Professional Documents
Culture Documents
HCM
KHOA CNG NGH THC PHM
B AO V SN PHM T B AO
NHM SVTH :
NGUYN TH NGC HNG
0851100073
NGUYN TH NGC HN
0851100078
0851100080
NGUYN TH M HIN
0851100097
QUCH BO LINH
0851100147
TP H CH MINH 11/2010
1
MC LC
1. TNG QUAN V NGUYN LIU ............................................................................4
1.1. Ngun gc, tn gi v phn loi ...............................................................................4
1.1.1. Ngun gc ..............................................................................................................4
1.1.2. Tn gi ...................................................................................................................4
1.1.3. Phn loi .............................................................................................................
DANH MC BNG
ti: B AO V CC SN PHM T B AO
1. TNG QUAN V NGUYN LIU
1.1. Ngun gc, tn gi v phn loi
1.1.1. Ngun gc:
Bn a ca b ao l vng ng Nam nhng nay ph bin trng khp t Nam
sang ng . Cy b ao cn sc nng mi mc nhng tri ca n th chu c nhit
thp, c th qua ma ng m khng h mc d dy b ao ch mc nm mt, n
ng th tn.
B ao gc n , c trng rng ri khp cc vng nhit i v nhit i
ca chu v min ng ca chu i Dng.
nc ta, B ao cng c trng khp ni ly qu.
1.1.2. Tn gi:
Tn thng gi: B ao.
Tn khc: B xanh, B phn, B trng
Tn ting Anh: waky pumkin.
Tn khoa hc: Benincasa hispida (Thumb. Ex Murr.) Cogn. In DC.
Tn ng ngha: Cucurbita hispida Thumb. ex Murr., Benincasa cerifera Sav.
Thuc h Bu b Cucurbitaceae
1.1.3. Phn loi: B ao c hai loi l b ao phn v b ao :
B ao phn: v qu c phn sp trng, qu to nhng nhiu rut.
B ao : v qu dy cng v nhn thn, qu nh di nhng t rut.
Hnh 1.3 L b ao
bnh sng mai dng Kasuzan, Zineb 80 WP, bnh phn trng dng Bavistyl nng
0,25 % phun cho cy.
1.5. Thu hoch b ao:
B xanh rt d tiu th. Khi qu 50 60 ngy tui tr i c th thu lm b rau rt
tt. Nu tiu th b gi hoc bo qun th khi qu xut hin phn trng, ct vo bui
sng, c cung, xp cn thn ni thong mt c th bo qun qu 1 2 thng.
1.6. Bo qun b ao:
B ao thuc loi rau n tri, thuc h dy leo. B ao c tc h hp trung bnh
cng h hp vo khong 10-20 mgCO2/kg. V vy c ch v lm gim qu trnh
h hng:
Khng c cht ng v qu trnh h hp xy ra mnh.
Trnh b dp c hc trong qu trnh thu hoch.
Bo qun nhit 10-12oC, m khng kh 85-90%, c th bo qun 1-2
thng.
1.7. Thnh phn ha hc
Trong thnh phn ca b ao tuyt i b phn l nc, hm lng dinh dng
tng i thp v khng cha lipid. Ngoi ra b ao cn cha nhiu Vitamin v cht
khong vi hm lng ng k.
Sau y l bng thnh phn dinh dng ca b ao tnh trn 100g n c :
Bng 1.1:Thnh phn ha hc trung bnh ca tri b ao
Thnh phn ha hc
Nng lng
n v
Kcal
Nc
95,5
Protein
0,6
Carbonhydrates
Cht x
Canxi
Phospho
St
Natri
Kali
Beta-caroten
g
g
mg
mg
mg
mg
mg
mcg
2,4
1,0
26
23
0,3
13
150
5,0
Vitamin B1
Vitamin C
mcg
mcg
0,01
16,0
1.8. Gi tr ca b ao
1.8.1. Gi tr kinh t:
B ao l cy trng khng i hi yu cu chm sc cao, u t thp nhng a
li hiu qu kinh t cao, bnh qun cho nng sut t 3-4 tn qu/so Trung b. Thi gian
sinh trng v khai thc t thng 4 n thng 8 hng nm.
1.8.2. Gi tr dinh dng:
B ao l mt qu c cha nhiu dinh dng. B ao c hm lng nc rt cao
92-97%, cht ng bt kh cao 5-7%, vitamin C kh 5-22mg, protein thp 1%. Ngoi ra
cn cha cc nguyn t khong nh: Ca, P, Fe, K, Na
1.8.3. Gi tr s dng:
B ao thuc loi rau n tri, dng lm thc phm ti l chnh. B ao l loi rau
xanh thng dng trong cc ba n ca nhn dn ta, cng nh da chut. C th dng b
ao n luc hoc nu canh tm, canh cua, lm nm, xo tht g, tht ln. Chng u c
tc dng ci thin sc khe ngy h cho mi la tui. Cc b phn ca cy b ao u
c dng lm mn n v thuc: qu (gm cung, v, tht, ht), thn, l, hoa...Mt phn
nh sn lng dng ch bin: tr b ao, mt b ao
http://www.botanyvn.com/cnt.asp?param=news&newsid=383
1.8.4. Gi tr dc phm:
B ao ngoi dng lm thc phm, cn c dng lm thuc. V qu dng cha
i dt do bng quang nhit hoc i c ra cht nhy. Ht B ao cng dng rang n v
dng cha ho, gii c v tr rn cn. L B ao gi nt trn vi gim rt p cha cc u
ngn tay sng au. Nhng nghin cu mi nht cho thy, b ao c tc dng gim bo.
Thnh phn ca b ao c ti 95% l nc, y l loi thc phm ngho nng lng
(100g b ao ch cho 15 Kcal). V vy n nhiu, n thng xuyn b ao cng khng s
tng cn. B ao c tc dng c ch qu trnh chuyn ha cht ng bt thnh m (cht
bo). V nhng l do trn, nhng ngi bo ph, tha cn, ngi b x va ng mch,
cao huyt p, bnh mch vnh, vim thn... thng xuyn n b ao rt tt.
V tnh nng, cng dng tp hp t nhiu sch c cho thy: b ao v ngt, tnh
hn, vo cc kinh ph, v, bng quang, tiu trng, khng c c tnh. C tc dng r rt
kin t, ch kh, tiu thy. n b xanh lu di c th tiu tr nc tha trong c th, gim
cn chng mp ph. B ao thch hp cho ngi b kh h, t yu, bo bu, ph thng cc
b hoc ton thn. B xanh c ghi trong nhng phng thuc b truyn lm p ca
9
m nhn, cung phi. Trong Trung dc hc bn tho ni r thm tnh kh thp, tr nhit
(h st cao), Hi Thng Ln ng vit trong Y tng tm lnh: B ao gii kht, thanh tm
h nhit phin, tiu ng thng trng v li thy
2. CC SN PHM T B AO
10
Hnh 2.1 Nc p b ao
Hnh 2.2 Mt b ao
11
Hnh 2.3 Tr b ao
Hnh 2.4 Tr b ao
Mt ng :
- Ch bin t nc p hay purre tri cy.
- To gel ng bng pectin hay aga.
- C 3 dng : Jelly, Jam, Marmalade.
Mt rim :
- Ngoi phn ci ( bt ch, ming, tri) c thm sir ng, khng to gel
ng.
- Hm lng cht kh khong 65 75%.
Mt do :
- Dng ming hoc nguyn tri.
- Mm, hi t, khng cn sir ng bao quanh ming mt (mt tc, mt
me).
- Hm lng cht kh khong 70- 75%.
Mt kh :
- Dng ming hay nguyn tri.
- Bn ngoi c mt lp v o ng.
- Hm lng cht kh 75 80%.
3.1.2. Nguyn liu sn xut mt :
3.1.2.1. Nguyn liu chnh:
Nguyn liu chnh sn xut mt b ao l loi b gi, dy cm, khng b h
hng, dp nt.
3.1.2.2. Nguyn liu ph:
Nguyn liu ph gm c: ng saccharose v acid citric
ng Saccharose
ng ct trng c thnh phn ch yu l saccharose, c sn xut ch yu t ma
v c ci ng. Saccharose l mt saccharide c cng thc C12H22O11 (M=342). Khi
lng ring d =1,5879g/cm3. Saccharose c cu to t hai ng n l -glucose v
-fructose.
Cng thc cu to nh sau:
13
Tnh cht ca ng :
Saccharose rt ph bin trong gii thc vt c bit chim t l cao trong cy ma
(14 20%), trong c ci ng (16 -20%).
Saccharose d tan trong nc, khi kt tinh t dung dch nc s cho nhng tinh
th ln, dng A c nhit nng chy 1850C, khi kt tinh t dung dch methanol thu
c dng tinh th B c nhit nng chy l 170C. Saccharose kh tan trong ru
methylic. Trong dung dch nc saccharose lm quay cc sang phi. Nng saccharose
trong dung dch nc c th xc nh bng phn cc k hay ng k. Saccharose khng
c tnh kh do cu to ca n khng c nhm OH hemiceltal t do. Do n khng cho
phn ng trng gng, khng kh dung dch Fehling, cng khng cho phn ng vi
phenythydrazin.
Saccharose rt d thy phn trong mi trng acid hay ngay c vi acid yu nht
nh H2O + CO2 to thnh D-glucose v D-fructose. Do D-fructose cho quay tri mnh,
cn saccharose v D-glucose cho gc quay phi yu, nn sau khi thy phn dung dch tr
nn quay tri ([a]= -200). Hin tng c gi l s nghch o ng. Saccharose
cng c th b thy phn di tc dng ca men nh men saccharrase.
Saccharose c th to thnh cc Saccharide kim loi kim th vi canxi.
Saccharat canxi C12H22O11.CaO.2H2O tan trong nc. Nh c tnh ny ngi ta tinh th
saccharose bng nc vi (Ca(OH)2). Sau khi lc b tp cht, ngi ta cho lun kh CO2
li qua dung dch Saccharose tan trong nc s lm CaCO3 kt ta lc, c c v kt ta
thu c Saccharose tinh khit.
Gi tr dinh dng, ng dng ca ng trong sn xut ch bin thc phm:
o ng saccharose c gi tr cao i vi con ngi, n cung cp nng lng cn
thit cho c th hot ng, mi gam ng cung cp khong 4,1cal.
o ng c v ngt tan trong H2O, khi ha tan trong nc to ra p sut thm thu
cng ln. C kh nng bo qun sn phm do c ch vi sinh vt. Kh nng c ch vi sinh
vt ca ng cn do n to ra nng cht kh cao, gim lng nc v lng oxy ha
tan trong dung dch.
o ng saccharose cn c gi tr cao i vi con ngi n cung cp nng lng
cn thit cho c th hot ng, mi gam ng cung cp khong 4,1cal. Bn cnh n
cn c dng nhiu trong cng ngh thc phm, lm tng khu v cho cc sn phm
thc phm nh hp, bnh ko, mt, cc loi nc gii kht
o Khi x l ng nhit trn 1200C s xy ra phn ng caramel ng b nhit
phn thnh cc sn phm khc nhau, chng c phn t ln, mu sm c gi l caramel.
Phn ng ny c xc tc bng acid (pH = 2-4) hay bazo (pH = 9-10) v cng c th
xc tc bng mui amonium. Ngi ta pht hin mt s cht c kh nng sinh ung th
14
hay cc c t kch thch thn kinh trong thnh phn ca sn phm caramel (ch yu l 4
methylimidazole v cc hp cht c lin quan ).
o ng cn c kh nng tng tc vi cc hp cht amino to nn phn ng
melanoidin (cn gi l phn ng maillard). Sn phm ca phn ng ny l mt hn hp
cc cht c kch thc phn t khc nhau, chng to ra mu t vng n nu, c kh nng
chng oxy ha bo v c cht bo. Phn ng ny xy ra mnh mi trng kim
(mnh nht pH = 9-10), khi hot ng ca nc bng 0,7 th phn ng xy ra mnh
nht ( tng ng vi thc phm c 40-70% m).
o Ngoi ra ng cn l mt cht d ha tan, khi ch bin cc sn phm qu sy
bng phng php DIS (Dewatering and impregnation soaking procees: tch nc bng
phng php thm thu ) ngi ta ngm nguyn liu trong dung dch nc ng, nc
trong sn phm s i ra dung dch v ng s chuyn theo ng ngc li t dung dch
vo sn phm v th aw ca sn phm gim xung v sn phm c hng v c trng.
Tm li trong cng ngh thc phm, ngi ta thng c s dng ng to
mu, to mi, to v, to ng v bo qun sn phm.
Bng 3.1: Cc ch tiu cht lng ng ghi trn bao b
STT
Tn ch tiu
Gi tr
Saccharose
99,8% cht th
ng kh (Rs)
0,03%
m (MOISI)
0,05%
0,03%
mu (CV)
300 ICUMSA
Acid Citric
Tnh cht: Acid citric l cht kt tinh bn trong sut , khng mu hoc dng bt kt
tinh mu trng, khng hi v rt chua. V chua ca n hp vi khu v v du nht trong
cc loi acid hu c nn c ng dng rng ri trong ch bin rau qu.
Acid citric ch th hin hot tnh chng mt s nm mc v vi khuun, c kh nng
c ch Samonella mnh hn Acid lactic v acid hydrochlocric.
ng dng: trong ch phm nc p tri cy, tri cy ng hp, mt tri cy v thc
ung nc p tri cy.
Bng 3.2: Cc ch tiu ha hc ca acid citric
STT
Tn ch tiu
Hm lng
C6H8O7
99%
Tro
0,1%
15
50 ppm
Tp cht
khng
B ao
Phn loi
Qu dp, h, khng
t tiu chun
Ra
Ct, gt
V, rut
X l c nhit
Thm thu
C c (rim)
Sy, o ng
Bao gi
Mt Kh B ao
16
17
18
Tin hnh: khi ngm b ao trong dung dch ng c nng cao bng quy lut thm
thu nc trong sn phm s i ra, dung dch v cht ha tan s chuyn dch theo chiu
ngc li t dung dch vo trong sn phm.
Bin i:
Di tc dng ca nhit v tnh thm thu ca ng nc t do s bc hi
ht sn phm s b teo bp khng cn gi nguyn hnh dng ban u, ngt ca b ao
cng nh kh tng ln.
Cc cu t hng, cc acid v cc cht hu c d bay hi s bc theo hi nc
lm gim hng v sn phm.
Hm lng vitamin trong sn phm c bit l vitamin C b tht thot nhiu do
tc dng ca nhit cao trong thi gian di.
C c:
Mc ch: to cu trc mong mun cho sn phm. Ngoi ra qu trnh cn c tc dng v
hot ha cc enzyme c bit l enzyme pectinase, ng thi thanh trng trnh s h
hng v tng thi gian bo qun.
Yu cu: trong sut qu trnh cn o trn u n v tht nh nhng ng thi khng
ch nhit nhit hp l trnh hin tng kht y ni v trnh hin tng tc ng
nhit khng u nh hng ti s ng u ca sn phm.
Sy, o ng:
Mc ch: lm gim s bc hi nc, hot nc ca sn phm t lm tng hng s
dng ca sn phm.
Yu cu: sn phm sau khi sy, o ng c kh, ngt, gin theo yu cu sn
phm, c mt lp ng kh bao bc bn ngoi. Nhit phi hp l trnh hin tng
kht chy sn phm, gim gi tr cm quan.
Bao gi:
Mc ch: to hnh sn phm thun li cho qu trnh vn chuyn v tiu th trn th
trng.Mt khc vic bao gi tt cn gp phn quan trng trong vic tng gi tr cm
quan cho sn phm v bo qun sn phm chng s nhim bn t mi trng.
Yu cu: l, hp hoc bao b u phi thanh trng bo m v sinh, qu trnh phn
phi sn phm vo l, hp, bao b phi v sinh, trnh ri vi gy tht thot sn phm.
Bin php thc hin:
Mt c th ng trong cc loi bao b khc nhau: h nha, l thy tinh, bao
MAP vi nhiu kch c khc nhau
Bao b cn phi ra sch, thanh trng nc si 1000C trong 30 pht.
19
3.2. Sn xut nc p b ao
3.2.1. Nguyn liu sn xut nc p b ao :
3.2.2.1. Nguyn liu chnh:
Nguyn liu chnh sn xut nc p b ao l qu b ao (b xanh) c chn
k thut t yu cu nn tri tch t v mt dinh dng, tri vn cn cng.
3.2.2.2. Nguyn liu ph v ph gia khc :
ng: to v ngt l loi ng tinh luyn.
Acid citric
+ Dng iu v, to v chua va phi theo yu cu ca sn phm.
+ iu chnh acid ca sn phm.
Vitamin C
+ Lm tng gi tr dinh dng cho sn phm.
20
B ao
La mu
chn,cho
phnsn
loiphm.
+ Chng oxy ho, n nh
Tri h
khng ht
Xay nghin
p
B p
Nc sch
ng,
ph gia
Lc
B lc
Phi trn
ng ho
Rt hp
Bi kh, ghp m
Thanh trng
Lm ngui
Nc b ao
Bi kh, ghp m
21
Thanh trng
Lm ngui
Ra:
Mc ch:
22
Bin i:
-
23
Lc:
Mc ch: Tch mt phn hay tt c cn khng tan l lng trong dch p, phn ny
khng c gi tr dinh dng nu ta khng b th phn b ny d lng xung y
nh hng n gi tr cm quan ca sn phm.
Thng s ca qu trnh lc:
ng:
Mc ch: tng ngt, to v cho sn phm.
Cho ng vo bng cch: un m dung dch nc b ao sau khuy cho n
khi ng tan ht.
- Acid citric:
Mc ch: iu v, chng mc, tng gi tr dinh dng v n nh mu cho sn
phm.
Cch cho vo: cho vo cng vi ng v acid citric v khuy u cho tan ht.
- Pectin + CMC:
Mc ch: to gel, chng tch pha cho sn phm, tng kh nng phn tn.
-
24
ng ho:
Mc ch:
Mc ch: Loi ht kh trong hp trc khi ghp kn, kh ho tan trong qu trnh
ch bin (nc p 1-4%), trong t bo rau tri, trong khong trng ca bao b sn
phm khng b oxy ho, tiu dit vi sinh vt v tit trng s b cho sn phm.
C 2 phng php:
Phng php 1: Dng nhit
-
25
Khng bi kh ht c.
Khi un nng trc tip vi nhit sn phm b mt mu, mi.
Vitamin C d b ph hu.
C mi nu.
Phng php 2: Phng php c hc
Thanh trng:
Mc ch:
nh ch hot ng Enzym.
Tiu dit vi sinh vt.
To iu kin tt cho qu trnh thm thu.
Lm chn sn phm.
Bin php:
Rt nng.
Thanh trng (ni h, ni kn).
Tit trng.
Tit trng v ng hp.
Lm ngui:
26
Yu cu:
-
3.3. Sn xut tr b ao
3.3.1. Thnh phn c trong tr b ao:
27
Nng lng do bo
0
0mg
Sodium
0mg
X th (Dietary Fiber)
Nng lng(Calories)
0mg
100
0g
Carbohydrate
25g
ng (Sugar)
22g
Protein
0g
Vitamin A
0mg
Vitamin C
3mg
Calcium
0mg
St (Iron)
3.5mg
28
B ao
La chn,ct gt
X l c nhit
Xay
p
Lc th
Lc tinh
B p
B lc
B lc
C c
Ct b ao
ng,
nc,ph gia
Bao b
Phi ch
Hp np
Rt hp
C c
Bi kh, ghp m
Sy
Thanh trng
Ngin nh
Lm ngui
Bao gi
Tr b ao
Tr b ao
ha tan
Bi kh:
Loi ht kh trong hp trc khi ghp kn theo hai phng php: dng nhit (bung kn
c h thng t hay hi nng),dng phng php c hc (ht khng kh trong hp bng
bm chn khng) => gip h p sut khi thanh trng trnh cc trng hp bin dng bao
b, hn ch vi sinh vt hiu kh, hn ch qu trnh oxy ha v cc hin tng n mn kim
loi.
Ghp m:
Yu cu m ghp phi cht => c tc ng n qu trnh thanh trng, thi gian bo qun
v cht lng sn phm.
Thanh trng:
m bo khng lm thay i tnh cht ha l cng nh cm quan ca sn phm bng
cch la chn thi gian v nhit thanh trng thch hp.
30
=>> Tr b ao ha tan.
Sau khi phi ch em c c => sy => nghin nh => bao gi (c th b sung
ng dng ht vo sn phm tng hm lng cht kh).
31
Bng 4.1: Hm lng ti a cho php ca mt s kim loi nng v c t trong sn phm
rau ti (Theo FAO/WHO Nm 1993)
STT
Tn nguyn t
Mc gii hn (mg//kg,l)
Asen (As)
0.2
Ch (Pb)
0.5-1.0
0.005
ng (Cu)
5.0
Cadimi (Cd)
0.02
Km (Zn)
10.0
Bo (B)
1.8
Thic (Sn)
200.0
Patulin (c t)
0.05
10
Aflatoxin (c t)
0.005
Vi sinh vt
Salmonella
0.25/g
E.Coli
100/g
Coliform
1000/g
http://sonongnghiep.hochiminhcity.gov.vn
*Bn cnh cc thit b vt t cng phi m bo v sinh:
Thng cha sn phm thu hach v vt liu ng gi phi t ring bit vi kho
cha ha cht, phn bn v cht ph gia ng thi thc hin cc bin php hn
ch nguy c nhim t cc loi ng vt gy hi.
4.2. Mt b
Mt phi c dn ngt.
4.3. Nc p b ao v tr b ao
Sn phm phi c sn xut t ngun b ao ti, tri ln, v cng cho ra nc
ngt thanh. Sau , dch chit c sao v c c theo phng php c truyn thu
c ct b ao dng st mu vng nu sng, nc rt trong, v ngt thanh, mi
thm.
Thnh phn c bn v ch tiu cht lng:
33
Mu sc p.
Hm lng
n v
Protein
Vitamin C
mg
St(iron)
3.5
mg
ng(sugar)
22
Cholesterol
mg
Cht bo bo ha
34
35
3 Tn N Minh Nguyt, L Vn Vit Mn, Trn Th Thu Tr, 2008, Cng ngh ch bin rau qu
phn 1, Cng ngh sau thu hoch, NXB HQG.
4 http://trangnong.com.vn
5 http://vi.wikipedia.org/wiki/bidao
6 http://sonongnghiep.hochiminhcity.gov.vn
36