Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.

com
_____________________________________________________________________

B NH TR M C M VÀ PH NG PHÁP I U TR

I>NH NG HI U BI T C B N V B NH TR M C M

1> Khái ni m: H i ch ng tr m c m là lo i r i lo n khí s c th ng g p

trong tâm th n h c. Có th x y ra nhi u l a tu i nh ng ph bi n nh t là 16-45
tu i, ph n nhi u h n nam gi i (t l gi i tính m c b nh: nam/n = 1/2).

From http://vi.wikipedia.org/wiki/ Date 1/4/2008

Tr m c m :Là m t b nh lí c a não b ch hoàn toàn không ph i là m t

c m giác bu n bã hay chán n n, th t v ng thông th ng thoáng ch c mà ai c ng
có th tr i qua trong cu c s ng. Tr m c m là m t b nh lí nghiêm tr ng, nh h ng
n suy ngh , c m xúc, thái c x và s c kh e b nh nhân; ch không ph i là
m t s y u u i. Nó có th x y ra v i b t kì ai, b t
kì tu i nào; m i i t !ng khác nhau có nh ng
bi u hi n khác nhau.

From http://www.thanhnien.com.vn/News Date

3/22/2008 BS B ch Long

Theo T ch c Y t Th gi i WHO, b nh tr m
c m c p i m i n"m trung bình 850 000 m ng ng i,
n n"m 2020 tr m c m !c d oán là c"n b nh x p
h ng 2 trong s nh ng c"n b nh ph bi n toàn c u v i
h n 121 tri u ng i m c b nh. Nh ng ch# kho ng
25 % trong s ó !c i u tr$ k$p th i và úng
ph ng pháp.

B c h a m t ng i b nh tr m c m c a Vincent van Gogh, chính ông c ng

m c ph i c"n b nh này và có l% ó là m t trong nh ng nguyên nhân d&n n vi c
t sát c a ông

From http://vi.wikipedia.org/wiki/ Date 1/4/2008

Theo th ng kê c a t ch c Y t Th gi i ,kho ng 5% dân s có bi u hi n

tr m c m rõ r t (' M( ,c"n b nh này ã t n công 1/8 dân s ,vi c ch a tr$ t n 45
tri u USD m t n"m).T l m c tr m c m hi n là 2-3% nam và 4-9% n .N u
tính c cu c i thì t l m c là nam: 7-12% và n :20-25&.Tr m c m ph bi n
h n nh ng ng i s ng c thân và li d$.

From http://vietbao.vn/ Date 3/24/2005 BS Lê thi n : S c kho & i s ng

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 1
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________

' Vi t Nam, Theo th ng kê b nh nhân tr m c m chi m 3-6% dân s , trong

ó 1/5 luôn có t t ng t sát. )ây là b nh gây m t s c lao ng ng th hai trên
th gi i và là nguyên nhân c a 2/3 tr ng h!p t t . )i u nguy hi m là do s m c
c m ho c thi u hi u bi t v c"n b nh này, có n 60% ng i m c tr m c m không
!c phát hi n và i u tr$.

From http://vnexpress.net/Vietnam/Home/ Date 6/28/2002

) n n"m 2006 , Vi t Nam có kho ng 15% dân s "có v n v s c kho*

tâm th n". Có nhi u "mã b nh" i n hình mà ng i " iên" xé qu n xé áo, lang
thang, gào thét, gi t chóc mình và ng i khác; nh ng c ng có nhi u ng i "tr m
c m +n", "(b$ b nh) tâm th n không tâm th n", t c là h v&n s ng nh chúng ta,
b i quá trình phát b nh c a h r t khó xác $nh, do th r t nguy hi m và khó ch a
tr$.

From http://www.laodong.com.vn/ Date 12/9/2006 Doãn Hoàng

2>Nguyên nhân c a b nh tr m c m

Các nguyên nhân gây tr m c m có th x p vào 3 nhóm chính:

- Tr m c m n i sinh (còn g i là tr m c m ch a rõ nguyên nhân): Có nhi u

gi thuy t cho là do di truy n, mi,n d$ch, môi tr ng s ng và y u t xã h i...
nh ng ch a có gi thuy t nào có tính thuy t ph c.

- Tr m c m do stress: Ch-ng h n nh khi m t vi c làm, mâu thu&n trong

gia ình, con cái h h ng, b$ trù d.p n i làm vi c, làm "n thua l , b$ phá s n
ho c có ng i thân ch t t ng t...

- Tr m c m do các b nh th c t n: Sau ch n th ng s não, sau tai bi n

m ch máu não ho c x v a ng m ch não, các b nh nan y nh ung th , lao,
phong...

Tr m c m th ng tái di n n u không c i u tr k p th i và theo dõi

y . V i tr m c m n i sinh, dù i u tr$ hay không thì sau m t th i gian, m t s
b nh nhân s% t h i ph c. Tuy nhiên, n u không ti p t c i u tr$ duy trì, s% có 50%
tr ng h!p b$ tái phát, 70% b nh nhân có 2 giai o n tr m c m s% b$ thêm giai
o n th 3; 90% b nh nhân có 3 giai o n tr m c m thêm giai o n th 4. N u
!c i u tr$ b/ng thu c ch ng tr m c m m t cách h!p lý thì kh n"ng h i ph c
hoàn toàn là 70%.

From http://vnexpress.net/Vietnam/Home/ Date 6/28/2002

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 2
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
Tr m c m không th ng không b$ gây ra b i m t m t s vi c hay s v.t
nào ó. )ó là k t qu c a m t trong nhi u y u t khác nhau và nó khác nhau t0
tr* này v i tr* khác. Tr m c m c ng có th b$ gây ra khi l !ng neurotransmitters
th p h n bình th ng ( ây là hóa ch t i u ti t các d u hi u thông qua h th ng
th n kinh) trong não, nó s% h n ch kh n"ng c m giác c a con ng i. Tr m c m
c ng có th mang tính lây truy n trong gia ình, n u có ng i thân mang b nh
tr m c m thì c ng có nguy c m c b nh cao.

Nh ng d u n quan tr ng trong cu c i nh : cái ch t c a ng i thân, ly d$,

chuy n t i m t n i m i hay th.m chí chia tay v i b n khác gi i, u có th d&n
n m c b nh tr m c m.

From HealthDay (http://www.tuoitre.com.vn/) Date 9/22/2005

3>Bi u hi n c a b nh tr m c m

Hình th c c a m t ng i có th g!i ý v tr ng h!p tr m c m: áo qu n lôi

thôi, v sinh thân th kém, c ch# ch.m ch p ho c nóng n y, gi ng nói tr m, n
i u, tâm s bu n ...Âu lo th ng xuyên cùng v i s s! hãi lan r ng không rõ
nguyên do.

R i lo n ch c n"ng sinh d c: gi m ho c m t ham mu n tình d c c hai

phái, có th y u ho c m t ch c n"ng c ng nam gi i, lãnh c m ph n .

Các bi u hi n có th khác c a b nh tr m c m là c m giác do d , không

ch c ch n, tiêu chu+n và òi h i cao, yêu c u cao v i ng i khác và v i chính
mình, d, b$ t n th ng, khó thay i nh ng thói quen c dù không còn phù h!p,
luôn tình tr ng m t m i, r và c"ng th-ng, r t d, t c gi.n và n i nóng, không
có h ng thú làm b t c chuy n gì. Luôn có ý ngh tiêu c c v b n thân, và ng i
khác, c m giác tuy t v ng không còn l i thoát, không còn ni m tin vào b n thân
và t ng lai.

Ngoài ra còn có các bi u hi n thân th khác i kèm nh kém "n, m t c m

giác ngon miêng, m t ng , t"ng hay gi m kí b t th ng, th ng có c m giác au
nh c nhi u vùng c th , i n hình là c m giác t c ng c.

) i v i nh ng ng i b nh n ng h n còn g p khó kh"n nh không th th c

hi n nh ng vi c bình th ng nh i ra ngoài, i ch! hay i h c, g p g1 b n bè,
th"m ng i thân, ti p xúc v i ng i khác, t bi t là v i ng i khác gi i.

Các bi u hi n này có th g p ng i kh e m nh, bình th ng khi g p

chuy n s c hay bu n b c, vì v.y r t khó có th phân bi t !c âu là tâm tr ng
nh t th i và khi nào thì ã m c ph i b nh. Vì th , có m t v$ bác s ã phát bi u, ch#

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 3
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
có nh ng ng i ã m c b nh tr m c m r i m i có th miêu t chính xác !c
ph n nào v c"n b nh này.

From http://vi.wikipedia.org/wiki/ Date 1/4/2008

Nh v.y, b nh tr m c m có th bi u hi n b/ng các tri u ch ng th c th nh

nh c u, au l ng, au b ng, au d dày, au ng c, ánh tr ng ng c, tim .p
nhanh... Cho nên, 0ng ng c nhiên n u b$ au d dày ch a mãi không kh i mà
!c bác s gi i thi u sang chuyên khoa tâm th n. Ch# c n i u tr$ kh i b nh tr m
c m là các tri u ch ng kia s% t m t.

From http://vnexpress.net/Vietnam/Home/ Date 6/28/2002

Bi u hi n b nh tr m c m gi i tr :

Các kh o sát liên ngành giáo d c - y t g n ây cho

th y 27% n sinh THPT và 16% nam sinh có nh ng bi u
hi n c a b nh tr m c m. Kho ng 3% h c sinh có hành vi c
ý gây th ng tích cho b n thân. Các tác gi tham gia
ch ng trình kh o sát nh.n th y: 21% s h c sinh !c
kh o sát t0ng b h c, 19% u ng r !u, 16% hút thu c lá,
11% ua xe. 6% t0ng gây r i tr.t t n i công c ng, ánh
nhau có v khí ho c ã quan h tình d c…
Nhi u gia ình có con tu i t0 10-18 th ng cho r/ng nh ng thay i
b t th ng trong tính cách, hành vi c a chúng ch# là hi n t !ng sinh lý bình
th ng khi c th b t u d.y thì. )i u này không sai. Tuy nhiên th c t cu c
s ng nh ng thành ph l n cho th y: Tình tr ng tâm lý thi u niên có nh ng bi n
i tiêu c c s% là s b t u cho ch ng b nh tr m c m vô cùng nguy hi m.
Theo các bác s tâm th n, nh ng bi u hi n th ng g p nh t 234các em d,
56ng n y, b c t c m t 78ch vô c , không c m th y h ng 9:;4v i b t c chuy n gì,
ngay c nh ng vi c mình yêu thích tr c ây (nh ch i th thao, nghe nh c,
chat…); th#nh tho ng l i r i vào tr ng thái vô th c trong th i gian ng n. Ngoài ra,
còn có 78c d u hi u <: 4nh th ng xuyên có 7 m =>8c bu n r u ho c m t ? i,
ch# mu n ng i yên m t ch , không thích ho t ng th ch t hay ti p xúc v i b t c
ai…
Theo các bác s tâm th n, nguyên nhân ph n nhi u là do nh ng áp l c
trong vi c h c hành và hoàn c nh gia ình, do b n thân các em ho c ng i thân
t o ra. ' l a tu i này, các em th ng b t u t cho mình nh ng m c tiêu trong
các l nh v c h c hành, th thao, hình dáng b n thân… ph n u th c hi n. M i
m c u t t @p, ch# có i u m c “ i m chu+n“ mà các em t ra th ng quá
cao, t ng ng v i th n t !ng c a mình, nên khó mà t !c. H.u qu là th t
v ng, t ti v giá tr$ b n thân… d&n n nh ng suy ngh tiêu c c, kh ng ho ng
tinh th n.

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 4
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
N ng n h n n a là s c ép c a cha m@ i v i con cái: ph i là h c sinh
xu t s c, .u vào tr ng này tr ng n , tr thành ng i này, ng i kia… C v.y,
nh ng i p khúc y c nh nh$p gõ c a chi c búa t u n “tra t n” tinh th n
con tr*. R i luy n thi, h c thêm m i th … T t c th i gian, tâm trí u dành
cho vi c h c hành làm các em d, dàng r i vào tr ng thái c"ng th-ng, “n i nóng”
v i t t c m i chuy n; n ng n h n là không ki m soát !c lý trí, suy ngh c a
mình.

Không khí n ng n trong gia ình thi u h nh phúc c ng là nguyên nhân

chính d&n n ch ng tr m c m cho nh ng a con, mà th ng là tâm i m
nh ng b.c cha m@ “gi.n cá chém th t”.

From http://www.tialia.com/forums.php? Date 3/15/2004

4>Tiêu chu n ch n oán b nh tr m c m.

) ch+n oán tr m c m, ng i ta th ng d a vào b ng tiêu chu+n DSM IV

hay chu+n ICD-10 ph n F32 c a WHO.

Tiêu chu n DSM IV dùng ch n oán tr m c m

Trong vòng hai tu n, h u nh m i ngày:Tính khí s u mu n và t0 ch i nh ng

ngu n vui v n có c ng v i ít nh t 4 trong s các tri u ch ng sau:

• Gi m ho c lên cân, gi m ho c t"ng c m giác ngon mi ng.

• M t ng ho c ng tri n miên.
• Kích ng ho c tr nên ch.m ch p.
• M t m i ho c m t s c.
• C m giác vô d ng, vô giá tr$ ho c t i l i không thích áng.
• Gi m kh n"ng t.p trung, do d .
• Hay ngh n cái ch t, có ý $nh ho c hành vi ho c k ho ch t sát.

Chu n ICD-10 F32

• F32.0 Giai o n tr m c m nh@ (ng i b$ b nh c m th y không !c kh e

và tìm s giúp 1 c a bác s , sinh ho t bình th ng).
• F32.1 Tr m c m m c trung bình (nh ng yêu c u trong công vi c và vi c
nhà không th m nhi m n i).
• F32.2 Tr m c m n ng (b nh nhân c n !c i u tr$).
• F32.3 Tr m c m n ng kèm theo nh ng bi u hi n th n kinh khác.
• F32.8 và 9 Nh ng giai o n tr m c m khác.

From http://vi.wikipedia.org/wiki/ Date 1/4/2008

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 5
 Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
5>B nh tr m c m và h i ch ng t sát.
Tr m c m là nguyên nhân c a h n 50% nh ng tr ng h!p t sát.Th ng kê cho
th y tuy nam gi i ít b$ tr m c m h n, nh ng khi r i vào tr m c m, xu h ng t sát
l i cao h n.Nh ng b nh nhân tr m c m t sát a s hai nhóm chính:

• Nam gi i, trên 50 tu i, s ng nông thôn.

• N gi i, tr* tu i, s ng thành th$.

Nguy c t.p trung vào nh ng b nh nhân có ti n c"n b n thân ho c gia ình t

sát, tr m c m, nghi n r !u, c ng nh nh ng ng i s ng cô l.p v i xã h i.Ý
t sát nhi u h n g p 10-12 l n so v i hành vi t sát.T sát có th t ng t hay
!c chu+n b$ tr c, âm th m ho c báo tr c. Nhi u b nh nhân t sát b/ng m i
giá, iên lo n n kinh d$ v i nh ng h.u qu kinh hoàng.

From http://vi.wikipedia.org/wiki/ Date 1/4/2008

II>PH NG PHÁP CH A TR B NH TR M C M.

B nh
tr m c m áp
ng t t v i i u
tr$, kho ng 80%
b nh nhân tr m
c m n ng có th
c i thi n và tr
l i cu c s ng
bình th ng ch#
trong vòng vài
tu n l,; v i
nh ng b nh
nhân có nguy c
b$ tr m c m tr
l i thì ph i i u
tr$ liên t c và ki m soát b nh t t. Có 3 ph ng pháp i u tr$ c b n là: dùng thu c,
i u tr$ tâm lí li u pháp và s c i n. Có th i u tr$ riêng r% ho c k t h!p các
ph ng pháp này.

) i v i tr* em, n u xác $nh s m nguyên nhân thì m t cu c trò chuy n

gi a b m@, th y thu c và tr* c ng gi i t a tâm lý cho tr*, ít khi ph i dùng
n thu c. Nh ng tr ng h!p n ng c n có s h!p tác gi a nhà tâm lý và gia ình.

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 6
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
B nh nhân tr m c m c n !c i u tr$ tích c c, tr ng h!p n ng c n cho
nh.p vi n phòng t sát. S ph i h!p ch t ch% gi a ngành tâm th n v i c ng
ng và các thành viên trong gia ình ng i b nh là y u t quan tr ng vi c i u tr$
có hi u qu cao

Nh ng i u c n l u ý trong quá trình i u tr :

+ Không nên c g ng làm vi c b/ng b t c giá nào.

+ Không nên l y lý do b$ tr m c m bào ch a cho các v n khó kh"n

c a b n thân trong công vi c.

+ Không nên a ra nh ng quy t $nh có tính ch t nh h ng nt ng lai

trong th i gian ang i u tr$.

+ Không nên ng ng vi c.

+ Không u ng bia, r !u v i b t kì lí do nào.

+ Không ng ng thu c ang dùng ho c t ý ti p t c dùng thu c mà không

có ý ki n c a bác s i u tr$.

From http://www.thanhnien.com.vn/News Date 3/22/2008 BS B ch Long

1>Chín quy t c !i phó v i b nh tr m c m.

1, B n hãy l y m t t gi y tr ng, k* m t ng
d c chia ôi. Bên trái hãy vi t t t c nh ng gì b n lo
l ng thành t0ng m c m t. Bên ph i là nh ng nguyên
nhân gây ra c m giác ó. Ch-ng h n ng tr/n tr c.
Nguyên nhân: Tôi v&n ngh n vi c...Hãy nêu lu.n
i m ch ng c cho th y t i sao nh v.y là không
úng và hãy vi t chúng ra.

2, ) thay i nh ng vi c u tiên làm, hãy ngh ra

m c tiêu m i, lý thú, nh ng có th th c hi n !c. Ch-ng h n ngày ngh# i th"m
b n gái thành ph khác hay mua m t b qu n áo th thao. Hãy mô t c th t0ng
b c th c hi n m t.

3, Tr m c m lúc i mùa, chính là th i i m b n c n b t u m i vi c t0

u. Hãy thay i trình t công vi c: b t u n b b i, b sung thêm kho n i b
vào bu i t i b t ch p m a hay n ng...

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 7
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
4, M i ngày hãy t o cho b n thân và ng i nhà m t ni m vui nho nh : mua
vé i xem phim, t ng m t cu n sách m i, làm u m i, món "n m i...

5, Ngày ngh# hãy ng thêm m t chút, t m b/ng n c lá th m, i làm u...

6, Hãy thay i m t i u gì ó trong c"n h : kê l i g thay rèm c a, thay

th m, t l i ch.u hoa c nh...

7, T0 t i hôm tr c hãy chu+n b$ k ho ch chi ti t cho ngày hôm sau, c

g ng có nh ng kho ng th i gian r i.

8, Hãy m i b n thân i ti m cà phê hay v nhà, hãy tâm s h t nh ng n i

ni m c a mình, th.m chí hãy cùng khóc cho n khi b.t c i.

9, Hãy nh r/ng có khi b n u ng m t s lo i thu c c ng gây ra tâm tr ng

vui bu n th t th ng, ví d nh thu c ng0a thai. Có th nên thay th b/ng lo i
thu c khác. N u nh ng bi n pháp ó không có tác d ng thì hãy n g p bác s(
li u pháp tâm lý.

From http:// www.newsinfo.ru Date 4/17/2006

2>Các lo"i thu!c thông d#ng ch a tr b nh tr m c m

D i ây a ra toàn b nghiên c u c a Bác s( Nguy,n Ý ) c v các

ph ng pháp tr$ b nh tr m c m.
Theo Trung Tâm Ki m Soát và Phòng Ng0a B nh Hoa KA, thu c ch ng
tr m c m hi n nay !c các bác s biên toa cho b nh nhân nhi u h n là thu c tr$ cao
huy t áp, cao cholesterol, hen suy,n, nh c u. Theo Trung Tâm này, trong n"m
2005, t i Hoa KA có 2.4 t toa thu c thì thu c ch ng tr m c m chi m 118 tri u,
thu c tr$ cao huy t áp có 113 tri u toa. T0 n"m 1995 t i 2002, s l !ng TCTC tiêu
th t"ng 48%.
Bác s Ronald Dworkin, h c gi c a Hudson Institute Maryland, nh.n
th y nhi u bác s dùng thu c CTC ch a “không có h nh phúc” thay vì khuyên
ng i b nh coi l i và thay i n p s ng.
M t s bác s khác l i cho vi c tiêu th nhi u thu c tr$ tr m c m là d u
hi u t t, vì b nh nhân ã ý th c !c tâm b nh c a mình và m nh d n tìm ki m i u
tr$.

Ngoài ra, trong m y n"m v0a qua, k t qu nhi u nghiên c u cho hay m t
vài lo i thu c ch ng tr m c m có th “t ng r i ro có ý nh t t m t s tr em
ang dùng thu c này”.

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 8
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
Sau m t th i gian cân nh c, th o lu.n, C Quan Th c D !c Ph+m Hoa KA
ã m nh m% khuy n cáo các công ty s n xu t ph i ghi rõ r i ro này trên b n h ng
d&n v thu c l u ý bác s và b nh nhân.Thu c ch ng tr m c m có nhi u công d ng
tr$ b nh t t nh ng c ng có tác d ng ngo i ý, ôi khi b t l!i.
1-Thu!c ch!ng tr m c m là gì?
Nh tên g i, thu c Ch ng Tr m C m (antidepressants) là nh ng d !c
ph+m !c dùng ch a b nh bu n r u, tr m c m và m t vài tâm b nh khác. Thu c
có tác d ng t"ng ch t d&n truy n th n kinh serotonin, norepinephrine và dopamine
não b và !c u ng m t l n ho c nhi u l n trong ngày.
Thu c r t h u hi u giúp ng i b nh c m th y ph n kh i, yêu i và tr
l i v i sinh ho t th ng nh.t.

2-Thu!c tác ng nh th nào?

H u h t các thu c ch ng tr m c m có tác d ng làm ch.m s m t mát m t vài
hóa ch t não b . Các ch t này có công d ng gây h ng ph n tinh th n và nhi u
ch c n"ng khác nh "n ngon, ng say, suy ngh t t. Ðó là ch t serotonin và
norepinephrine. Các ch t này !c ti t ra ph n cu i c a t bào th n kinh và có
nhi m v chuy n tín hi u th n kinh t0 t bào này sang t bào k ti p. ' ng i b$ b nh
tr m c m, sau khi !c s n xu t, hóa ch t ch a k$p tác d ng ã b$ t bào l y l i
(reuptake) quá s m, do ó d&n truy n tín hi u th n kinh b$ gián o n và gây ra tâm
b nh.
Thu c ch ng tr m c m ch n s l y l i quá s m các ch t này, t"ng serotonin
não và giúp b nh nhân gi m c m giác bu n r u, th t v ng, chán n n.

3-Có bao nhiêu lo"i thu!c ch!ng tr m c m?

Hi n nay trên th$ tr ng có trên 30 lo i thu c CTC và !c chia làm
nhi u nhóm:
a-Nhóm CTC 3 vòng (Tricyclic antidepressant) ã !c dùng t0 nhi u
ch c n"m nay. Nhóm này ch n s “l y l i” quá s m ch t d&n truy n th n kinh
serotonin và norepinephrine giao i m các t bào th n kinh.
Thu c nhóm này g m có: amitriptyline (Elavil), amoxapine,desipramine
(Norpramin), doxepin (Sinequan) imipramine (Tofranil), nortriptyline (Aventyl,
Pamelor), protriptyline (Vivactyl), trimipramine (Surmontil).
Th ng th ng, các thu c này ít !c dùng ch a tr ng h!p b nh nhân
m i b$ b nh, vì có nhi u tác d ng ph .
b-Nhóm Ch n s L y L i serotonin (Selective serotonin reuptake
inhibitors). Khi não thi u serotonin, ng i b nh s% tr nên bu n r u. Nhóm thu c
này ch# ch n s “l y l i” quá s m ch t serotonin mà không ng gì t i
norepinephrine và dopamin .Ðây là nhóm thu c !c u tiên s d ng ch a tr m
c m. Thu c công hi u nh các nhóm khác mà l i ít tác d ng ph và ít nguy h i khi

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008 9
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
ch-ng may u ng quá li u l !ng. Các thu c hi n có trên th$ tr ng là citalopram
(Celexa), fluoxetine (Prozac), paroxitine (Paxil), escitalopram (Lexapro), sertraline
(Zoloft)
c-Nhóm thu c khác.
Các thu c CTC khác có tác d ng không gi ng nh hai nhóm trên.
Thu c th ng dùng là bupropion (Wellbutrin), trazadone, venlafaxine.. Thu c ít !c
dùng h n là lo i c ch men monoamine oxidase (MAOI) nh phenelzine (Nardil),
tranylcypromine (Parmate), selegiline (Emsam)...

4-Xin cho bi t tác d#ng ph# c a thu!c ch!ng tr m c m.

Thu c CTC có th gây ra các tác d ng ph nh sau:

a-Bu n nôn
Ðây là tác d ng ph th ng th y nh t c a thu c CTC và c ng là lý do khi n
b nh nhân ng ng thu c. Ngay tu n l, u sau khi u ng thu c là bu n nôn ã x y ra.
Nh ng khó kh"n này c ng ng ng mau sau khi u ng thu c vài tu n ho c khi c th
quen v i thu c.
Ð tránh bu n nôn, nên u ng thu c khi no b ng, u ng nhi u n c, dùng
thêm thu c ch ng ch t chua bao t . N u có th , u ng lo i thu c tan ch.m. Nên nói
ngay cho bác s khi có tác d ng ph này.

b-T ng cân.
Bn ngon mi ng và t"ng cân r t th ng x y ra. Lên cân có th là do gi n c
trong c th , không v.n ng ho c "n ngon h n khi thu c CTC làm b nh nhân yêu
i h n.
Ð tránh t"ng cân, nên "n u ng lành m nh, nhi u rau trái cây và các lo i h t;
gi m ch t ng t, ch t béo; v.n ng ít nh t 30 phút m i ngày. Nên cho bác s hay là
ang lên cân có th l a thu c khác cùng công hi u mà ít lên cân.

c-R i lo n tình d c.
R i lo n tình d c có th là gi m c tình (libido), lo n c ng d ng, ch.m
xu t tinh, gi m khoái c m (orgasm) và có th kéo dài trong su t th i gian dùng
thu c.
Nhóm SSRI (Prozac, Paxil) th ng gây ra r i lo n này nhi u h n, c bi t
là b nh nhân c m th y ch.m ho c không có khoái c m. Nhóm thu c 3 vòng l i hay
gây ra r i lo n c ng d ng. Ð tránh tác d ng ngo i ý này, nên nói v i bác s i
thu c; u ng lo i ch# c n m t viên m i ngày và l.p k ho ch giao h!p tr c gi u ng
thu c; xin bác s cho thu c ch a r i lo n tình d c. Ðôi khi có th xin ng ng thu c
m t vài ngày trong tu n.

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
10
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
d-M t m i, bu n ng .
Tác d ng này r t th ng x y ra nh t là vào tu n l, b t u u ng thu c CTC.
Ð tránh khó ch$u, nên ng m i phút vào ban ngày, v.n ng nh@, không lái xe cho
t i khi h t m t m i, u ng thu c hai gi tr c khi i ng .

-M t ng
M t vài lo i thu c CTC có tác d ng kích thích th n kinh, làm cho con ng i
t#nh táo và a t i khó i vào gi c ng ho c th c d.y ban êm, m t m i ban ngày.
Do ó, có th u ng thu c vào bu i sáng, gi m s d ng th c ph+m có
caffeine, th c t.p th giãn tr c khi i ng . N u c n, nói v i bác s cho u ng m t
chút thu c an th n vào bu i t i.

e-Khích ng, b n ch n, lo l ng
D i tác d ng c a vài thu c CTC, b nh nhân c m th y nh có nhi u sinh
l c, tinh th n quá kích ng, ng ng i không yên. N u tình tr ng kéo dài, b nh
nhân s% luôn luôn c"ng th-ng, m t m i.
Ð gi m khó kh"n này, có th xin bác s cho thu c an th n m t th i gian
ng n và t.p thi n $nh, th giãn tâm h n.

g-Khô mi ng
Thu c CTC th ng hay gây khô mi ng, gi m n c mi ng. Có th gi m
thi u khó kh"n này b/ng cách nh m nháp m t chút n c, ng.m viên á c c, k@o cao
su không ng ho c mua n c mi ng thay th t i ti m thu c
tây.
h-M m t vì thu c CTC làm m t khô.
Bác s có th cho toa mua thu c nh m t c bi t làm t m t ho c thay i
li u l !ng thu c CTC.
i-Táo bón.
Thu c CTC 3 vòng làm r i lo n h tiêu hóa và gây ra táo bón. Nên u ng
nhi u n c, "n nhi u rau trái cây, v.n ng c th u n. N u c n, u ng thu c làm
m m ph+n.
5-T $ng tác gi a thu!c ch!ng tr m c m và các thu!c khác
Thu c CTC có th t ng tác v i nhi u d !c ph+m khác và gây ra các ph n
ng không t t. N u có ý $nh u ng thu c CTC, nên nói cho bác s bi t các thu c
mình ang dùng, k c thu c mua không c n toa bác s và các d !c th o.
Khi dùng thu c MAOI, nên c+n th.n khi u ng thu c ch a c m l nh mua t
do, không !c "n pho mát, u ng r !u.
Dùng chung thu c SSRI v i MAOI và các thu c khác có th gây ra ph n
ng tr m tr ng, ch t ng i vì có quá nhi u serotonin trong não.

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
11
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
6-Thu!c ch!ng tr m c m nào t!t h$n?
Có t t c t i vài ch c lo i thu c CTC, t t c u công hi u và không có
b/ng ch ng là thu c này t t h n thu c kia.
Ngoài ra m i lo i tr m c m áp ng v i thu c m t cách khác nhau. Thí d
ng i v0a bu n r u v0a d, b$ kích ng s% c m th y khá h n n u dùng thu c có tác
d ng xoa d$u tinh th n. Còn ng i tr m c m mà l i t cô l.p, tiêu c c s% c m th y
vui v*, hòa nh.p v i m i ng i h n.

V i m i lo i thu c CTC, có kho ng t0 70-80% b nh nhân c m th y khá

h n. Tuy nhiên, th t b i v i thu c này không có ngh a là c ng th t b i v i thu c
kia. Ðôi khi bác s ph i th v i vài lo i thu c tr c khi tìm ra lo i công hi u v i
ng i b nh.

7-Thu!c c n th i gian bao lâu có công hi u?

Thu c không có tác d ng ngay, mà th ng th ng ph i t0 2 n 4 tu n l,
sau khi dùng m i th y hi u qu . Vì th c n ph i kiên nh&n coi xem thu c công
hi u hay không. N u m t lo i thu c có kh n"ng tác d ng t t mà ng ng quá s m thì
thu c m t c h i ch a b nh. Ngoài ra, li u l !ng thu c c ng ph i úng v i nhu c u
b nh.

8-Khi th%y b t bu&n r u, li u có c n ti p t#c u!ng thu!c không?

V&n c n ph i ti p t c u ng.
Thu c CTC không gi ng nh thu c kháng sinh, ch# c n u ng vài tu n là .
Kháng sinh tiêu di t vi khu+n gây b nh. Khi ta c m th y b t b nh sau khi u ng
kháng sinh theo ch# $nh c a bác s có ngh a là b nh nhi,m khu&n ã h t và không
c n u ng thêm kháng sinh n a.
Thu c CTC không tác d ng nh kháng sinh, mà tác d ng t ng t nh viên
tylenol ch ng au u. Khi u ng, tylenol làm gi m c n au, nh ng nguyên nhân gây
au v&n còn ó và khi ng ng tylenol thì nh c u tr l i.
Trong b nh tr m c m, ngu n gây b nh là thay i sinh hóa h c não và
thay i này kéo dài. Vì th c n ph i u ng thu c CTC lâu h n, dù tri u ch ng b nh
ã gi m. Nguyên nhân a t i tái phát tr m c m u vì ng ng thu c quá s m.

9-Nh v'y tôi ph i u!ng thu!c su!t i hay sao?

Th ng th ng, các bác s khuyên b nh nhân nên ti p t c dùng thu c t0 6
t i 9 tháng sau khi ã h t b nh. T i lúc này, thay i sinh hóa trong não ã tr l i
bình th ng và ng i b nh ít b$ tái phát sau khi ng ng thu c.
Nhi u nghiên c u m i ây cho hay, m t s ng i b$ tr m c m kinh niên
ho c tr i qua nhi u giai o n bu n r u, c n ph i u ng thu c lâu h n. C nh ng ng i
này, tr m c m c ng t ng t nh các b nh mãn tính cao huy t áp, cao ng
_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
12
 Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
huy t...c n i u tr$ lâu dài.
Song hành v i dùng thu c CTC, b nh nhân c ng !c ch a tr$ b/ng tâm lý
tìm hi u và gi i quy t nguyên nhân tinh th n c a tr m c m.
10-Tôi nghe nói d c th o c(ng ch a c tr m c m

Có m t vài lo i th o m c, trong ó có th o St John, ã !c dùng làm

gi m lo âu tr m bu n. M t vài nghiên c u Ð c cho bi t cây này có tác d ng gi m
tr m c m t ng ng v i thu c CTC. Tuy nhiên ch a có nghiên c u khoa h c quy
mô nào xác $nh nh.n xét này.
M c dù v.y, St John v&n !c bán trên th$ tr ng và nhi u b nh nhân tr m
c m v&n tiêu th và cho hay h ng t t h n và c ng b t c n bu n.
Dùng th o này chung v i SSRI ho c các d !c ph+m khác có th at i
t ng tác tr m tr ng. Ð ngh$ tham kh o ý ki n bác s i u tr$ tr c khi dùng d !c
th o St John ho c các lo i cây con khác.

K t lu'n
Thu c Ch ng Tr m C m r t công hi u ch a ch ng b nh tâm tr ng này.
Nh ng cái khó là th y thu c th ng ph i d d&m l a coi xem thu c nào thích h!p
v i m i b nh nhân. S l a ch n m t khá nhi u th i gian, có khi c tháng m i có k t
qu . Trong khi ó thì tâm tình ng i b nh ngày m t gia t"ng. Ngày 5 tháng 12 n"m
2006 v0a qua, bác s Lucy Donaldson và m t s nghiên c u gia t i Ð i h c Bristol
bên Anh qu c ã a ra m t tin vui cho vi c l a ch n này. Theo h , có th khai tri n
m t th nghi m v$ giác xác $nh b nh tr m c m và ch n l a lo i thu c thích h!p
i u tr$. Hy v ng th nghi m này s m tr thành c th , ng i tr m c m có
thu c úng v i b nh tình c a mình.

III> M)T VÀI THÔNG TIN LIÊN QUAN C N BI T.

1> B nh tr m c m n và bi n pháp ch a tr .
Nh ng tri u ch ng c a tr m c m +n
th ng ch# là au u, c , vai, ôi khi là
khó tiêu hóa và m t tr ng thái m i m t
không gi m k c khi ngh# ng i. Ngoài
ra, b nh nhân th ng không k v i bác s
và ng i thân v m t b nh lý tinh th n
nào c .

Nh ng d u hi u th c th nh au
u, au c ... c ng có bi u hi n khác

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
13
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
nhau t i các th i i m trong ngày. C m giác au m nh nh t là khi ng d.y. B nh
nhân c m th y m t m i n m c d ng nh không th b t u m t ngày làm vi c
m i. ) n x chi u thì nh ng c n au d$u i.

) i v i b nh tr m c m thông th ng, d u hi u i n hình là s xu t hi n t

ng t hay t0 t0 c a tr ng thái chán ch ng t t v i công vi c h/ng ngày, không
c m th y có ni m vui nào, r t khó t.p trung t t ng, l , ch.m ch p trong suy
ngh và hành vi...

Còn trong b nh tr m c m +n, vi c ch+n oán không n gi n vì khi g p th y

thu c, b nh nhân h u nh ch# nói n nh ng r i lo n ch c n"ng c a c th . N u
th y thu c h i có sang ch n tâm lý nào không thì b nh nhân ch# nói s qua, th.m
chí ph nh.n ho c k ra nh ng bu n phi n v n v t khác. Các xét nghi m máu cho
th y không có nhi,m khu+n, c ng không có hi n t !ng viêm trong khi b nh nhân
ngày càng s u não, càng t ng t !ng ra nh ng i u vô cùng t i t . Tuy nhiên,
ph n l n trong s h không có ý ngh t sát và c ng ít ng i ph i vào b nh vi n.

Ngay c tr* em c ng có th b$ tr m c m +n. Vi c chuy n nhà, m@ sinh em bé,

thái c a ng i trông tr* hay nh ng b t hòa c a b m@... có th là nguyên nhân
gây ra nh ng r i lo n th ch t tr* nh và ti n tri n thành tr m c m +n (th ng
th hi n b/ng tri u ch ng au b ng tái di,n).

Vi c ch a tr$ ch ng au ng i b$ tr m c m +n là r t khó kh"n. Các thu c

gi m au ho c ch ng viêm không gi i quy t !c gì. Và n u th y thu c b o b nh
nhân r/ng h b$ tr m c m thì b nh nhân r t khó ch p nh.n.

Vì v.y, ng i th y thu c ph i có ph ng pháp ti p c.n r t tích c c nh ng l i

t0 t n tìm ra nguyên nhân gây r i lo n. Tr m c m +n có th do xung t trong
gia ình, công vi c hay trong các m i quan h . B nh nhân c n !c ch"m sóc
b/ng các li u pháp tâm lý thích h!p. )ôi khi, bác s c n ph i d a vào tác d ng
ch ng au c a m t s thu c ch ng tr m c m. Nh ng thu c !c s d ng nhi u
nh t i v i b nh này là nhóm kích thích bài ti t serotonin, nhóm kích thích bài
ti t noradrenaline ho c nhóm tricyclique...

N u !c i u tr$ h!p lý, nh ng r i lo n th ch t có th lui d n sau kho ng 3

tu n. Tuy nhiên, tránh tái phát, vi c i u tr$ nên !c kéo dài n 6 tháng.
Trong th i gian này, có th th c hi n m t li u pháp tâm lý ng i b nh có thêm
s c ch ng 1 và hi u bi t v nh ng s c có th gây tr m c m.

From http://vnexpress.net/Vietnam/Home/ Date 9/16/2001

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
14
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________

2> * a ch+ tin c'y cho b nh nhân m c b nh tr m c m t"i Vi t Nam

Ph n l n b nh nhân tr m c m n,ng thu c l a tu-i t. 16-35
Ti n s Ph ng làm tr ng khoa C p tính n c a BV Tâm th n TD,
"cai qu n" d"m b y ch c "n gi i tâm th n" kA d$ n t0 nh ng ám phá phách,
nh ng n*o ng "mình tr n i gi a nhân gian" (tâm th n, b i lang thang r i b$
a nh.p vi n). Th#nh tho ng, bên công an, bên y t , và chính quy n c s h l i
ánh ôtô "c 1ng ch " em n m t ng i àn bà t i nghi p. "Ch c v " to, hàm
c p "to", "n l ng nhà n c, ch a nh ng ch ng b nh "h ng i-xê (IC)" quan tr ng
c a hàng v n ng i, nh ng cái máy vi tính phòng làm vi c c a TS Ph ng r t
t.m t$t.

Kho ng 22 n"m công tác trong cái "tr i iên" kh ng l này, v i thâm
niên 12 n"m làm tr ng khoa qu n lý các b nh nhân tâm th n n , anh Ph ng vô
cùng t hào v i thành tích: tôi ch a bao gi b$ b nh nhân ánh. Vi c b$ b nh nhân
c m n bác s , i u d 1ng viên b/ng cái tát, hay nh n c b t vào m t " k
ni m" là không khó hình dung nh ng n i nh th này. "B i ng i iên ã
tru ng, i lang thang thì h còn bi t cái gì n a. Nh ng 0ng t ng! H l i r t bi t
ch : n u anh t t v i h lúc h lên c n, khi h t#nh l i, h vô cùng bi t... n"

B nh tr m c m là m t khái ni m quá m i n c ta, dù t th ng c n gi ,

b nh v n song hành cùng c nhân lo i, v i nh ng h u quá kinh kh ng...

- Hi n, ta ch a có i u tra quy mô l n cho riêng b nh này. Ch# có m t

i u tra v các b nh liên quan n s c kho* tâm th n không lây nhi,m 8 vùng
sinh thái, kinh t khác nhau, theo tài c p B do B nh vi n Tâm th n TD ti n
hành. Theo ó, nh ng vùng, mi n u có nh ng t# l khác bi t nhau... R t nhi u tài
li u nói v t# l tr m c m (d i các d ng khác nhau) là 20-30% dân s .

ó là lý do anh hai l n sang Pháp th c hi n tài nghiên c u c a mình?

- Lu.n án ti n s chuyên ngành tr m c m c a tôi không i vào l nh v c
i u tra d$ch t, b nh tr m c m, mà là nghiên c u lâm sàng và i u tr$ b nh nhân
tr m c m n ng ph i n/m vi n. )a s b nh nhân tr m c m n ng ph i vào vi n
thu c l a tu i t0 16-35, trong ó nhóm b nh nhân m c b nh cao nh t là 16-25.
Vì b nh tr m c m ch# th c s !c quan tâm trong kho ng h n m t th.p
niên g n ây, tr c ó ch y u là các nghiên c u v b nh tâm th n phân li t. Hi n
nay, tr m c m ang là v n th i s trên th gi i c ng nh Vi t Nam, r t nhi u
cu c h i th o khoa h c v tr m c m ã !c t ch c n c ta. Vì ây là l nh v c
còn m i nên ch a có nhi u ng i nghiên c u sâu. Hy v ng là s p t i s% có nhi u
nghiên c u v tr m c m ch t l !ng i u tr$ s% t t h n.
_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
15
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
Trong b nh vi n, a s chúng tôi g p khi nghiên c u, ch a tr$ là nh ng
b nh nhân tr m c m n ng, trong ó nguy hi m nh t là tr m c m n ng có lo n th n
vì r t nhi u ng i trong s h ã th c hi n hành vi t sát, trong nghiên c u c a tôi
có t i 56,43% b nh nhân tr m c m n ng có ý $nh và hành vi t sát.
M t d ng khác là: r i lo n phân li t c m xúc lo i tr m c m - c ng hay
g p và gây r t nhi u khó kh"n cho i u tr$. D ng b nh này d, nh m v i tâm th n
phân li t và n u ch# i u tr$ theo h ng tâm th n phân li t thì b nh s% không n
$nh và h c ng d, có hành vi t sát, ho c t n công nguy hi m, ho c t hu ho i
thân th . Ngoài b nh vi n, tôi c ng g p nhi u b nh nhân tr m c m d i d ng m t
ng kéo dài, ho c luôn phàn nàn mình b$ m c các lo i b nh m c dù i khám nhi u
n i nh ng không phát hi n !c gì.

c bi t, b nh tr m c m khi n cho b nh nhân có nh ng hành vi nguy hi m,

kích ng, n m c, tr c ây, vì ch a hi u bi t v b nh, chúng ta hay cho là
b nh nhân b ma ám. Th m chí có ng i s mang ti ng là th t c nên m i b
gi i hành, nên không giám cho i b nh vi n, thành ra b nh càng n!ng. Tình
tr ng ph bi n c a ng i b nh khi n v i anh nh th nào?

- Tôi ã i u tr$ nhi u b nh nhân kích ng tr m c m nguy hi m, nh :

t ng t c n l 1i khi ang làm th t c nh.p vi n; có b nh nhân ng i Thanh Trì,
Hà N i, ch# trong th i gian ng n ã nh y xu ng sông H ng 4 l n do gia ình ch#
cho i cúng tr0 ma qu h t 60 tri u ng mà không cho vào vi n. Có b nh nhân
luôn lao u vào t ng, "n phân và bôi phân kh p ng i, i u tr$ theo h ng tâm
th n phân li t trong nhi u tu n nh ng b nh không thuyên gi m, khi k t h!p i u
tr$ tr m c m thì b nh n $nh nhanh chóng.
Nói chung, ó là nh ng tr ng h!p r t khó, bác s nào không có kinh
nghi m thì không nên i u tr$ mà nên chuy n b nh nhân n b nh vi n tâm th n
chúng tôi. Các b nh nhân nh tôi v0a k , tôi u ã ch a kh i, hi n v&n có b nh
án l u tr ph c v nghiên c u khoa h c và theo dõi trong th i gian t i.

Không nên coi b nh vi n tâm th n là m t

nhà tù
Các chuyên gia cho bi t: ch# có
kho ng m t n a s t#nh thành trong c
n c là có b nh vi n tâm th n tuy n
t#nh; ch ng trình qu c gia ch"m sóc
s c kho* tâm th n t i c ng ng m i
ch# "v n" tay t.p hu n cho !c m t
n a s xã trong toàn qu c, s ti n
!c chi m i n"m ch# kho ng 10 t#
ng (th p h n vài ch c l n so v i nhu
c u); th.m chí tình tr ng b nh nhân
tâm th n b nhà, "thoát y" i lang
thang, sa sút t i nghi p u ng
_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
16
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
Nhi u chuyên gia ã nh n nh, s xó ch! còn ph bi n.
b nh nhân tr m c m Vi t Nam s ngày càng t ng do gu ng quay quá chóng m t
c a cu c s ng h i nh p, anh ngh sao? Chúng tôi c ng ã g p, trò chuy n nhi u
nam n sinh viên sa sút tâm th n, hoang t ng iên r ang i u tr b nh vi n
tâm th n, ó là m t n i au xu t phát t! nh ng thi"u hi#u bi"t c a chúng ta trong
l nh v c ch m sóc s c kho tâm th n?

- Vi t Nam ang trong giai o n hi n i hoá, công nghi p hoá t n c

cho nên môi tr ng ngày càng ô nhi,m, nhi u sang ch n tâm lý quá nhi u (tình
yêu tr c tr , th t b i trong kinh doanh, thua thi t trong cu c s ng...), m t b
ph.n nh ng i tr* có cu c s ng thi u lành m nh, h c sinh h c quá nhi u... là
nh ng nguyên nhân quan tr ng phát b nh tr m c m. Ch c ch n t# l tr m c m
s% r t cao, ngày càng cao, chúng ta c n ph i s m báo ng. Theo các tài li u n c
ngoài, có t i 20-30% dân s m c b nh tr m c m d i các d ng khác nhau, trong
ó có 5% là tr m c m i n hình.
Do v.y, b nh nhân tr m c m r t c n !c s giúp 1 c a gia ình và c ng
ng, c n a ngay b nh nhân tr m c m n b nh vi n tâm th n ch a. B nh
tr m c m n u phát hi n s m và i u tr$ úng ph ng pháp thì s% hoàn toàn kh i
b nh, n u lâu, b nh s% tr thành m n tính, h u nh không ch a !c, ho c b nh
nhân ph i thi t thân do t sát.
Không cúng vái mà b qua i u tr$, không h t h i b nh nhân tr m c m vì
d, làm h b$ t n th ng thêm, không nên coi b nh vi n tâm th n là m t nhà tù mà
nên coi nh b t c b nh vi n a khoa khác. Vì trong th c t c ng ã có r t nhi u
ng i kh i b nh khi !c i u tr$ t i b nh vi n tâm th n. V i gi i tr*, nên có cu c
s ng lành m nh, yêu trong sáng, không nên kE, tránh xa ma tuý, h n ch dùng
bia r !u thu c lá, tránh các cu c vui thác lo n... vì ó là m t trong nh ng y u t
nguy c làm phát sinh b nh tr m c m.
Tâm huy t, l i làm vi c lâu n"m, âm th m cái túi ng nh ng... ng i
iên c a n c nhà nh th , TS Ph ng tr"n tr nh t là vi c chúng ta v&n ch a
quan tâm x ng áng t i các b nh nhân tâm th n lang thang. H là bà con, có th là
ng i thân c a chúng ta, b ng m t ngày b$ ánh r i... nh.n th c, do b nh t.t, do
không !c ch"m sóc y t chu áo t0 u. Anh Ph ng th dài: chúng tôi ã ki n
ngh$ nhi u, nh ng ch-ng hi u sao tình tr ng v&n gi.m chân t i ch .

Theo anh, cái thi u c a chúng ta hi n nay trong v n phát hi n và i u tr s

hành hoành c a b nh tr m c m là gì?

- V n nh.n th c là quan tr ng, c n ph i tuyên truy n th ng xuyên và

r ng rãi trên các ph ng ti n thông tin i chúng ng i dân hi u !c hi m
ho c a tr m c m, không nh ng ch# có b n thân b nh nhân ph i ch$u ng, mà gia
ình và xã h i c ng ph i h ng ch$u nh ng h.u qu n ng n nh : bên c nh v n
t sát, gi t ng i, tr m c m c ng là nguyên nhân gây m t kh n"ng lao ng ng
vào hàng th hai vào n"m 2020 (theo tài li u chính th c c a T ch c Y t th
_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
17
Collection and Introduction by Spyware T8-K49 BKHN – trungkiena2@gmail.com
_____________________________________________________________________
gi i). Theo tôi, nhi u vùng mi n, thói mê tín cúng ma tà và s thi n c.n s! m t
danh d khi em ng i thân i b nh vi n tâm th n là nguyên nhân hàng u khi n
cho tr m c m t"ng cao và tr thành m n tính, có th không kh i !c ho c ph i
u ng thu c c i.

From http://www.laodong.com.vn/ Date 12/9/2006 Doãn Hoàng

_______________________________________________________________________
Tr m c m không ph i là tâm th n Hà n i 21/3/2008
18