Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng

kieán kinh nghieäm

MUÏC LUÏC

A. ÑAËT VAÁN ÑEÀ

1.Vò trí cuûa vaên töï söï trong moân Ngöõ vaên.
2. Lí do choïn ñeá taøi.
3. Thöïc traïng vaán ñeà.
B. GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ (Noäi dung – caùch laøm môùi)
1. Tìm hieåu ñeà (xaùc ñònh yeâu caàu cuûa ñeà).
2. Vieát ñoaïn vaên trong vaên baûn töï söï.
3. Lieân keát ñoaïn vaên trong vaên baûn töï söï.
C. KEÁT THUÙC VAÁN ÑEÀ
1. Moät soá löu yù
2. Keát quaû
3. Lôøi keát
D. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM

A. ÑAËT VAÁN ÑEÀ

1.Vò trí cuûa vaên töï söï trong moân Ngöõ vaên:
Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng
Trang 1
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Trong nhaø tröôøng noùi chung, trong tröôøng THCS noùi rieâng,
Ngöõ vaên laø moân hoïc trang bò cho hoïc sinh nhöõng tri thöùc
ñeå ñaùnh gia ñuùng caùc vaán ñeà vaên hoïc(bao goàm: taùc
phaåm, taùc giaû, caùc quaù trình vaên hoïc … )coù nghóa laø goùp
phaàn taïo cho hoïc sinh khaû naêng khaùm phaù veû ñeïp cuûa
taùc phaåm vaên hoïc trong vieäc tieáp nhaän cuõng nhö khaû
naêng bieát ñaùnh giaù ñuùng ñaén, khoa hoïc caùc hieän töôïng.
Song song vôùi nhieäm vuï treân laø quaù trình giuùp hoïc sinh
hình thaønh vaø phaùt trieån khaû naêng saûn sinh vaên baûn môùi
( noùi vaø vieát).
Laøm vaên laø phaân moân höôùng tôùi nhieäm vuï thöù hai
naøy. Noù giuùp hoïc sinh hình thaønh nhöõng kó naêng caàn thieát
ñeå laøm ñược baøi vaên. Ngöôøi hoïc sinh töø tieåu hoïc ñeán trung
hoïc (keå caû vaøo ñaïi hoïc) ñaõ vaø seõ ñöôïc laøm vaên theo ba
dạng sau ñaây:
Daïng saùng taùc vaên hoïc nhö: mieâu taû, töôøng thuaät, keå
chuyeän ( töï söï) … vaø moät soá theå thô quen thuoäc nhö : thô 5
chöõ, thô töù tuyeät, thô luïc baùt …
Daïng baøi nghò luaän vôùi hai noäi dung chuû yeáu laø nghò
luaän xaõ hoäi vaø nghò luaän vaên hoïc ( trong chöông trình ôû
THCS laø ôû lôùp 7, 8, 9).
Daïng vaên haønh chính coâng vuï nhö: ñôn töø, bieân baûn,
thoâng baùo, baùo caùo, hôïp ñoàng.
Ñaëc tröng cô baûn cuûa nhoùm thöù nhaát laø kích thích trí
töôûng töôïng phong phuù, xaây döïng oùc quan saùt tinh teá cho
hoïc sinh. Ñaëc tröng cuûa nhoùm thöù hai laø nhaèm hình thaønh
vaø phaùt trieån tö duy lí luaän vôùi khaû naêng laäp luaän chaët
cheõ, giaøu söùc thuyeát phuïc. Loaïi vaên haønh chính coâng vuï
thì coù ñaëc tröng laø khuoân maãu, coâng thöùc.
Trong nhaø tröôøng phoå thoâng, nhìn chung khoâng ñaët ra
vieäc saùng taùc vaên hoïc. Tuy nhieân ñeå phuø hôïp vôùi löùa
tuoåi hoïc sinh THCS ñöôïc laøm quen vôùi kieåu saùng taùc, taïo
tieàn ñeà cho caùc em coù theå vaän duïng toát trong quaù trình
hoïc sau naøy.
Nhöõng baøi vaên hay loaïi naøy laø nhöõng baøi vaên vieát
ñuùng quy caùch, chaân thaät, coù nhöõng khaùm phaù hoàn
nhieân veà thieân nhieân vaø ñôøi soáng gia ñình, xaõ hoäi …
Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng
Trang 2
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Trong chöông trình Ngöõ vaên THCS, ôû lôùp 8 hoïc sinh ñöôïc
hoïc vaên töï söï töø baøi 1 ñeán baøi 10 (chieám gaàn 1/3 soá baøi
trong chöông trình). Tuy hoïc sinh ñaõ hoïc vaên töï söï töø lôùp 6
(ôû THCS) nhöng vì nhieàu lí do neân caùc em laøm loaïi vaên naøy
vẫn chöa toát.
Quan troïng laø vaäy nhöng laø giaùo vieân daïy Ngöõ vaên,
coâng taùc taïi tröôøng THCS Laïc Hoaø, toâi thaáy caùc em laøm
baøi vaên töï söï chöa toát, coøn maéc nhieàu loãi maø neáu giaùo
vieân coù theå giuùp hoïc sinh khaéc phuïc ñöôïc thì caùc em sẽ làm
tốt hơn. Nhöõng haïn cheá trong baøi laøm vaên töï söï cuûa caùc em
moät phaàn do caùc em, moät phaàn do giaùo vieân chöa coù
bieän phaùp phuø hôïp giuùp caùc em.
2. Lí do choïn ñeà taøi:
Ngöôøi giaùo vieân bao giôø cuõng muoán hoïc troø cuûa mình
laøm ñöôïc nhöõng baøi vaên hay nhöng ñoù khoâng phaûi laø
moät vieäc deã. Baøi vaên hay tröôùc heát phaûi laø vieát ñuùng
( ñuùng theo nghóa töông ñoái, nghóa laø trong khuoân khoå nhaø
tröôøng). Hay vaø ñuùng coù moái quan heä maät thieát vôùi nhau.
Baøi vaên hay tröôùc heát phaûi vieát theo ñuùng yeâu caàu cuûa
ñeà baøi, ñuùng nhöõng kieán thöùc cô baûn, hình thöùc trình baøy
ñuùng quy caùch …
Xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu cuûa ñeà baøi laø raát caàn thieát,
böôùc naøy giuùp hoïc sinh theå hieän ñuùng chuû ñeà cuûa baøi
vaên, traùnh laïc ñeà hay leäch ñeà. Xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu
cuûa ñeà cuõng giuùp ngöôøi vieát laäp ñöôïc moät daøn yù toát
vaø do ñoù cuõng traùnh ñöôïc beänh daøi doøng, lan man “daây
caø ra daây muoáng”, “ troáng ñaùnh xuoâi, keøn thoåi ngöôïc” taïo
ñöôïc söï thoáng nhaát, haøi hoaø giöõa caùc phaàn cuûa baøi
vieát. Beân caïnh ñoù vieäc vieát ñuùng kieán thöùc cô baûn cuõng
voâ cuøng quan troïng, kieán thöùc cô baûn laø “boät”, “coù boät
môùi goät neân hoà”.
Hình thöùc trình baøy laø söï theå hieän hình thöùc boá cuïc cuûa
baøi vaên treân trang giaáy. Moät baøi vaên ñuùng quy caùch laø
baøi vaên maø khi nhìn vaøo tôø giaáy, chöa caàn ñoïc ñaõ thaáy
roõ ba phaàn: Môû baøi, thaân baøi vaø keát baøi. Muoán theá
ngöôøi vieát khoâng chæ phaûi chuù yù ñeán noäi dung maø hình
thöùc cuõng phaûi roõ.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 3
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Yeâu caàu laø vaäy nhöng trong thöïc teá daïy – hoïc toâi thaáy
baøi vaên cuûa hoïc sinh chöa ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu
ñoù laø bao. Baøi laøm cuûa caùc em vaãn coøn hieän töôïng laïc
ñeà, leäch ñeà do khoâng chuù yù ñeán vieäc tìm hieåu ñeà. Ñoaïn
vaên trong baøi thöôøng sai quy caùch. Beân caïnh ñoù laø vieäc
giöõa caùc ñoaïn vaên chöa coù söï lieân keát.
Do ñoù toâi thaáy caàn phaûi tìm toøi, nghieân cöùu ñeå tìm ra
giaûi phaùp toát giuùp hoïc sinh laøm toát baøi vaên töï söï. Qua
thôøi gian tìm toøi vaø vaän duïng, cho ñeán nay toâi ñaõ tìm ñöôïc
cho mình moät caùch laøm mang laïi hieäu quaû cao. Trong caùch
laøm ñoù vaán ñeà tích hôïp coù vai troø raát quan troïng. Ñoù
cuõng laø yeâu caàu cuûa daïy hoïc Ngöõ vaên hieän nay.
3. Thöïc traïng cuûa vaán ñeà:
Veà phía ngöôøi giaùo vieân, tröôùc ñaây khi daïy vaên töï söï
cho caùc em, toâi môùi chæ giuùp caùc em naém baét ñöôïc
nhöõng noäi dung cô baûn trong saùch giaùo khoa. Trong quaù
trình daïy chæ daïy vaên töï söï ôû nhöõng tieát hoïc veà vaên töï
söï, chöa taän duïng ñöôïc thôøi gian ôû caùc phaân moân khaùc
ñeå tích hôïp vôùi phaàn taäp laøm vaên. Ñaëc bieät chöa chuù
troïng luyeän taäp vaø ra baøi taäp veà nhaø cho caùc em ñeå töø
ñoù hình thaønh kó naêng laøm baøi.
Veà phía hoïc sinh, do ñôøi soáng coøn nhieàu khoù khaên, ña
soá caùc em phaûi lao ñoäng haøng ngaøy ôû ngoaøi ñoàng ruoäng
neân ít coù thôøi gian ñeå ñoïc caùc taøi lieäu tham khaûo, môû
roäng hieåu bieát.
Xa trung taâm, nhaø tröôøng laïi chöa ñuû cô sôû vaät chaát ñeå
phuïc vuï vieäc daïy hoïc neân caùc em khoâng coù ñuû taøi lieäu
ñeå tham khaûo. Vì vaäy chæ coù theå naém baét ñöôïc nhöõng gì
SGK cung caáp.
Hoïc vaên ñoøi hoûi vieát nhieàu (ñoïc nhieàu)nhöng hoïc sinh ôû
Laïc Hoaø laïi ít coù ñieàu kieän cuõng nhö thôøi gian ñeå luyeän
taäp. Beân caïnh ñoù hoïc sinh laø ngöôøi daân toäc Khômer vaø
daân toäc Hoa (voán töø khoâng phong phuù do ít giao tieáp baèng
tieáng phoå thoâng) keát hôïp vôùi nhöõng ñieàu kieän treân laøm
cho caùc em ngheøo naøn veà voán töø neân khi vieát cuõng theâm
phaàn khoù khaên.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 4
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Theâm vaøo ñoù, nhieàu hoïc sinh chöa chuù yù ñeán vieäc hoïc,
yù thöùc chöa cao, veà nhaø khoâng laøm baøi neân khi laøm baøi
thöôøng vuïng veà, luùng tuùng …
Vôùi nhöõng khoù khaên nhö vaäy, moãi giaùo vieân daïy Ngöõ
vaên phaûi tìm bieän phaùp giuùp hoïc sinh naém vaø laøm toát
baøi vaên töï söï. Cuõng chính töø söï baên khoaên, traên trôû:
“Laøm sao giuùp hoïc sinh laøm toát baøi vaên töï söï?”. Qua quaù
trình daïy hoïc, quaù trình tìm toøi toâi ñaõ coù ñöôïc nhöõng bieän
phaùp giuùp hoïc sinh laøm toát baøi vaên töï söï trong chöông trình
Ngöõ vaên 8.
Trong nhöõng bieän phaùp ñoù, vieäc ñoäng vieân khích leä veà
tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát (ñieåm soá) laø raát quan troïng.
Sau ñaây toâi xin trình baøy “ Moät soá bieän phaùp giuùp hoïc
sinh laøm toát baøi vaên töï söï trong chöông trình Ngöõ vaên 8
(taäp 1) ôû tröôøng THCS Laïc Hoaø”.
Nhöõng bieän phaùp naøy ñöôïc aùp duïng ôû 2 lôùp do toâi
daïy, lôùp 8A1 vaø 8A2.

B. GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ (Noäi dung –

caùch laøm môùi)
1. Tìm hieåu ñeà (xaùc ñònh yeâu caàu cuûa ñeà):
Kó naêng tìm hieåu ñeà laø kó naêng ñònh höôùng cho toaøn boä
quaù trình thöïc hieän moät baøi taäp laøm vaên. Do ñaëc ñieåm
taâm lí löùa tuoåi chöa kieân nhaãn, hoïc sinh thöôøng
khoâng chuù yù ñeán böôùc tìm hieåu ñeà. Vì vaäy trong quaù trình
daïy toâi luoân höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän thao taùc naøy
vaø noù ñöôïc laëp ñi laëp laïi ôû moãi baøi vieát cung nhö tröôùc
caùc ñeà trong baøi hoïc.
Ví duï: nhö ra ñeà roài yeâu caàu HS veà nhaø thöïc hieän,
tröôùc caùc baøi vieát soá 1, soá 2, trong caùc giôø hoïc töï choïn
Ngöõ vaên …
Ñeå giuùp hoïc sinh tìm hieåu ñeà, tröôùc moät ñeà baøi toâi
thöôøng yeâu caàu hoïc sinh ñoïc nhieàu laàn (thaäm chí yeâu caàu
hoïc sinh ñoïc thuoäc ñeà), laáy buùt chì gaïch döôùi nhöõng töø

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 5
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
caàn chuù yù, cheùp laïi ñeà vôùi nhöõng yù coù gaïch ñaàu doøng
ñeå laøm cho noåi baät caùc yeâu caàu cuûa ñeà.
Keát quaû cuûa böôùc tìm hieåu ñeà phaûi giuùp hoïc sinh xaùc
ñònh ñöôïc taát caû caùc yeâu caàu cuûa ñeà baøi:
- Kieåu baøi: töï söï hay mieâu taû, töôøng thuaät hay giaûi thích,
…
Lôøi yeâu caàu veà kieåu baøi: theo loái tröïc tieáp – noùi thaúng
(nhö haõy keå … ) hay lôøi yeâu caàu giaùn tieáp – noùi voøng (nhö
Em thaáy mình ñaõ khoân lôùn … )
- Ñeà baøi vaø giôùi haïn: hoïc sinh caàn tìm hieåu roõ qua töøng
töø ngöõ ñeå xaùc ñònh giôùi haïn cuûa ñeà baøi. Chæ moät sô
suaát nhoû trong vieäc xaùc ñònh giôùi haïn cuûa ñeà baøi cuõng
coù theå daãn caùc em töø taûn maïn, xa ñeà ñeán laïc ñeà.
Ví duï1 : cho ñeà baøi: Em haõy keå laïi moät kæ nieäm saâu
saéc thôøi thô aáu.
Tröôùc ñeà naøy coù raát nhieàu hoïc sinh keå ra hai, ba kæ
nieäm, khoâng coù kæ nieäm naøo ñöôïc keå moät caùch ñaày ñuû.
Ví duï 2: cho ñeà baøi: Coâ giaùo cuûa em.
Tröôùc ñeà naøy moät soá hoïc sinh keå veà coâ giaùo cuûa mình
ôû hieän taïi chöù khoâng phaûi laø kæ nieäm veà moät coâ giaùo
maø mình toân troïng nhaát, yeâu thöông nhaát hay moät coâ giaùo
maø mình khoâng bao giôø queân.
Tìm hieåu ñeà laø böôùc quan troïng, tuy nhieân trong chöông
trình hoïc caùc em laïi chæ ñöôïc hoïc khoâng ñeán moät tieát (ôû
lôùp 6). Theâm vaøo ñoù ôû chöông trình Ngöõ vaên 8 caùc em hoïc
vaên töï söï chæ trong 13 tieát neân thôøi gian khoâng nhieàu.
Ñeå khaéc phuïc ñöôïc khoù khaên ñoù vaø cho hoïc sinh thöïc
hieän toát böôùc naøy toâi ñaõ keát hôïp thôøi gian treân lôùp,
thôøi gian ôû nhaø cuûa caùc em vaø thôøi gian ôû tieát hoïc töï
choïn ( moân Ngöõ vaên) ñeå höôùng daãn vaø cho caùc em thöïc
haønh
Ví duï 1: khi daïy xong tieát töï choïn thöù hai (ôû tuaàn 2),
giaùo vieân ra ñeà baøi cho hoïc sinh veà nhaø laøm:
Ñeà 1: Trong cuoäc ñôøi moãi chuùng ta ai cuõng coù nhöõng kæ
nieäm ñaùng nhôù, kæ nieäm ñaùng nhôù nhaát cuûa em ôû thôøi
thô aáu laø gì?
Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng
Trang 6
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Ñeà 2: Em haõy keå laïi moät kæ nieäm saâu saéc cuûa em trong
thôøi thô aáu.
Yeâu caàu traû lôøi :
- Kieåu baøi cuûa moãi ñeà laø gì?
- Lôøi yeâu caàu ôû moãi ñeà laø tröïc tieáp hay giaøn
tieáp?
- Noäi dung cuûa ñeà baøi naèm trong giôùi haïn naøo
(keå veà moät hay nhieàu kæ nieäm)?
- Löu yù: ñoïc thaät kó ñeà baøi, laáy buùt chì gaïch
döôùi nhöõng töø ngöõ quan troïng.
Trong tieát töï choïn Ngöõ vaên tuaàn keá tieáp, tröôùc khi vaøo
noäi dung hoïc giaùo vieân môøi moät soá hoïc sinh trình baøy baøi
cuûa mình roài cho nhöõng hoïc sinh khaùc nhaän xeùt. Giaùo vieân
toång hôïp (cuoái buoåi thu taäp cuûa hoïc sinh veà chaám):
* Kieåu baøi:
- Ñeà 1 vaø 2 ñeàu coù kieåu baøi töï söï.
- Ñeà 1 laø ñeà coù yeâu caàu giaùn tieáp, ñeà 2 coù
yeâu caàu tröïc tieáp.
* Giôùi haïn cuûa ñeà baøi: keå duy nhaát moät kæ nieäm,
ñoù laø kæ nieäm ñaùng nhôù nhaát ôû thôøi thô aáu.
Töø noäi dung ñoù giaùo vieân nhaéc nhôû hoïc sinh: töø baây
giôø, tröôùc khi vieát moät baøi vaên caùc em neân tìm hieåu ñeà
baøi tröôùc ñeå vieát baøi vaên cho toát baèng caùch thöïc hieän
caùc yeâu caàu nhö baøi taäp caùc em vöøa laøm. Coù theå khaùi
quaùt thaønh hai noäi dung cô baûn(ta goïi laø Tìm hieåu ñeà):
- Xaùc dònh kieåu baøi.
- Xaùc ñònh giôùi haïn cuûa ñeà baøi.
Ví duï 2. khi daïy xong baøi Xaây döïng ñoaïn vaên trong
vaên baûn (tieát 10 – baøi 3), giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh:
Ngoaøi vieäc chuaån bò ñeå laøm baøi caùc em thöïc hieän tröôùc
böôùc tìm hieåu ñeà cho caùc ñeà coù trong phaàn Vieát baøi taäp
laøm vaên soá 1 – vaên töï söï.
Tôùi tieát 11 -12, tröôùc khi vieát baøi giaùo vieân yeâu caàu 1
hoaëc 2 hoïc sinh trình baøy keát quaû vieäc tìm hieåu ñeà roài
môùi ñi vaøo vieát baøi.
Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng
Trang 7
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Hoïc sinh traû lôøi :
Ñeà 1: Keå laïi nhöõng kæ nieäm trong ngaøy ñaàu tieân ñi
hoïc.
- Kieåu baøi: keå (töï söï), yeâu caàu tröïc tieáp.
- Giôùi haïn: nhöõng kæ nieäm trong ngaøy ñaàu tieân ñi
hoïc(chæ trong ngaøy ñaàu tieân maø thoâi).
Ñeà 2.Ngöôøi aáy (baïn, thaày, ngöôøi thaân, …)soáng maõi
trong loøng toâi.
- Kieåu baøi: keå (töï söï), yeâu caàu giaùn tieáp.
- Giôùi haïn: chæ keå veà moät ngöôøi thaân (coù theå laø
moät kæ nieäm khoù queân vôùi ngöôøi ñoù).
Ví duï 3: töông töï nhö ví duï 2,tröôùc khi Vieát baøi vieát soá
2, giaùo vieân cuõng yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän böôùc tìm
hieåu ñeà.

Trong quaù trình daïy – hoïc( nhaát laø ôû tieát traû baøi) toâi
ñaõ cho hoïc sinh thaáy moät caùch nghieâm tuùc raèng laïc ñeà
laø loãi naëng nhaát, nghieâm troïng nhaát cuûa moät baøi taäp
laøm vaên. Moät baøi vaên laïc ñeà duø coù nhöõng ñoaïn vaên hay
ñeán ñaâu cuõng khoâng theå ñaït ñöôïc ñieåm soá caàn thieát.
Ñoái vôùi giaùo vieân, tröôùc moät ñeà taäp laøm vaên vieäc
tìm hieåu ñeà laø ñôn giaûn nhöng vôùi hoïc sinh böôùc naøy raát
quan troïng. Vì vaäy, tröôùc baát cöù moät ñeà vaên naøo giaùo
vieân luoân yeâu caàu hoïc sinh thöïc hieän böôùc naøy.

2. Vieát ñoaïn vaên trong vaên baûn töï söï :

Ñoaïn vaên laø ñôn vò caáu taïo neân vaên baûn. Vì vaäy vieát
toát ñoaïn vaên laø laø moät trong nhöõng ñieàu kieän ñeå coù
moät baøi vaên hay.
Trong chöông trình Ngöõ vaên 8, hoïc sinh ñöôïc hoïc caùch
vieát ñoaïn vaên ôû tieát 10 – Xaây döïng ñoaïn vaên trong
vaên baûn. Treân cô sôû baøi naøy, caùc em ñaõ coù kieán thöùc
veà caùch xaây döïng ñoaïn vaên. Töø ñoù toâi thöôøng xuyeân cho
hoïc sinh luyeän taäp vieát ñoaïn vaên ôû treân lôùp cuõng nhö ôû

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 8
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
nhaø, luyeän taäp nhaän dieän ñoaïn vaên cuõng nhö vieát ñoaïn
vaên.
Tröôùc heát giaùo vieân cho hoïc sinh nhaän dieän caùc ñoaïn
vaên.
Ví duï: sau khi daïy xong tieát 10 - Xaây döïng ñoaïn vaên
trong vaên baûn, ôû böôùc cuûng coá toâi neâu yeâu caàu: caùc
em xem ñoaïn vaên b trong baøi taäp 1, phaàn luyeän taäp ôû trang
26 vaø ñoaïn vaên giôùi thieäu veà Nam Cao trong phaàn chuù
thích ôû trang 45 roài xaùc ñònh caùc ñoaïn vaên ñoù ñöôïc vieát
theo caùch naøo?
Hoïc sinh traû lôøi:
- Ñoaïn vaên ôû trang 26 laø ñoaïn vaên vieát theo loái dieãn
dòch (caâu chuû ñeà naèm ôû ñaàu ñoaïn), chuû ñeà laø noùi veà
veû ñeïp huyeàn aûo trong ngaøy cuûa Ba Vì.
- Ñoaïn giôùi thieäu veà Nam Cao ôû trang 45 ñöôïc vieát theo
loái song haønh (töø ngöõ chuû ñeà laø Nam Cao, oâng), ñoái
töôïng laø Nam Cao.
Hoïc sinh traû lôøi ñöôïc nhö vaäy laø ñaõ naém ñöôïc “Theá
naøo laø ñoaïn vaên”. Treân cô sôû ñoù toâi cho hoïc sinh ñi vaøo
thöïc haønh kó naêng vieát ñoaïn vaên.
Trong quaù trình hoïc, hoïc sinh ñöôïc hoïc raát nhieàu vaên
baûn töï söï. Ñoù laø ñieàu kieän giuùp caùc em vieát toát ñoaïn
vaên töï söï.
Ví duï 1: khi hoïc xong vaên baûn Laõo Haïc cuûa Nam Cao
(tieát 13 -14, baøi 4) toâi cho hoïc sinh baøi taäp veà nhaø: Veà
nhaø moãi em vieát moät ñoaïn vaên noùi veà soá phaän vaø tính
caùch cuûa laõo Haïc – ngöôøi noâng daân Vieät Nam tröôùc caùch
maïng thaùng taùm (cho
HS moät caâu gôïi yù: Laõo Haïc laø con ngöôøi ngheøo khoå nhöng
laõo coù nhieàu phaåm chaát ñaùng quyù.)
Tôùi tieát 16 – Lieân keát ñoaïn vaên trong vaên baûn, khi
kieåm tra baøi cuõ xong, GV môøi moät HS trình baøy ñoaïn vaên
cuûa mình cho thaày cuøng caû lôùp nghe roài GV nhaän xeùt.
Cuoái tieát hoïc GV thu baøi laïi ñeå veà nhaø chaám, nhaän xeùt
vaø söûa cho HS.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 9
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Ví duï 2: khi daïy xong tieát 21 – 22, vaên baûn Coâ beù baùn
dieâm, GV ra baøi taäp cho HS veà nhaø laøm:
Em thöû töôûng töôïng mình laø ngöôøi chöùng kieán caùi
cheát cuûa coâ beù trong truyeän Coâ beù baùn dieâm cuûa An –
ñeùc – xen, baây giôø caùc baïn muoán nghe em keå laïi caùi cheát
cuûa coâ beù. Vaäy em haõy vieát moät ñoaïn vaên keå laïi cho
caùc baïn cuøng nghe.
Tôùi tieát hoïc tieáp theo giaùo vieân thu baøi cuûa caùc em veà
nhaø chaám, söûa vaø nhaän xeùt trong baøi vieát cho caùc em.
Khi traû laïi baøi cho hoïc sinh, giaùo vieân cho ñoïc moät soá
baøi vieát toát ñeå caùc em ruùt kinh nghieäm cho baøi cuûa mình.
Ví duï 3: baøi Töø ngöõ ñòa phöông vaø bieät ngöõ xaõ
hoäi (tieát 17 – baøi 5)coù noäi dung töông ñoái ngaén, baøi taäp
deã neân giaùo vieân cho hoïc sinh laøm baøi taäp ôû nhaø. Thôøi
gian treân lôùp giaùo vieân cho hoïc sinh laøm baøi taäp: em haõy
vieát moät ñoaïn vaên ngaén keå veà ngöôøi meï (hoaëc cha) cuûa
mình trong ñoù coù söû duïng töø ngöõ ñòa phöông.
Khi hoïc sinh vieát xong , giaùo vieân môøi 2 hoïc sinh ñoïc baøi
roài môøi nhöõng hoïc sinh khaùc nhaän xeùt. Sau ñoù giaùo vieân
keát luaän veà noäi dung, chuû ñeà vaø hình thöùc trình baøy.
Baøi cuûa nhöõng hoïc sinh coøn laïi giaùo vieân thu ñeå veà
nhaø xem (hoïc sinh chöa vieát xong thì thu laïi ôû tieát sau).
Ví duï 4: khi daïy xong tieát 25 – 26, Ñaùnh nhau vôùi coái
xay gioù,giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø vieát ñoaïn
vaên vôùi gôïi yù: Söï töông phaûn giöõa Ñoân – ki – hoâ – teâ vaø
Xan – choâ Pan – xa.
Ñeán tieát 28, baøi 7 – Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên töï söï
keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm, giaùo vieân môøi 2
hoïc sinh trình baøy ñoaïn vaên.
Treân cô sôû ñoù ôû tieát 28 naøy hoïc sinh vieát ñoaïn vaên töï
söï keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm laø raát deã.
Khi hoïc sinh luyeän vieát ñoaïn vaên coù theå coù loãi veà
caâu vaø chính taû do hoïc sinh töï saép xeáp vì vaäy giaùo vieân
cuõng caàn höôùng daãn hoïc sinh söûa loãi veà caâu vaø chính
taû.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 10
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Coù theå noùi vieäc luyeän vieát ñoaïn vaên töï söï laø raát
caàn thieát, hoïc sinh vieát toát ñoaïn vaên töï söï coù nghóa laø
hoïc sinh ñaõ naém ñöôïc nhöõng yeâu caàu cuûa ñoaïn vaên.
Treân cô sôû ñoù khi hoïc vaên baûn thuyeát minh vaø vaên
nghò luaän hoïc sinh seõ vieát toát ñoaïn vaên – ñoù laø moät trong
nhöõng tieàn ñeà ñeå hoïc sinh laøm toát caùc kieåu vaên baûn
khaùc.

3. Lieân keát ñoaïn vaên trong vaên baûn

Moät baøi vaên ñöôïc taïo thaønh bôûi nhieàu ñoaïn vaên lieân
keát laïi vôùi nhau. Baøi vaên laø moät chænh theå hoaøn chænh
neân giöõa caùc ñoaïn vaên caàn coù söï lieân keát vôùi nhau.
Lieân keát ñoaïn vaên nhaèm muïc ñích laøm cho yù cuûa caû ñoaïn
vöøa phaân bieät nhau vöøa lieàn maïch vôùi nhau moät caùch hôïp
lí, taïo tính chænh theå cho vaên baûn. Muoán vaäy, phaûi taïo
moái quan heä ngöõ nghóa chaët cheõ, hôïp lí giöõa caùc ñoaïn
vaên vôùi nhau vaø söû duïng caùc phöông tieän lieân keát phuø
hôïp.
Trong chöông trình ngöõ vaên 8 hoïc sinh ñaõ ñöôïc hoïc “Lieân
keát caùc ñoaïn vaên trong vaên baûn” ôû tieát 16, baøi 4.
Treân cô sô baøi hoïc naøy giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh
thöïc haønh vieäc lieân keát ñoaïn vaên do caùc em taïo ra.
Tröôùc heát giaùo vieân cho hoïc sinh laøm baøi taäp nhaän
dieän caùc phöông tieän lieân keát ñoaïn vaên.
Ví duï 1: khi daïy xong baøi Lieân keát caùc ñoaïn vaên
trong vaên baûn – tieát 16, baøi 4, giaùo vieân yeâu caàu: veà
nhaø caùc em ñoïc vaên baûn Coâ beù baùn dieâm (An – ñeùc –
xen) ôû trang 64 sau ñoù xaùc ñònh caùc töø ngöõ vaø caâu coù
taùc duïng noái giöõa caùc ñoaïn vaên trong vaên baûn ñoù.
Tôùi tieát 18, baøi 5 – Toùm taét vaên baûn töï söï, trong
phaàn kieåm tra baøi cuõ, giaùo vieân môøi hoïc sinh trình baøy
(giaùo vieân keát luaän) nhöõng töø ngöõ, caâu coù taùc duïng noái
nhö:
- Em queït que dieâm thöù hai,…
- Em queït que dieâm thöù ba.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 11
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
- Em queït que dieâm nöõa vaøo töôøng, …
- Theá laø …
- Saùng hoâm sau,
- Trong buoåi saùng laïnh leõo aáy …
Ví duï 2: Cuõng nhö ôû ví duï 1, nhöng coù theå cho hoïc sinh
tìm phöông tieän lieân keát trong vaên baûn “ Ñaùnh nhau vôùi
coái xay gioù”( Xeùc – van – teùc), ôû vaên baûn naøy thì deã
nhaän bieát hôn.
Hoïc sinh coù theå tìm döôïc caùc phöông tieän lieân keát:
Vöøa baøn taùn veà cuoäc phieâu löu môùi xaûy ra, …
Ñeâm hoâm aáy, …
Treân cô sôû baøi taäp naøy, giaùo vieân ñaõ giuùp hoïc sinh
khaéc saâu kieán thöùc phaàn lí thuyeát, töø ñaây coù theå cho
hoïc sinh thöïc haønh vieäc lieân keát ñoaïn vaên.
Vieäc vieát caùc ñoaïn vaên coù söï lieân keát vôùi nhau ñoái
vôùi hoïc sinh trung bình vaø yeáu laø töông ñoái khoù. Cho neân
trong quaù trình daïy toâi luoân coù nhöõng ñoaïn vaên maãu cho
caùc em. Beân caïnh ñoù laø baøi cuûa caùc em hoïc sinh khaù
gioûi. Ñoàng thôøi luoân khích leä tinh thaàn cho caùc em.
Ôû daïng baøi naøy, giaùo vieân vöøa cho hoïc sinh luyeän taäp
ôû treân lôùp vöøa cho caùc em veà nhaø laøm (giaùo vieân phaûi
thu vôû baøi taäp roài chaám vaø söûa cho hoïc sinh).
Ví duï 1: ôû baøi Mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên
baûn töï söï (tieát 24, baøi 6), khi daïy ñeán phaàn luyeän taäp,
giaùo vieän cho hoïc sinh laøm baøi taäp 1 vaø ñoïc phaàn ñoïc
theâm ôû treân lôùp. Coøn baøi taäp 2 – “vieát moät ñoaïn vaên keå
veà nhöõng giaây phuùt ñaàu tieân khi em gaëp laïi moät ngöôøi
thaân” thì giaùo vieân cho hoïc sinh veà nhaø laøm. Giaùo vieân
yeâu caàu hoïc sinh vieát thaønh 2 ñoaïn vaên ñoaïn trong ñoù coù
caùc phöông tieän lieân keát.
Ñeán tieát 28, baøi 7 – Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên töï söï keát
hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm, giaùo vieân môøi 2 hoïc sinh
trình baøy baøi cuûa mình roài giaùo vieân nhaän xeùt. Sau ñoù thu
baøi veà nhaø chaám vaø söûa cho hoïc sinh.

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 12
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Ví duï 2: Vaên baûn Ñaùnh nhau vôùi coái xay gioù (Xeùc – van
– teùc) coù hai nhaâ vaät Ñoân – ki – hoâ – teâ vaø Xan – choâ Pan
– xa töông phaûn nhau veà moïi maët. Vaäy sau baøi hoïc ñoù giaùo
vieân yeâu caáu hoïc sinh vieát 2 ñoaïn vaên noùi veà hai nhaân
vaät (hai ñoaïn coù queân heä ñoái laäp).
Ví duï 3: hoïc xong vaên baûn Laõo Haïc cuûa Nam Cao (tieát
13 -14, baøi 4), hoïc sinh bieát raèng chò Daäu vaø laõo Haïc laø
nhöõng con ngöôøi tieâu bieåu cho taàng lôùp noâng daân Vieät
Nam tröôùc caùch maïng thaùng 8. Giaùo vieân coù theå cho hoïc
sinh vieát hai ñoaïn vaên noùi veà soá phaän vaø tính caùch cuûa
ngöôøi noâng daân (thoâng qua laõo haïc vaø chò Daäu).

C. KEÁT THUÙC VAÁN ÑEÀ

1. Moät soá löu yù
Ñeå trôû thaønh ngöôøi thôï gioûi ôû baát cöù moät
ngaønh ngheà naøo ngöôøi thôï cuõng phaûi traûi qua quaù
trình hoïc taäp vaø reøn luyeän laâu daøi. Ñeå vieát toát
moät baøi vaên cuõng vaäy, hoïc sinh phaûi traûi qua quaù
trình reøn luyeän nghieâm tuùc coù söï höôùng daãn cuûa
giaùo vieân.
Trong quaù trình daïy, giaùo vieân giuùp hoïc sinh nhôù
laïi nhöõng kieán thöùc cuõ ñaõ hoïc veá vaên töï söï ñaõ
hoïc ôû lôùp 6 baéng caùc tình huoáng coù vaán ñeà trong
caùc tieát lí thuyeát.
Ñeå aùp duïng coù hieäu quaû nhöõng bieän phaùp naøy,
ngöôøi giaùo vieân thöïc söï taâm huyeát, coù tinh thaàn
traùch nhieäm, daønh thôøi gian nhieàu. Do hoïc sinh phaûi
thöïc hieän phaàn baøi taäp ôû nhaø nhieàu neân giaùo
vieân phaûi thu vôû baøi taäp veà nhaø ñeâ chaám, söûa
cho caùc em.
Giaùo vieân thöôøng xuyeân höôùng daãn, kieåm tra,
theo doõi quaù trình hoïc sinh laøm baøi. Ñieàu quan troïng
laø giaùo vieân bieát ñoäng vieân, khuyeán khích, tuyeân
döông hoïc sinh ñuùng luùc, kòp thôøi. Beân caïnh ñoù, vôùi
hoïc sinh ñieåm soá raát quan troïng neân khi chaám baøi

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 13
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
taäp hoaëc khi caùc em trình baøy thì giaùo vieân neân cho
hoïc sinh ñieåm soá vaø coù ñieåm cho tinh thaàn töï giaùc.
Neáu giaùo vieân laøm toát ñieàu ñoù thì caùc em seõ
raát töï giaùc vaø coù höùng thuù laøm baøi taäp ôû nhaø
cuõng nhö treân lôùp. Trong tröôøng hôïp giaùo vieân coù
queân thu baøi thì cuõng seõ ñöôïc caùc em “nhaéc nhôû”.
Beân caïnh vieäc ñoäng vieân, khuyeán khích, giaùo
vieän cuõng caàn coù bieän phaùp ñoái vôùi nhöõng hoïc
sinh coøn coù tö töôûng troâng chôø, yû laïi nhö yeâu caàu
caùc em ôû laïi sau buoåi hoïc ñeå laøm baøi taäp, möôïn
baøi cuûa baïn cheùp laïi nhieàu laàn …
Hieän naøy ñaõ coù tieát töï choïn (moät tieát/1tuaàn
cho moân Ngöõ vaên), khi daïy tieát naøy, trong thöïc haønh
giaùo vieân coù nhöõng baøi taäp deã hôn cho hoïc sinh
yeâu. Khi caùc em laøm ñöôïc giaùo vieân môùi naâng ñoä
khoù leân daàn.
2. Keát quaû
Ñeå ñaùng giaù keát quaû ñaõ ñaït ñöôïc, giaùo vieân döïa vaøo
baøi vieát soá 2 – Vieát baøi taäp laøm vaên soá 2 – vaên töï söï
keát hôïp vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm.
Keát quaû khi chöa aùp duïng:
Toång Gioûi Khaù Trung bình Yeáu
soá SL % SL % SL % SL %

Keát quaû khi aùp duïng:

Toång Gioûi Khaù Trung bình Yeáu
soá SL % SL % SL % SL %

3. Lôøi keát

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 14
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Treân ñaây laø moät soá bieän phaùp giuùp hoïc sinh laøm toát
baøi vaên töï söï trong chöông trình Ngöõ vaên 8. Ñoù cuõng laø
nhöõng gì toâi tích luyõ ñöôïc trong quaù trình daïy vaên töï söï
trong thôøi gian qua.
Qua quaù trình giaûng daïy, tìm hieåu,trao ñoåi vôùi ñoàng
nghieäp, thoâng qua tieát döï giôø, tham khaûo taøi lieäu … toâi
ñaõ tích luyõ ñöôïc cho mình moät soá kinh nghieäm, noù ñöôïc toâi
aùp duïngvaøo baøi daïy khi khi leân lôùp taïi tröôøng THCS LaÏc
Hoaø.
Khi aùp duïng nhöõng kinh nghieäm treân vaøo baøi daïy, sau
moät thôøi gian chaät löôïng baøi vieát cuûa hoïc sinh ñaõ ñöôïc
naâng leân roõ reät, giaûm ñöôïc soá baøi khoâng ñaït yeâu caàu,
vaø soá baøi toát cuõng taêng leân.
Nhöõng bieän phaùp treân ñöôïc toâi ruùt ra töø thöïc teá cuõng
nhö thoâng qua trao ñoåi vôùi ñoàng nghieäp, coù theå vaãn coøn
haïn cheá. Vaäy toâi mong ñöôïc tieáp thu yù kieán ñoùng goùp
cuûa BGH, Hoäi ñoàng khoa hoïc nhaø tröôøng vaø Hoäi ñoàng khoa
hoïc cuûa Phoøng giaùo duïc – ñaøo taïo ñeå töø ñoù coù theå trao
ñoåi, ruùt kinh nghieäm giuùp toâi naâng cao chaát löôïng giaûng
daïy ôû boä moân.

D. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM

Trong daïy hoïc noùi chung vaø daïy hoïc moân Ngöõ vaên noùi
rieâng, ngöôøi giaùo vieân phaûi luoân koâng ngöøng tìm toøi hoïc
hoûi ñeå naâng cao trình ñoä nhaän thöùc vaø trình ñoä
chuyeän moân. Söï saùng taïo laø yeâu caàu caàn phaûi coù cuûa
ngöôøi giaùo vieân khi laøm coâng taùc daïy hoïc. Treân cô sôû ñoù
giuùp hoïc sinh cuûa mình tieáp thu baøi, hình thaønh kó naêng, kó
xaûo toát hôn.
Tuy nhieân khi aùp duïng nhöõng bieän phaùp naøo ñoù thì
giaùo vieân phaûi tìm hieåu kó nhöõng haïn cheá cuûa hoïc sinh
mình. Neáu thaønh coâng seõ laø ñoäng löïc raát lôùn laøm cho
ngöôøi giaùo vieân töï tin hôn, maïnh daïn hôn trong vieäc saùng
taïo.
Ngöôøi giaùo vieân caàn yù thöùc ñöôïc vai troø cuûa mình. Khi
leân lôùp giaùo vieân phaûi coù tinh thaàn traùch nhieäm cao. Nhö
vaäy môùi coù theå taän taâm, môùi vui buoàn khi hoïc sinh laøm
baøi toát hay khoâng toát. Ñoù laø ñoäng löïc giuùp giaùo vieân tìm
toøi, saùng taïo trong coâng taùc cuûa mình. Nhôø vaäy maø hoïc
sinh lónh hoäi tri thöùc toát hôn.
Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng
Trang 15
 Tröôøng THCS Laïc Hoaø Saùng
kieán kinh nghieäm
Coù theå noùi raèng qua vieäc thöïc hieän ñeâ taøi naøy toâi
ñaõ ruùt ra ñöôïc cho mình raát nhieàu baøi hoïc töø vieäc xaùc
ñònh kieán thöùc boå sung, soaïn giaùo aùn cho ñeán vieäc giaûng
daïy.
Cuoái cuøng toâi xin chaân thaønh caûm ôn BGH nhaø tröôøng,
toå Ngöõ vaên – GDCD ñaõ taïo ñieàu kieän cho toâi hoaøn thaønh
saùng kieán kinh nghieäm naøy.

Laïc Hoøa, ngaøy thaùng naêm 2007

Ngö
ôøi thöïc hieän

Ngu
yeãn Ñöùc Duõng

Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Ñöùc Duõng

Trang 16