CHNG IV

M , TY U, NH T B N (1945 2000)

Bi 6 N C M
I. N C M T NM 1945 N 1973. 1. Kinh t : - Sau CTTG II, kinh t M pht tri n m nh: cng nghi p chi m 56,5% t ng s n
l ng cng nghi p th gi i; nng nghi p b ng hai l n 5 n c Anh, Php, CHLB c, Italia, Nh t c ng l i; n m 50% s l ng tu b i l i trn bi n, d tr vng th gi i, chi m 40% t ng s n ph m kinh t th gi i Kho ng 20 nm sau chi n tranh, M l trung tm kinh t ti chnh l n nh t th gi i. Lnh th r ng l n, ti nguyn phong ph, nhn l c d i do, trnh k thu t cao, nng ng, sng t o. L i d ng chi n tranh lm giu t bn v kh. p d ng thnh cng nh ng thnh t u c a cu c cch m ng KHKT nng cao nng su t, h gi thnh s n ph m, i u ch nh h p l c c u s n xu t Trnh t p trung t b n v s n xu t cao, c nh tranh c hi u qu trong v ngoi n c. Cc chnh sch v ho t ng i u ti t c a nh n c c hi u qu . M l n c kh i thu t hi n i: i u v t nhi u thnh t u cu c cch m ng khoa h c- k

* Nguyn nhn:
-

2. Khoa h c- k thu t: u trong lnh v c ch t o cng c s n xu t m i (my tnh i n t , my t ng); v t li u m i (polyme, v t li u t ng h p); nng l ng m i (nguyn t , nhi t h ch); s n xu t v kh, chinh ph c v tr , cch m ng xanh trong nng nghi p
Thc y kinh t M pht tri n , nh h ng l n n th gi i .

3. V chnh tr x h i:
C i thi n tnh hnh x h i , kh c ph c nh ng kh khn trong n c Duy tr v b o v ch t b n. Ngn ch n , n p phong tro u tranh c a cng nhn v l c l ng ti n b Chnh tr x h i khng hon ton n nh,mu thu n giai c p, x h i v s c t c u tranh giai c p, x h i M di n ra m nh m : ng C ng s n M c nhi u ho t ng u tranh v quy n l i c a giai c p cng nhn v nhn dn lao ng,

4. V
-

i ngo i:
tri n khai chi n l c ton c u v i tham
21

D a vo s c m nh qun s , kinh t v ng lm b ch th gi i.

Thng 3/1947, trong di n vn c tr c Qu c h i M , T ng th ng Truman cng khai tuyn b : S m nh lnh o th gi i t do ch ng l i s bnh tr ng

c a ch ngha c ng s n. * M c tiu c a :Chi n l c ton c u:

+ Ngn ch n, y li v ti n t i tiu di t hon ton CNXH. + n p phong tro GPDT, phong tro c ng s n v cng nhn qu c t , phong tro ch ng chi n tranh, v ha bnh, dn ch trn th gi i. + Kh ng ch , chi ph i cc n c ng minh. Kh i x ng cu c chi n tranh l nh, d n n tnh tr ng i u cng th ng v nguy hi m v i Lin X, gy ra hng lo t cu c chi n tranh xm l c, b o lo n, l t ... trn th gi i (Vi t Nam, Cu Ba, Trung ng). Thng 2-1972 TT Nch xn thm Trung Quc, nm 1979 thi t l p quan h M - Trung Qu c; thng 5-1972 thm Lin X .

II. N C M T
-

NM 1973 - 1991.

1973 1982: kh ng ho ng v suy thoi ko di (1976, l m pht 40%). T 1983, kinh t M ph c h i v pht tri n. Tuy v n ng u th gi i v kinh t ti chnh nhng t tr ng kinh t M trong n n kinh t th gi i gi m st (cu i 1980, ch chi m 23% t ng s n ph m kinh t th gi i). KH-KT ti p t c pht tri n nhng ngy cng b c nh tranh ro ri t b i Ty u, Nh t B n. Chnh tr khng n nh, nhi u v b b i chnh tr x y ra (Irangate 1985), Watergate M k Hi p nh Pa ri 1973, rt qun kh i Vi t Nam .Ti p t c tri n khai chi n l c ton c u v theo u i chi n tranh l nh. H c thuy t Ri- gn (Reagan) v chi n l c i u tr c ti p ch trng tng c ng ch y ua v trang, can thi p vo cc a bn chi n l c v i m nng th gi i. Gi a th p nin 80, xu th ha hon ngy cng chi m u th trn th gi i. Thng 12/1989, M X chnh th c tuyn b k t thc chi n tranh l nh nhng M v cc ng minh v n tc ng vo cu c kh ng ho ng d n n s s p c a CNXH Lin X v ng u.

III. N C M T NM 1991 N NM 2000. 1. Kinh t , khoa h c k thu t v vn ha.

Th p nin 90 , kinh t suy thoi ng n nhng v n ng u th gi i . T ng th ng Clinton(1993-2001) c m quy n, kinh t M ph c h i v pht tri n tr l i. Kinh t M v n ng u th gi i: GNP l 9873 t USD, GNP u ng i l 36.487 USD, chi m 25% gi tr t ng s n ph m th gi i, chi ph i nhi u t ch c kinh t ti chnh qu c t nh WTO, INF, G7, WB KH-KT: pht tri n m nh, n m 1/3 l ng b n quy n pht minh sng ch c a ton th gi i ( n nm 2003, M t 286/755 gi i Nobel khoa h c). t nhi u thnh t u vn ha ng ch : Gi i Osca ( i n nh), Grammy (m nh c), 11 gi i Nobel vn chng (th hai th gi i sau Php)

2. Chnh tr v
-

i ngo i .

Th p nin 90, chnh quy n B.Clinton th c hi n chi n l c Cam k t v m r ng:

+ B o chi n u.

m an ninh c a M v i l c l ng qun s
22

m nh, s n sng

+ Tng c ng khi ph c v pht tri n tnh nng ng v s c m nh c a n n kinh t M . + S d ng kh u hi u Thc y dn ch can thi p vo cng vi c n i b c a n c khc.
Sau khi :Chi n tranh l nh: k t thc , tr t t hai c c I-an-ta (Yalta) s p c tham v ng chi ph i v lnh o ton th gi i nhng cha th th c. V i s c m nh kinh t , khoa h c k thu t M thi t l p tr t t th gi c c, nhng th gi i khng ch p nh n V kh ng b ngy 11-09 -2001 cho th y b n thn n c M cng r t d thng v ch ngha kh ng b lm cho M thay i chnh sch i n i ngo i th k XXI. ,M c hi n i n b t n v i

23