ngi m mnh yu thng, con ngi thng thy thi gian di v tn (lin h vi mi tng t ca Kim Trng). ng ngtnh t sc thi ha s di dc, l th ca thi gian. N song hnh, t l hun vi khi su dng dc c so snh vi min b xa ca chinh ph. + Gng t hng tm s thanh thn nhng tm hn li thm m man. + Gng soi gng trang im nhng mt m a git t. + Gng gy n gi kht khao hnh phc. s im g. n st n cm li gi n hnh nh la i. ting n c th l nhng giai m m ngi chinh ph c th k thc lng mnh. Nhng theo quan nim ca ngi xa dy uyn kinh t, phm loan chng bo hiu s ko may mn ca tnh cm v chng. l iu lm nng vn bun b v xa cch li cng thm mun phn lo lng. Vy nn, nng ko th gy n. Nhng hnh ng gng go ko gip chinh ph tm c s gii ta, s chia ni lng nn ni c n, su nh cng thm chng cht. Tm trng ca ngi chinh ph ph 16 cu u: c dn l loi, ri bi, nhung nh n ngn ng, bun su trin min n m sng. - Ngh thut din t tm trng trong 16 cu u: + Miu t c ch, hnh ng lp i lp li. + Cc bin php tu t: ip t, ip ng vng trn (rm, n), cu hi tu t, so snh phng i.

- Ngh thut din t tm trng trong 16 cu u?

+ Gng t hng tm s thanh thn nhng tm hn li thm m man. + Gng soi gng trang im nhng mt m a git t. + Gng gy n gi kht khao hnh phc. s im g. n st n cm li gi n hnh nh la i. ting n c th l nhng giai m m ngi chinh ph c th k thc lng mnh. Nhng theo quan nim ca ngi xa dy uyn kinh t, phm loan chng bo hiu s ko may mn ca tnh cm v chng. l iu lm nng vn bun b v xa cch li cng thm mun phn lo lng. Vy nn, nng ko th gy n. Nhng hnh ng gng go ko gip chinh ph tm c s gii ta, s chia ni lng nn ni c n, su nh cng thm chng cht. Tm trng ca ngi chinh ph ph 16 cu u: c dn l loi, ri bi, nhung nh n ngn ng, bun su trin min n m sng. - Ngh thut din t tm trng trong 16 cu u: + Miu t c ch, hnh ng lp i lp li. + Cc bin php tu t: ip t, ip ng vng trn (rm, n), cu hi tu t, so snh phng i. + Kt hp nhun nhuyn c thoi ni tm (Do hin... thi) vi ging k, li nhn xt ng cm ca tc gi- ngi k chuyn.

Trang 737

Gio n Ng Vn 10 c bn
+ Kt hp nhun nhuyn c thoi ni tm (Do hin... thi) vi ging k, li nhn xt ng cm ca tc gingi k chuyn. + T cnh ng tnh: dng thin nhin, s vt (ting g, cy he, thi gian) din t tm trng. b. 8 cu sau: - Ko gian c m rng: + Non Yn c l ch min ni non bin i xa xi. + Hnh nh ng ln tri xa vi. Ko gian v tn ngn cch hai ngi. Ngm so snh vi ni nh ko ngui, ko tnh m c ca chinh ph. - Ngh thut: + Cc bin php tu t: cu hi tu t, ip ng vng trn (non Yn, tri). + T cnh ng tnh khi qut, trit l thnh quy lut: Cnh bun ngi thit tha lng. Thit tha- au n cnh v tnh ngi c s ng iu. + c thoi ni tm. + T cnh ng tnh: dng thin nhin, s vt (ting g, cy he, thi gian) din t tm trng. b. 8 cu sau: - Ko gian c m rng: + Non Yn c l ch min ni non bin i xa xi. + Hnh nh ng ln tri xa vi. Ko gian v tn ngn cch hai ngi. Ngm so snh vi ni nh ko ngui, ko tnh m c ca chinh ph. - Ngh thut: + Cc bin php tu t: cu hi tu t, ip ng vng trn (non Yn, tri). + T cnh ng tnh khi qut, trit l thnh quy lut: Cnh bun ngi thit tha lng. Thit tha- au n cnh v tnh ngi c s ng iu. + c thoi ni tm. Tm trng: kht khao s ng cm ca chinh phu ni bin i nhng v vng, su nh da dit, trin min. 8 Ghi nh: Sgk/ III. Tng kt: ngha t tng ca on trch: + ng cm vi khao kht hnh phc la i ca ngi ph n. + Gin tip ln n chin tranh phong kin phi ngha. Gi tr nhn vn v nhn o su sc.

Gv dn dt: 8 cu sau li th li chuyn sang c thoi ni tm, trc tip by t ni lng chinh ph vi hnh nh chinh phu trn ngp trong tm tng nng. Theo din bin tm trng, ngi chinh ph tt yu cui cng s li gi tt c ni nim thng nh n ni chng- ni chinh phu ang chinh chin tn ni no thm thm xa xi... - Ko gian uc miu t on th ny c g c bit? (tnh cht ca ko gian? qua nhhng hnh nh thin nhin no?) Ngi chinh ph mn ko gian gi t iu g? - Khi qut li tm trng ca chinh ph trong 8 cu ny? - Theo em ngha t tng ca on trch l g?

Tm trng: kht khao s ng cm ca chinh phu ni bin i nhng v vng, su nh da dit, trin min. ngha t tng ca on trch: + ng cm vi khao kht hnh phc la i ca ngi ph n. + Gin tip ln n chin tranh phong kin phi ngha. Gi tr nhn vn v nhn o su sc.

Trang 738

Gio n Ng Vn 10 c bn

Ngy son: Tit: 77. c vn:

Ngy dy: hi trng c thnh (Trch hi 28- Tam quc din ngha) La Qun Trung

A. Mc tiu bi hc: Gip hs: - Hiu c tnh cch bc trc, nng ny, ngay thng - mt biu hin ca lng trung ngha ca Trng Phi, s khng nh lng trung ngha ca Quan Cng cng nh tnh anh em kt ngha vn o ca h. - Ngh thut k chuyn c sc, cm nhn c ko kh chin trn ca tc phm qua on trch hay v tiu biu- Hi trng C Thnh. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, tc phm Tam quc din ngha v mt s ti liu tham kho. - Thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc c din cm, trao i tho lun. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi:

Trang 739

Gio n Ng Vn 10 c bn

Trang 740