You are on page 1of 79

Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng

nàòm ngang

PHÁÖN I:
KHAÏI NIÃÛM CÅ BAÍN VÃÖ PHAY, MAÏY PHAY
PHÁN TÊCH CAÏC THÄNG SÄÚ KYÎ THUÁÛT MAÏY PHAY

1.CAÏC VÁÚN ÂÃÖ CHUNG VÃÖ PHAY.


1.1. Khaïi niãûm quaï trçnh càõt goüt kim loaûi.
Quaï trinh càõt goüt kim loaûi laì quaï trçnh håït âi mäüt låïp
phoi trãn bãö màût gia cäng âãø coï chi tiãút âaût hçnh daûng,
kêch thæåïc vaì âäü boïng bãö màût theo yãu cáöu.
Caïc daûng gia cäng cå chuí yãúu laì: tiãûn, phay, baìo, khoan
,maìi, v. v ... Táút caí caïc daûng gia cäng naìy âãöu âæåüc thæûc
hiãûn trãn caïc maïy càõt kim loaûi bàòng caïc duûng cuû càõt
khaïc nhau: dao tiãûn, muîi khoan, dao phay, v. v...
Âãø thæûc hiãûn mäüt quaï trçnh càõt goüt naìo âoï, cáön
thiãút phaíi coï hai chuyãøn âäüng: chuyãøn âäüng chênh
(chuyãøn âäüng laìm viãûc) vaì chuyãøn âäüng chaûy dao.
Chuyãøn âäüng chênh trong quaï trçnh tiãûn laì chuyãøn âäüng
quay cuía chi tiãút. Coìn khi phay chuyãøn âäüng chênh laì
chuyãøn âäüng quay troìn cuía dao phay. Täúc âäü cuía chuyãøn
âäüng chênh laì täúc âäü càõt. Chuyãøn âäüng tënh tiãún cuía dao
theo phæång doüc hoàûc theo phæång ngang laì chuyãøn âäüng
chaûy dao khi tiãûn. Coìn khi phay chuyãøn âäüng chaûy dao laì
chuyãøn âäüng tënh tiãún cuía chi tiãút theo phæång doüc ngang
hoàûc thàóng âæïng. Täúc âäü cuía chuyãøn âäüng chênh luän låïn
hån täúc âäü chaûy dao. Trong quaï trçnh càõt kim loaûi caïc bãö
màût måïi âæåüc hçnh thaình do caïc låïp bãö màût biãún daûng
vaì âæåüc håït dáön våïi sæû taûo thaình phoi.
1.2. Quaï trçnh phay vaì kãút cáúu dao phay.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 1


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Quaï trçnh càõt goüt kim loaûi âæåüc thæûc hiãûn trãn maïy
phay goüi laì quaï trinh phay. Quaï trçnh phay âæåüc thæûc hiãûn
bàòng mäüt loaûi dao càõt maì ta goüi laì dao phay. Caïc ràng cuía
dao phay coï thãø xãúp âàût trãn bãö màût hçnh truû, vaì cuîng coï
thãø nàòm åí màût âáöu. Mäùi mäüt ràng cuía dao phay laì mäüt
læåîi dao âån giaín. Thäng thæåìng thç dao phay laì duûng cuû
càõt coï nhiãöu ràng. Nhæng âäi khi ngæåìi ta sæí duûng dao phay
coï mäüt ràng duy nháút.
Caïc bãö màût vaì læåîi càõt cuía dao phay coï tãn goüi nhæ
sau:
Màût træåïc cuía ràng laì bãö màût theo âoï phoi thoaït ra.
Màût sau cuía ràng laì bãö màût hæåïng vaìo màût càõt trong quaï
trçnh gia cäng.
Læng cuía ràng laì bãö màût tiãúp xuïc våïi màût træåïc cuía
ràng vaì màût dau cuía ràng caûnh âoï. Noï coï thãø laì màût
phàóng, gaîy khuïc hoàûc màût cong.
Màût phàóng âáöu laì màût phàóng vuäng goïc våïi truûc cuía
dao. Màût phàóng tám laì màût phàóng âi qua truûc cuía dao vaì
mäüt âiãøm quan saït trãn læåîi càõt cuía noï.
Læåîi càõt laì mäüt âæåìng taûo båíi giao tuyãún cuía hai
màût træåïc vaì sau cuía ràng.
Læåîi càõt chênh laì læåîi càõt thæûc hiãûn cäng viãûc càõt
trong quaï trçnh gia cäng. Åí dao phay truû læåîi càõt coï thãø
thàóng ( theo âæåìng sinh hçnh truû), nghiãng so våïi âæåìng sinh
vaì coï daûng xoàõn äúc. Åí dao phay hçnh truû khäng coï læåîi
càõt phuû. Âäúi våïi dao phay màût âáöu coï: læåîi càõt chênh laì
læåîi nghiãng mäüt goïc so våïi truûc cuía dao; læåîi càõt phuû laì
læåîi càõt nàòm åí màût âáöu cuía dao; læåîi càõt chuyãøn tiãúp
laì læåîi càõt näúi caïc læåîi càõt chênh vaì læåîi càõt phuû våïi
nhau.
* Váût liãûu chãú taûo dao phay:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 2


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Váût liãûu chãú taûo phay phaíi coï nhæîng tênh cháút sau
âáy:
- Âäü cæïng cao ( cao hån âäü cæïng cuía váût liãûu gia
cäng);
- Âäü chäúng moìn vaì âäü bãön nhiãût cao;
- Âäü bãön cå khê cao.
Âãø chãú taûo duûng cuû càõt noïi chung vaì dao phay noïi
riãng, ngæåìi ta duìng theïp cacbon duûng cuû , theïp håüp kim
duûng cuû, theïp gioï, håüp kim cæïng, håüp kim khoaïng gäúm,
váût liãûu siãu cæïng, kim cæång täøng håüp vaì kim cæång tæû
nhiãn enbo.
* Âäü moìn vaì tuäøi bãön cuía dao phay:
Trong quaï trçnh håït låïp phoi trãn bãö màût chi tiãút cáön
phaíi coï mäüt cäng âãø thàõng caïc biãún daûng âaìn häöi vaì
biãún daûng deío, âäöng thåìi phaíi thàõng caí ma saït åí màût
træåïc vaì màût sau cuía duûng cuû
Sæû maìi moìn duûng cuû càõt: laì quaï trçnh phaï huyí låïp
bãö màût dáøn âãún sæû thay âäøi dáön hçnh daûng vaì traûng
thaïi bãö màût cuía duûng cuû càõt.
Âäü moìn : laì kãút quaí cuía quaï trçnh maìi moìn maì ta coï
thãø âo âæåüc bàòng mm hoàûc µm. Ma saït gáy moìn dao vaì
giaím tuäøi bãön dao.
Tuäøi bãön cuía duûng cuû: laì thåìi gian laìm viãûc cuía noï
( âo bàòng phuït) giæîa hai láön kãú tiãúp nhau. Nhæ trãn ta âaî
noïi, mäùi váût liãûu duûng cuû chè coï thãø giæî âæåüc tênh
cháút càõt tåïi mäüt nhiãût âäü nháút âënh. Khi nhiãût âäü væåüt
quaï giåïi haûn âoï thç tênh cháút càõt cuía duûng cuû seî máút
ngay tæïc khàõc. Trong træåìng håüp nhæ váûy, ngæåìi ta noïi
duûng cuû âaî “bë chaïy”.
Nhiãût sinh ra trong quaï trçnh càõt khäng chè aính hæåíng
âãún tuäøi bãön cuía duûng cuû, maì coìn aính hæåíng âãún âäü

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 3


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

chênh xaïc gia cäng cuía chi tiãút. Thæûc ra trong quaï trçnh gia
cäng chi tiãút bë nung noïng vaì khi nguäüi thç kêch thæåïc cuía
chi tiãút giaím xuäúng.
1.3. Phán loaûi dao phay.
Theo tênh nàng cäng nghãû ngæåìi ta chia dao phay ra caïc
loaûi:
- Dao gia cäng màût phàóng;
- Dao gia cäng raînh vaì raînh then hoa;
- Dao gia cäng caïc màût âënh hçnh;
- Dao gia cäng baïnh ràng vaì ren ;
- Dao gia cäng caïc váût troìn xoay;
- Dao duìng âãø càõt váût liãûu.
Theo âàûc âiãøm kãút cáúu ngæåìi ta chia ra:
- Theo phæång cuía ràng: ràng thàóng , ràng nghiãng, ràng
xoàõn vaì ràng caïc phæång khaïc nhau.
- Theo kãút cáúu cuía ràng: ràng nhoün, ràng håït læng
( ràng tuì);
- Theo kãút cáúu bãn trong: dao phay liãön, dao phay gheïp,
dao phay ràng chàõp, âáöu dao làõp raïp;
- Theo phæång phaïp keûp chàût: dao coï läù, dao phay
ngoïn, dao phay coï âuäi hçnh truû hoàûc hçnh cän.
1.4. Choün chãú âäü càõt håüp lyï.
Xaïc âënh chãú âäü càõt håüp lyï nghéa laì phaíi choün kiãøu
vaì kêch thæåïc dao phay, váût liãûu vaì caïc thäng säú hçnh hoüc
pháön càõt, âiãöu kiãûn trån nguäüi cho tæìng træåìng håüp cuû
thãø. ( váût liãûu gia cäng, kêch thæåïc gia cäng, læåüng dæ).
Nãúu tênh âãún tuäøi bãön cuía dao thç træåïc hãút phaíi xaïc
âënh caïc giaï trë cæûc âaûi cho pheïp caïc thäng säú aính hæåíng
êt âãún tuäøi báön cuía dao, nghéa laì theo thæï tæû: chiãöu sáu
càõt, læåüng chaûy dao ràng vaì täúc âäü càõt.
Trçnh tæû âãø choün chãú âäü càõt khi phay nhæ sau:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 4


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1.Xaïc âënh chiãöu sáu càõt xuáút phaït tæì læåüng dæ gia
cäng, âäü boïng bãö màût yãu cáöu vaì cäng suáút maïy.
2.Xaïc âënh læåüng chaûy dao ràng cæûc âaûi. Khi xaïc âënh
cáön láúy giaï trë gáön bàòng giaï trë laìm cho ràng dao bë gaîy.
3. Xaïc âënh täúc âäü càõt: phuû thuäüc chiãöu sáu càõt,
chiãöu räüng phay, læåüng chaûy dao ràng,...
4. Xaïc âënh cäng suáút càõt Nc .
5.Xaïc âënh säú voìng quay gáön nháút cuía truûc chênh.
6.Xaïc âënh læåüng chaûy dao phuït.
7. Xaïc âënh thåìi gian maïy laì thåìi gian càõt khäng coï sæû
tham gia træûc tiãúp cuía con ngæåìi.
1.5. Phay thuáûn vaì phay nghëch
Khi phay bàòng dao phay truû, dao phay âéa ngæåìi ta phán
biãût ra laìm hai loaûi: phay thuáûn vaì phay nghëch.
- Phay thuáûn laì quaï trçnh phay maì chiãöu chuyãøn âäüng
cuía dao vaì chi tiãút truìng nhau.
- Phay nghëch laì quaï trçnh phay maì chiãöu chuyãøn
âäüng cuía dao vaì chi tiãút ngæåüc chiãöu nhau.
Khi phay thuáûn xáøy ra hiãûn tæåüng va âáûp luïc ràng bàõt
âáöu tiãúp xuïc våïi chi tiãút. Nhæ váûy phay thuáûn chè tiãún
haình trãn caïc maïy phay coï âäü cæïng væîng täút nháút, nhæng
phay thuáûn cho âäü chênh xaïc cao hån phay nghëch.
Trong nhæîng âiãöu kiãûn giäúng nhau thç tuäøi bãön cao dao
phay thuáûn cao hån phay nghëch.
Nhæåüc âiãøm cuía phay nghëch laì dao phay luän coï xu
hæåïng náng chi tiãút ra khoíi baìn maïy.
2. MAÏY PHAY.
2.1. Khaïi niãûm vãö nhoïm maïy phay vaì phán loaûi maïy
phay.
Theo tiãu chuáøn cuía nhaì næåïc Liãn Xä âaî thäúng nháút
caïc kyï hiãûu quy æåïc cho caïc maïy saín xuáút taûi Liãn Xä (cuí)

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 5


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

laì mäùi maïy coï mäüt säú hiãûu riãng. Säú âáöu tiãn kyï hiãûu
nhoïm maïy, säú thæï hai kyï hiãûu loaûi maïy, säú thæï ba (âäi khi
laì säú thæï tæ) âàûc træng cho kêch thæåïc cuía maïy. Trong
nhiãöu træåìng håüp giæîa säú thæï nháút vaì säú thæï hai coï
thãm chæî caïi tiãúng Nga. Chæî viãút âoï cho biãút laì maïy âaî
âæåüc caíi tiãún hoàûc caíi biãn. Âäi khi chæî caïi âæåüc ghi åí
cuäúi âãø cho biãút phaûm vi sæí duûng cuía maïy âaî âæåüc caíi
biãn chæa.
Táút caí caïc loaûi maïy phay âãöu thuäüc nhoïm 6, vç váûy
säú âáöu tiãn cuía kyï hiãûu seî laì säú 6. Hiãûn nay nhoïm maïy
phay âæåüc phán thaình hai nhoïm chênh:
- Nhoïm maïy phay vaûn nàng nhæ: maïy phay ngang
vaûn nàng, maïy phay âæïng vaûn nàng, maïy phay ngang
cäng xän, maïy phay giæåìng nguyãn cäng, v, v,...
- Nhoïm maïy phay chuyãn män hoïa: maïy phay cheïp hçnh
coï cå cáúu veî truyãön, maïy phay raînh then, maïy phay ren
vêt, maïy phay gia cäng baïnh lãûch tám, v,v,...
2.2. Cäng duûng chuí yãúu cuía maïy phay.
Maïy phay chiãúm mäüt pháön låïn trong caïc maïy càõt lim
loaûi. Åí mäüt säú nhaì maïy noï chiãúm vaìo khoaíng 1/5 säú
læåüng maïy cuía toaìn nhaì maïy. Vç thãú trãn maïy phay thæûc
hiãûn âæåüc nhiãöu cäng viãûc trong phaûm vi räüng raîi, bàòng
phæång phaïp phay coï thãø gia cäng âæåüc mäüt bãö màût báút
kyì naìo, nhæng chuí yãúu duìng âãø gia cäng caïc bãö màût sau:
- Màût phàóng,
- Caïc bãö màût âënh hçnh ( bãö màût cam, cäúi dáûp,
khuän eïp,...),
- Càõt ren vêt trong vaì ngoaìi,
- Gia cäng baïnh ràng,
- Càõt raînh thàóng vaì raînh xoàõn.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 6


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2.3. Âàûc âiãøm kãút cáúu cuía mäüt maïy phay cäng xän
vaûn nàng.
2.3.1. Khaïi niãûm vaì phán loaûi.
Maïy phay cäng xän laì maïy phay âæåüc duìng phäø biãún
nháút, baìn maïy våïi säúng træåüt nàòm åí pháön cäng xän vaì coï
thãø chuyãn âäüng theo ba hæåïng: doüc, ngang, vaì thàóng
âæïng.
Maïy phay cäng xän âæåüc chia ra laìm máúy loaûi nhæ sau:
maïy phay ngang coï baìn maïy säú âënh, maïy phay vaûn nàng coï
baìn maïy quay, maïy phay âæïng vaì maïy phay vaûn nàng räünh.
Dæûa theo nguyãn lyï cuía maïy phay âæïng ngæåìi ta chãú taûo
ra maïy phay cheïp hçnh vaì maïy phay âiãöu khiãøn theo chæång
trçnh säú.
Maïy phay cäng xän duìng âãø gia cäng nhiãöu bãö màût khaïc
nhau bàòng caïc dao phay hçnh truû, dao phay âéa, dao phay
màût âáöu, dao phay goïc, dao phay ngoïn, dao phay âënh hçnh
vaì nhiãöu loaûi dao phay khaïc trong âiãöu kiãûn saín xuáút âån
chiãúc vaì saín xuáút haìng loaût. Trãn caïc maïy phay naìy coï thãø
gia cäng âæåüc caïc chi tiãút âa daûng våïi kêch thæåïc phuì håüp
( phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc baìn maïy) bàòng theïp, gang,
håüp kim maìu, cháút deîo vaì caïc váût liãûu khaïc. Trãn maïy
phay vaûn nàng coï baìn quay, nãúu sæí duûng âáöu chia âäü coï
thãø phay raînh xoàõn åí caïc duûng cuû càõt ( muîi khoan, dao
doa, v,v,...) âäöng thåìi coï gia cäng âæåüc baïnh ràng hçnh truû
ràng thàóng vaì ràng nghiãng. Caïc maïy phay räüng âæåüc duìng
âãø thæûc hiãûn caïc nguyãn cäng phay , khoan, doa âån giaín
chuí chuí yãúu trong âiãöu kiãûn saín xuáút âån chiãúc.
Maïy phay cäng xän cåí nhoí våïi chiãöu räüng baìn maïy laì
160mm: loaûi naìy duìng âãø gia cäng caïc chi tiãút nhoí bàòng
kim loaûi maìu, håüp kim, cháút deío vaì cuîng duìng âãø gia cäng
tinh caïc chi tiãút bàòng theïp vaì gang.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 7


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Maïy phay cäng xän Säú 0 våïi chiãöu räüng baìn maïy laì 200
mm: loaûi duìng âãø gia cäng caïc chi tiãút nhoí bàòng theïp, gang,
kim loaûi maìu, håüp kim vaì cháút deío.
Maïy phay cäng xän Säú 1 våïi chiãöu räüng baìn maïy laì 250
mm: loaûi naìy âæåüc saín xuáút theo kiãøu loaût P nhæ: maïy
phay ngang 6P81Γ, maïy phay vaûn nàng 6P81, maïy phay âæïng
6P11 vaì maïy phay räüng 6P91III. Træåïc kia chuïng âæåüc saín
xuáút theo kiãøu loaût H nhæ : 6H82, 6H11, 6H81Γ.
2.3.2. Kãút cáúu mäüt maïy phay ngang vaûn nàng.
Âàûc âiãøm cuía maïy phay loaûi naìy laì coï truûc chênh nàòm
ngang vaì coï ba chuyãøn âäüng vuäng goïc våïi nhau: chuyãøn
âäüng doüc, ngang vaì thàóng âæïng. Maïy phay ngang coï hai
loaûi: âåm giaín vaì vaûn nàng. Åí maïy phay ngang vaûn nàng
ngoaìi nhæîng chuyãøn âäüng trãn, baìn maïy coìn coï thãø quay
xung quanh truûc thàóng âæïng mäüt goïc 45° vãö hai phêa. Âãø
âiãöu chènh baìn maïy âãún mäüt goïc âäü naìo âoï våïi truûc
chênh, ngæåìi ta sæí duûng bäü pháûn quay coï khàõc âäü.
Kãút cáúu cuía maïy âæåüc trçnh baìy nhæ sau bao gäöm:
Thán maïy duìng âãø keûp chàût táút caí caïc bäü pháûn vaì cå
cáúu maïy
Nàõp trãn cuía maïy dëch chuyãøn theo thanh træåüt trãn cuía
thán maïy vaì duìng âãø giæî væîng âuäi cuía truûc gàõn dao. Caïc
voìng coï thãø di chuyãøn theo caïc thanh træåüt cuía nàõp trãn
vaì âæåüc keûp chàût bàòng âai äúc. Nãn nhåï ràòng, khäng
âæåüc dëch chuyãøn caïc quai treo tæì maïy naìy sang maïy khaïc.
Pháön chça ra cuía nàõp trãn coï thãø âiãöu chènh daìi, ngàõn
khaïc nhau. Âãø tàng âäü cæïng væîng keûp chàût nàõp, ngæåìi ta
duìng mäüt cå cáúu gàõn liãön nàõp maïy våïi cáön maïy.
Cáön maïy (cäng xän) laì chi tiãút âuïc daûng häüp coï caïc
thanh træåüt thàóng âæïng vaì nàòm ngang. Cán maïy âæåüc caïc
thanh træåüt thàóng âæïng gàõn våïi thán maïy vaì chuyãøn

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 8


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

âäüng theo phæång thàóng âæïng. Coìn säúng træåüt thç chuyãøn
âäüng theo caïc thanh træåüt nàòm ngang. Cáön maïy âæåüc
keûp trãn caïc thanh træåüt bàòng cå cáúu keûp chuyãn duìng.
Cáön maïy laì bäü pháûn cå såí cuía maïy, giæî mäúi liãn kãút
giæîa táút caí caïc bäü pháûn taûo ra chuyãøn âäüng chaûy dao
doüc, ngang vaì thàóng âæïng. Dæåïi cáön maïy coï mäüt truûc vêt
âãø náng lãn vaì haû xuäúng.
Baìn maïy âæåüc gàõn vaì chuyãøn âäüng theo säúng træåüt.
Trãn baìn maïy coï làõp âäö gaï, cå cáúu keûp chàût vaì chi tiãút
gia cäng. Âãø thæûc hiãûn viãûc gàõn caïc cå cáúu áúy, trãn bãö
màût cäng taïc cuía baìn maïy coï caïc raînh chæî T.
Säúng træåüt laì mäüt mäüt bäü pháûn trung gian giæîa cáön
maïy vaì baìn maïy. Baìn maïy chuyãøn dëch doüc truûc theo säúng
træåüt trãn, coìn pháön dæåïi cuía säúng træåüt cuìng våïi baìn
maïy chuyãøn dëch theo phæång ngang ( theo thanh træåüt trãn
cáön maïy).
Truûc chênh cuía maïy phay coï taïc duûng truyãön chuyãøn
däüng quay tæì häüp täúc âäü tåïi dao phay. Âäü chênh xaïc gia
cäng phuû thuäüc nhiãöu vaìo truûc chênh quay coï chênh xaïc hay
khäng, vaìo âäü cæïng væîng vaì âäü chëu rung cuía noï.
Häüp täúc âäü coï taïc duûng âãø truyãön cho truûc chênh
nhæîng säú voìng quay khaïc nhau. Häüp täúc âäü âàût bãn trong
thán maïy vaì âæåüc âiãöu khiãøn bàòng bäü pháûn sang säú.
Bäü pháûn sang säú cho pheïp choün mäüt täúc âäü báút kyì maì
khäng cáön tuáön tæû måí caïc täúc âäü trung gian.
Häüp chaûy dao duìng âãø taûo ra læåüng chaûy dao vaì caïc
chuyãøn âäüng nhanh (chuyãøn âäüng phuû) cuía baìn maïy,
säúng træåüt vaì baìn maïy.
3. PHÁN TÊCH, XAÏC ÂËNH CAÏC THÄNG SÄÚ KYÎ THUÁÛT
CUÍA MAÏY PHAY CÁÖN THIÃÚT KÃÚ.
3.1. Âàûc tênh kyî thuáût.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 9


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Caïc thäng säú kyî thuáût vaì kêch thæåïc chênh phuì håüp
våïi tiãu chuáøn cuía nhaì næåïc Liãn Xä (cuí) ΓORT (165_81).
- Kêch thæåïc màût ngoaìi laìm viãûc cuía baìn maïy (mm):
- Chiãöu daìi: 1000
- Chiãöu räüng: 250
- Säú læåüng raînh chæî T cuía ban maïy : 3
- Khoaíng caïch tæì truûc chênh âãún bãö màût laìm viãûc
cuía baìn maïy (mm)
- Nhoí nháút : 50
- Låïn nháút : 370
- Caïc sæû dëch chuyãøn låïn nháút cuía baìn maïy (mm).
- Theo chiãöu doüc: 630
- Theo chiãöu ngang: 200
- Theo chiãöu âæïng: 320
- Goïc quay låïn nháút cuía baìn maïy: ± 45°
- Âäü chia thang cuía baìn maïy: 1°
- Sæû dëch chuyãøn cuía baìn maïy khi âáöu phán âäü
quay âæåüc 1 voìng (mm):
- Theo chiãöu doüc vaì ngang laì: 6
- Theo hæåïng âæïng laì: 3
- Sæû dëch chuyãøn cuía baìn maïy âãún 1 âäü chia cuía
âáöu phán âäü laì:
- Theo chiãöu doüc vaì chiãöu ngang : 0,05 mm
- Theo hæåïng âæïng : 0,025 mm
- Khoaíng caïch tæì meïp sau cuía baìn âãún màût âáöu
cuía truûc chênh laì: 11 mm
- Khoaíng caïch tæì truûc chênh âãún säúng træåüt (ngang)
laì: 142 mm
- Khoaíng caïch låïn tæì màût âáöu cuía truûc chênh âãún
truûc cuía giaï dáùn ≤ 495 mm
- Meïp åí phêa dæåïi cuía truûc chênh : 45

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 10


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Kêch thæåïc cuía giaï dáùn hæåïng:


HÇNH VEÎ
- Khäng gian laìm viãûc cuía maïy:
HÇNH VEÎ
Sæû dáùn âäüng cuía maïy:
- Chuyãøn âäüng cuía truûc chênh
- Âäüng cå âiãûn 4A112M4M300
- Cäng suáút : 5,5KW
- Säú voìng quay : 1450 v/ph.
- Dáùn âäüng tronh häüp chaûy dao:
- Âäüng cå âiãûn 4AX80B4 ; 1,5 KW; 1400 v/ph
- Âäüng cå âãø bäi trån laìm nguäüi X14_22M
Cäng suáút 0,12 KW ; n = 1800 v/ph
Mang liãûu 22 rad/ph
- Khäúi læåüng toaìn maïy : 2210 Kg
- Cåí maïy : Daìi : 1480 mm
Räüng: 1990 mm
Cao : 1630 mm
- Læåüng chaûy dao (mm/ph): doüc: 35 ÷1020
ngang : 26 ÷ 790
âæïng: 13 ÷ 340
nhanh : 2900
- Säú voìng quay truûc chênh: 50 ÷ 1600 v/ph.
3.2. Thiãút kãú tênh nàng kyî thuáût cuía maïy.
Coï nhiãöu caïnh âãø xaïc âënh tênh nàng kyî thuáût cuía maïy.
Âãø thiãút kãú may cáön phaíi nàõm tçnh hçnh cäng nghiãûp âëa
phæång. Khi thãút kãú phaíi dæûa vaìo nàng suáút maì læûa
choün mäüt nguyãn lyï thêch håüp vaì tiãn tiãún, màûc khaïc maïy
thiãút kãú phaíi cho tênh âäöng daûng, tênh thäúng vãö hçnh
daïng vaì kêch thæåïc cuía chi tiãút cao nháút, taûo âiãöu kiãûn

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 11


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

cho maïy âæåüc thiãút kãú coï tênh chuyãn duìng vaì nàng suáút
cao phuì håüp våïi tæìng cå såí saín xuáút.
Vç váûy viãûc thiãút kãú tênh nàng kyî thuáût cuía maïy cáön
phaíi coï mäüt giai âoaûn chuáøn bë, nghiãn cæïu nhiãûm vuû theo
yãu cáöu
Våïi caïc säú liãûu ban âáöu, ta tênh caïc thäng säú sau:
1.Tênh chiãöu sáu càõt tmax theo cäng thæïc kinh nghiãûm:
tmax =C. 3 d max
âäúi våïi theïp gioï láúy C = 0,7, thay vaìo cäng thæïc trãn ta
coï:
tmax = 0,7. 3 280 = 4,6 mm
2.Tênh chiãöu sáu càõt tmin theo
1 1
tmin = ( ÷ ) tmax
2 4
1 1
tmin = tmax = . 4,6 = 1,5 mm
3 3
3.Læåüng chaûy dao låïn nháút:
1 1 
Smax =  ÷  tmax
 3 10 
1
Smax = . 4,6 = 1 mm/v
4,5
4.Læåüng chaûy dao nhoí nháút:
1 1 
Smin =  ÷ S max
 5 10 
Láúy Smin = 0,15 mm/v
5.Tênh täúc âäü cæûc âaûi cæûc tiãøu:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 12


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

PHÁÖN II:
TÊNH TOAÏN THIÃÚT KÃÚ ÂÄÜNG HOÜC TOAÌN MAÏY

1.THIÃÚT KÃÚ HÄÜP TÄÚC ÂÄÜ.


1.1. Cäng duûng vaì yãu cáöu.
Häüp täúc âäü laì mäüt bäü pháûn quan troüng cuía maïy càõt
kim loaûi duìng âãø thæûc hiãûn caïc nhiãûm vuû sau:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 13


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Truyãön âäüng cäng suáút tæì âäüng cå âiãûn âãún truûc


chênh.
- Âaím baío phaûm vi âiãöu chènh cáön thiãút cho truûc
chênh hoàûc truûc cuäúi cuìng cuía häüp täúc âäü våïi
cäng bäüi ϕ vaì säú cáúp váûn täúc z yãu cáöu.
Häüp täúc âäü coï thãø âæåüc chãú taûo cuìng mäüt khäúi våïi
truûc chênh. Trong træåìng naìy, häüp täúc âæåüc goüi laì häüp
truûc chênh. Trong træåìng häüp täúc âäü vaì häüp truûc chênh
âæåüc thiãút kãú thaình hai bäü pháûn riãng biãût vaì âæåüc näúi
liãön bàòng mäüt cå cáúu truyãön âäüng naìo âoï, thç häüp täúc
âäü âæåüc goüi laì häüp giaím täúc. Häüp giaím täúc thæåìng
âæåüc âàût dæåïi chán maïy hoàûc âæa ra ngoaìi maïy nhàòm
laìm giaím rung âäüng vaì biãún daûng nhiãût cho häüp truûc
chênh.
Tæì caïc thäng säú cå baín Rn, ϕ, vaì z coï thãø thæûc hiãûn
âæåüc nhiãöu phæång vãö kãút cáúu cuía häüp täúc âäü, våïi
caïch bäú trê säú voìng quay, säú truûc, hãû thäúng bäi trån, âiãöu
khiãøn, v, v, ... ráút khaïc nhau. Do âoï ta phaíi choün phæång aïn
thêch håüp nháút âãø dæûa vaìo yãu cáöu sau âáy:
- Caïc giaï trë säú voìng quay tæì n1 ÷ nz vaì hãû säú cáúp
säú voìng quay ϕ phaíi phuì håüp våïi trë säú tiãu chuáøn.
- Caïc chi tiãút maïy tham gia vaìo viãûc thæûc hiãûn
truyãön âäüng phaíi âuí âäü bãön, âäü cæïng væîng vaì
âaím baío truyãön âäüng chênh xaïc, nháút laì âäúi våïi
truûc chênh.
- Kãút cáúu cuía häüp täúc däü phaíi âån giaín, xêch
truyãön âäüng phaíi håüp lyï âãø âaût hiãûu suáút truyãön
âäüng cao. Cå cáúu phaíi dãù daìng thaïo làõp vaì sæîa
chæîa.
- Âiãöu khiãøn phaíi nheû nhaìng vaì an toaìn.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 14


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Våïi nhæîng yãu cáöu trãn, ta tiãún haình phán têch , læûa
choün mäüt phæång aïn täút nháút phuì håüp våïi caïc chè tiãu kyî
thuáût, kinh tãú trong âiãöu kiãûn cho pheïp.
1.2. Täøng håüp truyãön âäüng chênh.
Caïc säú liãûu cho træåïc:
Säú cáúp täúc âäü Zv = 16
Täúc âäü voìng quay n = 50 ÷ 1600 v/ph.
n max 1600
Phaûm vi diãöu chènh säú voìng quay Rn = = = 32
n min 50
Cäng bäüi ϕ = 1,26.
Våïi âäüng cå coï cäng suáút 5,5 KW. Ta sæí duûng häüp täúc
âäü coï cuûm täúc âäü vaì cuûm truûc chênh bäú trê riãng biãût.
Noï coï nhæîng æu âiãøm sau:
- Sæû rung âäüng cuía caïc cå cáúu trong häüp täúc âäü
khäng truyãön âãún cuûm truûc chênh.
- Biãún daûng do aính hæåíng nhiãût cuía cuûm truûc chênh
nhoí nãn náng cao âäü chênh xaïc gia cäng.
- Coï khaí nàng tiãu chuáøn hoaï vaì thäúng nháút caïc cå
cáúu truyãön dáùn vaì caïc khêch thæåïc cuía maïy.
- Coï khaí nàng sæí duûng caïc daûng truyãön dáùn khaïc
nhau.
- Âån giaín hoaï âiãöu kiãûn làõp raïp, sæîa chæîa vaì caíi
tiãún sau naìy.
- Coï khaí nàng náng cao caïc kêch thæåïc cuía cuûm truûc
chênh do âoï tàng âæåüc âäü cæïng væîng cuía truûc
chênh.
Nhæng noï cuîng coï mäüt säú nhæåüc âiãøm sau:
- Giaï thaình cao do phaíi chãú taûo hai bäü pháûn.
- Kêch thæåïc bäü truyãön âai låïn.
- Bäü truyãön âai thiãúu taíi åí täúc âäü cao.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 15


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Khoï thay thãú âai vaì khoï baío vãû dáöu bàõn vaìo âai.
Nãn bäú trê âai åí caïc gäúi tæûa. Nãúu bäü truyãön âai
âæåüc bäú trê cäng xän thç seî laìm phæïc taûp hoaï kãút
cáúu cuía noï.
1.3. Thiãút kãú âäüng hoüc vaì xaïc âënh tyí säú truyãön.
Nhiãûm vuû chênh yãúu cuía häüp täúc âäü laì âaím baío
chuäøi säú voìng quay n cuía truûc chênh våïi cäng bäüi ϕ vaì
phaûm vi âiãöu chènh Rn âaî cho. Âãø âaím baío yãu cáöu trãn, ta
cáön biãút mäúi quan hãû däüng hoüc giæîa caïc nhoïm truyãön
âäüng cuía truûc chênh, giæîa caïc tyí säú truyãön trong tæìng
nhoïm truyãön âäüng, cuîng nhæ sæû phäúi håüp giæîa chuïng våïi
nhau.
Trong truyãön âäüng phán cáúp, säú voìng quay cuía truûc
chênh thæåìng âæåüc thæûc hiãûn våïi sæû thay âäøi tyí säú
truyãön cuía caïc nhoïm truyãön âäüng giæîa hai truûc vaì sæû
phäúi håüp giæîa chuïng våïi nhau. Âãø xaïc âënh tyí säú truyãön
trong caïc nhoïm truyãön âäüng cuía häüp täúc âäü, ngæåìi ta
duìng hai phæång phaïp: phæång phaïp giaíi têch vaì phæång
phaïp âäü thë. Åí âáy ta duìng phæång phaïp âäö thë.
Âãø xaïc âënh tyí säú truyãön bàòng phæång phaïp âäö thë
giaíi, ngæåìi ta duìng hai loaûi så âäö goüi laì læåïi kãút cáúu vaì
læåïi âäö thë voìng quay.
Læåïi âäö thë kãút cáúu cuía häüp täúc âäü: laì så âäö biãøu
diãùn cäng thæïc kãút cáúu vaì phæång trçnh âiãöu chènh. Trãn
læåïi kãút cáúu mäùi âæåìng nàòm ngang biãøu diãùn säú truûc
cuía häüp täúc âäü, caïc âiãøm trãn âæåìng nàòm ngang seî biãøu
diãùn säú cáúp täúc âäü cuía truûc chênh, caïc âoaûn thàóng näúi
caïc âiãøm tæång æïng trãn caïc truûc tæång âæång caïc tyí säú
truyãön giæîa caïc truûc âoï. Âãø biãøu diãùn chuäøi n theo cáúp
säú nhán ta veî læåïi kãút cáúu theo toaû âäü logarit âäúi xæïng.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 16


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Âäö thi læåïi voìng quay: chuyãøn tæì læåïi kãút cáúu biãøu
diãùn âäúi xæïng sang biãøu diãùn caïc tyí säú truyãön tháût. Ta
quy æåïc âiãøm trãn cuía truûc nàòm ngang chè säú voìng quay
cuû thãø. Caïc âæåìng thàóng (caïc tia) näúi caïc âiãøm tæång
æïng giæîa caïc truûc biãøu diãùn trë säú tyí säú truyãön cuía
tæìng càûp baïnh ràng ( hay caïc càûp truyãön âäüng khaïc) , tia
nghiãng traïi biãøu thë i< 1, tia nghiãng phaíi biãøu thë 1> 1, tia
thàóng âæïng biãøu thë i= 1.
1.3.1. Phæång aïn khäng gian (PAKG).
Tæì cäng bäüi ϕ = 1,26, vaì chuäøi säú voìng quay phán bäú
theo cáúp säú nhán ta xaïc âënh âæåüc chuäøi säú voìng quay
cuía maïy cáön thiãút kãú : n1 ÷ n16 .
n1 = nmin = 50 (v/ph),
n2 = n1.ϕ = 50 × 1,26 = 63 (v/ph)
n3 = n2.ϕ = 63 × 1,26 = 80 (v/ph)
n4 = n3.ϕ = 80 × 1,26 = 100 (v/ph)
n5 = n4.ϕ = 100 × 1,26 = 126 (v/ph)
n6 = n5.ϕ = 126 × 1,26 = 160 (v/ph)
n7 = n6.ϕ = 160 × 1,26 = 200 (v/ph)
n8 = n7.ϕ = 200 × 1,26 = 250 (v/ph)
n9 = n8.ϕ = 250 × 1,26 = 315 (v/ph)
n10 = n9.ϕ = 315 × 1,26 = 400 (v/ph)
n11 = n10.ϕ = 400 × 1,26 = 500 (v/ph)
n12 = n11.ϕ = 500 × 1,26 = 630 (v/ph)
n13 = n12.ϕ = 630 × 1,26 = 800 (v/ph)
n14 = n13.ϕ = 800 × 1,26 = 1000 (v/ph)
n15 = n14.ϕ = 1000 × 1,26 = 1250 (v/ph)
n16 = nmax = n15.ϕ = 1250 × 1,26 = 1600 (v/ph).

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 17


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Âãø âaím baío viãûc thay âäøi säú voìng quay, häüp täúc âäü
maïy cäng cuû coï thãø laì häüp täúc âäü vä cáúp hay laì häüp täúc
âäü phán cáúp. Dæûa vaìo chuäøi säú voìng quay nhæ trãn vaì
phaûm vi sæí duûng , åí âáy ta thiãút kãú häüp täúc âäü phán
cáúp duìng baïnh ràng di træåüt, vaì bäü truyãön âai âãø näúi
cuûm täúc âäü våïi cuûm truûc chênh.
a.Tênh säú nhoïm truyãön täúi thiãøu:
nmin = n0.imingh
nmmin 1
⇒ imingh = = x (n0: laì säú voìng quay cuía âäüng
n0 4
cå).
50 1 50
⇔ = x → x = log = 2,3
1450 4 1450
Trong âoï: x laì säú nhoïm truyãön täúi thiãøu, choün x = 3.
imingh laì tyí säú truyãön giåïi haûn cuía xêch
truyãön.
b.Choün phæång aïn khäng gian håüp lyï:
Våïi säú cáúp täúc âäü Zv = 16, ta coï caïc PAKG sau:
Zv = 16 = 2 × 4 × 2 = 2 × 2 × 4 = 4 × 2 × 2 = 2 × 2 × 2 × 2.
Våïi säú nhoïm truyãön täúi thiãøu x = 3, ta loaûi PAKG Zv = 16
= 2 × 2 × 2 × 2.
Coìn laûi 3 PA ta tiãún haình so saïnh âãø choün ra 1 PAKG
håüp lyï nháút
Mäüt säú tiãu chuáøn âãø so saïnh:
- Phæång aïn âån giaín tåïi mæïc âãø coï thãø dãù daìng
thæûc hiãûn.
- Phæång aïn âaím baío coï khaí nàng tæû âäüng hoaï maïy
nhiãöu nháút.
- Phæång aïn coï hiãûu suáút âaût âæåüc cao nháút.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 18


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Phæång aïn âaût âæåüc âäü chênh xaïc caïc xêch thæûc
hiãûn truyãön âäüng taûo hçnh phæïc taûp vaì truyãön
âäüng chênh xaïc.
Dæûa vaìo caïc tiãu chuáøn trãn ta coï caïc chè tiãu âãø so
saïnh:
1. Tênh täøng säú baïnh ràng cuía häüp theo cäng thæïc:
i
Sz = 2.∑ pi .
1

Våïi pi laì säú baïnh ràng di træåüt trong mäüt nhoïm


Theo tênh toaïn, coï SZmin khi p1 = p1 = ...= pi = e, våïi e laì cå
säú nãpe ( e= 2,6,...). Do ta nãn choün pI = 2,3,4.
Våïi PAKG Zv = 16 = 2 × 4 × 2 , ta coï:
SZ = 2.(2 + 4 + 2) = 16
Våïi PAKG Zv = 16 = 2 × 2 × 4 , ta coï:
SZ = 2.(2 + 42+ 4) = 16
Våïi PAKG Zv = 16 = 4 × 2 × 2 , ta coï:
SZ = 2.(4 + 2 + 2) = 16 .
2. Tênh täøng säú truûc cuía PAKG theo cäng thæïc:
Str = (x + 1)
Våïi PAKG Zv = 16 = 2 × 4 × 2 , ta coï:
Str = 3 + 1 = 4 ( truûc)
Våïi PAKG Zv = 16 = 2 × 2 × 4 , ta coï:
Str = 3 + 1 = 4 ( truûc)
Våïi PAKG Zv = 16 = 4 × 2 × 2 , ta coï:
Str = 3 + 1 = 4 ( truûc)
3. Tênh chiãöu daìi så bäü cuía häüp täúc âäü theo cäng
thæïc:
L = ∑ b+ ∑ f .
b: laì chiãöu räüng cuía baïnh ràng, b = (6 ÷ 10).m =
(0,15 ÷ 0,3).A

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 19


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

m: moduyl, våïi maïy thiãút kãú coï cäng suáút N =


5,5 KW ≤ 10 KW, thæåìng láúy m = 2 ÷ 3 mm.
A: khoaíng caïch truûc.
f: khoaíng håí âãø làõp miãúng gaût. Xaïc âënh theo
caïc trë säú kinh nghiãûm
f = 8 ÷12 mm, duìng âãø làõp caïc miãúng gaût,
f = 2 ÷3 mm, duìng âãø baío vãû,
f = 4 ÷6 mm, duìng âãø thoaït dao xoüc ràng.
⇒ L = 17b + 16f.
4. Säú læåüng baïnh ràng chëu mämen xoàõn Mx åí truûc
cuäúi cuìng. Truûc cuäúi cuìng thæåìng laì truûc chênh hay truûc
kãú tiãúp våïi truûc chênh, vç truûc naìy coï chuyãøn quay thæûc
hiãûn säú voìng quay tæì n1 âãún n16 nãn khi tênh sæïc bãön dæûa
vaìo trë säú nmin(n1) seî coï Nxmax. Do âoï kêch thæåïc truûc låïn. Caïc
baïnh làõp trãn truûc coï kêch thæåïc låïn, vç váûy traïnh bäú trê
nhiãöu chi tiãút trãn truûc cuäúi cuìng (truûc chênh).
Tæì caïc chè tiãu trãn, ta láûp baíng so saïnh PAKG:
Yãúu täú so saïnh Phæång aïn
2×4×2 2×2×4 4×2×2
Täøng säú baïnh ràng SZ 16 16 16
Täøng säú truûc Str 4 4 4
Chiãöu daìi så bäü L 17b + 16f 17b + 16f 17b + 16f
Säú baïnh ràng chëu Mxmax 2 4 2

Tæì baíng so saïnh ta choün âæåüc 2 PAKG laì Zv = 2 × 4 × 2


vaì Zv = 4 × 2 × 2. Vç trãn truûc âáöu tiãn coï bäú trê mäüt ly håüp
ma saït an toaìn, nãn trãn truûc naìy phaíi coï säú baïnh ràng laì
nhoí nháút. Tæì âiãöu kiãûn naìy ta loaûi PAKG Zv = 4 × 2 × 2, cuäúi
cuìng ta coï PAKG håüp lyï nháút âãø choün phæång aïn thæï tæû
laì:
Zv = 2 × 4 × 2.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 20


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1.3.2. Phæång aïn thæï tæû (PATT).


Muûc âêch cuía PATT laì tçm ra âæåüc mäüt phæång aïn thay
âäøi sæû àn khåïp cuía caïc baïnh ràng trong nhoïm truyãön thêch
håüp nháút vaì tçm ra quy luáût phán bäú tyí säú truyãön trong
nhoïm truyãön.
Nhæ ta âaî biãút våïi mäüt phæång aïn bäú trê khäng gian âaî
coï, ta coï nhiãöu phæång thay âäøi thæï tæû khaïc nhau. Våïi säú
nhoïm truyãön x = 3, vaì PAKG Z v = 2 × 4 × 2, ta seî coï 3! = 1.2.3
= 6 phæång thay âäøi thæï tæ. Våïi 6 PATT âæåüc thãø hiãûn
bàòng 6 læåïi kãút cáúu, vaì tæì âoï ta seî âaïnh giaï âãø choün
mäüt læåïi kãút cáúu thêch håüp nháút.Âãø choün âæåüc læåïi
kãút cáúu thêch håüp nháút ta dæûa vaìo phæång phaïp kiãøm
nghiãûm giåïi haûn tyí säú truyãön.
Ta âaî biãút phaûm vi âiãöu chènh tyí säú truyãön cuía mäüt
nhoïm truyãön âäüng laì:
i max i p
Ri = = = ϕ (p−1)xi
i min i 1
Tyí säú truyãön trong mäüt nhoïm truyãön âäüng âæåüc xaïc
âënh chè dæûa trãn nhæîng giaï trë tæång âäúi. Âãø xaïc âënh
âæåüc mäüt giåïi haûn cho pheïp, trãn thæûc tãú caïc tyí säú
truyãön trong maïy cäng cuû âæåüc giåïi haûn nhæ sau:
1 2
≤i≤ .
4 1
Tæïc laì phaûm vi âiãöu chènh tyí säú truyãön trong mäüt
nhoïm truyãön âäüng laì:
i max 2 4
Ri = = ⋅ =8.
i min 1 1
Nhæ váûy phaûm vi âiãöu chènh giåïi haûn laì:
Rgh = ϕ(p-1).xi = ϕXmax ≤ 8.
Trong âoï xmax laì læåüng måí cæûc âaûi giæîa hai tia ngoaìi
cuìng.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 21


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Ta láûp baíng veî læåïi kãút cáúu âãø so saïnh PATT:


PAKG 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2
PATT I II III I III II II III I
X 1 2 8 1 8 2 8 1 4

Læåïi kãút
cáúu

Xmax 8 24 8
ϕmax ϕ <8
8
ϕ >8
24
ϕ <8
8

PAKG 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2
PATT II I III III I II III II I
X 4 1 8 2 4 1 8 2 1

Læåïi kãút
cáúu

Xmax 8 12 8
ϕmax ϕ <8
8
ϕ >8
12
ϕ <8
8

Trong 6 PATT trãn ta cháúp nháûn âæåüc 4 PATT laì: I - II - III, II


- III - I, II - I - III, III - II - I. Trong âoï 2 PATT laì III - II - I, II - III - I , coï
læåüng måí åí nhoïm cå såí quaï låïn nãn khäng phuì håüp, coï
thãø loaûi tiãúp 2 PATT naìy. Theo yãu cáöu thiãút kãú âaî trçnh
baìy trãn thç ta choün PATT laì II - I III.
a. Xáy dæûng læåïi kãút cáúu:
Tæì PATT trãn ta coï cäng thæïc kãút cáúu laì Zv = 2[4]× 4[1] ×
2[8].

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 22


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

I
2[4]

II

4[1]
III

2[8]

IV
Theo yãu cáöu thiãút kãún laìn häüp ntruûc
n1 n2 n3 n n
chênh vaì häüp täúc
4 5
n6 7 8 n9 1 n1 n1 n1 n1 n1 n1
âäü âæåüc thiãút kãú riãng biãût. Âãø näúi liãön truyãön âäüng
0 1 2 3 4 5 6
tæì häüp häüp täúc âäü âãún häüp truûc chênh ta duìng bäü
truyãön âai. Âãø giaím chiãöu truûc (kêch thæåïc) vaì traïnh cäöng
140
kãönh ta duìng bäü truyãön âai 1 cáúp coï tyí säú truyãön laì .
210
Nhæ váûy truûc cuäúi cuìng cuía cuûm täúc âäü chè coï mäüt tyí
säú truyãön , âãø truyãön âãún bäü truyãön âai âæåüc thuáûn
tiãûn. Nhæ váûy ta bäú trê khäng gian bë biãún hçnh láön thæï
nháút våïi cäng thæïc kãút cáúu laì:
Zv = 2[4].4[1].1[0].1[0].2[8].

I
2[4]
II

4[1]
III

1[0]
IV

1[0]
V

2[8]
VISVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 23
n1 n2 n3 n n
4 5
n6 n7 n8 n9 n1 n1 n1 n1 n1 n1 n1
Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Nhæ âaî noïi truyãön âäüng tæì truûc III âãún truûc IV chè
thæûc hiãûn 1 tyí säú truyãön. Âãø cáúp säú voìng quay khäng
1
âäøi thç tyí säú truyãön naìy laì i ' = ,
1
Ta âaî biãút maïy coï hãû säú cáúp váûn täúc ϕ = 1,26. Nãn
phaûm vi âiãöu chènh tyí säú truyãön åí nhoïm cuäúi cuìng seî laì:
i8
= ϕ 8 = (1,26) = 6 .
8
Ri =
i7
2 1
Luïc âoï i8 = imax = , vaì i7 = imin = .
1 3
Âãø giåïi haûn kêch thæåïc chi tiãút maïy, ta láúy i8 = 1, âäöng
thåìi âãø âaím baío phaûm vi âiãöu chènh säú voìng quay theo yãu
1
cáöu, thç i7 = , vç tyí säú truyãön naìy nàòm ngoaìi giåïi han cho
6
pheïp, âãø âæa tyí säú truyãön naìy vaìo phaûm vi thç ta duìng
thãm mäüt truûc trung gian åí cuûm truûc chênh. Truûc naìy coï
nhiãûm vuû thay âäøi i7 thaình 2 tyí säú truyãön i7a. i7b âãø thæûc
hiãûn nhiãûm vuû giaím täúc → i7 = i7a. i7b. Nhæ váûy truyãön
âäüng tæì cuûm täúc âäü âãún cuûm truûc chênh coï daûng
truyãön âäüng phæïc taûp, mäüt âæåìng taûo nãn säú voìng quay
I
cao (i8) vaì mäüt âæåìng taûo nãn säú voìng quay tháúp (i7a. i7b).
Do âoï PAKG bë biãún hçnh láön thæï hai våïi cäng thæïc kãút
II
cáúu nhæ sau:
III Zv = 2[4].4[1].1[0].1[0].(1[0]+1[0].1[0]).
Ta veî laûi læåïi kãút cáúu:
IV

VI

VII
SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 24
n1 n n n4 n n6 n7 n8 n9 n n11 n12 n1 n n15 n16
2 3 5 10 14
Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Læåïi kãút
cáúu
Tæì læåïi kãút cáúu trãn, ta tháúy coï 16 cáúp váûn täúc cuía
häüp täúc âäü âæåüc truyãön âãún häüp truûc chênh bàòng 2
âæåìng. Mäüt âæåìng cho 8 cáúp täúc âäü tháúp vaì mäüt âæåìng
cho 8 cáúp täúc âäü cao.
b. Xáy dæûng læåïi âäö thë voìng quay.
Trãn cå såí læåïi kãút cáúu âaî choün, ta veî âäö thë säú voìng
quay. Åí âäö thë naìy, säú voìng quay vaì tyí säú truyãön coï giaï
trë thæûc. Vç váûy âãø veî âæåüc læåïi âäö thë voìng quay, ta
tiãún haình choün tyí säú truyãön. Âãø choün âæåüc tyí säú
truyãön ta dæûa vaìo mäüt säú nguyãn tàõc sau âáy:
- Nãn choün tyí säú truyãön i ≈ 1, vç nhæ thãú kêch thæåïc
cuía baïnh ràng chuí âäüng vaì bë âäüng gáön bàòng
nhau, kêch thæåïc seî nhoí goün. Nguyãn tàõc naìy duìng
cho nhæîng truûc âáöu tiãn.
- Khi tàng hay giaím täúc qua nhiãöu truûc trung gian, nãn
cäú gàõng choün tyí säú truyãön tàng hay giaím tæì tæì.
- Choün tyí säú truyãön sao cho säú voìng quay tåïi haûn nt
cuía truûc trung gian caìng låïn caìng täút. Vç mä men
xoàõn tyí lãû nghëch våïi säú voìng quay, nãn khi säú
voìng quay caìng cao, kêch thæåïc caïc chi tiãút maïy
caìng nhoí.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 25


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Choün tyí säú truyãön phaíi nàòm trong giåïi haûn cho
pheïp, vaì nãn choün theo trë säú tiãu chuáøn cuía daîy
säú Renard, tæïc laì:
i = 1,06E ; (E: laì säú nguyãn dæång hoàûc ám).
Nhoïm truyãön I coï 2 tyí säú truyãön: i1 vaì i2.
Âáy laì nhoïm truyãön âáöu tiãn, nãn ta choün i ≈ 1 trong giåïi
1 2
haûn laì ≤ i ≤ , ta coï
4 1
i1: i2 = 1: ϕ4.
Choün i2 = ϕ = 1,26 > 1 (tyí säú truyãön tàng täúc).
i2 ϕ 1 1
→ i1 = = 4 = 3 > (tyí säú truyãön giaím täúc).
ϕ 4
ϕ ϕ 4
Nhoïm truyãön II coï 4 tyí säú truyãön i3, i4, i5, i6.
Ta coï i3 : i4 : i5 : i6 = 1 : ϕ : ϕ2 : ϕ3.
Trong âoï i6 laì tyí säú truyãön låïn nháút coï thãø choün i6 =ϕ
> 1 ( tàng täúc ),
i6 ϕ 1
⇒ i5 = = = = 1,
ϕ ϕ 1
i5 1
⇒ i4 = = < 1 , (tyí säú truyãön giaím täúc),
ϕ ϕ
i4 1 1 1 1 2
⇒ i3 = = : = 2 < 1 ≤ i 3 ≤  , (tyí säú truyãön
ϕ ϕ ϕ ϕ 4 1
giaím täúc).
Nhoïm truyãön III coï hai tyí säú truyãön : i7 vaì i8 .
i7 : i8= 1: ϕ8.
1
Theo phán têch trãn ta choün i8 = ,
1
1
⇒ i7 = i7a . i7b = ,
ϕ8

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 26


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1 1
âãø thuáûn tiãûn ta choün i7a = i7b = 8 : 2
= 4.
ϕ ϕ
Tæì caïc tyí säú truyãön trãn, ta tiãún haình veî læåïi âäö thë
voìng quay våïi hãû säú cáúp váûn täúc ϕ = 1,26 vaì váûn täúc Zv
= 16.
Säú voìng quay truûc chênh : ntc = 50, 63, 80, 100, 125, 160,
200, 250, 315, 400, 500, 630, 800, 1000, 1250, 1600 (v/ph).
1.4. Xaïc âënh säú ràng cuía caïc baïnh ràng.
Sæí duûng phæång phaïp tênh chênh xaïc khi chæa biãút
khoaíng caïnh truûc A.
Nhoïm truyãön I coï 2 tyí säú truyãön i1 vaì i2 .
1 1 1 f
i1 = = ≈ = 1 ⇒ f1 + g1 = 3
ϕ 3
1,26 3
2 g1
ϕ 1,26 5 f 2
i1 = = ≈ = ⇒ f 2 + g2 = 4 + 5 = 9 = 3.3
1 1 4 g2
Tæì caïc thæìa säú trãn ta coï bäüi säú chung nhoí nháút cuía
I täøng (fj + gj ) laì:
K = 3.3 = 9.

II

III

IV

VI

VII
SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 27
n n2 n3 n4 n5 n6 n7 n8 n9 n10 n11 n12 n134 n14 n15 n16
1
Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Trong nhoïm truyãön âäüng naìy, coï i1= imin , i2 = imax . Tyí säú
truyãön i1 laì tia nghiãng traïi coï âäü nghiãng låïn nháút, nãn baïnh
ràng coï säú ràng nhoí nháút laì baïnh chuí âäüng. Do âoï ta duìng
cäng thæïc Eminc âãø xaïc âënh Emin.
Zmin. (f1 + g1 ) 17(1 + 2) 17
E minc = = = >1.
k.f1 9.1 3
Choün E = 6 → 2Z0 = EK = 9.6 = 54 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 7 → 2Z0 = EK = 9.7 = 63 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 8 → 2Z0 = EK = 9.8 = 72 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 9 → 2Z0 = EK = 9.9 = 81 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 10 → 2Z0 = EK = 9.10 = 90 ∈ ( 90 ÷ 120), phuì
håüp.
Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì baïnh bë âäüng
tæång æïng:
f1 1
Z1 = E.K . = 90. = 30
g1 + f1 3
g1 2
Z1' = E.K . = 90. = 60
g1 + f1 3
f2 5
Z2 = E.K . = 90. = 50
g2 + f 2 9
f2 4
Z2' = E.K . = 90. = 40 .
g2 + f 2 9
Nhoïm truyãön II: coï 4 tyí säú truyãön i3 , i4 , i5 , i6.
1 1 7 f
i3 = = ≈ = 3 ⇒ f 3 + g3 = 7 + 11 = 18 = 2.3.3
ϕ 2
(1,26 ) 2
11 g3

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 28


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1 1 4 f
i4 = = ≈ = 4 ⇒ f 4 + g4 = 4 + 5 = 9 = 3.3
ϕ 1,26 5 g4
1 f
i 5 = = 5 ⇒ f 5 + g5 = 2
1 g5
ϕ 1,26 5 f 6
i6 = = ≈ = ⇒ f 6 + g6 = 5 + 4 = 9 = 3.3 .
1 1 4 g6
Tæì caïc thæìa säú trãn ta coï bäüi säú chung nhoí nháút cuía
täøng (fj + gj ) laì:
K = 2.3.3 = 18.
Trong nhoïm truyãön âäüng naìy, coï i3= imin , i6 = imax . Tyí säú
truyãön i3 laì tia nghiãng traïi coï âäü nghiãng låïn nháút, nãn baïnh
ràng coï säú ràng nhoí nháút laì baïnh chuí âäüng. Do âoï ta duìng
cäng thæïc Eminc âãø xaïc âënh Emin.
Zmin. (f 3 + g3 ) 17(7 + 11)
E minc = = > 1.
k.f 3 9.7
Vç EK = 2Z0 quaï nhoí, nãn ta choün bàòng phæång phaïp
choün laûi.
1 7 35
i3 = 2
≈ ≈ = 1,57 .
1,26 11 55
Trë säú naìy dáùn âãún sai säú:
1,58 − 1,57
∆i = .100% = 0,63 < [∆ i ] .
1,58
[∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.
⇒ f3 + g3 = 35 + 55 = 90.
Ta tênh laûi BSCNN cuía täøng (fj + gj ):
K = 3.3.10 = 90.
Trong nhoïm naìy ta duìng laûi cäng thæïc ;
f 3 + g3 17.90
E minC = E min. = < 1.
k.f 3 90.35
Choün E = 1.
⇒ 2Z0 = EK = 1.90 = 90 ∈ (90 ÷120), phuì håüp.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 29


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì bë âäüng tæång
æïng:
f3 35
Z3 = EK = 90 = 35 ,
f 3 + g3 90
g3 55
Z3' = EK = 90 = 55 ,
f 3 + g3 90
f4 4
Z4 = EK = 90 = 40 ,
f 4 + g4 9
g4 5
Z4' = EK = 90 = 50 ,
f 4 + g4 9
f5 1
Z5 = EK = 90 = 45 = Z5' ,
f 5 + g5 2
f6 5
Z6 = EK = 90 = 50 ,
f 6 + g6 9
g6 4
Z6' = EK = 90 = 40 .
f 6 + g6 9
Nhoïm truyãön III: coï 2 tyí säú truyãön i7 vaì i8

1 f
i 8 = = 8 ⇒ f 8 + g8 = 2 ,
1 g8
1 1 1 2 f f
i 7 = i 7 a .i 7 b = ⇒ i 7a = i 7 b = 4 = ≈ = 7a = 7 b ,
ϕ 8
ϕ 2,25 5 g7 a g7 b
→ f7a = f7b = 2
g7a = g7b = 5.
Ta coï BSCNN cuía täøng ( fI + gI ) laì: k = 7.2 = 14.
Trong nhoïm truyãön âäüng naìy, coï i8 laì tyí säú truyãön
nghiãng traïi coï âäü nghiãng låïn nháút, nãn baïnh ràng coï säú
ràng nhoí nháút laì baïnh chuí âäüng. Do âoï ta duìng cäng thæïc
Eminc âãø xaïc âënh Emin.
Zmin. (f 8 + g8 ) 17(5 + 2 )
E minc = = = 4,2 > 1 .
k.f 8 14.2

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 30


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Choün E = 5 → 2Z0 = EK = 14.5 = 70 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.


E = 6 → 2Z0 = EK = 14.6 = 84 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 7 → 2Z0 = EK = 14.7 = 98 ∈ ( 90 ÷ 120), phuì håüp.
Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì bë âäüng tæång
æïng:
f7 2
Z7 a = Z7 b = EK = 98. = 28 .
f 7 + g7 7
g7 5
Z7 a' = Z7 b' = EK = 98. = 70 ,
f 7 + g7 7
f8 1
Z8 = EK = 98. = 49
f 8 + g8 2
*Kiãøm tra sai säú tyí säú truyãön:
Z1 Z2 Z3 Z4 Z5 Z6 Z7 Z8
Z1' Z2' Z3' Z4' Z5' Z6' Z7 ' Z8'
Zx 30 50 35 40 45 50 28 49
Zx' 60 40 55 50 45 40 70 49
ilt 1 1,26 1 1 1 1,26 1 1
2 1 1,58 1,26 1 1 2,52 1
itt 1 1,25 1 1 1 1,25 1 1
2 1 1,57 1,25 1 1 2,52 1
ΣZ 90 90 90 90 90 90 98 98

Dæûa vaìo kãút quaí trãn ta tênh sai säú tyí säú truyãön tæì i lt
vaì itt bàòng cäng thæïc:
i lt − i tt
∆I = .100% < [Λ i ]
i lt
[∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.
Ta nháûn tháúy caïc giaï trë sai säú tyí säú truyãön âiãöu
nàòm trong giaï trë cho pheïp.
1.5. Kiãøm tra sai säú voìng quay.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 31


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Sau khi âaî xaïc âënh säú ràng, ta tênh laûi säú voìng quay
thæûc tãú cuía häüp täúc âäü ntt (n1 ÷ n16) trãn cå såí tyí säú
truyãön cuía caïc säú ràng âaî xaïc âënh.
Ta tiãún haình tênh laûi säú voìng quay thæûctãú:
Z1 Z3 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n1 = n0 .i 1 .i 3 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z1' Z3' Z8' D2 Z7 a' Z7 b'
30 35 49 140 28 28
⇒ n1 = 1450. . . . . . = 49,2 (v/ph)
60 55 49 210 70 70
Z1 Z4 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n2 = n0 .i 1 .i 4 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z1' Z4' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
30 40 49 140 28 28
⇒ n2 = 1450. . . . . . = 62 (v/ph)
60 50 49 210 70 70
Z1 Z5 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n3 = n0 .i 1 .i 5 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z1' Z5' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
30 45 49 140 28 28
⇒ n3 = 1450. . . . . . = 79,3 (v/ph)
60 55 49 210 70 70
Z1 Z6 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n4 = n0 .i 1 .i 6 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z1' Z6' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
30 50 49 140 28 28
⇒ n4 = 1450. . . . . . = 99,7 (v/ph)
60 40 49 210 70 70
Z2 Z3 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n5 = n0 .i 2 .i 3 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z2' Z3' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
50 35 49 140 28 28
⇒ n5 = 1450. . . . . . = 123 (v/ph)
40 55 49 210 70 70
Z2 Z4 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n6 = n0 .i 2 .i 4 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z2' Z4' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
50 40 49 140 28 28
⇒ n6 = 1450. . . . . . = 160 (v/ph)
40 50 49 210 70 70
Z2 Z5 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n7 = n0 .i 2 .i 5 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z2' Z5' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
50 45 49 140 28 28
⇒ n7 = 1450. . . . . . = 195,3 (v/ph)
40 45 49 210 70 70

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 32


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Z2 Z6 Z8 D1 Z7 a Z7 b
n8 = n0 .i 2 .i 6 .i ' .i â .i 7 a .i 7 b = n0 . . . . . .
Z2' Z6' Z8' D 2 Z7 a' Z7 b'
50 50 49 140 28 28
⇒ n8 = 1450. . . . . . = 251.5 (v/ph)
40 40 49 210 70 70
Z1 Z3 Z8 D1
n9 = n0 .i 1 .i 3 .i ' .i â = n0 . . . .
Z1' Z3' Z8' D 2
30 35 49 140
⇒ n9 = 1450. . . . = 307,5 (v/ph)
60 55 49 210
Z1 Z4 Z8 D1
n10 = n0 .i 1 .i 4 .i ' .i â = n0 . . . .
Z1' Z4' Z8' D 2
30 40 49 140
⇒ n10 = 1450. . . . = 391 (v/ph)
60 50 49 210
Z1 Z5 Z8 D1
n11 = n0 .i 1 .i 5 .i ' .i â = n0 . . . .
Z1' Z5' Z8' D 2
30 45 49 140
⇒ n11 = 1450. . . . = 493,3 (v/ph)
60 45 49 210
Z1 Z6 Z8 D1
n12 = n0 .i 1 .i 6 .i ' .i â = n0 . . . .
Z1' Z6' Z8' D 2
30 50 49 140
⇒ n12 = 1450. . . . = 624 (v/ph)
60 40 49 210
Z2 Z3 Z8 D1
n13 = n0 .i 2 .i 3 .i ' .i â = n0 . . . .
Z2' Z3' Z8' D 2
50 35 49 140
⇒ n13 = 1450. . . . = 770 (v/ph)
40 55 49 210
Z2 Z4 Z8 D1
n14 = n0 .i 2 .i 4 .i ' .i â = n0 . . . .
Z2' Z4' Z8' D2
50 40 49 140
⇒ n14 = 1450. . . . = 977 (v/ph)
40 50 49 210
Z2 Z5 Z8 D1
n15 = n0 .i 2 .i 5 .i ' .i â = n0 . . . .
Z2' Z5' Z8' D 2
50 45 49 140
⇒ n15 = 1450. . . . = 1228 (v/ph)
40 45 49 210

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 33


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Z2 Z6 Z8 D1
n16 = n0 .i 2 .i 6 .i ' .i â = n0 . . . .
Z2' Z6' Z8' D 2
50 50 49 140
⇒ n16 = 1450. . . . = 1570,5 (v/ph).
40 40 49 210
Vaì trãn cå såí cäng bäüi ϕ = 1,26 âaî cho, ta coï thãø xaïc
âënh säú voìng quay tiãu chuáøn ntc tæì n1 ÷ n16 laì:
50, 63, 80, 100, 126, 159, 200, 250, 315, 400, 500, 630, 790,
1000, 1250, 1600.
Sai säú voìng quay âæåüc tênh theo cäng thæïc:
ntt − ntc
∆n = .100% ≤ [∆n] .
ntc
Våïi [∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.
Tæì säú voìng quay tênh toaïn vaì säú voìng quay tiãu chuáøn,
ta láûp baíng so saïnh âãø tênh sai säú voìng quay vaì biãøu diãùn
âäö thë sai säú voìng quay

ntt 49,2 62 79,3 99,7 123 160 195,3 251,5


(v/ph)
ntc 50 63 80 100 126 159 200 250
(v/ph)
∆n (%) -1,6 -1,59 -0,87 -0,3 -0,24 0,65 -2,25 0,6
5

ntt 307,5 391 493,3 624 770 977 1228 1570,


(v/ph) 8
ntc 315 400 500 630 790 1100 1250 1600
(v/ph)
∆n (%) -2,4 -2,2 -1,4 -0,95 -0,25 -2,3 -1,76 1,825

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 34


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1.6. Så âäö âäüng häüp täúc âäü.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 35


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2. THIÃÚT KÃÚ HÄÜP CHAÛY DAO.


2.1. Âàûc âiãøm vaì yãu cáöu.
2.1.1. Âàûc âiãøm.
Häüp chaûy dao duìng âãø thæûc hiãûn chuyãøn âäüng chaûy
dao, âaím quaï trçnh càõt âæåüc tiãún haình liãn tuûc. Váûn täúc
chaûy dao thæåìng cháûm hån ráút nhiãöu so våïi chuyãøn âäüng
chênh. Vç thãú, cäng truyãön cuía häüp chaûy dao khäng âaïng
kãø, thæåìng chè bàòng 5 ÷ 10 % cäng suáút cuía chuyãøn âäüng
chênh. Traïi laûi, âäü chênh xaïc cuía chuyãøn âäüng chaûy dao
laûi coï táöm quan troüng hån so våïi chuyãøn âäüng chênh, vç
chuyãøn âäüng chaûy dao cho caïc thäng säú càõt chênh yãúu (s,
t) âãø taûo nãn læûc càõt, vaì nãúu häüp chaûy dao duìng âãø
càõt ren, thç cáön âaím baío âäü chênh xaïc cuía bæåïc ren. Do âoï
häüp chaûy dao cuîng laì mäüt bäü pháûn quan troüng cuía maïy
càõt kim loaûi nhæ häüp täúc âäü.
Vç váûn täúc laìm viãûc cuía chuyãøn âäüng chaûy dao ráút
beï so våïi chuyãøn âäüng chênh, do âoï trong häüp chaûy dao coï
thãø duìng caïc cå cáúu giaím täúc nhiãöu vaì hiãûu suáút tháúp
nhæ vêt me_âai äúc, truûc vêt_baïnh vêt, v, v,....

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 36


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Tuyì thuäüc vaìo âàûc âiãøm chuyãøn âäüng, häüp chaûy dao
coï thæûc hiãûn chuyãøn âäüng liãn tuûc, âäöng thåìi våïi chuyãøn
âäüng chênh, hoàûc coï thãø thæûc hiãûn chuyãøn âäüng chaûy
dao giaïn âoaûn, khäng cuìng luïc våïi chuyãøn âäüng chênh.
Chuyãøn âäüng chaûy dao liãn tuûc thæåìng cáön thiãút âäúi våïi
caïc maïy coï chuyãøn âäüng quay troìn, vaì chuyãøn âäüng chaûy
dao giaïn âoaûn thæåìng cáön thiãút âäúi våïi caïc maïy coï
chuyãøn âäüng laì tënh tiãún.
Trong häüp chaûy dao, læåüng chaûy dao cuîng nhæ tyí säú
truyãön cuía häüp chaûy dao khäng phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc
cuía chi tiãút gia cäng, nãn khäng cáön phaíi giæî cäng suáút
khäng âäøi khi thay âäøi váûn täúc. Do âoï, åí häüp chaûy dao coï
nhiãöu khaí nàng âãø sæí duûng âäüng cå âiãûn mäüt chiãöu
âiãöu chènh vä cáúp, vç noï âaím baío mä men xoàõn khäng âäøi.
2.1.2. Yãu cáöu.
Phaíi âaím baío caïc thäng säú truyãön âäüng cán thiãút nhæ
säú cáúp chaûy dao zs , phaûm vi âiãöu chènh læåüng chaûy dao
1
Rs cuîng nhæ phaûm vi giåïi haûn tyí säú truyãön ≤ i s ≤ 2,8 ,tæïc
5
laì:
i smax 2,8
R is = = = 14
i smin 1 .
5
Âaím baío âäü chênh xaïc cáön thiãút cuía chuyãøn âäüng
chaûy dao trong træåìng håüp càõt ren, træåìng håüp chaûy dao åí
xêch bao hçnh maïy phay làn ràng, v, v,.... ÅÍ xêch naìy khäng thãø
duìng caïc cå cáúu truyãön âäüng nhæ âai truyãön, li håüp ma saït.
Phaíi âaím baío âuí cäng suáút âãø thàõng læûc càõt doüc
truûc Px, truyãön âäüng ãm, coï khaí nàng âaío chiãöu. Træåìng
håüp cáön thiãút ngoaìi chuyãøn âäüng chaûy dao cháûm, cáön coï
xêch chaûy dao nhanh âãø giaím båït thåìi gian phuû sau mäùi chu
kyì laìm viãûc.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 37


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2.2. Täøng håüp chuyãøn âäüng chaûy dao.


Häüp chaûy dao cuía maïy cäng cuû coï nhiãöu daûng khaïc
nhau, vaì sæû khaïc biãût cuía häüp chaûy dao cuîng laì nhán täú
âáöu tiãn dáùn âãún sæû khaïc nhau vãö kãút cáúu. Kãút cáúu
cuía häüp chaûy dao khaïc nhau do nhiãöu yãúu täú, træåïc tiãn laì
phuû thuäüc vaìo säú cáúp chaûy dao, phuû thuäüc vaìo cáúu taûo
læåüng chaûy dao, phuû thuäüc vaìo hæåïng chaûy dao hoàûc
vaìo tênh cháút chuyãøn âäüng häüp chaûy dao.
Kãút cáúu häüp chaûy dao coìn phuû thuäüc vaìo âäü chênh
xaïc yãu cáöu, phuû thuäüc vaìo mäúi kiãn hãû våïi chuyãøn âäüng
chênh. Tæì caïc säú liãûu ban âáöu theo yãu cáöu thiãút kãú sau
âáy, ta tiãún haình choün kãút cáúu phuì håüp nháút:
Säú cáúp chaûy dao: Zs = 16,
Cäng bäüi ϕ = 1,26,
Læåüng chaûy dao doüc: 35 ÷ 1020 (mm/ph),
Læåüng chaûy dao ngang: 26 ÷ 790 (mm/ph),
Læåüng chaûy dao âæïng: 13 ÷ 340 (mm/ph).
Theo trãn ta seî choün loaûi häüp chaûy dao thæåìng duìng cå
cáúu baïnh ràng di træåüt. Loaûi naìy âaím baío âæåüc læåüng di
âäüng cuía dao trong quaï trçnh càõt. Læåüng di âäüng khäng âoìi
hoíi chênh xaïc cao, vaì noï thæåìng âæåüc duìng khi daîy säú
læåüng dao laì cáúp säú nhán. Theo yãu cáöu thç loaûi häüp chaûy
dao naìy thæåìng duìng våïi mäüt säú ly håüp váúu, ly håüp ma
saït âãø thæûc hiãûn chuäùi læåüng chaûy dao theo cáúp säú
nhán.
2.3. Thiãút kãú âäüng hoüc vaì xaïc âënh tyí säú truyãön.
Âæïng vãö màût kãút cáúu, loaûi häüp chaûy dao naìy ráút
giäúng våïi häüp täúc âäü, nãn phæång phaïp thiãút kãú cuîng
tæång tæû nhæ åí häüp täúc âäü. Våïi caïc læåüng chaûy dao nãu
trãn, truyãön âäüng cuía âäüng cå âæåüc thæûc hiãûn bàòng

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 38


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

mäüt âäüng cå riãng coï cäng suáút laì N = 1,5 KW vaì n =1400
v/ph.
2.3.1. Phæång aïn khäng gian (PAKG)
Âãø quaï trçnh tênh toaïn giäúng nhæ khi thiãút kãú häüp täúc
âäü, caïc læåüng chaûy dao s1 s2 , s3 ..., sn cáön chuyãøn thaình säú
voìng quay cuía cå cáúu cháúp haình ns1 , ns2 ,..., nsn . Muäún
chuyãøn âäøi cáön phaíi biãút træåïc cå cáúu cháúp haình laì cå
cáúu gç. ÅÍ häüp chaûy dao naìy ta duìng cå cáúu vêt me_âai äúc,
våïi bæåïc cuía vêt me trong cå cáúu naìy laì tx = 6 mm, ta coï:
sn
sn = nsn.tx ⇒ nsn = .
tx
sd min 35
nmin = = = 5,9(v / ph) = ns1 .
tx 6
ns2 = ns1.ϕ = 5,9. 1,26 = 7,6 (v/ph),
ns3 = ns2.ϕ = 7,6. 1,26 = 9,6 (v/ph),
ns4 = ns3.ϕ = 9,6. 1,26 = 11,75 (v/ph),
ns5 = ns4.ϕ = 11,75. 1,26 = 15 (v/ph),
ns6 = ns5.ϕ = 15. 1,26 = 19,58 (v/ph),
ns7 = ns6.ϕ = 19,58. 1,26 = 23,8 (v/ph),
ns8 = ns7.ϕ = 23,8. 1,26 = 29,3 (v/ph),
ns9 = ns8.ϕ = 29,3. 1,26 = 37,05 (v/ph),
ns10 = ns9.ϕ = 37,05. 1,26 = 47,7 (v/ph),
ns11 = ns10.ϕ = 47,7. 1,26 = 56,7 (v/ph),
ns12 = ns11.ϕ = 56,7. 1,26 = 68,8 (v/ph),
ns13 = ns12.ϕ = 68,8. 1,26 = 91,3 (v/ph),
ns14 = ns13.ϕ =91,3. 1,26 = 119 (v/ph),
ns15 = ns14.ϕ = 119. 1,26 = 145 (v/ph),
ns16 = ns15.ϕ = 145. 1,26 = 175 (v/ph),
a. Tênh säú nhoïm truyãön täi thiãøu.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 39


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

nmax 176
x = 1,6 log = x = 1,6 log = 2,3
nmin 5,9
Trong âoï: x laì säú nhoïm truyãön täúi thiãøu, choün x = 3.
b.Choün phæång aïn khäng gian håüp lyï:
Våïi säú cáúp täúc âäü Zv = 16, ta coï caïc PAKG sau:
Zv = 16 = 2 × 4 × 2 = 2 × 2 × 4 = 4 × 2 × 2 = 2 × 2 × 2 × 2.
Våïi säú nhoïm truyãön täúi thiãøu x = 3, ta loaûi PAKG Zv = 16
= 2 × 2 × 2 × 2.
Coìn laûi 3 PA ta tiãún haình so saïnh âãø choün ra 1 PAKG
håüp lyï nháút.
Phán têch tæång tæû häüp täúc âäü , ta láûp âæåüc baíng so
saïnh caïc PAKG giäúng åí häüp täúc âäü nhæ sau:
Yãúu täú so saïnh Phæång aïn
2×4×2 2×2×4 4×2×2
Täøng säú baïnh ràng SZ 16 16 16
Täøng säú truûc Str 4 4 4
Chiãöu daìi så bäü L 17b + 16f 17b + 16f 17b + 16f
Säú baïnh ràng chëu 2 4 2
Mxmax

Cuîng phán têch tæång tæû, cuäúi cuìng ta choün âæåüc


PAKG håüp lyï nháút laì:
Zv = 16 = 2 × 4 × 2.
2.3.2. Phæång aïn thæï tæû (PATT).
Cuîng tæång tæû häüp täúc âäü, våïi säú nhoïm truyãön x =
3, vaì PAKG Zv = 2 × 4 × 2, ta seî coï 3! = 1.2.3 = 6 phæång thay
âäøi thæï tæ. Våïi 6 PATT âæåüc thãø hiãûn bàòng 6 læåïi kãút
cáúu, vaì tæì âoï ta seî âaïnh giaï âãø choün mäüt læåïi kãút cáúu
thêch håüp nháút.Âãø choün âæåüc læåïi kãút cáúu thêch håüp
nháút ta dæûa vaìo phæång phaïp kiãøm nghiãûm giåïi haûn tyí
säú truyãön.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 40


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Ta âaî biãút phaûm vi âiãöu chènh tyí säú truyãön cuía mäüt
nhoïm truyãön âäüng laì:
i max i p
Ri = = = ϕ (p−1)xi
i min i 1
Tyí säú truyãön trong mäüt nhoïm truyãön âäüng âæåüc xaïc
âënh chè dæûa trãn nhæîng giaï trë tæång âäúi. Âãø xaïc âënh
âæåüc mäüt giåïi haûn cho pheïp, trãn thæûc tãú caïc tyí säú
truyãön trong maïy cäng cuû trong häüp chaûy dao âæåüc giåïi
haûn nhæ sau:
1 2,8
≤i≤ .
5 1
Tæïc laì phaûm vi âiãöu chènh tyí säú truyãön trong mäüt
nhoïm truyãön âäüng laì:
i max 2,8 1
Ri = = : = 14 .
i min 1 5
Nhæ váûy phaûm vi âiãöu chènh giåïi haûn laì:
Rgh = ϕ(p-1).xi = ϕXmax ≤ 14.
Trong âoï xmax laì læåüng måí cæûc âaûi giæîa hai tia ngoaìi
cuìng.
Ta láûp baíng veî læåïi kãút cáúu âãø so saïnh PATT.
Qua baíng so saïnh ta nháûn xeït tæång tæû nhæ häüp täúc
âäü, phæång aïn thêch håüp nháút âæåüc choün laì II - I III.

PAKG 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2
PATT I II III I III II II III I
X 1 2 8 1 8 2 8 1 4

Læåïi kãút
cáúu

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 41


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Xmax 8 24 8
ϕmax ϕ <8
8
ϕ >8
24
ϕ <8
8

PAKG 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2 2 × 4 × 2
PATT II I III III I II III II I
X 4 1 8 2 4 1 8 2 1

Læåïi kãút
cáúu

Xmax 8 12 8
ϕmax ϕ <8
8
ϕ >8
12
ϕ <8
8

a. Xáy dæûng læåïi kãút cáúu:


Tæì PATT trãn ta coï cäng thæïc kãút cáúu laì Zv = 2[4]× 4[1] ×
2[8].
Våïi yãu cáöu khaïc åí häüp täúc âä, âãø thuáûn tiãûn cho cå
cáúu âiãöu khiãøn laìm viãûc âæåüc an toaìn, thç åí nhoïm truyãön
thæï II vaì III ta bäø sung thãm mäüt tyí säú truyãön. Våïi nhoïm
truyãön bäø sung naìy, thç læåïi kãút cáúu âæåüc veî laûi åí hçnh
våïi cäng thæïc kãút cáúu laì Zv = 2[4]× 4[1] × 1[0] × 2[8].

I
2[4]

II

4[1]
III

2[8]

IV

n1 n2 n3 n4 n5 n6 n7 n8 n9 n1 n1 n1 n1 n1 n1 n1
0 1 2 3 4 5 6
SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 42
Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

a. Xáy dæûng læåïi âäö thë voìng quay.


Trãn cå såí læåïi kãút cáúu âaî choün, ta veî âäö thë säú voìng
quay. Åí âäö thë naìy, säú voìng quay vaì tyí säú truyãön coï giaï
trë thæûc. Vç váûy âãø veî âæåüc læåïi âäö thë voìng quay, ta
tiãún haình choün tyí säú truyãön.
Nhoïm truyãön I coï 2 tyí säú truyãön: i1 vaì i2.
Âáy laì nhoïm truyãön âáöu tiãn, nãn ta choün i ≈ 1 trong giåïi
1 2,8
haûn laì ≤ i ≤ , ta coï :
5 1
i1: i2 = 1: ϕ4.
Choün i2 = ϕ = 1,26 > 1 (tyí säú truyãön tàng täúc).
i2 ϕ 1 1
→ i1 = = 4 = 3 > (tyí säú truyãön giaím täúc).
ϕ 4
ϕ ϕ 4
Nhoïm truyãön II coï 4 tyí säú truyãön i3, i4, i5, i6.
Ta coï i3 : i4 : i5 : i6 = 1 : ϕ : ϕ2 : ϕ3.
Trong âoï i6 laì tyí säú truyãön låïn nháút coï thãø choün i6 =ϕ
> 1 ( tàng täúc ),

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 43


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

i6 ϕ 1
⇒ i5 = = = =1,
ϕ ϕ 1
i5 1
⇒ i4 = = < 1 , (tyí säú truyãön giaím täúc),
ϕ ϕ
i4 1 1 1 1 2
⇒ i3 = = : = 2 < 1 ≤ i 3 ≤  , (tyí säú truyãön giaím
ϕ ϕ ϕ ϕ 4 1
täúc).
Nhoïm truyãön III coï hai tyí säú truyãön : i7 vaì i8 .
i7 : i8= 1: ϕ8.
Vç læåüng måí khaï låïn nãn i7 vaì i8 gáön âãún giaï trë giæoïi
1 2,8
haûn trong lhoaíng cho pheïp laì ≤i≤ . Vç thãú våïi i8 laì tyí säú
5 1
truyãön låïn nháút, ta coï thãø choün i8 = ϕ4 = 2,52 < 2,8 (tyí säú
truyãön tàng täúc).
1 1 1
→ i7 = = 4 > (tyí säú truyãön giaím täúc).
i8 ϕ 5
Tæì caïc tyí säú truyãön trãn , ta veî læåïi âäö thë voìng quay.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 44


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2.4. Xaïc âënh säú ràng cuía caïc baïnh ràng.


Sæí duûng phæång phaïp tênh chênh xaïc khi chæa biãút
khoaíng caïnh truûc A.
Nhoïm truyãönI coï 2 tyí säú truyãön i1 vaì i2 .
1 1 1 f
i1 = = ≈ = 1 ⇒ f1 + g1 = 3
ϕ 3
1,26 3
2 g1
ϕ 1,26 5 f 2
i1 = = ≈ = ⇒ f 2 + g2 = 4 + 5 = 9 = 3.3
1 1 4 g2
Tæì caïc thæìa säú trãn ta coï bäüi säú chung nhoí nháút cuía
täøng (fj + gj ) laì:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 45


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

K = 3.3 = 9.
Trong nhoïm truyãön âäüng naìy, coï i1= imin , i2 = imax . Tyí säú
truyãön i1 laì tia nghiãng traïi coï âäü nghiãng låïn nháút, nãn baïnh
ràng coï säú ràng nhoí nháút laì baïnh chuí âäüng. Do âoï ta duìng
cäng thæïc Eminc âãø xaïc âënh Emin.
Zmin. (f1 + g1 ) 17(1 + 2) 17
E minc = = = >1.
k.f1 9.1 3
Choün E = 6 → 2Z0 = EK = 9.6 = 54 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 7 → 2Z0 = EK = 9.7 = 63 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 8 → 2Z0 = EK = 9.8 = 72 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 9 → 2Z0 = EK = 9.9 = 81 ∉ ( 90 ÷ 120), loaûi.
E = 10 → 2Z0 = EK = 9.10 = 90 ∈ ( 90 ÷ 120), phuì
håüp.
Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì baïnh bë âäüng
tæång æïng:
f1 1
Z1 = E.K . = 90. = 30
g1 + f1 3
g1 2
Z1' = E.K . = 90. = 60
g1 + f1 3
f2 5
Z2 = E.K . = 90. = 50
g2 + f 2 9
f2 4
Z2' = E.K . = 90. = 40 .
g2 + f 2 9
Nhoïm truyãön II: coï 4 tyí säú truyãön i3 , i4 , i5 , i6.
1 1 7 f
i3 = = ≈ = 3 ⇒ f 3 + g3 = 7 + 11 = 18 = 2.3.3
ϕ 2
(1,26 ) 2
11 g3
1 1 4 f
i4 = = ≈ = 4 ⇒ f 4 + g4 = 4 + 5 = 9 = 3.3
ϕ 1,26 5 g4
1 f
i 5 = = 5 ⇒ f 5 + g5 = 2
1 g5

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 46


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

ϕ 1,26 5 f 6
i6 = = ≈ = ⇒ f 6 + g6 = 5 + 4 = 9 = 3.3 .
1 1 4 g6
Tæì caïc thæìa säú trãn ta coï bäüi säú chung nhoí nháút cuía
täøng (fj + gj ) laì:
K = 2.3.3 = 18.
Trong nhoïm truyãön âäüng naìy, coï i3= imin , i6 = imax . Tyí säú
truyãön i3 laì tia nghiãng traïi coï âäü nghiãng låïn nháút, nãn baïnh
ràng coï säú ràng nhoí nháút laì baïnh chuí âäüng. Do âoï ta duìng
cäng thæïc Eminc âãø xaïc âënh Emin.
Zmin. (f 3 + g3 ) 17(7 + 11)
E minc = = > 1.
k.f 3 9.7
Vç EK = 2Z0 quaï nhoí, nãn ta choün bàòng phæång phaïp
choün laûi.
1 7 35
i3 = 2
≈ ≈ = 1,57 .
1,26 11 55
Trë säú naìy dáùn âãún sai säú:
1,58 − 1,57
∆i = .100% = 0,63 < [∆ i ] .
1,58
[∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.
⇒ f3 + g3 = 35 + 55 = 90.
Ta tênh laûi BSCNN cuía täøng (fj + gj ):
K = 3.3.10 = 90.
Trong nhoïm naìy ta duìng laûi cäng thæïc ;
f 3 + g3 17.90
E minC = E min. = < 1.
k.f 3 90.35
Choün E = 1.
⇒ 2Z0 = EK = 1.90 = 90 ∈ (90 ÷120), phuì håüp.
Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì bë âäüng tæång
æïng:
f3 35
Z3 = EK = 90 = 35 ,
f 3 + g3 90

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 47


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

g3 55
Z3' = EK = 90 = 55 ,
f 3 + g3 90
f4 4
Z4 = EK = 90 = 40 ,
f 4 + g4 9
g4 5
Z4' = EK = 90 = 50 ,
f 4 + g4 9
f5 1
Z5 = EK = 90 = 45 = Z5' ,
f 5 + g5 2
f6 5
Z6 = EK = 90 = 50 ,
f 6 + g6 9
g6 4
Z6' = EK = 90 = 40 .
f 6 + g6 9
Nhoïm truyãön III: coï 2 tyí säú truyãön i7 vaì i8
1 1 1 2 f
i7 = = = = = 7 ⇒ f 7 + g7 = 2 + 5 = 7,
ϕ 4 4
1,26 2,52 5 g7
ϕ 4 1,264 2.52 5 f 8
i8 = = = = = ⇒ f 8 + g8 = 5+ 2 = 7 .
1 1 1 2 g8
Tæì caïc thæìa säú trãn ta coï bäüi säú chung nhoí nháút cuía
täøng (fj + gj ) laì:
K = 2.3.3 = 18.
Zmin. (f 7 + g7 ) 17(5+ 2) 17
E minc = = = = 8,4 > 1.
k.f 7 9.2 2
Choün E = 14 → 2Z0 = EK =14.7 = 98 ∈ ( 90 ÷ 120), phuì
håüp.
Tênh säú ràng cuía baïnh chuí âäüng vaì baïnh bë âäüng
tæång æïng:
f7 2
Z7 = E.K . = 98. = 28
g7 + f 7 7
g7 5
Z7' = E.K . = 98. = 70
g7 + f 7 2

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 48


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

f8 5
Z8 = E.K . = 98. = 70
g8 + f 8 7
g8 2
Z8' = E.K . = 90. = 28.
g8 + f 8 7
Ngoaìi ra åí nhoïm truyãön bäø sung, ta coï tyí säú truyãön åí

1 1
nhoïm naìy laì i’ = ≈ . Nhoïm naìy coï mäüt baïnh ràng duìng
ϕ3 2
chung våïi nhoïm truyãön III laì baïnh ràng coï Z = 70 Våïi tyí säú
truyãön nãu trãn ta coï âæåüc säú ràng åí baïnh chuí âäüng vaì bë
âäüng åí nhoïm naìy laì:
Z6 =35, Z6’ = 70.
*Kiãøm tra sai säú tyí säú truyãön:
Z1 Z2 Z3 Z4 Z5 Z6 Z7 Z8
Z1' Z2' Z3' Z4' Z5' Z6' Z7 ' Z8'
Zx 30 50 35 40 45 50 28 28
Zx' 60 40 55 50 45 40 70 70
ilt 1 1,26 1 1 1 1,26 1 1
2 1 1,58 1,26 1 1 2,52 2,52
itt 1 1,25 1 1 1 1,25 1 1
2 1 1,57 1,25 1 1 2,52 2,52
ΣZ 90 90 90 90 90 90 98 98

Dæûa vaìo kãút quaí trãn ta tênh sai säú tyí säú truyãön tæì i lt
vaì itt bàòng cäng thæïc:
i lt − i tt
∆I = .100% < [Λ i ]
i lt
[∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.
Ta nháûn tháúy caïc giaï trë sai säú tyí säú truyãön âiãöu
nàòm trong giaï trë cho pheïp.
2.5. Kiãøm tra sai säú voìng quay.
Tæì caïc säú ràng âaî tênh vaì caïc læåïi kãút cáúu , læåïi âäö
thë voìng quay, ta láûp âæåüc phæång trçnh xêch âäünh nhæ sau:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 49


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Âäüng cå II

35 / 55 
 
30 / 60  40 / 50  35  28 / 70 3 22 42
→  → → →  → → → →
50 / 40 45 / 45  70  28 / 70 30 42 42
 
50 / 40
42 30 42 35 27
a.→ → (ly håüp M2 måí ) → → → →
30 40 30 27 19
19

19
19 14 19
→ → → (tx= 6) → S d.
19 28 19
42
b. → → (ly håüp M2 âoïng ) → (tx= 6) → Sn.
42
42 12
c. → → (ly håüp M2 âoïng ) → → (tx= 6) → Sâ.
42 24
Tæì phæång trçnh xêch âäüng trãn ta tênh âæåüc chuäøi säú
voìng quay thæûc tãú nstt
Z1 Z3 Z6 a Z7
nS1 = nâc.i 1 .i 3 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z1 Z3 Z6 a Z7
' ' ' '

30 35 35 28
⇒ nS1 = 1400. . . . = 6,01 (v/ph)
60 55 70 70
Z1 Z4 Z6 a Z7
nS2 = nâc.i 1 .i 4 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z1 Z4 Z6 a Z7
' ' ' '

30 40 35 28
⇒ nS2 = 1400. . . . = 7,8 (v/ph)
60 50 70 70
Z1 Z5 Z6 a Z7
nS3 = nâc.i 1 .i 5 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z1 Z5 Z6 a Z7
' ' ' '

30 45 35 28
⇒ nS3 = 1400. . . . = 9,8 (v/ph)
60 45 70 70

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 50


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Z1 Z6 Z6 a Z7
nS4 = nâc.i 1 .i 6 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z1 Z6 Z6 a Z7
' ' ' '

30 50 35 28
⇒ nS4 = 1400. . . . = 12,05 (v/ph)
60 40 70 70
Z2 Z3 Z6 a Z7
nS5 = nâc.i 2 .i 3 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z2 Z3 Z6 a Z7
' ' ' '

50 35 35 28
⇒ nS5 = 1400. . . . = 15,4 (v/ph)
40 55 70 70
Z2 Z4 Z6 a Z7
nS6 = nâc.i 2 .i 4 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z2 Z4 Z6 a Z7
' ' ' '

50 40 35 28
⇒ nS6 = 1400. . . . = 19,6 (v/ph)
40 50 70 70
Z2 Z5 Z6 a Z7
nS7 = nâc.i 2 .i 5 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z2 Z5 Z6 a Z7
' ' ' '

50 45 35 28
⇒ nS7 = 1400. . . . = 24,3 (v/ph)
40 45 70 70
Z2 Z6 Z6 a Z7
nS8 = nâc.i 2 .i 6 .i ' .i 7 = nâc. . . . ,
Z2 Z6 Z6 a Z7
' ' ' '

50 50 35 28
⇒ nS8 = 1400. . . . = 30 (v/ph)
40 40 70 70
Z1 Z3 Z6 a Z8
nS9 = nâc.i 1 .i 3 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z1 Z3 Z6 a Z8
' ' ' '

30 35 35 70
⇒ nS9 = 1400. . . . = 37,8 (v/ph)
60 55 70 28
Z1 Z4 Z6 a Z8
nS10 = nâc.i 1 .i 4 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z1 Z4 Z6 a Z8
' ' ' '

30 40 35 70
⇒ nS10 = 1400. . . . = 49 (v/ph)
60 50 70 28
Z1 Z5 Z6 a Z8
nS11 = nâc.i 1 .i 5 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z1 Z5 Z6 a Z8
' ' ' '

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 51


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

30 45 35 70
⇒ nS11 = 1400. . . . = 56 (v/ph)
60 45 70 28
Z1 Z6 Z6 a Z8
nS12 = nâc.i 1 .i 6 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z1 Z6 Z6 a Z8
' ' ' '

30 50 35 70
⇒ nS12 = 1400. . . . = 70 (v/ph)
60 40 70 28
Z2 Z3 Z6 a Z8
nS13 = nâc.i 2 .i 3 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z2 Z3 Z6 a Z8
' ' ' '

50 35 35 70
⇒ nS13 = 1400. . . . = 91 (v/ph)
40 55 70 28
Z2 Z4 Z6 a Z8
nS14 = nâc.i 2 .i 4 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z2 Z4 Z6 a Z8
' ' ' '

50 40 35 70
⇒ nS14 = 1400. . . . = 122 (v/ph)
40 50 70 28
Z2 Z5 Z6 a Z8
nS15 = nâc.i 2 .i 5 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z2 Z5 Z6 a Z8
' ' ' '

50 45 35 70
⇒ nS15 = 1400. . . . = 142 (v/ph)
40 45 70 28
Z2 Z6 Z6 a Z8
nS16 = nâc.i 2 .i 6 .i ' .i 8 = nâc. . . . ,
Z2 Z6 Z6 a Z8
' ' ' '

50 50 35 70
⇒ nS16 = 1400. . . . = 178 (v/ph).
40 40 70 28
Vaì trãn cå såí cäng bäüi ϕ = 1,26 âaî cho, ta coï thãø xaïc
âënh säú voìng quay tiãu chuáøn ntc tæì ns1 ÷ ns16 laì:
5,9; 7,6; 9,6; 11,75; 15; 19,5; 23,8; 29,3; 37,05; 47,7; 86,7;
68,8; 91,3; 119; 145; 175.
Sai säú voìng quay âæåüc tênh theo cäng thæïc:
nstt − nstc
∆n = .100% ≤ [∆n] .
nstc
Våïi [∆i] = ± 10 (ϕ -1).% = ± 10 (1,26 -1).% = ± 2,6%.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 52


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Tæì säú voìng quay tênh toaïn vaì säú voìng quay tiãu chuáøn,
ta láûp baíng so saïnh âãø tênh sai säú voìng quay vaì biãøu diãùn
âäö thë sai säú voìng quay.

nstt 6,01 7,8 9,8 12,05 15,4 19,6 24,3 30


(v/ph)
nstc 5,9 7,6 9,6 11,75 15 19,5 23,8 29,3
(v/ph)
∆n (%) 1,86 2,59 2,1 2,55 2,59 0,1 2,1 2,3

nstt 37,8 49 56 70 91 122 142 178


(v/ph)
nstc 37,0 47,7 56,7 68,8 91,3 119 145 175
(v/ph) 5
∆n (%) 2,2 2,6 -1,2 1,7 -0,3 2,5 -2,06 1,7

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 53


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

PHÁÖN III:
TÊNH TOAÏN THIÃÚT KÃÚ KÃÚT CÁÚU MAÏY

1. XAÏC ÂËNH SÅ BÄÜ CÄNG SUÁÚT ÂÄÜNG CÅ ÂIÃÛN.


1.1. Cäng suáút âäüng cå häüp täúc âäü.
Xaïc âënh cäng suáút âäüng cå âiãûn cáön phaíi âaût mæïc
chênh xaïc nháút âënh. Hiãûn nay viãûc tênh toaïn chênh xaïc
âäüng cå âiãûn laì mäüt váún âãö khoï khàn vç khoï xaïc âënh
âæåüc âiãöu kiãûn laìm viãûc vaì hiãûu suáút maïy, âiãöu kiãûn
chãú taûo cäng suáút âäüng cå. Hiãûn nay coï hai caïch thæåìng
duìng âãø xaïc âënh âäüng cå âiãûn:
- Xaïc âënh cäng suáút âäüng cå âiãûn theo hiãûu suáút
täøng.
- Tênh chênh xaïc sau khi âaî chãú taûo xong maïy, bàòng
thæûc nghiãûm coï thãø xaïc âënh âæåüc cäng suáút âäüng cå,
caïc säú voìng quay vaì chãú âäü càõt goüt khaïc nhau, räöi thæûc
phæång phaïp so saïnh.
1.1.1. Xaïc âënh cäng suáút âäüng cå truyãön dáùn chênh.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 54


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Læûc taïc duûng khi gia cäng âæåüc xaïc âënh:


k
 t
y
P0 = C.B.Z.St   .
 D
Ta coï cäng thæïc kinh ngiãûm âãø tênh læûc càõt trung bçnh
(baíng II_1). Våïi caïc hãû säú láúy tæì chãú âäü thæí maïy åí chãú
âäü càõt maûnh.
PZ = (0,5 ÷ 0,6) P0.
PS = (1 ÷ 1,2) P0.
Pa = ± 0,2. P0.
Px = 0,3. P0.tgβ3.
Våïi maïy phay coï P0 =0 → Pmax
β : laì goïc nghiãng ràng cuía dao,
Z : säú ràng SZ (mm/ràng),
D : âæåìng kênh B : chiãöu räüng phay.
B = 100 (mm) , v = 13,5 (m/ph) , t = 12 (mm).
Dao phay P18 coï D = 90 (mm) , Z = 8,
Caïc hãû säú càõt tra baíng (III_3) saïch TKMCKL.
C = 692 ; y = 0,72 ; k = 0,86 ,
0 ,86
 12 
→ P0 = 682.100.8.6,942.   = 46000 (N).
 90 
→ PZ = 23000 ÷ 27600 , choün PZ = 23000 (N),
→ PS = 5980 ÷ 7176 , choün PZ = 6000 (N).
Hiãûu suáút truyãön âäüng truûc trênh ( quay troìn) , choün η
= 0,75.
Ta coï cäng suáút càõt :
PZ .v 23000.13,5
Nc = = = 4,95 ,
60.10 3
60.10 3
cäng suáút càõt trong maïy càõt kim loaûi chiãúm 70 ÷ 80 %
cäng suáút âäüng cå âiãûn, ta tiãn haình tênh cäng suáút âäüng cå
theo cäng thæïc:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 55


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

N c 4,95
N âc = = ≈ 5,5 (KW).
η 0,75
Choün âäüng cå coï N = 5,5 KW täúc âäü n = 1450 (v/ph).
1.1.2. Láûp baíng tênh âäüng hoüc häüp täúc âäü.
Säú voìng quay âæåüc tênh tæì nâc = 1450 (v/ph).
nmax
Täúc âäü voìng quay tênh toaïn nt = nmin.4 .
nmin
Cäng suáút tiãu hao trãn truûc:
Ntr = Nâc . ηi.
Våïi ηi laì hiãûu suáút tæì âäüng cå âãún truûc âang xeït
ηä = 0,995 : hiãûu suuïat cuía mäüt càûp äø làn.
ηbr = 0,97 : hiãûu suáút cuía mäüt càûp baïnh ràng.
ηlh = 1 : hiãûu suáút cuía ly håüp.
ηâ = 0,96 : hiãûu suáút bäü truyãön âai.
Mä men xoàõn trãn caïc truûc tênh theo cäng thæïc:
N tr
Mx = 9,55.106. (mm).
nt
Âæåìng kênh så bäü cuía caïc truûc âæåüc xaïc âënh båíi:
N tr
dsb = C.3 (mm).
nt
Våïi C = (120 ÷ 150 ), choün C = 150.
Theo trçnh tæû trãn ta tiãún haình tênh cho tæìng truûc.
*. Truûc I :
nmin = nmax = nâc = 1450 (v/ph).
1450
nt = 1450.4 = 1450 (v/ph),
1450
Ntr = Nâc.ηlh.ηä = 5,47 (KW),
5,47
M x = 9,55.10 6. = 36026,5 (N.mm),
1450

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 56


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

5,47
dsb = C.3 = 23,3 (mm).
1450
*. Truûc II :
30
nmin = nminI . = 725 (v/ph),
60
50
nmax = nmaxI . = 1812,5 (v/ph),
40
1812,5
nt = 725.4 = 911,6 (v/ph),
725
Ntr = Nâc.ηlh.ηbr.ηä = 5,3 (KW),
5,3
M x = 9,55.10 6. = 55523,2 (N.mm),
911,6
5,3
dsb = C.3 = 27 (mm).
911,6
*. Truûc III :
35
nmin = nminII . = 461,36 (v/ph),
55
50
nmax = nmaxII . = 2265,6 (v/ph),
40
2265,6
nt = 461,36.4 = 686,4 (v/ph),
461,36
Ntr = Nâc.ηlh.η2br.ηä = 5,14 (KW),
5,14
M x = 9,55.10 6. = 71486 (N.mm),
686,8
5,14
dsb = C.3 = 29,7 (mm).
686,8
*. Truûc IV :
nmin = nminIII . = 461,36 (v/ph),
nmax = nmaxIII . = 2265,6 (v/ph),
⇒ nt = 686,8 (v/ph),

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 57


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Ntr = Nâc.ηlh.η3br.η2ä = 4,96 (KW),


4,96
M x = 9,55.10 6. = 2783980 (N.mm),
686,8
4,96
dsb = C.3 = 30 (mm).
686,8
*. Truûc V :
2
nmin = nminIV . = 307,5 (v/ph),
3
2
nmax = nmaxIV . = 1510,4 (v/ph),
3
1510,4
nt = 307,5.4 = 458 (v/ph),
307,5
Ntr = Nâc.ηlh.η3br.η3ä.ηâ = 4,76 (KW),
4,76
M x = 9,55.10 6. = 99253,2 (N.mm),
458
4,76
dsb = C.3 = 32,7 (mm).
458
*. Truûc VI :
28
nmin = nminV . = 123 (v/ph),
70
28
nmax = nmaxV . = 604,16 (v/ph),
70
604,16
nt = 123.4 = 183 (v/ph),
123
Ntr = Nâc.ηlh.η4br.η5ä. ηâ = 4,57 (KW),
4,57
M x = 9,55.10 6. = 423829,3 (N.mm),
183
4,57
dsb = C.3 = 35 (mm).
183
*. Truûc VII :

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 58


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

28
nmin = nminVI . = 49,2 (v/ph),
70
nmax = nmaxV = 1510,4 (v/ph),
1510,4
nt = 49,2.4 = 115,8 (v/ph),
49,2
Ntr = Nâc.ηlh.η5br.η6ä.ηâ = 4,41 (KW),
4,41
M x = 9,55.10 6. = 363752 (N.mm),
115,8
4,41
dsb = C.3 = 50 (mm).
115,8
Tæì âoï, ta láûp baíng âäüng hoüc häüp chaûy dao:

1.2. Cäng suáút âäüng cå häüp chaûy dao.


Ta coï hai phæång phaïp âãø tênh cäng suáút âäüng cå häüp
chacyñ dao:
- Tênh theo tyí lãû våïi cäng suáút âäüng cå chênh ( sæí
duûng âäúi våïi caïc maïy duìng chung âäüng cå).
Nâcs = K.Nâcv.
- Tênh theo læûc chaûy dao Q.
Q.vs
N âcs = (KW).
612.10 4.ηcd.9,81
Trong âoï : Q _ læûc keïo (N), tra säø tay
maïy,
vs _ váûn täúc chaûy dao (m/ph),

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 59


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

ηcd _ hiãûu suáút truyãön âäüng cå cáúu


chaûy dao,
ηcd ≤ 0,15 ÷ 0,2.
Vç häüp chaûy dao coï âäüng cå riãng, nãn ta duìng phæång
phaïp 2.
1.2.1. Xaïc âënh læûc chaûy dao theo cäng thæïc kinh
nghiãûm:
Våïi maïy phay ta coï:
Q = k.Px + f’ ( Pz + 2Py + G)
Trong âoï: k_ hãû säú tàng læûc ma saït do Px taûo
ra, choün k = 1,4,
Pz_ læûc tiãúp tuyãún,
Px = 0,3.P0.tgβ (β: goïc xoàõn dao, β = 45° ),
f’ = 0,2,
G _ troüng læåüng maïy så bä.ü
Tênh læûc càõt tæì cäng thæïc täøng quaït:
P0 = Cp.Sx1.tx2.vx3...pxp.
k
 t
Våïi maïy phay thç : Po = C.B.Z.S Z   .
y

 D
Âãø tênh chênh xaïc theo nguyãn lyï càõt kim loaûi, ta choün
chãú âäü càõt theo chãú âäü thæí maïy. Caïc hãû säú thæûc
nghiãûm âæåüc tra theo baíng.
Tra baíng chãú âäü càõt nhanh.
B = 100 (mm) , v = 13,5 (m/ph) , t = 12 (mm).
S
S = 118 mm/ph → SZ = = 0,3
n.Z
Dao phay P18 coï D = 90 (mm) , Z = 8,
Caïc hãû säú càõt tra baíng (III_3) saïch TKMCKL.
C = 692 ; y = 0,72 ; k = 0,86 ,
0 ,86
 12 
→ P0 = 682.100.8.(0,3) 0,72
.  = 40510,8 (N).
 90 

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 60


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

→ PZ = 0,5 P0 , choün PZ = 20255,4 (N),


Py = 0,5 P0 , choün Py = 36459,7 (N).
Px = 0,3.P0.tgβ = 12153,2 (N).
→ Q = 1,4.12153,2 + 0,2 (20255,4 + 2.36459,7 +
2210
= 36091,44 (N).
Tæì âáy ta coï cäng suáút âäüng cå chaûy dao:
Q.vs 36091,44.175
N âcs = = = 0,76 (KW).
612.10 .ηcd.9,81 612.10 4.0,15.9,81
4

Choün âäüng cå coï N = 1,5 KW täúc âäü n = 1400 (v/ph).


1.2.2. Láûp baíng tênh âäüng hoüc häüp chaûy dao.
Säú voìng quay âæåüc tênh tæì nâc = 1400 (v/ph).
nmax
Täúc âäü voìng quay tênh toaïn nt = nmin.4 .
nmin
Cäng suáút tiãu hao trãn truûc:
Ntr = Nâc . ηi.
Våïi ηi laì hiãûu suáút tæì âäüng cå âãún truûc âang xeït
ηä = 0,995 : hiãûu suuïat cuía mäüt càûp äø làn.
ηbr = 0,97 : hiãûu suáút cuía mäüt càûp baïnh ràng.
ηlh = 1 : hiãûu suáút cuía ly håüp.
Mä men xoàõn trãn caïc truûc tênh theo cäng thæïc:
N tr
Mx = 9,55.106. (mm).
nt
Âæåìng kênh så bäü cuía caïc truûc âæåüc xaïc âënh båíi:
N tr
dsb = C.3 (mm).
nt
Våïi C = (120 ÷ 150 ), choün C = 150.
Theo trçnh tæû trãn ta tiãún haình tênh cho tæìng truûc.
*. Truûc VIII :
nmin = nmax = nâc = 1400 (v/ph).

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 61


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

1400
nt = 1400.4 = 1400 (v/ph),
1400
Ntr = Nâc.ηlh.ηä = 1,49 (KW),
1,49
M x = 9,55.10 6. = 10164 (N.mm),
1400
1,49
dsb = C.3 = 25 (mm).
1450
*. Truûc IX :
30
nmin = nminVIII . = 700 (v/ph),
60
50
nmax = nmaxVIII . = 1750 (v/ph),
40
1750
nt = 700.4 = 880 (v/ph),
700
Ntr = Nâc.ηlh.ηbr.ηä = 1,445 (KW),
1,445
M x = 9,55.10 6. = 15681,5 (N.mm),
880
1,445
dsb = C.3 = 27,7 (mm).
880
*. Truûc X :
35
nmin = nminIX . = 445,45 (v/ph),
55
50
nmax = nmaxIX . = 2187,5 (v/ph),
40
2187,5
nt = 445,45.4 = 663 (v/ph),
445,45
Ntr = Nâc.ηlh.η2br.ηä = 1,4 (KW),
1,4
M x = 9,55.10 6. = 20166 (N.mm),
663
1,4
dsb = C.3 = 29 (mm).
663

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 62


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

*. Truûc X’ :
35
nmin = nminX . = 222,7 (v/ph),
70
35
nmax = nmaxX . = 1093,75 (v/ph),
70
1093,75
nt = 222,7.4 = 331,5 (v/ph),
222.7
Ntr = Nâc.ηlh.η3br.ηä = 1,358 (KW),
1,358
M x = 9,55.10 6. = 39121,9 (N.mm),
331,5
1,358
dsb = C.3 = 24 (mm).
331,5
*. Truûc XII :
28
nmin = nminX .
' = 89,08 (v/ph),
70
70
nmax = nmaxX . ' = 2734,375 (v/ph),
28
2734,375
nt = 89,08.4 = 209,68 (v/ph),
89,08
Ntr = Nâc.ηlh.η4br.ηä = 1,3 (KW),
1,3
M x = 9,55.10 6. = 59209 (N.mm),
209,68
1,3
dsb = C.3 = 27,5 (mm).
209,68
Tæì âoï, ta láûp baíng âäüng hoüc häüp chaûy dao:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 63


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2. TÊNH TOAÏN MÄÜT SÄÚ BÄÜ TRUYÃÖN VAÌ LY HÅÜP.


2.1. Tênh toaïn ly håüp chäút an toaìn cáùn âäüng tæì âäün
cå chênh âãún truûc I cuía häüp täúc âäü.
2.1.1. Âënh nghéa vaì hoaût âäüng cuía ly håüp.
Ly håp håüp an toaìn duìng âãø ngàn ngæìa quaï taíi, baío vãû
khäng cho maïy hoàûc cå cáúu laìm viãûc våïi taíi troüng quaï
mæïc cho pheïp, coï thãø dáùn âãún hoíng maïy hoàûc cå cáúu.
Trong quaï trçnh tênh toaïn ly håüp, âãø cho maïy khoíi dæìng
mäüt caïch ngáùu nhiãn, ta thæåìng láúy mä men tênh:
Mt = (1,15 ÷ 1,25) Mmax.
Mmax laì mä men xoàõn giåïi haûn.
Hoaût âäüng : mä men xoàõn truyãön tæì næîa ly håüp naìy
sang næîa ly håüp kia (hoàûc ngæåüc laûi). Khi quaï taíi chäút bë
càõt âæït, hai næîa ly håüp khäng âæåüc näúi våïi nhau næîa.
Phêa ngoaìi chäút laì caïc baûc laìm bàòng theïp täi coï âäü ràõn
cao âãø che chåí choläù ly håüp khoíi bë chäút tyì dáûp. Khi thiãút
kãú, säú chäút thæåìng láúy tæì 1 ÷ 2 chäút.
1.2.2. Tênh toaïn thiãút kãú ly håüp chäút an toaìn.
a. Âënh kêch thæåïc chuí yãúu cuía ly håüp.
Våïi cäng suáút âäüng cå 5,5 KW, täúc âäü voìng quay trong 1
phuït laì 1450 (v/ph) , âæåìng kênh truûc taûi chäø làõp ly håüp laì
d = 25 (mm)
Âæåìng kênh ngoaìi cuía ly håüp:
D = 3.d = 3.25 = 75 (mm).
Âæåìng kênh baûc d0 choün tæì læûc càõt P0 =23000 (N),
choün âæåìng kênh cuía baûc laì :d0 =25 (mm).
Âæåìng kênh qua tám chäút:
D0 = ( D - d0) - ( 10 ÷ 20)
= (75 - 35) - 10 = 40 (mm).
Chiãöu daìi cuía ly håüp:
L = (2,5 ÷ 3).d = 3.25 = 75 (mm).

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 64


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

b. Choün váût liãûu laìm chäút:


Váût liãûu chäút laì theïp 45 täi, coï giåïi haûn bãön càõt τc =
420 N/mm2;
Váût liãûu laìm baûc : theïp 40X;
Choün säú chäút Z = 1 chäút.
c. Tênh Mt vaì læûc càõt P taïc duûng lãn mäùi chäút.
N
M t = (1,15 ÷ 1,25).9,55.10 6. =
n
5,5
= 1,2.9,55.10 6. = 43469 (N.mm),
1450
2.M t 2.43469
P= = = 2173,45 (N).
Z.D0 1.40
d. Tênh âæåìng kênh chäút.
8.M t
dc = .
π.Z.D0 .τ c
τc : giåïi haûn bãön càõt cuía chäút, våïi theïp 45, τc = 420
N/mm2,
8.43469
⇒ dc = = 3 (mm).
π.1.40.420
Theo trë säú læûc càõt P0 vaì âæåìng kênh chäút dc , tra baíng
9_14 (TKCTM) âënh caïc kêch thæåïc chuí yãúu cuía cuía ly håüp :
b = 18 , A = 30 , B = 25 (mm).
2.2. Tênh toaïn bäü truyãön baïnh rànng truû häüp trong
chaûy dao.
Truyãön âäüng baïnh ràng âæåüc duìng trong ráút nhiãöu
trong caïc ngaình chãú taûo maïy vç noï coï caïc æu âiãøm näøi
báût nhæ : kêch thæåïc nhoí, khaí nàng taíi låïn, hiãûu suáút cao,
tyí säú truyãön khäng thay âäøi laìm viãûc chàõn chàõn vaì bãön
láu.
Âãø thiãút kãú bäü truyãön baïnh ràng truû ràng thàóng, ta coï
caïc säú liãûu ban âáöu sau:

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 65


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Cäng suáút truyãön âäüng 1,5 KW,


Täúc âäü voìng quay n = 1400 (v/ph),
Yãu cáöu laìm viãûc trong 5 nàm, laìm viãûc 2 ca / 1
ngaìy .
2.2.1. Choün váût liãûu:
Baïnh ràng nhoí : theïp 45X coï cå tênhnhæ sau
σb = 500 N/mm2 , σch = 300 N/mm2 , HB = 200.
(phäi reìn, giaí thiãút âæåìng kênh phäi dæåïi 100 mm).
Baïnh ràng låïn : theïp 35 coï cå tênhnhæ sau
σb = 500 N/mm2 , σch = 260 N/mm2 , HB = 170.
(phäi reìn, giaí thiãút âæåìng kênh phäi 100 ÷ 300 mm).
2.2.2. Âënh æïng suáút tiãúp xuïc vaì æïng suáút uäún cho
pheïp.
* ÆÏng suáút tiãúp xuïc cho pheïp:
Säú chu kyì tæång âæång cuía baïnh låïn.
N tâ2 = N = 60.u.n2 .T.
n1 n1 1400
n2 = = = = 700 (v/ph).
i 2 2
u = 1 säú láön àn khåïp khi ràng quay 1 voìng.
T = 300 × 16 × 5 =24000 (h)
→ N tâ2 = 60.700.24000 ≈ 10 9 > N 0 = 10 7 .
Säú chu kyì tæång âæång cuía baïnh nhoí :
N tâ2
N tâ1 = = 2.109 > N0 = 107 .
i
Do âoï hãû säú chu kyì æïng suáút kN’ cuía hai baïh ràng âãöu
laì 1.
Æïng suáút tiãúp xuïc cho pheïp cuía baïnh låïn :
[σ]tx2 = 2,6.170 = 442 N/mm2.
Æïng suáút tiãúp xuïc cho pheïp cuía baïnh nhoí :
[σ]tx1 = 2,6.200 = 520 N/mm2.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 66


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Âãø tênh sæïc bãön ta duìng trë säú nhoí laì [σ]tx2 = 442
N/mm2.
* ÆÏng suáút uäún cho pheïp:
σ −1 ''
[σ]u = .k .N .
n.k.σ
σ-1 laì giåïi haûn moíi trong mäùi chu kyì âäúi xæïng
våïi theïp 45 : σ-1 = 0,43.600 =258 N/mm2.
våïi theïp 35 : σ-1 = 0,43.500 =215 N/mm2.
n laì hãû säú an toaìn , n = 1,5
k laì hãû säú táûp trung æïng suáút uäún chán ràng .
Æïng suáút uäún cho pheïp cuía baïnh nhoí :
1,5.258
[σ]u1 = = 143,3 N/mm2.
1,5.1,8
Æïng suáút uäún cho pheïp cuía baïnh låïn :
1,5.215
[σ]u2 = = 119,4 N/mm2.
1,5.1,8
2.2.3. Xaïc âënh moduyl cuía baïnh ràng.
Moduyl âæåüc choün theo khoaíng caïch truûc A :
M = mn = (0,01 ÷ 0,02).A.
Ta coï säú ràng baïnh dáùn Z1 = 30
2.A
Maì Z1 = .
m(i + 1)
m.Z.(i + 1)
→A= .
2
Ta coï cäng thæïc tênh sæïc bãön tiãúp xuïc våïi bäü truyãön
baïnh ràng truû ràng thàóng:
1,05.10 6 k.N
A ≥ (i + 1)3 . .
[σ]tx.i ΨA .n2
k laì hãû säú taíi troüng , k = 1,3 ÷ 1,5

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 67


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

ΨA laì hãû säú chiãöu räüng baïnh ràng , choün ΨA


=0,3
n2 laì täúc âäü voìng quay cuía baïnh ràng bë âäüng,
n2 = 700 (v/ph)
N laì cäng suáút cuía bäü truyãön , N = 1,5 KW
[σ]tx = [σ]tx2 = 442 N/mm2.
m.Z1 1,05.10 6 k.N
→ ≥ 3 .
2 [σ]tx.i ΨA .n2

2 1,05.10 6 k.N
→ m≥ ≥3 . = 1,7
Z1 [σ]tx.i ΨA .n2
Choün m = 2 (mm).
Z1 .m.(i + 1) 30.2.(2 + 1)
→A = = = 90 (mm).
2 2
Choün khoaíng caïch truûc A = 90 (mm).
2.2.4. Kiãøm ngiãûm sæïc bãön uäún cuía ràng.
Ztâ1 = Z1 = 30 , Ztâ2 = Z2 = 60
Kiãøm nghiãûm theo cäng thæïc :
19,1.10 6.k.N
σu = ≤ [σ u ]
y.m2. .Z.n.b
Våïi y laì hãû säú daûng ràng tra baíng:
y1 = 0,451,
y2 = 0,499.
k laì hãû säú taíi troüng , k = 1,4,
m laì moduyl baïnh ràng , m =2,
b laì bãö räüng baïnh ràng, b = ΨA.A = 0,3.90 = 27.
Kiãøm nghiãûm æïng suáút uäún âäúi våïi baïnh nhoí :
19,1.10 6 .1,4.1,5
σ u1 = = 19,6 (N/mm2).
0,451.2 .30.1400.27
2

σ u1 ≤ [ σ u1 ] = 141,3 (N/mm2)
Kiãøm nghiãûm æïng suáút uäún âäúi våïi baïnh låïn :

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 68


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

y1 0,451
σ u2 = σ u1 . = 19,6. = 17,7 (N/mm2).
y2 0,499
σ u2 ≤ [ σ u2 ] = 119,4 (N/mm2).
2.2.5. Kiãøm ngiãûm sæïc bãön cuía ràng khi chëu quaï taíi
âäüt ngäüt trong thåìi gian ngàõn.
Baïnh nhoí : [σ]txqt1 = 2,5.[σ]tx1 = 2,5.520 = 1300 (N/mm2).
Baïnh låïn : [σ]txqt2 = 2,5.[σ]tx2 = 2,5.442 = 1150 (N/mm2).
Æïng suáút uäún cho pheïp:
Baïnh nhoí : [σ]uqt1 = 0,8.σ ch1 = 0,8.300 = 240 (N/mm2).
Baïnh låïn : [σ]uqt2 = 0,8.[σ]ch2 = 0,8.260 = 208 (N/mm2).
Kiãøm ngiãûm æïng suáút tiãúp xuïc våïi bäü truyãön baïnh
ràng truû ràng thàóng:
1,05.10 6 (i + 1)3 .k.N
σ tx = .kqt ,
A .i b.n2
k laì hãû säú quaï taíi , kinh tãú = 1,8.
1,05.10 6 (2 + 1)3 .1,4.1,5
→ σ tx = .1,8 = 247,5 (N/mm2).
90.2 27.700
Æïng suáút tiãúp xuïc nhoí hån trë säú cho pheïp cuía baïnh
nhoí cvaì baïnh låïn.
Kiãøm nghiãûm sæïc bãön uäún.
Baïnh nhoí : σ uqt1 = 0,8.σ u1 = 0,8.19,6 = 15,68 ≤ [σ]uqt1 (N/mm2).
Baïnh låïn : σ uqt2 = 0,8.σ u2 = 0,8.17,7 = 14,16 ≤ [σ]uqt2 (N/mm2).
2.2.6. Caïc thäng säú hçnh hoüc cuía bäü truyãön.
Moduyl phaïp mn = m = 2.
Säú ràng Z1 = 30 , Z2 = 60.
Âæåìng kênh voìng chia: d1 = m.Z1 = 2.30 = 60(mm)
d2 = m.Z2 = 2.60 = 120(mm) .
Khoaíng caïch truûc A = 90 (mm).
Chiãöu räüng baïnh ràng b = 27 (mm).

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 69


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Âæåìng kênh voìng âènh: de1 = Z1 + 2.m = 30 + 2.2 = 34(mm)


de2 = Z2 + 2.m = 60 + 2.2 = 64(mm)
Âæåìng kênh voìng chán: di1 = Z1 + 2,5.m = 30 + 2,5.2 = 25(mm)
di1 = Z2 + 2,5.m = 60 + 2,5.2 = 55(mm) .
2.3. Thiãút kãú bäü truyãön âai thang.
Säú liãûu ban âáöu :
cäng suáút trãn truûc 4,96 (KW),
säú voìng quay truûc dáùn n1 = 687 (v/ph), truûc bë
dáùn n2 = 458 (v/ph).
a. Choün loaûi âai.
Giaí thiãút v > 5 (m/s) , ta coï thãø choün âai loaûi A (baíng
5_13, TKCTM).
Tiãút diãûn âai a × h =13×8,
Diãûn têch tiãút diãûn F = 81 (mm2),
a0 =11, h0 = 2,2.
b. Âënh âæåìng kênh baïnh âai, (baíng 5_14,TKCTM).
Tra baíng ta coï D1 = 140 (mm), (baïnh âai nhoí).
Kiãøm nghiãûm váûn täúc âai:
π.D1 .n1 π.687.140
v= = = 5,03 (m/s),
60.1000 60.1000
→ v ≤ vmax = (30 ÷ 350 ) (m/s).
Tênh âæåìng kênh baïnh âai låïn D2.
687
D2 = .(1 − 0,02 ).D1 = 205,8 (mm).
458
Láúy theo tiãu chuáøn baïnh âai thang thç D2 = 200 (mm).
⇒ Säú voìng quay træûc jcuía truûc bë dáùn:
D1
n'2 = (1 − 0,02 ).687. = 471,2 (v/ph),
D2
Våïi giaï tri n’2 trãn coï sai lãûch ráút êt so våïi yeu cáöu.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 70


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

n1
⇒ Tyí säú truyãön cuía bäü truyãön i â = = 1,46 .
n'2
c. Choün så bäü khoaíng caïch truûc A theo baíng 5_16.
A = 1,3.D 2 = 1,3.200 = 260 (mm).
d. Tênh så bäü chiãöu daìi L theo khoaíng caïch truûc A.
π (D − D1 )2
L = 2.A + (D2 + D1 ) + 2 = 1057,5 (mm).
2 4.A
Vç L < 1700 (mm) nãn choün L0 = 1060 (mm)_chiãöu daìi
danh nghéa.
→ L = L 0 + 33 = 1093 (mm).
Kiãøm nghiãûm sai säú voìng quay trong 1 giáy.
v 5,03
u= = = 4,6 (m/s) < umax = 10 (m/s).
L 1,093
e. Xaïc âënh chênh xaïc khoaíng caïch truûc A theo L..
Koaíng caïch truûc phaíi thoaí maîn âiãöu kiãûn:
0,55(D1 + D2 ) + h ≤ A ≤ 2(D1 + D2 ) .
Khoaíng caïch nhoí nháút cáön thiãút âãø màõc âai:
A min = A − 0,015.L = 260 − 0,015.1093 = 243 (mm).
Khoaíng caïch låïn nháút cáön thiãút âãø taûo læûc càng:
A max = A + 0,03.L = 260 + 0,03.1093 = 293 (mm).
f. Tênh goïc äm α1.
D 2 − D1 200 − 140
α1 = 180° − .57° = 180° − .57° = 167° .
A 260
→ goïc äm thoaí maîn âiãöu kiãûn α1 ≥ 120°.
g. Xaïc âënh säú âai cáön thiãút:
Choün σ0 = 1,2 (N/mm2), tra baíng → [σp]0 = 1,7 (N/mm2).
Caïc hãû säú kiãøm nghiãûm cuîng âæåüc tra åí caïc baíng:
Ct (5 _ 6 ) = 0,9 , Cα (5 _ 18) = 0,98 , Cv (5 _ 19 ) = 1.04 .
1000.N 1000.4,96
→ Z≥ = = 2,9 ,
v.[σ p ]0 .Ct .Cα .Cv .F 5,03.1,7.0,9.0,98.1,04.81

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 71


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Choün säú âai cuía bäü truyãön laì Z = 3 âai.


h. Âënh kêch thæåïc chuí yãúu cuía bbäü truyãön.
Chiãöu räüng âai
B = (Z − 1).t + 2.S = (3 − 1).16 + 2.10 = 52 (mm).
Âæåìng kênh ngoaìi cuìng cuía baïnh âai.
Baïnh dáùn D n1 = D1 + 2.h0 = 140 + 2.3,5 = 147 (mm),
Baïnh bë dáùn D n2 = D2 + 2.h0 = 200 + 2.3,5 = 207 (mm),
i.Tênh læûc càng ban âáöu vaì læûc taïc duûng lãn truûc.
Læûc càng ban âáöu våïi mäùi âai.
S0 = σ 0 .F = 1,2.81 = 97,2 (N).
Læûc taïc duûng lãn truûc.
α 167
R ≈ 3.S0 .Z.sin 1 = 3.97,23 sin = 869,2 (N).
2 2
3. TÊNH TOAÏN THÃÚT KÃÚ TRUÛC CHÊNH.

PHÁÖN IV:
THIÃÚT KÃÚ HÃÛ THÄÚNG ÂIÃÖU KHIÃØN MAÏY.

1. YÃU CÁÖU VAÌ PHÁN LOAÛI HÃÛ THÄÚNG ÂIÃÖU KHIÃØN


MAÏY.
1.1. Chæïc nàng vaì yãu cáöu.
1.1.1. Chæïc nàng cå cáúu âiãöu khiãøn.
Cå cáúu âiãöu khiãøn maïy cäng cuû coï aính hæåíng ráút låïn
âãún âàûc âiãøm sæí duûng, nàng suáút vaì âiãöu kiãûn laìm viãûc
an toaìn cuía maïy. Tuyì thuäüc vaìo âàûc âiãøm vaì cäng viãûc

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 72


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

thæûc hiãûn thæûc hiãûn trãn maïy vaì kãút cáúu maïy, cå cáúu
âiãöu khiãøn coï nhæîng chæïc nàng chênh yãúu sau:
-Âoïng vaì måí âäüng cå âiãûn cuía maïy.
-Âoïng måí caïc bäü ly håüp, caïc khäúi baïnh ràng âãø
thæûc hiãûn chuyãøn âäüng chênh, chuyãøn âäüng chaûy dao
vaì chuyãøn âäüng âiãöu chènh maïy (âæa nhæîng chi tiãút
maïy vãö vë trê yãu cáöu).
-Keûp phäi, láúy phäi, cuîng nhæ thaïo làõp caïc âäö gaï
duûng cuû.
-Khoaï chàût hoàûc thaïo måí caïc chi tiãút maïy.
-Âoïng måí caïc hãû thäúng bäi trån vaì laìm nguäüi.
-Âiãöu khiãøn caïc hãû thäúng phuû khaïc nhæ : cáúp phäi
tæû âäüng, cå cáúu phán âäü laìm viãûc theo chu kyì,....
1.1.2. Yãu cáöu cå cáúu âiãöu khiãøn.
Âãø âaím tênh nàng sæí duûng cuía maïy âæåüc täút, nháút
laì âãø baío âaím an toaìn lao âäüng vaì caíi thiãûn âæåüc âæåüc
âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía cäng nhán, cå cáúu âiãöu khiãøn maïy
cäng cuû cáön coï nhæîng yãu cáöu sau âáy:
a. Âiãöu khiãøn âæåüc nhanh: âãø giaím thåìi gian phuû thç
thåìi gian âiãöu khiãøn maïy phaíi giaím âãún mæïc täúi
thiãøu.
b. Âiãöu khiãøn âæåüc nheû nhaìng: yãu cáöu naìy nhàòm
giaím cæåìng âäü laìm viãûc cuía cäng nhán. Biãûn phaïp
âãø thæûc hiãûn yãu cáöu naìy gäöm:
- Læûc cáön thiãút âãø âiãöu khiãøn phaíi nhoí.
- Thay âiãöu khiãøn bàòng tay bàòng âiãöu khiãøn
bàòng baìn âaûp, vç læûc cuía chán låïn hån læûc cuía
tay.
- Bäú trê cå cáúu âiãöu khiãøn åí nhæîng vë trê thêch
håüp.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 73


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

- Kêch thæåïc, hçnh daïng caíu chi tiãút duìng âãø nàõm
nhæ: tay gaût, nuït vàûn, nuït báúm, ..., phaíi láúy
theo tiãu chuáøn.
- Caïc cå cáúu âiãöu khiãøn nhæîng di âäüng chênh xaïc
cáön âàût åí vë trê dãù daìng âiãöu khiãøn bàòng tay
phaíi.
c. Bäú trê cå cáúu âiãöu khiãøn phuì håüp theo caím giaïc:
nghéa laì cáön giaím sæû càng thàóng cuía trê nhåï, cáön
bäú trê theo nhæîng nguyãn tàõc sau:
- Nãúu truûc quay cuía tay gaût nàòm trong màût
phàóng song song våïi bãö màût chuyãøn âäüng cuía
chi tiãút , thç hæåïng cuía tay gaût vaì hæåïng cuía
chi tiãút phaíi truìng nhau.
- Nãúu cå cáúu âiãöu khiãøn quay trong màût phàóng
thàóng goïc våïi hæåïng chuyãøn âäüng cuía chi tiãút,
thç cå cáúu âiãöu khiãøn seî âæåüc quay theo chiãöu
kim âäöng häö, coìn chi tiãút phaíi tiãún theo hæåïng
ngaìy caìng xa cå cáúu âiãöu khiãøn.
- Nãúu cå cáúu âiãöu khiãøn quay cgung quanh mäüt
truûc thàóng goïc våïi hæåïng chuyãøn âäüng cuía chi
tiãút, thç cå cáúu âiãöu khiãøn seî âæåüc quay theo
chiãöu kim âäöng häö, coìn chi tiãút phaíi chuyãøn
âäüng sang phaíi hoàûc chuyãøn âäüng âi lãn.
d. Âiãöu khiãøn phaíi âaím baío an toaìn cho cäng nhán vaì
maïy.
e. Âiãöu khiãøn phaíi chênh xaïc: phuû thuäüc vaìo yãu cáöu,
âäü chênh xaïc âiãöu khiãøn cuía mäùi maïy trong mäùi cå
cáúu coï khaïc nhau.
1.1.3 Phán loaûi cå cáúu âiãöu khiãøn bàòng cå khê.
Hãû thäúng âiãöu khiãøn âæåüc âiãöu khiãøn bàòng tay hay
tæû âäüng, riãng reî hay táûp trung. Hãû thäúng riãng reî dáùn tåïi

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 74


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

viãûc âiãöu khiãøn phæïc taûp, phán taïn cäöng kãönh, nhiãöu tay
gaût. Do âoï täún thåìi gian âiãöu khiãøn dãù gáy mãût moíi vaì
nháöm láùn cho ngæåìi sæí duûng. Do âoï hay duìng hãû thäúng
âiãöu khiãøn táûp trung, theo nguyãn lyï cå kkhê, âiãûn, dáöu eïp
khê eïp.
Trong hãû thäúng âiãöu khiãøn cå khê, ngæåìi ta hay duìng
hãû thäúng âiãöu khiãøn táûp trung mäüt tay gaût. Mäùi bäü
pháûn maïy âæåüc âiãöu khiãøn bàòng mäüt tay gaût. Coï thãø
chia hãû thäúng naìy ra laìm hai nhoïm cå baín sau:
-Hãû thäúng âiãöu khiãøn mäüt tay gaût coï mäúi liãn hãû
khäng âäøi giæuîa cå cáúu âiãöu khiãøn vaì chi tiãút bë âiãöu
khiãøn. Ngæåìi ta duìng räüng raîi cam thuìng, cam âéa hãû
thäúng cå hoüc, dáöu eïp, khê eïp vaì âiãûn trong hãû thäúng
naìy.
-Hãû thäúng mäüt tay gaût âiãöu khiãøn liãn kãút våïi mäüt
säú maûch âiãöu khiãøn khaïc nhau. Nhåì âoï ta coï thãø thay
âäøi täúc âäü mäüt caïch tuáön tæû, nghéa laì chuyãøn âäøi
täúc âäü nháút thiãút phaíi qua hãút caïc täúc âäü trung gian.
Thiãúu soït cuía hãû thäúng naìy laì máút nhiãöu thåìi gian
âiãöu khiãøn, âäümoìn cuía baïnh ràng åí màût âáöu låïn vç
gaût nhiãöu. Âãø haûn chãú thiãúu soït , ngæåìi ta thiãút kãú
hãû thäúng âiãöu khiãøn tæû do.
1.2. Kãút cáúu cuía mäüt cå cáúu âiãöu khiãøn vaì phán
loaûi.
Cå cáúu diãöu khiãøn maïy cäng cuû thæåìng coï nhæîng bäü
pháûn chênh sau:
1.2.1. Cå cáúu cháúp haình.
Laì cå cáúu cuäúi cuìng trong hãû thäúng âiãöu khiãøn. Noï
liãn hãû træûc tiãúp våïi caïc chi tiãút âæåüc âiãöu khiãøn. Caïc chi
tiãút thæåìng duìng trong cå cáúu cháúp haình laì miãúng gaût,
con làn, voìng gaût, ngaìm gaût. Bäú trê caïc cå cáúu cháúp haình

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 75


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

vaìo chi tiãút cáön gaût vaì kêch thæåïc cuía chuïng âaî âæåüc tiãu
chuáøn hoaï.
1.2.2. Cå cáúu trung gian.
Cå cáúu trubg gian cuía hãû thäúng âiãöu khiãøn bao gäöm
caïc loaûi:
Bäü truyãön cå khê nhæ baïnh ràng, xêch truûc vêt_baïnh
vêt,... âãø truyãön dáùn maûch âiãöu khiãøn.
Caïc loaûi cam thuìng, cam âéa, cam màût dáöu, caïc âéa läø,
cam khäng gian âãø taûo qué âaûo âiãöu khiãøn.
Caïc loaûi caìng gaût, truûc ruït, âoìn,...
1.2.3. Cå cáúu âiãöu khiãøn.
Laì cå cáúu træûc tiãúp nháûn âiãöu khiãøn tæì tay cäng
nhán. Thæåìng coï caïc loaûi tay gaût, vä làng, baìn âaûp, âoìn
quay, nuït xoay, nuït báúm, cäng tàõc,...
2. TÊNH TOAÏN THIÃÚT KÃÚ HÃÛ THÄÚNG ÂIÃÖU KHIÃØN
MAÏY.
2.1. Hãû thäúng âiãöu khiãøn häüp täúc âäü.
2.1.1. Så âäö âäüng häüp täúc âä.ü
2.1.2. Xaïc âënh haình trçnh gaût.
Tæì så âäö âäüng ta tháúy muäún thæûc hiãûn âæåüc Zv = 2
× 4 × 1 × 1 (1 + 1 × 1) = 16, cáúp säú voìng quay phaíi âiãöu
khiãøn 3 khäúi baïnh ràng di træåüt A, B, C vaì 1 ly håüp coï váúu
D. Caïc khäúi baïnh ràng di træåüt âiãöu khiãøn bàòng cam âéa.
Truûc I coï mäüt khäúi baïnh ràng di træåüt 2 báûc, truûc III coï
2 khäúi baïnh ràng di træåüt 2 báûc (trong thiãút kãú hãû thäúng
âiãöu khiãøn ngæåìi ta êt duìng mäüt khäúi di træåüt 4 báûc, maì
thæåìng taïch laìm hai khäúi 2 báûc) vaì truûc V coï 1 ly håüp coï
váúu (âãø thay âäøi 8 cáúp nhanh vaì 8 cáúp cháûm).
Khäúi A coï hai vë trê: traïi _ phaíi (2 báûc).
30
Traïi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng ,
60

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 76


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

50
Phaíi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng .
40
Khäúi B coï hai vë trê: traïi _ phaíi (2 báûc).
35
Traïi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng ,
55
40
Phaíi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng .
50
Khäúi C coï hai vë trê: traïi _ phaíi (2 báûc).
45
Traïi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng ,
45
50
Phaíi àn khåïp våïi càûp baïnh ràng .
40
Ly håüp D coï hai vë trê: traïi _ phaíi (2 báûc).
Gaût qua traïi thæûc hiãûn tyí säú truyãön

28 28
i 7a .i 7b = . ,
70 70
Gaût qua phaíi thæûc hiãûn tyí säú truyãön i8.
Dæûa theo baín veî khai triãøn cuía häüp täúc âäü, ta xaïc
âënh haình trçnh gaût nhæ sau:
Våïi khäúi baïnh ràng di træåüt 2 báûc:
Gaût qua traïi L 1 = b1 + f1 .
b1 laì bãö räüng baïnh ràng trãn khäúi A, b1 = 15
(mm),
f1 laì khoaíng caïch giæîa 2 baïnh ràng trãn khäúi
A, f1 = 2 (mm).
⇒ L 1 = 15+ 2 = 17 (mm).
Gaût qua traïi L 2 = b2 + f 2 .
Thäng thæåìng trong mäüt nhoïm truyãön ta thiãút kãú sao
cho L1 = L2 = 17 (mm).

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 77


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

Haình trçnh gaût trãn âæåüc tênh cho khäúi A, vç bãö räüng
cuía caïc baïnh ràng åí khäúi B, C giäúng nhæ åí khäúi A. nãn haình
trçnh gaût qua traïi vaö qua phaíi cuîng âæåüc tênh nhæ trãn.
Våïi ly håüp DF, cuîng tæång tæû , xem nhæ âáy laì mäüt
khäúi di træåüt 2 báûc. 1/2 ly håüp traïi gàõn våïi baïnh ràng Z =
28, läöng trãn truûc V àn khåïp våïi næîa phaíi gàõn baïnh ràng Z =
70 trãn truûc VII.
Haình trçnh gaût L 1 = b1 + f1 = 25+ 3= 28(mm) = L 2 .
2.1.2. Láûp baíng âiãöu khiãøn.
Tæì så âäö âäüng vaì læåïi kãút cáúu, ta tênh trë säú voìng
quay cuía häüp täúc âäü.
n1 = nâc.i 1.i 3.i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n2 = nâc.i 1.i 4.i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n3 = nâc.i 1.i 5.i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n4 = nâc.i 1.i 6 .i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n5 = nâc.i 2.i 3.i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n6 = nâc.i 2.i 4 .i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n7 = nâc.i 2 .i 5.i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n8 = nâc.i 2.i 6 .i 8.i â .i 7a .i 7g ,
n9 = nâc.i 1.i 3.i 8.i â ,
n10 = nâc.i 1.i 4 .i 8.i â ,
n11 = nâc.i 1.i 5.i 8.i â ,
n12 = nâc.i 1.i 6 .i 8.i â ,
n13 = nâc.i 2 .i 3.i 8.i â ,
n14 = nâc.i 2 .i 4 .i 8.i â ,
n15 = nâc.i 2 .i 5.i 8.i â ,
n16 = nâc.i 2 .i 6.i 8.i â .

2.2. Hãû thäúng âiãöu khiãøn häüp chaûy dao.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 78


Âäö aïn mon hoc Thiãút kãú maïy phay vaûn nàng
nàòm ngang

2.2.1. Så âäö âäüng häüp chaûy dao.


2.2.2. Âënh kãút cáúu cå cáúu âiãöu khiãøn.

SVTH:Nguyãùn Tiãún Duîng 00C1C Trang 79

You might also like