Sc k lng cao p v mt s ng dng trong khoa hc

Lch s nghin cu v ng dng sc k lng cao p Nh thc vt hc ngi Nga Mikhail Tsvet (Mikhail Semyonovich Tsvet) pht minh ra k thut sc k vo nm 1903 khi ng ang nghin cu v chlorophyll. Ch sc trong sc k c ngha l mu; n va l tn ca Tsvet trong ngha ting Nga v va l mu ca cc sc t thc vt ng phn tch vo lc by gi. Tn ny vn tip tc c dng d cc phng php hin i khng cn lin quan n mu sc. Nm 1952, Archer John Porter Martin v Richard Laurence Millington Synge c trao gii Nobel Ho hc cho pht minh ca h v sc k phn b. K thut sc k pht trin nhanh chng trong sut th k 20. Cc nh nghin cu nhn thy nguyn tc ca sc k Tsvet c th c p dng theo nhiu cch khc nhau, t h ci tin v chuyn i thnh nhiu loi sc k khc nhau. ng thi, k thut thc hin sc k cng ci tin lin tc nhm phn tch cc phn t tng t hoc khc nhau. V d: Sc k phn tch c dng xc nh danh tnh v nng cc phn t trong hn hp. Hoc sc k tinh ch c dng tinh ch cc cht c trong hn hp. Sc k l mt k thut ho phn tch dng tch cc cht trong mt hn hp, bao gm vic cho mu cha cht cn phn tch trong pha ng (thng l dng chy ca dung mi) di chuyn qua pha tnh. Pha tnh tr hon s di chuyn ca cc thnh phn trong mu. Khi cc thnh phn ny di chuyn qua h thng sc k vi tc khc nhau, chng s c tch khi nhau theo thi gian. Mi mt thnh phn i qua h thng trong mt khong thi gian ring bit, gi l thi gian lu.

Trong k thut sc k, hn hp c chuyn ch trong cht lng hoc kh v cc thnh phn ca n c tch ra do s phn b khc nhau ca cc cht ha tan khi chng chy qua pha tnh rn hoc lng. Nhiu k thut khc nhau c dng phn tch hp cht phc tp da trn i tnh khc nhau ca cc cht trong mi trng ng kh hoc lng v i vi mi trng hp ph tnh m chng di chuyn quanh giy, gelatin hay gel magnesium silicate,... Mt s k thut sc k ng dng vo nghin cu Sc k l k thut phn tch cht, phn tch khc bit trong phn b gia pha ng v pha tnh tch cc thnh phn trong hn hp v thnh phn ca hn hp c th tng tc vi pha tnh da trn in tch, tan tng i v tnh hp ph ca cht .

Mc lu gi Mc lu gi o tc mt cht di chuyn trong h thng sc k. cc h thng lin tc nh sc k lng cao p_HPLC (High Performance Liquid Chromatography) hay sc k kh _GC (Gas Chromatography) m cc hp cht c chit xut bi cht chit xut, mc lu gi c o bng thi gian lu Rt hay tR, khong thi gian gia tim v pht hin. cc h thng ngt qung nh TLC (Thin Layer Chromatography), mc lu gi c o bng h s lu Rf, qung

ng di chuyn ca hp cht chia cho qung ng di chuyn ca cht chit xut (chy nhanh hn hp cht cn phn tch). Mc lu gi ca mt cht thng khc nhau ng k gia cc th nghim v phng th nghim do dao ng ca cht chit xut, pha tnh, nhit v thit k ca th nghim. V vy iu quan trng l phi so snh mc lu gi ca hp cht mun kho st vi mt hoc nhiu hp cht chun trong cng iu kin. Cc k thut sc k: Trong phng th nghim hoc xt nghim, k thut sc k thng c p dng gm nhng loi sau: sc k giy, sc k kh-lng, sc k trao i ion, sc k i tnh ion kim loi bt ng, sc k lng hiu nng cao, sc k thm thu gel, sc k i lc, sc k lp mng, sc k lng cap p,Ty thuc vo tng hp cht hoc thnh phn cht cn phn tch, chng ta phi s dng mt s k thut khc nhau. Chng hn, mun phn tch tt c cc thnh phn c mt trong mt vin artesunate gi, ngi ta phi s dng phng php sc k lp mng, sc k kh, sc k trao i ion, acid amin, tn x tia X, mi phn tch v kt lun ht cc thnh phn trong vin. Trong phm vi bi vit, chng ti mun gii thiu s nt mt s phng php sc ky sau: Sc k lp mng (TLC_Thin Layer Chromatography) l k thut sc k kh nhanh, n gin v tin li. N gip nhn bit nhanh c s lng thnh phn c trong hn hp em sc k. Trong phng php sc k lp mng, thnh phn trong hn hp c xc nh nh so sch h s lu ca hn hp Rf v h s lu Rf ca mt s cht bit. Bn sc k dng trong sc k lp mng TLC thng lm bng thy tinh, kim loi hoc bn plastic c ph ln trn bng 1 lp cht rn mng nh silicagel, bt nhm. Phng php sc k lng cao p (HPLC): HPLC l mt sc k ct (column chromatograph ) i km vi mt detector nhy c th pht hin c cc cht tch ra trong qu trnh chy sc k. Vi nhng tin b k thut v ct, detector chuyn sc k ct thnh phng php phn tch c tc nhanh v hiu sut cao. Loi ny cn phi c h thng bm cao p y pha ng vi p sut cao n khong 30Mpa (300 atm) nhm to dng chy vi lu lng vi ml/ pht. S lng mu phn tch bng HPLC ch cn khong 20microlit. Phng php sc k kh: im bit gia sc k lng cap p (HPLC) v sc k kh (GC) l trong phng php HPLC, mu ch cn lm ho tan m khng cn lm bay hi, do HPLC c th phn tch c cc cht m khng s gy ra s phn hy do nhit trong qu trnh phn tch. Mt s thng tin chi tit lin quan n lch s (history), quy trnh vn hnh (operation), ng dng (applications), pha ng (mobile phase) hoc pha tnh (stationary phase), sc k ct (column), hi p vopo nh sn xut (manufactures), tr l v k thut (technical

assistance), cc li sai st v cch khc phc (troubleshooting), xin xem thm trang http://www.pharm.uky.edu/ ASRG/HPLC ca trng i hc dc Kentucky v trang http://www.forumsci.co.il/HPLC