hiu ng v c phn ho doanh nghip Nh nc C phn ho (CPH) doanh nghip Nh nc (DNNN) c trin khai theo tng bc vng chc,

theo ng Ngh quyt ca ng v quy nh ca Nh nc. C phn ho tr thnh hng quan trng sp xp li v to chuyn bin c bn trong vic nng cao hiu qu DNNN. C phn ho c hnh thnh gip cc DNNN c nhiu ch s hu, tng tim lc ti chnh, vn v ti sn ca nh nc c s dng c hiu qu hn v thu ht thm vn ca x hi vo pht trin sn xut, kinh doanh, to thm ng lc v c ch qun l mi, nng cao hiu qu hot ng doanh nghip. Bi vit ny nu ra mt s vn chung v c phn ho DNNN. 1. Khi nim v c phn ho: Thut ng CPH xut hin Vit Nam cui nhng nm 1980 u nhng nm 1990, gn vi cng cuc ci cch DNNN. Cho n nay, dng nh mi ngi mc nhin s dng thut ng CPH, m cha quan tm nhiu ti vic nh ngha hay a ra 1 khi nim y cho thut ng ny. Khng ch Vit Nam m ngay trn th gii cng cha thy c hc gi hay nh nghin cu khoa hc no a ra khi nim v CPH. Thc hin i mi ton din pht trin t nc v hi nhp kinh t quc t c i hi ng VI (1986) khi xng - phng thc m chnh ph p dng mnh hin nay l CPH DNNN. Xut pht im ca ch trng ny l vic phi lm sao nhng DNNN c ch thc s, gn cht quyn v li ch hp php ca ngi lao ng vi kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip (DN), Chnh ph ch trng thc hin chuyn i cc DN thuc s hu 100% ca nh nc sang hnh thc cng ty c phn thng qua vic chia nh gi tr ca doanh nghip thnh cc phn bng nhau v bn li cho cc nh u t di hnh thc pht hnh c phiu... Nh vy, CPH DNNN chnh l qu trnh chuyn doanh nghip thuc s hu Nh nc sang hnh thc cng ty c phn thng qua qu trnh cho bn cc c phiu chng nhn quyn s hu DN cho cc c ng. Hay c th hiu l thng qua qu trnh CPH DNNN m DN trc y thuc s hu 100% ca Nh nc c chuyn sang 1 loi hnh DN c nhiu ch s hu, trong Nh nc c th l 1 c ng. C th ni, quan nim v CPH DNNN c th hin chnh thc, u tin trong vn kin i hi i biu ton quc ln th VII ca ng i mi t chc qun l DNNN, pht huy cao quyn t ch ca DN trong vic thc hin nhim v c giao. Thc hin tt ch chng CPH 1 b phn DNNN huy ng thm vn, to ng lc thc y Doanh nghip lm n c hiu qu, lm cho ti sn thuc s hu Nh nc ngy cng tng ln. 2. Cc hnh thc c phn ho CPH DNNN chnh l qu trnh chuyn DNNN sang hnh thc cng ty c phn, mt trong nhng c im c bn ca cng ty c phn l vn ch s hu do nhiu c ng nm gi, ng s hu thng qua vic s hu cc c phiu ca DN. Do vy, qu trnh CPH DNNN nht thit phi cho bn c phiu chng nhn quyn s hu DN cho cc c ng. Qu trnh ny c thc hin di cc hnh thc sau: - Gi nguyn gi tr thuc vn Nh nc hin c ti Doanh nghip, pht hnh c phiu thu ht thm vn pht trin doanh nghip. - Bn 1 phn gi tr thuc vn nh nc hin c ti doanh nghip - Tch 1 b phn ca doanh nghip iu kin CPH.

- Bn ton b gi tr hin c thuc vn Nh nc ti doanh nghip chuyn thnh cng ty c phn. 3. Cc phng thc cho bn c phiu DNNN thc hin CPH Kt thc qu trnh xc nh gi tr DN, xc nh s c phn, c phiu v 4 hnh thc CPH nu trn l qu trnh cho bn c phiu cho cc nh u t hnh thnh cng ty c phn. Hot ng cho bn c phiu ca cc DNNN thc hin c phn thng qua cc hnh thc trn c th c thc hin thng qua cc phng thc sau: - Cho bn trong ni b DN: Ton b s c phiu d nh bn cho cc nh u t c bn cho cn b cng nhn vin ca doanh nghip. Phng thc CPH ny c u im l nng cao v th v quyn li ca i a s cn b cng nhn vin ca doanh nghip, khuyn khch ngi lao ng trong doanh nghip tch cc lm vic, kim tra, gim st cht ch hot ng ca doanh nghip, t c th nng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Hn ch ca phng thc CPH ny l cc nh u t bn ngoi khng c mua c phiu, t gim ng lc pht trin mi cho doanh nghip sau CPH. - Cho bn cng khai ti DN: Phng thc ny ch gii hn trong 1 phm vi nht nh, 1 s lng cc nh u t nht nh nm c thng tin v k hoch CPH DN, thng tin tham gia mua c phiu ca DN Phng thc ny c hn ch l b chi phi bi ban lnh o Doanh nghip. - Cho bn thng qua trung gian: Phng thc ny c u im l cng ty trung gian l cng ty chng khon, cng ty ti chnh... ng gia nh u t v doanh nghip c tham gia vo 1 khu no trong qu trnh xc nh gi tr ca doanh nghip. V th thng tin c cho bn chng khon ca DN CPH s c ph bin rng ri. Cc hnh thc cho bn chng khon trong phng thc ny l: Bo lnh pht hnh, trung gian u gi hoc mua li ton b t pht hnh v sau bn li cho cc nh u t, bo lnh khng ton b... - u gi trn th trng chng khon: Vit Nam phng thc s thu ht nhiu nh u t mi ngoi doanh nghip, nht l nh u t chin lc, to ng lc pht trin mi cho doanh nghip sau CPH. Bi v phng thc ny quy nh vic cho bn c phn DN thc hin CPH thng qua u gi cng khai trn th trng giao dch chng khon. Phng thc ny s thu ht c ng o cc nh u t tham gia t gi cnh tranh cng khai, cng bng trn th trng chng khon. T gp phn bo m gi c phn phn nh c gi tr thc ca DN, khc phc c nhng hn ch trong khu nh gi doanh nghip. Phng thc ny s gp phn thc y s pht trin ca th trng chng khon thng qua kh nng tng cung hng ho cho th trng chng khon. C th ni: C phn ho l gii php quan trng trong c cu li DNNN v C phn ho hnh thnh c nhiu DNNN c nhiu ch s hu, vn v ti sn ca nh nc c s dng c hiu qu hn. C phn ho to c s thc y hnh thnh v pht trin th trng chng khon Vit Nam. DNNN c phn ho hot ng theo c ch th trng, t ch, t chu trch nhim trc php lut v trc c ng v hot ng v kt qu kinh doanh. c bit, c phn ho to iu kin php l v vt cht ngi lao ng nng cao vai tr lm ch trong doanh nghip./.