Kế Hoạch Hóa Gia Đình - BS Nguyễn văn Đích , Kiều bào

Mỹ
Kế hoạch gia đình là một nhu cầu của đời sống. Nhiều phụ nữ đã dùng một
phương pháp ngừa thai nào đó tuy nhiên vẫn có những trường hợp thụ thai ngoài ý
muốn khiến cho môt số phải phá thai. Kỹ thuật ngày nay cho phép ngừa thai một
cách có hiệu quả, ngừa thai thất bại là vì không áp dụng đúng cách.

Có các phương pháp dùng thuốc, phương pháp cơ học, triệt sản và phương pháp tự
nhiên.

1. Dùng thuốc ngừa thai :

Có hai lọai thuốc ngừa thai, một lọai thông dụng dùng hỗn hợp estrogen và
progestin, một lọai khác dùng progestin mà thôi. Thuốc ngừa thai có tác dụng ngăn
chặn sự rụng trứng, cản trở sự di chuyển của tinh trùng, ngăn cản sự đậu thai.

Ngoài tác dụng ngừa thai, thuốc còn có lợi là làm cho kinh nguyệt đều, giảm đau
bụng kinh, giảm tỉ lệ ung thư nội mạc tử cung và ung thư buồng trứng.

Tác dụng phụ bất lợi có thể xảy ra ở một số người là nhức đầu, buồn nôn, lên cân,
trầm cảm, tăng tỉ lệ viêm tắc tĩnh mạch và đau tim. Các thuốc viên lọai mới an
toàn hơn, ít biến chứng tim mạch, không gây ung thư vú trừ trường hợp có gien di
truyền BRCA1.

Có nhiều cách đưa thuốc vào cơ thể, như viên để uống, cao dán, vòng âm đạo, tiêm
bắp.

Thuốc viên:

Lọai viên kết hợp dùng trong 28 ngày trong đó 21 viên dầu có kích thích tố, 7 viên
kế tiếp chỉ là thuốc bổ máu. Phụ nữ uống lọai thuốc kết hợp thấy đường kinh đều
đặn mỗi tháng. Thuốc progestin đơn thuần dành cho phụ nữ không dùng được kích
thích tố nữ, cần uống liên tiếp. Uống progestin không mà thôi có thể không thấy
đường kinh. Trong mọi trường hợp cần uống thuốc đều đặn vào cùng một thời
điểm mỗi ngày. Nếu quên một ngày, cần uống bù vào ngày hôm sau, nếu quên 2
ngày, nhất là trong thời kỳ trứng rụng, cần dùng thêm phương pháp phụ hỗ trợ.

Thuốc tiêm:

Thuốc DepoProvera, tiêm bắp thịt mỗi 3 tháng.Tiện lơi là không quên, tác dụng
phụ có thể là ra huyết âm đạo, không có kinh, nổi mụn, nhức đầu, trầm cảm, lên
cân và loãng xương nếu dùng trên 2 năm.

Cao dán:
Cao dán cũng kết hợp 2 lọai kích thích tố như thuốc viên nồng độ kích thích tố nữ
được hấp thụ cao hơn khiến có ý kiến lo ngại rằng có thể có biến chứng tắc mạch
tuy nhiên điều này không xảy ra. Cao dán tiện lợi vì chỉ phải dán 1 lá mỗi tuần
trong 3 tuần liên tiếp tránh bị quên như khi dùng thuốc viên.

Vòng âm đạo:

Vòng âm đạo cũng là một cách đưa hỗn hợp kích thích tố nữ và progestin vào cơ
thể. Phụ nữ tự đặt vòng vào âm đạo trong 3 tuần, lấy vòng ra vào tuần lễ thứ tư,
khi đó sẽ có kinh.

2. Các phương pháp cơ học :

Như bao cao su, màng chắn,…ngăn chặn không cho tinh trùng lọt vào cổ tử cung
để gặp trứng ở ống dẫn trứng. Những người dung phương pháp cơ học cũng dùng
thêm thuốc diệt tinh trùng để tăng hiệu quả. Bao cao su là một phương tiện dễ
kiếm, dễ dùng, có hiệu quả cao lại ngừa được các bệnh truyền qua đường sinh dục,
như bệnh liệt kháng, lậu mủ, giang mai….

3. Vòng tránh thai :

Vòng tránh thai là dụng cụ do bác sĩ đặt vào tử cung, tạo ra phản ứng viêm, cản trở
sự di chuyển của tinh trùng và tránh đậu thai. Lọai vòng tiết ra chất đồng có tác
dụng trong 10 năm, loại vòng tiết ra levonorgestrel giảm sự ra huyết và đau bụng
kinh, tác dụng trong 5 năm. Vòng tránh thai có chỉ định tốt ở phụ nữ đã có con và
gia đình ổn định.

4. Triệt sản :

Cột ống dẫn trứng có thể làm ở ngọai chẩn. Cột ống dẫn trứng có hiệu quả cao
nhất và vĩnh viễn. Có thể cột ống dẫn trứng ngay sau khi sinh hoặc lâu sau. Cột
ống dẫn tinh cũng có hiệu quả vĩnh viễn, phải dùng phương pháp khác hỗ trợ trong
thời gian từ 3-6 tháng cho đến khi hết tinh trùng trong tinh dịch.

5. Phương pháp tự nhiên dựa vào chu kỳ kinh nguyệt :

Ta biết rằng ở những người có đường kinh nguyệt đều 28-30 ngày, trứng rụng vào
giữa chu kỳ, vào ngày thứ 14-15 từ khi thấy kinh. Trứng sống được 1 ngày, tinh
trùng sống được 5 ngày trong bộ phận sinh dục nữ. Mỗi tháng phụ nữ có thể thụ
thai trong 6 ngày. Một ngày sau khi trứng rụng, phụ nữ không còn có thể thụ thai.
Để ngừa thai theo phương pháp tự nhiên, có thể:

- Theo dõi nhiệt độ, đo nhiệt độ mỗi buổi sáng khi vừa thức dậy. Vào ngày trứng
rụng, nhiệt độ tăng 0.5 độ F hoặc 0.3 độ C . Cần kiêng cữ cho đến ngày thứ 3 sau
khi nhiệt độ tăng;

- Theo lịch, ngày trứng rụng thay đổi nên phụ nữ phải theo dõi kinh nguyệt trong
12 chu kỳ, rồi trừ 18 ngày trong chu kỳ ngắn nhất, trừ 11 ngày trong chu kỳ dài
nhất. Thời gian phải kiêng cữ là thời gian ở giữa chu kỳ. Thí dụ chu kỳ ngắn nhất
là 26 ngày, 26-18 là 8, chu kỳ dài nhất là 30 ngày 30-11 là 19, sẽ phải kiêng cữ từ
ngày thứ 8 đến ngày 19;

- Theo dõi sự rụng trứng bằng cách theo dõi sự tiết dịch của cổ tử cung. Phải kiêng
cữ từ khi thấy tiết dịch cho đến 4 ngày sau khi hết tiết dịch;

- Cho con bú toàn phần 8 - 10 lần mỗi ngày kể cả 1 lần ban đêm khiến cho phụ nữ
không có đường kinh và không thụ thai trong 6 tháng. Sau 6 tháng, phụ nữ cho con
bú có thể thụ thai trước khi thấy đường kinh trở lại.

Phương pháp tự nhiên không tốn kém và không có tác dụng phụ tuy cần phải kiêng
cữ nhiều ngày. Nếu biết áp dụng đúng, ngừa thai theo phương pháp tự nhiên đạt
kết quả cao hơn dùng thuốc.

6. Ngừa thai khẩn cấp :

Ngừa thai khẩn cấp là biện pháp đê phòng trong trường hợp bất ngờ. Có hai cách
hoặc dùng thuốc, hoặc dùng vòng tránh thai.

Có 2 lọai thuốc là Preven và Plan B, cần phải uống càng sớm càng tốt trong 72 giờ
sau khi giao hợp. Preven uống 2 viên 2 lần cách 12 giờ, Plan B 1 viên cách 12 giờ.
Thuốc có tác dụng phụ là làm buồn nôn và có thể nôn mửa. Nếu nôn 1 giờ sau khi
uống thuốc cần uống lại. Chỉ có 1 - 2% phụ nữ thụ thai nếu uống thuốc trong vòng
72 giờ.

Có thể đặt vòng tránh thai trong vòng 5 ngày sau khi giao hợp. Vòng tránh thai
cũng rất có hiệu quả trong việc ngừa thai khẩn cấp. Nếu không thây kinh trong 4
tuần, cần thử xem có thai hay không.

7. Chọn lựa :

Người phụ nữ phải chọn cho mình một cách ngừa thai thích hợp dựa vào:

- Hiệu quả, thay đổi tùy phương pháp, ở sự áp dụng đúng cách hay không,

- Ngừa thai vĩnh viễn hay tạm thời, tùy theo còn muốn sinh hay không

- Thuận tiện hay không thí dụ uống thuốc mỗi ngày, tiêm thuốc mỗi 3 tháng hay
đặt vòng trong 10 năm,

- Giá tiền thí dụ thuốc viên tốn 35 Dollars/tháng, đặt vòng 200-400/vòng, cột
buồng trứng 2500-4000 Dollars,

- Tình trạng sức khỏe, thuốc viên tuy ít tác dụng phụ nhưng có thể tăng nguy cơ
bệnh tim mạch, không nên dùng ở người trên 35 tuổi, mập,hút thuốc lá, cao huyết
áp không ổn định.
- Ngừa bệnh truyền qua đường sinh dục, bao cao su có chỉ định ở những người có
nguy cơ bị nhiễm HIV, lậu…,

- Phù hợp với người phối ngẫu,

- Phù hợp với tôn giáo.

Tóm lại ngày nay có nhiều phương pháp ngừa thai có hiệu quả, người phụ nữ cần
bàn với bác sĩ gia đình hoặc sản khoa để chọn phương pháp thích hợp và biết áp
dụng đúng cách.

HỎI-ĐÁP

Hỏi: Tôi đang uống thuốc ngừa thai mà có thai thì có hạị gì cho thai nhi không?

Đáp: Không, cho đến nay chưa có báo cáo nào về tác dụng bất lợi trên thai nhi.

Hỏi: Bao lâu sau khi ngưng thuốc thì có thể có thai?

Đáp: Sau khi ngưng thuốc uống, có thể có thai ngay, một số người có thể muốn
thấy một vài chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên trước khi thụ thai. Những người tiêm
DepoProvera, thấy đường kinh trở lại bình thường trong vòng 9 tháng, có thể thụ
thai trong vòng 1 năm.

Hỏi: Nên bắt đầu uống viên thuốc đầu tiên lúc nào?

Đáp: Có thể uống bất cứ lúc nào. Có thể uống:

- Ngày đầu tiên khi bắt đầu thấy kinh, như vậy ngừa thai có hiệu quả ngay,

- Ngày đầu tiên mua thuốc về nếu biết chắc là không có thai, ngừa thai sẽ có hiệu
quả sau 7 ngày,

- Ngày chủ nhật đầu tiên sau khi thấy kinh, ngừa thai sẽ có hiệu quả sau 7 ngày.

Hỏi: Tôi cho con bú vậy có uống thuốc ngừa thai được không?

Đáp: Phụ nữ cho con bú nếu muốn dùng thuốc ngừa thai nên dùng thuốc progestin
hơn là kết hợp progestin estrogen. Nhà sản xuất khuyên phụ nữ cho con bú dặm
bắt đầu dùng progestin sau 3 tuần, phụ nữ cho con bú tòan phần sau 6 tuần. Đối
với viên thuốc kết hợp, hội Sản khoa Hoa kỳ khuyên nên bắt đầu sau 6 tuần, sau
khi sự tiết sữa đã ổn định. Tổ chức Y tế Thế giới khuyên nên hoãn dùng thuốc
ngừa thai kết hợp đến 6 tháng sau khi sinh.

Hỏi: Tôi đã “cột buồng trứng”, nay muốn sanh nữa, có thể sửa lại được không ?

Đáp: Có thể tuy rất khó. Kỹ thuật vi phẫu có thể nối lại ống dẫn trứng đã bị cột hay
kẹp, tuy nhiên khả năng thành công thấp. Trong thực tế, phụ nữ đã cột ống dẫn
trứng có thể dùng phương pháp thụ thai nhân tạo nghĩa là cho trứng thụ tinh trong
ống nghiệm rồi cấy lại vào tử cung.

Dinh Dưỡng Và Thai Nghén - BS Nguyễn Ý Ðức , Kiều bào

Mỹ
Việt nam ta có câu chúc cho “Mẹ tròn con vuông”.

Ý giả là sản phụ sanh con thuận lợi, mẹ con đều khỏe mạnh. Được như vậy là nhờ
ở nhiều yếu tố, trong đó sự dinh dưỡng của người mẹ đóng vai trò rất quan trọng.

Trước khi thụ thai, trong thời kỳ mang thai cũng như khi cho con bú mà mẹ có một
dinh dưỡng đầy đủ thì cả mẹ lẫn con đều tránh được một số bệnh tật, rủi ro. Con sẽ
tròn trĩnh đủ cân đủ lạng, cơ thể vẹn toàn, trí óc phát triển tốt. Cũng có trường hợp
mẹ thiếu dinh dưỡng mà con vẫn tốt lành. Nhưng thực ra mẹ đã trả giá hơi đắt, vì
thai nhi đã rút tỉa khá nhiều chất dinh dưỡng của mẹ.

Từ mấy thế kỷ trước, các danh y Hippocrates, Galen đã nhận thấy rằng một dinh
dưỡng tốt ở người mẹ đều có thể tránh được nguy cơ xẩy thai, sanh con nhẹ ký.

Ngày nay mọi người đều đồng ý rằng ăn uống đầy đủ rất cần cho người mẹ không
những trong thời kỳ có thai mà cả sau khi sanh, nuôi con với sữa mẹ.

Trong tam cá nguyệt đầu, thai cần nhiều chất đạm để con tạo ra các bộ phận, đặc
biệt là não bộ. Trong tam cá nguyệt kế, cần nhiều calcium cho xương tăng tưởng
và sản xuất tế bào máu. Tam cá nguyệt cuối nhu cầu chất dinh dưỡng quan trọng
hơn nữa vì đây là lúc thai lớn lên gấp đôi. Do đó mẹ không những không nên cắt
giảm ăn uống vào giai đoạn này mà còn phải gia tăng.

Khi vợ chồng manh nha ý định có con thì mẹ đã phải nghĩ tới chuyện ăn uống đủ
chất bổ dưỡng. Vì ngay từ vài tuần lễ đầu của thai kỳ, đa số các bộ phận của thai
nhi đã thành hình và cần vật liệu để tạo lập. Nếu kém dinh dưỡng con sẽ có tử
vong cao; thai nhi nhỏ hơn, có nhiều rủi ro bệnh tật, khuyết tật thính thị giác, IQ
thấp, chậm trí.

Cổ nhân nói mẹ ăn cho hai người, nhưng thực ra cũng chẳng cần phải ăn gấp đôi
số lượng, vì đây chỉ là cho một người trưởng thành với một thai nhi bé nhỏ. Khi
sanh mà con nặng khoảng 3,5 ký là tốt rồi.

Thay đổi cơ thể mẹ khi có thai.

Có rất nhiều thay đổi về cấu tạo và nhiệm vụ trong cơ thể người nữ mang thai. Sau
đây là một số thay đổi quan trọng:

1-Hệ tuần hoàn.

Khối lượng máu từ tim ra tăng lên 1/3; tim co bóp tăng từ 70 lên 85 nhịp một phút;
khối lượng máu từ 4 lít tăng lên 5,2 lít; khối huyết tương tăng 40%; hồng huyết
cầu tăng 18%.

Các gia tăng này đều để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho người mẹ và thai nhi.

2- Tuyến nội tiết:

Có nhiều thay đổi đáng kể:

- Nang thượng thận tăng sản xuất kích thích tố aldosterone để giữ nước và muối
trong cơ thể cho nhu cầu của thai nghén;

- Số lượng kích tố Estrogen và progesteron sản xuất từ noãn sào đều gia tăng để
bảo vệ thai kỳ, tránh sẩy thai trong hai tháng đầu;

- Khi lượng đường huyết trong máu mẹ lên cao để nuôi thai thì insulin do tụy tạng
tiết ra sẽ gia tăng để kiểm soát cao đường này;

- Tuyến yên tăng sản xuất prolactin để sữa được sản xuất nhiều cho con bú;

- Tuyến giáp hơi lớn để tăng hấp thụ khoáng iodine;

- Các kích thích tố Progesteron, estrogen, Human chorionic gonadotropins từ nhau

thai được sản xuất để duy trì thai trong 8 tuần lễ đầu;

3- Hệ tiêu hóa:

Thực phẩm sẽ ở lại bao tử và ruột lâu hơn để được tiêu hóa kỹ hơn và sự hấp thụ
chất dinh dưỡng cao hơn cho nhu cầu thai nghén. Vì thai nhi ép vào trực tràng, nhu
động ruột chậm nên mẹ hay bị táo bón.

4- Cơ quan sinh dục :

Nhũ hoa căng lớn, sữa được sản xuất sữa để sẵn sàng nuôi con;

Dạ con tăng trưởng nặng khoảng một kí lô.

Nhu cầu chất dinh dưỡng.

Một chế độ dinh dưỡng đa dạng, cân bằng và hơi nhiều hơn thường lệ là điều cần
thiết để có sức khỏe lành mạnh cho cả mẹ lẫn thai nhi.

Bình thường, người đàn bà cần 2200 Calories mỗi ngày.Theo các các nhà chuyên
môn, khi có thai, mẹ cần thêm 300 Calories mỗi ngày, theo tỷ lệ từ 40 - 50% chất
carbohydrates; 20% chất đạm và 30% chất béo. Các chất dinh dưỡng ăn thêm này
là để đáp ứng cho nhu cầu tăng trưởng của thai nhi cũng như các thay đổi ở cơ thể
người mẹ.
1-Chất đạm :

Đạm là vật liệu căn bản tạo ra các mô bào của thai nhi cũng như là nguồn dự trữ
mà mẹ cần khi sanh con.

Bình thường, nhu cầu đạm mỗi ngày là 47 gram. Khi có thai, cần thêm 30 gr mỗi
ngày, nhất là ba tháng cuối của thai nghén vì đây là lúc mà thai nhi tăng trưởng
mạnh. Ngoài ra mẹ cũng cần nhiều đạm chất vì tử cung, tuyến vú và các tế bào
khác đều lớn hơn để hỗ trợ thai nhi và cho con bú sau này.

Một nửa số đạm chất này phải có nguồn gốc động vật như thịt nạc, trứng, pho mát,
gà, cá, sữa vì một số thực vật thiếu vài loại amino acids cần thiết.

Nếu mỗi bữa cơm, người mẹ uống hai ly sữa, ăn một miếng thịt nạc, miếng cá
bằng lòng bàn tay kèm thêm các loại hạt, rau là đủ nhu cầu.

2- Carbohydrates:

Vì chất đạm được dùng cho sự tăng trưởng tế bào, nên carbohydrates sẽ là nguồn
năng lượng chính cho mẹ và con. Đó là gạo còn cám, bánh mì, ngũ cốc khô tăng
cường sinh tố, rau, trái cây, khoai.

3- Chất béo:

Rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ thai nhi cũng như là nguồn năng lượng
quan trọng cho cơ thể.

4- Nước:

Mẹ cần uống thêm nước để gia tăng khối lượng máu; tránh khô da, táo bón cũng
như tạo ra nước đầu ối, che trở phôi thai nằm trong dạ con.

5-Sinh tố A:

Giúp da lành mạnh, thị giác tốt và xương mau lớn.

Nhu cầu giống như khi không có thai với 800 RE hoặc 360 IU mỗi ngày. Sinh tố
này có đầy đủ trong cheese, sữa, bơ, các loại rau.

Tránh uống thêm quá nhiều vì rủi ro ngộ độc. Mẹ có thể bị nhức đầu, đau cổ, buồn
nôn. Con dễ bị khuyết tật ở tai, tứ chi, rối loạn chức năng thận và hệ thần kinh.

Xin nhắc là thuốc trị bệnh Trứng cá da Accutane có hoạt chất là sinh tố A nên
không được dùng khi mang thai..

6- Mẹ cần 1.5 mg thiamine, 1.6 mg Riboflavin, 17 mg Niacin mỗi ngày. Các sinh
tố này đều có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt động vật, các loại hạt, sữa,
pho mát, rau nên ít khi xẩy ra tình trang thiếu.
Khi thiếu nhiều Thiamine thì hài nhi bị bệnh beriberi; thiếu Riboflavin mẹ hay ói
mửa, con sanh thiếu tháng; ảnh hưởng của thiếu niacin chưa biết rõ.

7- Sinh tố E:

Mỗi ngày mẹ cần thêm 2 mg sinh tố E (nhu cầu bình thường là 8 mg). Số lượng
này đều có trong các loại thực phẩm như dầu thực vật olive, dầu bắp, các loại hạt.
Cho nên cũng không cần uống thêm.

8- Folate và sinh tố B.12 :

Thiếu cả hai sinh tố này thì khối lượng máu của mẹ sẽ giảm với hậu quả kém thực
phẩm, dưỡng khí và đưa tới sẩy thai, con nhẹ ký.

Nếu chỉ thiếu folic acid thì hài nhi bị tật Nứt- đốt-sống (spina bifida), khuyết tật
ống thần kinh (neural tube defect).

Mẹ cần gấp đôi bình thường, tức là cần 400 mcg mỗi ngày. Số lượng này được
cung cấp đầy đủ trong rau lá xanh, trái cây, ngũ cốc khô tăng cường, gan động vật.

Nếu nhiều folic acid qúa thì sự hấp thụ khoáng chất zinc sẽ giảm.

Sinh tố B 12 ít khi thiếu vì có nhiều trong thực phẩm động vật. Nhu cầu bình
thường là 2 mcg. Mẹ cần thêm 0.2 mcg mỗi ngày.

9-Sinh tố C :

Mẹ cần thêm 10 mg với nhu cầu bình thường là 60 mg mỗi ngày Chỉ uống một ly
nước cam là ta có số lượng này.

Sinh tố C giúp thai nhi có xương và bộ răng lợi tốt lành, tăng cường hấp thụ
khoáng sắt.

10-Sắt :

Sắt rất cần thiết cho việc sản xuất hồng huyết cầu.

Nhu cầu sắt cao nhất là vào đệ tam cá nguyệt, khi thai nhi cần để tồn kho, vì sáu
tháng sau khi sanh nó uống sữa mẹ có rất ít sắt.

Con ít khi bị thiếu sắt vì bé lấy ở mẹ, nhưng mẹ sẽ thiếu nếu không ăn đầy đủ và
mẹ sẽ bị bệnh thiếu máu.

Nhu cầu bình thường là 15 mg, khi có bầu mẹ cần thêm 15 mg mỗi ngày. Nếu mẹ
cần uống thêm thì uống với nước chanh vì chất acid ascorbic giúp ruột hấp thụ sắt
tốt hơn.
Sắt có nhiều trong thịt đỏ, rau spinach, đậu phụ, trái cây khô, các loại hạt, bánh và
ngũ cốc khô được tăng cường khoáng.

11-Zinc:

Mẹ cần thêm 3 mg cho nhu cầu thường lệ 12 mg mỗi ngày. Zinc rất cần cho tế bào
tăng trưởng. Thiếu khoáng này, con sẽ nhẹ ký, thần kinh kém phát triển.

12-Calcium và Phosphore:

Nhu cầu hai khoáng này rất quan hệ nhất là trong ba tháng cuối của thai nghén vì
thai nhi cần nhiều để lớn, tạo xương và mọc răng. Mỗi giờ nó cần 13 mg calcium.
Bình thường cần 800 mg calcium và phosphore; mẹ có thai cần 400 mg thêm.

Sữa là nguồn cung cấp calcium tốt nhất. Ngoài ra calcium còn có trong rau
broccoli, cá salmon, sardine.

13- Iodine:

Nhu cầu iodine bình thường là 150 mg; có thai cần thêm 25 mg.

Thực ra thai nhi ít khi bị thiếu iodine ví nó rút rất nhiều iodine của mẹ. Nhưng nếụ
thiếu iodine trầm trọng thì mẹ bị bướu tuyến giáp, kích thích tố tuyến này giảm và
con bị ảnh hưởng lây. Con sẽ bị Đần Độn (Cretinism) với thiểu năng tuyến giáp
bẩm sinh, chậm phát triển trí tuệ, da và nét mặt thô, xương thiếu khoáng chất và cơ
thể lùn thấp. Trẻ này cần uống kích thích tố tuyến giáp suốt đời.

Tiêu thụ muối có cho thêm iodine và hải sản đều có thể tránh được thiếu khoáng
chất này.

Ngoài ra, trong thời kỳ mang thai, người mẹ cũng có một vài hiện tượng đáng lưu
ý sau đây.

Nôn ọe do thai nghén (Morning sickness).

Triệu chứng này thường xẩy ra vào tháng thứ nhất của thai kỳ, khi mà kích thích tố
human chorionic gonadotropin lên cao để giúp noãn sào đã thụ tinh nằm ổ ở dạ
con. Tới tháng thứ tư, kích thích tố này giảm thì nôn ọe cũng giảm theo.

Thực ra nôn có thể xẩy ra bất cứ giờ nào trong ngày, nhưng thường là vào sáng
sớm, sau khi thức dậy. Có người bị nhiều, có người chỉ nôn qua loa ít ngày.

Không có thuốc để giải quyết “Cơn đau buổi sáng” này. Sau đây là vài mẹo vặt có
thể giảm thiểu:

- Sáng dậy nên ăn một miếng bánh khô mặn;

- Ăn cơm làm nhiều bữa nhỏ;

- Tránh thực phẩm nhiều chất béo;

- Tránh chất kích thích bao tử như cay chua;

- Tránh thực phẩm có mùi dễ gây buồn nôn, như cá tanh; tránh rượu, cà phê, thuốc
lá;

- Khi thấy muốn nôn ói thì hít thở một hơi xâu không khí trong lành rồi thư giãn
tâm hồn.

Thèm món ăn bất thường.

Có bà bầu thèm ăn của chua, ăn kem, ăn thực phẩm mặn. Các cụ xưa bảo thèm ăn
như vậy là dấu hiệu của có thai. Để thỏa mãn, có thể ăn một chút các món ăn đó
cũng không sao. Nhưng cũng có người thèm chất không phải là có dinh dưỡng như
đất sét, paraffin, tro, sơn, đá, quần áo. Đây là hiện tượng Dị thực (Pica).

Sự thèm khát này là có thật nhưng chưa có giải thích tại sao. Có ý kiến cho Pica là
dấu hiệu của thiếu khoáng sắt vì khi dùng khoáng này thì không còn ăn dị thực đất
sét nữa.

Pica đều không tốt cho cơ thể, nhất là khi có thai, nên cần được bác sĩ khám và
thảo luận cách đối phó. Đã có trường hợp vì Pica mà mẹ nghẹt ruột, sưng phù; con
sanh sớm, có nguy cơ tử vong.

Kết luận

Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong khi người mẹ có thai. Với thai nhi,
đã có câu nói “Mẹ ăn sao thì con là vậy”. Mẹ dinh dưỡng tốt thì con bụ bẩm, kháu
khỉnh, trí tuệ tinh anh, mau lớn. Còn mẹ thì khỏe mạnh, có sức nuôi con và vui với
gia đình