You are on page 1of 6

L CH S

VI T NAM T
Bi 12

1919 - 2000

PHONG TRO DN T C DN CH T NM 1919 1925

VI T NAM

I. NH NG CHUY N BI N M I V KINH T , CHNH TR , X H I VI T NAM SAU CHI N TRANH TH GI I TH NH T. 1. Chnh sch khai thc thu c a l n th hai c a th c dn Php. a. Hon c nh :
- Sau chi n tranh th gi i th nh t, cc n c th ng tr n phn chia l i th gi i, hnh thnh h th ng Vc xai Oa xinh tn (Versailles - Washington.) - H u qu chi n tranh lm cc c ng qu c t b n chu u g p kh khn,n c Php b thi t h i n ng . - Cch m ng thng M i Nga th ng l i, Nga X vi t c thnh l p, Qu c t c ng s n ra i. - Tnh hnh trn tc ng m nh n Vi t Nam.

b. Chnh sch khai thc thu c

a l n hai c a Php:

ng Dng, ch y u l Vi t Nam, Php th c hi n khai thc thu c a l n hai, t sau chi n tranh th gi i th nh t n tr c kh ng ho ng kinh t th gi i (1929 - 1933.) nhanh, quy m l n vo cc ngnh * Kinh t : Php u t m nh v i t c kinh t Vi t Nam, t 1924 1929, s v n u t kho ng 4 t phrng. + Nng nghi p: u t nhi u nh t, m r ng di n tch n i n cao su, nhi u cng ty cao su c thnh l p ( t , Mi-s-lanh) + Cng nghi p: m mang cc ngnh d t, mu i, xay xt..., c bi t l khai thc m (than) + Thng nghip: ngo i thng pht tri n, giao lu bun bn n i a c y m nh. + Giao thng v n t i: pht tri n, th m r ng. + Ngn hng ng Dng: n m quy n ch huy kinh t ng Dng, pht hnh gi y b c v cho vay li. + Tng thu thu : ngn sch ng Dng thu nm 1930 tng g p 3 l n so v i 1912.

2. Chnh sch chnh tr ,vn ho, gio d c c a th c dn Php. a. Chnh tr : Php tng c ng chnh sch cai tr v khai thc thu c

a. B my n p, c nh st, m t thm, nh t ho t ng ro ri t. Ngoi ra cn c i cch chnh tr - hnh chnh: a thm ng i Vi t vo lm cc cng s , l p Vi n dn bi u.

b. Vn ho gio d c:

- H th ng gio d c Php - Vi t c m r ng. C s xu t b n, in n ngy cng nhi u, u tin xu t b n cc sch bo c v ch trng Php - Vi t hu . - Cc tro lu t t ng, khoa h c-k thu t, vn ho, ngh thu t phng Ty vo Vi t Nam, t o ra s chuy n m i v n i dung, phng php t duy sng tc. Cc y u t vn ho truy n th ng, vn ho m i ti n b v ngo i lai n d ch cng t n t i, an xen, u tranh v i nhau. c. K t qu : - V kinh t : Th c dn Php du nh p vo Vi t Nam thng qua quan h s n xu t t b n ch ngha, xen k v i quan h s n xu t phong ki n. Kinh t Vi t Nam pht tri n thm m t b c nhng v n b km h m v l thu c vo kinh t Php. - V x h i : C s phn ho su s c bn c nh giai c p c ( a ch , phong ki n, nng dn) xu t hi n nh ng t ng l p, giai c p m i (t s n, ti u t s n, cng nhn) v i nh ng l i ch khc nhau.

Cu h i:N i dung. N i dung c b n c a cu c khai thc thu c a l n th hai c a th c dn Php . (Nu chnh sch khai thc thu c a c a th c dn
Php VN sau CTTGI.)

3. Nh ng chuy n bi n m i v kinh t v giai c p x h i a. Nh ng chuy n bi n m i v kinh t :

Vi t Nam .

- Kinh t c a t b n Php ng Dng pht tri n m i, u t cc nhn t k thu t v nhn l c s n xu t, song r t h n ch . - Kinh t Vi t Nam v n m t cn i, s chuy n bi n ch mang tnh ch t c c b m t s vng, ph bi n v n l c h u. ng Dng l th tr ng c chi m c a t b n Php.

b. S chuy n bi n m i v giai c p x h i Vi t Nam. - Giai c p a ch phong ki n : ti p t c phn ha, m t b ph n trung,


a ch c tham gia phong tro dn t qu c, phong - Giai c p nng dn: b s n khng l i thot. Mu thu n gi a nng ki n tay sai gay g t. Nng dn l m t l c ti u c ch ng Php v tay sai. ki n chi m o t ru ng t, ph dn Vi t Nam v i qu c phong

l ng cch m ng to l n c a dn

t c. - Giai c p ti u t s n: pht tri n nhanh v s l ng, c tinh th n dn t c


ch ng Php v tay sai. B ph n h c sinh, sinh vin, tr th c nh y c m v i th i cu c, tha thi t canh tn t n c, hng hi u tranh v c l p t do c a dn t c. - T s n Vi t Nam:ra i sau th chi n I , b t s n Php chn p , s l ng t , th l c kinh t y u b phn ha thnh hai b ph n : + T s n m i b n :quy n l i g n ch t v i qu c nn c u k t ch t ch v i chng. +T s n dn t c :kinh doanh c l p ,c khuynh h ng dn t c v dn ch . - Giai c p cng nhn: Ngy cng pht tri n, n 1929 c trn 22 v n ng i, b t s n p b c bc l t g n b v i nng dn c truy n thng yu
2

n c, ch u nh h ng c a tro lu cch m ng v s n, tr thnh m t ng l c c a phong tro dn t c dn ch theo khuynh h ng cch m ng tin ti n. * Tm l i: Sau chi n tranh th gi i th nh t, Vi t Nam di n ra nh ng bi n i quan tr ng v kinh t , x h i, vn ho, gio d c. Mu thu n trong x h i Vi t Nam ti p t c di n ra su s c, trong ch y u l mu thu n gi a nhn dn ta v i th c dn Php v ph n ng tay sai. Cu c u tranh ch ng qu c v tay sai ti p t c di n ra gay g t, phong ph v n i dung v hnh th c.

-D i tc ng c a chnh snh khai thc thu c a c a Php , cc giai c p VN c s chuy n bi n ra sao? -Nh ng chuy n bi n m i v kinh t v giai c p x h i Vi t Nam d i tc ng c a chnh snh khai thc thu c a c a Php. II. PHONG TRO DN T C DN CH VI T NAM T 1919 N 1925. 1. Ho t ng c a Phan B i Chu, Phan Chu Trinh v m t s ng i Vi t Nam n c ngoi : * Phan B i Chu:
- Sau nh ng nm bn ba ho t ng Nh t, Trung Qu c khng thnh cng, Phan B i Chu b gi i qun phi t Trung Qu c giam nm 1913 n nm 1917 c t do. nh h ng c a cch m ng thng M i Nga v s ra i c a n c Nga i v i Phan B i Chu. - Thng 6/1925, Phan B i Chu b Php b t t i Th ng H i (Trung Qu c), a v an tr Hu ..

* Phan Chu Trinh:


- 1911 Phan Chu Trinh ra kh i nh t Cn o , sang Php ti p t c ho t ng . - 1922 Phan Chu Trinh vi t Th t i u th v ch 7 t i c a Kh i nh. - 6-1925 PCT v n c , ti p t c tuyn truy n , ph ch qun ch , cao dn quy n c thanh nin v nhn dn h ng ng

* Tm tm x :
- L H ng Sn , H Tng M u , Nguy n Cng Vi n l p t ch c Tm tm

x 1923.
- 19/6/1924 Ph m H ng Thi mu st ton quy n ng Dng(Mec lanh) Sa Di n (Qu ng Chu- Trung Qu c). Vi c khng thnh, PHT anh dng hy sinh, ti ng bom nhm l i ng n l a chi n u c a nhn dn tanh chim n nh bo hi u ma xun

* Ho t

ng c a Vi t Ki u

Php:

- Nhi u Vi t ki u t i Php tham gia ho t ng yu n c ,chuy n ti li u, sch bo ti n b v n c. - Nm 1925, l pH i nh ng ng i lao ng tr c ng Dng .

* Nu tm t t ho t t 1919-1925?

ng yu n c c a ng i Vi t Nam
3

n c ngoi

* Nu nh ng ho t ng yu n c c a Phan B i Chu, Phan Chu Trinh v m t s ng i Vi t Nam s ng n c ngoi trong nh ng nm 1920 1925 ? 2. Ho t ng c a t s n, ti u t s n v cng nhn Vi t Nam: *Ho t ng c a t s n Vi t Nam:
- T y chay t s n Hoa ki u, v n ng ng i Vi t dng hng Vi t. u tranh ch ng c quy n c ng Si Gn, c quy n xu t c ng la g o t i Nam K c a t b n Php. - T s n l n Nam K nh Bi Quang Chiu , Nguy n Phan Longthnh l p ng L p hi n (1923), i t do, dn ch , nhng khi c Php nh ng b m t s quy n l i h s n sng tho hi p v i chng. - Ngoi B c c nhm Nam Phong c a Ph m Qunh c v thuy t qun ch cao tr c tr . l p hi n, nhm Trung B c tn vn c a Nguy n Vn Vnh * Ho t ng c a ti u t s n tr th c: ho t ng si n i nh u tranh i quy n t do, dn ch . + T ch c chnh tr : nh Vi t Nam ngha on, H i Ph c Vi t, ng Thanh nin( i bi u:Tn Quang Phi t, ng Thai Mai, Tr n Huy Li u, Nguy n An Ninh) + Bo ti n b ra i nh Chung r, An Nam tr , Ng i nh qu, H u Thanh, Ti ng Dn + Nh xu t b n ti n b nh Nam ng th x (H N i), C ng h c th x (Si Gn), Quan h i tng th (Hu ). + Cao tro yu n c dn ch cng khai : nh i Php th t do cho Phan B i Chu (1925); l truy i u Phan Chu Trinh 1926.

* Cc cu c

u tranh c a cng nhn:

- Ngy cng nhi u hn nhng v n cn l t , t pht, Si Gn - Ch L n thnh l p Cng h i (b m t) do Tn c Th ng ng u. - Cu c bi cng c a th my x ng Ba Son t i c ng Si Gn khng ch u s a ch a chi n h m Mi- s l c a Php ph n i vi c chi n h m ny ch binh lnh sang n p phong tro u tranh c a nhn dn Trung Qu c (8/1925). - Cu c bi cng c a th my Ba son i tng lng 20% , ph i cho nh ng cng nhn b th i h i c tr l i lm vi c, nh d u b c ti n m i c a phong tro cng nhn .

Nu khi qut nh ng ho t ng c a giai c p t s n v t ng l p ti u t s n tr th c trong nh ng nm 1920 1925. 3. Ho t ng yu n c c a Nguy n i Qu c.1919-1925 * Nguy n T t Thnh xu t thn trong m t gia nh Nho gio yu n c x Kim Lin, huy n Nam n, tnh Ngh An. L m t thanh nin s m c lng yu n c, nh n th y nh ng h n ch trong ch trng c u n c c a cc v ti n b i, nn ng quy t nh ra i tm ng c u n c (1911).
4

- Sau nhi u nm bn ba kh p th gi i, Nguy n T t Thnh tr l i Php1917, gia nh p ng X h i Php 1919. - 18/6/1919, thay m t nh ng ng i Vi t Nam yu n c t i Php, Nguy n Ai Qu c g i t i h i ngh Versailles B n yu sch c a nhn dn An Nam i Php v ng minh th a nh n quy n t do, dn ch , quy n bnh ng c a nhn dn An Nam. - Thng 07/1920 Nguy n Ai Qu c c b n S th o l n th nh t Lu n cng v v n dn t c v thu c a c a V.I.Lnin, kh ng nh con ng ginh c l p, t do c a nhn dn Vi t Nam. 25/12/1920, tham d i h i i bi u c a ng X h i Php Tua , gia nh p Qu c t C ng s n, tr thnh ng vin C ng s n v tham gia thnh l p ng C ng s n Php. * Cc s ki n trn nh d u b c ngo t v t t ng, Nguy n Ai Qu c t ch ngha dn t c n v i ch ngha c ng s n, t chi n s ch ng ch ngha th c dn thnh chi n s qu c t v s n, l ng i m ng cho s nghi p gi i phng dn t c Vi t Nam. - 1921, Ng i l p H i lin hi p cc dn t c thu c a Paris on k t cc l c l ng cch m ng ch ng ch ngha th c dn, ra bo Ng i cng kh l c quan ngn lu n c a H i. - Ng i cn vi t bi cho bo Nhn o, i s ng cng nhn, c bi t l tc ph m B n n ch th c dn Php. - 6/1923: Ng i n Lin X d H i ngh Qu c t nng dn (10/1923) v i h i Qu c t C ng s n l n V (1924) - 11/11/1924, Ng i v Qu ng Chu (Trung Qu c) tr c ti p tuyn truy n, gio d c l lu n, xy d ng t ch c cch m ng gi i phng dn t c Vi t Nam. - Thng 6/1925: Thnh l p H i Vi t Nam Cch m ng thanh nin nh m t ch c v lnh o qu n chng u tranh ch ng Php.

* ngha:
- Ng i tm ra con ng c u n c ng n cho cch m ng Vi t Nam l c l p dn t c, g n li n v i ch ngha x h i. k t h p tinh th n yu n c v i tinh th n qu c t v s n . - Chu n b v t t ng cho cch m ng Vi t nam . - Chu n b v t ch c cho cch m ng Vi t Nam .

* Con ng c u n c c a nguy n i Qu c c g khc so v i tr c ? + H ng i: Cc v ti n b i tm ng sang phng ng , Nguy n i Qu c quy t nh i sang phng Ty . + Cch i : nh ng v ti n b i tm cch g p g v i t ng l p lnh o bn trn. Ng c l i NAQ thm nh p vo cc t ng l p, giai c p th p nh t trong x h i . T , Ng i c th c gic ng , on k t u tranh,g p c ch ngha Mc L nin, tm ra con ng c u n c ng n cho dn t c . * Cng lao c a Nguy n i Qu c : + Ng i tm ra con ng c u n c ng n gi i phng dn t c Vi t Nam.
5

+ Nh ti n t i thnh l p ng C ng s n Vi t Nam , lm cch m ng thng Tm thnh cng; ti n hnh ch ng Php M th ng l i Cu h i : Trnh by nh ng ho t

ng c a Nguy n i Qu c t 1917-1925.

Cu h i: Ho t ng c a Nguy n i Qu c t 1925-1930:((t ti 2009) - Nm 1924 t i Qu ng Chu, Nguy n i Qu c m l p hu n luy n, o t o cn b thnh cc chi n s cch m ng, b m t a v n c truy n b l lu n gi i phng dn t c v t ch c nhn dn, g i ng i h c t i tr ng i h c phng ng Mt xc va ( Lin X ), v tr ng Qun s Hong Ph (Trung Qu c) . - Ch n m t s thanh nin trong Tm tm x l p ra C ng s n on. (21925)(L H ng Sn, H Tng M u, L H ng phong , Lu Qu c Long, Lm c Th ) - 6/1925, l p H i Vi t Nam cch m ng thanh nin nh m t ch c v lnh o qu n chng on k t, tranh u nh qu c ch ngha Php v tay sai t c u l y mnh. - C quan cao nh t l T ng b ( Nguy n i Qu c ,H Tng M u, L H ng Sn) , t t i Qu ng Chu TQ. - Bo Thanh nin c a H i do Nguy n Ai Qu c sng l p (21/6/1925). - 09/07/1925, Nguy n i Qu c v m t s nh yu n c Tri u Tin, Indonesia l p ra H i Lin hi p cc dn t c b p b c ng. - Tc ph m ng Kch m nh (1927) trang b l lu n lu n cch m ng gi i phng dn t c cho cn b H i nh m tuyn truy n cho giai c p cng nhn v cc t ng l p nhn dn. - Tc ph m ng Kch m nh (1927) trang b l lu n lu n cch m ng gi i phng dn t c cho cn b H i nh m tuyn truy n cho giai c p cng nhn v cc t ng l p nhn dn. u 1930 Nguy n i Qu c ch tr H i ngh h p nh t cc T ch c Cng s n Vi t nam , nh t tr th ng nh t cac t ch c c ng s n thnh ng C ng S n Vi t Nam . - Thng qua Chnh cng v n t t, Sch l c c n t t c a ng do Nguy n i Qu c so n th o .

You might also like