Cu 2: Trng phi qun tr no khin bn quan tm nht? Ti sao? Cho v d c th.

T khi cuc cch mng khoa hc k thut din ra vo cui th k 18 n u th k 19, t tng kinh t th trng cng vi s ra i ca ng c hi nc m u cho thi k cng nghip ha trn ton th gii. Bt u t y, quy m cc nh my, x nghip tr nn rng ln v phc tp hn th hin qua vic cc t chc ny s dng ngy cng nhiu my mc v lao ng, nm gi nhng ngun vn khng l. Nh th nu mun sn xut v kinh doanh c hiu qu th i hi phi c nhng nh qun tr c nng lc v cc cng nhn c o to, c k lut, ng thi phi c nguyn tc t chc qun tr tt. p ng yu cu , nhiu trng phi v l thuyt qun tr ra i nh: trng phi qun tr khoa hc, trng phi qun tr tng qut hay trng phi tm l x hi Trong c ni ln l thuyt qun tr Nht Bn hay cn gi l l thuyt Z. Nh vic vn dng cc c im v nguyn tc ca n, cc doanh nghip Nht Bn ni ring v cc cng ty trn ton th gii ni chung t c nhiu thnh cng. chnh l yu to n tng cho chng ti nghin cu v thuyt ny. L thuyt Z c gio s Wiliam Ouchi, mt ngi M gc Nht trng i hc California a ra thng qua vic xut bn cun sch thuyt Z, mt cun sch c xp vo loi bn chy nht ti M. Ouchi t vn ngi M c th hc tp ngi Nht vn qun l, trc ht l ch lm vic sut i cho mt cng ty ln. Bi v Ouchi cho rng x nghip Nht Bn thng gn b vi ch lm vic sut i, x nghip s lm vic ht sc mnh pht trin lng trung thnh ca nhn vin bng cch i x vi h mt cch cng bng v nhn o. Thm na l chnh sch nhn s bt chm, song li ch trng pht trin cc mi quan h khng chnh thc thn tnh, t nh v phc tp ca ng nghip. Mt u im na trong thc tin qun l Nht Bn l khng chuyn mn ha lao ng qu mc, tri li h lun chuyn nhn vin qua cc b phn khc nhau ca cng vic h c th pht trin ton din. Thuyt Z to ra nn vn ha kinh doanh mi gi l nn vn ha kiu Z, ch o li ng x da trn s gn b, lng trung thnh v tin cy, c c th ha qua nhng biu tng, nghi l, quy tc... v c nhng huyn thoi truyn n mi thnh vin cc gi tr v nim tin nh hng cho hnh ng. Nn Vn ha kiu Z th hin qua cc ni dung c th nh sau: - Ngi lao ng gn b lu di vi cng ty (lm vic sut i). - Ngi lao ng c quyn ph bnh v t lng trung thc vi ngi lnh o, c tham gia vo qua trnh chun b ra quyt nh qun l. - Ngi lao ng c tinh thn tp th cao d c nhn vn c tn trng (v quyn li v nhn cch); pht trin tnh bn v hp tc; c trch nhim tp th v s gim st, nh gi ca tp th.

- C quyn li ton cc (ngoi lng v thng cn c nhiu dng phc li), lng hu do Cng ty trc tip tr; bt chm. W.Ouchi cn i vo tm hiu c ch qun l ca mt x nghip Nht Bn. ng c bit ch n tnh thn v gi tr tp th ca phng php qun l Nht Bn. N hon ton xa l vi cc gi tr ca ch ngha c nhn phng ty. So snh cc doanh nghip Nht Bn vi cc doanh nghip phng ty, ng tm ra s tng phn gia chng nh sau:

Doanh nghip Nht Bn

Vic lm sut i nh gi bt chm Ngh nghip khng chuyn mn ha C ch kim tra mc nhin Quyt nh tp th Trch nhim tp th Quyn li ton cc

Doanh nghip phng Ty

Vic lm gii hn trong thi gian nh gi bt nhanh Ngh nghip chuyn mn ha C ch kim tra hin nhin Quyt nh c nhn Trch nhim c nhn Quyn li c gi hn

Qua nhng c im nu trn ta c th thy thuyt Z l l thuyt trn c s hp nht hai mt ca mt t chc kinh doanh: va l t chc c kh nng to ra li nhun, va l mt cng ng sinh hot m bo cuc sng ca mi thnh vin, to iu kin thng tin v thnh cng. Thuyt Z c bit ch trng n quan h x hi v yu t con ngi trong t chc vi quan im ton din v mt nhn tr ca cng ty (pht trin ngun nhn lc, tranh th s hp tc ca ngi lao ng vi cng ty lu di, thm ch gn b sut i).T tng ct li ca Thuyt Z c c s ht nhn l trit l kinh doanh, nh hng cho nguyn tc qun l mi, th hin s quan tm n con ngi v yu cu mi ngi cng lm vic tn tm vi tinh thn cng ng; v l cha kha to nn nng sut ngy cng cao v s n nh ca doanh nghip.

V d v doanh nghip s dng thnh cng l thuyt Z:

General Motor l mt cng ty in hnh trong vic ng dng thnh cng thuyt Z v khng mt cng ty no ca Hoa K xy dng c mt phng php tham gia cp nh my nghim tc v y nh vy. Ngi ta ni General Motor c nhiu c im ring ca m hnh x nghip kiu Z. General Motor ngy cng bit lp trnh c mt cch tng i nh hng ca th gii bn ngoi, l iu ang din ra trong s hu ht cng ty kiu Z. ng Edward

N.Cole l ch tch ca General Motor, ng l ra ng ra lnh cho hng trm nghn cn b cng nhn phi lm vic vt v v sn xut ngy cng nhiu hn nhng ng khng lm vy bi ng hiu rng ch c th ch huy h vi s ng ca h. ng hoi nghi gi tr ca ci truyn thng rng ng ch ra quyt nh ri chuyn mnh lnh ca mnh cho nhn vin bi khng mt ng ch no c th bit v thu hiu c chi tit tng cng vic nn cng nhn c nhiu kin vi quyt nh ca cp trn. Nm 1973 xut hin y ban quc gia ci thin i sng trong lao ng. y ban ny lo ci thin lng tin gia nghip on v ban gim c trong cng ty bng cch gip mi bn hiu c s t nh ca lp trng bn kia v bng cch pht trin mt hnh thc thn mt trong ton b cng ty. Thng 4-1978, General Motor t chc mt hi ngh ln: chnh sch chnh ca hi ngh l mc ch ca ngi lao ng v ngi ph trch phi cng mt hng sao cho c hai c th h tr nhau m khng nhm no b lu m. S i lp gia tin li ca cng ty v vic tn trng cng nhn l ti ln m ngi ta lun lun thy cng ty General Motor hoc bt c x nghip Z no. Nhng ngi ph trch h bt u thong thy nhng iu cn thit: u t vo vic o to nhn vin, pht trin lu di quan h lm vic, tn trng yu cu x hi v tnh cm ca nhn vin cng nh nhn phm ca h, cui cng cc nhn vin tham gia vo cc quyt nh. Nh th, h vn dng cc nguyn tc ca thuyt Z rt mu mc.