CHUYN 1: NHNG VN C BN V NH NC CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM Ti liu tham kho: - Hin php nm 1992 (S, BS nm 2001) - Lut

ut T chc Quc Hi (2002) - Lut T chc Chnh ph (2002) - Lut T chc HND v UBND(2003) - Lut T chc Ta n nhn dn (2002) - Lut T chc Vin Kim St nhn dn(2002).

1. Ngun gc v bn cht ca Nh nc 1.1. S ra i ca nh nc V s xut hin ca nh nc, t trc ti nay c nhiu quan nim khc nhau. Thuyt thn hc l thuyt c in nht v s xut hin nh nc, cho rng Thng l ngi sng lp v sp t mi trt t trn tri t, trong c nh nc. Nh nc do Thng sng to, th hin ch ca Thng thng qua ngi i din ca mnh l nh vua. Do vic tun theo quyn lc ca nh vua l tun theo tri, v nh nc tn ti vnh cu. Nhng nh t tng theo thuyt gia trng cho rng nh nc l kt qu ca s pht trin gia nh, l hnh thc t chc t nhin ca cuc sng con ngi. V vy, cng nh gia nh, nh nc tn ti trong mi x hi v quyn lc nh nc v bn cht cng ging nh quyn gia trng ca ngi ch trong gia nh. Trong thi k phc hng xut hin cc quan nim mi v s xut hin ca nh nc, trong ni bt nht l thuyt kh c x hi. Nhng ngi theo hc thuyt ny cho rng s xut hin ca nh nc l kt qu ca mt kh c (hp ng) c k kt gia nhng con ngi sng trong trng thi t nhin, khng c nh nc. Nh nc phn nh li ch ca cc thnh vin trong x hi, ch quyn nh nc thuc v nhn dn. Trong trng hp nh nc khng gi c vai tr ca mnh, cc quyn t nhin b vi phm th nhn dn c quyn lt nh nc v k kt kh c mi. Hc thuyt Mc- Lnin coi nh nc l mt hin tng x hi c qu trnh pht sinh, tn ti, pht trin v tiu vong mang tnh tt yu lch s. Nh nc ny sinh t x hi, l sn phm c iu kin ca x hi loi ngi, ch xut hin khi x hi pht trin n mt trnh nht nh. Nhng lun im quan trng trn c P. ngghen trnh by mt cch h thng, khoa hc trong tc phm Ngun gc ca gia nh, ca s hu t nhn v ca nh nc v sau ny c V.I. Lnin pht trin trong tc phm Nh nc v cch mng. Theo hc thuyt Mc-Lnin, trong x hi cng sn nguyn thu, c s kinh t l ch s hu cng cng i vi t liu sn xut v sn phm lao ng. C s x hi l t chc th tc c hnh thnh da trn yu t huyt thng. Trong iu kin x hi loi ngi cha c nh nc m ch c cc t chc mang tnh t qun ca cng ng. Nh nc ra i l kt qu ca

s pht trin ni ti ca cc mu thun x hi. Tin kinh t cho s ra i ca nh nc l ch t hu ti sn. Tin x hi lm xut hin nh nc l s phn chia x hi thnh nhng giai cp, tng lp x hi c li ch c bn i lp nhau ti mc khng th iu ho c. Vit Nam, s xut hin ca nh nc c mt s c trng ring. c trng ch t hu Vit Nam l t hu v t liu sinh hot v mt phn t liu sn xut, cn t ai thuc s hu cng cng, sau chuyn thnh s hu ca nh nc. c im ny lm cho qu trnh phn ho giai cp din ra chm v khng su sc trong x hi. Cc tng lp trong x hi dn dn hnh thnh nhng s khc bit gia h khng ln, mu thun khng qu gay gt. Do c im ca nn vn minh la nc v iu kin t nhin ca Vit Nam i hi c s c kt cng ng dn c gii quyt nhu cu thu li v thc hin cng tc tr thu i vi cc con sng. Mt khc, do v tr a l ca Vit Nam nm trn ng giao lu Bc- Nam, cn tr con ng bnh trng ca cc dn tc ngi c s lng ng pha Bc xung pha Nam. V vy, nhu cu t chc lc lng chng ngoi xm tr nn bc thit, cn hp nht cng ng, thng nht lc lng v c b my qun l thng nht. B my l mm mng ca mt nh nc sau ny. Trong giai on u, n ch yu lm cc chc nng x hi. Tuy nhin, cng vi qu trnh phn ho giai cp khng ngng trong x hi, dn dn n tr thnh b phn c lp vi x hi, tr thnh b my ch yu nhm thc hin ch v bo v li ch ca giai cp thng tr trong x hi. 1.2. Bn cht ca nh nc ni chung. Trong x hi c giai cp, quyn lc chnh tr lun thuc v mt giai cp hoc lin minh cc giai cp thng tr. Giai cp cm quyn t chc ra b my c bit duy tr s thng tr i vi x hi, buc cc lc lng x hi khc phc tng ch ca mnh. B my l nh nc t chc quyn lc chnh tr c bit. Quyn lc chnh tr, nh C.Mc v Ph. ngghen ch r, v thc cht l bo lc c t chc ca mt giai cp n p giai cp khc. Bn cht ca nh nc trc ht th hin tnh giai cp, ngha l nh nc lun thc hin ch v bo v li ch cho giai cp thng tr trong x hi. Tuy nhin, ngoi tnh giai cp, nh nc cn mang tnh x hi. Vi t cch l t chc cng quyn, nh nc i din cho x hi thc hin chc nng qun l cc quan h x hi. Trong khi thc hin cc chc nng giai cp, nh nc t nhiu cn phi tnh n li ch chung ca x hi. Nh nc phi gii quyt nhng vn ny sinh trong x hi, bo m duy tr cc gi tr x hi t c. Nhng c tnh ny c th hin khc nhau, ph thuc vo c s kinh t - x hi ca cc kiu nh nc. 1.3. Bn cht ca Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Bn cht Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l biu hin c th bn cht nh nc XHCN, th hin tnh giai cp, tnh dn tc, tnh nhn dn v tnh thi i.

- Nh nc CHXHCN Vit Nam mang tnh giai cp cng nhn da trn nn tng lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc, c dn dt bi CN Mc Lnin, t tng H Ch Minh. Bn cht giai cp ca Nh nc CHXHCNVN c th hin r nht c im l c t di s lnh o tuyt i, ton din ca ng Cng Sn - i tin phong ca giai cp cng nhn. - Bn cht Nh nc CHXHCN Vit Nam cn th hin tnh i on kt dn tc. Nm mi t dn tc sinh sng trn lnh th Vit Nam, tri qua qu trnh lch s hng nghn nm u tranh dng nc v gi nc to nn mt khi i on kt dn tc bn vng. Nh nc CHXHCN Vit Nam l nh nc i din cho ch v quyn li ca tt c cc dn tc khng phn bit a bn c tr, quy m dn s, t chc cc dn tc anh em cng k vai, st cnh xy dng mt nc Vit Nam c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th, tng bc i ln CNXH. - Bn cht Nh nc CHXHCN Vit Nam th hin tnh nhn dn su sc. Bn cht giai cp ca Nh nc ta khng mu thun vi tnh dn tc v tnh nhn dn su sc. Bi v, ch v li ch ca giai cp cng nhn, giai cp nng dn, i ng tr thc v cc tng lp nhn dn lao ng ni chung Vit Nam c tnh thng nht cao. Nh nc ta l nh nc ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn. Tt c quyn lc nh nc u thuc v nhn dn. - Bn cht ca Nh nc CHXHCN Vit Nam th hin tnh thi i. Xu th chung hin nay trn trng quc t l ho bnh, hu ngh, hp tc v cng tin b. Nh nc CHXHCN Vit Nam thc hin nht qun chnh sch ho bnh, hu ngh, m rng hp tc, giao lu vi tt c cc nc trn th gii, khng phn bit ch chnh tr - x hi, trn c s tn trng c lp, ch quyn v ton vn lnh th v khng can thip vo cng vic ni b ca nhau; hp tc trn nguyn tc bnh ng, cc bn cng c li; Tch cc ng h v gp phn vo cuc u tranh chung ca nhn dn th gii v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi.
2. B my Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam

2.1. Khi nim b my nh nc. Nh nc CHXHCN Vit Nam l t chc quyn lc chnh tr ca nhn dn Vit Nam, i din cho nhn dn thc hin qun l thng nht mi mt ca i sng x hi trn cc lnh vc i ni v i ngoi (kinh t, vn ha x hi, quc phng, an ninh). thc hin c nhng nhim v , i hi phi lp ra h thng cc c quan nh nc. Mi c quan nh nc l mt b phn cu thnh b my nh nc, m nhn nhng chc nng, nhim v nht dnh, c c cu t chc v phng thc hot ng ph hp vi tnh cht cc chc nng, nhim v c trao. Cng vi nhng chc nng, nhim v, nh nc cn trao cho cc c quan nhng thm quyn tng ng. Cc c quan nh nc s dng thm quyn vo vic thc hin cc chc nng, nhim v ca mnh theo quy nh ca php lut. T chc v hot ng ca cc c quan
3

nh nc tu thuc vo tnh cht ca cc chc nng, nhim v c giao nhng phi da trn nhng nguyn tc chung, m bo tnh thng nht ca b my nh nc. Nh vy, b my nh nc l h thng thng nht cc c quan nh nc c t chc v hot ng trn c s php lut, da trn nhng nguyn tc chung nhm thc hin nhng chc nng, nhim v ca nh nc. 2.2. Khi nim v c quan nh nc Cc chc nng, nhim v ca b my nh nc ni chung c thc hin thng qua cc c quan nh nc c th. Nu nh nh nc l mt khi nim tng i tru tng th c quan nh nc l mt khi nim c th. C quan nh nc l cc b phn cu thnh nn b my nh nc. c im c bn ca cc c quan nh nc l hot ng ca n mang tnh quyn lc nh nc v c m bo hiu lc bng sc mnh cng ch ca nh nc. Quyn lc ca mi c quan nh nc l quyn c trao (thm quyn) tu thuc vo v tr, chc nng, nhim v ca n trong b my nh nc. Nh vy, c th hiu c quan nh nc l b phn cu thnh ca b my nh nc, gm mt tp th ngi (hoc mt ngi) c trao quyn lc, thng qua cc cng c, hnh thc v phng php cn thit thc hin cc chc nng, nhim v nht nh trn c s php lut. C quan nh nc Vit Nam c cc c im c bn sau: - Cc c quan nh nc c thnh lp theo nhng trnh t, th tc cht ch c php lut quy nh; - C quan nh nc c thm quyn theo quy nh ca php lut; - Hot ng ca c quan nh nc mang tnh quyn lc v c bo m bng sc mnh cng ch ca nh nc, cc hot ng phi tun theo nhng hnh thc, th tc do php lut quy nh; - Nhng ngi m nhim chc trch trong cc c quan nh nc phi l cng dn Vit Nam. 2.3. H thng cc c quan trong b my Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. 2.3.1. Quc hi nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Trong b my nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, Quc hi c xc nh l c quan i biu cao nht ca nhn dn, c quan quyn lc nh nc cao nht ca Nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, do Quc hi th hin tnh i din nhn dn v tnh quyn lc nh nc trong t chc v hot ng ca mnh. Thng qua hot ng ca mnh, Quc hi th ch ha ch ca nhn dn thnh ch nh nc, th hin trong Hin php, lut, cc ngh quyt, mang tnh bt buc thc hin i vi mi t chc, c nhn trong x hi.
4

Quc hi l c quan quyn lc nh nc cao nht, tp trung quyn lc nh nc, thng nht ba quyn lp php, hnh php, t php, nhng khng phi l c quan c quyn. Hin php v php lut quy nh cho Quc hi c cc chc nng, nhim v, quyn hn nh sau (Theo iu 83 Hin php 1992 sa i): - Quc hi l c quan duy nht c quyn lp hin v lp php. y l chc nng ban hnh cc vn bn quy phm php lut c hiu lc php lut cao nht, iu chnh cc quan h x hi c bn nht, to nn nn tng ca th ch x hi. Cc vn bn quy phm php lut do cc c quan khc ca nh nc ban hnh phi da trn c s Hin php, lut thc hin Hin php, lut v bo m tnh thng nht ca php lut. - Quc hi quyt nh nhng vn c bn nht v i ni v i ngoi ca t nc: cc nhim v kinh t - x hi, quc phng, an ninh ca t nc. Nhng vn ny c ngha quyt nh n s pht trin ton din ca t nc cng nh duy tr trt t, n nh x hi. - Quc hi xc nh cc nguyn tc ch yu v t chc v hot ng ca b my nh nc, trc tip thnh lp cc c quan quan trng trong b my nh nc; trc tip bu, b nhim cc chc v cao nht trong cc c quan nh nc Trung ng. - Quc hi l c quan thc hin quyn gim st ti cao ton b hot ng ca b my nh nc, gim st vic tun theo Hin php v php lut. Hot ng gim st ca Quc hi c thc hin thng qua vic nghe bo co cng tc ca cc c quan ti cao ca nh nc, thng qua hot ng ca cc c quan Quc hi, i biu Quc hi, thng qua cc hnh thc cht vn ca i biu Quc hi i vi nhng i tng xc nh trong b my nh nc. C cu t chc ca Quc hi gm: U ban Thng v Quc hi, Hi ng dn tc, cc U ban Quc hi, cc on i biu Quc hi v i biu Quc hi. 2.3.2. Ch tch nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Ch tch nc l ngi ng u nh nc, thay mt nh nc trong cc quan h i ni v i ngoi (iu 101, 103 Hin php 1992 sa i). Ch tch nc c phm vi quyn hn kh rng, bao qut nhiu lnh vc ca i sng chnh tr, x hi. Trong t chc nhn s ca b my nh nc, Ch tch nc c quyn quan trng v t chc nhn s ca b my hnh php v t php: ngh Quc hi bu, min nhim, bi nhim Ph Ch tch nc, Th tng Chnh ph, Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao; Cn c vo Ngh quyt ca Quc hi b nhim, min nhim, cch chc Ph Th tng, B trng v cc thnh vin khc ca Chnh Ph; B nhim, min nhim, cch chc Ph Chnh n, Thm phn To n nhn dn ti cao, Ph vin trng, Kim st vin Vin kim st nhn dn ti cao Trong lnh vc an ninh quc gia, Ch tch nc thng lnh cc lc lng v trang v gi chc Ch tch Hi ng quc phng v an ninh; quyt nh phong hm, cp s quan cp cao v cp hm trong cc lnh vc khc...
5

Quyn hn ca Ch tch nc cn th hin trn lnh vc ngoi giao; quyt nh vn thi, nhp quc tch; vn c x Khi thc hin quyn hn, Ch tch nc ban hnh Lnh, Quyt nh. 2.3.3. Chnh ph nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. H thng cc c quan thc thi quyn hnh php c Chnh ph v U ban nhn dn cc cp. Trong Chnh ph c xc nh l C quan chp hnh ca Quc hi, c quan hnh chnh nh nc cao nht ca Nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam (iu 109, Hin php 1992 Sa i). L c quan chp hnh ca Quc hi, Chnh ph chu s gim st ca Quc hi; chp hnh Hin php, lut, ngh quyt ca Quc hi; php lnh, ngh quyt ca U ban Thng v Quc hi; lnh, quyt nh ca Ch tch nc; trong hot ng Chnh ph phi chu trch nhim v bo co cng tc trc Quc hi, U ban Thng v Quc hi v Ch tch nc. Quy nh trn bo m tnh tp trung, thng nht ca quyn lc nh nc vo c quan quyn lc nh nc cao nht l Quc hi. Vi t cch l c quan hnh chnh nh nc cao nht ca c nc, Chnh ph c chc nng thng nht qun l tt c cc lnh vc ca i sng x hi; lnh o thng nht b my hnh chnh nh nc t trung ng n c s v t chc cn b; bo m thi hnh Hin php v php lut; qun l vic xy dng kinh t quc dn, thc hin chnh sch ti chnh tin t quc gia; qun l y t, gio dc; qun l ngn sch nh nc; thi hnh cc bin php cn thit bo v quyn, li ch hp php ca cng dn; qun l cng tc i ngoi; thc hin chnh sch x hi... Nhng quy nh trn bo m cho Chnh ph pht huy c vai tr l c quan ng u h thng hnh chnh nh nc. Trong qu trnh thc hin nhim v, quyn hn, Chnh ph c quyn gii quyt cng vic vi tnh sng to, ch ng, linh hot trn c s chc nng, nhim v, quyn hn c php lut quy nh... Chnh ph c quyn tham gia vo hot ng lp php bng quyn trnh d n lut trc Quc hi, d n php lnh trc y ban Thng v Quc hi; trnh Quc hi cc d n k hoch, ngn sch nh nc v cc d n khc (iu 112, Hin php 1992). Chnh ph theo Hin php 1992 c Th tng Chnh ph, c quy nh l ngi ng u Chnh ph, do Quc hi bu trong s i biu Quc hi, cc Ph Th tng, B trng, Th trng cc c quan ngang B l thnh vin Chnh ph do Th tng Chnh ph la chn, khng nht thit phi l i biu Quc hi, v ngh Quc hi ph chun. Chnh ph khng t chc ra c quan thng v, m mt Ph Th tng c phn cng m nhn chc v Ph Th tng thng trc. Trong hot ng ca Chnh ph, ch trch nhim tp th, trch nhim c nhn c quy nh r. Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v bo co cng tc vi Quc hi, y ban Thng v Quc hi; Th tng Chnh ph chu trch nhim trc Quc hi v bo co cng tc vi Quc hi, y ban Thng v Quc hi, Ch tch nc; ng thi thc hin ch
6

 bo co trc nhn dn v nhng vn quan trng m Chnh ph phi gii quyt. B trng v cc thnh vin khc ca Chnh ph chu trch nhim trc Th tng Chnh ph, trc Quc hi v lnh vc, ngnh mnh ph trch. Hiu qu hot ng ca Chnh ph c bo m bng hiu qu hot ng ca tp th Chnh ph, ca Th tng Chnh ph v tng thnh vin Chnh ph. Trong thc hin nhim v, quyn hn, tp th Chnh ph ban hnh Ngh quyt, Ngh nh; Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh, Ch th; B trng, th trng c quan ngang B ban hnh Quyt nh, Ch th, Thng t. 2.3.4. Hi ng nhn dn cc cp Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho ch, nguyn vng v quyn lm ch ca nhn dn, do nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc nhn dn a phong v c quan nh nc cp trn (iu 119 Hin php 1992 S). Trong qu trnh hot ng, Hi ng nhn dn chu s gim st, hng dn ca c quan quyn lc nh nc cao nht thng qua U ban thng v Quc hi; s kim tra, hng dn ca Chnh ph; chu trch nhim trc nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn. i din cho ch, nguyn vng ca nhn dn a phng, Hi ng nhn dn quyt nh nhng ch trng, bin php quan trng pht huy tim nng ca a phng, xy dng v pht trin a phng v kinh t - x hi, cng c quc phng, an ninh, nng cao i sng ca nhn dn, lm trn ngha v i vi c nc, gim st hot ng ca Thng trc Hi ng nhn dn, y ban nhn dn, To n nhn dn v Vin kim st nhn dn cng cp; gim st thc hin Ngh quyt ca Hi ng nhn dn, vic tun theo Hin php, php lut ca c quan nh nc, t chc kinh t, t chc x hi, n v v trang v cng dn a phng. thc hin nhng nhim v trn, Hi ng nhn dn ban hnh Ngh quyt quyt nh ch trng, bin php thng qua cc hnh thc hot ng ca Thng trc Hi ng nhn dn, cc Ban v i biu Hi ng nhn dn, trong hnh thc hot ng ch yu v quan trng nht l k hp ca Hi ng nhn dn. K hp ca Hi ng nhn dn l hot ng duy nht ra cc Ngh quyt c ngha php l. Thng qua k hp, ch ca nhn dn a phng tr thnh quyt nh ca c quan quyn lc nh nc cp trn c bn bc v cc bin php thc hin chng c Hi ng nhn dn vch ra c th, quyn gim st ca Hi ng nhn dn c thc hin. Hi ng nhn dn hp thng l mt nm hai k. Trong trng hp cn thit c th hp bt thng. Cc k hp tin hnh cng khai, theo trnh t, th tc nghim ngt di s iu hnh ca Thng trc Hi ng nhn dn ( cp x do Ch tch hoc Ph Ch tch Hi ng nhn dn ch tr). Kt qu k hp th hin bng Ngh quyt do Ch tch Hi ng nhn dn cng cp k chng thc. 2.3.5. y ban nhn dn cc cp Theo quy nh ca Hin php 1992 (S), U ban nhn dn do Hi ng nhn dn bu ra, l c quan chp hnh ca Hi ng nhn dn v c quan hnh chnh nh nc a phng.

U ban nhn dn chu trch nhim chp hnh Hin php, Lut, cc vn bn ca c quan nh nc cp trn v Ngh quyt ca Hi ng nhn dn. Theo Lut t chc Hi ng nhn dn v U ban nhn dn nm 2003, U ban nhn dn c nhim v qun l nh nc i vi cc lnh vc khc nhau ca i sng x hi a phng. Thc hin vic tuyn truyn, gio dc php lut, kim tra vic chp hnh Hin php, Lut, cc vn bn ca c quan nh nc cp trn v Ngh quyt ca Hi ng nhn dn cng cp ti cc c quan nh nc, t chc x hi, t chc kinh t, n v v trang; bo m an ninh chnh tr, trt t, an ton x hi; thc hin xy dng lc lng v trang v xy dng quc phng ton dn; qun l h khu, h tch, qun l cng tc t chc, bin ch, lao ng tin lng; t chc thu chi ngn sch ca a phng theo quy nh ca php lut Thnh phn ca U ban nhn dn c Ch tch, cc Ph Ch tch v cc U vin, trong Ch tch phi l i biu Hi ng nhn dn cng cp, do Hi ng nhn dn bu (tr trng hp c thay i gia nhim k theo quy nh ti iu 119 Lut T chc HND & UBND nm 2003). Cc chc danh khc trong U ban nhn dn khng nht thit phi l i biu Hi ng nhn dn. Ch tch U ban nhn dn l ngi lnh o v iu hnh cng vic ca U ban nhn dn, chu trch nhim c nhn v vic thc hin nhim v, quyn hn v cng vi tp th U ban nhn dn chu trch nhim v hot ng ca U ban nhn dn trc Hi ng nhn dn cng cp v trc c quan nh nc cp trn. Ch tch U ban phn cng cng tc cho cc Ph Ch tch v cc thnh vin khc ca U ban nhn dn; nhng ngi c phn cng phi chu trch nhim v phn cng vic ca mnh trc Ch tch, trc Hi ng nhn dn, U ban nhn dn cng cp v cng vi cc thnh vin khc chu trch nhim trc Hi ng nhn dn cp mnh v trc c quan nh nccp trn. U ban nhn dn tho lun tp th, quyt nh theo a s nhng vn ln ca a phng. U ban nhn dn c ban hnh Quyt nh v Ch th thc hin nhim v quyn hn ca mnh. U ban nhn dn c cc c quan chuyn mn gip thc hin nhng chc nng qun l nh nc a phng v bo m s thng nht qun l ca ngnh hoc lnh vc t trung ng n c s. 2.3.6. To n nhn dn. To n nhn dn thc hin nhim v bo v php lut thng qua hot ng xt x. y l chc nng ring c ca cc To n. iu 127, Hin php 1992(S) quy nh: To n nhn dn ti cao, cc To n nhn dn a phng, cc To n qun s v cc To n khc do lut nh l nhng c quan xt x ca nh nc CHXHCNVN. Hot ng xt x ca cc To n c c im sau y: - Nhn danh Nh nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam, cn c vo php lut ca nh nc a ra phn xt, quyt nh cui cng nhm gii quyt cc v n, tranh chp pht sinh

trong cc quan h x hi; l s th hin trc tip thi , quan im ca nh nc i vi cc vn x hi. - Xt x nhm n dnh trt t php lut, gi vng k cng x hi, bo m t do, an ton ca con ngi, lm lnh mnh ho cc quan h x hi. - Xt x mang ni dung gio dc php lut vi bn thn ng s cng nh vi x hi, nng cao thc php lut cho mi c nhn, cng dn, t h c c nhng hnh vi ph hp vi yu cu ca php lut trong cc mi quan h x hi, to ra tinh thn tch cc u tranh ca cng dn phng, chng cc hnh vi vi phm php lut. C cu t chc ca h thng To n gm: To n nhn dn ti cao, To n nhn dn cp tnh, To n nhn dn cp huyn; To n qun s Trung ng, To n qun s qun khu, to n qun s khu vc, v cc To n khc c thnh lp theo quy nh ca php lut. Hin php v Lut t chc To n nhn dn quy nh cc nguyn tc t chc v hot ng ca To n. - V nguyn tc t chc, cc To n c t chc theo cc nguyn tc sau: + Thm phn To n nhn dn cc cp c b nhim theo nhim k v c th b min nhim, cch chc nu khng hon thnh nhim v.Thc hin nguyn tc ny nhm to iu kin cho thm phn cng tc n nh trong khong thi gian hp l, c iu kin tch lu kinh nghim, rn luyn k nng, nghip v, v bo m tnh c lp, ch tun theo php lut khi xt x. + Vic xt x ca To n nhn dn c s tham gia ca Hi thm nhn dn theo quy nh ca php lut. + To n nhn dn xt x tp th v quyt nh theo a s. Nguyn tc ny i hi vic xt x c tin hnh bi mt Hi ng v khi quyt nh phi tin hnh theo nguyn tc a s. Thc hin nguyn tc ny nhm m bo tnh ng n, thn trng ca cc quyt nh xt x. + Cc Chnh n To n nhn dn phi chu trch nhim v bo co cng tc trc cc c quan quyn lc nh nc cng cp. Cc nguyn tc xt x ca To n nhn dn. + Khi xt x, Thm phn v Hi thm nhn dn c lp ch tun theo php lut. + To n xt x cng khai, tr nhng trng hp c bit do php lut quy nh. Trong trng hp x kn, kt qu phin to cng phi c cng b cng khai. + To n bo m quyn bo cha ca b co v quyn c bo v quyn v li ch hp php ca cc ng s. Thc hin nguyn tc ny nhm m bo tnh dn ch ca phin to, bo m cho cng dn c iu kin bo v c quyn v li ch hp php ca mnh, ng thi gp phn lm cho qu trnh xt x c khch quan, ton din.

+ Cc bn n, quyt nh ca To n nhn dn c hiu lc php lut phi c tn trng v chp hnh nghim chnh. Trong trng hp cn thit m bo thi hnh cc bn n, quyt nh ca to n, nh nc thc hin nhng bin php cng ch tng ng. 2.3.7. Vin kim st nhn dn. Vin kim st nhn dn thc hnh quyn cng t v kim st cc hot ng t php theo quy nh ca Hin php v php lut (iu 137 Hin php 1992 S). Vin kim st nhn dn thc hin chc nng, nhim v ca mnh bng cng tc sau y: Thc hnh quyn cng t v kim st vic tun theo php lut trong vic iu tra cc v n hnh s ca cc c quan iu tra v cc c quan khc c giao nhim v tin hnh mt s hot ng iu tra; iu tra mt s loi ti xm phm hot ng t php m ngi phm ti l cn b thuc cc c quan t php; Thc hnh quyn cng t v kim st vic tun theo php lut trong vic xt x cc v n hnh s; Kim st vic tun theo php lut trong vic gii quyt cc v n dn s, hn nhn v gia nh, hnh chnh, kinh t, lao ng v nhng vic khc theo quy nh ca php lut; Kim st vic tun theo php lut trong vic thi hnh bn n, quyt nh ca To n nhn dn; Kim st vic tun theo php lut trong vic tm gi, tm giam, qun l, gio dc ngi chp hnh n pht t. V t chc, h thng Vin kim st nhn dn gm c: - Vin kim st nhn dn ti cao; - Cc Vin kim st nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng; - Cc Vin kim st nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph trc thuc tnh; - Cc Vin kim st qun s. C cu t chc ca mi Vin kim st c quy nh trong Lut t chc Vin kim st nhn dn c Quc hi kho X, k hp th 11 thng qua ngy 02 thng 4 nm 2002. Cc Vin kim st nhn dn to thnh mt h thng, t chc v hot ng theo cc nguyn tc c Hin php quy nh, bao gm: - Vin Kim st nhn dn do Vin trng lnh o, Vin trng Vin kim st nhn dn cp di chu s lnh o ca Vin trng Vin kim st nhn dn cp trn; Vin trng Vin kim st qun s cc cp chu s lnh o thng nht ca Vin trng Vin kim st nhn dn ti cao. - Ti Vin kim st nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn cp tnh, Vin kim st qun s qun khu v tng ng thnh lp U ban kim st tho lun v quyt nh theo a s nhng vn quan trng theo quy nh ca Lut t chc Vin kim st nhn dn. 3. Quan im, phng hng kin ton b my Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam Tri qua qu trnh hnh thnh v pht trin, Nh nc ta lun gi mt vai tr lch s quan trng trong mi thng li ca cch mng Vit Nam. Tuy nhin, trong iu kin i mi hin nay b my nh nc t ra cng knh, cha ng nhiu yu t cha hp l, cht lng v
10

hiu qu hot ng trn mt s lnh vc cn thp; Chc nng, nhim v, thm quyn v ch trch nhim ca c quan nh nc v ngi ng u cha tht r, cn chng cho, mu thun; C ch vn hnh v nhiu mi quan h cn bt hp l; i ng cn b, cng chc cn hn ch c v nng lc chuyn mn v tinh thn trch nhim Nhng yu km, bt cp dn n hiu lc v hiu qu hot ng ca b my nh nc cha cao, cng tc qun l t nc, nht l qun l v kinh t cn lng tng, vng mc, sn xut tuy c tng nhng vn c nguy c tt hu, ti nguyn t nc cha c khai thc tt, hiu qu u t thp, quan h sn xut chm c cng c, vai tr ch o ca kinh t quc doanh cha cao, cc thnh phn kinh t khc cha pht huy ht tim nng, tnh trng vi phm php lut ti cc c quan nh nc, t chc x hi cn nng, trt t x hi, k cng cha c m bo, quyn lm ch ca nhn dn cha c cao. Thc trng trn t ra yu cu cp thit xy dng, hon thin b my nh nc, lm cho b my nh nc thc s trong sch, vng mnh, nng cao hiu lc, hiu qu hot ng, pht huy tt v y hn quyn lm ch ca nhn dn. Xy dng, kin ton nh nc vng mnh, trong sch cn qun trit cc quan im c bn sau: - Xy dng Nh nc cng ho x hi ch ngha ca dn, do dn v v dn, ly lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc lm nn tng, do ng Cng sn lnh o trn c s ch ngha Mc- Lnin, t tng H Ch Minh v kin nh con ng ln ch ngha x hi, bo m tnh giai cp cng nhn gn b cht ch vi tnh dn tc, tnh nhn dn ca Nh nc ta, pht huy y tnh dn ch trong mi sinh hot ca Nh nc, x hi. - Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp cht ch gia cc c quan nh nc trong thc hin ba quyn lp php, hnh php, t php. - Qun trit nguyn tc tp trung dn ch trong t chc v hot ng ca Nh nc nhm tng cng s lnh o iu hnh tp trung thng nht ca trung ng, ng thi pht huy trch nhim v tnh nng ng, sng to ca a phng, khc phc khuynh hng phn tn cc b v tp trung quan liu, mi cp, ngnh u c thm quyn, trch nhim c phn nh r. - Tng cng php ch x hi ch ngha, xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha, qun l x hi bng php lut, ng thi coi trng gio dc, nng cao o c x hi ch ngha. - Tng cng vai tr lnh o ca ng di vi Nh nc. Trong tin trnh i mi hin nay, cng vi vic tip thu nhng gi tr ca nhn loi, t nghin cu l lun v tng kt thc tin, ng ta a ra ni dung xy dng Nh nc Php quyn x hi ch ngha Vit Nam vi 5 c trng c bn sau y: Mt l, Nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc thuc v nhn dn. Hai l, quyn lc nh nc l thng nht c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc trong vic thc hin quyn lp php, hnh php v t php.
11

Ba l, nh nc c t chc v hot ng trn c s Hin php, php lut v bo m cho Hin php v cc o lut gi v tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh vc ca i sng x hi. Bn l, Nh nc tn trng v m bo quyn con ngi, quyn cng dn, nng cao trch nhim php l gia nh nc v cng dn; thc hnh dn ch, ng thi tng cng k cng, k lut. Nm l, nh nc Php quyn XHCN Vit Nam do ng cng sn Vit Nam lnh o, ng thi m bo s gim st ca nhn dn, s phn bin x hi ca Mt trn t quc Vit Nam v cc t chc thnh vin. Vn kin i hi X ca ng ch r:Xy dng c ch vn hnh ca Nh nc Php quyn XHCN, bo m nguyn tc tt c quyn lc nh nc u thuc v nhn dn; quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng, phi hp giu cc c quan trong vic thc hin quyn lp php, hnh php v t php. thc hin phng hng kin ton b my nh nc ta theo hng nh nc php quyn x hi ch ngha cn tp trung vo cc nhim v v gii php sau y: - Hon thin h thng php lut, tng tnh c th, kh thi ca cc vn bn quy phm php lut. Tip tc y mnh cng tc xy dng php lut, to ra s ng b, thng nht gia hot ng lp php v lp quy. - i mi t chc v hot ng ca Quc hi: + Hon thin c ch bu c nng cao cht lng i biu quc hi. + Tng hp l s lng i biu chuyn trch: + Pht huy tt vai tr ca i biu v on i biu quc hi + T chc li mt s U ban Quc hi, nng cao cht lng hot ng ca Hi ng dn tc v cc y ban ca Quc hi. + i mi hn na quy trnh v phng php xy dng php lut, khc phc tnh trng lut chm i vo cuc sng v phi ch php lnh, ngh nh, thng t hng dn... + Thc hin tt hn na nhim v quyt nh cc vn quan trng ca t nc v chc nng gim st ti cao ca Quc hi - i mi t chc v hot ng ca Chnh ph: + y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca Chnh ph theo hng xy dng h thng c quan hnh php thng nht, thng sut, hin i. + Lut ho c cu t chc Chnh ph, t chc cc B theo hng B qun l a ngnh, a lnh vc, bo m hiu lc, tinh gn v hp l. + C cu li cc c quan trong h thng hnh chnh nh nc theo hng gim mnh cp ph, b cp trung gian, chuyn b phn phc v sang hp ng dch v. + Nghin cu c ch th trng c quan hnh chnh cp trn b nhim ngi ng u c quan hnh chnh cp di. + Tch hot ng hnh chnh vi hot ng dch v + Thnh lp c quan ti phn hnh chnh gii quyt khiu kin hnh chnh. - i mi t chc v hot ng ca h thng cc c quan t php:
12

+ Xy dng c quan T php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim minh, bo v cng l, quyn con ngi. + y mnh thc hin chin lc ci cch t php n nm 2020. + Cc phin ta xt x phi bo m tranh tng cng khai, ng php lut, bo m tnh c lp ca cc c quan tham gia t tng. + Tng thm quyn xt x ca ta n cp huyn + C chin lc chuyn Vin Kim St thnh Vin Cng T + Tng thm quyn cho iu tra vin, thu gom u mi c quan iu tra + Xy dng c ch phn quyt v nhng vi phm Hin php trong hot ng lp php, hnh php, t php - i mi t chc v hot ng ca HND v UBND cc cp: + Nng cao tnh thc quyn ca HND, vai tr gim st ca HND + Pht huy hiu lc, hiu qu iu hnh ca UBND trong phm vi c phn cp + T chc hp l chnh quyn a phng, c s phn nh gia chnh quyn nng thn, th, hi o. Cu hi n tp: 1. Phn tch lm r bn cht ca Nh nc CHXHCN Vit Nam? 2. Trnh by cc quan im ca ng v xy dng, kin ton nh nc vng mnh, trong sch nc ta hin nay? 3. Trnh by cc c trng c bn ca Nh nc php quyn XHCN Vit Nam?

13

CHUYN 2: NHNG VN CHUNG V QUN L HNH CHNH NH NC. 1. Khi nim chung v qun l hnh chnh nh nc. 1.1. Khi nim qun l Di gc khoa hc, khi nim v qun l c nhiu cch tip cn khc nhau. Vi ngha thng thng, ph bin th qun l c th hiu l hot ng tc ng mt cch c t chc v nh hng ca ch th qun l ti nhng i tng qun l iu chnh chng vn ng v pht trin theo nhng mc tiu nht nh ra. Vi cch hiu trn, qun l bao gm cc yu t sau: - Ch th qun l: l tc nhn to ra cc tc ng qun l. Ch th c th l c nhn hoc t chc. Ch th qun l tc ng ln i tng qun l bng cc cng c, hnh thc v phng php thch hp, cn thit v da trn c s nhng nguyn tc nht nh. - i tng qun l (khch th qun l): Tip nhn s tc ng ca ch th qun l. - Mc tiu qun l: l ci ch cn phi t ti ti mt thi im nht nh do ch th qun l ra. y l cn c ch th qun l thc hin cc tc ng qun l cng nh la chn cc hnh thc, phng php thch hp. 1.2. Khi nim qun l nh nc Qun l nh nc xut hin cng vi s xut hin ca nh nc, gn vi chc nng, vai tr ca nh nc trong x hi c giai cp. Qun l nh nc tip cn vi ngha rng nht bao gm ton b cc hot ng: hot ng lp php ca c quan lp php, hot ng hnh chnh (chp hnh v iu hnh) ca h thng hnh php v hot ng t php ca h thng t php. 1.3. Qun l hnh chnh nh nc. Trong qun l nh nc ni chung, hot ng qun l hnh chnh l hot ng c v tr trung tm, ch yu. y l hot ng t chc v iu hnh thc hin cc chc nng, nhim v c bn nht ca nh nc trong qun l x hi.

14

C th hiu qun l hnh chnh nh nc l hot ng thc thi quyn hnh php ca nh nc, l s tc ng c t chc v iu chnh bng quyn lc nh nc trn c s php lut i vi hnh vi hot ng ca con ngi v cc qu trnh x hi, do cc c quan trong h thng hnh chnh nh nc t trung ng n c s tin hnh thc hin nhng mc tiu, chc nng v nhim v ca nh nc. nh ngha trn c ba ni dung c bn: - Qun l hnh chnh nh nc l hot ng thc thi quyn hnh php: hnh php l mt trong ba nhnh quyn lc ca nh nc: Lp php, hnh php v t php. - Qun l hnh chnh l s tc ng c t chc v c nh hng: Trong qun l hnh chnh nh nc, chc nng t chc rt quan trng,v khng c t chc th khng th qun l c. Nh nc phi t chc c triu ngi v mi ngi u c v tr tch cc i vi x hi, ng gp phn ca mnh to ra li ch cho x hi. Qun l hnh chnh nh nc c tnh nh hng v thng qua tc ng qun l ca mnh cc ch th qun l hnh chnh nh nc nh hng hnh vi con ngi v cc qu trnh x hi theo nhng qu o, mc tiu nht nh. - Qun l hnh chnh nh nc c tin hnh trn c s php lut v theo nguyn tc php ch: Qun l hnh chnh nh nc l hot ng thc thi quyn lc nh nc, s dng sc mnh cng ch ca nh nc nhng phi trong khun kh ca php lut. y l mt trong nhng nguyn tc c bn ca nh nc php quyn. 2. Cc tnh cht v c im c bn ca qun l hnh chnh nh nc nc ta. 2.1. Cc tnh cht c bn ca qun l hnh chnh nh nc 2.1.1. Tnh chnh tr x hi ch ngha. Nn hnh chnh nh nc l b phn quan trng trong h thng chnh tr x hi ch ngha, l cng c thc hin quyn lc chnh tr ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng trong x hi. Hot ng hnh chnh nh nc nhm thc hin ng li, ch trng, chnh sch ca ng t c nhng mc tiu chnh tr ca quc gia. 2.1.2. Tnh dn ch x hi ch ngha Bn cht ca nh nc ta l nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn, do nhn dn l ch th ti cao ca t nc. Tuy nhin, Nh nc x hi ch ngha c nhn dn u quyn, thay mt nhn dn thc hin qun l cc lnh vc ca i sng x hi mt cch tp trung, thng nht. Hot ng hnh chnh nh nc phi chu s kim tra, gim st ca nhn dn, phi m bo quyn lm ch thc s ca nhn dn trong qun l nh nc, qun l x hi.

15

2.1.3. Tnh khoa hc v ngh thut. Trong qu trnh pht trin ca x hi, hot ng qun l khng ch l mt khoa hc m cn l mt ngh thut. Qun l l mt khoa hc v n c tnh quy lut, c cc nguyn l v cc mi quan h tng h vi cc mn khoa hc khc. Qun l l mt ngh thut v n gn vi ti ngh, bn lnh, nhn cch, tr tu, kinh nghim... ca ngi qun l. Qun l hnh chnh nh nc l biu hin quan trng v tp trung nht ca ton b hot ng ca nh nc trong qu trnh pht trin kinh t v i sng x hi. Chnh v vy, ngi cn b, cng chc phi c kin thc v nhng quy lut khch quan ca hot ng qun l ni chung v qun l nh nc ni ring. 2.1.4. Tnh cht bao qut ngnh, lnh vc. i tng ca qun l hnh chnh nh nc l tt c cc lnh vc ca i sng x hi: chnh tr, kinh t, vn ho, x hi, an ninh, quc phng... Qun l hnh chnh nh nc khng ch l t chc, iu chnh tng lnh vc m cn phi lin kt, phi hp cc lnh vc thnh mt th thng nht m bo x hi pht trin ng b, cn i, c hiu qu p ng nhu cu ca cc thnh vin trong x hi. Tuy nhin, qun l ton b cc lnh vc ca i sng x hi khng c ngha l cc c quan hnh chnh nh nc can thip vo mi kha cnh, mi quan h x hi m ch iu chnh, tc ng vo cc quan h x hi c php lut xc nh. 2.2. Cc c im c bn ca qun l hnh chnh nh nc. Khi ni n c im ca qun l hnh chnh nh nc l ni n nhng nt c th ca qun l hnh chnh nh nc phn bit vi cc dng qun l x hi khc. Vi cch tip cn nh trn, qun l hnh chnh nh nc di ch x hi ch ngha nc ta c cc c im c bn sau y: - Qun l hnh chnh nh nc mang tnh quyn lc c bit, tnh t chc cao v tnh mnh lnh n phng ca nh nc. Hot ng qun l hnh chnh nh nc lun mang tnh quyn lc nh nc v c m bo bng sc mnh ca nh nc. Tnh quyn lc l c im c bn nht phn bit hot ng qun l hnh chnh nh nc vi cc hot ng qun l mang tnh x hi khc. - Qun l hnh chnh nh nc c mc tiu chin lc, c chng trnh v c k hoch thc hin mc tiu. Trong qun l, vic ra mc tiu c coi l chc nng u tin v c bn. Mc tiu qun l l cn c cc ch th qun l a ra nhng tc ng thch hp vi nhng hnh thc v phng php ph hp. t mc tiu m ng ra, cc c quan hnh chnh nh nc cn phi xy dng chng trnh k hoch di hn, trung hn v ngn hn v t chc thc hin.

16

- Qun l hnh chnh nh nc l hot ng chp hnh - iu hnh trn c s php lut nhng c tnh ch ng, sng to v linh hot trong vic iu hnh v x l cc cng vic c th. - Qun l hnh chnh nh nc c tnh lin tc v tng i n nh trong t chc v hot ng. Nn hnh chnh nh nc c ngha v phc v nhn dn mt cch thng xuyn cho nn qun l hnh chnh nh nc phi m bo tnh lin tc tho mn nhu cu hng ngy ca nhn dn, ca x hi v phi c tnh n nh cao m bo hot ng khng b gin on trong bt k tnh hung chnh tr - x hi no. - Qun l hnh chnh nh nc c tnh h thng th bc cht ch, l mt h thng thng sut t Trung ung n c s, cp di phc tng cp trn, thc hin mnh lnh v chu s kim tra thng xuyn ca cp trn (c im ny c im khc vi h thng cc c quan dn c v h thng cc c quan xt x). - Qun l hnh chnh nh nc di ch XHCN khng c s cch bit tuyt i v mt x hi gia ngi qun l v ngi b qun l. Bi v, th nht, trong qun l x hi th con ngi va l ch th va l i tng ca qun l. Mt khc, di ch CNXH, nhn dn l ch th qun l t nc. - Qun l hnh chnh nh nc XHCN mang tnh khng v li. Hot ng qun l hnh chnh nh nc XHCN khng chy theo li nhun m nhm phc v li ch cng, li ch nhn dn - Qun l hnh chnh nh nc XHCN mang tnh nhn o. Xut pht t bn cht nh nc dn ch x hi ch ngha, tt c cc hot ng ca nn hnh chnh nh nc u c mc tiu phc v con ngi, tn trng quyn v li ch hp php ca cng dn v ly lm xut pht im ca h thng php lut, th ch, quy tc v th tc hnh chnh. 3. Cc nguyn tc c bn ca hot ng qun l hnh chnh nh nc. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc l nhng t tng ch o mi hnh ng, hnh vi qun l ca cc c quan v cn b, cng chc trong qu trnh thc thi chc nng, nhim v. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc c hnh thnh da trn c s nhn thc cc quy lut khch quan, qua kt qu nghin cu su sc cc iu kin thc t x hi, da trn bn cht chnh tr x hi ca nh nc trong thi gian, khng gian v hon cnh c th. Xut pht t bn cht ca ch chnh tr, t thc tin xy dng nh nc x hi ch ngha Vit Nam, trn c s nghin cu c chn lc nhng thnh tu ca hnh chnh hc v kinh nghim ca cc nc khc, c th rt ra c nhng nguyn tc qun l hnh chnh ch yu nc ta nh sau :

17

3.1. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc di s lnh o ca ng v m bo s tham gia, kim tra, gim st ca nhn dn i vi qun l hnh chnh nh nc. ng lnh o hot ng qun l hnh chnh nh nc trc ht bng vic ra ng li, ch trng, chnh sch. ng lnh o thng qua cng tc t chc v cn b. ng o to, la chn, gii thiu cn b cho cc c quan qun l hnh chnh nh nc, lnh o vic sp xp, b tr cn b. ng ch o, kim tra vic thc hin cc ngh quyt ng cng nh php lut ca nh nc trong cc hot ng qun l hnh chnh nh nc. ng lnh o qun l nh nc nhng khng lm thay cc c quan nh nc. Chnh v vy, vic phn nh chc nng lnh o ca cc c quan ng v chc nng qun l ca c quan nh nc l vn v cng quan trng v cng l iu kin c bn nng cao vai tr lnh o ca ng v hiu lc, hiu qu qun l ca b my nh nc nc ta hin nay. S tham gia ca nhn dn vo quyn lc chnh tr l mt trong nhng c trng c bn ca ch dn ch. Quyn tham gia vo hot ng thc hin quyn lc nh nc ca nhn dn c quy nh ti iu 53 Hin php 1992: Cng dn c quyn tham gia qun l nh nc v x hi, tham gia tho lun cc vn chung ca nh nc v a phng, kin ngh vi c quan nh nc, biu quyt khi nh nc t chc trng cu dn. Nhn dn c quyn tham gia vo qun l nh nc mt cch trc tip hoc gin tip, tham gia gii quyt nhng vn ln v h trng ca t nc, a phng hoc n v. Ngoi vic tham gia biu quyt khi nh nc t chc trng cu dn , nhng hnh thc tham gia trc tip khc ca nhn dn vo qun l nh nc l: Tho lun, gp kin vo qu trnh xy dng nhng o lut hoc cc quyt nh quan trng khc ca nh nc hoc ca a phng; kim tra, gim st hot ng ca cc c quan nh nc; thc hin quyn khiu ni, t co hnh vi vi phm php lut trong qun l nh nc... Nhn dn cn gin tip tham gia vo qun l nh nc thng qua hot ng ca cc c quan, cc i biu do mnh bu ra (Quc hi, HND cc cp). Mt hnh thc tham gia gin tip vo qun l nh nc rt quan trng khc l thng qua cc t chc x hi. Php lut Vit Nam trao cho cc t chc x hi quyn tham gia thnh lp cc c quan nh nc, quyn gim st, phn bin x hi i vi hot ng ca cc c quan nh nc. m bo s tham gia vo qun l nh nc ca nhn dn c hiu qu, cn phi th ch ho cc quyn mt cch c th, pht huy hn na vai tr ca cc i biu nhn dn v nng cao hiu qu hot ng ca cc t chc chnh tr - x hi, on th nhn dn.

18

3.2. Nguyn tc tp trung dn ch. Tp trung dn ch l nguyn tc quan trng ch o t chc v hot ng ca c h thng chnh tr, trong c nh nc. Nguyn tc tp trung dn ch quy nh trc ht s lnh o tp trung i vi nhng vn c bn chnh yu nht, bn cht nht. S tp trung m bo tnh thng nht ca quyn lc nh nc, m bo thc hin ch v bo v li ch ca i a s nhn dn lao ng. Bn cnh vic yu cu phi chp hnh mnh lnh ca cp trn, cng cn phi m bo tnh sng to, quyn ch ng nht nh ca a phng v c s. Cp trung ng gi quyn thng nht qun l nhng vn c bn, ng thi thc hin phn cp qun l, giao quyn hn, trch nhim cho cc a phng, cc ngnh trong t chc qun l iu hnh thc hin cc vn bn ca cp trn. iu 6 Hin php 1992 quy nh tp trung dn ch l nguyn tc t chc v hot ng ca c quan nh nc. Trong hot ng qun l hnh chnh nh nc nguyn tc tp trung dn ch c biu hin rt a dng trong nhiu lnh vc, nhiu cp qun l, t vn t chc b my n c ch vn hnh ca b my. Chng hn nh quan h trc thuc, chu trch nhim v bo co ca c quan qun l hnh chnh nh nc trc c quan dn c; phn nh chc nng, thm quyn gia cc c quan qun l hnh chnh nh nc cc cp; nguyn tc hai chiu trc thuc m bo kt hp tt qun l theo ngnh v theo lnh th, kt hp hi ha li ch ca c nc vi li ch ca tng a phng... T chc v hot ng qun l hnh chnh nh nc, l mt th thng nht. Tp trung dn ch i lp vi xu hng c quan cp trn lm thay ln sn vo thm quyn ca c quan cp di, ng thi ph nhn vic c quan cp di li, n y cho cp trn. Trong thc tin qun l hin nay, ng v Nh nc ta ang khc phc bnh tp trung quan liu, ng thi chng biu hin tu tin, t do v chnh ph, cc b a phng, cc b ngnh. 3.3. Nguyn tc qun l hnh chnh nh nc bng php lut v tng cng php ch. Qun l nh nc bng php lut v tng cng php ch l mt nguyn tc Hin nh. Nguyn tc ny i hi mi t chc v hot ng qun l hnh chnh nh nc u phi da trn c s php lut. iu c ngha l h thng hnh chnh nh nc phi chp hnh lut v cc quyt nh ca Quc hi trong chc nng thc hin quyn hnh php; Khi ban hnh cc quyt nh qun l hnh chnh phi ph hp vi ni dung v mc ch ca lut v cc vn bn quy phm php lut c hiu lc php l cao hn. thc hin nguyn tc ny, cn lm tt cc ni dung c bn sau: - Xy dng v hon chnh h thng php lut. - T chc thc hin tt php lut ban hnh

19

- X l nghim mi hnh vi vi phm php lut - Tng cng gio dc thc php lut cho ton dn. 3.4. Nguyn tc kt hp qun l hnh chnh theo ngnh v theo lnh th. Qun l theo ngnh v qun l theo lnh th l hai mt khng tch ri nhau m phi c kt hp cht ch vi nhau, c bit l trn lnh vc kinh t. Cc n v kinh t thuc thnh phn kinh t no, nm trn a bn qun l u thuc mt ngnh kinh t - k thut nht nh v chu s qun l ca ngnh (B). Mt khc, cc n v kinh t thuc cc ngnh kinh t - k thut khc nhau u c phn b trn nhng a bn nht nh, chng c quan h mt thit vi nhau v kinh t v gn b vi nhau trn cc mt x hi, to nn mt c cu kinh t - x hi v chu s qun l ca chnh quyn a phng. y l s thng nht gia hai mt: C cu kinh t ngnh vi c cu kinh t lnh th trong mt c cu kinh t chung. Cc hot ng qun l theo ngnh ca c quan nh nc nhm ra cc ch trng, chnh sch pht trin ton ngnh, to mi trng thun li cho cc n v kinh t pht huy tnh ch ng, nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh. Cn nhn mnh rng, qun l theo ngnh y l qun l v mt nh nc: nh nc ra ch trng chnh sch, xy dng chin lc, s dng cc n by... cn qun l sn xut kinh doanh l quyn ch ng ca n v sn xut kinh doanh. Ni dung qun l theo lnh th nhm t chc s iu ho phi hp cc hot ng ca cc ngnh, cc thnh phn kinh t v cc t chc kinh t, vn ho, x hi, an ninh, quc phng... trn phm vi c nc cng nh trn tng n v hnh chnh lnh th vi mc tiu bo m php ch XHCN, tn trng quyn lm ch ca nhn dn, n nh v ci thin i sng nhn dn v mi mt. 5. Nguyn tc phn bit chc nng qun l nh nc v kinh t vi qun l sn xut kinh doanh. Nh nc ta nm quyn s hu vi nhng t liu sn xut ch yu, c kh nng, nhim v t chc v qun l nn kinh t quc dn trn quy m c nc trc tip t chc v qun l cc thnh phn kinh t nhng nh nc khng phi l ngi trc tip kinh doanh. Nh nc tn trng tnh c lp t ch ca cc n v kinh doanh. Trong iu kin i mi c ch qun l kinh t ca nh nc hin nay, trn c s m bo quyn t ch kinh doanh ca cc doanh nghip, chc nng qun l nh nc v kinh t bao gm cc ni dung ch yu sau: - To mi trng v iu kin cho hot ng sn xut kinh doanh - nh hng v h tr nhng n lc pht trin thng qua k hoch v cc chnh sch kinh t

20

- Hoch nh v thc hin chnh sch x hi, m bo s thng nht gia pht trin kinh t v pht trin x hi. - Qun l v kim sot vic s dng ti nguyn, ti sn quc gia - T chc nn kinh t v iu chnh bng cc cng c v bin php v m. - T chc v gim st hot ng tun th php lut ca cc n v kinh t. Nh nc thc hin cc chc nng trn thng qua mt h thng cc c quan hnh chnh nh nc; thng qua vic t chc h thng cc t chc kinh t ca nh nc; thng qua vic o to, bi dng, b tr i ng cn b c phm cht chnh tr, c nng lc qun l nh nc, qun l kinh t, qun l x hi. Cc t chc kinh doanh trc tip thc hin cc hot ng kinh doanh c t cch php nhn, hot ng kinh doanh bnh ng vi nhau trc php lut; c quyn t ch v ti chnh v thc hin hch ton kinh t; c nhim v pht huy nng lc kinh doanh c hiu qu t mc tiu thu li nhun cao trong khun kh php l v chu s qun l bng php lut ca cc c quan hnh chnh nh nc. Vic phn bit v kt hp tt hai chc nng ny vi nhau trong mt h thng thng nht to iu kin thc y nn kinh t pht trin theo nh hng x hi ch ngha nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca cc n v kinh t v hiu lc qun l nh nc, hiu lc t chc thc hin php lut ca cc c quan hnh chnh nh nc. 6. Nguyn tc cng khai T chc hot ng hnh chnh ca nh nc ta l nhm phc v li ch quc gia v li ch hp php ca cng dn nn cn phi cng khai ho, thc hin ng ch trng dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra. Phi quy nh cc hot ng cn cng khai cho dn bit, to iu kin thu ht ong o qun chng nhn dn tham gia kim tra, gim st hot ng hnh chnh nh nc. 4. Cc hnh thc v phng php qun l hnh chnh nh nc 4.1. Hnh thc qun l hnh chnh Hnh thc hot ng qun l hnh chnh nh nc c hiu l s biu hin ca cc hot ng qun l ca c quan hnh chnh nh nc trong vic thc hin cc chc nng, nhim v c giao. Qun l hnh chnh nh nc c nhiu hnh thc hot ng. Vic la chn hnh thc hot ng cn phi c tin hnh trn c s nhng quy lut sau: - Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi chc nng qun l.
21

- Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi ni dung v tnh cht ca nhng nhim v qun l cn gii quyt. - Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi nhng c im ca i tng qun l c th. - Quy lut v s ph hp ca hnh thc qun l vi mc ch c th ca tc ng qun l Hnh thc qun l hnh chnh nh nc c th c chia thnh 2 loi l: hnh thc php v hnh thc khng php l. 4.1.1. Hnh thc php l - Ban hnh vn bn qun l hnh chnh nh nc + Ban hnh vn bn quy phm php lut (lp quy) Ban hnh vn bn quy phm php lut l hnh thc php l quan trng nht trong hot ng ca cc ch th qun l hnh chnh nh nc nhm thc hin chc nng, nhim v ca mnh. Thng qua cc vn bn quy phm php lut, cc c quan hnh chnh nh nc quy nh nhng quy tc x s chung; nhng nhim v, quyn hn v ngha v c th ca cc bn tham gia quan h qun l hnh chnh nh nc; xc nh r thm quyn v th tc tin hnh cc hot ng qun l nh nc. + Ban hnh vn bn p dng php lut: Ban hnh vn bn p dng php lut l hnh thc hot ng ch yu ca cc c quan hnh chnh nh nc. Ni dung ca n l p dng mt hay nhiu quy phm php lut vo mt trng hp c th, trong iu kin c th. Vic ban hnh vn bn p dng php lut lm php sinh, thay i hay chm dt nhng quan h php lut hnh chnh c th. Thng qua vic ban hnh cc vn bn p dng php lut, cc ch th qun l hnh chnh nh nc tc ng mt cch tch cc v trc tip n mi hot ng ca c quan, t chc, c nhn. - Cc hot ng mang tnh cht php l khc nh: + p dng nhng bin php ngn chn v phng nga vi phm php lut (nh kim tra giy php li xe, kim tra vic ng k tm tr, tm vng) + ng k nhng s kin nht nh nh ng k khai sinh, ng k kt hn, ng k phng tin giao thng + Lp v cp cc giy t nht nh nh lp bin bn v vi phm hnh chnh.

22

+ Hot ng cng chng, chng thc. 4.1.2. Hnh thc khng php l: - T chc hi ngh - S dng cc phng tin k thut - Hnh thc phi hp, kt hp 4.2. Phng php qun l hnh chnh nh nc Cc ch th qun l hnh chnh nh nc trong qu trnh hot ng ca mnh u s dng rt nhiu phng php qun l. Cc phng php ny c th phn thnh 2 nhm: 4.2.1. Nhm th nht gm phng php ca cc khoa hc khc c qun l hnh chnh nh nc vn dng c th l: - Phng php k hoch ha: Cc c quan hnh chnh nh nc dng phng php ny xy dng chin lc pht trin kinh t x hi, lp quy hoch tng th v chuyn ngnh; d bo xu th pht trin; t chng trnh mc tiu v xy dng k hoch di hn, trung hn v ngn hn. S dng phng php ny tnh ton cc ch tiu k hoch, t chc thc hin v kim tra, nh gi tnh hnh thc hin k hoch. - Phng php thng k: Phng php ny c cc c quan hnh chnh nh nc s dng tin hnh iu tra kho st, s dng cc phng php tnh ton phn tch tnh hnh v nguyn nhn ca hin tng qun l, lm cn c khoa hc cho vic ra quyt nh qun l. S dng cc phng php thu thp s liu, tng hp v chnh l tnh ton tc pht trin ca cc ch tiu, k hoch nht nh. - Phng php ton hc: Vi phng php ny, c quan hnh chnh nh nc ng dng ma trn, vn tr hc, s mngtrong qun l; s dng cc my in ton thu thp, x l v lu tr thng tin; ton

23

hc ha cc chng trnh mc tiu kinh t x hi; tnh ton cc cn i lin ngnh trong mi lnh vc hot ng qun l. - Phng php tm l x hi: Phng php tm l x hi nhm tc ng vo tm t, tnh cm ca ngi lao ng, to cho h khng kh h hi, yu thch cng vic, gn b vi tp th lao ng, hng hi lm vic, gii quyt cho h nhng vng mc trong cng tc, ng vin, gip h vt qua kh khn v cuc sng. Do vy, tc ng tm l x hi l phng php qun l rt quan trng. - Phng php sinh l hc: Trn c s phng php ny, cc c quan hnh chnh nh nc to ra cc iu kin lm vic ph hp vi sinh l ca con ngi, to ra s thoi mi trong lm vic v tit kim cc thao tc khng cn thit nhm tng cng nng sut lao ng nh: b tr phng lm vic; bn lm vic, ngh ngi; v tr in thoi; v tr ti liu; mu sc v nh sng 4.2.2. Nhm th hai gm 4 phng php ch yu, c th ca khoa hc qun l. - Phng php gio dc o c, t tng: y l phng php tc ng v t tng v tinh thn i vi con ngi h gic ng l tng, nng cao thc chnh tr v php lut, nhn bit c lm vic no l tt, xu, thin, c, vinh, nhc Gio dc chnh tr, t tng khng ch bng vic h ho nhng khu hiu chnh tr, tuyn truyn, ng vin lng nhit tnh, hng hi mt cch chung chung nh nhiu ngi quan nim v nhiu ni vn lm. M cn phi l nhng cng vic c th, thit thc, c ni dung, k hoch thc hin r rng cho tng giai on pht trin nht nh. Gio dc chnh tr, t tng khng ch i vi i tng qun l m c i vi ch th qun l. Ni dung gio dc phi thit thc, su sc, gn cht vi sn xut, cng tc v vi phng php v hnh thc linh hot, c cht lng, ph hp vi i tng. - Phng php t chc: Phng php ny nhm a con ngi vo khun kh, k lut v k cng. thc hin phng php ny c nhiu vic phi lm, nhng quan trng nht l phi c quy ch, quy trnh, ni quy hot ng ca c quan, n v. Vic b tr, s dng, bt, b nhim, khen thng, k lut cn b, cng chc phi nghim tc, chnh xc. - Phng php kinh t: Phng php kinh t l phng php qun l bng cch tc ng n thc v hnh vi ca i tng qun l thng qua vic s dng nhng n by kinh t, nhng bin php khen
24

thng, x pht thch hp tc ng n li ch ca h. Trong mi hot ng ni chung v hot ng qun l hnh chnh nh nc ni ring, s dng hp l phng php kinh t s to ra ng lc quan trng nng cao hiu qu qun l. - Phng php hnh chnh: Phng php hnh chnh l phng php qun l bng vic ra cc mnh lnh r rng, dt khot, bt buc i tng qun l phi lm hoc khng c lm nhng cng vic nht nh v ch v mc tiu ca ch th qun l. Phng php hnh chnh l phng php c th ca qun l nh nc, gn lin vi quyn lc v sc mnh ca nh nc. Cu hi n tp: 1. Trnh by khi nim, cc tnh cht v c im ca hot ng qun l hnh chnh nh nc? 2. Trnh by cc nguyn tc c bn trong hot ng qun l hnh chnh nh nc nc ta? 3. Trnh by cc hnh thc v phng php qun l hnh chnh nh nc?

CHUYN 3: CNG V CNG CHC Ti liu tham kho: - Hin php nm 1992 (S, BS nm 2001)
25

- Php lnh Cn b, cng chc 1998 (S, BS cc nm 2000, 2003) - Ngh nh s 117/2003/N - CP ngy 10 - 10 2003 ca Chnh ph v vic tuyn dng, s dng v qun l cn b, cng chc trong cc c quan nh nc.

1. Quan nim chung v cng v v nn cng v 1.1. Cng v: Cng v l thut ng c tip cn di nhiu gc khc nhau. Tuy nhin theo quan nim ph bin nht, chng ta c th hiu: Cng v l mt loi hot ng c bit thc hin chc nng qun l nh nc, thi hnh php lut, s dng cc ngun lc cng, do cn b, cng chc nh nc tin hnh nhm bo m cho x hi vn hnh c iu chnh theo cc mc tiu xc nh ca nh nc. T quan nim trn chng ta c th rt ra mt s c im ca cng v nh sau: - Cng v l hot ng gn lin vi chc nng qun l nh nc do cc c quan v c nhn trong b my nh nc thc hin (cng c mt s quan nim v cng v vi ngha rng hn l tt c nhng hot ng v li ch chung, s dng cc ngun lc cng cng u c th gi l cng v. Chng hn nh hot ng ca cc t chc chnh tr, t chc x hi) - Cng v l hot ng da trn c s php lut, thi hnh php lut do cn b, cng chc nh nc s dng cc ngun lc cng thc hin. - Hot ng cng v nhm tc ng, iu chnh x hi vn hnh theo cc mc tiu do nh nc xc nh. 1.2. Nn cng v Thut ng nn cng v (the Civil Service) c s dng kh ph bin trong nhiu ti liu. Tuy nhin, nhiu ngi vn c s nhm ln hai khi nim cng v v nn cng v. Nu nh cng v dng ch cc hot ng c th thc thi quyn lc nh nc, th nn cng v mang ngha ca h thng, ngha l n cha ng bn trong n tt c cc loi hnh cng v v cc iu kin cho cng v c tin hnh. T nghin cu l lun v thc tin c th thy nn cng v bao gm cc yu t sau: - Th nht, h thng php lut quy nh cch thc t chc v hot ng ca cc ch th thc thi cng v. H thng ny bao gm Hin php, cc o lut v cc vn bn php quy phm php lut khc do cc c quan quyn lc nh nc c thm quyn ban hnh. - Th hai, h thng cc quy ch quy nh cch thc tin hnh cc hot ng cng v to thnh h thng cc th tc v quy tc ca hot ng cng v. - Th ba, i ng cn b, cng chc vi t cch l nhng ch th trc tip tin hnh cc cng v c th. y l nhn t c bn ca nn cng v v c ngha quan trng bo m cho nn cng v c hiu lc, hiu qu.

26

- Th t, mi trng v cc iu kin vt cht, k thut cn thit cc hot ng cng v c tin hnh (cng s, cng sn) 2. Nguyn tc v nh hng hot ng cng v 2.1. Mt s nguyn tc c bn ca hot ng cng v - Nguyn tc tun th Hin php v php lut. - Nguyn tc lp quy di lut. - Nguyn tc ng thm quyn, ch c php thc hin trong phm vi cng v (ch c lm nhng g php lut cho php) - Nguyn tc chu trch nhim - Nguyn tc thng nht v li ch cng - Nguyn tc cng khai - Nguyn tc lin tc, k tha - Nguyn tc tp trung dn ch. 2.2. Mt s quy nh mang tnh nh hng cho cng v - H thng vn bn php lut quy nh chc nng, nhim v thm quyn ca cc c quan thc thi cng v gm: Hin php; Lut; cc vn bn php quy; cc quy ch ni b c quan. - Cc quy nh v tnh cht hnh vi ca cng v gm: hp php; hp l; mang tnh nhan o, nhn vn. - H thng th tc hnh chnh quy nh cch thc, phng thc, tin hnh cng v trn cc lnh vc vi mc tiu: n gin; d hiu; d thc hin; thng nht; khoa hc. - Quy nh trch nhim khi c sai lm (vi phm tnh hp php, tnh hp l) ca cng v. 3. Khi nim v phn loi cng chc 3.1. Khi nim cng chc Trong cc ti liu tham kho, thut ng cng chc c hiu khc nhau. Trong , mt s cch tip cn ph bin l: - Cng chc l ngi lm vic thng xuyn trong b my hnh chnh nh nc. Quan nim ny nhm phn bit nhng ngi lm cho Nh nc trong cc t chc, cc c quan khc ca Nh nc. Bng tnh thng xuyn ca cng v. Tuy nhin, trong khng cp n iu kin g to cho h l ngi lm thng xuyn. - Cng chc l ngi lm vic trong b my nh nc. Cch tip cn ny m rng i tng lm vic cho Nh nc khng ch trong cc c quan thc thi quyn hnh php, t php. ng thi cng bao gm c nhng ngi trong cc lc lng v trang, cng an. Cch tip cn ny khng hn ch c nhng ngi lm vic thng xuyn, bu c cng nh nhng ngi lm cng khc. - Cng chc l ngi i din cho Nh nc thc thi quyn hnh php. iu cng c ngha l nhng ngi thc thi nhim v (tc nghip) cc loi cng v mang tnh dch v
27

khng thuc cng chc. Hay ni cch khc i, cng chc ch gm nhng ngi c quyn a ra cc quyt nh qun l hnh chnh nh nc v trin khai thc hin cc quyt nh . - Cch tip cn gn lin vi cng v cho rng tt c nhng ai thc thi cng v u c gi l cng chc. - Cng chc l nhng ngi lm vic trong b my hnh chnh nh nc c tuyn dng thng qua hnh thc thi tuyn v c phn vo mt ngnh, ngch, bc ca nn cng v v c Nh nc tr cng. Cch tip cn ny c th hn v loi tr nhng ngi lm vic thng qua bu c, cng khng tnh n nhng ngi lm vic c tnh thng xuyn thng qua thi tuyn (nh thm phn ). Vit Nam, qua cc thi k lch s, khi nim ai l cng chc cng c nhiu ln thay i v c th hin trong cc vn bn php lut ca nh nc ta. Tuy nhin, cn c Php lnh cn b, cng chc v Ngh nh 117/2003/N - CP , khi nim cng chc c th c hiu nh sau: Cng chc l cng dn Vit Nam trong bin ch v hng lng t ngn sch nh nc c quy nh ti im b, im c, im e khon 1 iu 1 ca Php lnh cn b, cng chc, lm vic trong cc c quan nh nc, lc lng v trang, t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi sau y: - Vn phng Quc hi - Vn phng Ch tch nc - Cc c quan hnh chnh nh nc Trung ng, cp tnh, cp huyn - Ta n nhn dn, Vin Kim st nhn dn cc cp - C quan i din nc CHXHCN Vit Nam nc ngoi - n v thuc qun i nhn dn v cng an nhn dn - B my gip vic thuc t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi Trung ng, cp tnh, cp huyn. 3.2. Phn loi cng chc Cng chc c th c phn loi theo nhiu cch khc nhau ttu thuc vo mc ch ca vic phn loi. 3.2.1. Phn loi theo trnh o to: c phn thnh 3 loi - Cng chc loi A l ngi c b nhim vo ngch yu cu trnh o to chuyn mn gio dc i hc v sau i hc. - Cng chc loi B l ngi c b nhim vo ngch yu cu trnh o to chuyn mn gio dc ngh nghip. - Cng chc loi C l ngi c b nhim vo ngch yu cu trnh o to chuyn mn di gio dc ngh nghip. Cch phn loi ny ch nhm gip ta thy tim nng ca cng chc, khng gn lin vi cng v, cng khng cho thy tnh th bc ca cng v.
28

3.2.2. Phn loi theo ngch cng chc:c phn thnh 5 loi: - Cng chc ngch chuyn vin cao cp v tng ng tr ln - Cng chc ngch chuyn vin chnh v tng ng - Cng chc ngch chuyn vin v tng ng - Cng chc ngch cn s v tng ng - Cng chc ngch nhn vin v tng ng 3.2.3. Phn loi theo v tr cng tc: gm 2 loi - Cng chc lnh o, ch huy - Cng chc chuyn mn, nghip v. V d: ng Nguyn Vn H l thc s Lut, Chnh Thanh tra S K, hin hng lng ngch Thanh tra vin chnh. Da vo cc tiu ch phn loi trn, c th thy: + Da vo trnh o to, ng H l cng chc loi A (trnh chuyn mn l Thc s sau i hc) + Cn c vo ngch cng chc: ng H c xp vo Ngch Thanh tra vin chnh tng ng ngch chuyn vin chnh. + Theo v tr cng tc: ng H l cng chc lnh o (Chnh Thanh tra S, hng ph cp chc v h s 0,5) 4. Ngha v ca cng chc Ngha v cng chc khc vi ngha v ca ngi lao ng mang tnh dn s theo hp ng lao ng c da trn nhng iu khon tho thun gia ngi lao ng v ngi s dng lao ng. Ngha v cng chc hay ngha v trong cng v l nhng g cng chc phi tun th v nghim chnh thc hin m khng da trn s tha thun. cng chnh l trch nhim, bn phn ca cng chc. Ngha v cng chc trong thc hin cng v c mt s im ng ch : - Ngha v c php lut quy nh, tu thuc vo tng giai on, c th c nhng quy nh khc nhau lin quan n ngha v cng chc. - Ngha v ca cng chc mang tnh bt buc, mang tnh n phng v tnh phi thi hnh. Ngha v ny khng a ra tranh lun, t iu kin khi tuyn dng, s vi phm ngha v cng phi c x l theo php lut, khng th tu nghi. y cng l vn m nhiu cng chc cha hiu ht bn cht ca n nn cho rng khng t vn hnh nh can thip vo i sng ring, quyn c nhn ca h. - Ngha v cng do o c cng v iu chnh: cng chc phi trung thnh, trung thc, khng thin v, khng di tr, khng t hiu sai ni dung ngha v, ni dung nhim v. mt s nc, cng chc phi tuyn th lng trung thnh ca mnh vi nn cng v.

29

 nc ta, ngha v ca cn b, cng chc c quy nh bao gm (Cn c vo cc iu 6,7,8 Php lnh cn b, cng chc 1998 sa i): 1. Trung thnh vi Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam; bo v s an ton, danh d v li ch quc gia; 2. Chp hnh nghim chnh ng li, ch trng ca ng v chnh sch, php lut ca Nh nc; thi hnh nhim v, cng v theo ng quy nh ca php lut; 3. Tn ty phc v nhn dn, tn trng nhn dn; 4. Lin h cht ch vi nhn dn, tham gia sinh hot vi cng ng dn c ni c tr, lng nghe kin v chu s gim st ca nhn dn; 5. C np sng lnh mnh, trung thc, cn kim lim chnh, ch cng v t; khng c quan liu, hch dch, ca quyn, tham nhng; 6. C thc t chc k lut v trch nhim trong cng tc; thc hin nghim chnh ni quy ca c quan, t chc; gi gn v bo v ca cng, bo v b mt nh nc theo quy nh ca php lut; 7. Thng xuyn hc tp nng cao trnh ; ch ng, sng to, phi hp trong cng tc nhm hon thnh tt nhim v, cng v c giao; 8. Chp hnh s iu ng, phn cng cng tc ca c quan, t chc c thm quyn. 9. Cn b, cng chc chu trch nhim trc php lut v vic thi hnh nhim v, cng v ca mnh; cn b, cng chc gi chc v lnh o cn phi chu trch nhim v vic thi hnh nhim v, cng v ca cn b, cng chc thuc quyn theo quy nh ca php lut; 10. Cn b, cng chc phi chp hnh quyt nh ca cp trn; khi c cn c cho l quyt nh tri php lut th phi bo co ngay vi ngi ra quyt nh; trong trng hp vn phi chp hnh quyt nh th phi bo co ln cp trn trc tip ca ngi ra quyt nh v khng phi chu trch nhim v hu qu ca vic thi hnh quyt nh .
5. Quyn li ca cng chc

Nu nh ngha v l s i hi ca Nh nc i vi cng chc mang tnh n phng, cng chc phi chp hnh, th quyn li ca cng chc cng c hiu nh l cam kt mang tnh n phng ca Nh nc i vi cng chc, tc l nhng g Nh nc cam kt p ng li cho cng chc khi ngha v ca h c thi hnh nghim chnh. Quyn li ca cng chc cng ng ngha vi ngha v ca Nh nc i vi cng chc. Quyn li ca cng chc trong nn cng v c xc nh da trn mt s im: Th nht: c xc nh bng php lut. Mi quyn li ca cng chc khng ch c xc nh trong cc o lut chung cho ngi lao ng (v d lut lao ng) m cn c xc nh trong h thng vn bn php lut ring cho cng chc. C kh nhiu quyn li m ch c cng chc (ngi lao ng lm vic cho Nh nc) c hng m cc i tng lao ng khc khng c lm cho nn cng v vn tip tc hp dn nhiu ngi mun vo lm vic.

30

V d: an ninh vic lm (c bit h thng chc nghip); bo him y t; ngh h, lng hu v nhiu li ch khc. Th hai: Quyn li ca cng chc c xc nh trn c s thng nht, bnh ng, cng khai. Khng c s phn bit sc tc, tn gio, gii tnh, hon cnh xut thn (chnh tr, kinh t v.v..) khi nng lc ca h ngang nhau v c xp vo cc v tr ngang nhau, Quyn li ca cng chc c th chia ra nhiu nhm khc nhau. Vic phn chia ny mang tnh tng i v ch ra c s quan tm ca Nh nc i vi cng chc: - Cc quyn li v mt vt cht - Cc quyn li v tinh thn - Quyn li v chnh tr - Quyn li v pht trin chc nghip (hc tp, bi dng o to...) - Quyn li gn lin vi vic m nhn cc chc v lnh o. - Quyn li sau khi ngh hu. Quyn li ca cn b, cng chc Vit Nam c quy nh trong php lnh cn b cng chc 1998 (S) nh sau: 1. c ngh hng nm theo quy nh ti iu 74, iu 75, khon 2, khon 3 iu 76 v iu 77, ngh cc ngy l theo quy nh ti iu 73 v ngh vic ring theo quy nh ti iu 78 ca B lut lao ng; 2. Trong trng hp c l do chnh ng c ngh khng hng lng sau khi c s ng ca ngi ng u c quan, t chc s dng cn b, cng chc; 3. c hng cc ch tr cp bo him x hi, m au, tai nn lao ng, bnh ngh nghip, thai sn, hu tr, v ch t tut theo quy nh ti cc iu 107, 142, 143, 144, 145 v 146 ca B lut lao ng; 4. c hng ch hu tr, thi vic theo quy nh ti Mc 5 chng IV ca Php lnh ny; 5. Cn b cng chc l n cn c hng cc quyn li quy nh ta khon 2 iu 109, cc iu 111, 113, 114, 115, 116 v 117 ca B lut lao ng; 6. c hng cc quyn li khc do php lut quy nh. 7. Cn b, cng chc c hng tin lng tng xng vi nhim v, cng v c giao, chnh sch v nh , cc chnh sch khc v c bo m cc iu kin lm vic. Cn b cng chc lm vic vng cao, vng su, vng xa, hi o hoc lm vic trong cc ngnh, ngh c hi, nguy him c hng ph cp v chnh sch u i do Chnh ph quy nh. 8. Cn b, cng chc c quyn tham gia hot ng chnh tr, x hi theo quy nh ca php lut; c to iu kin hc tp nng cao trnh , c quyn nghin cu khoa hc, sng tc; c khen thng khi hon thnh xut sc nhim v, cng v c giao.

31

9. Cn b cng chc c quyn khiu ni, t co, khi kin v vic lm ca c quan, t chc, c nhn m mnh cho l tri php lut n cc c quan, t chc c thm quyn theo quy nh ca php lut. 10. Cn b, cng chc khi thi hnh nhim v, cng v c php lut v nhn dn bo v. 11. Cn b, cng chc hy sinh trong khi thi hnh nhim v, cng v c xem xt cng nhn l lit s theo quy nh ca php lut. Cn b, cng chc b thng trong khi thi hnh nhim v. cng v th c xem xt p dng chnh sch, ch tng t nh i vi thng binh. 6. Phm vi nhng iu cng chc khng c lm Vic quy nh phm vi mt s cng vic cng chc khng c lm l mt tt yu nhm ngn chn cng chc c th li dng chc v, quyn hn v kh nng nh hng ca mnh thu li mt cch bt chnh v bo m cho vic thc thi cng v gn lin vi quyn lc nh nc c hiu qu. Tuy nhin, vic quy nh nhng g cng chc khng c lm khng hon ton ging nhau gia cc nc. Nhng quy nh ph thuc vo iu kin v mc pht trin kinh t x hi ca quc gia; ph thuc vo vn ho t chc v nhiu yu t khc. nc ta, Php lnh cn b - cng chc 1998 dnh hn mt chng quy nh nhng vic cn b- cng chc khng c lm (Chng III). l: 1. Cn b, cng chc khng c chy li trong cng tc, trn trnh trch nhim hoc thoi thc nhim v, cng v; khng c gy b phi, mt on kt, cc b hoc t b vic. 2. Cn b, cng chc khng c ca quyn, hch dch, sch nhiu, gy kh khn, phin h i vi c quan, t chc, c nhn trong khi gii quyt cng vic. 3. Cn b, cng chc khng c thnh lp, tham gia thnh lp hoc tham gia qun l, iu hnh cc doanh nghip t nhn, cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn, cng ty hp danh, hp tc x, bnh vin t, trng hc t v t chc nghin cu khoa hc t. Cn b, cng chc khng c lm t vn cho cc doanh nghip, t chc kinh doanh, dch v v cc t chc, c nhn khc trong nc v nc ngoi v cc cng vic c lin quan n b mt nh nc, b mt cng tc, nhng cng vic thuc thm quyn gii quyt ca mnh v cc cng vic khc m vic t vn c kh nng gy phng hi n li ch quc gia. Chnh ph quy nh c th vic lm t vn ca cn b, cng chc. 4. Cn b, cng chc lm vic nhng ngnh, ngh c lin quan n b mt nh nc, th trong thi hn t nht l nm nm k t khi c quyt nh hu tr, thi vic, khng c lm vic cho cc t chc, c nhn trong nc, nc ngoi hoc t chc lin doanh vi nc ngoi trong phm vi cc cng vic c lin quan n ngnh, ngh m trc y mnh m nhim. Chnh ph quy nh c th danh mc ngnh, ngh, cng vic, thi hn m cn b, cng chc khng c lm v chnh sch u i i vi nhng ngi phi p dng quy nh ca iu ny.

32

5. Ngi ng u, cp ph ca ngi ng u c quan, v hoc chng ca nhng ngi khng c gp vn vo doanh nghip hot ng trong phm vi ngnh, ngh m ngi trc tip thc hin vic qun l nh nc. 6. Ngi ng u v cp ph ca ngi ng u c quan, t chc khng c b tr v hoc chng, b, m, con, anh, ch, em rut ca mnh gi chc v lnh o v t chc nhn s, k ton - ti v; lm th qu, th kho trong c quan, t chc hoc mua bn vt t, hng ho, giao dch, k kt hp ng cho c quan, t chc . Ngoi ra, nhiu quy nh cn b, cng chc khng c lm nm trong cc vn bn ca cc t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi. 7. Khen thng v k lut i vi cng chc 7.1. Khen thng cng chc Khen thng l s khng nh vic hon thnh tt ngha v ca cng chc thng qua hiu qu thc thi cc cng v c th. Khen thng ng s to ra ng lc cho s pht trin ca hot ng cng v . Trn thc t, khen thng cng chc c th c rt nhiu hnh thc: - Hnh thc tn vinh, danh d. - Hnh thc vt cht. - Hnh thc kt hp cc danh d, tn vinh v vt cht. nc ta, rt nhiu hnh thc khen thng c s dng nhm tng cho nhng ngi c thnh tch tt trong lao ng, sn xut v chin u. Nhiu loi hun, huy chng, k nim chng c trao tng. Cc hnh thc khen thng c quy nh tuy nhin vn bn quy phm php lut. (VD: Ngh nh 56/CP ngy 30/7/1998 ca Chnh ph quy nh c th hn nhng hnh thc khen thng hng nm i vi cng chc ni ring v cn b, cng chc ni chung). Phong tro thi ua yu nc c khi xng t nhng nm u ca s nghip xy dng v bo v t nc ang c pht trin mnh trong giai on hin nay. Bn cnh cc hnh thc danh d, phi ch n hnh thc khen thng bng vt cht. Trong nn kinh t th trng, cn hiu ng mi quan h gia vt cht tinh thn v s ng gp cho thnh cng ca yu t tinh thn, s dng cc hnh thc ny mt cch c hiu qu. 7.2. K lut cng chc Trong thc t, cng chc do gn trc tip vi quyn lc cng, ngun ti chnh cng v phi gii quyt cc quyn, li ch, ngha v ca cng dn, t chc nn c kh nng lm dng quyn lc, s dng khng hiu qu ngun ti chnh cng cng nh p dng sai, hoc c tnh hiu sai cc quy nh th tc hnh chnh khi gii quyt cc cng vic. Khi cng chc c sai phm khng chp hnh ng ngha v th phi chu k lut cng v. K lut cng chc trong trng hp ny ch hiu l cc hnh thc k lut gn lin vi cng v. Ngoi ra cng chc cng b x l nh cng dn khi vi phm php lut nh nc.
33

K lut cng chc i vi cng v mang ngha ca k lut hnh chnh. iu cng gn lin vi nhng quyn li m cng chc c th khng nhn c v trong trng hp cao nht th cng chc khng c lm trong nn cng v. K lut cng chc cng gn lin vi cc hnh thc nh: - Cc hnh thc mang tnh danh d - K lut gn lin vi vt cht. - K lut gn lin vi chc nghip. Php lnh cn b - cng chc (iu 39) quy nh mt s hnh thc k lut cng chc nh sau: 1. Cn b, cng chc quy nh ti cc im 2,3,4 v 5 iu 1ca Php lnh ny vi phm cc quy nh ca php lut, nu cha n mc b truy cu trch nhim hnh s, th tu theo tnh cht, mc vi phm phi chu mt trong nhng hnh thc k lut sau y: a) Khin trch; b) Cnh co; c) H bc lng; d) H ngch; ) Cch chc; e) Buc thi vic. Vic x l k lut thuc thm quyn ca c quan, t chc qun l cn b, cng chc. 2. Vic bi nhim, k lut i vi cn b quy nh ti im 1 iu 1 ca Php lnh ny c thc hin theo quy nh ca php lut v iu l ca t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi. 3. Cn b, cng chc vi phm php lut m c du hiu ca ti phm th b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut. 4. Cn b, cng chc lm mt mt, h hng trang b, thit b hoc c hnh vi khc gy thit hi ti sn ca Nh nc th phi bi thng theo quy nh ca php lut. 5. Cn b, cng chc c hnh vi vi phm php lut trong khi thi hnh nhim v, cng v gy thit hi cho ngi khc th phi hon tr cho c quan, t chc khon tin m c quan, t chc bi thng cho ngi b thit hi theo quy nh ca php lut. Cu hi n tp: 1. Trnh by khi nim cng v v cc nguyn tc ca hot ng cng v? 2. Trnh by cc cch phn loi cng chc? 3. Cng chc c nhng ngha v v quyn li g theo quy nh ca php lut hin hnh? 4. Trnh by phm vi nhng iu cng chc khng c lm? V sao cn phi quy nh nh vy?

34

CHUYN 4: CI CCH NN HNH CHNH NH NC NC TA HIN NAY Ti liu tham kho: - Chng trnh tng th ci cch hnh chnh giai on 2001 - 2010 (Ban hnh km theo Quyt nh 136/Q TTg ngy 17 thng 9 nm 2001 ca Th tng Chnh ph) - K hoch ci cch hnh chnh nh nc giai on 2006 - 2010 (Ban hnh km theo Quyt nh s 94 /2006/Q - TTg ngy 27 thng 4 nm 2006 ) - K hoch ci cch hnh chnh nh nc tnh Ngh An giai on 2007 2010 (Ban hnh km theo Quyt nh s 135/2006/Q - UBND ngy 27 thng 12 nm 2006 ca UBND tnh Ngh An). 1. Khi nim v ci cch nn hnh chnh nh nc 1.1. Khi nim v nn hnh chnh nh nc Tip cn theo cu trc, nn hnh chnh nh nc bao gm cc yu t sau: - Th ch ca nn hnh chnh nh nc - C cu, t chc b my hnh chnh nh nc - i ng cn b, cng chc trc tip thc hin nhng hot ng cng v
35

- Ngun lc cng (ti chnh cng, cng sn) cn thit cho t chc b my hnh chnh nh nc c th hot ng c. Cu trc ca nn hnh chnh nh nc c th m t bng s :
i ng cng chc v hot ng ca h Th ch ca nn hnh chnh nh nc
H thng t chc b my hnh chnh nh nc

Ngun lc cng bo m nn hnh chnh hot 1.2. Quan nim v ci cch ng hnh chnh nh nc. nn

Thut ng ci cch c hiu rt khc nhau c v ni dung v cp , phm vi. Cn phn bit mt s t ng c s dng trong hot ng qun l nhm nng cao hiu qu hot ng ca t chc nh: ci tin; i mi; sng kin; bin i, thay i; ci cch; cch mng. Thut ng ci cch vi cc thut ng khc trn c mi lin h. C nhiu ngi cho rng ci cch l mt qu trnh, trong khi ci tin, sng kin v.v ch l nhng hot ng cho tng giai on c th. Hay ni khc i ci cch bao gm tp hp ca nhiu sng kin, ci tin Ci cch nn hnh chnh nh nc (h thng thc thi quyn hnh php) l mt qu trnh lin tc theo nh hng nht nh nhm lm cho hot ng thc thi quyn hnh php ngy cng thch ng hn vi i hi ca s vn ng v pht trin kinh t, x hi khng ngng ca quc gia. Ci cch hnh chnh nh nc l mt b phn ca ci cch t chc v hot ng ca b my nh nc ni chung. Ci cch nn hnh chnh hng ti ci cch ng b tt c cc yu t cu thnh (4 yu t) nn hnh chnh nh nc. Tuy nhin, trong tng giai on pht trin c th ca quc gia m phi xc nh ni dung cn u tin. nc ta, giai on u ci cch hnh chnh tp trung vo 3 yu t sau: - Ci cch th ch nn hnh chnh nh nc - Ci cch c cu t chc nn hnh chnh nh nc. - Ci cch nn cng v (cng chc thc thi) l yu t quan trng. Chng trnh tng th ci cch hnh chnh giai on 2001- 2010 xc nh tp trung c bn yu t.

36

Ci cch hnh chnh l mt qu trnh lu di, nhiu khu, nhiu giai on khc nhau. iu t ra cho i ng nhng ngi trin khai thc hin cc quyt nh ci cch hnh chnh nh nc phi vn dng mt cch linh hot, sng to ph hp vi cc iu kin thc tin c th. 1.3. S cn thit phi ci cch nn hnh chnh nh nc V khch quan: C nhiu l do i hi hot ng qun l hnh chnh ca nh nc phi c i mi. - Xu hng chung ca cc nc l phi thu hp phm vi hot ng ca b my qun l hnh chnh nh nc. - Trnh dn tr ngy cng cao v c kh nng nhn thc kh c th hot ng hiu qu ca cc c quan qun l hnh chnh, do h mong mun c c ting ni ca mnh. - Tnh quc t ho, khu vc ho ca cc hot ng kinh t i hi hot ng qun l nh nc phi thay i, phi p dng nhiu thng l quc t chung trong hot ng qun l hnh chnh nh nc. - Khu vc kinh t t nhn ngy cng pht trin, to c hi h tham gia nhiu hn trong hot ng kinh t vn do nh nc c quyn. V ch quan: chnh l nhng yu t nhn thc yu km, hn ch, khng ph hp t bn trong b my hnh chnh nh nc. S phn tch su sc cc hn ch kh c th nghin cu su chng trnh ny, song c th ch ra mt s yu t c bn. Mt l: nn hnh chnh do tnh k tha, lin tc nn c sc , tr tr. Chng hn nh c ch tp trung, quan liu, bao cp trc y c chuyn sang nn kinh t th trng nhng c ch ny vn tn ti m trong hot ng ca b my qun l hnh chnh nh nc. Hai l: h thng th ch hnh chnh nh nc l cng c c bn thc y cc hot ng ca nn kinh t li chm c i mi. Ba l: t chc b my qun l hnh chnh nh nc phi c t chc li cho ph hp vi mi trng mi. Bn l: phng thc tc ng ca nn hnh chnh n cc i tng b qun l ang c thay i v do con ngi (cng chc) v cc hot ng ca h phi thay i. i ng cng chc mang tnh k tha, chm p ng cc i hi mi nn cn c s hon thin i ng ny. Nm l: Nh nc c nhiu c hi hn la chn cc hot ng qun l ca mnh do c s tr gip ca cc cng c mi. 2. Quan im, phng hng v nhng ni dung c bn ca ci cch nn hnh chnh nh nc Vit Nam hin nay. 2.1. Cc quan im ch o v phng hng ca ng ta i vi vn ci cch nn hnh chnh nh nc.

37

T cc vn kin ca ng xuyn sut gn 20 i mi v kin ton b my nh n-c ni chung v ci cch hnh chnh ni ring. Nhn chung, qu trnh ci cch nn hnh chnh nh n-c cn qun trit mt s quan im ch o nh- sau: - Nm vng 5 quan im c tnh nguyn tc v xy dng nh n-c -c ch r trong Ngh quyt T 8 (Kho 7). - CCHC l mt b phn ca vn kin ton b my nh n-c, gn lin vi vic i mi t chc v hot ng ca cc c quan lp php v t- php - Nn hnh chnh n-c ta l mt b phn trong h thng chnh tr d-i s lnh o ca ng CS Vit Nam. V vy, qu trnh ci cch hnh chnh phi bm st -ng li, ch tr-ng ca ng v gn vi nhim v xy dng, chnh n ng - Tin hnh CCHC mt cch ng b, thc hin tng b-c i vng chc, thn trng nh-ng c trng tm, trng im v la chn khu t ph trong tng giai on c th - Bo m nguyn tc tp trung dn ch trong tin trnh ci cch hnh chnh - Tin trnh ci cch hnh chnh phi da trn c s php lut v -c m bo bng php lut 2.2. Nhng ni dung c bn v ci cch nn hnh chnh nh nc Vit Nam hin nay. Chng trnh tng th ci cch hnh chnh giai on 2001 2010 nh gi, kim im li tnh hnh ci cch hnh chnh trong giai on va qua. Ci cch hnh chnh thu c nhng thnh cng nht nh, to ra nhng bc chuyn c bn hot ng qun l hnh chnh nh nc nc ta. Tuy nhin, nn hnh chnh nh nc Vit Nam vn cn nhiu hn ch v tp trung ch yu vo 5 nhm yu km sau: 1. Chc nng, nhim v qun l nh nc ca b my hnh chnh trong nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha cha c xc nh r v ph hp; s phn cng, phn cp gia cc ngnh v cc cp cha tht rnh mch; 2. H thng th ch hnh chnh cha ng b, cn chng cho v thiu thng nht; th tc hnh chnh trn nhiu lnh vc cn rm r, phc tp; trt t, k cng cha nghim; 3. T chc b my cn cng knh, nhiu tng nc; phng thc qun l hnh chnh va tp trung quan liu li va phn tn, cha thng sut; cha c nhng c ch, chnh sch ti chnh thch hp vi hot ng ca cc c quan hnh chnh, n v s nghip, t chc lm dch v cng; 4. i ng cn b, cng chc cn nhiu im yu v phm cht, tinh thn trch nhim, nng lc chuyn mn, k nng hnh chnh; phong cch lm vic chm i mi; t quan liu, tham nhng vn tip tc din ra nghim trng trong mt b phn cn b, cng chc. 5. B my hnh chnh cc a phng v c s cha thc s gn b vi dn, khng nm chc c nhng vn ni cm trn a bn, lng tng, b ng khi x l cc tnh hung phc tp.

38

C nhiu nguyn nhn dn n cc yu km nu trn ca nn hnh chnh, trong 5 nguyn nhn ch yu sau cn c quan tm gii quyt trong qu trnh ci cch hnh chnh giai on ti. l: Trc ht, nhn thc ca cn b, cng chc v vai tr v chc nng qun l ca nh nc, v xy dng b my nh nc ni chung v b my hnh chnh nh nc ni ring trong tnh hnh mi, iu kin mi cha tht r rng v cha thng nht, cn nhiu vn v l lun v thc tin cha c lm sng t, cn nhiu ch trng, chnh sch, quy nh ca php lut ra i trong c ch tp trung, quan liu bao cp cha c kp thi sa i, thay th. Th hai, vic trin khai cc nhim v v ci cch hnh chnh cha c tin hnh ng b vi i mi t chc v hot ng ca h thng chnh tr do ng lnh o, ci cch hnh chnh cha gn b cht ch vi i mi hot ng lp php v ci cch t php. Th ba, ci cch hnh chnh gp tr ngi ln do ng chm n li ch cc b ca nhiu c quan hnh chnh, nhiu cn b, cng chc trong b my nh nc trung ng v a phng; nh hng ca c ch tp trung quan liu, bao cp cn nng ln np ngh, cch lm ca khng t cn b, cng chc; cuc ci cch cha chun b tt v mt t tng. Th t, cc ch , chnh sch v t chc cn b, v tin lng cn nhiu iu cha ph hp, cha to ra ng lc thc y cng cuc ci cch. Th nm, cng tc ch o ca Chnh ph, cc B, ngnh trung ng v U ban nhn dn cc a phng trong vic tin hnh ci cch hnh chnh cn c nhng thiu st, thiu kin quyt v cha thng nht. Trong giai on 2001 2010, ci cch hnh chnh nh nc Vit Nam phn u nhm t c cc mc tiu ch yu sau: Mc tiu chung ca Chng trnh tng th ci cch hnh chnh nh nc giai on 2001 2010 l: Xy dng mt nn hnh chnh dn ch, trong sch, vng mnh, chuyn nghip, hin i ho, hot ng c hiu lc, hiu qu theo nguyn tc ca Nh nc php quyn x hi ch ngha di s lnh o ca ng; Xy dng i ng cn b, cng chc c phm cht v nng lc p ng yu cu ca cng cuc xy dng, pht trin t nc. n nm 2010, h thng hnh chnh v c bn c ci cch ph hp vi yu cu qun l nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. Nhng mc tiu c th: 1. Hon thin h thng th ch hnh chnh, c ch, chnh sch ph hp vi thi k cng nghip ho, hin i ho t nc, trc ht l cc th ch v kinh t, v t chc v hot ng ca h thng hnh chnh. Tip tc i mi quy trnh xy dng v ban hnh vn bn quy phm php lut, khc phc tnh cc b trong vic chun b, son tho cc vn bn; cao trch nhim ca tng c quan trong qu trnh xy dng th ch; pht huy dn ch, huy ng tr tu ca nhn dn nng cao cht lng vn bn quy phm php lut .

39

2. Xo b v c bn cc th tc hnh chnh mang tnh quan liu, rm r, gy phin h cho doanh nghip v nhn dn; hon thin cc th tc hnh chnh mi theo hng cng khai, n gin v thun tin cho dn. 3. Cc c quan trong h thng hnh chnh c xc nh chc nng, nhim v, thm quyn v trch nhim r rng; chuyn c mt s cng vic v dch v khng cn thit phi do c quan nh nc thc hin cho doanh nghip, t chc x hi, t chc phi chnh ph m nhn. 4. C cu t chc ca Chnh ph gn nh, hp l theo nguyn tc B qun l a ngnh, a lnh vc, thc hin chc nng ch yu l qun l v m ton x hi bng php lut, chnh sch, hng dn v kim tra thc hin. B my ca cc B c iu chnh v c cu trn c s phn bit r chc nng phng thc hot ng ca cc b phn tham mu, thc thi chnh sch, cung cp dch v cng. 5. n nm 2010, i ng cn b, cng chc c s lng, c cu hp l chuyn nghip, hin i. Tuyt i b phn cn b, cng chc c phm cht tt v nng lc thi hnh cng v, tn ty phc v s nghip pht trin t nc v phc v nhn dn. 6. Nn hnh chnh nh nc c hin i ho mt bc r rt. Cc c quan hnh chnh c trang thit b tng i hin i phc v yu cu qun l nh nc kp thi v thng sut. H thng thng tin in t ca Chnh ph c a vo hot ng. Trn c s phn tch, nh gi nhng yu km, hn ch ca nn hnh chnh Vit Nam hin nay v xc nh nhng mc tiu c bn. Chng trnh tng th ci cch hnh chnh giai on 2001 2010 c nhng ni dung ch yu sau y: 2.2.1. Ci cch th ch - Xy dng v hon thin cc th ch, trc ht l th ch kinh t ca nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, th ch v t chc v hot ng ca h thng hnh chnh nh nc. - i mi quy trnh xy dng v ban hnh vn bn quy phm php lut. - Bo m vic t chc thc thi php lut nghim minh ca c quan nh nc, ca cn b, cng chc. - Tip tc ci cch th tc hnh chnh. 2.2.2. Ci cch t chc b my hnh chnh. - iu chnh chc nng, nhim v ca Chnh ph, cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph v chnh quyn a phng cc cp cho ph hp vi yu cu qun l nh nc trong tnh hnh mi. - Tng bc iu chnh nhng cng vic m Chnh ph, cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph v chnh quyn a phng m nhim khc phc nhng chng cho, trng lp v chc nng, nhim v. Chuyn cho cc t chc x hi, t chc phi Chnh ph hoc

40

doanh nghip lm nhng cng vic v dch v khng cn thit phi do c quan hnh chnh nh nc trc tip thc hin. - Ban hnh v p dng cc quy nh mi v phn cp trung ng - a phng, phn cp gia cc cp chnh quyn a phng, nng cao thm quyn v trch nhim ca chnh quyn a phng, tng cng mi lin h v trch nhim ca chnh quyn trc nhn dn a phng. Gn phn cp cng vic vi phn cp v ti chnh, t chc v cn b. nh r nhng loi vic a phng ton quyn quyt nh, nhng vic trc khi a phng quyt nh phi c kin ca trung ng v nhng vic phi thc hin theo quyt nh ca trung ng. - B tr li c cu t chc ca Chnh ph. - iu chnh c cu t chc b my bn trong ca cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph. - Ci cch t chc b my chnh quyn a phng - Ci tin phng thc qun l, l li lm vic ca c quan hnh chnh cc cp. - Thc hin tng bc hin i ho nn hnh chnh. 2.2.3. i mi, nng cao cht lng i ng cn b, cng chc. - i mi cng tc qun l cn b, cng chc. - Ci cch tin lng v ch , chnh sch i ng i vi i ng cn b, cng chc. - y mnh cng tc o to, bi dng cn b, cng chc. - Nng cao tinh thn trch nhim v o c cn b, cng chc. 2.2.4. Ci cch ti chnh cng. - i mi c ch phn cp qun l ti chnh v ngn sch, bo m tnh thng nht ca h thng ti chnh quc gia v vai tr ch o ca ngn sch trung ng; ng thi pht huy tnh ch ng, nng ng, sng to v trch nhim ca a phng v cc ngnh trong vic iu hnh ti chnh v ngn sch. - Bo m quyn quyt nh ngn sch a phng cu Hi ng nhn dn cc cp, to iu kin cho chnh quyn a phng ch ng x l cc cng vic a phng; quyn quyt nh ca cc B, s, Ban, ngnh v phn b ngn sch cho cc n v trc thuc; quyn ch ng ca cc n v s dng ngn sch trong phm v d ton c duyt ph hp vi ch , chnh sch. - Trn c s phn bit r c quan hnh chnh cng quyn vi t chc s nghip, dch v cng, thc hin i mi c ch phn b ngn sch cho c quan hnh chnh, xo b ch cp kinh ph theo s lng bin ch, thay th bng cch tnh ton kinh ph cn c vo kt qu v cht lng hot ng, hng vo kim sot u ra, cht lng chi tiu theo mc tiu ca c quan hnh chnh, i mi h thng mc chi tiu cho n gin hn, tng quyn ch ng ca c quan s dng ngn sch. - i mi c bn c ch ti chnh i vi khu vc dch v cng. - Thc hin th im p dng rng ri mt s c ch ti chnh mi.
41

- i mi cng tc kim ton i vi cc c quan hnh chnh n v s nghip nhm nng cao trch nhim v hiu qu s dng kinh ph t ngn sch nh nc, xo b tnh trng nhiu u mi thanh tra, kim tra, kim ton i vi cc c quan hnh chnh, n v s nghip. Thc hin dn ch, cng khai, minh bch v ti chnh cng, tt c cc ch tiu ti chnh u c cng b cng khai. Da trn kt qu thc hin CCHC giai on 2001 2015, qua phn tch, nh gi nhng mt lm c v cha lm c, tm ra nguyn nhn ca thc trng , Th tng Chnh ph c Quyt nh ph duyt k hoch ci cch hnh chnh giai on 2006 - 2010 vi nhng ni dung chnh sau y: - Tip tc y mnh ci cch th ch hnh chnh: + i mi cng tc xy dng v nng cao cht lng vn bn quy phm php lut (B T Php c giao ch tr son tho) + Xy dng v hon thin cc th ch, ci cch th tc hnh chnh (sm ban hnh Lut v th tc hnh chnh) (Vn phng Chnh Ph chu trch nhim thc hin) + Tip tc thc hin v nng cao cht lng ca c ch mt ca: Bt buc thc hin ti 4 S cc tnh l: K hoch v u t; Xy dng; Ti nguyn v Mi trng; Lao ng, Thng binh v X hi, tin ti m rng ra cc S, ngnh khc; y mnh thc hin c ch ny cc x, phng, th trn cha trin khai; thc hin th im c ch mt ca lin thng mt s a phng (nh TP H Ch Minh, B Ra - Vng Tu, Nng, H Ni) - Tip tc ci cch t chc b my hnh chnh: + Tip tc lm r chc nng, nhim v ca cc c quan hnh chnh (Sa Lut T chc Chnh Ph, r sot, sa i cc Ngh nh v chc nng, nhim v, t chc b my ca cc B, ngnh Trung ng, gii quyt cc chng cho v chc nng, nhim v gia cc B, ngnh; ban hnh ngh nh ca Chnh ph v qun l nh nc dch v cng) + Thc hin mnh phn cp Trung ng - a phng: (Ban hnh Lut phn cp Trung ng - a phng; sa Lut T chc HND v UBND) + Xc nh tiu ch cc n v hnh chnh (Xy dng Ngh nh ca Chnh ph v tiu ch phn loi cc n v hnh chnh) + Sp xp t chc b my cc c quan hnh chnh + Ci cch cc n v s nghip nh nc + T chc hot ng thanh tra cng v - Tip tc xy dng v nng cao cht lng i ng cn b, cng chc: + i mi cng tc qun l cn b, cng chc + Ci cch tin lng v cc ch , chnh sch i ng + Tip tc y mnh vic o to, bi dng cn b, cng chc + Nng cao tinh thn trch nhim v o c cn b, cng chc. - Tip tc ci cch ti chnh cng:
42

+ Lp, phn b d ton ngn sch nh nc theo kt qu u ra + i mi c ch ti chnh i vi cc c quan hnh chnh nh nc. + i mi c ch ti chnh ca cc n v s nghip nh nc. - Hin i ha nn hnh chnh nh nc: + i mi phng thc lm vic ca cc c quan hnh chnh nh nc + Xy dng v pht trin hnh chnh in t. c th ha chng trnh, k hoch ci cch hnh chnh ca Chnh ph v ph hp vi iu kin thc tin ca a phng, UBND tnh Ngh An c quyt nh s 135/2006 ngy 27 thng 12 nm 2006 ban hnh K hoch ci cch hnh chnh nh nc tnh Ngh An giai on 2007 2010 vi cc ni dung chnh nh sau: - Mc tiu chung c xc nh l: Xy dng nn hnh chnh dn ch, trong sch, vng mnh, hot ng c hiu lc, hiu qu, tng bc hin i ha, c tnh chuyn nghip cao, thc s l nn hnh chnh phc v nhn dn, p ng yu cu xy dng v pht trin kinh t x hi ca tnh nh trong giai on mi. Xy dng i ng cn b, cng chc ca tnh p ng c v s lng v cht lng, thc s tn ty, cng tm v tho vic. Ci cch hnh chnh gn vi thc hnh tit kim, chng lng ph, tiu cc, tham nhng trong cc c quan hnh chnh nh nc. thc hin c mc tiu trn, UBND tnh Ngh An ra cc nhim v ch yu trong thi gian ti nh sau: - V ci cch th ch hnh chnh: + Tip tc i mi v nng cao cht lng ban hnh vn bn ca cc c quan hnh chnh nh nc v quy trnh, ni dung v hnh thc m bo tnh kh thi v hiu lc cao + Tip tc thc hin v nng cao cht lng c ch mt ca tt c cc c quan nh nc cc cp + Tip tc ci cch th tc hnh chnh theo hng cng khai, minh bch, n gin, thun li cho t chc v cng dn; r sot chun ha, mu ha, cng khai ha cc th tc, h s hnh chnh (trong cn tp trung vo mt s lnh vc nh: Thu ht u t, ng k kinh doanh; qun l t ai, ti nguyn khong sn v mi trng; qun l quy hoch, xy dng; tuyn dng v qun l cn b cng chc; gii quyt khiu ni t co - V ci cch t chc b my hnh chnh: + Hon thin h thng t chc cc c quan hnh chnh nh nc + Tip tc xy dng, r sot, hon thin h thng quy ch lm vic, phn cng trch nhim trong cc c quan hnh chnh nh nuc + R sot, t chc li cc n v s nghip cng lp theo hng c cu hp l, gn nh, ph hp quy nh, tit kim ngn sch nh nc + Tng cng phn cng, phn cp v phi kt hp gia cc cp, cc ngnh vi nhau

43

+ Kin ton h thng cc Ban qun l d n u t xy dng cng trnh s dng vn ngn sch trn a bn. + R sot t chc b my, chc nng nhim v v tng cng nng lc hot ng ca cc t chc Thanh tra chuyn ngnh, trc ht trn cc lnh vc: thnh lp doanh nghip, xy dng c bn - V xy dng i ng cn b, cng chc + iu tra, nh gi i ng cn b , cng chc khi hnh chnh nh nc trn a bn ton tnh, a ra cc gii php tng th khc phc tnh trng yu km. + Nng cao cht lng o to cn b, cng chc thi k mi + Xy dng c cu cng chc hp l v tiu chun ha cc chc danh, v tr cng tc trong cc c quan HCNN + Xy dng quy tc o c cng v trong tng lnh vc cng vic + Phi hp vi cc c quan ca Tnh y trong xy dng cc n o to, bi dng, quy hoch cn b cc cp, cn b dn tc thiu s, cn b n + Sa i, b sung v thc hin chnh sch thu ht lao ng cht lng cao + Nghin cu i mi cng tc tuyn dng, qun l, nh gi, b nhim, min nhim cn b, cng chc - V ci cch ti chnh cng: + Trin khai ch t ch, t chu trch nhim trong s dng bin ch v kinh ph qun l hnh chnh i vi cc c quan hnh chnh nh nc, cc n v s nghip + y mnh x hi ha cc ngnh dch v cng bao gm: Y t, gio dc - o to, vn ha ngh thut, th thao + Chuyn i t chc v hot ng cc t chc khoa hc v cng ngh - Tng bc hin di ha nn hnh chnh nh nc + Tng iu tra thc trng h thng cng s chnh quyn nh nc cc cp; k hoch hnh ng n nm 2010. + Tng iu tra thc trng trang thit b ca c quan nh nc cc cp; nh gi so vi tiu chun ca nh nc quy nh, ra gii php khc phc + Tip tc i mi phng thc ch o iu hnh, nng cao cht lng hi hp, gim giy t hnh chnh, nng cao k cng, k lut hnh chnh; xy dng cng s vn minh, hin i + y mnh ng dng cng ngh thng tin trong cng tc chuuyn mn, trong ch o iu hnh + p dng h thng tiu chun qun l cht lng theo tiu chun ISO 9001:2000 tt c cc c quan nh nc cp tnh v cp huyn.

44

 thc hin k hoch trn mt cch ng b v c hiu qu, cn thc hin mt s gii php sau: - Tng cng s lnh o, ch o ca cc cp y ng, s gim st ca Hi ng nhn dn, y ban Mt trn t quc v cc t chc on th i vi cng tc ci cch hnh chnh, th hin bng Ngh quyt, Chng trnh hnh ng c th - y mnh tuyn truyn, tng cng nhn thc v ci cch hnh chnh, nh r trch nhim ca ngi ng u trong cc c quan hnh chnh - i mi vic ch o, kim tra, gim st trong ci cch hnh chnh - B tr ngun kinh ph cho cng tc ci cch hnh chnh. Cu hi n tp: 1. Trnh by cc quan im ch o c bn ca ng i vi vn ci cch hnh chnh nc ta hin nay? 2. Trnh by nhng ni dung c bn v ci cch hnh chnh nc ta giai on 2001 2010? 3. Trnh by nhng ni dung chnh trong k hoch ca tnh Ngh An trin khai nhim v ci cch hnh chnh giai on 2007 - 2010?

45

CHUYN 5: PHNG HNG, MC TIU V NHIM V CA TNH NGH AN GIAI ON 2006 -2010 Ti liu tham kho: Vn kin i hi i biu ng b tnh Ngh An ln th XVI. 1. Phng hng v cc quan im. Trn c s phn tch nh gi tnh hnh trong nc v quc t, nh gi ng tim nng, thun li cng nh nhng kh khn, thch thc ca Ngh An, i hi ng b tnh ln th XVI nhim k 2006 2010 ra phng hng v cc quan im pht trin ca tnh Ngh An nh sau: - Phng hng chung: Huy ng ti a mi ngun lc cho u t pht trin, u tin cho u t khai thc tim nng min Ty v vng Bin. y nhanh tc tng trng v chuyn dch c cu kinh t theo hng cng nghip - dch v - nng nghip. Xy dng ng b kt cu h tng kinh t - x hi; to cc mi t ph trong pht trin cng nghip, dch v v nng nghip; ch ng hi nhp kinh t khu vc v quc t; gi gn v pht huy cc truyn thng, bn sc vn ha x Ngh; kim sot, km gi, y li cc t nn x hi v ti phm; gi vng n nh chnh tr, m bo vng chc quc phng, an ninh v trt t x hi. Nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca t chc ng. Xy dng ng b, chnh quyn, Mt trn v cc on th nhn dn ngy cng vng mnh. - thc hin c phng hng ni trn cn qun trit cc quan im sau y: + Pht trin kinh t - x hi phi gn vi bo v v lm giu thm mi trng m bo pht trin bn vng. + Pht trin kinh t phi gn vi chm lo tt cc vn x hi, thc hin cng bng x hi, rt ngn khong cch giu ngho gia cc vng min + Pht trin phi gn vi x hi ha, hin i ha, i ln t nn tng vn ha, gio dc o to v khoa hc cng ngh mi. 2. Mc tiu tng qut: on kt phn u a Ngh An thot khi tnh trng tnh ngho v km pht trin vo nm 2010; c bn tr thnh tnh cng nghip vo nm 2020; xy dng Thnh ph Vinh tr thnh trung tm kinh t, vn ha ca vng Bc Trung B; quyt tm a Ngh An sm tr thnh mt trong nhng tnh kh ca c nc. 3. Nhng nhim v ch yu. Trn c s phng hng, mc tiu, quan im c xc nh, Ngh quyt i hi i biu ng b tnh Ngh An ln th XVI ch ra nhng nhim v ch yu nh sau: 3.1. V pht trin kinh t
46

- u tin pht trin cng nghip xy dng - y mnh pht trin cc ngnh dch v - Tp trung y mnh cng nghip ha, hin i ha nng nghip nng thn. - y nhanh vic xy dng kt cu h tng. - Xc nh cc mi t ph trong pht trin kinh t nh: Ximng, thy in, ma ng, cng nghip ung (bia, ru, nc gii kht), chn nui i gia sc, tng nhanh gi tr xut khu. 3.2. V pht trin vn ha x hi - Pht trin gio dc o to v dy ngh - Pht trin vn ha, thng tin, th dc, th thao - Pht trin y t, chm sc sc khe cng ng - Thc hin tt cng tc dn s, lao ng, vic lm v xa i gim ngho. 3.3. V quc phng, an ninh, trt t an ton x hi Tng cng quc phng, an ninh gi vng n nh chnh tr, m bo trt t an ton x hi 3.4. V chnh sch pht trin vng i vi mi vng min, ty thuc vo iu kin t nhin, trnh pht trin v cc yu t kinh t - x hi nh ra cc chnh sch khc nhau: Vng min ni;vng ng bng, ven bin; vng th 3.5. i mi cng tc vn ng qun chng, nng cao hiu qu hot ng ca Mt trn t quc v cc on th nhn dn 3.6. Kin ton, nng cao hiu lc v hiu qu qun l iu hnh ca b my nh nc 3.7. Tng cng xy dng, chnh n ng, nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng. - Cng tc gio dc chnh tr, t tng - Cng tc t chc, cn b - Cng tc kim tra, thanh tra, chng quan liu, tham nhng lng ph - Cng tc dn vn - i mi phng thc lnh o ca ng. Cu hi n tp: 1. Trnh by phng hng v cc quan im ch o c bn pht trin kinh t - x hi Ngh An giai on 2006 2010 theo tinh thn Ngh quyt i hi ng b tnh ln th XVI ? 2. Trnh by mc tiu v cc nhim v ch yu ca tnh ta trong thi k sp ti?
47

48

49