Professional Documents
Culture Documents
c xc nh t tn
hiu tc thi, alpha c tnh theo .
Hnh 2.30. k hiu ca b alpha controller.
M t:
Frequency: tn s tc ng ca b, Hz.
Pulse width: rng xung iu khin, .
2.4.3. Mch ph (Subcircuit)
Cc bc thao tc mt mch ph nh sau:
- New subcircuit: Thit lp mt mch ph mi.
- Load subcircuit: Ti xung mt mch ph c, mch ph
ny s hin th trn mn hnh nh mt khi.
15
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
- Edit subcircuit: Son tho kch thc tn file ca mch ph.
- Set size: Ci t ln ca mch ph.
- Place port: t v tr cng kt ni gia mch chnh vi
mch ph.
- Display port: Hin th cng kt ni ca mch ph.
- Edit default variable list: Son tho danh sch cc thng s mc
nh trn mch ph.
- Edit image: Son tho hnh nh ca mch ph.
- Display subcircuit name: Hin th tn ca mch ph.
- Show subcircuit ports: Hin th tn cng ca mch ph trong
mch chnh.
- Hide subcircuit ports: khng cho hin th tn cng ca mch ph
trong mch chnh.
- Subcircuit list: Danh sch tn file ca mch chnh v mch
ph.
- One page up: Quay tr li mch chnh, khi mch ph s
c lu t ng.
- Top page: Nhy t mch ph (mc thp) ln mch
chnh (mc cao) cho php s dng d dng
khi c chiu mch ph.
2.4.3.1. Ta mch ph trong mch chnh
Cc bc to mt mch ph c tn file mach-phu.sch trong mch chnh c
a ch mach-chinh.sch nh sau:
- To mach-chinh.sch.
- Trong mach-chinh.sch chn menu subcircuit chn new
subcircuit.
- Mt khi vung s xut hin trn mn hnh to mch ph.
2.4.3.2. kt ni mch ph trong mch chnh
Khi mch ph c thit lp cng vi cc cng kt ni ca n
xc nh, cn ni mch ph vo mch chnh theo cc bc sau:
- Trong mch chnh cc im ni ca khi mch ph s xut hin cc vi cc
vng trn rng.
- Chn khi mch ph v chn Show subcircuit ports trb menu Subcircuit
hin th tn cng c xc nh phn trn.
- Dng dy ni vo cc im ni tng ng.
16
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
2.5. Cc bc tin hnh m phng mch in t cng sut
tin hnh kho st mt mch in t cng sut, cn tin hnh cc bc
sau :
1. Xc nh m hnh cc phn t bn dn cn c thit lp mch cn kho
st, nht l cc van bn dn cng sut.
2. Thit lp s nguyn l ca mch cn nghin cu. Thng thng gm
hai phn: s mch lc v s mch iu khin.
3. Chuyn i t s nguyn l sang chng trnh m hnh ho theo ngn
ng chuyn dng ca phn mm.
4. Vo cc tham s s v s liu kho st.
5. Tin hnh kho st, thng chia thnh hai bc:
a) Chy th chng trnh vi ch quen thuc m kt qu bit trc
kim tra chnh xc ca m hnh.
b) Khi m hnh t tin cy, tin hnh nghin cu vi cc ch cn kho
st theo yu cu t ra.
2.6. V d m phng
2.6.1. Thit k mch in
Thit k mch bm p mt chiu s dng hai khi iu khin cho IGBT:
Gating block hoc switch controller vi tn s ng ct ca bm l 5 kHz.
2.6.2. Ci t tham s cho cc phn t ca mch lc
ci t cc tham s vo mt phn t, trc tin ta nhy kp chut tri vo
phn t , trn mn hnh xut hin ca s i thoi ngi s dng c th a
tham s vo.
Hnh 2.31. Thit k mch bm p mt chiu
2.6.3. Ci t tham s cc phn t ca mch iu khin
17
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
* Mch iu khin dng Gating block :
- Tn khi iu khin : Go
- Tn s lm vic : 5000 Hz
- S ln tc ng trong mt chu k : 2
- Gc tc ng trong mt chu k : 180
o
Hnh 2.32. Hp thoi m t khi Gating block
*. Mch iu khin dng switch controller :
Tn hiu vo ca khi ny l tn hiu so snh COMP, so snh hai tn hiu :
ngun mt chiu VDC v ngun xung tam gic VTR1.
Hnh 2.33. hp thoi tham s cc phn t mch iu khin dng switch controller
2.6.4. Chy m phng
Sau khi thit k mch, m t v ci t cc tham s cho tt c cc phn t
trong mch, ta tin hnh m phng mch bng cch n nt chut tri ln k hiu
khi ng m phng (Run Psim) trn thanh cng c ca ca s mch thit k. khi
Psim s khi ng v chy chng trnh m phng mch (Psim simulator).
18
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
Trn mn hnh s xut hin ca s la chn cc ng cong m phng hin th
(hnh 2.34): ca s bn tri l cc ng cong hin th, ca s bn phi l ng
cong cn hin th. Trong cc ng cong I (L1) v V1 l cho mch bn tri
(hnh 2.31) cn I (L2) v V2 l cho mch hnh bn phi.
Hnh 2.34. Ca s la chn hin th cc ng cong kt qu
Hnh 2.35. ng cong kt qu m phng I(L1) V1 vi f=5000 Hz.
Hnh 2.35 l ng cong kt qu m phng I (L1) v V1 trong min thi gian.Vi
cc tham s ging ht nhau ca mch bn phi (hnh 2.31) so vi mch bn tri th
kt qu ng cong I(L2) v V2 s ging I(L1) v V1.
19
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
nghin cu nh hng ca tn s ng ct mch bm p mt chiu ny ta cho
tham s f bin thin.Gi s ta thay i tn s b ngun sng tam gic VTR1 l 1000
Hz, vi cc bc Run Psim v Run simulator, ta c ng cong ca I (L2) v V2.
Hnh 2.36. ng cong kt qu m phng I(L2) v V2 vi f=1000 hz v L2=0.001 H
Nhn xt :
So snh kt qu ca hnh 2.35 v 2.36 vi cng mt t l trn trc y, hin th
trong cng mt khong thi gian trc X, ta thy :
- tn s 5000 Hz th sau khong 2ms, in p v dng in u ra gn nh
c gi tr mt chiu phng n nh (V1 = 50 V; I(L1) = 10 A).
- Trong khi vi tn s 1000 Hz th in p v dng in ra ca bm c
gi tr mt chiu dao ng vi bin ln vi tn s 1000 Hz. ci thin
dng sng u ra tn s ny ta tng gi tr cun khng san bng. Hnh 2.37
l dng ng cong kt qu ca I (L2) v V2 khi L2 = 0.01 tn s 1000 hz
(cc phn t khc gi nguyn tham s).
20
Chng 2. Gii thiu v phn mm PSIM
Hnh 2.37. ng cong kt qu m phng I (L2) v V2 vi f=1000 hz ; L2 = 0.01 H
Trn y l gii thiu s lc v s dng PSIM m phng in t cng sut.
lm r hn u im ca phn mm PSIM, chng ti s thit k b iu
khin cho l in tr vi thng s:
Dt = 300
0
500
0
P max = 50 kW
P = 3 kW
Ngun 50 Hz ; 3 pha 380 V.
21
Chng 3. Tng quan v l in
Chng 3
Tng quan v l in
3.1. Gii thiu chung v l in
3.1.1.nh ngha
L in l mt thit b in bin in nng thnh nhit nng dng trong cc
qu trnh cng ngh khc nhau nh nung hay nu luyn cc vt liu, cc kim loi v
cc hp kim khc nhau ,v.v..
- L in c s dng rng ri trong cc lnh vc k thut:
+ Sn xut thp cht lng cao
+ Sn xut cc hp kim phe-r
+ Nhit luyn v ho nhit luyn
+ Nung cc vt phm trc khi cn, rn p, ko si
- Trong cc lnh vc cng nghip khc:
+ Trong cng nghip nh v thc phm, l in c dng sy, m
vt phm v chun b thc phm
+ Trong cc lnh vc khc, l in c dng sn xut cc vt phm
thu tinh, gm s, cc loi vt liu chu la
L in khng nhng c mt trong cc ngnh cng nghip m ngy
cng c dng ph bin trong i sng sinh hot hng ngy ca con ngi
mt cch phong ph : bp in, ni cm in, bnh un nc in, thit b
nung nn, sy in
3.1.2. u im ca l in so vi cc l s dng nhin liu
L in so vi cc l s dng nhin liu c nhng u im sau:
+ C kh nng to c nhit cao
+ m bo tc nung ln v nng sut cao
+ m bo nung u v chnh xc do d iu chnh ch in v nhit
:
Cng sut ti l : P = 3.R.I
2
. Trong I l tr s hiu dng ca dng in
ti. Dng in ny bin thin theo quy lut dn dng ca van nh sau :
- Nu mi pha c mt van dn ( hay ton mch c ba van dn ) :
i =
R
U
dm
3
sin(+
)
(3.1)
- Nu ch c hai van dn ( hay ton mch c hai van dn ) :
i =
R
U
dm
2
sin(+
)
(3.2)
trong :
U
dm
l bin in p dy.
25
Chng 3. Tng quan v l in
= 0
60
0
Trong phm vi ny s c cc giai on ba van v hai van dn xen k nhau
nh th sau y :
Hnh 3.3.
0
30 , th in p pha A ca ti gc dn thyristor ( )
0
180
Da vo th ta c th xc nh c biu thc lin quan gia cng sut ra
ti P v gc iu khin
:
P = 3.I
2
.R = 3
R
2
U
a
(3.3)
Trong
U
a
l tr hiu dng ca in p ti pha a.
Trong trng hp ang xt ta c :
( )
,
_
2 sin .
4
3
2
3
1
2
1
2
2
2
0
2
a
U
d U U
a
(3.4)
3.3.2. Khong van dn ng vi
= 60
0
90
0
,
_
+
2 sin .
4
3
2
3
1
3
2
a
U
R
P
26
Chng 3. Tng quan v l in
Trong phm vi ny lun ch c cc giai on hai van dn. Ta c th in
p ra :
Hnh 3.4.
0
75 , gc dn van khng i v bng
0
120
Da vo th ta c th xc inh c biu thc lin quan gia cng sut ra
ti P v gc iu khin
:
P = 3.I
2
.R = 3
R
2
Ua
=
R
3
.
2
1
1
1
]
1
,
_
+
+
a
a
d U
2
6
2
sin .
2
6
=
R
U
2
3
[
2 cos
8
3 3
2 sin
8
9
2
1
+ + ] (3.5)
3.3.3. Khong van dn ng vi
= 90
0
150
0
27
Chng 3. Tng quan v l in
Hnh 3.5.
0
105 , van dn hai on (
) 150
, xen gia l on ngh khng c van
no dn di ( ) 90
0
.
Trong phm vi ny ch c cc giai on hai van dn hoc khng c van no
dn xen k nhau. Ta c th in p ra ( nh hnh v ).
Da vo th ta c th xc nh c biu thc lin quan gia cng sut ra
ti P v gc iu khin
:
P = 3.I
2
.R = 3.
R
2
Ua
=
d U
R
2
6
sin . .
2
6
.
2
.
3
,
_
= 1
]
1
+
+
8
2 sin 3 2 cos 3 3
2
3
4
5 3
2
R
U
(3.6)
Theo ba biu thc (3.4), (3.5), (3.6) v cho cc gi tr
khc nhau, ly P
:
28
Chng 3. Tng quan v l in
Bng 3.1. Cc gi tr biu din quan h gia cng sut ra ti P v gc iu khin
Hnh 3.6. th quan h gia cng sut ra ti P v gc iu khin
= 0 nhng
vi
= 0.
Trong mch iu p xoay chiu ba pha su thyristor u song song ngc ti thun
tr u tam gic, dng in p tng pha cng nh vy. Tuy nhin, do ti u tam
gic nn khi mch c ba van dn th in p ri trn in tr ti l in p dy, khi
mch c hai van dn th in p ri trn in tr ti gia hai dy l in p dy
cn in p ri trn hai in tr cn li bng mt na in p dy.
P%
P%
0
15
30
45
60
100
99
95
86
70
75
90
105
120
135
150
50
29.3
13.6
4.3
0.5
0
29
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Chng 4
Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
4.1. Thit k tnh ton mch lc
4.1.1. Tnh chn van bn dn
Trong mch iu p xoay chiu ba pha dng cho l in, ta s dng mch
iu p xoay chiu ba pha su thyristor u song ngc, ti thun tr u sao.
Cc biu thc th hin quan h gia cng sut ra ti P v gc iu khin
: cng
thc (3.4), (3.5), (3.6).
Hnh 4.1. B bin i xung p khng c dy trung tnh
Cng sut nh mc ca l in l dm
P
= 40 (kw)
Tn hao ca l in l P 3 (kw)
Trong thc t, l in c th coi l h tiu dng in loi mt, ngha l ngun
cung cp cho l in l n nh. Tuy nhin, m bo hiu qu cng nh s an
ton trong hot ng ca l in, ta s chn mt lng cng sut d tr cho l in
phng trng hp in p ngun v mt l do no b st p. Ngoi ra, trong
qu trnh hot ng ca mnh, l in cng chu thm mt s tn tht khc nh tn
tht trn cc van bn dn, tn tht trn ng dy Nhng do khng ng k so
vi tng tn tht v nhit ca l nn ta c th b qua nn ta chn cng sut cc i
ca l l :
50
max
P P
(kw). Ta c :
30
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
) ( 444 , 1
10 . 50 . 2
380
2
2
3
2
max
2
2
max
P
U
R
R
U
P
dm
t
t
dm
(4.1)
Ta xc nh c dy in tr ca l c gi tr l 1,444 ( ).
T hot ng ca mch iu p xoay chiu vi cc gin n in p trn ta
xc nh c in p ngc ln nht trn mi van :
t U U
d nv
sin 2
537 380 . 2 2
max
d ng
U U
(V) (4.2)
chn gi tr ca in p ngc ln nht trn van, ta s chn thm h s d
tr in p k u = 1,6 2
Ta chn: k u =1,6. T Ung = k u .U max ng =1,6 . 537 = 860 (V)
I max tb =
2
1
sin
2
0
max
I
I max tb =
R
U
f
2
max
[-cos
-(-cos 0)]
I max tb =
. 444 , 1
2 . 220
= 68,6 (A) (4.3)
Chn iu kin lm vic ca van l c cnh tn nhit v din tch tn
nhit. Nh vy ta chn k i = 2,1 =>
144 6 , 68 . 1 , 2 .
max
tb i tb
I k I
(A)
Ta c Unv v I tb ta chn 6 thyristor loi SC150C80 c cc thng s :
n
U
dm
I
pik
I
g
I
g
U
r
I
dt du dt di
cm
t
800
(V)
150
(A)
2800
(A)
0,1
(A)
3
(V)
15
(mA)
200
(V/
s
)
180
(A/
s
)
80 (
s
)
Bng 4.1. Thng s ca thyristor.
4.1.2. Tnh ton bo v van bn dn
trnh hin tng qu dng, qu p trn van c th gy nn hng van ta
phi c nhng bin php thch hp bo v van. Bin php bo v van thng
dng nht l mc mch R, C song song van bo v qu p v mc ni tip cun
khng bo ho hn ch tc tng dng.
4.1.2.1. Bo v qu dng
Do ti ca l in l ti thun tr nn khi van c tn hiu iu khin m th
dng qua van s tng t ngt vi tc tng dng rt ln s gy hng van. V vy,
ngi ta cn phi mc vo trc van mt cun dy hn ch tc tng dng.
31
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Cun dy c dng l mt cun khng bo ho c c tnh l: Khi dng qua
cun khng n nh th in cm ca cun khng hu nh bng khng v lc ny
cun dy dn in nh mt dy dn bnh thng.
Ta c mch nh hnh v:
Hnh 4.2. Mch bo v qu dng ca Thyristor
tnh ton gi tr ca cun khng ta xt qu trnh qu trong mch:
U f = i.R + L.
dt
di
(4.4)
Ta thy rng, tc tng dng ln nht l:
dt
di
max =
L
U
f
(4.5)
m bo an ton cho van ta phi chn L sao cho
dt
di
max phi nh hn
tc tng dng chu c ca van, hay l:
max
dt
di
< 180 (A/
s
)
180
f
U
=
180
2 . 220
= 1,728
H
(4.6)
Ta chn cun khng bo ho c gi tr l 1,73
H
, loi li khng kh v in
cm nh.
4.1.2.2. Bo v qu p
Sau khi tnh ton bo v chng tc tng dng, ta tnh ton bo v qu p
cho van. Ngi ta chia ra hai loi nguyn nhn gy nn qu p:
+) Nguyn nhn ni ti
L do s tch t in tch trong cc lp bn dn. khi kho van thyristor bng
in p ngc, cc in tch ni trn i ngc li hnh trnh, to ra dng in
ngc trong thi gian rt ngn. S bin thin nhanh chng ca dng in ngc gy
nn sc in ng cm ng rt ln trong cc in cm, vn lun lun c ca ng
dy ngun dn n cc thyristor. V vy, gia ant v catt ca thyristor xut hin
qu in p.
+) Nguyn nhn bn ngoi
Nhng nguyn nhn ny thng xy ra ngu nhin nh khi ng ct khng
ti mt my bin p trn ng dy, khi c sm st..
bo v qu in p do tch t in tch chuyn mch gy ra nn ngi ta
dng mch RC u song song vi thyristor nh sau:
32
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.3. Mch RC bo v qu in p ca Thyristor
Thng s ca R, C ph thuc vo mc qu in p c th xy ra, tc bin
thin ca dng in chuyn mch, in cm trn ng dyVic tnh ton thng
s ca mch R, C rt phc tp, i hi nhiu thi gian.
Tuy nhin trong thc t, khi tnh ton thit k bo v van th rt kh c th c
y tt c cc ng cong c tnh cn thit nn ngi ta thng chn gi tr ca
R, C theo kinh nghim : R = 20 100 ( ) ; C = 0,4 1 (
F
).
Vi dng qua van nh, ta chn gi tr R ln. Vi dng qua van ln, ta chn
gi tr R nh. Theo tnh ton, dng qua van bng 68,6 (A) khng phi l ln nn ta
chn gi tr R, C nh sau:
R = 100 ; C = 0,47
F
Ngoi ra, trong mch lc cng cn c thm cc thit b bo v ngn mch, qu ti
nh aptomat, cu ch mi pha v cu ch trc mi van tng cao tnh an
ton cho mch.
Ta c mch nh sau:
Hnh 4.4. Mch bo v van thyristor
4.2. Thit k v tnh ton mch iu khin
4.2.1. Nguyn tc iu khin
33
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Trong thc t thng dng hai nguyn tc iu khin: thng ng tuyn
tnh v thng ng arccos thc hin iu chnh v tr xung trong na chu k
dng ca in p t trn thyristor.
4.2.1.1. Nguyn tc iu khin thng ng tuyn tnh
Theo nguyn tc ny, ngi tai dng hai in p :
- in p ng b, k hiu l u s , ng b vi in p t trn ant
catt ca thyristor, thng t vo u o ca khu so snh.
- in p iu khin, k hiu l u cm (in p mt chiu c th iu
chnh c bin ), thng t vo u khng o ca khu so snh.
By gi, hiu in th u vo ca khu so snh l :
u d = u cm - u s
Mi khi u cm = u s th khu so snh lt trng thi, ta nhn c sn xung
ca in p u ra ca khu so snh. Sn xung ny, thng qua a hi mt trng
thi n nh, to ra mt xung iu khin.
Nh vy, bng cch lm bin i u cm , ngi ta c th iu chnh c thi
im xut hin xung ra, tc l iu chnh c gc
.
Gia
v u cm c quan h sau :
sm
cm
U
u
.
.
Ngi ta ly U max . cm = Usm
Hnh 4.5. Nguyn tc iu khin thng ng.tuyn tnh
Gia
v cm
U
c quan h sau :
sm
cm
U
U
.
Ly U max cm = Usm .
4.2.1.2. Nguyn tc iu khin thng ng arccos
Theo nguyn tc ny ngi ta dng hai in p :
34
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
- in p ng b u S , vt trc u
AK
= U
t
m
sin
ca tiristo mt gc
bng
2
: u
t U
m S
cos
.
- in p iu khin u cm l in p mt chiu, c th iu chnh c bin
theo 2 chiu (dng v m).
Nu t u S vo cng o v u cm vo cng khng o ca khu so snh th
khi cm S
u u
, ta s nhn c mt xung rt mnh u ra ca khu so snh khi
khu ny lt trng thi :
U cm m
u cos
Do
m
cm
U
u
arccos
+ Khi m cm
U u
th 0
+ Khi
0
cm
u
th
2
+ Khi m cm
U u
th
Nh vy, khi iu chnh u cm t tr m cm
U u +
n tr m cm
U u
, ta c th
iu chnh c gc
t 0 n
.
Hnh 4.6. Nguyn tc iu khin thng ng arccos
Trong n chn nguyn tc iu khin thng ng tuyn tnh iu khin l
in tr.
4.2.2. Mch iu khin
35
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.7. S mch iu khin
Tn hiu in p cung cp cho mch ng lc chnh lu c a n mch ng
pha. u ra ca mch ng pha c cc in p thng l dng hnh sin, cng tn s
v c th lch pha mt gc xc nh so vi in p ngun, gi l in p ng pha.
Cc in p ng pha c a vo mch pht in p rng ca. u ra ca in p
rng ca c a vo u vo ca khu so snh. Ti cn c mt tn hiu khc l
in p phn hi tng ng vi nhit ca l. Tn hiu u ra khi so snh l
cc xung xut hin vi chu k bng chu k U rc . Xung rng ca c hai sn trong
c mt sn ti |U rc |=|Udk | th u ra khi xut hin mt xung in p, sn
l sn s dng. Vy c th thay i thi im xut hin xung u ra khi so
snh bng cch thay i Udk khi gi nguyn dng ca Urc . Nhng trong a s cc
trng hp tn hiu ra t khi so snh cha yu cu cn thit, ngi ta cn thc
hin vic khuch i, sa xungCc nhim v ny c thc hin gi l mch to
xung. u ra khi to xung ta s c chui xung iu khin Thyristor c yu
cu v cng sut, dc, diThi im bt u xut hin cc xung hon ton
trng vi thi im xut hin xung trn u ra khi so snh. Khi so snh xc nh
gc iu khin
.
4.2.2.1. Khu ng pha
Hnh 4.8. S khu ng pha
Chn in p xoay chiu ng pha : U
1
= 9 (V).
ng Pha U
So
snh
To dng
xung
Khuch
i xung
U
Pht
xung
36
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
in tr R
1
hn ch dng in i vo khuych i thut ton A
1
, thng chn
R
1
sao cho dng vo khuych i thut ton I v < 1 mA.
Do : R
1
v
I
U
1
=
3
10 . 1
9
= 9 (k ). Chn R
1
= 10 (k ).
- Gin in p:
Hnh 4.9. Gin in p khu ng pha
4.2.2.2. Khu to in p rng ca
Hnh 4.10. S khu to in p rng ca
Phn in p dng ca U
2
qua it D
1
, vo mch tch phn R
2
C
1
, to
in p rng ca.
37
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Phn in p m ca U
2
lm m thng tranzito Tr
1
, lc ny t C
1
phng
in nhanh qua tranzitor Tr
1
, in p ra U3 =U 1 C =0. Trn u ra ca A
2
ta c
chui in p rng ca.
in p ta c hnh thnh do s np ca t C
1
. Mt khc bo m
in p ta c trong na chu k in p li l tuyn tnh th hng s thi gian t
np c T
r
= R
2
.C
1
= 0,001 (s)
Chn t C
1
= 0,1 (
F
) th in tr R
2
=
1
C
T
r
=
6
10 . 1 , 0
001 , 0
= 100 (k )
Chn tranzito T
1
loi A564 c cc thng s sau :
Dng ln nht colect c th chu : I max C = 100 (mA)
H s khuych i :
= 250
Dng cc i ca baz : I
1 B
=
1 C
I
=
250
100
= 0,4 (A)
in tr R3 hn ch dng in i vo baz ca tranzito T
1
c chn
nh sau :
R
3
1
max .
B
N
I
U
3
10 . 4 , 0
15
= 37,5 (k )
Chn R 3 = 38 (k ).
- Gin in p:
Hnh 4.11. Gin in p khu to in p rng ca
4.2.2.3. Khu so snh
38
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.12. S khu so snh
in p U3 c so snh vi in p iu khin U dk ti u vo A3 . Tng
i s (U3 +Udk ) quyt nh du in p u ra ca khuch i thut ton A 3 . Khi
U3 = Udk , khuch i thut ton s lt trng thi v U
4
s i du. Ta thu c
in p u ra A3 l chui xung hnh ch nht.
- Gin in p:
Hnh 4.13. Gin in p khu so snh
4.2.2.4. Khu to xung chm
39
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.14. S khu to xung chm
gim cng sut cho tng khuych i v tng s lng xung kch m,
nhm m bo thyristor m mt cch chc chn, ta dng mt b pht xung chm
cho cc thyristor. Chm xung thu c s a ti cng AND cng vi tn hiu nhn
t khu so snh. Tn hiu u ra s c a ti khu khuych i xung.
Chn IC loi TL084 do hng Texas Instruments ch to, cc IC ny c khuych i
thut ton vi cc thng s nh sau :
in p ngun nui : Vcc = t 18 V ; chn Vcc = t15 V.
Hiu in th gia hai u vo : t30 V.
Cng sut tiu th : P = 0,68 W.
Tc bin thin in p cho php :
dt
du
= 13 V/
s
.
Mch to chm xung c tn s : f = 20 kHz, hay chu k ca xung chm :
T =
f
1
= 50 (
s
)
Ta c : T = 2R 6 .C
2
.ln(1 + 2
5
4
R
R
)
Chn R
4
= R5 = 33 k th T = 2,2.R 6 .C
2
= 50 (
s
)
Nn : R 6 .C
2
=
2 , 2
50
= 22,8
Chn t C
2
= 0,1 (
F
) c in p U = 16 (V) => R 6 = 0,228 (k )
thun tin cho vic iu chnh khi lp mch, ta chn R 6 l bin tr 0,2 k .
- Tn hiu u ra khu pht xung chm :
40
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.15. Gin in p khu to xung chm
4.2.2.5. Chn cng AND
Hnh 4.16. S phi hp to xung chm
Chn IC4081 h CMOS c 4 cng AND vi cc thng s :
Ngun nui : 3 15 V ; chn Vcc = 15 V.
Cng sut tiu th : P = 2,5 nW/ 1 cng.
Dng lm vic : I lv < 1 mA
in p ng vi mc logic 1 l 2 4,5 V.
- Tn hiu in p ra :
41
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.17. Gin tn hiu in p ra
4.2.2.6. Khu khuych i v bin p xung
Hnh 4.18. S khu khuch i v bin p xung.
nng cao h s khuych i v cng sut ca xung ra, ta dng mch
khuych i ni kp hai Tranzito theo kiu s Darlington. Thng chn Tranzito
42
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
T 3 r c cng sut ln tho mn vi cng sut ca xung ra, cn Tranzito T
2 r
c
nhim v khuych i dng.
H s khuych i ca mch (
, 3
l h s khuych i ca tranzito T
2 r
v T 3 r .
TB
=
H
B
.
0
=
6
10 . 25 , 1
3 , 0
= 8.10
3
(H/m)
Vi 0
= 1,25.10
6
(H/m) l t thm ca khng kh.
+ Th tch li thp cn c : V = Q.l =
2
1 1 0
. . . . .
B
I U S t
x x tb
V =
2
6 6 3
3 , 0
033 , 0 . 9 . 15 , 0 . 10 . 67 , 1 . 10 . 25 , 1 . 10 . 8
V = 0,834.10
6
(m
3
) = 0,834 (cm
3
)
Chn mch t c th tch V = 1,4 (cm
3
). Vi th tch , ta c cc kch
thc mch t nh sau :
a = 4,5 mm ; b = 6 mm ; Q = 27 mm
2
; d = 12 mm ; D = 21 mm.
Chiu di trung bnh mch t l = 5,2 cm.
+ S vng dy s cp my bin p xung :
Theo nh lut cm ng in t c :
U
1
= W
1
.Q
dt
dB
= W
1
.Q.
x
t
B
W
1
=
Q B
t U
x
.
.
1
=
6
6
10 . 27 . 3 , 0
10 . 167 . 9
= 186 (vng)
+ S vng dy th cp : W
2
=
m
W
1
=
3
186
= 62 (vng)
44
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
+ Tit din dy qun s cp : S
1
=
1
1
J
I
=
6
10 . 3 , 33
3
= 0,0056 (mm
2
)
Chn mt dng in J
1
= 6 (A/mm
2
)
+ ng knh dy qun s cp : d
1
=
1
4S
=
0056 , 0 . 4
= 0,084 (mm)
Chn d = 0,1 (mm)
+ Tit din dy qun th cp : S
2
=
2
2
J
I
=
4
1 , 0
= 0,025 (mm
2
)
Chn mt dng in J
2
= 4 (mm
2
)
+ ng knh dy qun th cp : d
2
=
2
4S
=
025 , 0 . 4
= 0,178 (mm)
Chn dy c ng knh d
2
= 0,18 (mm).
+ Kim tra h s lp y :
Kld =
,
_
+
+
4
W . W .
2
2 2 1 1
d
S S
=
d
W . W .
2
2
2 1
2
1
d d +
=
2
2 2
12
62 . 18 , 0 186 . 1 , 0 +
= 0,03
Nh vy ca s din tch cn thit.
* Chn t C3 , R7 :
Chn R7 tho mn iu kin : R7
3 B
I
U
=
3
10 . 66 , 0
5 , 4
= 6,757 (k )
Chn R7 = 6,8 k .
Chn C 3 .R7 = t x = 167
s
, t C 3 =
7
R
t
x
=
3
10 . 8 , 6
167
= 0,024 (
F
)
Chn Tranzito T 3 loi 2SC9111 c cc thng s :
Tranzito loi NPN, vt liu bn dn l Si.
Dng ln nht colecto c th chu : I max C = 500 mA
H s khuch i
= 50.
Dng lm vic ca colect : I 3 C = I
1
= 33,3 mA
Dng lm vic ca baz l : I 3 B =
3 C
I
=
50
3 , 33
= 0,66 mA
Vi loi thyristor chn c cng sut iu khin nh (Udk = 3 V, I dk = 0,1 A),
nn dng colect baz ca tranzito T 3 kh nh. Trong trng hp ny ta c th
khng cn tranzito T
2
m vn c cng sut iu khin tranzito
Chn ngun cp cho my bin p xung : E = t 15 V. Vi ngun E = 15 V, ta phi
mc thm in tr R8 ni tip vi cc Emit ca T 3 :
45
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
R8 =
1
1
I
U E
=
3
10 . 3 , 33
9 15
180 ( )
Chn R 9 = 10 k
Tt c cc it trong mch iu khin u dng loi 1N4009 c cc thng s :
Dng in nh mc : I dm = 10 mA
in p ngc ln nht : U N = 25 V
in p cho it m thng : Um = 1 V
4.2.2.7. Khu phn hi
- S o nhit trong l ly tn hiu ra l in p Udk :
Hnh 4.20. S o nhit t l in tr
Trong s trn :
Ta dng cp nhit in Platin Platin Ri o lu di vi nhit l 1000 n 1200
0
C.
R13 , R
14
, R15 l in tr Manganin.
R
12
l in tr thay i theo nhit c lm bng Cu hoc Ni.
0
0
C cu c tnh ton cn bng, lc ny E t = 0. Khi nhit mi
trng thay i, cu mt cn bng. Lc ny gi tr ca R
12
cng thay i lm xut
hin trn hai u A, B mt in p U .
Mt khc, nhit thay i nn hai u nhit k xut hin mt in p t
E
sao cho t
E
= U . V vy mV k vn ch 0 V.
in p o c trn mV k l nh nn ta phi khuych i in p.
- Khu khuych i in p phn hi :
46
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.20. S khuch i in p phn hi
Udk = -E t .R17 /R16 . Chn R16 = 1 k ; R17 = 40 k ; R18 = 1 k .
4.3. S nguyn l mt knh iu khin
47
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
4.4. Gin in p mt knh
H
n
h
4
.
2
1
.
S
n
g
u
y
n
l
t
k
n
h
u
k
h
i
n
48
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
Hnh 4.22. Gin in p mt knh iu khin
49
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
4.5. S mch lc v mch iu khin l in tr
Hnh 4.23. S mch lc, mch iu khin l in tr.
50
Chng 4. Thit k tnh ton mch lc v mch iu khin
4.6. Gin in p ba pha
Hnh 4.24. th in p pha A vi
= 45
0
Hnh 4.25. th in p pha A vi
= 75
0
51
Chng 5. Kt lun v xut
Chng 5
Kt lun v xut
Trong qu trnh lm n chng em thc hin cc cng vic sau :
- Tm hiu cc phn mm m phng mch in t cng sut (Matlab,
PSPICE, TINA, PSIM).
- S dng thnh tho phn mm m phng PSIM.
- Tm hiu cu to, nguyn l hot ng ca l in v l in tr.
- Gii thiu phng php iu khin l in tr bng mch iu p
xoay chiu ba pha.
- Thit k mch lc v mch iu khin l in tr.
- M phng mch iu khin l in tr bng phn mm PSIM.
Tuy nhin, do thi gian c hn nn chng em cha th hon thnh phn cng
ca mch iu khin ny v mt s kt qu m phng ch mang tnh tng i so
vi l thuyt hc.
V vy, sau khi hon thnh n ny chng em s tip tc nghin cu v
hon thin ti ny. Mc ch ca chng em l pht trin ti ny ng dng vo
ging dy v hc tp, t gip sinh vin nm bt v hiu r hn trong vic m
phng mch in t cng sut.
52
Ti liu tham kho
Ti liu tham kho
[1] L Vn Doanh, Nguyn Th Cng, Trn Vn Thnh
in t cng sut, NXB Khoa hc v K thut, 2005.
[2] Nguyn Bnh
in t cng sut, NXB Khoa hc v K thut, 2001.
[3] V Minh Chnh, Phm Quc Hi, Trn Trng Minh
in t cng sut, NXB Khoa hc v K thut, 2002.
[4] Phm Quc Hi, Dng Vn Ngh
Phn tch v gii mch in t cng sut, NXB Khoa hc v K thut , 2002.
[5] V Quang Hi, Nguyn Vn Cht, Nguyn Th Lin Anh
Trang b in - in t : My cng nghip dng chung, NXB Gio dc, 2007.
53
Ti liu tham kho
MC LC
54