Chuong VI.

Nguyn l II c a nhi t d ng h c

CHUONG VI. NGUYN L HAI C A NHI T NG H C

1. PHT BI U NGUYN L HAI C A NHI T NG H C 1. Nh ng h n ch c a nguyn l th nh t Cc hi n tu ng x y ra trong t nhin d u tun theo nguyn l th nh t. Tuy nhin c m t s hi n tu ng v m t l thuy t c v tho mn nguyn l m t nhung l i khng x y ra trong th c t . V d 1. Trong m t h , x y ra qu trnh truy n nhi t t v t nng sang v t l nh ho c t v t l nh sang v t nng; Nguyn l th nh t khng b vi ph m nhung th c t qu trnh truy n nhi t t v t l nh sang v t nng khng th t d ng x y ra. Li u nhi t c th t d ng truy n ra kh i nh ng qu tr ng rn ny, nhu v y khng ph i l rn chng m lm chng l nh hon v nhi t quay tr l i lm nng ch o? M t qu trnh nhu v y nang lu ng v n b o ton v du c cho php b i d nh lu t th nh t c a nhi t Hnh 6-1 d ng h c. Nhung m t qu trnh nhu v y th khng th d t du c trong th c t b i v n vi ph m d nh lu t th hai c a nhi t d ng h c: Nhi t khng th t d ng truy n t m t v t sang v t nng hon. V d 2. M t hn d kh i lu ng m du c nng ln d cao h th th nang l mgh, th nang ny gi m d n khi roi xu ng, cn d ng nang th tang d n. Khi hn d ch m d t, d ng nang c a n c gi tr mgh. Sau va ch m d ng nang ny bi n di nhung lm d t nng ln. Hi n tu ng x y ra dng theo nguyn l m t. N u ta hnh dung ngu c l i: hn d dang n m yn trn m t d t, t thu l y m t nhi t lu ng dng b ng nhi t lu ng ni trn d dua n ln d cao h. Trong qu trnh ny nguyn l m t khng b vi ph m. Tuy nhin trong th c t khng x y ra. Nhu v y nguyn l m t khng cho ta bi t chi u di n bi n c a m t qu trnh th c t x y ra. Nguyn l m t nu ln s khc nhau trong qu trnh chuy n ho gi a cng v nhi t. Theo nguyn l m t cng v nhi t tuong duong nhau v c th chuy n ho l n nhau nhung th c t cng c th bi n hon ton thnh nhi t nhung ngu c l i nhi t ch c th bi n m t ph n thnh cng. Nguyn l m t cung khng d c p d n v n d hi u su t truy n nhi t. Trong th c t qu trnh truy n nhi t t mi tru ng c nhi t d cao sang mi tru ng c nhi t d th p c hi u su t cao hon hi u su t c a qu trnh ngu c l i. Nguyn l hai s b sung v kh c ph c nh ng h n ch trn. 2. N i dung nguyn l hai - Pht bi u c a Clausius: Nhi t khng th t d ng truy n t v t l nh sang v t nng hon. - Pht bi u c a Thomson v Carnot: khng th ch t o du c d ng co nhi t ho t d ng tu n hon, lin t c bi n nhi t thnh cng m mi tru ng xung quanh khng ch u s bi n d i no. 3. Qu trnh thu n ngh ch v qu trnh b t thu n ngh ch 103

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

M t qu trnh bi n d i c a h nhi t d ng t tr ng thi (1) sang tr ng thi (2) du c g i l thu n ngh ch n u n c th ti n hnh theo chi u ngu c l i v lu t v h di qua m i tr ng thi trung gian nhu lu t di. Qu trnh ngu c l i l qu trnh b t thu n ngh ch. i v i qu trnh thu n ngh ch, n u lu t di h nh n cng A th lu t v h tr dng cng A cho mi tru ng. Nhu v y A=0, U=0,Q=0. V y: i v i qu trnh thu n ngh ch, sau khi th c hi n qu trnh thu n v qu trnh ngh ch mi tru ng khng b thay d i. Qu trnh thu n ngh ch l qu trnh l tu ng (th c t khng x y ra). 2. CHU TRNH CARNOT V BI U TH C NGUYN L II 1. Hi u su t c a d ng co nhi t. nh l Carnot ng co nhi t l my bi n nhi t thnh cng, g m hai ngu n nhi t (ngu n nng T1 v ngu n l nh T2<T1) v m t mi tru ng nhi t d ng lm nhi m v bi n nhi t thnh cng g i l tc nhn (ch t mi). Khi d ng co ho t d ng, ngu n nng T1 truy n cho ch t mi nhi t lu ng Q1. Ch t mi s gin n v sinh cng A r i tr cho ngu n l nh nhi t lu ng Q2. Hi u su t c a d ng co nhi t l:
Q2 Q1

A Q
1

Q1

Q2 Q1

hay

Q2 Q1

Nguon nong T1
(6.1)

Q1

Tac nhan

ng co nhi t ho t d ng tu n hon theo cc chu Q2 trnh. Chu trnh thu n ngh ch c l i nh t l chu trnh Carnot Cng A g m hai qu trnh d ng nhi t v qu trnh do n nhi t: Nguo la h n n 1. Qu trnh bi n d i d ng nhi t: h nh n nhi t Q1 T2 c a ngu n nng T1 d gin kh t tr ng thi (1) d n tr ng Hnh 6-2 thi (2) d ng th i cung c p cng A1 cho mi tru ng. 2. Qu trnh gin kh do n nhi t: H ti p t c bi n d i do n nhi t t tr ng thi c nhi t d T1 sang T2 v cung c p cng A2 cho mi tru ng ngoi. 3. Qu trinh nn kh d ng nhi t: H nh n cng A3 nn kh t tr ng thi (3) v tr ng thi (4) v tr nhi t Q2 cho ngu n l nh T2. 4. Qu trnh nn kh do n nhi t: h ti p t c nh n cng A4 nn kh t tr ng thi (4) v (1). P V i chu trnh Carnot ngu i ta ch ng minh du c: (1) V2 V3 (2) V1 V4 nh l Carnot Hi u su t c a cc d ng co nhi t ch y theo chu trnh khng thu n ngh ch th lun lun nh hon hi u su t c a d ng co nhi t ch y theo chu trnh thu n ngh ch.
(4) (3) V2 V3 V

V1 V4

Hnh 6-3

104

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

Hi u su t d ng co nhi t khng ph thu c vo tc nhn, ch ph thu c vo nhi t d c a T cc ngu n nhi t theo bi u th c: (6.2) 1 2 T1 2. Hi u su t my lm l nh My lm l nh l my bi n cng thnh nhi t. u tin tc nhn nh n m t cng A c a mi tru ng ngoi d l y di m t lu ng nhi t Q2 t ngu n l nh, sau d to lu ng nhi t Q1 cho ngu n nng.
Nguon nong T1 Q1 Tac nhan Q2 Nguo la h n n

Cng A Hi u su t lm l nh: T2 Q2 Q1 A Q1 Hnh 6-4 1 (6.3) A A A ng co nhi t tun theo chu trnh carnot thu n, th my l nh cung tun theo chu trnh y. Chu trnh Carnot thu n ngh ch cung g m 4 giai do n: 1. H nh n cng A 1 d nn kh do n nhi t t tr ng thi (1) sang (2).

2. H ti p t c nh n cng A 2 d nn kh d ng nhi t t tr ng thi (2) sang tr ng thi (3) d ng th i tr nhi t Q 1 cho ngu n nng. 3. Gin kh do n nhi t t tr ng thi (3) sang tr ng thi (4). 4. Gin kh d ng nhi t t tr ng thi (4) sang tr ng thi (1). i v i my l nh ch y theo chu trnh Carnot hi u su t c a my l nh khng ph thu c vo tc nhn m ch ph thu c vo nhi t d ngu n nng T1 v ngu n l nh T2. 3. Bi u th c d nh lu ng c a nguyn l hai Hi u su t c a d ng co nhi t : P Q2 T2 1 1 Q1 T1 (1)

Q2 Q1
G i

T2 Q hay 1 T1 T1

Q2 T2

0
(4)

(2) (3) V Hnh 6-5

Q l nhi t lu ng rt g n, ta c: T Qi 0 Ti

i v i d ng co b t thu n ngh ch th hi u su t lun nh hon d ng co thu n ngh ch, t c l:

1+ Q2 T2 < 1Q1 T1

Q2 Q1

T2 T1

hay

Q1 T1

Q2 T2

hay

Qi Ti

0.

i v i m t chu trnh b t k ta c th coi h ti p xc v i v s ngu n nhi t c nhi t d T bi n thin lin t c. M i qu trnh ti p xc v i m t ngu n nhi t l m t qu trnh vi phn, h nh n nhi t Q ta c:

Q T

(6.4)

105

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

y l b t d ng th c Clausius l bi u th c d nh lu ng c a nguyn l hai, trong d d u = ng v i chu trnh thu n ngh ch. 3. ENTROPY V NGUYN L TANG ENTROPY nh lu t th hai c a nhi t d ng h c, nhu chng ta d pht bi u c d ng khc kh nhi u so v i d ng pht bi u c a cc d nh lu t v t l khc. N khng ph i l m t phuong trnh hay m t m i quan h m du i d ng nh ng di u khng th du c. Tuy nhin d nh lu t th hai c a nhi t d ng h c c th du c pht bi u du i d ng quan h d nh lu ng v i khi ni m Entropy, d l d ti chnh c a m c ny. Chng ta d t ng ni v m t vi qu trnh x y ra m t cch t nhin trong d s h n lo n c a h tang ln. Dng nhi t khng thu n ngh ch lm tang s h n lo n b i v cc phn t lc d u du c s p x p trong cc vng nng ho c l nh hon, s s p x p ny b ph v khi h ti n d n tr ng thi cn b ng nhi t. Vi c thm nhi t vo cho m t v t lm tang s h n lo n c a n b i v nhi t lm tang t c d chuy n d ng trung bnh c a cc phn t v b i v y tang s ng u nhin trong chuy n d ng phn t . S gin n t do c a c a m t ch t kh lm tang s h n lo n c a n b i v s ng u nhin c a v tr sau khi gin n l n hon tru c khi gin n . 1. Entropy v s h n lo n Entropy dua ra m t thu c do d nh lu ng c a s h n lo n. gi i thi u khi ni m ny, chng ta hy xem xt m t s gin n vi phn c a m t kh l tu ng. Chng ta thm nhi t lu ng dQ cho ch t kh gin n v a d d gi cho nhi t d khng d i. V n i nang c a kh l tu ng ch ph thu c vo nhi t d nn n i nang cung khng d i, nhu v y t d nh lu t th nh t, cng th c hi n b i ch t kh dW b ng v i nhi t du c thm vo. l nRT dV dQ dQ = dW = pdV = dV , v v y V V nRT Ch t kh sau khi gin n s trong tr ng thi h n lo n hon so v i tru c khi gin n v cc phn t chuy n d ng trong m t th tch l n hon v c s ng u nhin l n hon trong v tr. Nhu v y s thay d i th tch tuong d i dV/V l m t don v do s tang c a s h n lo n v phuong trnh trn ch ra r ng n t l thu n v i d i lu ng dQ/T. Chng ta dng k hi u S d ch entropy c a h , v chng ta d nh nghia s bi n thin vi phn dS c a entropy trong m t qu trnh thu n ngh ch v cng nh t i nhi t d tuy t d i T l dQ dS = (Qu trnh thu n ngh ch vi phn ) (6.5) T N u t ng nhi t lu ng thm vo l Q trong qu trnh d ng nhi t t i nhi t d tuy t d i T, s bi n thin t ng entropy S = S2 S1 du c cho b i Q S = S2 S1 = (Qu trnh d ng nhi t thu n ngh ch) T Entropy c don v b ng don v c a nang lu ng chia cho don v c a nhi t d . Chng ta c th th y thuong s Q/T lin quan d n s h n lo n nhu th no. Nhi t d tang ln th s chuy n d ng ng u nhin cng tang ln. N u lc d u v t ch t l nh, v i m t s t phn t chuy n d ng, nhi t lu ng Q thm vo l nguyn nhn lm tang s chuy n d ng v s ng u nhin c a cc phn t . N u v t ch t d nng th ta ch c n thm m t lu ng nh nhi t cung lm thay d i m t lu ng l n trong s chuy n d ng c a cc phn t . V v y thuong s 106

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

Q/T l m t s m t thch h p c a vi c tang s ng u nhin hay s h n lo n khi dng nhi t ch y vo m t h . 2. Entropy trong nh ng qu trnh khng thu n ngh ch Trong tru ng h p l tu ng, qu trnh thu n ngh ch ch bao g m cc tr ng thi cn b ng, s bi n thin entropy t ng c ng c a h v c a mi tru ng xung quanh l b ng khng. Nhung t t c cc qu trnh khng thu n ngh ch lun ko theo s tang entropy. Khng gi ng nang lu ng, entropy khng du c b o ton. Entropy c a m t h c l p c th thay d i, nhung nhu chng ta s th y, n khng bao gi gi m. S gin n t do c a ch t kh l m t qu trnh khng thu n ngh ch trong m t h c l p, d c s tang c a entropy. Entropy v d nh lu t th hai Dng nhi t t v t c nhi t d cao truy n sang v t c nhi t d th p hon ho c s pha tr n c a v t ch t cc nhi t d khc nhau l d c trung c a t nhin, d l cc qu trnh khng thu n ngh ch. Khi chng ta tnh d n s bi n thin entropy c a t t c h tham gia vo qu trnh th s tang c a entropy lun l n hon s gi m. Trong tru ng h p d c bi t, khi qu trnh l thu n ngh ch th s tang v s gi m l cn b ng. V v y chng ta c th pht bi u m t cch t ng qut: Khi tnh d n s bi n thin entropy c a t t c h tham gia vo qu trnh th entropy t ng c ng khng d i ho c tang ln. Ni cch khc khng c qu trnh no c th lm t ng c a entropy gi m di khi tnh d n t t c cc h trong qu trnh. y l cch pht bi u thay th c a d nh lu t hai nhi t d ng h c trong thu t ng c a entropy. Nhu v y n l tuong duong v i cch pht bi u ki u d ng co v my l nh m chng ta d th o lu n tru c d. S tang c a entropy trong m i qu trnh khng thu n ngh ch t nhin do du c s tang c a d h n lo n ho c s ng u nhin trong vu tr . Trong v d tr n nu c nng v i nu c l nh, chng ta d s d ng nu c nng v nu c l nh nhu cc ngu n nng v ngu n l nh c a m t d ng co nhi t. Trong khi lo i b nhi t t nu c nng v truy n d n cho nu c l nh, chng ta c th d thu du c m t co nang no d. Nhung nu c nng v nu c l nh du c tr n v i nhau d t o thnh m t nhi t d d ng nh t th co h i chuy n nhi t thnh cng d b m t hon ton. Nu c m khng bao gi t phn chia thnh nu c nng hon v nu c l nh hon. Khng c s gi m nang lu ng trong vi c pha tr n nu c nng vo nu c l nh. Ci b m t trong s pha tr n ny khng ph i l nang lu ng m l co h i chuy n d i m t ph n nhi t t nu c nng thnh cng co h c. Nhu v y khi entropy tang, nang lu ng tr nn t s n c hon v vu tr tr nn ng u nhin hon. 3. S th hi n vi m c a entropy Theo nguyn t c, d tnh n i nang c a m t h ta l y t ng c a t t c cc d ng nang c a cc h t v th nang tuong tc gi a cc h t trong h . i u ny du c g i l cc tnh ton vi m c a n i nang. Chng ta cung lm m t php tnh vi m cho entropy S c a m t h . Khng gi ng nhu nang lu ng, entropy khng ph i l m t ci g d thu c v m i h t ho c c p h t trong h . ng hon, entropy l thu c do c a s h n lo n c a h . th y du c cc tnh ton vi m c a entropy, tru c tin chng ta ph i gi i thi u khi ni m tr ng thi vi m v tr ng thi vi m. Gi s b n nm N d ng ti n gi ng nhau ln sn nh v m t n a trong s d xu t hi n m t ng a, m t n a xu t hi n m t s p. i u ny m t quy m l n hay tr ng thi vi m c a h N d ng ti n. S m t tr ng thi vi m c a h bao g m thng tin v m i d ng ti n ring bi t: ng ti n 1 l ng a, d ng ti n 2 l s p, d ng ti n 3 l s p. C th c nhi u tr ng thi vi m tuong ng v i s m t vi m gi ng nhu v y. V d , v i N = 4 d ng ti n c 6 tr ng thi c th 107

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

x y ra trong d m t n a l s p, m t n a l ng a (Hnh 6-6). S tr ng thi vi m tang ln nhanh chng cng v i s tang c a N, v i N = 100, c t i 2100 = 1,27.1030 tr ng thi vi m. Nh ng k t qu t c th nh t c a vi c tung d ng ti n ln l nh ng tr ng thi m t t c cng s p ho c ng a. Ch c ch n l b n c th nm 100 m t ng a ln cng m t hng nhung d ng dnh cu c di u ny v xc xu t c a k t qu ny ch l 1 trn 1,27.1030. K t qu c th nh t c a vi c tung 100 d ng ti n l m t n a trong s d s p, n a cn l i ng a. L do l tr ng thi vi m ny c s tr ng thi vi m nhi u nh t, nhu d ch ra trn hnh 6-6. k t n i d n khi ni m c a entropy chng ta ghi nh r ng N d ng ti n m t t c d u ng a c u thnh m t tr ng thi vi m c tr t t hon ch nh, s m t t t c d u ng a ch r tnh tr ng c a m i d ng ti n trong s N d ng ti n. Cung gi ng nhu v y n u t t c cc d ng ti n d u s p. Nhung tr ng thi vi m du c m t l n a s p, n a ng a, t n ni v i b n r t t v tr ng thi s p, ng a c a m i d ng ti n ring bi t. Chng ta ni r ng h b m t tr t t b i v chng ta bi t qu t v tr ng thi vi m c a n. So snh v i tr ng thi t t c s p hay t t c ng a th tr ng thi n a s p, n a ng a c s tr ng thi vi m c th l n hon nhi u, m c d h n d n l n hon nhi u v v v y entropy (m t thu c do d nh lu ng c a s h n lo n) cung l n hon nhi u. By gi thay v xt N d ng ti n, chng ta nh c l i m t mol c a ch t kh ch a s phn t l NA (s Avogadro). Tr ng thi vi m c a ch t kh ny du c cho b i cc thng s tr ng thi l: p su t p, th tch V v nhi t d T, ch t kh c th trong b t c tr ng thi vi m no trong s v cng l n cc tr ng thi vi m, ph thu c vo v tr v v n t c c a NA = 6,02.1023 phn t c a n. N u ch t kh tr i qua m t qu trnh dn n t do thnh m t th tch l n hon, ph m vi c th c a v tr tang ln nn s tr ng thi vi m c th tang ln do d entropy tang ln. Chng ta c th dua ra k t lu n chung nhu sau: V i m t h b t k , tr ng thi vi m c th nh t l tr ng thi v i s l n nh t c a cc tr ng thi vi m tuong ng, d chnh l tr ng thi vi m c s h n lo n l n nh t v entropy l l n nh t. Chng ta dng k hi u w d d i di n Hnh 6-6. T t c cc tr ng thi vi m c th c a b n d ng ti n. cho s tr ng thi vi m C th c nhi u tr ng thi vi m cho m i tr ng thi vi m c th c a m t tr ng

108

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

thi vi m du c dua ra (V i v d 4 d ng ti n, tr ng thi 4 d ng ng a c w = 1, tr ng thi ba ng a m t s p c w = 4). Entropy S c a m t tr ng thi vi m c th du c ch ra nhu sau S = klnw (bi u th c vi m c a entropy) (6.6) Trong d k = R/NA l h ng s Boltzmann (h ng s kh trn m t phn t ). Nhu bi u th c ch ra, vi c tang s tr ng thi vi m c th w lm cho entropy S tang ln. Trong m t qu trnh nhi t d ng khng c gi tr c th c a entropy S nhung c s khc nhau c a entropy gi a tr ng thi d u v tr ng thi cu i. V v y ta c th dua ra m t d nh nghia ti n l i c a entropy l S = klnw + C, trong d C l m t h ng s , C s tri t tiu trong cc tnh ton v s bi n thin entropy gi a hai tr ng thi. Nhung s ti n l i hon khi chng ta d t h ng s ny b ng khng v s d ng phuong trnh (6.6). V i cch ch n ny, t gi tr c th nh nh t c a w b ng don v , gi tr nh nh t c th c a entropy c a h l S = klnw = 0. Entropy khng bao gi m. i v i m t h c l p g m m t s l n phn t , qu trnh t pht (qu trnh khng thu n ngh ch) di t tr ng thi t c kh nang t n t i hon d n tr ng thi c nhi u kh nang t n t i hon (tr ng thi cn b ng), t c l theo chi u tang s tr ng thi vi m c th w, d n d n entropy c a m t h c l p lun tang, do d ta c: S 0 (6.7) y chnh l nguyn l tang entropy hay nguyn l II c a nhi t d ng h c d i v i cc h c l p. 4. nh l Nernst nh l Nernst cn g i l nguyn l th ba c a nhi t d ng h c, pht bi u nhu sau: Khi nhi t d tuy t d i ti n t i 0 K, entropy c a b t k v t no cung ti n t i khng: lim S 0 (6.8)
T 0

Do d entropy c a m t h b t k

nhi t d T b ng
T

S
0

Q T

(6.9)

HU NG D N H C CHUONG VI I. M C CH, YU C U: 1. N m du c nh ng h n ch c a nguyn l I. Hi u du c n i dung v nghia c a nguyn l II. 2. V n d ng nguyn l II d nghin c u d ng co nhi t, n m du c d nh l Carnot v hi u su t c a d ng co. 3. Hi u du c nghia c a hm entropy v nguyn l tang entropy. II. TM T T N I DUNG T Q2 A 1 , 1 2 Q1 Q1 T1
Q2 A Q1 A

Hi u su t d ng co nhi t: Hi u su t my lm l nh:

T2 T1 T2

109

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

Entropy l m t d i lu ng do m c d h n lo n c a m t h . S bi n thin entropy trong m t qu trnh thu n ngh ch no d ph thu c vo s lu ng c a lu ng nhi t v nhi t d tuy t d i T. Entropy ch ph thu c vo tr ng thi c a h , s bi n thin entropy gi a tr ng thi d u v tr ng thi cu i l gi ng nhau cho m i du ng d n t tr ng thi ny t i tr ng thi kia. Th c t ny c th du c s d ng d tm s bi n thin entropy cho m t qu trnh khng thu n ngh ch.
2

S=
1

dQ T

(Qu trnh thu n ngh ch)

M t cch pht bi u quan tr ng c a d nh lu t th hai c a nhi t d ng l c h c l entropy c a m t h c l p c th tang nhung khng bao gi gi m. Khi m t h tuong tc v i mi tru ng xung quanh n th s bi n thin entropy t ng c ng c a h v mi tru ng khng bao gi gi m. Khi s tuong tc ch bao g m cc qu trnh thu n ngh ch th t ng entropy l khng d i v S = 0, khi c m t qu trnh khng thu n ngh ch b t k th entropy tang S > 0. Khi m t h trong m t tr ng thi vi m, cc h t t o nn h c th trong m t tr ng thi vi m c th w, n u w cng l n th entropy cng l n. S = klnw III. CU H I N T P 1. Trnh by h n ch c a nguyn l th nh t c a nhi t d ng h c. 2. Pht bi u v vi t bi u th c c a nguyn l th hai c a nhi t d ng h c. 3. Nu n i dung c a d nh l Carnot. 4. Nu nghia c a hm entropy v pht bi u nguyn l tang entropy. IV. BI T P Bi t p v d 1: M t d ng co t c hi u su t nhi t 22% . Trong m i giy n ho t d ng 95 chu trnh v th c hi n cng 120 m l c. Hy tnh trong m t chu trnh d ng co ny: a) Th c hi n m t cng b ng bao nhiu? b) H p th nhi t lu ng bao nhiu t ngu n nng? c) Th i ra nhi t lu ng bao nhiu cho ngu n l nh? Gi i: a) Cng th c hi n trong 1 giy: A 0 =120 746 = 89520 J Cng th c hi n trong m i chu trnh A 89520 A= 0 942,3 J 95 95 A A Q1 b) Hi u su t Q1

Q1

742,3 0,22

4283 J,

v y nhi t l y t ngu n nng Q 1 = 4283 J c) Nhi t th i cho ngu n l nh Q2 Q1 A

4283 942,3 3340,7 J.

110

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

Bi t p v d 2: M t d ng co nhi t ho t d ng theo chu trnh Carnot c cng su t P = 73600W, nhi t d c a ngu n nng T 1 = 100 0 C nhi t d c a ngu n l nh T 2 = 0 0 C. Tnh: a) Hi u su t c a d ng co, b) Nhi t lu ng m tc nhn nh n d oc trong 1 pht, c) Nhi t lu ng m tc nhn th i cho ngu n l nh trong 1 pht . Gi i: T 273 a) Hi u su t d ng co: 1 2 1 0,27 hay = 27% T1 373 b) Trong 1s d ng co sinh cng A 0 = 73600 J, nhi t lu ng tc nhn nh n d oc trong 1s l:
A0 Q1 Q1 A0

Nhi t lu ng nh n trong 1 pht:

Q'1

60.Q1

60.

73600 0,27

16470 KJ

c) Nhi t lu ng th i cho ngu n l nh trong 1giy: Q2 Q1 A0 Nhi t lu ng th i trong 1 pht: Q' 2 60.Q2 60(Q1 A0 )
60.Q1 60. A0 = Q'1 60. A0

= 16470 - 60.73,6 = 12054 KJ Bi t p v d 3: M t t l nh c hi u su t 4,7 rt nhi t t bu ng l nh v i t c d 250 J trong m i chu k . V y trong m i chu k t l nh ny d: a) Nh n bao nhiu cng d ho t d ng? b) Nh ra bao nhiu nhi t lu ng cho can phng? Gi i: Q 250 a) Cng nh n vo: A = 2 53 J 4,7 Cng ny d oc chuy n vo h , ta ni cng th c hi n trn t l nh l +53 J ho c cng do h th c hi n du c l -53 J b) Nhi t to ra: Q1 A Q2 = 53 + 250 = 303 J Bi t p t gi i: 6-1. M t d ng co nhi t l tu ng ch y theo chu trnh Carnot nh cho ngu n l nh 80% nhi t lu ng m n thu du c c a ngu n nng. Nhi t lu ng thu du c trong m t chu trnh l 1,5 Kcal.Tm: a) Hi u su t c a chu trnh Carnot ni trn. b) Cng m d ng co sinh ra trong 1 chu trnh. p s A Q1 Q2 a) v i Q2 = 80%Q1 Q1 Q1

111

Chuong VI. Nguyn l II c a nhi t d ng h c

Tnh du c b) A= Q1

20%
0,3Kcal 1, 254KJ

6-2. Nhi t d c a hoi nu c t l hoi vo my hoi l t1 = 227oC, nhi t d c a bnh ngung l t2= 27oC. H i khi t n m t lu ng nhi t Q= 1Kcal th ta thu du c m t cng c c d i l bao nhiu? p s T A A 1,7 KJ 1 2 Q1 T1 6-3.M t my lm l nh tiu th cng su t 36800w nhi t d c a ngu n l nh l -10oC, nhi t d c a ngu n nng l 17oC. Tnh: a) Hi u su t lm l nh. b) Nhi t lu ng l y du c t ngu n l nh trong 1giy. c) Nhi t lu ng nh cho ngu n nng trong m t giy. p s Q2 T2 a) 9,74 A T1 T2 b) Q2= A

Pt

86000Cal

c) Q1 = Q2+ A 94800 Cal 6-4. Khi th c hi n chu trnh carnot, kh sinh cng 8600J v nh nhi t 2,5 Kcal cho ngu n l nh. Tnh hi u su t c a chu trnh. p s A A 45% Q1 Q A 6-5. Khi th c hi n chu trnh carnot h nh n du c nhi t lu ng 10Kcal t ngu n nng v th c hi n cng 15KJ. Nhi t d c a ngu n nng l 100oC. Tnh nhi t d c a ngu n l nh. p s T A 0,36 ; 1 2 T2 239 K . Q1 T1

112