Professional Documents
Culture Documents
2011
Chng I NHNG XU HNG I MI PHNG PHP DY HC HO HC TRNG PH THNG 1.1. Nhu cu i mi phng php dy hc ha hc ph thng Gio dc c thc hin trong nhng hon cnh kinh t x hi c th v phc v cho cc mc tiu pht trin kinh t x hi ca t nc. Mc tiu thay i i hi gio dc cng phi thay i. Vi muc tiu y nhanh cng cuc cng nghip hoa, hin ai hoa t nc, phat trin nn kinh t thi trng co inh hng xa hi chu nghia, m ca hi nhp vi cac nc trong khu vc va trn th gii, oi hoi giao duc nc nha phai tao nn nhng san phm giao duc mi vi thng hiu made in Vietnam co uy tin. o la nhng con ngi lao ng co tinh sang tao, thich ng vi moi s phat trin nhanh va a dang cua xa hi. S pht trin kinh t x hi hin nay t ra nhng yu cu no cho vic i mi gio dc v i mi PPDH trng THPT? 1.1.1. S pht trin kinh t - x hi ca t nc i hi s i mi gio dc * Bi cnh pht trin kinh t x hi v gio dc. C th: + Nn kinh t nc ta v ang chuyn i t c ch k hoch ho tp trung, bao cp sang c ch th trng c s qun l ca nh nc, theo nh hng XHCN. Gio dc di thi bao cp, thanh nin HS c Nh nc v x hi m bo vic hc tp nh mt quyn li ng nhin. iu , gy tm l li trong thanh nin HS, i b phn h khng cn ng c ch phn u vn ln trong hc tp. Hu qu l thanh nin HS ngy cng th ng, ngy cng li hc. Bc vo thi k i mi, HS v cha m HS v ang dn dn thch ng vi quan nim hc c cng n vic lm trong mi ngnh, mi lnh vc kinh t + S ha nhp vi cc nc trong khu vc v th gii: nc ta gia nhp t chc WTO hng ti xy dng mt x hi tri thc, x hi pht trin Vit Nam gia nhp T chc thng mi th gii WTO (World Trade Organization) ngy 15.11.2006, tr thnh thnh vin chnh thc ngy 11.01.2007, tc l trc tip tham gia tch cc vo qu trnh ton cu ha, hi nhp quc t. Nh vy, nhng yu cu ca nn kinh t tri thc v x hi tri thc v vn ton cu ho cng trc tip tc ng n kinh t, x hi cng nh th trng lao ng ca Vit Nam. iu i hi ngnh gio dc cn c nhng i mi nht nh p ng c yu cu o to ngun nhn lc cho mt x hi pht trin.
1
Mc (%) 5 4 3 2 1 Thi quen ca GV vi cc PPDH th ng 15 16 37 14 2 thc i mi PPDH ca GV cha cao 3 19 45 17 3 Kin thc, nng lc ca GV v PPDH mi cn hn ch 3 14 45 18 4 Kin thc cn truyn t nng so vi thi gian 36 34 21 4 5 iu kin CSVC, phng tin DH thiu thn 40 22 15 16 6 Tm l hc i ph thi c ca HS 50 25 18 9 7 Thi c, nh gi cha khuyn khch PPDH tch cc 30 29 28 9 8 iu kin sng ca GV kh khn 44 20 17 10 9 Chnh sch, c ch qun l GD cha khuyn khch GV 39 18 28 8 (Mc 5 l mc ng cao nht v gim dn, mc 1 coi nh khng ng ) 1.2. Phng hng i mi phng php dy hc ha hc 1.2.1. Phng hng chung 1.2.1.1. Nhng quan im ch o i mi gio dc trung hc ph thng Nhng ng li, quan im ch o gio dc no ca Nh nc v nhng nh hng i mi no ca chng trnh gio dc THPT c vai tr quan trng cho vic i mi PPDH? ng li, quan im ch o ca Nh nc v gio dc [3, tr.15-19] CT30/1998/CT-TTg v iu chnh ch trng phn ban THPT; Ngh quyt T 2 (kho VIII) nu r: i mi mnh m phng php gio dc v o to, khc phc li truyn th mt chiu, rn lyn np t duy sng to ca ngi hc. Tng bc p dng cc phng php tin tin v phng tin hin i vo trong qu trnh dy hc, bo m iu kin v thi gian t hc, t nghin cu cho hc sinh, nht l sinh vin i hc. Ngh quyt 40/2000/QH10 v i mi chng trnh gio dc ph thng khng nh mc tiu ca vic i mi chng trnh gio dc ph thng l: Xy dng ni dung chng trnh, phng php gio dc, sch gio khoa ph thng mi nhm nng cao cht lng gio dc ton din th h tr, p ng yu cu pht trin
2
HC SINH
C th tm tt nhng c im chung ca c ch hc tp theo thuyt hnh vi nh sau: - Dy hc c nh hng theo cc hnh vi c trng c th quan st c. - Cc qu trnh hc tp phc tp c chia thnh mt chui cc bc hc tp n gin, trong bao gm cc hnh vi c th vi trnh t c quy nh sn. Nhng hnh vi phc tp c xy dng thng qua s kt hp cc bc hc tp n gin. - GV h tr v khuyn khch hnh vi ng n ca ngi hc, tc l sp xp vic hc tp sao cho ngi hc t c hnh vi mong mun v s c phn hi trc tip (khen thng v cng nhn). - GV thng xuyn iu chnh v gim st qu trnh hc tp kim sot tin b hc tp v iu chnh kp thi nhng sai lm. Thuyt hnh vi c ng dng c bit trong dy hc chng trnh ha, dy hc c h tr bng my vi tnh, trong dy hc thng bo tri thc v hun luyn thao tc. Trong nguyn tc quan trng l phn chia ni dung hc tp thnh nhng n v kin thc nh, t chc cho HS lnh hi tri thc, k nng theo mt
13
Nhng c im c bn ca hc tp theo quan im ca thuyt nhn thc l: - Mc ch ca dy hc l to ra nhng kh nng ngi hc hiu th gii thc (kin thc khch quan). V vy, t c cc mc tiu hc tp, khng ch kt qu hc tp m c qu trnh hc tp v qu trnh t duy l u quan trng. - Nhim v ca ngi dy l to ra mi trng hc tp thun li, thng xuyn khuyn khch cc qu trnh t duy, HS cn c to c hi hot ng v t duy tch cc. - Gii quyt vn c ngha c bit quan trng trong vic pht trin t duy. - Cc PP hc tp c vai tr quan trng trong qu trnh hc tp ca HS. - Vic hc tp thc hin trong nhm c vai tr quan trng, gip tng cng nhng kh nng v mt x hi. - Cn c s kt hp thch hp gia nhng ni dung do GV truyn t v nhng nhim v t lc chim lnh v vn dng tri thc ca HS. Ngy nay thuyt nhn thc c tha nhn v ng dng rng ri trong dy hc. Nhng kt qu nghin cu ca n c vn dng trong vic ti u ho qu trnh dy hc nhm pht trin kh nng nhn thc ca HS, c bit l pht trin t duy. Cc phng php, quan im dy hc c c bit ch l dy hc gii quyt vn , dy hc nh hng hnh ng, dy hc khm ph, dy hc theo nhm. Tuy nhin vic vn dng thuyt nhn thc c cng c nhng gii hn: i hi nhiu thi gian v i hi cao s chun b cng nh nng lc ca GV. Ngoi ra, cu trc qu trnh t duy khng quan st trc tip c nn nhng m hnh dy hc nhm ti u ho qu trnh nhn thc cng ch mang tnh gi thuyt. 1.2.2.1.4. Thuyt kin to: Hc tp l t kin to tri thc T tng v dy hc kin to c t lu, nhng l thuyt kin to (Construcktivism) c pht trin t khong nhng nm 60 ca th k 20, c c bit ch t cui th k 20. Piagiet, Vgtski cng ng thi l nhng i din tin phong ca thuyt kin to. Thuyt kin to c th coi l bc pht trin tip theo ca thuyt nhn thc. T tng nn tng c bn ca thuyt kin to l t vai tr ca ch th nhn thc ln v tr hng u ca qu trnh nhn thc. Qu trnh nhn thc ca ngi hc v thc cht l qu trnh ngi hc xy dng nn nhng kin thc cho bn thn thng qua cc hot ng ng ha v iu ng cc kin thc v k nng c thch ng vi mi trng hc tp mi. y chnh l nn tng ca l thuyt kin to trong dy hc.
15
MI TRNG HT
Hin nay c rt nhiu xu hng khc nhau ca l thuyt kin to: - Thuyt kin to ni sinh l quan im i xa nht. Ch mun to ra nhng iu kin hc tp, sao cho nh nhng kinh nghim mi cng nh kin thc v k nng c t trc n nay HS trong nhm hc tp c th m rng v thit k li tri thc ca mnh m khng cn s gip quan trng ca GV. - Nhng ngi theo thuyt kin to ngoi sinh ng h s tc ng mnh ca GV, GV s tc ng nh m hnh theo ngha ca s hc tp mang tnh x hi. M hnh do GV a ra s khng ch c tip nhn m cn c iu chnh cho ph hp vi s hiu bit ca bn thn HS. - Thuyt kin to bin chng nm gia thuyt kin to ni sinh v thuyt kin to ngoi sinh. Thuyt kin to bin chng bin chng cho rng nu ch c s hc tp c lp theo tinh thn ca thuyt kin to ni sinh th t c hiu qu hc tp. Do , ng h s ging dy m trong GV cung cp cc tr gip, nhng t chi vic truyn t cc cu trc v chin lc c sn cng nh vic hc tp theo m hnh mt cch cng nhc. Mc ch l lm cho hc sinh ngy cng tr nn c lp hn. Thuyt kin to thch thc mt cch c bn t duy truyn thng v dy hc. Khng phi ngi dy, m l ngi hc trong s tng tc vi cc ni dung hc tp
17
18
trng vic truyn th h thng tri thc khoa hc theo cc mn hc c quy nh trong chng trnh dy hc. Tuy nhin, chng trnh gio dc nh hng ni dung cha ch trng y n ch th ngi hc cng nh n kh nng ng dng tri thc hc trong nhng tnh hung thc tin. Mc tiu dy hc trong chng trnh nh hng ni dung thng c a ra mt cch chung chung, khng chi tit v khng nht thit phi quan st, nh gi c mt cch c th nn khng m bo r rng v vic t c cht lng dy hc theo mc tiu ra. Vic qun l cht lng gio dc y tp trung vo iu khin u vo l ni dung dy hc. u im ca chng trnh dy hc nh hng ni dung l vic truyn th cho HS mt h thng tri thc khoa hoc v h thng. Tuy nhin ngy nay chng trnh dy hc nh hng ni dung khng cn thch hp, trong c nhng nguyn nhn sau: + Tri thc thay i v b lc hu nhanh chng. Do vic rn luyn phng php hc tp ngy cng c ngha quan trng trong vic chun b cho con ngi c kh nng hc tp sut i. + Dn n xu hng vic kim tra nh gi ch yu da trn vic kim tra kh nng ti hin tri thc m t nh hng vo kh nng vn dng tri thc trong nhng tnh hung thc tin. + Do phng php dy hc mang tnh th ng v t ch n kh nng ng dng nn sn phm gio dc l nhng con ngi mang tnh th ng, hn ch kh nng sng to v nng ng. 1.2.2.2.2. Gio dc nh hng kt qu u ra Chng trnh dy hc nh hng kt qu u ra nhm m bo cht lng u ra ca vic dy hc, thc hin mc tiu pht trin ton din cc phm cht nhn cch, ch trng nng lc vn dng tri thc trong nhng tnh hung thc tin nhm chun b cho con ngi nng lc gii quyt cc tnh hung ca cuc sng v ngh nghip. Chng trnh ny nhn mnh vai tr ca ngi hc vi t cch ch th ca qu trnh nhn thc. Vic qun l cht lng dy hc chuyn t vic iu khin u vo sang iu khin u ra, tc l kt qu hc tp ca HS. Chng trnh dy hc nh hng kt qu u ra khng quy nh nhng ni dung dy hc chi tit m quy nh nhng kt qu u ra mong mun ca qu trnh o to, trn c s a ra nhng hng dn chung v vic la chn ni dung, phng php, t chc v nh gi kt qu dy hc nhm m bo thc hin c mc tiu dy hc tc l t c kt qu u ra mong mun. Kt qu hc tp mong
19
Chng trnh nh hng ni dung Mc tiu dy hc c m t khng chi tit v khng nht thit phi quan st, nh gi c Vic la chn ni dung da vo cc khoa hc chuyn mn, khng gn vi cc tnh hung thc tin. Ni dung c quy nh chi tit trong chng trnh. GV l ngi truyn th tri thc, l trung tm ca qu trnh dy hc. HS tip thu th ng nhng tri thc c quy nh sn. Tiu ch nh gi c xy dng ch yu da trn s ghi nh v ti hin ni dung hc.
NL x hi
Nng lc c th
PPDH theo quan im pht trin nng lc khng ch ch tch cc ha HS v hot ng tr tu m cn ch rn luyn nng lc gii quyt vn gn vi nhng tnh hung ca cuc sng v ngh nghip, ng thi gn hot ng tr tu vi hot ng thc hnh, thc tin. Theo quan im pht trin nng lc, vic nh gi kt qu hc tp khng ly vic kim tra kh nng ti hin kin thc hc lm trung tm ca vic nh gi. nh gi kt qu hc tp cn ch trng kh nng vn dng sng to tri thc trong nhng tnh hung ng dng khc nhau. d) anh gia nng lc (8 cach hoc hinh thc) 1. nh gi k nng: qua thc hnh, bi cnh thc. 2. nh gi tng th: nh gi k nng vn dng kin thc, k nng gii quyt vn , gii quyt nhng tnh hung phc hp. Cch tin hnh: nu ti, cho hc sinh c sch kim tra hc sinh trnh by gio vin phn tch, nh gi. 3. nh gi qua thc t: a ra cc thch thc vi ngi hc (d n) yu cu hc sinh gii quyt t nh gi kt qu hot ng. 4. T nh gi: hc sinh t nh gi v tin b hot ng ca bn thn (u, nhc im trong hot ng hc tp) pht trin c t duy ph phn. Yu cu hc sinh nhn nhn li qu trnh hc tp, nh gi c im mnh, yu ca mnh trong hot ng hc tp rt ra kinh nghim. V d 1: T nh gi khi c ti liu Hc sinh c ti liu lm phiu t nh gi H tn: ngy. Ti c ti liu.. Ti liu ny hay (t nht).. nhn xt tng th Ti hiu ton b ti liu cha. Ti khng hiu c ton b ti liu v. V d 2: T nh gi sau khi thc hin hot ng hc tp
23
Dy hc m
nh hng sn phm
Tnh t lc
nh hng hng th
- L dng dy hc m: C th thc hin trong gi hc hoc ngoi gi hc, thi gian c th ngn hoc di ty thuc vo ni dung, ch hc tp.
26
M U GV v HS thng nht ch , nhim v, vn hc tp v sn phm hnh ng. S dng cc hnh thc dy hc tch cc.
THC HIN Lm vic nhm theo nhim v phn cng. C to ra sn phm hnh ng. Kt hp dy hc l thuyt, tham quan...
31
32
* Cn qun trit t tng i mi PPDH ha hc (xem mc 1.4.6). * Tu theo mi cch tip cn khc nhau c th c nhng quan nim khc nhau v i mi PPDH. V vy c nhng nh hng v nhng bin php khc nhau trong vic i mi PPDH. Tuy nhin khng c cng thc chung duy nht trong vic i mi PPDH. Trong thc tin cn xut pht t hon cnh c th xc nh v p dng nhng nh hng, bin php thch hp. Da trn khi nim chung v PPDH, c th hiu: i mi PPDH l ci tin nhng hnh thc v cch thc lm vic km hiu qu ca GV v HS, s dng nhng hnh thc v cch thc hiu qu hn nhm nng cao cht lng dy hc, pht huy tnh tch cc, t lc v sng to, pht trin nng lc ca hc sinh.
40