Giai thoi Chopin v Liszt

Sinh thi Chopin v Liszt l hai ngi bn thn va l hai i th trong m nhc. 1) C ln Liszt thch Chopin biu din trc cng chng trong phng ti om nh chnh mnh tng din trc . Chopin nhn li. Sau khi ku tt ht nn, h tt c cc rm ca, v Chopin bt u chi, Liszt li gn Chopin, th thm g vo tai Chopin, ri ngi xung chi tip bn nhc Chopin va bt u. Sau khi kt thc, Liszt cho thp nn ln, v cho khn gi bit l mnh va chi ch khng phi Chopin nh tt c mi ngi lm tng khi nghe trong bng ti. Khn gi mt trn mt dt v tay khm phc. Liszt quay sang hi Chopin: "ng thy th no?" -"Ti cng tng l Chopin", Chopin tr li. -"ng thy cha?" - List ni - "Liszt c th chi nh Chopin khi no hn mun, nhng liu Chopin c chi c nh Liszt khng?". 2) Mt ln khc, Liszt chi mt nocturne ca Chopin, v t thay i vi ch. Chopin ngi nghe trong khn phng, khng chu ni, bn ni: -"Bn thn mn ca ti, ti van ng, khi ng h c chi nhc ca ti th xin ng chi ng nh tng ph, hoc khng th thi, ch ng thm bt g c.". Liszt ng pht dy khi piano v ni vi Chopin: "Th th ng t mnh chi i". -"Sn lng thi", Chopin tr li. ng lc , mt con bm m ri vo lm tt ngn n. Nhng ngi hu nh thp n ln, th Chopin ngn li: "Khng, tt ht n i. nh trng l ri". Sau ng chi khong mt gi. Khi ng ng ln, tt c thnh gi u m nc mt. Liszt m ly Chopin v ni: -"ng ni rt ng. Nhng tc phm nh ca ng cn phi c gi nguyn, khng ai c can thip vo. Nhng thay i bi ngi khc ch lm hng chng. ng l mt thi s ch thc.". -" c g u," Chopin tr li "Mi chng ta u c phong cch ring ca mnh". 3) Nh bnh lun Ernest Legouv k li rng c ln Chopin nh ng vit mt bi bo v mt bui biu din him hoi trc cng chng ca Chopin. Legouv cha kp vit th

Liszt lm vic . Legouv hn h chy n nh Chopin thng bo tin vui ny. Chopin ni: -"Ti thch ng lm vic hn." -"ng ni gin y ? Mt bi bo do chnh tay Liszt vit l may mn cho c cng chng ln c ng y. ng c th yn tm vi s ngng m ca Liszt trc ti nng ca ng. Ti thy Liszt tn vinh ng trong mt vng quc lng ly ri y." - Legouv thng tht. -"Phi, mt vng quc lng ly thuc ch ca ng ta" - Chopin mm ci tr li.

Paris, m nhc v Chopin

m nhc ca Chopin khng k chuyn hay v ra mt bc tranh. N biu cm v y tnh bn th, nhng vn l ngh thut thun khit. m nhc ca Chopin l ngn ng chung ca nhn loi. Khi chi Chopin, ti bit rng ti ang giao cm trc tip vi tri tim mi ngi Arthur Rubinstein danh cm ngi M gc Ba Lan Trong k c tui th mt m ca ti, chng th no qun c nhng bi hc m nhc u i m thy ti, mt ngi c tm hn trong sch nh nc sui truyn th. Th m nhc ca nhng bc thy c in nh Bach, Mozart, Mendelssohn, Scarlatti, m thy ti gieo vo lng tr th thu , l nhng m thanh thun khit, m m nht nui dng trong ti tnh yu m nhc v lng ngng m vi ha m m i, giai iu du dng, tit tu nhp nhng, nim lut cht ch! l nhng g m u c non nt ca ti bit v m nhc trong nhng thng ngy xa xa ! Cho n mt ngy Ngy , trng Y c mt thi quen rt hay ho, chng bit gi c cn hay khng? L m nhc c in ca i FM trn loa phng thanh trc gi vo hc. Tra h nng nh la, ro bc vo ging ng, mt giai iu vang ln, lp lnh, long lanh nh ngc Ci giai iu l lng, lc khoan lc nht, tng nh khng c mt quy lut no c, lm ti sng ngi li trong pht chc, lng nghe, ngm ngh m vn khng ti no hiu c ci quy lut ca chm m thanh tuyt p , nh tng c thy ti ging gii v cc nim lut ha m hay tit iu. Cho n ngy ti gp V, g pianist lng t vi chic Rebel c tng, tc xa bay trong gi. V n cho ti nghe nhng giai iu , mt ti xanh nh chm , nghim trang nh ang hnh l, trm ngm nh hin trit V dc cn mnh trong nhng Marche Funbre, Fantaisie Impromtue, Valse dAdieu, Polonaise, Mazurka Nhng bui chiu xa c , V ch cho ti thy mt th m nhc khc, vt ln trn nhng giai iu cn i, m i m ti c dy d. Mt m nhc khng km phn cht ch, quy tc nhng khong t v tinh t v song!

m nhc ca Chopin! iu l lng l cho n gia th k XIX, Paris mi tht s ta sng nh mt th m nhc. n lc y, kinh thnh nh sng mi l ni hi t ca nhiu thin ti m nhc. Rossini, Liszt, Wagner, Offenbach, Saint Saens, Faur, Ravel, Debussy Trong nhng ci tn bt t , khng thiu nhng di dn, mang m nhc ca h n t im cho Paris hoa l. Mi u xanh ca chng trai Chopin, ngi con mang hai dng mu Ba lan v Php, tung bay di bu tri Paris thu . Di i tay ti hoa ca ngi ngh s, nhng Nocturne, Polonaise, Berceuse vang ln y m hoc trong cc thnh phng, n ni hu th phi tn vinh Chopin l ngi i vng min cho cy piano khnh khng. Cy n to ln dnh dng, nng hng trm k, vi 88 phm en trng an xen, vi lc cng dy ln n 52 tn! Mt nhc c m khi chm tay ln phm n, phi truyn dn qua 25 c phn mi nghe thy m thanh. Lm sao mt nhc c to ln, dnh dng nh vy c th ht ln nhng cung bc ca tnh cm con ngi mt cch tinh t v y thu cm n nh vy? Nu khng c Chopin, ngi c Lizst (1) xng tng l nh th ca piano! Phn ng gp ca Chopin cho n piano th v cng ln lao v qu tm hiu bit ca ti. Nhng trc ht, khng th khng k n Chopin l cha ca th loi Nocturne (D khc). Tht ra, John Field, mt nhc s ngi Ireland khai sinh th loi ny t lu. Nhng vi Chopin, th loi ny mi tht s ta sng, cy piano mi thc s vang ln nhng giai iu m, huyn o v tinh t l thng. Vi diu n mc, khi l m tm c mt cun sch trn mng dy chi Chopin, ti c c nhng ch dn i nh th ny: Hy chn mt m h, trng khuyt, ngi di mt khm t inh hng, ht th ci khng kh tch mch v ngt hng , nghe ting ha mi thn thc gia m thu, tm mnh trong nh trng non thng tun, ri hy chi hay lng nghe bn Nocturne cung thng trng bt h ca Chopin. C loi m nhc no i hi s lng ng v thng hoa ca tm hn nh th khng? Cuc sng tnh cm y sng gi ca ngi nhc s ti hoa, mi tnh bo t v y u un vi George Sand, hu th tn nhiu giy mc. George Sand, ngi ph n ln hn Chopin 6 tui, vit tiu thuyt, mc trang phc n ng, ht thuc bng tu, bn tnh ca Prosper Mrime(2), Alfred de Musset(3). V c l cn l k ng tnh luyn i, qua mi quan h vi n din vin Marie Dorval. Chnh ngi ph n phng tng ny ch ng chinh phc Chopin tri qua bn nm chung sng lu i Nohant ca mnh. Trong nhng nm thng , mt phn ln m nhc ca Chopin n hoa, nh mt kt qu tt yu ca mt mi tnh th mng v y sng gi. T chic piano hiu Pleyel ca Chopin Nohant, vang ln nhng giai iu u bun, th mng n nao lng. Ci t cht melancholic u bun y tao nh ca bc thin ti ghi du li trn nhng k thut m ngi chi piano no cng phi l li lc u. Nhng on arpge khong t, l

lt bng tay tri, nhng khc prestissimo, lp lnh nh pha l v cc k kh bng tay phi, nhng luyn ly hay tremolo sang trng, nhng thi im p pdale gi ngn ca m thanh cc k chnh xc v hp l. Tt c nhng k thut , d dng lm nn lng bt c ngi no ngi trc piano. Nhng cha hn thuc c, chi chnh xc l xong. Cn phi bit rubato, chi sao cho ngp ngng m khng o l, lc khoan lc nht na. Chnh ci tit iu tempo rubato, ngp ngng kh khng y vi diu ny lm nn cht th tuyt diu khng g snh ni ca Chopin. Cng chnh ci giai iu khi nh khng vp li, khi thong nhanh nh gi, tng chng nh ph hng nhng quy lut v tit iu, lm nn s khc bit gia cc danh cm v vi k tp tnh. Nhiu khi, thuc lng tng nt, chi khng sai mt giai iu, nhng chi rubato khng xut thn, m nhc Chopin b bin dng gh gm, git cc, my mc khng th tng c. Ngc li, vi bn tay thn k v cm th m nhc tinh t ca cc danh cm, ci k thut kh khn li long lanh v ta sng ht v p v song ca n. Ti khng t c, khng din t c v p thanh nh v cao qu ca m nhc Chopin. Ch bit rng n tm gi lng ta, n dn ta v mt ni chn thanh khit, u su nhng khng bi ly, cung nhit v m say nhng khng bung th. N dn ta n nhng cung bc tnh cm rt l lng m tng chng trc gi ta cha bao gi bit ti. N lm tan v lng ta trong nhng m m trng a nh trong Nguyt cm bt h ca Cung Tin. Trong mt bui chiu h lang thang, ti li nghe vng vng mt giai iu Chopin t mt gc ph Paris, vng v, li nhp, c l t mt ngi mi tp, nhng khng h thy kh chu. Ai cng c quyn yu v chi Chopin theo cch ca mnh phi khng? Khng phi ngy mt ngy hai, c th din t c ci p v s tinh t v song . Th nn, Vladimir Askhenazy, danh cm ngi Nga, phi b cng lm mt b 25 CD study work cho l hu sinh tp tnh nghin cu. Cng trong mt bui ngi thng thc c ph vi anh T., mt nh bo c nhiu ngi yu mn v knh trng, ti c nghe mt s so snh ng nghnh y th v. Trong pht cao hng, anh T. cho rng ci s i Trung Quc th ging nh v qu ni, v n thm nghim, kn cng cao tng. S i M th ging nh qua chi vi thng bn nh giu, xa hoa, trng l, nhng vn l th tnh thn u mi cht li y thc dng. Ch khi i Php, mi c cm gic thn thuc khi v ngoi, thoi mi v d dng. Li anh T. qu tnh l ch l, v Paris ni ti n, c mt a ch v cng thn thuc! Th nn, trong ln tr li Paris nm ri, ti hm h nhy metro, l m n ngha trang Pre Lachaise, ni ngi nhc s ti yu mn yn ngh. Nh Montparnasse, Pre Lachaise l mt ngha trang rng mnh mng, rp bng cy v lt thm yn gia lng Paris no nhit, ni yn ngh ca v s danh nhn. Ch cn bc vo, thy lng thanh tnh l lng gia trng ip m ch ru phong nhng khng km phn m thut. Thi gian nh dng li y, ch c ting l ri, gi xo xc, thong cht ting ve su ma h.

Thi gian cho ti ba ting ng h ln tm n mt ngi m bng hoa cng trng, c tng thin thn bn trn v mt bc chn dung bng cm thch. Ngi m khng bao gi vng hoa ti, k c trong nhng ngy ng thng gi khc nghit, l ni an ngh ca Chopin. Ni chn ny, mi m thanh u b xa nha, k c ting l ri nh nh hi th. Ch c nhng giai iu ca bc thin ti c mi vang ln trong tm tng. Ln chn hi lu, ti thy bao nhiu khch thp phng mi mu da cng n, cng nh nhng t mt nhnh hoa vi v thnh knh. C i n chn ny mi thy, mi hiu Chopin v ang sng mi vi ngi yu nhc nh th no. Nhng iu cm ng nht, trc lc ra v, ti nghe mt li cho kh khng t mt c Ty bal au rm nng: Salut, Chopin! T dng, tn y lng mt g l khch da vng cng th thm bt ln mt cu cho, ngp trn yu mn v ngng m: Salut, mon Chopin! (4). Trc gi lm chung v bnh lao phi, Jean Baptist Clesinger, mt nh iu khc khun bn tay v khun mt ca ngi ngh s thin ti lu gi cho hu th. Qu tim Chopin, ni bt ngun ca nhng bn Polonaise da dit lng thng ngun nh ci, c mang v Ba Lan, qu hng bn qun ca ngi nhc s ti hoa. S c mt ngy, ti ao c c dng chn nh th Kosci Swi tego Krzyza, ni yn ngh ca qu tim v i , nghing mnh v chim ngm mt thnh tch m nhc. V Chopin ca ti, v tui hoa nin v tnh yu m nhc trong ti c nui dng t tri tim nhy cm v rt i du dng ! -------------------------(1). Franz Liszt. Nhc s dng cm ngi Hungary, bn thn ca Chopin. (2). Prosper Mrime. Nh vn Php, tc gi ca tiu thuyt Carmen ni ting, l cm hng cho v nhc kch cng tn ca Bizet. (3). Alfred de Musset. Nh vn Php mang bnh tim. Mt ting thi bnh l trong tim mch hc c mang tn ng. (4). Xin cho, Chopin ca ti. Theo L NH PHNG Doanh nhn Si Gn Cui tun

Sau 200 nm m nhc Chopin vn cn nhng b n

Th Hai, ngy 22 thng Hai l k nim trn 200 nm ngy sinh Frdric Chopin. Do vy ci tn Frdric Chopin, nh son nhc ni ting sinh ti Ba Lan v nh c ti Php, c nhc n thng xuyn hn trong nhng ngy ny nm nay. Ngy 22 thng Hai l ngy sinh ca Chopin c ghi trong mt giy chng nhn ra ti ca nh th, cn theo li ca chnh nh son nhc v gia nh th ng ct ting khc cho i vo ngy 1 thng Ba. Thm ch 200 nm sau ngy sinh ca ng, mi iu c v n gin v Chopin thc ra li phc tp hn b ngoi, k c m nhc ca Chopin l th trn tt c.

Cc tc phm m nhc ca Chopin - tt c u lin quan n piano, khng c bn giao hng hay v opera no - y cht tr tnh v duyn dng, thi v v do c xem l hu dng. Th nhng chng cng c th phc tp v ha m v l thch thc v k thut chi n. 24 bn etude trong hai tp Op. 10 v Op. 25 ca ng, cn lu mi l nhng "bi tp" n gin dnh cho hc vin, kh chi n ni mt ngh s piano v i v chuyn gia Chopin l Artur Rubinstein phi trnh chi mt s bn trong s . V chng c th c c ng ti mc khng th xuyn thu (hy ly chng cui bn Sonata s hai lm v d: mt m my vn v bng m thanh vi thi lng cha y hai pht). Nu cnh nhau, cc tc phm ca Chopin l biu trng cho mt ro chn cao cht vt, l ct mc m qua ngi ngh s piano c in c phn hng - mt phn v kh ca vic tm ra cch thm d chiu su ca m nhc trong khi nghe th c v n gin. Phong cch Chopin "ng n" va l mt du hiu ph chun va l ti cho mt cuc tranh ci bt tn. N i hi s sng sa v r rng trong li bm phm, i khi c Rafal Blechacz, mt trong nhng chuyn gia Chopin la gn y nht, chng t trong CD mi gm hai piano concerto c phn theo thng l . N i hi k thut legato nh ht: mt o gic rng ngh s piano ang to ra mt dng m thanh lin mch nh ging ca con ngi. iu ny c bit ng trong cc bn nocturne khng ngng c so snh vi cc v opera ca Vincenzo Bellini, mt ngi bn ca Chopin. Nhng phong cch Chopin cng c th gi ln mt kiu bng n bo tp m Martha Argerich thi tr th hin trong CD va mi pht hnh ca mnh, mt b su tp nhng bn thu m cho i pht thanh cha tng c pht hnh t nm 1959 n 1967. iu quan trng nht v kh nm bt nht l phong cch Chopin i hi k thut rubato thay i tc hay tit tu v nhng mc ch din cm. Vn rubato theo st vic biu din Chopin. Ngi ta k rng nh son nhc hon ton t do khi l ngh s din tu nhng khng r iu ny c ngha g: c nhng du hiu rng lc no ng cng gi mt nhp tay tri kh n nh. Hn na, nhiu th h ngh s biu din, theo quan im sai lm rng tc phm m nhc l mt bc tranh sn du m trn h sp sa th hin bn thn, ly s ng h tch cc k thut rubato ca Chopin nh mt chng ch chi chm li v y nhanh ln gn nh ty . Nghe nhiu Chopin - ngay c trong nhng trng hp ngh s chi Chopin hay - c th khin ti b say sng v phi nghe qu nhiu cu nhc b ko cng ra nh th ang t t ln dc v ri li tut dc xung nho nho. m nhc ca Chopin i khi b dn nhn l nhc n tnh hoc "nhc phng khch": khng hon ton nghim tc, khng hon ton mnh m, khng hon ton c bi v n i chch khi cc quy c v cu trc ca trng phi C in Vienna. Thm ch hai bn sonata mnh m cng khng theo thng l, chi nhanh v phng tng so vi cc quy c cu trc m Mozart v Beethoven gi gn. Qu thc mt s ngi bnh vc nhit tnh ca Chopin hon ton chuc ly quan nim rng m nhc yu ui v cn s bnh vc, c gng nhn mnh tnh nghim tc ca n

(v nam tnh ca n) bng cch chi cc tc phm theo b - trn vn 24 prelude, hay trn vn 24 etude trong Op. 10 v Op. 25 - v do tnh chng thnh nhng tc phm di v nng k hn l tr tiu khin phng khch vi thi lng c chng ba hay bn pht. Quan im xem tc phm l yu t v y m cng lin quan n quan im ph bin rng Chopin l mt bc k ti lng mn nguyn mu: xanh xao v sang trng, phi sng mt cuc i ngn ngi n bi thm (ng b bnh lao), cn s chm sc ca mt t mu mnh m (tnh nhn ca ng, ngi ni ting hn c qua bt danh vn chng l George Sand), nhn c lung cm hng thnh thn trn phm n (d l mt nh ng tc xut sc th ng vn phi n lc cho cc sng tc ca mnh). D vy tc phm khng yu t. Mc du ngi ta k rng chnh bn thn Chopin trnh n cch chi qu to th c nhiu ch trong rn vang nh sm v nhiu ch mang tnh qu quyt. N cng c o mt cch n tng. Khng nh nhiu nh son nhc cng thi, Chopin khng nm di nh hng ca Beethvoen. Chng hn nh ng ght cay ght ng chng cui bn giao hng s 5 ca Beethoven; nhng tc gi u tin m ng chu nh hng sng thi k trc , c bit l Johann Sebastian Bach. Ging nh Bach, ng vit nhc theo b: chng hn nh 24 Prelude, mt b gm cc tc phm ngn theo tng iu thc ging nh b The Well-Tempered Clavier (Bnh qun lut) ca Bach. V m nhc cho n phm thi k Tin c in l mt nh hng vi th loi m ng c bit pht trin - ngay c nhng bn nocturne, cch biu hin tinh hoa ca thi Lng mn. Chopin cng i tin phong trong cc th loi khc na, nh bn bn ballade: nhng cu chuyn khng li di v gy n tng vng giao thoa gia th loi th giao hng v sonata. c bit l th loi ring ca qu hng ng l polonaise v mazurka, da trn nim cc v khc dn Ba Lan, nhng tc phm mi c gi nh l minh chng cho lng yu nc ca nh son nhc xa x. Chopin xem ch ngha dn tc Ba Lan ca mnh l thing ling nhng ng cng tn dng nim hng th vnh cu i vi mu sc dn gian a phng c a vo trong concerto "Th Nh K" ca Mozart hay cc v khc Hungary ca Brahms. Chc chn l chng c cht o l yu ui no trong bn Polonaise "Anh hng" ging La ging trng ca ng. Cng c c du vt ca s thc dng trong 19 bn valse ca Chopin. Lc Chopin ti Vienna khi cn tr, trc khi nh c ti Paris, ng xem thng th loi valse, coi chng l in hnh ca mt th th hiu bnh dn ti t v phn nn v chuyn mt nh son nhc khng th xut bn ci g nu khng phi l valse. C th ng coi khinh th loi nhng cng thc t bt u sng tc valse - chc chn l khng phi cc bn valse m ngi ta c th thc s khiu v c m l cc tc phm khuy ng khng kh phng khiu v, s quay cung ca nhng t o vy. Cc bn valse dng nh ang c c s ch c bit trong nm k nim ny. Gn y cc bn thu m mi c hai ngh s ng gi c bit ti l Alice Sara Ott v Ingrid Fliter cho ra mt; b thu m kinh in ca Dinu Lipatti t nm 1950 cng sp c pht hnh li vo cui thng Ba. Nghe tt c cc bn valse mt lc ging nh n lin mt hp s c la, n li cho bn cm gic ng nh nh cha tng c; th nhng mi bn thu m ny li c nhng th

mnh ca n. Fliter c mt li bm phm hoa m, nh nhng v th thi li cun ti mt cch bn nng, tuy nhin c hi b cun i vi k thut rubato, git v thc mnh tng cu nhc. Ting n ca Ott i khi nghe cng cng rn nhng c c mt s thng thn lnh mnh. Vi mt m thanh ln c cm gic nh b km ch trong bn Grande valse brillante ging Mi ging trng, c l hin thn ca tnh hoa m hi non nt ca mt thiu n ln u d khiu v. Nu so snh th thy ngh s piano Php Alexandre Tharaud, ngi thu m cc bn valse vi nm trc, a ra mt cch tip cn lnh lng hn v im tnh hn: li chi cn i ng khm phc, hi xa cch v nhiu phn ging mt liu thuc b sau qu nhiu xc cm. Cc bn valse l mu mc cho mt trong s nhng iu kh khn nht trong cch chi Chopin: bc i trn mt s dy mnh mai gia xc cm v tnh y m, gia vic cm thy ci g v vic ngoi nhn li mt cch tru mn theo cch n cm thy. Chopin bo trc bn "La Valse" ca Ravel trong cch biu hin ni nh nhung x s hi tr tru ca mnh. Cc hnh thc v khc m Chopin s dng c nhng ngha c bit; cc tc phm ca ng l mt kiu dn gii v x hi. Ngy nay ni nh nhung x x c nguy c bao trm ln mi iu khc. Mt b mt ln trong cch chi Chopin c th n gin ch l nh rng chi nhc Chopin khng th v nh khi nghe. Anne Midgette (Washington Post)

Chopin chi n nh th no?

Di y l mt tp hp cc quan im ng thi v phong cch chi n ca ngh s piano kim nh son nhc v i Ba Lan Frederic Chopin, ngi c cc tc phm piano c nhiu ngh s biu din hn bt c nh son nhc no trn th gii. Chopin l trng hp c nht v nh vi cy n piano. ng chng li c s quyn r ca dn nhc, m theo cch ni ca Liszt, rt y hng trm trang giy vi mi mnh nh ca giai iu. ng chng t c rng c th tp trung nh cao nht ca thin ti vo nhng hnh thc nh nht ca m nhc. S tng tng ca ng trn ngp vi nhng khc ca em li cm gic p nh truyn c tch, nhng gic m m nh ni nh qu hng, vi ni su mun b km nn bi mt tm hn cao qu. Tc phm ca ng ch c th c th hin bng nhng vn th ca Mickiewicz. Tt c nhng ni au n ca cuc sng lu vong, ni gin d b ghm li, v trong thc su sc v nhng bt hnh ca mnh t qu hng, tt c nhng quan nim cao nht ca ng v gii qu tc Ba Lan c c phn chiu vi mt s phong ph, v mt s gin d to ln loi tr c tt c nhng g nhn mnh qu mc. Cc iu polonaise y s hng dng v tinh thn ho hip, gi ra phong thi cao qu ca mt trang phong lu m thng; cc bn ballade l nhng o nh bun trong quc phc Ba Lan, diu binh trc mt chng ta; v cc iu Mazurka gi ra v iu dn tc ca mt t nc va vui ti li va bi thng, trn ngp khng kh ca s thiu thanh thn v thc v phm gi.

c im chnh ca s thin ti trong Chopin l s chn tht v tinh thn si ni, chnh iu em li cho cc sng tc ca ng mt bu khng kh y hnh phc ca cm hng sng to. ng him khi cho php bn thn mnh b b hp trong hnh thc. T do ca ng trong cc tc phm em n ngh v nhng cnh ng rng mnh mng, ni tinh thn c th thoi mi bay ln m khng bao gi mt tng hay mt vch no ngn cn ni. l nhng cnh ng m chng ta dn thn vo vi teskuota v zal (nhng t Ba Lan ny khng th no dch sang c bt c mt ngn ng no), vi ni n hn khng r rt, s u oi v nhng git nc mt c m nhc v thi ca thm nhun. Nhng tc phm ca Chopin em li s biu cm vi nhiu cung bc tnh cm, vn c biu din theo cch thc ca ng, trng by nhng c im r nt nht dng ging ca ng. S m mng tao nh, nhng l mt th tao nh nguyn cht, ng li cun ngi nghe trong nhng ng vin kh nm bt, khng xc nh, y m h khng ngng bin chuyn v c s duy cm trong mi ngi. Chi n theo cch ring ca ng, nhng on mang tnh cht trang tr khng bao gi cn tr tinh khit ca cc giai iu. Cc vng quay mang c im ca ng, cc ng ln v nhng nt trang tr mng manh, tt c u r rng trong tro, khng bao gi lm lu m i tng chnh. Cc bn nocturne, valse v impromptu u v ra cho chng ta nhng nt thn thuc nht ca ng; tinh thn y xc cm ca ng c th hin mt cch thanh thn v t nhin cha tng c t trc ti nay; chng m c cuc sng ca ng trong x hi, ni ng tn th mt cch say m ba ngi ph n nh nhau trong mt bui d hi, v th b chy cn hn l phn bi mt ngi trong s , v ni su mun s bm ly ng khi tr v nh ri nh mt ngi n b cung lon, ng s khin cho chnh bn thn mnh ri vo chng mt ng vi ni xc ng trong k c (Georges Sand). Xc cm mnh m vi ng khng bao gi n t th hin thc ch ngha bun t; ng gh s nhng sc mnh tn bo. Bt chp s khm phc dnh cho Beethoven, ng khng thch mt vi tc phm ca nh son nhc c thin ti ny. ng thch cc tc phm ca Schubert nhiu hn v vic chi cc tc phm ca Liszt him khi khin ng hi lng. Nhng nh son nhc yu thch ca ng l Mozart v Bach. Chopin l mt tn ca nh son nhc v i c, J.S.Bach. Vo mt bui sng, ng y chi lin mt mch 14 prelude v fugue ca Bach bng tr nh, madame Streicher vit, v khi ti by t s ngng m ca mnh vi mn trnh din v song ny, ng tr li: l nhng tc phm khng bao gi ti c th qun c. Khi c hi chun b nh th no cho mt bui ho nhc, Chopin thng tr li: Trong vng hai tun ti thng c lp bn thn mnh v ch chi Bach. l chun b ca ti. Ti khng tp luyn cc tc phm ca mnh. Vi s tn sng nh son nhc v i v vi s nhn thc r rng cc tc phm ca Bach to nn tng vng sc cho cc nh son nhc, cho cc pianist th h sau, Chopin (theo li k ca Schumann) lm cho b Bnh qun lut tr thnh th bnh m hng ngy ca nhng hot ng m nhc ca mnh. Lun lun tp luyn Bach, s l phng tin tt nht tin b. Cc bui biu din ca ng, theo li nhng ngi cng thi, ht sc hon ho v phong cch biu din ca ng qu p. Nh son nhc, ngh s piano bc thy ngi Bohemia,

Ignaz Moscheles, ni rng li trnh din ca Chopin tng ng vi phong thi ca ng, c hai u thanh nh v m mng. Ch sau khi nghe anh y chi n, Moscheles k, ti mi bt u lnh hi c th m nhc ca anh. V hiu c s nhit tnh m anh khuy ln trong gii ph n. Kh nng ng tc anh bao gm s bin i ca nhp iu mt cch u n, v khng phi l s li cun nht ca anh y; nhng ngn tay ca anh y lt i khp bn phm vi tc ch c trong thn thoi; cy n piano ca Chopin qu du dng bi anh y khng cn thit phi c nhng on chi y sc mnh mi th hin c s tng phn m anh vn hng khao kht. Chopin hiu thu nhng tng v vic chi piano. Hc sinh ca ng thng k li rng, nhng bi hc u tin vi Chopin thc s l mt ni thng kh. Li bm phm lun lun phi chnh xc v ngay c nhng chi tit nh nht khng tng ng vi kin ca nh son nhc u b khin trch gay gt. Cch t bn tay ln phm n cng phi tht duyn dng v vo cng thi im thun li, Chopin hng dn hc tr ca mnh t tay ln bn phm mt cch nh nhng. Phong cch ca ng lun lun ph thuc vo s thanh tao ca li bm phm, v s gin d ca cch phn nhp. ng khng a nhng th thiu t nhin v tt c nhng ng tc ph trng. Mt cn phng trong ngi nh ca Pleyel c mt gc ring bit mt chic piano nh lm bng g g mu ng. l chic n piano ca Chopin, trn chic n ny ng sng tc bn Fantasie ging Fa th, Hnh khc tang l, bn Scherzo ging R ging trng v nhiu bn prelude, nocturne, mazurka. Cc ngh s u quan tm n chic n c bit ny vi s tn knh. Chopin chi mt cch s tao nh, Felix Mendelssohn ni sau bui concert u tin ca Chopin Paris, nhng anh y ch mi trnh din mt cht iu t cy n ca mnh. Sau bui concert u tin ca Chopin ti Vienna, trn t bo Wiense Theater-Zeitung c vit: Ngh s chi n vi cch nh nhng, tinh t nht, nhng hiu ng cm xc ny s cn c ni nhiu trong gii am hiu, nhng li chi thiu hn s hoa m, vn c coi l khng th thiu ca cc ngh s biu din xut sc. Chopin bit r v iu ny, nhng vn tin tng bn thn mnh ng v khng bao gi sa cha nhng th b cho l khuyt im ny; hng ngc li, ng lm tt c nhng g c th ngn nga mt cuc chin piano xy ra. Liszt c ln khuyn Chopin nn trnh din cc salon m nhc ln. Khng, Chopin tr li, mt m khn gi ng o khin ti cm thy khng thoi mi, nhng anh c th thch nghi c vi iu , bi v nu khn gi khng nhit tnh hng ng th anh c th lun lun bt nt c h. Lenz, mt hc tr ca Chopin, c ln lng nghe ngi thy ca mnh chi n ti lu i ca n b tc Chrmtine, chi nhng bin tu t bn Sonata ging la ging trng Op. 26 ca Beethoven. ng y chi tc phm mt cch ng ngng m, Lenz k li, ti cm thy kinh ngc v iu ny, nhng ch mc v p ca m thanh, li chi n, s duyn dng y tinh t, v s thun khit ca phong cch. Nhng khng phi l Beethoven; n qu nh nhng, qu n tnh. Trn ng tr v, ngi hc tr thng thn cp nhng g mnh ngh vi ngi thy ca mnh th nhn

c tr li: Ti ch xut, ch gi v ti a iu cho nhng thnh gi ca ti hon thnh bc tranh m nhc. Khi v n nh, trong lc Chopin thay qun o, Lenz c gan t chi ch tng t ca Beethoven trn chic n piano phng bn cnh. Chopin lng l bc sang phng trong chic o ngn tay v tin gn n cy n piano, chm ch lng nghe n ht tc phm; sau ng t bn tay mnh ln vai ngi hc tr bng bnh v ni: Ti phi ni vi Liszt, iu ny s lm cho ng ta thch th, rng cng l mt cch chi hay, nhng c nht thit phi tr nn qu khoa trng nh vy khng? Liszt qu quyt rng bt c nhng g qu cng iu trong m nhc, vn hc v cuc sng u khin lm ny sinh s c cm su sc cho Chopin. Tempo rubato ca Chopin c qu t im chung vi cc ngh s biu din xut sc ng thi v c vi th tempo ng kinh ca h, nhng ngi chi cc nt trang tr hoa m vi s nhn mnh mt cch cng iu. Chopin mun rubato phi l mt th hon ton nguyn cht, khng ri lon; bn tay tri phi gi nhp, trong khi tay phi phi chuyn ng trong s tng ng vi tng. Mt hc tr tn Guttman ca Chopin tng tuyn b l li chi ca Chopin lun lun c kim ch v nh th v song ca cy n piano him khi nh cy n nhng m lng fortissimo. Trong khi biu din bn Polonaise ging La ging trng, ng y dt khot khng s dng n sc mnh, th m chc chn bt k pianist xut sc no cng thng s dng. ng y thng m u pianissimo cho on qung tm ni ting, v duy tr iu cho cui bn nhc. Chopin khng thch tt c nhng n tng n o v cc mn pho hoa thng thng. Nu Chopin tri dy t nm m ca mnh, ng chc hn s ngc nhin khi thy rng cc tc phm ca mnh c nho nn thnh mt th bao gm tt c nhng iu ny, v l mt kiu ng ua ph v mi k lc tc v l s ha trn ca tt c cc phong cch. Chopin chc hn s cn ngc nhin hn khi tm thy bit bao nhiu n lc v ch v ti ngh km ci ca cc ngh s biu din dnh cho tc phm ca mnh. V mt Franois Couperin ca th k 19 chc hn cng s ngc nhin khi nghe mt trong s nhng iu valse chuyn son cho 14 chic kn clarinet, v nhng khc prelude, noturne s l nhng tc phm ng ngn v ting tht y bung phi bi nhng ca s opera Italia. Wanda Landowska Thanh Nhn (nhaccodien.info) dch