Nhóm 1 – A1K61

Đề cương Seminar Kinh tế chính trị

Chủ đề 2:
1. Tại sao nói SXHH giản đơn phát triển đã tạo tiền đề cho SXHH TBCN ra đời?
2. Tại sao nói sức lao động (SLĐ) là HH đặc biệt?
3. Phân biệt TBBB – TBKB?
4. Sự giống và khác nhau giữa GTTD tuyệt đối và GTTD tương đối?
5. TB trả công cho công nhân bằng giá trị lao động (GTLĐ) thì có thu được GTTD hay
không? Giải thích.


1. Tại sao nói SXHH giản đơn phát triển đã tạo tiền đề cho SXHH TBCN ra đời?
a. Khái niệm SXHH: SXHH là kiểu tổ chức kinh tế mà trong đó sản phẩm được SX ra
không phải là để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của chính người trực tiếp SX ra mà là để đáp
ứng nhu cầu tiêu dùng của người khác thông qua trao đổi, mua bán.
b. Điều kiện ra đời của SXHH TBCN
- Tập trung số lượng tiền lớn vào tay 1 số người đủ để lập ra các xí nghiệp
- Có những người tự do về mặt thân thể nhưng không có TLSX trong tay, có nhu cầu bán
sức LĐ của mình
Trong SXHH giản đơn, tác động của quy luật giá trị dẫn tới sự phát triển của LLSX. HH
được mua bán theo giá trị XH nên người SX phải cố gắng làm giảm hao phí LĐ cá biệt
bằng cách cải tiến kỹ thuật, nâng cao NSLĐ. Người SX sử dụng kỹ thuật càng cao thì họ
làm giàu càng nhanh. Do tác động của quy luật giá trị này cùng với quy luật cạnh tranh đã
làm phân hóa những người SX. Những người giàu lên mở rộng quy mô SX, nhu cầu sử
dụng LĐ làm thuê tăng. Những người bị mất TLSX, bị phá sản thì có nhu cầu bán sức LĐ
kiếm tiền.
LLSX phát triển, mâu thuẫn với QHSX phong kiến cũ đã lỗi thời → làm xuất hiện PTSX
mới, xóa bỏ QHSX cũ, thay thế bằng QHSX mới phù hợp hơn với LLSX.
→ Sự phát triển của SXHH giản đơn dưới tác động của các quy luật kinh tế đã hình thành
nên 2 điều kiện tiền đề cho SXHH TBCN ra đời.
2. Tại sao nói SLĐ là HH đặc biệt?
a. Khái niệm SLĐ: là toàn bộ những năng lực (thể chất và trí tuệ) tồn tại trong 1 con người
và được người đó sử dụng và quá trình SX.
b. Điểm khác nhau giữa HH thông thường và HH SLĐ
- Với HH thông thường, được sử dụng thông qua trao đổi, mua bán và tiêu dùng khi nào có
nhu cầu, những HH SLĐ lại chỉ có thể trở thành HH khi có đủ 2 điều kiện là có người cần
mua SLĐ và có người cần bán SLĐ.
- Về mặt giá trị, với HH thông thường, giá trị HH là LĐXH của người SX kết tinh trong
HH, còn với HH LSĐ thì giá trị của nó còn bao gồm cả yếu tố tinh thần và lịch sử, không
thể đo bằng thời gian LĐXH cần thiết được mà phải thông qua tổng giá trị TLSH cần thiết,
phụ thuộc vào điều kiện của từng quốc gia.
- Về mặt giá trị sử dụng, với HH thông thường thì đó là công dụng của HH làm thỏa mãn
nhu cầu nào đó của con người, còn với HH SLĐ thì giá trị sử dụng không thay đổi trước và
sau khi sử dụng, nó vẫn tồn tại và có thể tạo ra lượng giá trị lớn hơn giá trị bản thân nó.
=> HH SLĐ là HH đặc biệt.
3. Phân biệt TBBB và TBKB
a. Khái niệm
- TBBB là bộ phận TB tồn tại dưới hình thức TLSX. Trong quá trình SX, giá trị của TLSX
được chuyển vào sản phẩm, lượng giá trị của chúng không thay đổi.
- TBKB là bộ phận TB dùng để mua SLĐ, tồn tại dưới dạng giá trị của HH SLĐ, trở thành
TLSH của công nhân và tạo ra GTTD
b. Phân biệt
TBBB TBKB
- Giá trị không thay đổi về lượng trong - Giá trị thay đổi về lượng trong quá
quá trình SX trình SX
- Là điều kiện cần cho quá trình tạo ra - Là bộ phận quyết định trong quá trình
GTTD SX GTTD
4. Sự giống và khác nhau giữa GTTD tuyệt đối và GTTD tương đối
a. Khái niệm
- GTTD tuyệt đối: là GTTD thu được do kéo dài thời gian LĐ vượt quá thời gian LĐ tất
yếu, trong khi NSLĐ và thời gian LĐ tất yếu không thay đổi
- GTTD tương đối: là GTTD thu được do rút ngắn thời gian LĐ tất yếu bằng cách nâng cao
NSLĐ trong ngành SX ra TLSH để hạ thấp giá trị SLĐ, nhờ đó tăng thời gian LĐ thặng dư
lên ngay trong điều kiện độ dài ngày LĐ, CĐLĐ vẫn như cũ.
b. Sự giống và khác nhau
* Giống:
- Đều là GTTD do nhà TB bóc lột SLĐ của công nhân làm thuê
- Có sự tăng M (khối lượng GTTD), m’ (tỷ suất GTTD)
* Khác
GTTD tuyệt đối GTTD tương đối
- Thời gian ngày LĐ kéo dài, nhưng thời - Thời gian ngày LĐ giữ nguyên nhưng
gian LĐ tất yếu không thay đổi thời gian LĐ tất yếu bị rút ngắn
- Tăng CĐLĐ - Giữ nguyên CĐLĐ
- NSLĐ không thay đổi - NSLĐ tăng do có sử dụng KHKT
- Giá trị SLĐ giữ nguyên - Giá trị SLĐ bị hạ thấp
- Có giới hạn do quyền lợi công nhân - Không có giới hạn do phụ thuộc vào sự
không được bảo đảm phát triển của KHKT
5. TB trả công cho công nhân bằng giá trị lao động (GTLĐ) thì có thu được GTTD hay
không? Giải thích
Người công nhân bán sức LĐ, nhà TB mua SLĐ, việc mua bán trao đổi là ngang giá (theo
quy luật giá trị) và HH ở đây là SLĐ
LĐ của công nhân = LĐ cần thiết (v) + LĐ thặng dư (m)
Trong trường hợp LĐ là HH, nhà TB phải trả cho công nhân toàn bộ giá trị của toàn bộ LĐ
mà công nhân đã làm ra => nhà TB không thu được GTTD
Nhưng LĐ ở đây không phải là HH bởi nó chỉ có sau khi đã mua bán, trao đổi, còn HH
thông thường có trước khi mua bán trao đổi, và hơn nữa không có gì để đo được giá trị của
LĐ.