1

bi: Trnh by biu hin ca nguyn tc tp trung dn ch trong qun l hnh chnh nh nc.

Bi lm
I. t vn . Tp chung - dn ch l mt trong nhng nguyn tc c bn trong t chc v hot ng ca cc c quan nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. Nguyn tc ny c ghi nhn trong iu 4, Hin php 1959; iu 6, Hin Php 1980 v iu 6, Hin Php 1992 Quc hi, Hi ng nhn dn v cc c quan khc ca nh nc u hot ng theo nguyn tc tp trung dn ch. Khng ch ring Vit Nam m cc nc x hi ch ngha cng ghi nhn nguyn tc ny trong Hip Php ca nc mnh. Nguyn tc tp trung - dn ch c xc nh l mt nguyn tc c bn trong t chc v hot ng ca b my nh nc ni chung, nhng cng ng thi l mt nguyn tc c bn trong qun l hnh chnh nh nc. Vi mc ch trau di kin thc v tm hiu su hn v nguyn tc tp trung dn ch trong qun l hnh chnh nh nc em xin chn bi s 18 trnh by biu hin ca nguyn tc tp trung dn ch trong qun l hnh chnh nh nc.

II, Gii quyt vn .

1. Ni dung nguyn tc. Nguyn tc tp trung dn ch bao hm s kt hp gia hai yu t tp trung v dn ch, va m bo s lnh o tp trung trn c s dn ch, va m bo m rng dn ch di s lnh o tp trung. Tuy nhin, y khng phi l s tp trung ton din v tuyt i, m ch i vi nhng vn c bn, chnh yu nht, bn cht nht. S tp trung bo m cho c quan cp di, c quan a phng c c s v kh nng thc hin quyt nh ca trung ng; ng thi, cn c trn iu kin thc t ca mnh, c th ch ng sng to trong vic gii quyt cc vn ca a phng v c s. C hai yu t ny v th phi c s phi hp cht ch, ng b. Chng c mi quan h qua li, ph thuc v thc y nhau cng pht trin trong qun l hnh chnh nh nc. V nu ch c s lnh o tp trung m khng m rng dn ch th s to iu kin cho cc hnh vi lm quyn, t quan lieu hch dch, ca quyn tham nhng pht trin. Ngc li khng c s lnh o tp trung s dn ti tnh trng ty tin v chnh ph, cc b a phng. 2.Biu hin ca nguyn tc tp trung - dn ch trong qun l hnh chnh nh nc. a, S ph thuc ca c quan hnh chnh nh nc vo c quan quyn lc nh nc cng cp. Biu hin ny xut pht t iu 6, Hin php 1992 (sa i, b sung nm 2001) Nhn dn s dng quyn lc ca nh nc thng qua Quc hi v Hi ng nhn dn l nhng c quan i din cho ch v nguyn vng ca nhn dn, do nhn dn bu ra v chu trch nhim trc nhn dn. Nh vy chng ta hiu hot ng qun l hnh chnh nh nc cng l hot ng th hin ch v nguyn vng ca nhn dn, v c quan qun l hnh chnh nh nc ph thuc vo c quan quyn lc nh nc cng cp. Trc ht v mt t chc, c quan quyn lc nh nc c quyn hn nht nh trong vic thnh lp, sp nhp hay gii th cc c quan hnh chnh nh nc cng cp.
2

Theo lut T chc Chnh ph nm 2001 th Chnh ph do Quc hi thnh lp ra ti k hp th nht ca mi kha Quc hi, theo trt t Th tng do Quc hi bu theo s gii thiu ca Ch tch nc, cc ph th tng, B trng v th trng c quan ngang b do Th tng c Quc hi pht chun vic b nhim, min nhim, cch chc. Cn U ban nhn dn cc cp th do Hi ng nhn dn cng cp bu ra, cc thnh vin ca UBND ch tch, ph ch tch v cc thnh vin khc ca UBND u do Hi ng nhn dn bu, min nhim, bi nhim. Chnh ph do Quc hi thnh lp ra v c trao cho quyn hnh php, cn UBND do Hi ng nhn dn lp ra v thc hin hot ng qun l hnh chnh a phng. V mt hot ng, cc c quan qun l hnh chnh nh nc lun chu s ch o, gim st ca h thng c quan quyn lc nh nc v chu trch nhim bo co hot ng ca mnh trc c quan quyn lc nh nc cng cp. C th, trong mi k hp Quc hi cc thnh vin ca Chnh ph u c th l i tng tr li cht vn ca cc i biu Quc hi, v Chnh ph cng chu trch nhim bo co trc Quc hi hot ng ca mnh, ngoi ra th c quan quyn lc cn c th thc hin quyn gim st ca mnh thong qua hot ng thanh tra. Tng t, UBND chu s gim st ca Hi ng nhn dn thong qua cc hot ng ca cc i biu ca hi ng, thong qua bo co v thong qua thanh tra. Bn cnh s tp trung, yu t dn ch cng th hin r nt trong vic c quan quyn lc nh nc trao quyn ch ng sang to cho cc c quan hnh chnh nh nc trong vic ch o thc hin Hin php, lut v cc vn bn khc ca c quan quyn lc nh nc. V d: Trong hot ng tuyn truyn, gio dc php lut th cc c quan hnh chnh nh nc nht l cp a phng c th ty vo iu kin hon cnh c th ca a phng mnh m a ra nhng bin php tuyn truyn v gio dc cho hiu qu min l khng tri vi quy nh ca php lut v thun phong m tc ca dn tc. V mi a phng, vng min th c nhng li th v kh khn ring, nh hot ng tuyn truyn php lut min ni vng su vng xa khng th p dng nhng phng thc ging nh tuyn truyn thnh ph, ng bng. b, S phc tng ca cp di i vi cp trn, a phng i vi trung ng. S phc tng ny m bo cho cp trn v trung ng tp trung quyn lc ch o, gim st hot ng ca cp di v ca a phng. Thiu s phc tng s dn
3

n tnh trng bung lng s lnh o, qun l tp trung ca trung ng v cp trn lm ny sinh tnh trng ty tin, v chnh ph, cc b a phng. Biu hin ca s phc tng ny l ch tt c cc yu cu, mnh lnh do cp trn v trung ng a ra cp di v a phng c ngha v phi thc hin. Nhng s phc tng ny l trn c s nhng quy nh ca php lut ch khng phi s phc tng v iu kin. ng thi cp trn, trung ng cng phi tn trng kin ca cp di, a phng v cng tc t chc, hot ng v cc vn khc ca qun l hnh chnh nh nc; phi to mi iu kin cp di pht huy s ch ng sang to nhm pht huy mi kh nng hon thnh tt nhim v c giao. V d: Theo quy nh ca Lut t chc Chnh ph trong cc phin hp hang thng cng nh phin hp t xut ca mnh Chnh ph c quyn mi n cuc hp th trng cc c quan thuc chnh ph, ch tch UBND tnh, thnh ph trc thuc trung ng tham d phin hp. Cc i biu c mi khng phi thnh vin ca Chnh ph c quyn pht biu kin. Qua Chnh ph c th tp trung c tr tu ca tp th, cc i biu c mi gp phn lm cho cc quyt nh ca phin hp st vi thc t hn, ton din hny l v d minh chng cho s tn trng kin ca c quan a phng trong cc hot ng qun l. c, Vic phn cp qun l. Phn cp qun l l s chuyn giao thm quyn t cp trn xung cp di nhm t c mt cch c hiu qu mc tiu chung ca hot ng qun l hnh chnh nh nc. Khi tin hnh phn cp qunr l, c s phn nh r chc trch, nhim v, thm quyn v nhng phng tin cn thit thc hin tt nhng mc tiu, nhim v ca cp mnh. Phn cp qun l l mt biu hin ca nguyn tc tp trung dn ch. Tuy nhin, vic phn cp phi m bo nhng yu cu sau: Th nht, phi xc nh quyn quyt nh ca trung ng i vi nhng lnh vc then cht, nhng vn c ngha chin lc m bo s pht trin cn i hi ha ca ton x hi, bo m s qun l tp trung v thng nht ca nh nc trong phm vi ton quc. Th hai, phi mnh dn phn quyn cho a phng, cc n v c s pht huy tnh ch ng sng to trong qun l, tch cc pht huy sc ngi, sc ca, y mnh sn xut v phc v i sng nhm hon thnh nhim v m cp
4

trn giao ph. Th ba, phi phn cp qun l c th, hp l trn c s quy nh ca php lut. Hn ch tnh trng cp trn gom qu nhiu vic, khi khng lm xu cng vic y th giao li cho cp di. Phn cp qun l phi xc nh chc nng c quan. Mi loi vic ch c thc hin bi mt cp c quan, hoc mt vi cp c quan. Cp trn khng phi lc no cng thc hin c mt s chc nng mt cch c hiu qu nh cp di. Vic phn cp qun l c ngha rt ln trong vic phn nh cng vic gia cc c quan nh nc, trnh cho c quan cp trn, trung ng phi m m cng vic quyt nh c nhng cng vic tm vi m m l ra c quan a phng v cp di c th thc hin c v c khi thc hin tt hn. M trong khi nhng quyt nh v m ang cn rt nhiu ni dung cn cp trn gii quyt. d, Hng v c s. Hng v c s l vic cc c quan hnh chnh nh nc m rng dn ch trn c s qun l tp trung i vi hot ng ca ton b h thng cc n v kinh t, vn ha x hi trc thuc. Cc n v c s ca b my hnh chnh nh nc l ni to ra ca ci vt cht trc tip phc v i sng nhn dn. V th nh nc cn c cc chnh sch qun l thng nht v cht ch, cung cp v gip v vt cht nhm to iu kin n v c s hot ng c hiu qu. C nh vy hot ng ca cc n v ny mi pht trin mt cch mnh m theo ng nh hng x hi ch ngha. y cng chnh l vic thc hin "dn l gc" trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. e, S ph thuc hai chiu ca c quan hnh chnh nh nc a phng. Cc c quan hnh chnh nh nc a phng u t chc v hot ng theo nguyn tc song trng trc thuc. i vi c quan nh nc c thm quyn chung mt mt ph thuc vo c quan quyn lc nh nc cng cp, mt khc ph thuc vo mt c mt quan chu s hnh ch o chnh ca nh Chnh nc ph theo cp chiu trn. dc. V d: UBND Tnh A mt mt chu s ch o ca HND Tnh A theo chiu ngang, i vi c quan chuyn mn, mt mt ph thuc vo c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chung cng cp, mt khc n ph thuc vo c quan hnh chnh nh nc c thm quyn chuyn mn cp trn trc tip. V d: S T php Tnh B, mt mt ph thuc vo UBND Tnh B, mt khc ph thuc vo B t php. Nguyn tc song trng trc thuc ca c quan hnh chnh nh
5

nc a phng bo m s thng nht gia li ch chung ca nh nc vi li ch ca a phng, gia li ch ngnh vi li ch ca lnh th. 3, ngha ca vic thc hin nguyn tc tp trung dn ch. Trc ht n l t tng ch o xuyn sut trong qu trnh qun l hnh chnh nh nc. Trong qu trnh qun l hnh chnh th nguyn tc ny m bo s tp trung quyn lc nh nc vo ch th qun l iu hnh, ch o thc hin chnh sch php lut mt cch thng nht, ng thi nguyn tc m bo m rng quyn cho i tng qun l, nhm pht huy tr tu tp th trong hot ng qun l, pht huy kh nng tim tang ca i tng qunr l trong thc hin chnh sch php lut. Th hai, vic quy nh nguyn tc tp trung dn ch trong hot ng qun l hnh chnh nh nc gip cho quyn lm ch ca nhn dn c hon thin hn, ngi dn c th thc hin quyn gim st ca mnh mt cch hu hiu, to nn mt c ch m bo cho qun chng tch cc tham gia vo cng tc qun l hnh chnh nh nc. Th ba, to nn s nhp nhng n khp ca cc c quan, khi ngnh trong ton x hi v ng thi cng m bo cc a phng c quyn t do tng i trong vic nh ra cc hnh thc pht trin khc ph hp vi a phng mnh. III.KT LUN. Tp trung dn ch l mt nguyn tc qun l hnh chnh nh nc khao hc, nhng vic thc hin ng n ni dung ca nguyn tc ny l mt nhim v ht sc kh khn v v cng quan trng. Ch khi no chng ta kt hp c s tp trung v dn ch mt cch hi ha th mi pht huy c ht vai tr ca nguyn tc ny trong thc t x hi ca nc ta hin nay. Vic tm hiu nguyn tc tp trung dn ch c ngha l lun v thc tin v cng quan trng vi i vi cng vic qun l x hi v vic xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha nc ta hin nay. c bit l i vi cc nh qun l, h cn phi tip tc lm r ni dung hnh thc v s vn dng nguyn tc tp trung dn ch trong iu kin nh nc ta hin nay.