Professional Documents
Culture Documents
III
NGOÅN QUÖËC KYÂ
(TRAÁNG CA)
TÛÅA
(Cuãa taác giaã khi in lêìn in thûá hai. NXB Vùn hoåc 1961)
Mûúâi saáu nùm àaä ài qua trïn baãn thú naây, dûúâng
nhû àaä bao boåc baãn thú trong möåt aáng sûúng kyã niïåm.
Taác giaã coá thïí naâo khöng caãm ún caái duyïn cuãa vùn
tûå àoá ruát baâi thú mònh tûâ chöî cuä àûa sang chöî hiïån
giúâ...
Caác em hiïån nay mûúâi saáu tuöíi coá thïí tûúãng tûúång
àûúåc khöng, möëi tònh àêìu vúái caách maång thaânh cöng,
vúái chñnh quyïìn nhên dên úã taåi “thaânh Hoaâng Diïåu”
tûác thuã àö Haâ Nöåi, thaáng taám 1945, Viïåt Nam dên
chuã cöång hoâa nùm thûá nhêët?
Loâng tiïët trinh vui trong tiïåc saáng loâa
Tònh nguyïn thuãy vêîn haäy coân run rêíy...
Ai àaä söëng nhûäng ngaây êëy seä khöng bao giúâ quïn.
Baâi thú Ngoån quöëc kyâ àaä àûúåc laâm ra, trong
nhûäng ngaây say sûa tù’m aánh saáng thêìn tiïn cuãa caách
maång thaânh cöng êëy. Nhûäng ngaây thûá nhêët êëy, têët caã
tûúi múái trong loâng ngûúâi, trïn àêët nûúác nhû têåp
trung hiïån bêåt lïn trïn laá cúâ àoã sao vaâng; chuáng ta àaä
say ngoån quöëc kyâ àöåc lêåp, tûå do nhû say men rûúåu!
Nhûäng buöíi thûúång cúâ, keáo cúâ, treo cúâ, chaâo cúâ, nhûäng
khi phêët cao ngoån cúâ... ngoån quöëc kyâ nhû möåt mùåt trúâi
àoã moåc giêåy trïn biïín xanh, nhû möåt ngöi sao vaâng
4 TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU
múái choåc thuãng trúâi biïëc; ngoån quöëc kyâ quêën lêëy têm
höìn moåi ngûúâi, cuöën àûa lïn löìng löång cao xa!
Töi coân nhúá caái truå súã cuãa Höåi Vùn hoáa Cûáu quöëc
Viïåt Nam luác àoá, trûúác caách maång laâ nhaâ cuãa Höåi
khai trñ tiïën àûác, (hiïån nay laâ cêu laåc böå Thöëng nhêët)
haäy coân nhûäng trang àiïím bùçng vöi, bùçng göî hònh con
dúi, hònh nhûäng àöìng tiïìn, y nhû möåt caái nhaâ quan
lúán. Trong caái voã chûa kõp caãi taåo êëy, laâ toâa soaån
nhûäng söë àêìu taåp chñ Tiïìn phong baáo La Reápublique
(Dên chuã cöång hoâa), laâ ban biïn têåp nhûäng saách cuãa
Vùn hoáa Cûáu quöëc. ÚÃ àoá, khoaãng thaáng 10, 11 - 1945,
anh Nguyïîn Huy Tûúãng, luác êëy cuâng vúái anh Nguyïîn
Àònh Thi laâ nhûäng àöìng chñ phuå traách chñnh trong
Höåi Vùn hoáa Cûáu quöëc Viïåt Nam. Anh Tûúãng àaä gúåi
yá àêìu tiïn cho töi viïët möåt baâi thú ca ngúåi Cúâ àoã sao
vaâng. Hoaân caãnh luác àoá laâ: úã Nam böå, ngoån quöëc kyâ
àang xöng pha khoái lûãa, anh duäng, gay go, khaáng
chiïën àêìu tiïn chöëng boån xêm lûúåc Phaáp; caã nûúác möåt
loâng têåp húåp dûúái ngoån quöëc kyâ; nhûng úã Haâ Nöåi thuã
àö, cuöåc àêëu tranh chöëng nhûäng lûåc lûúång chñnh trõ
phaãn àöång àang diïîn ra gay gù’t: nêëp boáng boån quên
àöåi quöëc dên àaãng Trung Quöëc àang àoáng úã miïìn
Bù’c nûúác ta, nhûäng àaãng phaái phaãn àöång trûúng
nhûäng laá cúâ sao trù’ng, cúâ ba gaåch, khöng cöng nhêån
cûúng võ quöëc kyâ cuãa cúâ àoã sao vaâng, tûác nghôa laâ
khöng cöng nhêån chñnh quyïìn nhên dên maâ Àaãng cuãa
giai cêëp cöng nhên laâ ngûúâi xêy dûång vaâ laänh àaåo.
Haâng ngaây, úã mêëy khu phöë, chuáng phaát thanh nhûäng
luêån àiïåu chöëng Chñnh phuã lêm thúâi caách maång;
chuáng tiïën haânh nhûäng viïåc bù’t coác ngûúâi, khiïu
khñch, phaá röëi; chuáng baây troâ biïíu tònh chöëng cuöåc
töíng tuyïín cûã àêìu tiïn (6-1-1946) cuãa nhên dên ta...
Àöìng chñ Nguyïîn Huy Tûúãng àaä “àùåt haâng xaä höåi” cho
töi duâng thú phêët cao Ngoån quöëc kyâ, coá nghôa laâ àaánh
NGOÅN QUÖËC KYÂ 5
vaâo boån phaãn àöång. Nguyïîn Huy Tûúãng àaä cho töi caái
yá tûá àêìu tiïn, tûâ àoá naãy ra baãn thú Ngoån quöëc kyâ.
Caái hùng tuöíi treã cuãa luác êëy coân àoåc thêëy àûúåc
trong nhûäng baâi thú ûáng chiïën lúâi vùn haäy coân nhû
möåt quaã xanh múái ûúng. Töi xin cheáp laåi àêy möåt “nuå
cûúâi dên Viïåt” àùng trïn baáo höìi êëy, khöng phaãi vò giaá
trõ vùn hoåc, maâ àïí gúåi laåi caái khöng khñ àaánh nhau
luác bêëy giúâ:
(1) Baâi naây noái vïì laá cúâ ba gaåch cuãa Nguyïîn Haãi Thêìn maâu sù’c vaâ
böë cuåc nhû cúä Quöëc dên àaãng cuãa Tûúãng Giúái Thaåch. - Cúâ queã ly
laâ cúâ cuãa chñnh phuã buâ nhòn thên Nhêåt Trêìn Troång Kim.
6 TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU
13-12-1945
Mûúâi saáu nùm àaä qua trïn baãn thú hiïån nay àûúåc
in laåi. Ngûúâi ta bao giúâ cuäng nhúá laåi möëi tònh àêìu vúái
möåt niïìm hoan hó rûng rûng. Ngoån quöëc kyâ laâ sûå söëng
laåi cuãa ngûúâi dên Viïåt Nam úã trong töi, laâ möëi tònh
àêìu cuãa töi vúái nhûäng ngaây àêìu cuãa chñnh quyïìn
nhên dên caách maång. Vò vêåy, töi xin pheáp àûúåc viïët
mêëy lúâi.
Haâ Nöåi, ngaây 1 thaáng 8 nùm 1961
XUÊN DIÏÅU
NGOÅN QUÖËC KYÂ 7
II
*
* *
*
* *
III
*
* *
IV
VI
VII