Professional Documents
Culture Documents
Trong , i l l i sut.
Ta c th rt ra 3 c im v hm vn ho nh sau:
- a(0) = 1
- a(t) l mt hm ng bin
hay
(v a(0) = 1)
=>
a(1) = 1 + i1
Ni cc khc, i1 l li tc m 1VND b ra u t vo u k th nht
mang li vo cui k th nht (li tc tr vo cui k).
Ghi ch :
Khi nim li sut hiu dng c s dng nhm phn bit vi
li sut danh ngha (s c trnh by phn sau). Trong trng hp li sut
hiu dng, li tc c tr mt ln trong mt k. Ngc li, trong trng hp li
sut danh ngha, li tc c th c tr nhiu ln trong mt k.
y, li tc c tr vo cui mi k. Trng hp li tc c
tr vo u k s c trnh by phn sau. Khi , li sut s dng c gi
l li sut chit khu.
Vn gc u t l hng s trong sut giai on u t, khng thm
vo cng nh khng rt ra.
a(t) = 1+ i.t
vi t N
Trc y, ta nh ngha hm vn ho vi t l mt s nguyn dng.
Tuy nhin, hm vn ho vn c th nh ngha vi mi s thc t 0. Khi , hm
vn ho trong trng hp li n l:
a(t) = 1+ i.t (t 0) (3)
i c gi l li sut n.
Hm tch ly vn trong trng hp ny s l:
A(t) = k.a(t) = k(1+ i.t) (4)
Li tc ca mi k l:
I = k.i (5)
Trong : k l vn u t ban u, i l li sut n
Ghi ch:
Trong trng hp li n, li sut hiu dng ca k th n s c tnh
theo cng thc sau:
(6)
=> n cng tng, li sut hiu dng in cng gim.
V d:
Mt khon vn gc l 5.000.000VND c u t trong 3 nm vi li sut
n l 7%. Gi tr tch lu ca khon vn ny vo cui nm th 3 l bao nhiu?
A(3) = k(1+ i.3) = 5.000.000 (1+0,07x3) = 6.050.000 VND
Ch :
Li n ch yu c dng cho cc u t ngn hn.
Trong mt s trng hp, thi gian u t c tnh chnh xc
theo ngy (v d: A gi mt s tin vo ngn hng vo ngy 01/09/2007 vi li
sut 9% v rt tng gi tr tch lu vo ngy 13/10/2007), li tc c tnh theo
cng thc sau:
(7)
Trong :
c mi nm
n: thi gian u t
N: s ngy trong nm
n, N c xc nh nh sau:
Cch 1: Tnh s ngy chnh xc ca u t v quy
l 365 ngy.
Cch 2: Quy c mi nm 360 ngy v mi thng 30
ngy.
-
Phng thc tnh theo li kp l phng thc tnh ton m tin li sau
mi k c nhp vo vn u t tip v sinh li cho k sau. Thng thng,
i vi cc giao dch ti chnh, li sut c s dng l li kp.
Gi s vn gc u t ban u l 1VND. Hm vn ho ca k th nht s
l:
a(1) = 1 + i
a(2) = 1 + i + i + i
1: vn gc ban u
i th nht: li tc sinh ra trong k th nht ca vn gc
1VND
i th hai: li tc sinh ra trong k th hai ca vn gc 1VND
i: li tc sinh ra trong k th hai t khon li tc i ca k
th nht
C th vit cch khc:
a(2) = (1+i) + (1+i).i
(1+i): gi tr tch lu vo u k th 2 (cui k th 1)
(1+i).i: li tc sinh ra trong k th 2 t gi tr tch ly (1+i)
vo u k th 2
a(2) = (1+i)
Tng t:
a(3) = (1+i) + (1+i).i
(1+i): gi tr tch lu vo u k th 3 (cui k th 2)
(1+i).i: li tc sinh ra trong k th 3 t (1+i)
a(3) = (1+i)3
Tng t, ta s rt ra c hm vn ho l:
a(t) = (1+i)t vi t l mt s nguyn dng
y chnh l phng thc tnh li theo li kp. y, hm vn ho c
nh ngha vi mi s t nguyn dng. Tuy nhin, hm vn ho vn c th nh
ngha vi t 0 vi gi thit l hm vn ho l hm lin tc v li tc thu c t
khon vn gc 1VND u t ban u ti thi im t+s (t,s 0) l tng ca li tc
thu c t 1VND ban u ti thi im t v li tc thu t gi tr tch lu ti thi
im t trong khong thi gian s. Vi gi thit ny, hm vn ho trong trng hp
li kp s l :
a(t) = (1+i)t vi t 0
(8)
i : li sut kp
Ghi ch:
Trong trng hp li kp, li sut hiu dng ca k th n s c tnh
theo cng thc sau:
in = i (9)
Li sut hiu dng khng thay i v bng vi li sut kp.
Hm tch ly vn trong trng hp li kp l:
A(t) = k.a(t) = k(1+ i)t (10)
Li tc ca k th n l:
Li n
a(t) = 1+ i.t
A(t) = k.a(t) = k(1+ i.t)
In = k.i
Li kp
a(t)k = (1+i)t
A(t)k = k.a(t)k = k(1+ i)t
Ink = k(1+ i)t-1.i
ink = i
t 0
i : li sut
k : vn gc
t=1
t<1
t>1
th:
Gi tr tch lu n
cui k t
A(t) = A(t)k
A(t) > A(t)k
A(t) < A(t)k
Tng li tc t c n
cui k t
It =Itk
It >Itk
It <Itk
Ghi ch :
Trong mt s trng hp, hm tch lu kt hp c hai tnh hung : i vi
phn nguyn ca t, ta s dng hm tch lu ca li kp, v phn l ca t, ta s
dng hm tch lu vn ca li n.
a(t) = (1+i)[t].[1+(t [t]).i] (12)
A(t) = k.a(t) (13)
Trong : [t] l phn nguyn ca t.
Tit 4, 5, 6
1.4. Vn ho (capitalization) v hin ti ho (actualisation)
1.4.1. Vn ho (capitalization)
V d :
ng A u t mt khon tin ban u l 3.000.000 ng. Trong 3 nm
u tin, khon u t ny mang li cho ng mt li sut kp l 7%/nm. Cui
nm th 3, ng A li ti u t ton b gi tr tch lu t c trong vng 4 nm,
mi nm t li sut kp l 8%. Hi gi tr tch ly ng A c c vo cui nm
th 7 l bao nhiu ?
Gii :
A(3) = k.(1+i1)3 = 3.000.000 x (1+7%)3 = 3.675.129 VND
A(7) = A(3).(1+i2)4 = 3.675.129 x (1+8%)4 = 4.999.972 VND
y l trng hp vn ho, ngha l xc nh gi tr ca vn sau mt
khong thi gian.
1.4.2. Hin ti ho (actualization)
By gi, chng ta s gii thiu khi nim ngc li, khi nim hin ti
ho, ngha l xc nh gi tr hin ti ca mt khon vn trong tung lai. Ni cch
khc, hin ti ho l vic xc nh khon vn gc cn u t n mt thi
im t, s nhn c gi tr tch lu mong mun.
Gi s ta mong mun t c gi tr tch lu l 1VND sau mt k u t
vi li sut l i. Khon vn phi b ra u t ban u s l :
(15)
(16)
V d:
Mt ngi gi vo ngn hng mt khon tin theo li kp vi li sut
7,8%/nm. Sau 3 nm 9 thng thu c 50 triu ng. Tnh gi tr ca s tin
gi ban u.
Gii:
i = 7,8%/nm.
t = 3 nm 9 thng = 3,75.
A(t) = 50.000.000 ng.
b.
tng ng:
2.
ng A mun mua mt cn h vi gi l 3 t VND. Ngi bn
ngh 2 la chn: hoc ng tr 3 t sau 1 nm hoc ng tr tin ngay v c
hng chit khu l 15%. Nu li sut hiu dng trn th trng ti chnh hin
nay l 12%/nm, phng thc thanh ton no s c li cho ng A hn v li
sut th trng l bao nhiu hai s la chn ny ging nhau?
Gii:
Nu li sut hiu dng trn th trng l 12%/nm, gi tr ca
khon tin 3 t VND tr sau 1 nm vo thi im bn l:
i = 17,65%
y, ta c th tnh i theo cng thc:
t < d-1
vi 0 t < d-1
(23)
i : li sut n tng ng.
d : li sut chit khu hiu dng n
1.5.4. Chit khu kp
i vi chit khu kp, ta gi thit li sut chit khu hiu dng ca cc
k khng i l d. c gi tr tch lu l 1VND sau 1 k, vn gc ban u l (1
d) VND. c gi tr tch lu l 1VND sau 2 k, gi tr tch lu n cui k th
nht phi l (1 d) VND. V c gi tr tch lu l (1 d) VND cui k 1, vn
gc u k 1 phi l (1 d).(1 d) = (1 d). Nh vy, mun t gi tr tch lu l
1 VND sau 2 k, vn gc ban u l (1 - d). Tng t, mun t gi tr tch lu
l 1 VND sau t k, vn gc ban u l (1 - d)t.
Ta c:
a(t)-1 = (1 - d)t
vi 0 t
(24)
= (1 - d)t vi 0
vi 0 t
(25)
t y c th khng phi l mt s nguyn.
V d :
ng B ha tr ng A khon tin l 40.000.000 sau 3 nm. Nu li sut
chit khu hiu dng kp l 6%/nm, s tin m ng A a cho ng B l bao
nhiu ? S tin s l bao nhiu nu y l li sut hiu dng n.
Gii :
Nu l li sut hiu dng kp :
= (1 - 6%) 3 x 40.000.000 = 33.223.360
VND
Nu l li sut hiu dng n :
Li tc c vn ho : m =
= 10 ln
Gi tr tch lu thu c sau 30 thng s l :
V d :
Mt ngi cn u t mt khon vn gc ban u l bao nhiu nhn
c mt gi tr tch lu sau 3 nm l 5.000.000 VND. Bit rng u t ny em
li li sut danh ngha l 10%, vn ho 2 ln/nm.
Gii :
i(2) = 10%
Li tc c vn ho : m = 3 x 2 = 6 ln
Vn gc cn u t ban u l A(t)-1
Ta c :
A(t)-1 x (1 +
)6 = 5.000.000 VND
1.7.
Tm tt chng :
Cc ni dung chnh :
Li tc: c xem xt di hai gc :
gc ngi cho vay hay nh u t vn, li tc l s tin tng thm
trn s vn u t ban u trong mt khong thi gian nht nh.
gc ngi i vay hay ngi s dng vn, li tc l s tin m ngi
i vay phi tr cho ngi cho vay (l ngi ch s hu vn) c s dng
vn trong mt thi gian nht nh.
T sut li tc (li sut) : t s gia li tc thu c (phi tr) so vi vn u
t (vn vay) trong mt n v thi gian.
hay
Li n (Simple Interest): Phng thc tnh li theo li n l phng thc
tnh ton m tin li sau mi k khng c nhp vo vn tnh li cho k sau.
Tin li ca mi k u c tnh theo vn gc ban u v u bng nhau.
Hm vn ho:
a(t) = 1+ i.t (t 0)
Trong : i: li sut n.
Hm tch ly vn : A(t) = k.a(t) = k(1+ i.t)
Li tc ca mi k: I = k.i
Trng hp thi gian u t c tnh chnh xc theo ngy, li tc n
c tnh bng cng thc:
Trong :
n: thi gian u t
N: s ngy trong nm
Li kp (Compound Interest): Phng thc tnh theo li kp l phng thc
tnh ton m tin li sau mi k c nhp vo vn u t tip v sinh li cho
k sau. Thng thng, i vi cc giao dch ti chnh, li sut c s dng l
li kp.
Hm vn ho:
a(t) = (1+i)t vi t 0
Trong : i : li sut kp
Hm tch ly vn: A(t) = k.a(t) = k.(1+i)t
Li sut hiu dng ca k th n : in = i
Li tc ca k th n :
In = k(1+ i)t-1.i
Vn ho (capitalization): xc nh gi tr ca vn sau mt khong thi gian.
Hin ti ho (actualization) : xc nh gi tr hin ti ca mt khon vn trong
tung lai.
Gi tr hin ti ca A(t) l A(t)-1
Li sut chit khu hiu dng : c s dng trong cc giao dch ti chnh c
li tc c tr trc. Li sut chit khu hiu dng ca k n, dn:
Mi quan h gia li sut hiu dng v li sut chit khu hiu dng ca 1
k :
Trong :
2.
Bo u t 10.000.000 vo chng ch tin gi ca ngn hng vi li n
l 9%/nm trong vng 1 nm. Sau 6 thng, li sut ca cc chng ch tin gi
loi ny tng ln l 10%/ nm. Bo mun tn dng vic li sut tng ln ny nn
mun bn li chng ch tin gi cho ngn hng v u t tt c gi tr tch lu
vo chng ch qu u t c li sut n 10% trong 6 thng cn li. Hi s tin
m ngn hng yu cu Bo phi tr khi mun bn li chng ch tin gi ny l
bao nhiu Bo t b nh trn?
S : > 69.048 VND
3.
Nam u t mt s tin ban u l 50.000.000 v mun t gi tr tch lu
l 70.000.000 VND sau 5 nm. Hi t sut sinh li (li sut kp %/nm) m Nam
t c l bao nhiu ?
S : 6,961%
4.
Bc gi vo ngn hng mt s tin vi mun nhn c s tin l
75.000.000 VND sau 5 nm theo li sut kp vi iu kin nh sau :
2 nm u tin : li sut kp l 7%
2 nm tip theo : li sut kp l 8%
Nm cui cng : li sut kp l 9%
Bc phi gi vo ngn hng s tin ban u l bao nhiu l bao nhiu ?
S : 51.525.201 VND
5.
ng mun vay mt s tin l 10.000.000 VND trong 1 nm. ng c 2
s la chn :
hoc vay 10.000.000 VND vi li sut 7.5%
hoc vay 15.000.000 VND vi li sut thp hn. Trong trng hp
ny, ng c th u t s tin d 5.000.000 vi li sut 7%.
Hi li sut trong trng hp th 2 l bao nhiu ng chn phng n
th hai.
S : < 7,333%
6.
Ty c mt khon tin 300.000.000 VND mun u t trong 10 nm. C
hai phng n cho Ty :
hoc gi vo ngn hng vi li sut kp l i (%/nm).
hoc u t vo mt d n c th em li t sut sinh li (li kp)
trong 10 nm nh sau :
+
2 nm u : 7,5%
+
3 nm tip theo : 8,5%
+
5 nm cui : 9.5%
Hi li sut ngn hng i l bao nhiu 2 phng n ny l nh nhau i
vi Ty.
S : 8,797%
7.
Tim vay ca Tom mt khon tin v s tr cho Tom 15.000.000 sau 3
nm. Bit li sut chit khu l 7%, s tin m Tim nhn c ban u l bao
nhiu trong trng hp :
8.
Nu li sut danh ngha ngn hng cng b l 8%, tr li mi thng 1 ln,
li sut hiu dng tng ng vi li sut ny s l bao nhiu ?
S : 8,3%
9.
Nu li sut hiu dng l 9%, li sut danh ngha trong li tc c tr
mi tun 1 ln tng ng vi n l bao nhiu ? Cho bit : 1 nm c 52 tun.
S : 8,625%
10.
Nguyn mun gi vo ngn hng mt khon tin l 6.000.000 VND vi li
sut danh ngha l 8.5%, vn ho theo qu. Nguyn mun nhn c
10.000.000 VND th phi gi vo ngn hng trong bao lu ?
S : 6,073 nm
CHNG 2
TI KHON VNG LAI
(CURRENT ACCOUNT)
Mc tiu ca chng
Chng ny s gii thiu mt ng dng ca phng php tnh li n:
l tnh li tc i vi ti khon vng lai. Sinh vin s ln lt tm hiu khi
qut v ti khon vng lai (khi nim, nghip v, s d, li tc, li sut,) v
cc phng php tnh li tc theo li n ca ti khon vng lai.
S tit:
4 tit
Tit 1:
2.1. Tng quan
2.1.1. Khi nim
Ti khon vng lai l loi ti khon thanh ton m ngn hng m cho
khch hng ca mnh nhm phn nh nghip v gi v rt tin gia khch hng
v ngn hng.
2.1.2. Cc nghip v ca ti khon vng lai
Nghip v C:
nghip v gi tin vo Ngn hng.
Nghip v N:
nghip v rt tin Ngn hng.
2.1.3. S d ca ti khon vng lai
S d ca ti khon vng lai l hiu s gia tng nghip v C v tng
nghip v N. Ti khon vng lai c th c s d N hoc s d C.
Nu (Tng nghip v C - Tng nghip v N) > 0 th ti khon
vng lai s c s d C.
23/08
28/08
28/08
31/08
31/08
31/08
thng
phiu
Hon li
thng
phiu
khng thu
c
Cn i
li tc
Cn i
s d C
S d C
80.000.000
1.055.298.00
0
1.055.298.00
0
375.298.000
31/08
2.2.2. Trnh by ti khon vng lai theo phng php gin tip
Theo phng php ny, vic tnh li c tin hnh theo ba bc:
Bc 1: Tnh li t ngy kho s ln trc n ngy gi tr ca mi
nghip v (mang du m).
Bc 2: Tnh li t ngy kho s ln trc n ngy kho s ln
ny.
Bc 3: Tnh li thc t bng cch ly kt qu bc hai tr i kt
qu bc 1.
Ti khon vng lai c trnh by theo phng php gin tip nh sau:
01/06
18/06
12/07
13/07
23/08
28/08
S d C
Gi tin mt
Pht hnh sec tr n
Nh thu thng phiu
Chit khu thng phiu
Hon li thng phiu khng
thu c
Li tc t ngy 31/05 n
31/08:
- Tnh theo tng nghip v
N
- Tnh theo tng nghip v
C
S d li tc C
Cn i s d C
31/08
752.000
375.298.000
Din gii
31/08
31/08
47
5.298.000
Ngy
31/08
15/07
S d C
C
100.000.000
550.000.000
600.000.000
250.000.000
150.000.000
80.000.000
680.000.000
1.050.000.00
0
n v tnh: ng
Li tc
Ngy
S
gi tr ngy n
N
C
31/05
/
/
20/06
20
-2.200.000
10/07
40 -4.800.000
15/07
45
-2.250.000
25/08
86
-2.580.000
15/07
45
-720.000
31/08
31/08
5.298.000
375.298.000
1.055.298.000
1.055.298.00
0
375.298.000
31/08
92 12.512.000
92
19.320.000
Cch tnh:
Bc 1:
+
S ngy n: tnh t ngy kho s ln trc n ngy
gi tr ca nghip v pht sinh.
+
Cc s li tc mang du m (-) (nhng ngy khng
tnh li).
Bc 2:
Li tc tnh theo bc hai:
+
T ngy kho s ln trc n ngy kho s ln ny l 92
ngy.
+
Li tc tnh theo tng nghip v N:
+
-
Bc 3:
Li tc tnh theo bc 3 = li tc tnh theo bc 2 - li tc tnh
theo bc 1.
*
Din gii
06 S d C
06 Gi tin mt
07 Pht hnh
sec tr n
07 Nh thu
thng phiu
08 Chit khu
thng phiu
08 Hon li
C
550.000.000
600.000.000
80.000.000
n v tnh: ng
S d
Ngy
gi tr
N
C
100.000.000 31/05
650.000.000 20/06
50.000.000 10/07
S
ngy n
20
20
5
250.000.000
300.000.000
15/07
41
150.000.000
450.000.000
25/08
-41
370.000.000
15/07
47
Li tc
N
C
400.0
2.600.0
50.0
2.460.0
3.690.000*
3.478.0
thng phiu
khng thu
c
08 Cn i li
tc
08 S d C
5.298.000
5.298.000
375.298.000
375.298.000
31/08
Cch tnh:
S ngy n c tnh t ngy gi tr ca nghip v trc n ngy
gi tr ca nghip v k tip. S ngy n ca nghip v cui cng c tnh t
ngy gi tr ca nghip v cui cng n ngy kho s ti khon.
Li tc c tnh theo cng thc tnh li n
Nu ngy gi tr ca nghip v sau trc ngy gi tr ca nghip
v trc, s ngy n l s m (-), do li tc s l s m (-) v ta s ghi s
dng (+) vo ct li tc i ng.
*
S m (-) ct li tc C s ghi thnh (+) ct li tc N.
*
S m (-) ct li tc N s ghi thnh (+) ct li tc C.
n v tnh: ng
S d
N
C
550.000.000
600.000.000
250.000.000
80.000.000
150.000.000
100.000.000
650.000.000
50.000.000
300.000.000
220.000.000
Ngy
S
gi tr ngy
n
31/05
20
20/06
20
10/07
5
15/07
0
15/07
41
370.000.000
25/08
2.3.
1.80
5.298.000
31/08
40
2.60
5
44
5.298.000
375.298.000
375.298.000
S d C
Li tc
N
12/07
Pht hnh sec tr n
350
(*)
13/07
Nh thu thng phiu
27/07
Tr n thng phiu
150
23/08
Chit khu thng phiu
28/08
Pht hnh sec thanh ton
180
(*): ngy thu c tin ca nghip v nh thu.
200
300
10/07
15/07
25/07
25/08
26/08
Din gii
S d N
Gi tin mt
Pht hnh sec tr
n
Nh thu thng
phiu
Tr n thng
phiu
Chit khu thng
phiu
Pht hnh sec
thanh ton
Cn i li tc
Hoa hng bi chi
Ph gi s
S d C
n v tnh: ng
S d
N
C
N
C
50.000.000
250.000.000
200.000.000
350.000.00
150.000.000
0
200.000.000
50.000.000
150.000.000
100.000.000
300.000.000
Li tc
Ngy
S
gi tr ngy n
N
C
31/05
20 200.000
20/06
20
76
10/07
5 150.000
15/07
10
25/07
31 620.000
200.000.000
25/08
180.000.000
20.000.000
26/08
56.500
150.000
2.720.000
19.943.500
19.793.500
17.073.500
17.073.500
5
31/08
Cch tnh:
Li tc c tnh theo s d vi li sut N hay C tng ng vi
tng thi k.
Lu n s thay i li sut vo ngy 01/08.
Ngoi li tc, khch hng cn phi tr cho ngn hng cc khon
ph:
*
Ph vay tri = 150.000.000 x 0,1% = 150.000 ng.
*
Ph gi s =
(350.000.000+150.000.000+180.000.000)x0,4%
= 2.720.000 ng.
Tm tt chng:
Cc ni dung chnh:
Ti khon vng lai: loi ti khon thanh ton m ngn hng m cho khch hng
ca mnh nhm phn nh nghip v gi v rt tin gia khch hng v ngn
hng.
+
Bc 1: Tnh li t ngy kho s ln trc n ngy gi tr ca mi
nghip v (mang du m).
+
Bc 2: Tnh li t ngy kho s ln trc n ngy kho s ln
ny.
+
Bc 3: Tnh li thc t bng cch ly kt qu bc hai tr i kt
qu bc 1.
Phng php Hambourg: c hai cch trnh by:
+
Trnh by theo th t thi gian ca nghip v pht sinh:
S ngy n c tnh t ngy gi tr ca nghip v trc n
ngy gi tr ca nghip v k tip. S ngy n ca nghip v cui cng c tnh
t ngy gi tr ca nghip v cui cng n ngy kho s ti khon.
Li tc c tnh theo cng thc tnh li n
Nu ngy gi tr ca nghip v sau trc ngy gi tr ca
nghip v trc, s ngy n l s m (-), do li tc s l s m (-) v ta s ghi
s dng (+) vo ct li tc i ng.
*
S m (-) ct li tc C s ghi thnh (+) ct li
tc N.
*
S m (-) ct li tc N s ghi thnh (+) ct li
tc C.
+
Trnh by theo th t thi gian ca ngy gi tr: cc nghip v c
sp xp theo th t thi gian ca ngy gi tr. Cc tnh ton cn li ging vi
cch trnh by theo th t thi gian ca nghip v pht sinh.
Ti khon vng lai c li sut khng qua li v bin i: dng phng php
Hambourg (phng php rt s d) tnh li tc.
Bi tp
1.
Cng ty X m ti khon vng lai ti mt ngn hng thi hn t 01/04 n
30/06, li sut qua li v bt bin 8,1%.
Cc nghip v pht sinh trong thi gian m ti khon nh sau:
Ngy
01/04
17/04
22/04
08/05
22/05
03/06
07/06
n v tnh: Triu ng
Din gii
S d N
80
Gi tin mt
300
Pht hnh sec tr n
250
Chit khu thng phiu
100
Nh thu thng phiu
200
Thanh ton tin mua hng
150
Hon li thng phiu khng thu
50
c
18/06 Gi tin mt
30
Trnh by ti khon vng lai ca cng ty X bng cc phng php sau:
Phng php trc tip.
Phng php gin tip.
Phng php Hambourg.
CHNG 3
CHIT KHU THNG PHIU
(COMMERCIAL PAPER DISCOUNTING)
Mc tiu ca chng
Chit khu thng phiu l mt hnh thc tn dng ca ngn hng thng
mi. Trong nghip v ny, ngn hng s ng ra tr tin trc cho cc thng
phiu cha n hn thanh ton theo yu cu ca ngi th hng (ch s hu
thng phiu). Ngn hng s khu tr ngay mt s tin gi l tin chit khu v
tr cho ngi xin chit khu s tin cn li. Chng ny s ln lt gii thiu
nghip v chit khu thng phiu theo li n v li kp, cch xc nh s tin
chit khu, chi ph chit khu cng nh gi tr hin ti ca thng phiu. Ngoi
ra, qua chng ny, sinh vin cng s tm hiu cc iu kin tng ng ca
5 tit
Tit 1, 2, 3
3.1. Tng quan
3.1.1. Thng phiu (Commercial Paper)
Thng phiu l chng ch ghi nhn lnh yu cu thanh ton hoc cam
kt thanh ton v iu kin mt s tin xc nh trong mt thi gian nht nh.
Thc cht thng phiu l giy nhn n/i n, nhn c t khch hng trong
thanh ton giao dch thng mi. Thng phiu gm hai loi:
Hi phiu (bill of exchange)
: do ngi bn lp.
Lnh phiu/k phiu (promissory note) : do ngi mua lp.
3.1.2. Chit khu thng phiu (Commercial Paper Discounting)
3.1.2.1.Khi nim
Chit khu thng phiu l mt hnh thc tn dng ca ngn hng thng
mi, thc hin bng vic ngn hng mua li thng phiu cha o hn ca
khch hng. c im ca nghip v tn dng ny l khon li phi tr ngay khi
nhn vn. Do , khon li tc ny s c khu tr ngay ti thi im chit
khu.
3.1.2.2. ngha
i vi ngi s hu thng phiu:
Gip cho h c tin p ng nhu cu thanh ton, bin cc
thng phiu cha n hn thanh ton tr thnh cc phng tin lu thng,
phng tin thanh ton.
i vi ngn hng:
Chit khu thng phiu l nghip v tn dng c m bo m ti
sn m bo l cc ti sn c tnh thanh khon cao. V vy, nghip v ny va
to ra ti sn sinh li cho ngn hng va to ra mt lc lng d tr sn
sng p ng nhu cu thanh ton.
3.1.2.3.iu kin chit khu ca mt thng phiu
Mt thng phiu mun c chp nhn chit khu cn phi m bo
nhng iu kin sau:
Pht hnh v lu thng hp php.
Cc yu t trn thng phiu phi y , r rng; khng co sa,
ty xo.
Thng phiu phi cn hiu lc.
3.1.3. Mt s thut ng lin quan
3.1.3.1.Mnh gi ca thng phiu
Mnh gi ca thng phiu l gi tr ca thng phiu khi o hn (s
tin c vit trn thng phiu).
3.1.3.2.Thi hn (k hn) chit khu
Thi hn chit khu l thi gian ngn hng chit khu tnh tin li chit
khu.
hng tr cho khch hng ca mnh (hin gi ca thng phiu). l chit khu
hp l.
Gi: Er l tin chit khu hp l.
V0 l gi tr hin ti hp l ca thng phiu.
Ta c:
Suy ra:
3.2.1.3.So snh chit khu thng mi v chit khu hp l
Ta c: v
Suy ra:
Ec > Er hay V0 < V0
V d:
Ngy 08/03, mt doanh nghip chit khu ti Ngn hng X mt thng
phiu mnh gi 80.000.000 VND vi k hn l ngy 30/06. Li sut chit khu l
12%. Hy tnh tin chit khu ca thng phiu trn theo:
Chit khu thng mi.
Chit khu hp l.
Gii:
C = 80.000.000 VND.
n = 08/03 -> 30/06 = 115 ngy.
d = 12%.
Chit khu thng mi:
-
Chit khu hp l:
L ph chit khu: Khi thc hin nghip v chit khu, Ngn hng
phi tr mt s khon tin thm tra mi quan h gia ngi k pht hi phiu
vi ngi chp nhn hi phiu; cc chi ph lu tr, bo qun Cc khon chi
ph pht sinh ny s c tnh vo l ph c ngun b p cho ngn hng
chit khu.
L ph chit khu s c tnh bng mt trong hai cch sau:
+
Cch 1: nh mc thu tuyt i cho mt hi phiu.
+
Cch 2:
T l
L ph
Tr gi
=
x
l ph c
chit khu
chng t
nh
V d:
Mt thng phiu tr gi 400.000.000 VND, k hn 54 ngy c chit
khu vi li sut 9,6%/nm. T l hoa hng chit khu l 0,6%. T l l ph l
0,05%.
1.
Xc nh s tin chit khu ngn hng c hng
2.
Xc nh chi ph chit khu
Gii:
1.
S tin chit khu:
2.
Gi: x:
s ngy tnh t ngy ngang gi n ngy o hn th nht
(ngy o hn cu thng phiu o hn sm hn trong hai thng phiu).
y:
s ngy tnh t ngy o hn th nht n ngy o hn
th hai.
Hai thng phiu ny tng ng khi:
V01 = V02.
360C1 C1.x.d = 360C2 C2.x.d - C2.y.d
(C2 C1).x.d = 360(C2-C1)- C2.y.d
Nhn xt:
Ngy ngang gi (nu c) phi trc ngy o hn gn nht.
Ngy ngang gi phi sau ngy lp ca hai thng phiu.
Nu hai thng phiu c cng mnh gi nhng k hn khc nhau
hoc c ngy o hn khc nhau th chng s khng tng ng.
Hai thng phiu s lun tng ng nu chng c cng mnh
gi v cng ngy o hn.
Trong trng hp khc, nu hai thng phiu c mnh gi khc
nhau v ngy o hn khc nhau th chng s tng ng vo mt ngy no
.
Khi nim ngang gi c ng dng trong thc t khi ngi ta mun thay
i iu kin ca thng phiu (thay i mnh gi, ngy o hn) hoc trong
mc ch trao i thng phiu.
V d:
Mt doanh nghip c ba thng phiu sau:
Thng phiu 1: Mnh gi 100.000.000 VND, ngy o hn l
16/11.
Thng phiu 2: Mnh gi 150.000.000 VND, ngy o hn l
30/11.
Thng phiu 3: Mnh gi 250 tri VND, ngy o hn l 31/12.
Ngy 01/09, doanh nghip ngh thay 3 thng phiu trn bng mt
thng phiu c k hn l 05/12. Hy tnh mnh gi ca thng phiu bit li
sut chit khu l 10%/nm.
Gii:
C1 = 100.000.000 VND;
n1 = 01/09 -> 16/11 = 77.
C2 = 150.000.000 VND;
n2 = 01/09 -> 30/11 = 91.
C3 = 250.000.000 VND;
n3 = 01/09 -> 31/12 = 122.
Gi V01, V02, V03 ln lt l gi tr hin ti ca ba thng phiu trn.
Tit 4, 5:
3.3. Chit khu thng phiu theo li kp
phn trn, chng ta nghin cu chit khu theo li n v nhn thy
gia s tin chit khu thng mi Ec v s tin chit khu hp l Er c mt sai
s (Ec>Er). Nhng sai s l khng ng k v y l nghip v ti chnh ngn
hn (di mt nm).
Trong nghip v ti chnh di hn (trn mt nm), thi hn ca thng
phiu cch kh xa thi im xin chit khu, do , nghip v chit khu thng
mi khng cn ph hp v n dn n sai s qu ln. V vy, trong nghip v ti
chnh di hn, ngi ta ch dng duy nht nghip v chit khu hp l theo li
kp tnh s tin chit khu.
Nu s tin chit khu thng mi c tnh trc tip t mnh gi ca
thng phiu th s tin chit khu hp l theo li kp li phi tnh t gi tr hin
ti hp l. Nh vy, tnh c s tin chit khu, trc ht ta phi tnh gi tr
hin ti hp l ca thng phiu v sau tnh s tin chit khu chnh l sai
lch gia mnh gi v hin gi ca thng phiu.
3.3.1. Hin gi ca thng phiu
Gi : C
: l mnh gi ca thng phiu.
V0
: hin gi hp l ca thng phiu theo li kp.
E
: tin chit khu hp l theo li kp.
n
: k hn ca thng phiu.
d
: li sut chit khu
Ta c :
3.3.2. Tin chit khu
V d: Mt thng phiu mnh gi 150.000.000 VND, k hn 3 nm c
chit khu vi li sut 9,6%/nm. Tnh hin gi v tin chit khu ca thng
phiu trn.
Gii :
C = 150.000.000 VND.
n = 3 nm.
d = 9,6%/nm.
E = C V0 = 150.000.000 - 113.935.640 = 36.064.360 VND.
3.3.3. Thc hnh chit khu
Trong thc t, vic chit khu thng phiu i hi ngn hng phi tn
thm mt s chi ph cho cc nghip v ny. V vy, ngn hng t ra mt s hoa
hng v l ph khc. Gi s tng hoa hng v l ph m ngi xin chit khu
phi chu l B, gi tr cn li ngi nhn c l :
Gi tr cn li:
3.3.4. S tng ng ca thng phiu theo li kp
3.3.4.1.S tng ng ca hai thng phiu
Hai thng phiu c mnh gi v thi hn khc nhau s tng ng vi
nhau, nu khi em chng chit khu cng mt thi im, cng mt li sut v
cng phng thc chit khu chng c cng gi tr hin ti hp l thi im
.
Gi s c hai thng phiu c em chit khu ti cng mt thi im
X vi li sut chit khu l d:
Thng phiu 1 c mnh gi l C 1, thi hn n1 v gi tr hin ti
hp l l V01.
Thng phiu 2 c mnh gi l C 2, thi hn n2 v gi tr hin ti
hp l l V02.
Nu V01 = V02 th hai thng phiu trn c coi l tng ng.
Nhn xt :
Trong li kp, khi hai thng phiu tng ng vi nhau mt
thi im no th chng s tng ng vi nhau bt k mt thi im no
khc.
Gi s hai thng phiu trn c chit khu ti thi im Y sau
ngy chit khu trn (X) m k. Lc :
V hai thng phiu ny tng ng nhau ti thi im X nn :
Do : V01 = V02 => Chng tng ng nhau ti thi im Y.
Kt lun:
n<1:
n=1:
n>1:
Ec > Er > E
Ec > Er = E
Ec > E> Er
S tit sa bi tp chng 1, 2 v 3:
5 tit
Tm tt chng:
Cc ni dung chnh:
Thng phiu: chng ch ghi nhn lnh yu cu thanh ton hoc cam kt thanh
ton v iu kin mt s tin xc nh trong mt thi gian nht nh. Thng
phiu gm hai loi: hi phiu (do ngi bn lp) v lnh phiu/k phiu (do
ngi mua lp).
Chit khu thng phiu l mt hnh thc tn dng ca ngn hng thng mi,
thc hin bng vic ngn hng mua li thng phiu cha o hn ca khch
hng.
Mt s thut ng lin quan:
Mnh gi ca thng phiu: gi tr ca thng phiu khi o hn
(s tin c vit trn thng phiu).
Thi hn (k hn) chit khu: Thi hn chit khu l thi gian
ngn hng chit khu tnh tin li chit khu. Thi hn chit khu xc nh theo
thi gian hiu lc cn li ca chng t, tnh t ngy chit khu cho n ngy ti
hn thanh ton.
Li sut chit khu: li sut m ngn hng p dng tnh tin li
chit khu.
Tin chit khu: khon li m doanh nghip phi tr khi vay vn
ngn hng di hnh thc chit khu thng phiu.
Li sut
Tin chit
Mnh gi
Thi hn
=
x
x
chit
khu
thng phiu
chit khu
khu
Chit khu thng phiu theo li n: p dng i vi cc thng phiu c
thi hn thanh ton gn vi thi im chit khu (t hn mt nm).
Chit khu thng mi v chit khu hp l
+
Chit khu thng mi:
S tin chit khu thng mi Ec: s tin li thu c tnh trn
mnh gi C ca thng phiu:
Trong :
d : li sut chit khu/nm.
n: thi hn chit khu.
Gi tr hin ti thng mi V0 ca thng phiu:
+
Chit khu hp l: Li tc chit khu c tnh trn s tin m
ngn hng cho khch hng vay hay s tin m ngn hng tr cho khch hng
ca mnh (hin gi ca thng phiu).
S tin chit khu Er:
+
So snh chit khu thng mi v chit khu hp l: Ec > Er
Ec - Er =
Thc hnh v chit khu
+
Chi ph chit khu (AGIO): Khi khch hng xem thng phiu n
ngn hng chit khu, ngoi s tin chit khu cp trn, h cn phi
chu thm tin hoa hng v l ph. Tng s tin chit khu, hoa hng v l ph
gi l chi ph chit khu (AGIO).
Chi ph chit khu = Tin chit
+ Tin hoa hng v l
(AGIO)
khu
ph chit khu
Trong :
Hoa hng
chit khu
L ph
chit khu
Tr gi
chng t
Tr gi
chng t
T l
hoa hng
T l
l ph c
nh
Gi tr hin ti v gi tr cn li
Gi tr hin ti = Mnh gi - Tin chit khu
Gi tr cn li = Mnh gi Chi ph chit khu
+
Li sut chi ph chit khu, dp:
+
Li sut chit khu thc t, it:
S tng ng ca hai thng phiu: Hai thng phiu c gi l
tng ng vi nhau mt thi im nht nh trong trng hp gi tr hin
ti ca chng bng nhau nu chng c chit khu vi cng mt li sut v
cng phng thc chit khu. Thi im m nhng thng phiu tng ng
vi nhau gi l thi im tng ng (ngy ngang gi).
iu kin hai thng phiu ny tng ng vi nhau:
Trong :
C1 v C2: mnh gi tng ng ca 2 thng phiu.
n1: s ngy tnh t ngy tng ng n ngy o
hn ca t
thng phiu th nht.
n2: s ngy tnh t ngy tng ng n ngy o
hn ca thng phiu th hai.
d: li sut chit khu p dng cho hai thng phiu.
Thi im tng ng :
Trong :
x:
s ngy tnh t ngy ngang gi n ngy o hn th
nht (ngy o hn cu thng phiu o hn sm
hn trong hai thng phiu).
y:
s ngy tnh t ngy o hn th nht n ngy o hn
th hai.
K hn trung bnh ca thng phiu: k hn ca thng phiu tng
ng c mnh gi bng tng mnh gi ca cc thng phiu .
Trong :
Trong :
nhm 1.
n1, n2, , nk : thi hn ca cc thng phiu trong
nhm 1.
B1, B2, , Bh: mnh gi ca cc thng phiu trong
nhm 2.
m1, m2, , mh : thi hn ca cc thng phiu trong
nhm 2.
Da vo s tng ng ca hai thng phiu hoc hai nhm thng
phiu, c th xc nh thng phiu thay th cho mt hoc mt nhm thng
phiu khc.
So snh chit khu theo li n v chit khu theo li kp
n<1:
Ec > Er > E
n=1:
Ec > Er = E
n>1:
Ec > E> Er
Bi tp
CHIT KHU THNG PHIU THEO LI N
1.
Mt thng phiu c mnh gi 300.000.000 VND, ngy o hn l 16/08
c chit khu vo ngy 12/06 vi li sut chit khu 9%.
1.
Hin gi v tin tin chit khu thng mi ca thng phiu.
2.
Hin gi v tin tin chit khu hp l ca thng phiu.
S: 1.
295.050.000 VND - 4.950.000
VND
2.
295.130.350 VND - 4.869.650 VND
2.
Ngy 10/04, mt doanh nghip em chit khu mt thng phiu c
mnh gi 250.000.000 VND vi tin chit khu thng mi l 3.000.000 VND.
Xc nh li sut chit khu nu ngy o hn l:
1.
05/06.
2.
15/05.
S:
1.
2.
7,58%
12%
3.
Ngy 06/09, mt doanh nghip em chit khu mt thng phiu mnh
gi 250.000.000 VND, ngy o hn 25/11. Chnh lch gia tin chit khu
thng mi v chit khu hp l l 100.500 VND. Hy tnh:
1.
Li sut chit khu.
2.
Tin chit khu thng mi v tin chit khu hp l.
S: 1.
9%
2.
5.062.500 VND 4.962.000 VND
4.
Ngy 28/05, mt doanh nghip em chit khu ngn hng mt thng
phiu mnh gi 400.000.000 VND, k hn 20/07 vi cc iu kin sau:
Li sut chit khu: 10%/nm.
T l hoa hng:
0,4%.
T l l ph:
0,05%.
Hy tnh:
1.
Tnh AGIO v s tin cn li doanh nghip nhn c.
2.
Tnh li sut chit khu thc t.
S: 1.
7.800.000 VND - 692.200.000
VND
2.
14,32%
5.
Mt thng phiu mnh gi 250.000.000 VND, thi hn 45 ngy. 2 ngn
hng X, Y c cc iu kin chit khu nh sau:
Li sut chit khu
Ngn hng
T l hoa hng
T l l ph
(d)
X
8%
0,6%
0,04%
Y
10%
0,4%
0,03%
1.
Tnh AGIO i vi hai ngn hng.
2.
Tnh li sut chit khu thc t mi ngn hng. Theo anh (ch)
nn chn ngn hng no chit khu thng phiu trn.
S: 1.
4.100.000 VND (X) - 4.200.000
VND (Y)
2.
13,34% (X) - 13,67% (Y)
6.
Gi tr n
0 < n < 32
n = 32
32 < n < 38
n = 38
38 < n < 44
n = 44
n > 44
7.
.S.
Ngn hng c
chn
A
A
A
A hoc B
B
B
B
8.
Mt cng ty mun thay th mt thng phiu mnh gi 320.000.000 VND,
k hn 60 ngy bng mt thng phiu c k hn 75 ngy. Tnh mnh gi ca
thng phiu thay th nu li sut chit khu l 9%.
.S. 321.223.000 VND
9.
C thng phiu:
Thng phiu 1: mnh gi 363.500.000 VND, o hn ngy 09/09.
Thng phiu 2: mnh gi 367.500.000 VND, o hn ngy 10/10.
Hy xc nh ngy ngang gi ca hai thng phiu trn nu li sut chit
khu l 12%.
.S. 10/06
10.
Mt thng phiu mnh gi 250.000.000 VND, k hn 45 ngy c thay
th bng hai thng phiu:
Thng phiu 1: mnh gi 100.000.000 VND, k hn 30 ngy.
Thng phiu 2: k hn 55 ngy.
Vi li sut chit khu l 10,8%, hy xc nh mnh gi ca thng phiu
2.
.S. 150.00.000 VND
11.
C 3 thng phiu:
Thng phiu 1 mnh gi 280.000.000 VND, k hn 29/06.
6.
C nm
n = 3 nm
thng phiu
Ec
117.000.000
c mnh gi Li n
Er
94.813.600
v k hn nh
Li kp (E)
100.870.600
sau:
Nhn
xt
Er
Thng phiu
A1
A2< E < Ec
A3
Mnh gi (tr)
400
300
500
K hn (thng)
18
9
12
c thay th bi ba thng phiu sau:
Thng phiu
B1
B2
Mnh gi (tr)
600
650
K hn (thng)
15
24
Xc nh li sut chit khu/nm.
n = 1 nm
n = 0,5 nm
39.000.000
19.500.000
36.178.100
18.768.000
36.178.100
18.428.700
Er = E
<
Ec
E
A5
A6< Er < Ec
200
350
24
21
B3
570
30
.S.
7,11%
7.
Mt thng phiu mnh gi 500.000.000 VND c chit khu theo li
sut 7,8%/nm.
1.
Tnh tin chit khu thng mi, tin chit khu hp l theo li n
v tin chit khu theo li kp nu thng phiu c k hn l 3 nm.
2.
Yu cu nh cu 1 nhng k hn ca thng phiu l 1 nm.
3.
Yu cu nh cu 1 nhng k hn ca thng phiu l 6 thng.
4.
Rt ra nhn xt t kt qu trn.
.S.
CHNG 4
CHUI TIN T
(ANNUITIES)
Mc tiu ca chng
phn trc, chng ta bit cch xc nh gi tr ca mt khon vn ti
mt thi im nht nh. Trong chng ny, chng ta s tm hiu v chui tin
t. l mt lot cc khon tin pht sinh nh k theo nhng khong thi gian
bng nhau. Chui tin t kh ph bin trong thc t. V d, chng ta vay mt
khon tin ti ngn hng v tr n bng cch khon tin bng nhau vo cui mi
qu. Cc khon tin to thnh mt chui tin t. Chng ny s gii thiu
mt s loi chui tin t c bn v nguyn tc tnh gi tr ca chng ti mt thi
im bt k.
S tit:
6 tit
Tit 1, 2, 3:
4.1. Cc nguyn tc c bn
4.1.1. Phng trnh gi tr
Mt tnh hung u t hoc cho vay n gin bao gm 4 yu t sau:
vn gc u t hay cho vay ban u
thi gian u t hay cho vay
li sut
gi tch lu vo cui k u t hoc s tin hon tr sau thi gian
vay.
Nu bit ba trong s cc gi tr ny, ta s tnh c gi tr cn li. Trong
phn ny, ta s tm hiu mt phng trnh cho bit gi tr ca mt khon u t
hay cho vay vo mt thi im bt k.
Mt nguyn tc c bn ca l thuyt li tc l gi tr ca mt khon tin
u t hay cho vay ti mt thi im nht nh s ph thuc vo thi gian m s
tin c u t hay cho vay hoc thi gian s tin phi u t hoc cho
vay trc khi thu hi hoc hon tr.
Nguyn tc trn cho bit: Gi tr tch lu hoc gi tr hin ti ho ca hai
khon tin u t hay cho vay hai thi im khc nhau ch c th so snh vi
nhau ti mt thi im gi l thi im so snh. Phng trnh gm cc gi tr tch
lu hay gi tr hin ti ho ca cc khon tin u t hoc cho vay vo thi im
so snh gi l phng trnh gi tr.
thy r cc khon tin u t (hay cho vay), ta s v mt th theo
thi gian k t khi s tin c u t (hay cho vay). Trn s ghi cc dng
tin vo v ra (tu theo gic ca ngi u t, cho vay hay ngi i vay).
V d :
A cho B vay nh sau: A s a ngay cho B 10.000.000 VND, sau 3 nm
s a thm 5.000.000 VND v sau 4 nm s a thm 1.000.000 VND. B phi
tr li tin cho A sau 6 nm. Hi s tin B phi tr l bao nhiu nu li sut l
9%, vn ho mi thng.
v tr ca A, ta c th nh sau:
X l s tin cn tnh.
Nu ly cui nm th 6 l thi im so snh, ta s c gi tr ca X phi
bng tng cc gi tr tch lu ca cc khon tin m A cho B vay. Ta c
phng trnh gi tr nh sau :
X = 23.396.451 VND
y :
V d:
Ly li v d 1
nhng trong trng hp ny, thay v B tr tin mt ln cho A vo cui nm th
6, B s tr lm 2 ln vi 2 khon tin bng nhau (Y) vo cui nm th 5 v cui
nm th 6. Xc nh Y.
Gi s ly cui nm th 5 lm thi im so snh, ta c phng trnh gi
tr nh sau :
Trong , v tri l gi tr ca dng vo ti thi im t = 5 v v phi l gi
tr ca dng ra ti thi im t = 5.
Ta s c :
Y = 11.174.121 VND
y, ta lu , s tin B phi tr cho A v d 1 l X = 23.396.451 VND
v trong v d th 2 l hai ln s tin Y = 11.174.121 VND. Tng s tin B tr
trong v d 2 l 2Y = 2 x 11.174.121 VND = 22.348.241 VND, t hn s tin X
trong v d 1 l 23.396.451 VND - 22.348.241 VND = 1.048.210 VND. Thc t,
di ca k
: khong cch thi gian c nh
gia hai k (c th l nm, thng, qu,)
C th c mt s loi chui tin t sau:
Chui tin t c nh (constant annuities): s tin pht sinh trong
mi k bng nhau.
Chui tin t bin i (variable annuities): s tin pht sinh trong
mi k khng bng nhau.
Chui tin t c thi hn: s k pht sinh l hu hn.
Chui tin t khng k hn: s k pht sinh l v hn.
Trong phn ny, ta s tm hiu chui tin t n gin (cn gi l chui tin
t u). l trng hp chui tin t c nh (s tin pht sinh trong mi k
bng nhau) v k pht sinh ca chui tin t trng vi k vn ho ca li tc. V
d, cc khon tin c tr hng thng th li tc cng c vn ho mi thng.
Cc chui tin t bin i v k pht sinh ca chui tin t khng trng vi k
vn ho ca li tc s c gii thiu phn sau.
4.2.2. Chui tin t u pht sinh cui k
Xt mt chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht sinh vo cui
mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l i. Chui tin t ny c
gi l chui tin t u pht sinh cui k.
4.2.2.1.Gi tr hin ti
a.
th biu din
Tnh li sut i:
Ta c th s dng bng ti chnh hoc dng cng thc ni
suy tnh i.
Tnh s k khon n:
Trong trng hp n khng phi l s nguyn, ta cn phi bin lun
thm.
Gi
*
V d:
1.
Xc nh gi tr ca k khon pht sinh ca mt chui tin t u c
8 k khon, li sut 2,2%/k. Bit hin gi ca chui tin t l 18.156.858
VND.
2.
Hin gi ca mt chui tin t u c 12 k khon l 30 triu VND
vi gi tr ca mi k khon l 3 triu VND. Hy xc nh li sut i p dng cho
mi k.
3.
Xc nh s k khon n ca mt chui tin t u c gi tr ca mt
k khon l 2 triu VND, li sut p dng mi k l 4% v hin gi l 9.000.000
VND.
4.
A mun vay mt khon tin 100.000.000 VND mua mt chic
t. A c hai s la chn nh sau:
A phi tr vo cui mi thng mt s tin bng nhau trong
vng 3 nm vi li sut danh ngha l i(12) = 9,6%.
A phi tr vo cui mi thng mt s tin bng nhau trong
vng 4 nm vi li sut danh ngha l i(12) = 10,8%.
Xc nh s tin phi tr mi thng trong mi trng hp.
Gii:
1.
i = 2,2%/k
n = 8 k
V0 = 18.156.858 VND.
2.
=>
a = 3.000.000
n = 12 k
V0 = 30.000.000
V0 = a.
=>
i = 4,0%/k
V0 = 9.000.000
a = 2.000.000
=>
Cch 1:
Chn n = 5.
a2 =
th biu din
Tnh li sut i:
Ta c th s dng bng ti chnh hay dng cng thc ni suy
tnh i.
-
Tnh s k khon n:
Trong trng hp n khng phi l s nguyn, ta cn phi bin lun
thm.
Gi
*
Cch 3: Chn n = n1 v thay v tng thm 1 s tin k
khon cui cng, ta c th Vn1 trn ti khon thm mt thi gian
x Vn1 tip tc pht sinh li tc (kp) cho n khi t c gi tr
Vn.
Ta c :
Vn = Vn1(1+i)x
=>
V d :
Mt ngi gi tit kim ti mt ngn hng vo cui mi qu mt khon
tin bng nhau.
1.
Nu ngi gi mi ln mt khon tin l 2 triu VND, li sut
danh ngha ca ngn hng l i(4) = 8,4% th sau 2 nm, ngi thu c mt
khon tin l bao nhiu.
2.
Nu ngi thu c c vn ln li l 40.463.286 VND sau ba
nm, li sut tit kim ca ngn hng l i(4) = 8,4% th phi gi vo ngn hng
mi qu mt khon tin l bao nhiu.
3.
Xc nh li sut tin gi tit kim danh ngha i (4) ti ngn hng bit:
cui mi qu ngi gi vo ngn hng mt khon tin l 4 triu VND v sau 2
nm 6 thng thu c mt khon tin l 43.800.000 VND.
4.
Nu li sut gi tit kim danh ngha ngn hng i(4) = 8%, cui
mi qu, ngi gi mt khon tin l 2,5 triu VND th sau bao nhiu k gi,
ng ta s thu c 42.000.000 VND.
Gii :
1.
a = 2.000.000
n = 2 nm = 8 qu
i(4) = 8,4% => i = = 2,1%/qu
2.
n = 3 nm = 12 qu.
i(4) = 8,4% => i = = 2,1%/qu
V12 = 40.463.286 VND.
V12 = a.
3.
a = 4.000.000
n = 2 nm 6 thng = 10 qu.
V10 = 43.800.000
Ta c th tnh i bng phng php ni suy:
t
Chn :
Ta c cng thc ni suy :
4.
Cch 1:
Chn n = 14.
V14 = a. = 2.500.000 x = 39.934.845
K khon 14, ng ta phi gi vo ti khon mt s tin l :
a14 = a + (Vn - V14)
= 2.500.000 + (42.000.000 - 39.934.845)
a14 = 4.565.155
Cch 2:
Chn n = 15.
V15 = a. = 2.500.000 x = 43.233.542
K khon 15, ng ta phi gi vo ti khon mt s tin l:
a15 = a - (V15 Vn)
= 2.500.000 - (43.233.542 - 42.000.000)
a15 = 1.266.458
Cch 3:
Chn n = 14.
V14 = 39.934.845
t c s tin l 42.000.000 VND, ng ta V14 trn
ti khon mt thi gian x:
x = = = 2,546 qu
= 7 thng 19 ngy.
4.2.3. Chui tin t u pht sinh u k
Xt mt chui tin t gm cc khon tin bng nhau a pht sinh vo u
mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l i. Chui tin t ny c
gi l chui tin t u pht sinh u k.
4.2.3.1.Gi tr hin ti
th biu din
Gi tr tng lai :
Vn = a1(1+i)n-1 + a2(1+i)n-2 + + a3(1+i)n-3 + + an
4.3.2. Chui tin t vi k pht sinh khng trng vi k vn ho
Gi s mt chui tin t c s tin pht sinh vo cui mi qu nhng k
vn ho li cui mi thng. Trong trng hp ny, ta s tnh li sut tng ng
vi li sut cho sao cho k vn ho ca li sut mi trng vi k pht sinh.
V d :
A mun c mt s tin l 40.000.000 VND bng cch gi vo ngn hng
cui mi 6 thng mt khon tin bng nhau l a trong 5 nm. Li sut danh
ngha ca ngn hng l i(12) = 8,4%, vn ho cui mi thng. Xc nh s tin a.
xc nh li sut p dng vi mi 6 thng tng ng vi i (12), trc ht,
ta xc nh li sut danh ngha i(2) vn ha mi 6 thng.
Ta c :
Li
sut
dng
vi
mi
thng
ca
chui
tin
t:
V d :
B vay mt khon tin l 50.000.000 VND v phi tr vo cui mi qu mt
khon tin bng nhau trong 2 nm. Nu li sut ca khon vay l li sut danh
ngha i(2) = 8% vn ho mi 6 thng th s tin m B phi tr cui mi qu l bao
nhiu?
Tng t nh v d trn, ta s xc nh li sut danh ngha i (4) vn ho
cui mi qu.
Li
sut
dng
vi
mi
qu
ca
chui
tin
l :
Phng trnh gi tr s l :
an = a + (n-1).ra.
Chui tin t pht sinh cui k
b.
an = a.qn-1
a.
b.
Vn = Vn(1+i) = a. (1+i)
Gi tr hin ti, V0:
V0 = V0.(1+i) = a. (1+i)
Tm tt chng
Phng trnh gi tr:
Tng gi tr tch lu hay hin ti
ho ca dng tin vo ti thi
im so snh
Chui tin t: mt lot cc khon tin pht sinh nh k theo nhng khong thi
gian bng nhau.
Chui tin t n gin (cn gi l chui tin t u): chui tin t c nh (s
tin pht sinh trong mi k bng nhau) v k pht sinh ca chui tin t trng vi
k vn ho ca li tc.
Chui tin t u pht sinh cui k: chui tin t gm cc khon tin bng
nhau a pht sinh vo cui mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l
i.
+
+
Gi tr tch lu (gi tr tng lai), Vn:
Chui tin t u pht sinh u k : chui tin t gm cc khon tin bng
nhau a pht sinh vo u mi k trong sut n k. Li sut p dng cho mi k l
i.
+
+
Gi tr tch lu (gi tr tng lai):
Chui tin t tng qut :
Chui tin t vi li sut p dng mi k khng ging nhau: Chui tin
t gm n k vi s tin pht sinh l a1, a2, , an tng ng vo cui k th 1, 2,
, n.. Li sut p dng trong k th k l ik.
+
Tnh hung 1: ik ca k th k s c p dng cho tt c cc
khon tin pht sinh ti bt c k no.
Gi tr hin ti:
Gi tr tng lai:
Vn = a1(1+i2)(1+i3)(1+i4)(1+in) + a2(1+i3)(1+i4)(1+in) + a3(1+i4)(1+in) +
+ an
+
Tnh hung 2: ik ca k th k s c p dng cho duy nht khon
tin pht sinh ti k .
Gi tr hin ti :
V0 = + + + +
Gi tr tng lai :
Vn = a1(1+i)n-1 + a2(1+i)n-2 + + a3(1+i)n-3 + + an
Chui tin t vi k pht sinh khng trng vi k vn ho: s k pht sinh
l n k/nm trong khi li sut li vn ho m k/nm i(m), m n.
+
Mi quan h gia li sut vn ho n k/nm i(n) tng ng vi li
sut danh ngha i(m):
+
Li sut p dng vi mi k ca chui tin t:
S dng li sut ny tnh gi tr hin ti hay gi tr tch ly cho chui
tin t ny.
Chui tin t pht sinh c quy lut
Chui tin t bin i theo cp s cng: chui tin t c gi tr ca k
khon u tin l a, cng sai l r, s k pht sinh l n v li sut p dng trong
mi k l i:
ak = a + (k-1).r ( 1 k n)
+
Chui tin t pht sinh cui k:
Gi tr tng lai, Vn:
Gi tr hin ti, V0 :
+
Gi tr hin ti:
Bi tp
1.
Hoa vay ca L mt khon tin l 25.000.000 VND vi iu kin nh sau:
Cui nm th 2, Hoa tr 8.000.000 VND
Cui nm th 3, Hoa tr 11.000.000 VND
Cui nm th 5, Hoa tr 14.000.000 VND
Xc nh li sut ca khon vay ny.
.S. 8,1473%
2.
Cnh vay ca Cy mt s tin vi li sut l 8,5%. Cnh phi phi tr cc
s tin l 10.000.000 VND, 20.000.000 VND, 40.000.000 VND v 50.000.000
VND ln lt vo cui nm th 2, 4, 5, 7. Xc nh thi hn trung bnh ca
khon vay.
.S. 5,316 nm
3.
Hy xc nh gi tr hin ti v gi tr tng lai ca mt chui tin t u
pht sinh cui k gm 10 k, s tin tr mi k l 10 triu ng, li sut 7,8%/ k.
.S. 143.496.978,5 VND
67.710.364 VND
4.
5.
Mt ngi mun c mt s tin l 100 triu ng trong tng lai. Ngi
gi vo ngn hng nhng s tin bng nhau vo u mi nm, lin tip
trong 5 nm. Li sut tin gi ngn hng l 7,5%/nm. Xc nh s tin ngi
phi gi mi nm.
.S. 16.015.322,6 VND
6.
Mt doanh nghip vay mt khon tin trong vng 10 nm. Vo u mi
nm, doanh nghip phi tr nhng s tin bng nhau l 200 triu ng. Tng s
tin m doanh nghip phi tr l 3,33 t. Tnh li sut vay vn m doanh nghip
phi chu.
.S.
9,095%
7.
Mt khon vay 650 triu c tr dn trong 16 qy, cui mi qu tr 50
triu. Xc nh li sut vay p dng cho mi qu. Tnh li sut hiu dng (%/nm)
tng ng.
.S. 10,614%
8.
Mt ngi mua mt thit b. Nu tr ngay, ngi phi tr 500 triu
ng. Nu tr chm, ngi tr dn vo u mi thng mt s tin l 23 triu
ng trong vng 2 nm, li sut danh ngha i(12) = 9%. Ngi nn chn
phng thc no.
.S. Phng thc tr ngay
9.
Mt cng ty mua mt dy chuyn thit b. C ba phng thc thanh ton
nh sau:
Phng thc 1:
Tr ngay 1 t ng.
Phng thc 2:
Tr lm 3 k, mi k tr 475.000.000 ng, k
tr u tin cch ngy nhn thit b 1 nm, k th hai sau k u tin
2 nm v k cui cng cch k th hai 3 nm.
Phng thc 3:
Tr trong 4 nm, mi nm tr 300.000.000
ng, k tr u tin 1 nm sau ngy nhn thit b.
Cng ty nn chn phng thc thanh ton no, bit li sut tho thun
gia hai bn mua v bn l 8,5%/nm.
.S. Phng thc 3
9.
Mt cng ty mun c mt s tin tch lu l 1 t ng. Mi nm, cng ty c
th tch lu 100 triu ng. Nu gi s tin vo Ngn hng vo u mi nm
vi li sut l 9%/nm th sau bao lu, cng ty t c s vn mong mun.
.S. 7 nm, k cui cng ch gi 97.387.725 VND
10.
11.
A gi vo ngn hng vo cui mi qu trong vng 3 nm cc khon tin
nh sau:
Trong nm u tin, mi qu gi 3.000.000 VND
Trong nm th hai, mi qu gi 3.500.000 VND
Trong nm th ba, mi qu gi 5.000.000 VND
Li sut ngn hng a ra nh sau:
Trong 2 nm u, i(4) = 9%
Trong nm th ba, i(4) = 10%
Xc nh s tin A nhn c vo cui nm th 3.
.S. 51.720.119 VND
12.
Mt khon vay 100.000.000 VND c tr bng 16 k tr tin, mi k vo
cui mi qu. S tin tr mi ln trong 8 qu u tin l K, trong 8 qu cui l
1,2K. Li sut ca khon vay ny l i(4) = 10%. Xc nh K.
.S. 4.733.179 VND
13.
Mt chui tin t pht sinh cui k gm 10 k khon, k khon u tin l
100 triu ng v k khon sau nhiu hn k khon trc 20 triu ng, li sut
l 8,5%/k. Xc nh hin gi v gi tr tng lai ca chui tin t trn.
.S. 5.588.200.222 VND
12.634.828.172 VND
14.
Mt chui tin t pht sinh vo u k gm 15 k, k khon u tin l 75
triu ng v k khon sau tng 15% so vi k khon trc, li sut l 8%/k.
Xc nh gi tr tng lai v hin gi ca chui tin t trn.
.S. 5.754.089.910 VND
1.811.091.938 VND
15.
sau:
U T DI HN
(INVESTMENT)
Mc tiu ca chng
u t, ni mt cch n gin, l vic s dng tin nhm mc ch sinh li. y
l c trng hng u ca u t. i vi mt doanh nghip, khi xem xt mt d
n u t, doanh nghip lun xem xt trc tnh hiu qu v mt ti chnh
ca d n. Ni cch khc, mi quan tm ch yu ca doanh nghip l kh nng
sinh li ca vn gp m d n mang li. Cu hi t ra l nhng ch tiu no
nh gi tnh hiu qu v mt ti chnh ca mt d n u t ? Khi ng trc
nhiu d n chn la, cn phi lm th no ? Trong iu kin c ri ro, cc
ch tiu nh gi c p dng ra sao? Chng ny s a ra cu tr li cho
nhng vn nu trn.
S tit :
6 tit
Tit 1, 2, 3 :
5.1. Tng quan
5.1.1. Khi nim
u t l s b vn (t bn) di hn vo kinh doanh nhm mc ch kim
li.
u t gm:
u t cho sn xut kinh doanh nh xy dng x nghip, phn
xng, i mi, thay th ti sn c nh, tng vn lu ng.
u t v ti chnh nh cho vay, mua chng khon,
5.1.2. Chi ph ca u t
Trong hot ng u t, ngi u t phi tn nhiu chi ph. l nhng
chi ph v kho st, thm d, thit k, xy dng, mua sm v lp t my mc,
thit b m nh u t phi b ra trong thi gian xy dng c bn. cng c
th l s tin vay, mua chng khon, Tng s tin b ra trong giai on ny
gi l tng chi ph cho u t ban u.
5.1.3. Thu nhp ca u t
Sau thi gian xy dng c bn l thi gian khai thc hot ng kinh
doanh. Trong thi gian ny, ngi ta s phi d on thu nhp ca u t hng
nm. Thu nhp ca u t bao gm tin khu hao v tin li sau thu.
Thu nhp
Tin khu hao
Li sau thu
=
+
ca u t nm k
nm k
nm k
Tin khu hao nm k: l tin khu hao ca tng s tin u t gc
ban u. Tin khu hao ny ph thuc vo gi tr ti sn cn tnh khu hao nm
k v phng php khu hao c p dng.
V d:
Mt u t di hn vi tng s tin u t l 500 triu ng s c
khu hao trong 5 nm. Tnh tin khu hao mi nm theo phng php ng
thng, theo phng php khu hao nhanh gim dn theo gi tr (h s khu hao
l 2) v theo phng php khu hao nhanh gim dn theo thi gian.
Tin khu
Gi tr cn tnh khu hao
T l khu
=
x
hao nm k
nm k
hao nm k
Ta c bng sau:
Nm
n v : triu ng
Khu hao nhanh
Khu hao nhanh gim
gim dn theo gi tr
dn theo thi gian
500 x 40% = 200
500 x 33% = 165
300 x 40% = 120
500 x 27% = 135
180 x 40% = 72
500 x 20% = 100
118 x 40% = 43,2
500 x 13% = 65
64,8
500 x 7% = 35
500
500
(li rng): l hiu ca tng doanh thu tr tng chi
1
2
3
4
5
Cng
ph v thu.
5.1.4. Chi ph s dng vn trong u t
u t l b tin vo hot ng kinh doanh nhm mc ch li nhun.
Tin u t c th l t ngun vn ch s hu hoc l ngun vn vay n. Do
, cn phi tnh ton chi ph s dng ng tin trong u t thng qua chi ph
s dng vn.
Chi ph s dng vn trong u t ph thuc vo c cu vn u t v chi
ph s dng ca tng ngun vn u t.
i vi ngun vn vay:
*
Chi ph s dng vn vay trc thu: Li sut quy nh trong
hp ng vay n.
*
Chi ph s dng vn vay sau thu = Li sut trc thu x (1
- Thu sut thu li tc).
V d:
Li sut n vay trc thu l 10%/nm. Hot ng u t
ny chiu thu li tc l 30%.
Li sut n vay sau thu = 10% x (1 30%) = 7%
i vi ngun vn ch s hu:
Chi ph s dng vn ch s hu chnh l t sut s dng vn
mong i.
Nu gi i l chi ph s dng vn trong u t di hn, ta c:
i = x Rbk x (1-t) + x Rsk
Trong :
Bk: t trng (%) ca mn n k so vi tng vn u t.
Sk: t trng (%) ca vn ch s hu k so vi tng vn
u t.
Rbk: li sut trc thu ca mn n k.
Rsk: t sut s dng vn ch s hu k
t:
thu sut thu li tc.
V d:
Mt d n u t cn 1 t ng v s tin ny t cc ngun
v li sut nh bng sau. Cho bit thu sut thu li tc l 30%.
Li sut trc
Ngun vn
T trng
Li sut sau thu
thu
I. N vay
35%
1. N 1
10%
15%
10,5%
2. N 2
15%
14%
9,8%
3. N 3
20%
13%
9,1%
II. Vn ch s hu
60%
T sut li nhun
1. VCSH 1
15%
14%
2. VCSH 2
20%
15%
3. VCSH 3
25%
16%
T bng trn, ta c li sut s dng vn u t bnh qun ca d n nh
sau:
T trng
Li sut sau thu
Li sut trung bnh
Ngun vn
(1)
(2)
(3) = (1)x(2)
I. N vay
45%
1. N 1
10%
10,5%
1,05%
2. N 2
15%
9,8%
1,47%
3. N 3
20%
9,1%
1,82%
Cng N
4,34%
II. Vn ch s hu
55%
T sut s dng
vn mong i
1. VCSH 1
10%
14%
2,1%
2. VCSH 2
20%
15%
3,0%
3. VCSH 3
25%
16%
4,0%
Cng VCSH
9,1%
Tng cng
13,44%
Vy, chi ph s dng vn vn ca d n u t trn l 13,44%.
5.2. Hiu qu kinh t ca u t di hn
Hiu qu kinh t ca cc u t di hn c th hin qua cc tiu chun
sau:
Gi tr hin ti rng ca u t (NPV) ti mt thi im c chn
lm gc thi gian v theo li sut s dng vn i.
T sut hon vn ni b (IRR).
Thi gian hon vn.
5.2.1. Gi tr hin ti rng ca u t ( NPV: Net Present Value)
Gi:
CF0: Tng s tin chi cho u t ban u ti thi im 0 (gc thi
gian);
CFk: Thu nhp u t nm k trn thang thi gian;
S biu din:
Gii:
NPV =
-CF0 + = -500.000.000 + 60.000.000x = 154.359 ng.
Vy d n ny c li.
Ch :
C th tnh NPV ti mt thi im p bt k (0<p<n).Theo phng
thc li kp, ta c:
NPVp = NPV0(1 + i)p
Trong trng hp tin chi cho u t c thc hin qua nhiu k
(V d: Nhng d n u t ln c thi gian xy dng c bn ko di trong
nhiu nm), tng chi ph u t ti thi im c chn lm thi im gc l
tng tr gi ca cc chi ph u t ti nhng thi im khc c quy v thi
im gc.
V d:
Xt 1 k hoch u t gm hai giai on nh sau:
Thi gian thi cng, chi ph tng nm l -CFk vi k = 1, 2, 3,
, m.
Thi gian khai thc hot ng kinh doanh, thu nhp mi
nm l CFk vi k = m+1, m+2,,n.
Chi ph s dng vn l i.
S biu din
NPV = - +
Khi , tng chi ph cho d n u t ban u ti thi im 0 l:
CF0 =
V nguyn tc, chn mt trong nhiu d n u t, ch cn chn
d n no c NPV ln hn. Tuy nhin, nu thi hn ca nhng d n ny khc
nhau, ta phi thn trng. i vi nhng trng hp nh vy, ta c th dng
cch sau: Lp li tng d n cho n khi vng i ca chng bng nhau, sau
dng quy tc NPV chn.
V d:
Mt doanh nghip ang xem xt mua mt trong hai thit b A v B. A hot
ng trong 3 nm trong khi B ch hot ng trong 2 nm.
My
A
B
Gi
16
10
n v: Triu ng.
Thu nhp qua cc nm
7
7
6,5
6,5
7
-
V d:
1.
Mt nh u t u t vo mt d n trong vng 5 nm. ng ta b
ra s tin ban u l 100.000.000VND v thu c cc khon thu nhp l
10.000.000VND, 20.000.000VND, 40.000.000VND, 35.000.000VND v
30.000.000VND ln lt vo cui nm 1, 2, 3, 4,5. Tnh t sut sinh li ca u
t.
th biu din
CF0 =
100 = ++++
i
9,0%
IRR
10%
101,09
100
98,37
IRR = 9,0% + (10% - 9,0%)x= 9,4%
2.
Mt nh my u t cho mt dy chuyn thit b vo u nm c
gi tr l 300 triu ng v d on thu c cc khon thu nhp hng nm
trong 5 nm nh sau:
n v: Triu ng.
1
2
3
4
5
Nm
Thu nhp
80
85
90
75
60
Ta c:
CF0 =
300 = ++++
i
13,0%
300,013
IRR
300
13,1%
299,266
100 = +++++
+
9,0%
IRR
10,0%
101,9
100
98,67
IRR = 9,0% + (10% - 9,0%)x= 9,59%
5.2.3. Thi gian hon vn
Thi gian hon vn l thi gian m tng s tin u t ban u s c
thu hi li cho ngi u t.
*
Nu khng tnh n yu t li sut trn thang thi gian th thi gian
hon vn ca u t c tnh nh sau:
CF0 =
Trong :
CF0: Tng s tin u t ban u.
CFk: Thu nhp ca u t nm k
i
m:
S nm thu hi vn.
T phng trnh trn, ta tnh c m.
Trong trng hp CFk bng nhau v bng CF:
m=.
*
Nu tnh n yu t li sut trn thang thi gian u t th thi gian
hon vn c tnh t phng trnh:
CF0 =
Trng hp CFk bng nhau v bng CF, m s c tnh t
phng trnh sau:
CF0 = CF x
*
Trong thc t hin nay ngi ta tnh thi gian hon vn u t
khng tnh n yu t li sut trn thang thi gian.
Kt lun:
*
Nu dng tiu chun thi gian thu hi vn u t nh gi hiu
qu ca u t, ngi ta s xc nh mt s nm nh mc thu hi vn u t,
v d :
m : d n c chp nhn.
m > : d n khng c chp nhn.
*
Nu c nhiu d n u t, d n no c thi gian hon vn ngn
hn s t ri ro hn.
Tiu chun thi gian thu hi vn khng th nh gi mt cch ng n
hiu qu kinh t ca u t di hn. Tuy nhin, n l mt tiu chun quan trng
thm nh d n u t.
V d:
C 3 d n u t A, B, C v thu nhp ca tng d n qua cc nm nh
sau:
n v: Triu ng.
D n
1
2
3
4
5
A
4.000
4.000 4.000
4.000 4.000 20.000
B
2.000
3.000 4.000
5.000 6.000 20.000
C
6.000
5.000 4.000
3.000 2.000 20.000
Tng chi ph u t ban u ca ba d n u bng nhau v bng 15.000
triu ng.
Tnh thi gian hon vn ca ba d n u t trn (khng tnh n yu t
li sut).
Gii:
Thi gian hon vn ca ba d n u t A, B, C ln lt l:
mA = 3,75 nm.
mB = 4 nm.
mC = 3 nm.
D n C t ri ro nht.
Tit 4, 5, 6:
5.3. Hiu qu kinh t ca u t di hn c tnh n ri ro
Trong thc t, u t thng c nhiu ri ro (tt hoc xu) lm cho d n
c th t hiu qu cao hoc tht bi. Do , khi tnh ton hiu qu kinh t ca
D n A:
300 = 94,5x
i
17,3%
IRRA
17,4%
94,5x
300,27
300
299,58
IRRA = 17,3% + (17,4% - 17,3%)x= 17,34%
D n B:
300 = 104,25x
i
21,7% IRRB 21,8%
104,25x
300,46 300 299,82
IRRB = 21,7% + (21,8% - 21,7%)x= 21,77%
S tit sa bi tp chng 4 v 5 :
4 tit
Tm tt chng
Cc ni dung chnh :
u t l s b vn (t bn) di hn vo kinh doanh nhm mc ch kim li.
Trong giai on xy dng c bn, nh u t phi b ra nhiu chi ph, gi l
tng chi ph cho u t ban u. Sau thi gian xy dng c bn l thi gian khai
thc hot ng kinh doanh. Trong thi gian ny, ngi ta s phi d on thu
nhp ca u t hng nm :
Thu nhp
Tin khu hao
Li sau thu
=
+
ca u t nm k
nm k
nm k
- Tin khu hao nm k: l tin khu hao ca tng s tin u t gc
ban u.
Tin khu
Gi tr cn tnh
T l khu
=
x
hao nm k
khu hao nm k
hao nm k
- Tin li sau thu (li rng): l hiu ca tng doanh thu tr tng chi
ph v thu.
Chi ph s dng ng tin trong u t c phn nh thng qua qua chi ph
s dng vn:
i = x Rbk x (1-t) + x Rsk
Trong :
Bk: t trng (%) ca mn n k so vi tng vn u t.
Sk: t trng (%) ca vn ch s hu k so vi tng vn
u t.
Rbk: li sut trc thu ca mn n k.
Rsk: t sut s dng vn ch s hu k
t:
thu sut thu li tc.
Cc tiu chun nh gi hiu qu kinh t ca cc u t di hn:
Gi tr hin ti rng ca u t (NPV) ti mt thi im c chn lm
gc thi gian v theo li sut s dng vn i.
NPV = -CF0 +
Trong :
NPV: Tr gi hin ti rng ca u t ti thi im 0.
CF0: Tng s chi cho u t ban u ti 0.
: Tng tr gi ca thu nhp u t ti thi im 0.
Trong :
Trong :
H:
H s ri ro.
CF0: Tng chi ph u t ban u.
*
Nu H cng ln, ri ro cng cao.
*
Nu H cng nh, ri ro cng t.
Cc tiu chun nh gi hiu qu ca mt d n u t trong trng
hp c tnh n ri ro ging trong trng hp khng xt n ri ro. Tuy nhin,
cc tiu chun ny c iu chnh theo cc mc ri ro:
D n u t nhiu ri ro, chi ph s dng vn i phi cao hn d
n u t t ri ro.
D n u t nhiu ri ro, dng thu nhp ca u t phi iu
chnh h thp theo h s iu chnh h(0,1). D n t ri ro, dng thu nhp khng
c s iu chnh no.
D n c ri ro cao hn phi c NPV v IRR ln hn.
Bi tp
1.
Mt doanh nghip nghin cu mt d n u t nh sau:
S vn u t ban u l 700 triu ng.
Trong 10 nm tip theo, bt u t cui nm 1, thu nhp ca u t
mi nm l 120 triu. ng.
Chi ph s dng vn l 13%.
D n ny c li khng?
.S. Khng nn (NPV = -43,23 triu VND)
2.
Mt d n u t vi s vn b ra ban u l 500 triu ng. Thu nhp
ca u t trong qu trnh sn xut kinh doanh hng nm nh sau:
Nm
1
2
3
4
5
Thu nhp
150
200
170
125
100
Xc nh t sut hon vn ni b IRR.
.S. 16,32%
3.
C hai d n u t vi s vn b ra ban u l 200 triu ng. Thi gian
sn xut kinh doanh l 10 nm vi thu nhp hng nm c th hin theo th
nh sau:
Xc nh:
1. Gi tr hin ti rng ca u t (NPV) bit t sut s dng vn l
15,5%/nm.
2. T sut hon vn ni b (IRR).
3. D n no hiu qu hn.
.S. 1.
NPVA = 30,48 triu VND v NPVB = 49,61 triu VND
2. IRRA = 21,04% v IRRB = 23,29%
3.
D n B
4.
4.
Mt ngi b mt khon vn kinh doanh, thu nhp t c qua cc nm
nh sau:
Cui nm th hai: 400 triu ng.
Ci nm th ba: 425 triu ng.
Cui nm th t: 410 triu ng.
Cui nm th nm: 430 triu ng.
Xc nh:
1.
S vn b ra ban u.
2.
Gi tr t c vo cui nm th 6.
Bit t sut sinh li ca d n u t ny l 11%.
.S. 1.
1.160.669.081 VND
2.
2.170.932.339 VND
5.
6.
7.
C mt d n u t nh sau:
Thi gian xy dng l 3 nm vi chi ph vo cui nm 1 l 500 triu
ng, cui nm 2 l 300 triu ng v cui nm 3 l 200 triu ng.
K t nm th t, d n i vo hot ng. Thi gian hot ng kinh
doanh l 15 nm. Thu nhp hng nm trong 5 nm u tin l 300
triu ng, trong 5 nm tip theo l 200 triu ng v trong nm cui
cng l 100 triu ng.
Xc nh:
1.
Gi tr hin ti rng ca u t (NPV) bit chi ph s dng vn l
14%.
2.
T sut hon vn ni b (IRR).
T quyt nh d n ny c nn u t c khng?
.S. 1.
170,13 triu VND
2.
18,35%
9.
Mt ngi mua mt cn nh tr gi 500 triu ng; sa cha ht 50 triu
ng v sau cho thu cn nh vi nhng iu khon sau:
Thu trong vng 5 nm.
Cui mi nm, ngi i thu phi tr 75 triu ng. Ngi cho thu
phi tr mt khon thu vi thu sut l 20% trn thu nhp cho thu
nh.
Gi s sau 5 nm, gi tr ca cn nh tng 15%, hy xc nh t sut sinh
li ca hot ng u t trn.
.S. 11,765%
10.
Mt cng ty d tnh u t vo mt ti sn tr gi 500 triu. Tui th ca
ti sn u t l 10 nm. Thu nhp ca u t vo cui mi nm phn phi nh
sau:
Li rng
90
100
80
Xc sut
0,60
0,20
0,20
Xc nh:
1.
NPV bit chi ph s dng vn l 14%.
2.
IRR
.S.
1.
11.
CHNG 6
TRI KHON
Mc tiu ca chng
Chng ny s bn v tri khon, mt chng t nhn n trung v di hn ca
ngi i vay i vi ngi cho vay. i vi mt khon vay, c nhiu phng
thc thanh ton khc nhau. Mc tiu ca chng s l gii thiu mt s phng
thc thanh ton khon vay v li sut thc s m ngi i vay phi chu. Ngoi
ra, vic xc nh gi ca tri khon v t sut li nhun u t tri khon mang
li cng l cc ni dung chnh ca chng.
S tit :
Tit 1, 2, 3, 4 :
6.1. Tng quan
6.1.1. Khi nim tri khon
Li tr nh k:
I=0
S tin ngi i vay phi tr khi o hn:
Vn = V0.(1+i)n
6.2.1.2.c im
i vi ngi cho vay: Phng thc ny khng mang li thu nhp
thng xuyn, ng thi ri ro rt cao.
S tin thiu n
u nm, Vk:
Vk = V0(1 + i)k
Tin u t cui mi
nm, a:
a = V0.(1+i)n x
1
200.000.000
57.113.785
2
228.000.000
57.113.785
3
259.920.000
57.113.785
4
296.308.800
57.113.785
5
337.792.032
57.113.785
6
385.082.916
6.2.2. Tr li cui nh k, n gc tr khi o hn
6.2.2.1.Phng thc hon tr
Tng gi tr tin u
t vo cui nm k,
Vk:
Vk = a x
57.113.785
122.794.638
198.327.618
285.190.546
385.082.913
6.2.2.2.c im
i vi ngi cho vay: C thu nhp thng xuyn nhng ri ro vn
cao.
i vi ngi i vay: S tin phi tr khi o hn c gim xung so
vi phng thc 2.1. nhng vn l mt p lc ti chnh ng k.
6.2.2.3.Ngi i thanh ton n bng cch lp qu tr n
Mi nh k, ngi i vay u t mt s tin l a vi li sut i n khi
o hn s c mt s tin l Vn = V0 tr n.
th biu din s tin u t vo qu tr n:
v:
ng.
Tin li
Tin
vay tr
Tin u t
Tng gi tr tin u
thanh
Nm
cui
cui mi nm,
t vo cui nm k,
ton cui
k
mi
ak:
Vk:
mi nm,
nm, Ik:
ak = V0 x
Vk = ak x
a k:
Ik = V0.i
ak = ak + Ik
1
100.000.000 130.000
15.128.354
15.128.354 15.258.354
2
100.000.000 130.000
15.128.354
32.374.678 15.258.354
3
100.000.000 130.000
15.128.354
52.035.486 15.258.354
4
100.000.000 130.000
15.128.354
74.448.808 15.258.354
5
100.000.000 130.000
15.128.354
100.000.000 15.258.354
Tng
650.000
75.641.770
76.291.770
6.2.3. Tr n dn nh k
Phng thc ny c p dng ph bin trong vic vay vn u t
sn xut kinh doanh. N ph hp vi c im ca hot ng u t: b vn 1
ln v thu hi vn dn dn. Phng thc ny cng thng c p dng trong
cc hnh thc mua thit b tr gp.
*
th:
S tin
thiu n
u nm,
V0:
Vk:
d n u k k + 1.
Dk:
vn gc tr trong k k.
Ik:
li tr trong k k.
ak:
s tin phi tr trong k k, k = 0, ,n
Cc cng thc c bn
S tin phi tr trong k gm phn li v phn tr vn gc:
ak = Ik + Dk
Li phi tr trong k c tnh trn d n u k:
Ik = Vk-1 x i
D n u k sau c xc nh cn c vo d n u k trc
v s n gc tr trong k:
Vk = Vk-1 - Dk
*
Cc cng thc lin h
S tin thanh ton k cui cng, n:
an = Dn x (1+i)
Gii thch:
Vn = 0 => Vn-1 = Dn
an = Vn-1 x i + Dn = Dn(1+i)
Lin h gia n vay ban u v n gc tr cc k:
V0 =
Lin h gia n gc v cc k khon:
V0 c thanh ton bng cc k khon a1, a2, , an => V0 l tng
hin gi ca cc k khon ak vi li sut i:
V0 = a1(1+i)-1 + a2(1+i)-2 + + an(1+i)-n =
S n gc khu hao sau khi thanh ton p k, Rp:
Rp =
Lin h gia s d n u k Vp sau khi thanh ton p k vi s
vn vay ban u v cc k khon:
*
Vp = V 0 - R p
*
Vp bng hiu s gia gi tr ca s vn vay ban u v gi tr
ca p k khon thanh ton a v thi im p:
Vp = V0(1+i)p
*
Vp cng chnh l hin gi ca (n p) k khon cn phi tr
c a v thi im p:
Vp= ap+1(1+i)-1 + ap+2(1+i)-2 ++ an(1+i)-(n-p) =
*
Bng hon tri
K
K khon tr n,
D n u k,
Tin li vay tr
Vn gc tr
a k:
Vk-1:
trong k, Ik: Ik = Vk-1.i trong k, Dk
k
ak = Ik + Dk
1
V0
I 1 = V0 x i
D1
a1 = I1 + D1
2
V1 = V0 D 1
I 2 = V1 x i
D2
a2 = I2 + D2
n v: ng
Nm
k
D n u
k, Vk-1
1
2
3
4
5
500.000.000
418.101.260
328.012.646
228.915.171
119.907.948
Tng
Tin li vay
tr trong k,
Ik
50.000.000
41.810.126
32.801.265
22.891.517
11.990.795
Vn gc tr
trong k, Dk
81.898.740
90.088.614
99.097.475
109.007.223
119.990.945
500.000.000
K khon
tr n, ak
131.898.740
131.898.740
131.898.740
131.898.740
131.898.740
Ch :
Trn thc t, do lm trn s nn dng cui cng n ca bng hon tr
thng c Dn Vn-1, do cn phi iu chnh dng cui cng sao cho: D n = Vn-1
v Dn + In = a.
Bng hon tri:
n v: ng
Tin li vay
Nm D n u
Vn gc tr
K khon
tr trong k,
k
k, Vk-1
trong k, Dk
tr n, ak
Ik
1
500.000.000 50.000.000
81.898.740
131.898.740
2
418.101.260 41.810.126
90.088.614
131.898.740
3
328.012.646 32.801.265
99.097.475
131.898.740
4
228.915.171 22.891.517
109.007.223
131.898.740
5
119.907.948 11.990.795
119.990.945
131.898.740
iu 119.907.948 11.990.792
119.907.948
131.898.740
chn
Tng
500.000.000
h
Nhn xt:
D n u k gim dn.
Tin li vay phi tr trong k gim dn.
Vn gc phi tr trong k tng dn.
6.2.3.2.Tr n dn nh k vi phn tr n gc bng nhau
a.
Phng thc hon tr
S n gc tr mi k:
D1 = D2 = D3 = = Dn =
b.
Cc cng thc lin h
Lin h gia d n u cc k
V1 = V0 D1 = V0 D = V0 V2 = V1 D2 = V0 2D = V0 - 2
V3 = V3 D3 = V0 3D = V0 - 3
Tng qut:
D n u k p, Vp:
Vp = V 0 - p
=>
S d n u cc k lp thnh mt cp s cng vi s hng
ban u l
V0, cng sai l: Lin h tin li tr cc k
V0:
a:
Tng s n vay
S tin tr mi k (k khon u).
n:
S k tr n.
Trong n k c:
m1 k u ng vi li sut i1.
m2 k th hai vi li sut i2.
mp k th p vi li sut ip.
mf k th r vi li sut ir.
=>
n = m 1 + m2 + + m p + mr
M1, M2, , Mp, Mr : s vn vay c m bo bng m1, m2, , mp, mr k
tr tin.
b.
Cc cng thc lin h
M1 = a x
M2 = a x
Mp = a x
Mr = a x
Tng n gc ban u:
V0 = M1 + M2(1+i1)-m1 + + Mp
+ Mr
c.
Li sut trung bnh
Gi li sut trung bnh ca cc li sut i1, i2, , ip, ir:
Ta c:
V0 = a x
=>
=
C th dng phng php ni suy tnh .
V d:
Mt doanh nghip X vay ngn hng Y mt khon tin vi phng thc tr
nh sau: tr trong 8 nm vi nhng khon tin bng nhau vo cui mi nm. Li
sut trong 3 nm u tin l 10%/nm, trong 3 nm tip theo l 11%/nm v 2
nm cui cng l 12%/nm. Tnh li sut trung bnh ca khon vay trn.
Gii:
V0 = a x + a x (1+10%)-3
+ a x (1+11%)-3(1+12%)-3
= + (1+10%)-3
+ (1+11%)-3(1+10%)-3
= 5,2513.
= = 5,2513
=>
= 10,436%/nm.
Tit 5, 6:
6.3. nh gi tri khon v t sut sinh li (li sut u t) ca tri khon
nh gi tri khon nhm mc ch chuyn nhng hay mua bn tri
khon trn th trng chng khon. Gi ca tri khon cao hay thp ph thuc
vo li sut nh gi i. Li sut ny do th trng ti chnh quyt nh. Ngoi ra,
gi ca tri khon cn ph thuc vo s n cn thiu vo ngy nh gi v vn
thiu n c thanh ton nh th no.
V d:
Mt tri khon tr gi 200 triu ng, li sut danh ngha l i(12) = 11,4%
c hon tr bng 15 k khon c nh vo cui mi thng. Sau khi nhn xong
k khon th 6, ch n nhng li tri khon cho ngi khc theo li sut nh
gi danh ngha l i(12) = 12%. Tnh gi mua bn tri khon.
Gii:
V0 = 200.000.000 ng.
i = 11,4%/12 = 0,95%/thng.
n = 15
r = 15 6 = 9
i = 12%/12 = 1%/thng
Gi mua bn tri khon:
Gi tr mi k khon:
V d:
Mt tri khon tr gi 300 triu ng, li sut danh ngha i(12) = 11,4%. Tri
khon ny c hon tr theo phng thc: tin li tr vo cui mi thng, n
gc tr mt ln vo cui thng th 24. Sau khi nhn tin li ca thng th 10,
nh u t mun bn li tri khon ny cho ngi khc vi li sut nh gi
danh ngha l i(12) l 10,8%/thng. Tnh gi tr ca tri khon.
Gii:
V0 = 300.000.000 ng.
i = i(12)/12 = 11,4%/12 = 0,95%/thng.
n = 24
r = 24 10 = 14
i= i(12)/12 = 10,8%/12 = 0,9%/thng
Gi tr ca tri khon s l:
Tr n dn nh k:
S tin phi tr trong k gm phn li v phn tr vn gc: ak = Ik + Dk
Trong :
Ik: tin li tr trong k k.
Dk: vc gc tr trong k k.
Li phi tr trong k c tnh trn d n u k: Ik = Vk-1 x i
D n u k sau c xc nh cn c vo d n u k trc v s n
gc tr trong k: Vk = Vk-1 - Dk
+
Tr n dn nh k vi k khon c nh: Mi k, ngi i vay tr
mt khon tin bng nhau: a1 = a2 = = an = a.
+
Tr n dn nh k vi tin li tr nhiu ln trong mt k, phn n
gc tr mt ln cui mi k:
Tin li vay s c tr m ln trong k, li sut danh ngha ca mi
(m)
k l i .
Khu hao n vay tr mt ln vo cui k.
+
thay i:
Bi tp
1.
Mt doanh nghip vay ngn hng mt s tin vi li sut l 10%/nm, tr
trong 5 nm bng 5 khon tin bng nhau l 39.569.623 ng vo cui mi nm.
Xc nh s tin m doanh nghip vay.
.S. 150.000.000 VND
2.
Mt khon tin vay 100 triu ng c thanh ton theo phng thc
sau: tr vo cui mi qu mt s tin bng nhau trong 3 nm vi li sut danh
ngha i(4) = 10,8%. Xc nh s tin phi tr vo cui mi qu.
.S. 18.276.619 VND
3.
Mt doanh nghip vay ti ngn hng 250 triu ng v c tr gp trong
5 nm, mi nm 52 triu ng, tin tr vo cui nm. Xc nh li sut ngn
hng p dng.
.S. i = 13,22%/nm
4.
Mt tri khon 1 t ng c hon tr trong 12 k 6 thng vi nhng k
khon bng nhau, tr vo cui k, li sut danh ngha i(2) = 11%. Tnh tin li ca
2.
11.
Mt khon n vay 15 t ng c hon tr bng nhng s tin bng
nhau vo cui mi nm trong vng 20 nm. Li sut vay nh sau:
5 nm u tin
:
11%/nm.
5 nm tip theo
:
12%/nm.
10 nm cui cng
:
13%/nm.
1. Tnh li sut trung bnh ngi vay phi chu.
2. Lp 5 dng bng hon tri, bt u t dng s 9.
.S. 1.
11,6 %/nm
12.
Mt ti sn cho thu theo nguyn tc tin thu tr mi nm mt s tin
bng nhau l 150.000.000 ng trong vng 10 nm, li sut thu ti sn l
11,5%/nm. Gi tr ca ti sn sau 10 nm thu (cui nm th 10) l
100.000.000 ng.
Lp bng thu mua ti sn trong hai trng hp sau:
1. Tin thu tr vo u nm.
2. Tin thu tr vo cui nm.
13.
Mt ti sn tr gi 5 t ng c cho thu theo nguyn tc sau: Tin thu
tr vo cui mi nm trong 15 nm, li sut 12%/nm. Gi tr ca ti sn sau thi
gian thu c tnh bng 10% gi tr ban u.
Lp bng thu mua ti sn trong cc trng hp sau:
1. Ti sn c khu hao theo phng php ng thng.
2. Ti sn c khu hao theo phng php khu hao nhanh gim dn
theo gi tr vi h s khu hao nhanh l 6.
3. Ti sn c khu hao theo phng php khu hao nhanh gim dn
theo thi gian.
14.
Mt tri khon 200 triu ng, li sut danh ngha i(4) = 12%/qu, c
hon tr bng 15 k tr vo cui qu vi nhng k khon bng nhau. Sau k tr
th 7, ch n mun chuyn nhng tri khon ny theo li sut nh gi danh
ngha i(4) l 12,8%. Xc nh gi bn tri khon.
.S. 197.215.663 VND
15.
Mt tri khon 400 triu ng, li sut danh ngha l i(2) = 11,6%, thi hn
6 nm. Li c tr vo cui mi k 6 thng v vn gc hon tr vo ngy o
hn. Sau k tr li th 4, ch n chuyn nhng tri khon ny cho ngi khc
vi li sut nh gi danh ngha i(2) l 12%. Xc nh gi bn tri khon.
.S. 395.032.165 VND
CHNG 7
TRI PHIU
(BONDS)
Mc tiu ca chng
ti tr cho mt d n u t i hi nhiu vn, doanh nghip hoc Nh nc
c th pht hnh tri phiu - loi chng khon xc nhn ngha v tr n ca t
chc pht hnh i vi ngi s hu. Chng 7 s trnh by mt cch tng
I=Cxi
7.1.2.4.Thi hn tri phiu (Manurity period)
Ngy o hn l ngy m ngi pht hnh tri phiu (ngi i vay) phi
mua li tri phiu cho tri ch (hon tr n gc cho tri ch).
Thi hn tri phiu l s k tr li t lc pht hnh n ngy o hn.
7.1.2.5.Gi hon tri (Redemption Price), R
Gi hon tri l s tin m ngi pht hnh tri phiu s phi thanh ton
cho tri ch mua li tri phiu khi tri phiu o hn.
Gi hon tri thng bng mnh gi. Trng hp ny gi l hon tri
ngang gi (bnh gi) (R=C). Trong mt s trng hp, gi mua li c th cao
hn mnh gi (R>C) do ngi vay bng tri phiu mun khuyn khch cc nh
u t mua tri phiu ca mnh.
7.2. Cc phng thc hon tr tri phiu
7.2.1. Tri phiu thanh ton mt ln khi o hn
Thc cht, y l loi tri phiu khng tnh li (zero-coupon). Tri ch s
mua tri phiu vi gi pht hnh thp hn mnh gi (E<C) v s khng nhn
c li tc trong sut thi hn tri phiu. Vo ngy o hn, tri ch s nhn
c mt khon tin bng vi mnh gi (R=C). Do , tuy l tri phiu khng
lnh li nhng tri ch thc cht vn c hng mt t sut sinh li nht nh
v ngi pht hnh tri phiu vn phi gnh chu mt khon chi ph pht
hnh loi tri phiu ny.
V d:
Mt cng ty pht hnh tri phiu zero-coupon mnh gi 100.000 ng vi
gi pht hnh ch bng 60% mnh gi
=> Gi pht hnh tri phiu s l: E = 60%C = 60% x 100.000 = 60.000
ng.
7.2.2. Tri phiu tr li nh k, n gc tr khi o hn (tri phiu coupon)
Hng nm, tri ch s nhn c mt khon li tc l C x i.
Vo ngy o hn, tri ch s nhn c li tc ca nm cui cng C x i
v c vn gc C : C x i + C = C(1+i).
Trong trng hp tri phiu pht hnh vi gi pht hnh thp hn mnh
gi, tri ch s t c mt t sut sinh li cao hn li sut danh ngha ca tri
phiu.
V d:
Mt doanh nghip pht hnh mt t tri phiu tr li nh k, n gc tr
khi o hn vi mnh gi 50.000 ng, li sut tri phiu 10%/nm, thi hn 5
nm.
=>
Hng nm, doanh nghip tr cho ngi s hu mt tri phiu mt
khon li l = C x i = 50.000 x 10% = 5.000 ng.
n ngy o hn (cui nm th 5), doanh nghip hon tr s tin
50.000.
7.2.3. Tri phiu thanh ton bng cc k khon c nh
Mi k, ngi pht hnh tri phiu s tr li v mt phn n gc bng
nhng khon tin bng nhau.
Gi: N: S tri phiu c pht hnh.
C: Mnh gi tri phiu.
M
Nn
d1 = N x
Hp = N x x = N x
Hp = N x
Trong trng hp pht hnh bnh gi: i = r
Hp = N x
*
S tri phiu cn lu hnh sau k thanh ton th p, Np:
Np = N - Hp = N - N x = N [1- ] = N x
Np = N x
Trng hp hon tri bnh gi, i = r:
Np = N x
V d:
Mt cng ty pht hnh 20.000 tri phiu mnh gi 200.000 ng, li sut
11%/nm v hon tr trong 10 nm vi s tin thanh ton cui mi nm bng
nhau. Tri phiu c hon tr vi gi 210.000 ng
Xc nh s tri phiu cn lu hnh sau k thanh ton th 7.
Gii:
r = = = = 0,1048
S tri phiu c hon tr sau k thanh ton th 7:
H7 = N x = 20.000 x = 11.807 tri phiu.
S tri phiu cn lu hnh sau k thanh ton th 7
N H7 = 20.000 - 11.807 = 8.193 tri phiu.
7.2.3.3.Bng hon tri
Trn l thuyt, bng hon tri tri phiu cng ging nh bng hon tr tri
khon. Tuy nhin, lp bng hon tri tri phiu gp kh khn hn v thc t s
tri phiu hon tri mi k phi l s nguyn. Do , cn phi iu chnh s tri
phiu hon tri mi k sao cho tng s tri phiu c hon tr phi bng tng
s tri phiu c pht hnh.
N = d1 + d2 + + dn =
Thng thng, c hai cch iu chnh s tri phiu c hon tr:
iu chnh tr s nguyn ca s tri phiu hon tr c phn thp
phn ln nht.
iu chnh lin tc.
Qua bng hon tri tri phiu, ta s bit c:
S tri phiu cn sng u k, Nk-1.
S tri phiu hon tr vo cui k, dk.
S tin li phi tr cui k, Nk-1.I.
S tin hon tri cui k, dk.R.
S tin thanh ton cui k, a: a = Nk-1.I + dk.R.
V d:
1.
Lp bng hon tri ca mt khon vay bng tri phiu gm 20.000
tri phiu, mnh gi 50.000 ng, li sut tri phiu l 12%/nm, hon tri ngang
gi v c thanh ton bng 5 k khon u vo cui mi nm.
Gii:
N = 20.000
R = C = 50.000
r = i = 12%/nm
n=5
a = N.C x = 20.000 x 50.000 x
= 277.409.732
d1 = N x = 20.000 x = 3.148,19464
d2 = d1(1 + i) = 3.148,19464 (1+12%) = 3.525,97799
d3 = d2(1 + i) = 3.525,97799 (1+12%) = 3.949,09535
d4 = d3(1 + i) = 3.949,09535 (1+12%) = 4.422,98679
d5 = d4(1 + i) = 4.422,98679 (1+12%) = 4.953,74521
Theo cch iu chnh tr s nguyn ca s tri phiu hon tr c
phn thp phn ln nht:
d1 = 3.148,19464 => phn nguyn: 3.148
d2 = 3.525,97799 => phn nguyn: 3.525
d3 = 3.949,09535 => phn nguyn: 3.949
d4 = 4.422,98679 => phn nguyn: 4.422
d5 = 4.953,74521 => phn nguyn: 4.953
Tng:
20.000
19.997
S tri phiu cn iu chnh l 3 => b sung vo d2, d4 v d5.
Vy, s tri phiu hon tr trong 5 nm l :
d1 = 3.148
d2 = 3.526
d3 = 3.949
d4 = 4.423
d5 = 4.954
Theo cch iu chnh lin tc:
S tri
Lu k ca s tri
Lu k
Lu k l
phiu c
Nm phiu c hon
iu
thuyt
hon tr
tr
chnh
thc s
1
d1
3.148,19464
3.148
3.148
2
d1 + d2
6.674,172630
6.674
3.526
3
d1 + d2 + d3
10.623,26798
10.623
3.949
4
d1 + d2 + d3 + d4
15.046,254770
15.046
4.423
5
d1 + d2 + d3 + d4 + 19.999,99998
20.000
4.954
d5
Ta cng thu c kt qu tng t nh cch iu chnh trn
Bng hon tri ca mt khon vay bng tri phiu gm 20.000 tri
phiu, mnh gi 50.000 ng, li sut tri phiu l 12%/nm, hon tri bnh gi
v c thanh ton bng 5 k khon u l thuyt vo cui mi nm l a =
277.409.732 ng.
S tri phiu
K khon thanh ton
Lu
Nm
Hon tr,
Tin li,
Tin hon
Tng s
hnh, Nkdk
Nk-1.I
tri, dk.R
ak = Nk-1.I + dk.R
1
1
2
3
20.000
16.852
13.326
3.148 120.000.000
3.526 101.112.000
3.949 79.956.000
157.400.000
176.300.000
197.450.000
277.400.000
277.412.000
277.406.000
4
5
9.377
4.423 56.262.000
221.150.000
277.412.000
4.954
4.954 29.724.000
247.700.000
277.424.000
Tng
20.000 387.054.000 1.000.000.000
1.387.054.000
Cc k khon tr n s khng hon ton bng nhau m s c mt khon
chnh lch nh do cc s c quy trn.
2.
Mt doanh nghip mun thu ht mt khon vn vay bng cch pht
hnh 3.000 tri phiu mnh gi 100.000 ng, li tri phiu l 11%/nm, hon
gi bnh tri. Khon vay ny s c thanh ton bng cc k khon u vo cui
mi nm trong vng 10 nm. Trnh by 2 dng 8 v 9 ca bng hon tri cho
khon vay bng tri phiu trn.
Gii:
N = 3.000
R = C = 100.000
r = i = 11%/nm
n = 10
a = N.C x = 3.000 x 100.000 x
a = 50.940.428 ng.
S tri phiu cn lu hnh sau k thanh ton th 8:
N8 = N x = 3.000 x = 872
S tri phiu hon tr trong k thanh ton th 9:
d9 = d1(1 + i)8
d1 = N x
d9 = N x x (1 + i)8
= 3.000 x x (1 + 11%)8 = 413
S tri phiu
K khon thanh ton
Lu
Nm
Hon
Tin li,
Tin hon
Tng s
hnh, Nktr, dk
Nk-1.I
tri, dk.R
ak = Nk-1.I + dk.R
1
9
10
872
459
Nn = Nn-1 - dn = N nd = 0
S tri phiu cn lu hnh cc k lp thnh mt cp s cng, s hng
u tin cng bi l d:
Np = N p.d
c.
Gii:
S tri phiu hon tr mi k:
d1 = d2 = = dn = = = 2.500
S tin li tr cho mi tri phiu mi nm:
I = C.i = 100.000 x 11% = 11.000
Bng hon tri:
n v: Nghn ng.
S tri phiu
K khon thanh ton
Lu
Tin
Nm
Hon Tin li,
Tng s
hnh,
hon
tr, dk
Nk-1.I
ak = Nk-1.I + dk.R
Nk-1
tri, dk.R
1
20.000 2.500 220.000
262.500
482.500
2
17.500 2.500 192.500
262.500
455.000
3
15.000 2.500 165.000
262.500
427.500
4
12.500 2.500 137.500
275.000
412.500
5
10.000 2.500 110.000
275.000
385.000
6
7.500 2.500
82.500
275.000
357.500
7
5.000 2.500
55.000
287.500
342.500
8
2.500 2.500
27.500
287.500
315.000
Tng
20.000 990.000 2.187.500
3.177.500
Tit 5, 6:
7.3. nh gi tri phiu T sut sinh li (Li sut u t) ca tri phiu
Li sut chi ph ca tri phiu
7.3.1. nh gi tri phiu
Vic nh gi tri phiu nhm mc ch mua, bn tri phiu trn th trng
chng khon. nh gi tri phiu ph thuc vo cc yu t sau:
Tin li nh k ca tri phiu I = C x i.
Gi hon tri R.
Thi gian cn sng ca tri phiu (tnh t ngy nh gi n ngy
o hn)
Li sut nh gi tri phiu trn th trng chng khon.
th:
=>
= 10,41%
Nhn xt:
T nhng v d trn, ta rt ra kt lun sau:
Nu C < Gtt : < i <
Nu C > Gtt : > I >
Nu C = Gtt : = i =
7.3.3. Li sut chi ph ca tri phiu (i vi nh pht hnh)
Khi vay vn bng cch pht hnh tri phiu, ngoi tin li, ngi i vay
cn phi chu nhng khon chi ph pht hnh. Do , ng vi mi tri phiu pht
hnh vi gi l E, ngi pht hnh s ch thu c mt khon tin <E.
Gi s chi ph pht hnh mt tri phiu l F.
Gi li sut chi ph ca tri phiu l if.
Phiu li,
I
24.000
24.000
24.000
24.000
24.000
24.000
Tin li trn th
gi, G x 14%
25.882
26.077
26.368
26.700
27.078
27.509
Bin i ca th
gi, G x 14% - I
1.822
2.077
2.368
2.700
3.078
3.509
n v: ng
Th gi vo
u k, G
184.445
186.267
188.345
190.713
190.413
196.491
200.000
1
2
3
4
5
6
7
Tng
144.000
159.554
15.554
Do li sut ca tri phiu cao hn li sut tri phiu nn tin li thc s
(tin li trn th gi) cao hn tin li tr mi k.
Tm tt chng
Cc ni dung chnh:
Tri phiu: loi chng khon c pht hnh di dng chng ch hoc bt
ton ghi s xc nhn ngha v tr n (bao gm n gc v li) ca t chc pht
hnh i vi ngi s hu.
Cc yu t c bn ca tri phiu:
Mnh gi (face value), C :s tin m ch s hu nhn c khi tri phiu
o hn v l cn c tnh s tin li phi tr cho tri ch (ngi s hu tri
phiu).
Gi pht hnh (issue value), E : s tin m ngi mua phi tr cho mt
tri phiu). Trn thc t, tri phiu c th c pht hnh ngang gi (E=C) hoc
di gi (E<C)
Li sut tri phiu, i: li sut ghi trn tri phiu, dng tnh tin li m
ngi pht hnh phi tr mi k cho tri ch. Li tri phiu tr cho tri ch mi k
c tnh theo li sut tri phiu v mnh gi tri phiu: I = C x i
Thi hn tri phiu (Manurity period): Thi hn tri phiu l s k tr li t
lc pht hnh n ngy o hn.
Ngy o hn l ngy m ngi pht hnh tri phiu (ngi i vay) phi
mua li tri phiu cho tri ch (hon tr n gc cho tri ch).
Gi hon tri (Redemption Price), R: s tin m ngi pht hnh tri
phiu s phi thanh ton cho tri ch mua li tri phiu khi tri phiu o hn.
Gi hon tri thng bng mnh gi, cng c trng hp cao hn mnh gi.
Cc phng thc hon tr tri phiu:
Tri phiu thanh ton mt ln khi o hn: tri phiu khng tnh li (zerocoupon). Tri ch s mua tri phiu vi gi pht hnh thp hn mnh gi (E<C)
v s khng nhn c li tc trong sut thi hn tri phiu. Vo ngy o hn,
tri ch s nhn c mt khon tin bng vi mnh gi (R=C).
Tri phiu tr li nh k, n gc tr khi o hn (tri phiu coupon): Hng
nm, tri ch s nhn c mt khon li tc l C x i. Vo ngy o hn, tri
ch s nhn c li tc ca nm cui cng C x i v c vn gc C : C x i + C =
C(1+i)
Tri phiu thanh ton bng cc k khon c nh: Mi k, ngi pht hnh
tri phiu s tr li v mt phn n gc bng nhng khon tin bng nhau.
nh gi tri phiu :
4.
Mt doanh nghip pht hnh mt t tri phiu thanh ton dn vi s tri
phiu hon tr bng nhau mi k.
S lng tri phiu pht hnh:
20.000
Mnh gi:
300.000 ng.
Li sut tri phiu:
11,5%/nm.
Gi hon tri:
305.000
Thi hn:
8 nm.
Lp bng hon tri tri phiu.
5.
Ly li s liu ca bi 3. Lp bng hon tri tri phiu trong trng hp
gi hon tri thay i nh sau:
Trong 2 nm u tin:
305.000 ng.
Trong 3 nm tip theo:
310.000 ng.
Trong 3 nm cui cng:
315.000 ng.
6.
Mt nh u t mun mua loi tri phiu mnh gi 300.000 ng, li sut
tri phiu l 12%/nm, li tr 2 ln/nm. Thi hn cn lu hnh ca tri phiu l
6 nm, hon tri bnh gi. Nu nh u t ny mun t c li sut o hn
thp nht danh ngha l 15%/nm, vn ho 2 ln/nm, ng ta nn mua loi tri
phiu ny vi gi l bao nhiu?
.S. 265.940 VND
7.
Tri phiu ca cng ty c phn ABC c mnh gi l 250.000 ng, li sut
tri phiu l 12%/nm, li tr 2 ln/nm, o hn nm 2015, gi hon tri l
255.000 ng. Nm 2008, nu li sut nh gi danh ngha trn th trng ti
chnh l 13%/nm, vn ho 2 ln/nm, gi tr ca tri phiu l bao nhiu?
.S. 241.069 VND
8.
Mt loi tri phiu mnh gi 500.000 ng, li sut tri phiu l 13%/nm,
li tr 2 ln/nm, gi hon tri l 520.000 ng. Ti thi im mua bn tri phiu,
thi hn cn lu hnh ca tri phiu l 6 nm. Gi mua bn l 600.000 ng.
Xc nh li sut hin hnh v li sut o hn ca tri phiu.
.S. 10,83% - 9,064%/nm
9.
10.
Cng ty c phn XYZ pht hnh tri phiu mnh gi 1 triu ng, li sut
tri phiu 15%/nm, hon tri bnh gi. Hin ti, li sut nh gi trn th trng
chng khon l 14%/nm. Thi gian k t ngy mua n ngy o hn l 7
nm.
Cho bit s thay i th gi ca tri phiu thng qua lp thi biu u t
tri phiu.
CHNG 8
C PHIU
(SHARES)
Mc tiu ca chng
C phiu l loi chng khon c giao dch si ng nht trn th trng
chng khon. y l loi chng khon xc nhn phn vn gp vo cng ty c
phn ca ngi ch s hu. Mc tiu ca chng ny l cung cp nhng thng
tin c bn v c phiu v quan trng hn l cch xc nh gi tr ca n. y l
mt k thut quan trng gip cc nh u t c quyt nh hiu qu trong vic
mua bn c phiu. Ngoi ra, chng ta cn tm hiu v mt s k thut xc nh
gi tr ca mt doanh nghip c phn.
S tit:
6 tit
Tit 1, 2:
8.1. Tng quan
8.1.1. Khi nim c phiu
C phiu l chng khon c pht hnh di dng chng ch hoc bt
ton ghi s chng nhn quyn v li ch hp php ca ngi s hu i vi vn
v ti sn ca cng ty c phn. Hay ni cch khc, c phiu l giy chng nhn
vic u t vn vo cng ty c phn.
C phn l phn vn ng gp cng lm s hu ch cng ty.
C ng l ngi c c phn th hin bng c phiu.
8.1.2. c im ca c phiu
C phiu l giy chng nhn s hn vn vo cng ty c phn.
C phiu khng c k hn, n tn ti cng vi s tn ti ca cng
ty pht hnh ra n.
C phiu c th c pht hnh lc vn ng thnh lp cng ty
hoc lc cng ty cn gi thm vn m rng sn xut.
Ngi mua c phiu c quyn nhn li tc c phiu (hay cn
gi l c tc dividend) hng nm, c th c nh hoc bin i tu theo loi c
phiu pht hnh.
Ngi mua c phiu s l ngi ch s hu mt phn cng ty; do
phi chu trch nhim hu hn v s l li, ph sn ca cng ty v c
quyn biu quyt cc vn m cng ty gp phi, nh hng n ton b hot
ng kinh doanh ca cng ty.
V d:
Nm 2005, cng ty c phn A thnh lp vi vn iu l l 20 t VND.
Tng s c phiu thng ng k pht hnh l 2.000.000.
Mnh gi c phiu thng :
= 10.000 VND
8.1.4.2.Th gi (book-value)
Th gi ca c phiu l gi c phiu ghi trn s sch k ton phn nh
tnh trng vn c phn ca cng ty ti mt thi im nht nh.
V d:
Nm 2006, cng ty A ni trn quyt nh tng thm vn bng cch pht
hnh thm 1.000.000 c phiu, mnh gi mi c phiu l 10.000 VND, gi bn
trn th trng l 25.000 VND. Qu tch lu tnh n cui nm 2006 l 2 t VND.
Trn s sch k ton ca cng ty ngy 31/12/2006 ghi:
Vn c phn:
Vn c phn theo mnh gi:
3.000.000
x
10.000=30.000.000.000 VND
Vn thng d: (25.000 10.000) x 1.000.000 =
15.000.000.000 VND
Cch tnh
(2) (1)
(3) + (4)
(5) (6)
(7) x thu
sut
(7) (8)
(9) (10)
(11)/(15)
(11) (13)
(14)/(15)
Cc cng ty c phn khc nhau c cch chia li sau thu khc nhau.
Tit 3, 4, 5, 6:
8.3. Quyn mua c phn (chng quyn, quyn mua trc, quyn tin
mi)
8.3.1. Khi nim
Quyn mua c phn (chng quyn) l loi chng khon phi sinh cho
php nhng c ng hin ti c quyn u tin mua trc mt khi lng c
phiu mi vi gi thp hn gi cho bn ra cng chng v c thc hin trong
mt khong thi gian nht nh (t 2 n 4 tun). Mt c phiu tng ng vi
mt chng quyn. Nh vy, khi cng ty c phn pht hnh thm mt s c phiu
mi tng vn, cc c ng c c quyn u tin mua s c phiu ny. S c
phiu c mua t l theo s c phn c. y l quyn u tin mua trc
(preemtive right - droit de premption).
S quyn mua c phn = S c phiu pht hnh.
V d:
Mt cng ty c vn l 500 triu ng chia lm 5.000 c phiu mnh gi
100.000 ng. Cng ty ny mun tng s vn ln 300 triu ng bng cch pht
hnh thm 3.000 c phiu mi, mnh gi 100.000 ng.
S chng quyn cn thit mua thm mt c phiu mi
=
=>
C 5 c phiu c s mua c 3 c phiu mi.
8.3.2. Gi ca quyn mua c phn: L gi tr ca quyn mua c phn.
V d:
Cng ty c phn ABC pht hnh 10.000 c phiu. tng thm vn,
cng ty d nh pht hnh thm 1.000 c phiu mi. C ng c c quyn mua
trc mua c phiu mi vi gi 19.000 ng. Xc nh gi tr ca chng quyn
bit gi ca c phiu c trn th trng l 30.000 ng.
Gii:
S quyn mua trc cn thit mua thm mt c phiu mi l: = 10.
Gi 10 c phiu c l:
30.000 x 10 = 300.000 ng.
Gi 1 c phiu mi l:
19.000 ng.
Gi trung bnh ca mt c phiu sau t pht hnh l:
= 29.000 ng.
=>
Sau t pht hnh, gi ca mt c phiu l 29.000 ng, trong khi
vi chng quyn, nh u t ch mua vi gi 19.000 ng
=>
Vi 10 chng quyn (tng ng vi 10 c phiu c), nh u t
c mt
khon li: (29.000 19.000) = 10.000
=>
Mi chng quyn em li mt khon li: = 1.000 ng.
=>
y l gi tr ca mt chng quyn.
Cng thc tng qut:
Gi:
Q:
Gi tr quyn mua c phn.
G:
g:
n:
n:
Gi th trng ca c phiu c.
Gi pht hnh ca c phiu mi.
S c phiu c.
S c phiu mi pht hnh.
Ta c:
Gi trung bnh ca mt c phn sau t pht hnh c phiu
mi:
GCP =
Gi ca mt quyn mua c phn:
Q=
Q = (G g) x
V d:
Mt cng ty c phn c s vn l 800 triu ng gm 40.000 c phiu
mnh gi 20.000 ng. Gi c phiu ca cng ty ny trn th trng l 30.000
ng. Cng ty d nh s tng vn thm 200 triu ng bng cch pht hnh
10.000 mnh gi 20.000 ng vi gi 22.000 ng cho c ng c. Tnh gi tr
ca mt chng quyn.
Gii:
G = 30.000
n = 40.000
g = 22.000
n = 10.000
Gi tr ca chng quyn:
Q = (G g) x = (30.000 - 22.000) x
Q = 1.600 ng.
Trng hp c bit:
C ng c cp pht min ph c phiu mi:
g=0
Q=Gx
Trong iu l quy nh c ng khng c quyn mua trc: G = g
Q=0
V d:
Gi c phiu ca cng ty c phn th trng chng khon l
75.000 ng. Cng ty d nh tng thm vn bng cch gp cc d tr, pht
hnh c phiu mi v cp pht min ph cho cc c ng. Hai c phiu c s
nhn c mt c phiu mi.
Xc nh gi tr ca quyn mua trc.
Gii:
Q = G x = 75.000 x = 25.000 ng.
8.4. nh gi c phiu
8.4.1. Thu nhp u t c phiu
Gi s mt nh u t mua mt c phiu vi gi l P0. Nu c tc nm
sau l I1 v gi c phiu nm sau l P1 th thu nhp d kin ca ngi u t c
phiu sang nm l: I1 + (P1 P0). Nu sang nm nh u t bn c phiu th
phn thu nhp thc t l: I1 + (P1 P0), cn nu nm sau nh u t vn gi c
phiu th phn thu nhp li vn (P1 P0) cha c thc hin.
Nh vy, t sut li nhun d on khi nm nay b vn mua c phiu gi
P0 l:
r=
Trong :
I1: C tc d on nm sau.
P1: Gi c phiu d on nm sau.
T sut li nhun r ngi u t d kin thu c nu trn c gi l t
sut li nhun mong i.
V d:
Nu P0 = 100, I1 = 5, P1 = 110.
Khi , t sut li nhun mong i r:
r = = 15%
Ngc li, nu bit c c tc d on nm sau I 1, gi d on nm
sau P1 v bit c t sut li nhun mong i ca cc c phiu cng c ri
ro nh c phiu mua l r th c th nh gi c gi c phiu hin ti theo
cng thc:
P0 =
V d: Gi s I1 = 5, P1 = 110, r = 15%: P0 = = 100.
8.4.2. nh gi c phiu theo lung thu nhp c tc
Cng lp lun tng t nh trn, nu d on c gi c phiu I2 nm
th hai, gi c phiu P2 nm th hai v t sut li nhun mong i r th c th
tnh c gi c phiu nm th nht:
P1 =
=>
P0 = ++
Nh vy, gi c phiu ti thi im hin ti chnh l gi tr quy v hin ti
ca thu nhp c tc d kin nm th 1, nm th 2 v ca gi c phiu d kin
vo cui nm th hai.
Tnh tng t lin tip cho n nm cui n l nm ngi u t bn c
phiu i th ta c th nh gi c gi c phiu hin ti chnh l gi tr quy v
hin ti ca lung thu nhp c tc cho n nm n cng vi gi tr quy v hin ti
ca gi c phiu nm n:
P0 = ++ + +
Ni cch khc: Gi c phiu hin ti chnh li chnh l gi tr quy v hin
ti ca ton b cc lung thu nhp trong tng lai.
Nu c phiu c ngi u t nm gi v hn th c ngha n s tin ti
. Thng thng, qung i ca c phiu l v hn v n khng c thi gian o
hn. Mt c phiu thng c chuyn quyn s hu cho nhiu ngi thuc
nhiu th h, song iu khng nh hng n gi nh ngi u t nm gi
c phiu v hn. Khi , gi tr hin ti ca vn gc s tin ti 0 v cng thc
trn s tr thnh:
P0 =
Tuy nhin, vic s dng cng thc trn k trn tnh ton gi c phiu
tng i phc tp. Trn thc t, cng thc ny thng c p dng khi t l
tng trng c tc hng nm l khng i (gi s l g). Khi cng thc tnh
gi c phiu c vit li nh sau:
P0 = ++ + =
P0 =
Ch :
Cng thc ny ch ng khi tc tng trng g nh hn t sut thu
nhp d tnh. Trn thc t, ngi ta gi nh g < r v iu ny hon ton hp l.
8.4.2.1.C phiu u i
Gi ca c phiu u i c tnh theo cng thc sau:
PUD =
Trong :
Ik:
C tc u i chia mi k.
rUD:
T sut nh gi c phiu u i trn th trng.
C phiu u i c li tc thu c cc nm bng nhau:
I1 = I2 = = Ik = = In = IUD
Do :
PUD = IUD x
PUD =
V d:
C tc u i ca cng ty c phn ABC c chia hng nm l 15.000
ng. T sut nh gi c phiu u i trn th trng l 12%. Xc nh gi ca
loi c phiu ny trn th trng chng khon.
Gii:
PUD = = = 125.000 ng.
8.4.2.2.C phiu thng
Gi ca c phiu thng:
PT =
Trong :
Ik:
c tc thng d tnh s chia mi
nm.
rT :
t sut nh gi c phiu thng trn th
trng.
Nh trnh by phn 3.1., vic nh gi c phiu thng theo cng
thc trn gp nhiu kh khn. Trn thc t, cng ty c s tng trng kinh t v
gi s tc tng trng trung bnh hng nm l g. Khi , ta c:
PT = =
Trong :
I0:
C tc c phiu thng chia nm
hin ti.
y l m hnh Gordon (cng ty tng trng n nh).
V d:
C phiu thng ca cng ty c phn XYZ c chia c tc nm hin
ti l 10.000 ng. D on cng ty s c tc tng trng hng nm l
8%/nm. T sut nh gi c phiu trn th trng chng khon l 16%. Xc nh
gi c phiu ny.
Gii:
PT = = = 135.000 ng.
Vic gi thit mt tc tng trng trung bnh hng nm l g t ra khng
hp l lm. Trong thc t, khng c mt cng ty no pht trin theo mt tc
bt bin. Do , vic nh gi c phiu thng theo cng thc trn th kh n
gin nhng cha thc s l hin thc. V vy, mt m hnh nh gi khc c
xy dng vi gi thit cng ty c 2 giai on tng trng: giai on tng trng
nhanh v giai on tng trng n nh.
M hnh ny c phn nh qua th sau:
gs:
S tit sa bi tp chng 6, 7 v 8:
6 tit
Bi tp:
1.
Mt cng ty c phn c 150.000 c phiu thng mnh gi 10.000 ng
v 5.000 c phiu u i mnh gi 100.000 ng. Li c nh chia cho c phiu
u i mi nm l 15% mnh gi.