TTDA

Tµi trî dù ¸n
Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ ®Çu t......................................................2

1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i vµ ®Æc ®iÓm ®Çu t..............................2
1.1. Kh¸i niÖm.................................................................. ..........2
1.2. Ph©n lo¹i ®Çu t.................................. ................................3
1.3. §Æc ®iÓm ®Çu t.............................. ..................................5
2. Vai trß cña ®Çu t.............................. ........................................7
2.1. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi nÒn kinh tÕ.................................7
2.2. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi doanh nghiÖp............................11
Ch¬ng 2: Dù ¸n ®Çu t................................................................ ....15
1. Kh¸i niÖm vµ vai trß dù ¸n....................................................... 15
1.1. Kh¸i niÖm dù ¸n............................. ...................................15
1.2. Vai trß cña dù ¸n ®Çu t.................................... .................17
1.3. Yªu cÇu cña dù ¸n........................... ..................................18
1.4. Chu tr×nh dù ¸n............................................... .................21
2. Néi dung cña dù ¸n ®Çu t............................. ..........................24
2.1. Nghiªn cøu vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t..................... ........24
2.2. Nghiªn cøu vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng ...............................25
2.3. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn kü thuËt - c«ng nghÖ cña dù ¸n...32
2.4. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn qu¶n trÞ nh©n lùc dù ¸n.............46
2.5. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn tµi chÝnh dù ¸n......................... ...48
2.6. Nghiªn cøu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n......................54
3. Qu¶n lý dù ¸n.................................................. ........................57
2.1. Môc ®Ých qu¶n lý dù ¸n...................................................57
3.2. Yªu cÇu cña qu¶n lý dù ¸n......................................... ........59
3.3. Néi dung cña qu¶n lý dù ¸n.............................. .................61
Ch¬ng 3: thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t............................... ..................66
1. Tæng quan vÒ thÈm ®Þnh Dù ¸n ®Çu t.................................66
1.1. Kh¸i niÖm thÈm ®Þnh dù ¸n.............................................66
1.2. Môc ®Ých cña thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t............................69
1.3. Yªu cÇu ®èi víi çn bé lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu
t................................................................ ...............................71
1.4. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh vµ c«ng cô trong thÈm ®Þnh dù ¸n
®Çu t................................................................... ....................72
1.5. Thu thËp vµ xö lý th«ng tin trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
....................................................... .........................................73
2. Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t....................................... ...83
2.1. ThÈm ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t vµ môc tiªu cña dù ¸n
....................................................... .........................................83
2.2. ThÈm ®Þnh ph¬ng diÖn thÞ trêng cña dù ¸n.................... 84
2.3. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn kü thuËt..............88
2.4. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn tæ chøc qu¶n trÞ
nh©n sù...................................................................... .............93
2.5. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn tµi chÝnh.............95
1
Tµi trî dù ¸n
2.6. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn kinh tÕ, x· héi m«i
trêng............................................................. .........................128
2.7. §¸nh gi¸, kÕt luËn dù ¸n..................................................131
Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ ®Çu t
1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i vµ ®Æc ®iÓm ®Çu t
1.1. Kh¸i niÖm
LÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh vai trß ®Æc biÖt
quan träng cña ®Çu t ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia nãi
chung vµ tõng doanh nghiÖp nãi riªng. §Çu t cho t¬ng lai lµ nh©n
tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vËn héi kinh tÕ cña çc quèc gia còng
nh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña çc doanh nghiÖp. Nh÷ng níc tiªu
dïng phÇn lín thu nhËp cña m×nh, cã møc ®Çu t thÊp, tèc ®é t¨ng
trëng kinh tÕ sÏ kh«ng cao. Ngîc l¹i, nÕu tû lÖ ®Çu t tÝnh theo GDP
lín, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ sÏ cao. Nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng
chó träng ®Çu t sÏ khã thÝch nghi vµ ph¸t triÓn trong kinh tÕ thÞ tr-
êng, s¶n phÈm kÐm tÝnh c¹nh tranh, doanh sè vµ lîi nhuËn bÞ gi¶m
sót, s¶n xuÊt - kinh doanh sÏ tr× trÖ.
HiÖn nay cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ ®Çu t. Çc nhµ kinh tÕ
vÜ m« cho r»ng: “§Çu t lµ ®a thªm mét phÇn s¶n phÈm cuèi cïng
vµo kho tµi s¶n vËt chÊt s¶n sinh ra thu nhËp cña quèc gia hay thay
thÕ çc tµi s¶n vËt chÊt ®· hao mßn”. David Begg, nhµ kinh tÕ häc
næi tiÕng cho r»ng: “§Çu t lµ viÖc çc h·ng mua s¾m t liÖu s¶n
xuÊt míi”. XuÊt ph¸t tõ nguån gèc cña ®Çu t, Paul Samuelson chØ
ra r»ng: “§Çu t lµ sù hy sinh tiªu dïng hiÖn t¹i ®Ó t¨ng tiªu dïng cho
t¬ng lai. Thay v× ¨n nhiÒu b¸nh pizza h«m nay, chóng ta h·y x©y
dùng çc lß níng b¸nh ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ra nhiÒu b¸nh pizza h¬n
cho tiªu dïng ngµy mai”.
Dï ®îc nh×n nhËn díi gãc ®é nµo ®i ch¨ng n÷a th× mäi ho¹t ®éng
2
Tµi trî dù ¸n
®Çu t ®Òu ph¶i sö dông çc nguån lùc ban ®Çu vµ híng tíi môc
tiªu cña ®Çu t lµ hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ lîi Ých dù kiÕn thu ®îc cña
c«ng cuéc ®Çu t ph¶i lín h¬n chi phÝ bá ra cho c«ng cuéc ®Çu t
®ã.
Nh vËy, cã thÓ hiÓu: “§Çu t lµ ho¹t ®éng sö dông çc nguån lùc
trong mét thêi gian dµi nh»m môc ®Ých thu vÒ lîi nhuËn hoÆc çc
lîi Ých kinh tÕ x· héi”. Thùc chÊt cña ho¹t ®éng ®Çu t lµ t×m kiÕm
lîi nhuËn ®èi víi chñ ®Çu t lµ nhµ doanh nghiÖp nãi riªng vµ mang
l¹i lîi Ých kinh tÕ - x· héi ®èi víi ®Êt níc nãi chung.
1.2. Ph©n lo¹i ®Çu t
Thùc tiÔn cho thÊy ho¹t ®éng ®Çu t rÊt ®a d¹ng vµ phong phó.
§iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn trªn çc khÝa c¹nh nh: chñ thÓ thùc hiÖn
®Çu t, h×nh thøc vµ lÜnh vùc ®Çu t... Chñ thÓ tham gia ®Çu t cã
thÓ lµ Nhµ níc, doanh nghiÖp hoÆc çc ç nh©n. Hä cã thÓ lùa
chän ®Çu t vµo nh÷ng ngµnh mµ m×nh yªu thÝch hay cã së trêng
trong kinh doanh; MÆt kh¸c, hä còng cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n
tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn qu¸
tr×nh ®Çu t.
MÆc dï rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, song ho¹t ®éng ®Çu t cã thÓ
ph©n thµnh nh÷ng lo¹i chÝnh nh sau:
1.2.1. Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ®Çu t
Khi sö dông tiªu thøc nµy ®Ó ph©n lo¹i, ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm:
- §Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Lµ ho¹t ®éng bá vèn nh»m ph¸t

triÓn c¬ së h¹ tÇng kü thuËt nh ®iÖn, níc, cÇu, cèng, th«ng tin liªn
l¹c... vµ c¬ së h¹ tÇng x· héi nh trêng häc, bÖnh viÖn, c¬ së v¨n
ho¸, thÓ thao...
- §Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Lµ ho¹t ®éng bá vèn ®Ó x©y dùng,
c¶i t¹o, më réng çc c«ng tr×nh c«ng nghiÖp.
3
Tµi trî dù ¸n
- §Çu t ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Lµ ho¹t ®éng bá vèn ®Ó x©y dùng,
c¶i t¹o, më réng çc c«ng tr×nh n«ng nghiÖp.
- §Çu t ph¸t triÓn dÞch vô. Lµ ho¹t ®éng bá vèn ®Ó x©y dùng çc
c«ng tr×nh dÞch vô (th¬ng m¹i, kh¸ch s¹n - du lÞch...).
1.2.2. Ph©n lo¹i theo h×nh thøc ®Çu t
Khi sö dông chØ tiªu nµy ®Ó ph©n lo¹i, ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm:
- H×nh thøc ®Çu t míi. Lµ ho¹t ®éng bá vèn ®Ó x©y dùng çc
c«ng tr×nh míi hoÆc çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã t çch
ph¸p nh©n riªng.
- H×nh thøc ®Çu t chiÒu s©u, më réng qui m« s¶n xuÊt. Lµ ho¹t
®éng bá vèn ®Ó më réng c«ng tr×nh cò ®ang ho¹t ®éng, n©ng
cao c«ng suÊt, t¨ng thªm mÆt hµng, hoÆc n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸,
®ång bé ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, dÞch vô trªn c¬ së çc c«ng
tr×nh s½n cã.
1.2.3. Ph©n lo¹i theo nguån vèn ®Çu t
Theo tiªu thøc nµy, mét çch kh¸i qu¸t nhÊt, ho¹t ®éng ®Çu t bao
gåm:
- §Çu t b»ng nguån vèn trong níc nh vèn Ng©n s¸ch, vèn tù cã, vèn
tÝn dông Ng©n hµng...
- §Çu t b»ng nguån vèn níc ngoµi nh vèn ®Çu t trùc tiÕp, vèn vay,
viÖn trî...
1.2.4. Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ®Çu t
Khi sö dông chØ tiªu nµy ®Ó ph©n lo¹i, ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm:
- §Çu t cña Nhµ níc.
- §Çu t cña doanh nghiÖp.
- §Çu t ç nh©n.
4
Tµi trî dù ¸n
1.2.5. Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng qu¶n trÞ vèn
Çch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ qu¶n lý
cña chñ ®Çu t. Theo tiªu thøc nµy, ho¹t ®éng ®Çu t bao gåm:
- §Çu t trùc tiÕp. Lµ ho¹t ®éng ®Çu t trong ®ã, chñ ®Çu t trùc tiÕp
tham gia qu¶n trÞ vèn ®· bá ra. V× vËy, hä trùc tiÕp tham gia qu¶n
lý ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t vµ vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu
t. Thùc chÊt trong ho¹t ®éng ®Çu t nµy, ngêi bá vèn vµ ngêi sö
dông vèn lµ mét chñ thÓ. §i s©u h¬n n÷a, ho¹t ®éng ®Çu t nµy l¹i
®îc chia thµnh: §Çu t ph¸t triÓn vµ ®Çu t chuyÓn dÞch.
§Çu t ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t bá vèn nh»m t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt
míi lµm ph¬ng tiÖn sinh lêi. Nh÷ng n¨ng lùc míi h×nh thµnh qua
qu¸ tr×nh ®Çu t ®ã lµ: çc c«ng tr×nh x©y dùng, çc d©y chuyÒn
s¶n xuÊt, m¸y mãc trang thiÕt bÞ...
§Çu t chuyÓn dÞch lµ ho¹t ®éng bá vèn ®Ó mua l¹i mét sè cæ phÇn
®ñ lín nh»m n¾m quyÒn chi phèi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
Trong trêng hîp nµy, viÖc ®Çu t kh«ng lµm t¨ng tµi s¶n cña doanh
nghiÖp, mµ chØ lµm chuyÓn dÞch quyÒn së h÷u gi¸ trÞ tµi s¶n.
- §Çu t gi¸n tiÕp. Lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã, ngêi bá vèn kh«ng trùc
tiÕp tham gia qu¶n trÞ vèn ®· bá ra. V× vËy, hä còng kh«ng trùc
tiÕp tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t vµ vËn
hµnh kÕt qu¶ ®Çu t. §©y lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã, ngêi bá vèn vµ ng-
êi qu¶n trÞ sö dông vèn lµ nh÷ng chñ thÓ kh¸c nhau.
1.3. §Æc ®iÓm ®Çu t
1.3.1. TÝnh sinh lêi
Thùc tiÔn cho thÊy, ch¼ng ai bá vèn vµ c«ng søc ®Ó thùc hiÖn
®Çu t mµ kh«ng tÝnh to¸n ®Õn lîi Ých, lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t
®éng ®Çu t ®ã. Nh÷ng ngêi cã ý ®Þnh ®Çu t ®Òu hy väng r»ng,
hä sÏ thu ®îc lîi Ých lín h¬n chi phÝ ®· bá ra. Nãi cô thÓ h¬n lµ hä
5
Tµi trî dù ¸n
sÏ nhËn ®îc mét kho¶n lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng ®Çu t ®ã. ChÝnh
niÒm hy väng ®ã lµ ®éng lùc cña ®Çu t. SÏ kh«ng cã ho¹t ®éng
®Çu t nÕu kh«ng thÊy cã triÓn väng sinh lêi. Nãi çch kh¸c, kh¶
n¨ng sinh lêi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña ®Çu t. V× vËy, cã thÓ
kh¼ng ®Þnh: TÝnh sinh lêi lµ ®Æc trng hµng ®Çu cña ®Çu t.
1.3.2. TÝnh dµi h¹n
§Çu t lµ qu¸ tr×nh t×m kiÕm lîi Ých. Tuy nhiªn kh«ng gièng víi
nh÷ng ho¹t ®éng sinh lêi kh¸c, ®Çu t lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ kü
thuËt ®ßi hái ph¶i cã mét thêi gian nhÊt ®Þnh míi cã thÓ ®¹t ®îc
môc tiªu ®Ò ra.
Qu¸ tr×nh ®Çu t cÇn hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc rÊt lín,
mÆt kh¸c nhiÒu yªu cÇu kinh tÕ kü thuËt ®ßi hái ph¶i cã thêi gian
nhÊt ®Þnh th× míi thùc hiÖn ®îc. Do ®ã, ho¹t ®éng ®Çu t ph¶i
diÔn ra trong mét thêi gian kh¸ dµi, thËm chÝ rÊt dµi (hµng chôc
n¨m). V× vËy, tÝnh dµi h¹n lµ mét ®¨c trng cña ®Çu t.
1.3.3. TÝnh rñi ro
Môc ®Ých chñ yÕu cña ®Çu t lµ kiÕm lêi trong t¬ng lai. §iÒu ®ã
còng cã nghÜa lµ kh¶ n¨ng sinh lêi thùc tÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t ch-
a ch¾c ch¾n. ChØ khi nµo thu håi ®îc ®ñ vèn vµ cã lîi nhuËn míi
cã thÓ nãi r»ng chñ ®Çu t ®· hoµn thµnh “sø mÖnh” cña m×nh.
ViÖc hoµn thµnh “sø mÖnh” ®ã lµ mét viÖc hÕt søc khã kh¨n, bëi
trong “hµnh tr×nh” ®Çu t ®· diÔn ra biÕt bao ®iÒu bÊt ngê, cho dï
chñ ®Çu t cã tµi giái vµ rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng, kinh nghiÖm còng
kh«ng thÓ lêng hÕt ®îc. Nh÷ng bÊt ngê ®ã sÏ dÉn ®Õn rñi ro. §Çu
t rÊt dÔ gÆp rñi ro, bëi lÏ ®©y lµ mét lÜnh vùc phøc t¹p, cã liªn
quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh
trÞ - x· héi vµ c¶ tù nhiªn.
VÒ chÝnh trÞ, nÕu t×nh h×nh kh«ng æn ®Þnh hoÆc chiÕn tranh
6
Tµi trî dù ¸n
x¶y ra sÏ g©y c¶n trë c«ng cuéc ®Çu t, lµm cho ho¹t ®éng ®Çu t
còng nh nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c bÞ ngõng trÖ, ®æ vì.
T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi diÔn biÕn kh«ng b×nh thêng, gi¸ trÞ
®ång tiÒn gi¶m sót, l¹m ph¸t ë møc cao, gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh...
sÏ lµm ®¶o lén tÝnh to¸n ban ®Çu cña chñ ®Çu t, lµm chuyÓn ho¸
kÕt qu¶ ®Çu t, tõ l·i trë thµnh lç.
Ho¹t ®éng ®Çu t kh«ng thÓ t¸ch rêi ®iÒu kiÖn tù nhiªn. ChÝnh
nh÷ng yÕu tè tù nhiªn: Thêi tiÕt, khÝ hËu, n¾ng ma, giã b·o... cã
¶nh hëng vµ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh ®Çu t, ®Æc biÖt lµ
vµo vµ çc ngµnh n«ng nghiÖp, ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c...
Cã thÓ nãi, rñi ro lµ “b¹n ®êng” cña ®Çu t. ChÊp nhËn rñi ro ®îc
xem nh mét ®iÒu kiÖn hay mét tè chÊt cÇn ph¶i cã cña nhµ ®Çu t.
V× vËy, rñi ro lµ mét ®Æc trng cña ®Çu t cÇn ®îc chó ý khi quyÕt
®Þnh ®Çu t.
2. Vai trß cña ®Çu t
2.1. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi nÒn kinh tÕ
2.1.1. §Çu t thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
Ngµy nay, t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nh÷ng kh¸i niÖm th-
êng ®îc nh¾c ®Õn, rÊt gÇn gòi vµ thu hót sù quan t©m cña mäi
ngêi.
T¨ng trëng kinh tÕ thêng ®îc quan niÖm lµ sù t¨ng thªm vÒ quy m«
s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §ã lµ kÕt
qu¶ cña tÊt c¶ çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô cña nÒn kinh tÕ
t¹o ra. Do ®ã, ®Ó biÓu thÞ sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ, ngêi ta
dïng møc t¨ng thªm cña tæng s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ cña thêi kú
sau so víi thêi kú tríc (tÝnh toµn bé hay tÝnh b×nh qu©n ®Çu ngêi).
Sù t¨ng trëng ®îc so s¸nh theo çc thêi ®iÓm liªn tôc trong mét giai
7
Tµi trî dù ¸n
®o¹n sÏ cho ta kh¸i niÖm vÒ tèc ®é t¨ng trëng. §ã chÝnh lµ sù t¨ng
thªm s¶n lîng nhanh hay chËm cña thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi thêi
®iÓm gèc.
Ph¸t triÓn kinh tÕ cã thÓ hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh t¨ng tiÕn vÒ mäi
mÆt cña nÒn kinh tÕ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Trong ®ã bao
gåm c¶ sù t¨ng thªm vÒ quy m« s¶n lîng (t¨ng trëng) vµ sù tiÕn bé
vÒ c¬ cÊu kinh tÕ - x· héi.
Lý thuyÕt t¨ng trëng kinh tÕ hiÖn ®¹i coi t¨ng trëng kinh tÕ nh mét
hµm sè chÞu ¶nh hëng cña çc biÕn sè ®Çu vµo nh: nguån lao
®éng, vèn ®Çu t s¶n xuÊt, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ tr×nh ®é khoa
häc c«ng nghÖ.
Quan niÖm nµy ®îc thÓ hiÖn theo m« h×nh sau:
Y = f (L, K, R, T)
Trong ®ã:
 Y lµ kÕt qu¶ ®Çu ra cña ho¹t ®éng kinh tÕ (GDP)
 L lµ lao ®éng - Labour
 K lµ vèn ®Çu t cho s¶n xuÊt - Capital
 R lµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn - Resources
 T lµ c«ng nghÖ - kü thuËt - Technology
Nh vËy sù t¨ng trëng chÞu sù t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu nh©n tè.
Trong ®ã cã nh÷ng nh©n tè kinh tÕ nh ®· giíi thiÖu ë trªn vµ
nh÷ng nh©n tè phi kinh tÕ nh c¬ cÊu d©n téc, c¬ cÊu t«n gi¸o,
®Æc ®iÓm v¨n ho¸ x· héi, c¬ chÕ chÝnh trÞ v.v.
Khi thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi cña tÊt c¶ d©n chóng trong ®Êt
níc ®Òu t¨ng, chóng ta nãi nÒn kinh tÕ cã sù t¨ng trëng. ChÝnh sù
t¨ng trëng kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó c¶i thiÖn phóc lîi vËt chÊt
cho sè ®«ng nh©n d©n. NÕu kh«ng cã sù t¨ng trëng th× mét sè
8
Tµi trî dù ¸n
ngêi vÉn cã thÓ giµu do chiÕm ®o¹t thu nhËp vµ tµi s¶n cña ngêi
kh¸c. Sù t¨ng trëng kinh tÕ më ra kh¶ n¨ng lµm cho mét sè ngêi
giµu lªn mµ kh«ng lµm cho nh÷ng ngêi kh¸c nghÌo ®i. V× vËy, t¨ng
trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng lµ ph¬ng híng vµ môc tiªu
phÊn ®Êu cña çc quèc gia. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã cÇn quan t©m
gi¶i quyÕt çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù t¨ng trëng lµ nguån nh©n
lùc, nguån tµi nguyªn, vèn vµ c«ng nghÖ. Th«ng qua ho¹t ®éng
®Çu t, çc yÕu tè ®ã sÏ ®îc khai th¸c vµ huy ®éng, tõ ®ã t¹o ra c¬
së vËt chÊt - kü thuËt vµ nguån lùc míi cho sù t¨ng trëng vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ. Cã thÓ nãi r»ng: §Çu t lµ nh©n tè quan träng nhÊt
®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia.
Kinh nghiÖm x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña çc níc trªn thÕ
giíi vµ ë níc ta cho thÊy, ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó nÒn kinh tÕ cã thÓ
“cÊt çnh” ®îc lµ ph¶i dµnh cho ®Çu t mét tû lÖ kho¶ng 20% GDP.
§ång thêi, coi träng viÖc sö dông çc nguån lùc vµ hiÖu qu¶ cña
ho¹t ®éng ®Çu t.
2.1.2. §Çu t t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
Ngµy nay, mét xu híng cã tÝnh quy luËt cña tÊt c¶ çc quèc gia trªn
thÕ giíi trªn con ®êng ph¸t triÓn lµ khi thu nhËp theo ®Çu ngêi
t¨ng lªn th× tû träng cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp trong tæng s¶n
phÈm quèc d©n sÏ gi¶m xuèng, tû träng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch
vô sÏ t¨ng lªn nhng tû träng cña dÞch vô cã xu híng t¨ng nhanh h¬n
c«ng nghiÖp.
TÝnh quy luËt trong sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nµy ®· ®îc E.
Engel vµ A. Fisher ®Ò cËp tõ ®Çu thÕ kû 20 khi tiÕn hµnh nghiªn
cøu sù thay ®æi trong nhu cÇu chi tiªu vµ thay ®æi vÒ c¬ cÊu lao
®éng.
C¬ cÊu kinh tÕ lµ mèi quan hÖ gi÷a çc bé phËn hîp thµnh nÒn
9
Tµi trî dù ¸n
kinh tÕ. ë mçi quèc gia c¬ cÊu kinh tÕ thêng ®îc ph©n chia theo
ngµnh, theo vïng (l·nh thæ) vµ theo thµnh phÇn kinh tÕ. Mçi ngµnh,
mçi vïng, mçi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh
riªng. §Çu t sÏ khai th¸c tiÒm n¨ng thÕ m¹nh ®ã vµ t¹o ra sù chuyÓn
dÞch vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, bëi lÏ khi tËp trung ®Çu t cho mét ngµnh
nµo ®ã sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi to lín cho ngµnh ®ã
ph¸t triÓn, n©ng cao tû träng s¶n phÈm trong toµn bé nÒn kinh tÕ.
Nh vËy, ®Ó t¹o ra sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, vÊn ®Ò ®Çu

tiªn cã tÝnh then chèt lµ ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Çu t vµ ph©n bæ vèn
mét çch hîp lý.
Bíc vµo thêi kú ®æi míi, nÒn kinh tÕ níc ta xuÊt ph¸t tõ “møc sµn”
rÊt thÊp so víi çc níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Vµo nh÷ng n¨m
®Çu cña thËp kû 90, tû träng ngµnh n«ng nghiÖp níc ta chiÕm
kho¶ng 35%, c«ng nghiÖp chiÕm 22%, cßn l¹i lµ dÞch vô. Tríc t×nh
h×nh ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chñ tr¬ng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp
ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Mét trong nh÷ng môc tiªu ®îc ®Æt ra
lµ t¹o ra sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng: Thêi kú ®Çu
x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô, thêi kú tiÕp
theo x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ dÞch vô - c«ng nghiÖp - n«ng
nghiÖp.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, th«ng qua nhiÒu chÝnh s¸ch vµ biÖn
ph¸p ®Çu t, nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ theo híng t¨ng dÇn tû träng ngµnh c«ng nghiÖp vµ gi¶m tû träng
ngµnh n«ng nghiÖp. Víi viÖc mçi n¨m dµnh h¬n 40% vèn ®Çu t cho
c«ng nghiÖp, 20% vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp, ®· t¹o ra tèc ®é
t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m cña ngµnh c«ng nghiÖp kho¶ng
10 - 12%, n«ng nghiÖp kho¶ng 4 - 5%, dÞch vô kho¶ng 8 - 9%. §©y
lµ yÕu tè quan träng gãp phÇn ®a tû träng ngµnh c«ng nghiÖp
hiÖn nay lªn trªn 30%, gi¶m tû träng cña ngµnh n«ng nghiÖp xuèng
10
Tµi trî dù ¸n
cßn kho¶ng h¬n 20%, cßn l¹i lµ tû träng cña ngµnh dÞch vô.
2.1.3. §Çu t t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa häc - c«ng nghÖ cña ®Êt níc
Ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ lµ mét yÕu tè, mét c¬ së quan
träng cña ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
§©y còng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña hÇu hÕt çc quèc gia.
ViÖc t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa hoc - c«ng nghÖ mét mÆt ph¶i xuÊt
ph¸t tõ môc tiªu phôc vô cho nh÷ng yªu cÇu mµ chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ ®Æt ra, mÆt kh¸c nã còng t¸c ®éng trë l¹i tèc ®é vµ
qui m« cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
HiÖn nay ë níc ta, tr×nh ®é khoa häc - c«ng nghÖ ®ang lµ vÊn ®Ò
bøc xóc cÇn ®îc quan t©m. So s¸nh çc c«ng nghÖ chÝnh ®ang ®-
îc sö dông ë níc ta víi thÕ giíi cho thÊy: c«ng nghÖ l¹c hËu ë níc ta
chiÕm 52%, c«ng nghÖ trung b×nh chiÕm 38%, cßn l¹i 10% lµ c«ng
nghÖ ®¹t ®îc møc hiÖn ®¹i ngang tÇm víi çc níc trong khu vùc. Tr-
íc t×nh h×nh ®ã, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn huy ®éng çc nguån vèn
®Çu t cho ph¸t triÓn c«ng nghÖ. Vèn cho ph¸t triÓn khoa häc - c«ng
nghÖ ®ang lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®èi víi nhiÒu quèc gia, ®Æc biÖt
lµ nh÷ng níc nghÌo nh ViÖt Nam. Theo kinh nghiÖm cña çc níc
®ang ph¸t triÓn th× vèn dµnh cho khoa häc - c«ng nghÖ chiÕm
kho¶ng 3% GDP, trong khi ®ã ë níc ta hiÖn nay míi ®¹t kho¶ng 1%
GDP. Kh«ng cã vèn hoÆc thiÕu vèn, chóng ta sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn
®Ó nghiªn cøu, øng dông çc thµnh tùu khoa häc, ¸p dông c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i trong s¶n xuÊt, vµ ®iÒu tÊt yÕu sÏ ®Õn, ®ã lµ tÝnh
®éc lËp, tù chñ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ sÏ suy
gi¶m.
2.2. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi doanh nghiÖp
2.2.1. §Çu t ®èi víi sù h×nh thµnh doanh nghiÖp
Doanh nghiÖp lµ nh÷ng tæ chøc kinh tÕ ®éc lËp, cã t çch ph¸p

11
Tµi trî dù ¸n
nh©n ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ trêng v× môc ®Ých
tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ ph¸t triÓn.
Trong nÒn kinh tÕ, çc doanh nghiÖp ®îc xem lµ nh÷ng “tÕ bµo”
chñ yÕu nhÊt. ChÝnh sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp
®· t¹o ra søc sèng cho nÒn kinh tÕ. Khi cã nhiÒu doanh nghiÖp ra
®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo.
Ngîc l¹i, sè lîng çc doanh nghiÖp gi¶m sót vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu
qu¶, nÒn kinh tÕ sÏ tr× trÖ, suy tho¸i.
§Ó h×nh thµnh doanh nghiÖp cÇn nhiÒu ®iÒu kiÖn, trong ®ã ®iÒu
kiÖn quan träng ph¶i kÓ ®Õn lµ vÒ vèn ®Çu t. Nhê cã vèn ®Çu t
mµ nhµ xëng, trang thiÕt bÞ... ®îc mua s¾m vµ h×nh thµnh, t¹o
nªn c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng. MÆt
kh¸c, vèn ®Çu t cßn ®îc sö dông ®Ó mua s¾m nguyªn vËt liÖu, tr¶
l¬ng cho ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
Thùc tiÔn ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp níc ta trong
thêi gian qua ®· kh¼ng ®Þnh vai trß ®Æc biÖt quan träng cña vèn
®Çu t. ThiÕu vèn ®Çu t lµ lùc c¶n lín cho sù ra ®êi cña nhiÒu
doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, nhiÒu doanh nghiÖp ra ®êi, song do h¹n
chÕ vÒ vèn nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng sö dông c«ng nghÖ - thiÕt bÞ
hiÖn ®¹i, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh
kh«ng cao, thiÕu søc c¹nh tranh vµ khã ®øng v÷ng trªn th¬ng tr-
êng. Mét sè doanh nghiÖp khi ra ®êi tuy cã trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i,
song l¹i thiÕu vèn lu ®éng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt cÇm
chõng hoÆc bÞ gi¸n ®o¹n.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, cã thÓ nãi r»ng, kh«ng cã vèn ®Ó thùc hiÖn
®Çu t, kh«ng cã sù ra ®êi cña çc doanh nghiÖp vµ qui m« vèn
®Çu t cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn qui m« vµ chÊt lîng ho¹t ®éng cña
çc doanh nghiÖp. Nãi mét çch ng¾n gän, ®Çu t cã ¶nh hëng
12
Tµi trî dù ¸n
quyÕt ®Þnh ®Õn sù ra ®êi vµ tån t¹i cña çc doanh nghiÖp.
2.2.2. §Çu t ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp
Ho¹t ®éng ®Çu t cã ¶nh hëng ®Õn nhiÒu mÆt cña ®êi sèng kinh
tÕ - x· héi, ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña çc
doanh nghiÖp. Tõ thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong
tõng thêi kú, çc doanh nghiÖp lu«n n¶y sinh nh÷ng quyÕt ®Þnh
®Çu t ®Ó thÝch nghi vµ ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n, khi thÞ trêng tiªu
thô bÞ suy yÕu, doanh sè b¸n ra bÞ gi¶m sót, çc doanh nghiÖp
ph¶i t×m ph¬ng ¸n ®Çu t ®Ó n©ng cao chÊt läng s¶n phÈm, ®a
d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó kh«i phôc l¹i vÞ thÕ cña m×nh so víi çc
doanh nghiÖp kh¸c ®ång thêi më ra híng ph¸t triÓn míi.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh lµ ®iÒu tÊt yÕu. Víi viÖc
më cöa çc nÒn kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ngµy cµng
nhanh, c¹nh tranh ®· diÔn ra víi mét qui m« cha tõng thÊy. ChÝnh
sù c¹nh tranh gay g¾t nµy ®· biÕn th¬ng trêng thµnh chiÕn trêng.
Khoa häc - c«ng nghÖ ®· trë thµnh vò khÝ sèng cßn trong viÖc c¹nh
tranh. Nã dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi s©u xa vÒ ®iÒu kiÖn s¶n
xuÊt, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.
LÞch sö kinh tÕ thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho
thÊy lµn sãng ®Çu t vµo kü thuËt - c«ng nghÖ ngµy cµng d©ng cao
m¹nh mÏ. §Çu t ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ nh»m më réng qui m«
s¶n xuÊt vµ t¨ng cêng søc m¹nh c¹nh tranh lu«n lu«n lµ mét nhu
cÇu bøc xóc ®èi víi çc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Nh vËy lµ, nhê cã ®Çu t, c«ng nghÖ - thiÕt bÞ cña çc doanh
nghiÖp ®îc ®æi míi, chÊt lîng s¶n phÈm ®îc n©ng cao, s¶n phÈm
ngµy cµng phong phó ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng,
tõ ®ã t¨ng nhanh kh¶ n¨ng tiªu thô vµ mang l¹i lîi nhuËn nhiÒu h¬n
cho doanh nghiÖp. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh: §Çu t ®ãng vai trß cùc kú
13
Tµi trî dù ¸n
quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña çc doanh nghiÖp.
C«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕt bÞ cò kü ®· ®a ®Õn hÖ qu¶ lµ hµng ho¸

s¶n xuÊt tõ çc doanh nghiÖp trong níc cã gi¸ thµnh cao, chÊt lîng
thÊp, chñng lo¹i kÐm phong phó, mÉu m· chËm thay ®æi ®Ó phï
hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng. Do ®ã, hµng néi mÊt uy tÝn, kh«ng
c¹nh tranh ®îc víi hµng ngo¹i ngay t¹i thÞ trêng ë trong níc, søc s¶n
xuÊt trong níc gi¶m sót vµ tr× trÖ vµ ®©y còng lµ mét nguyªn
nh©n g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th-
¬ng m¹i níc ta.
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh ®· ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn
®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ - thiÕt bÞ cho hµng ngµn doanh nghiÖp
níc ta. Trong bèi c¶nh hiÖn nay, khi nguån vèn Ng©n s¸ch vµ nguån
vèn tù cã cßn rÊt h¹n chÕ th× nguån vèn chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn
®æi míi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cho çc doanh nghiÖp lµ nguån vèn
tÝn dông cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i. V× vËy, ®Çu t ®æi míi
c«ng nghÖ - thiÕt bÞ võa lµ mèi quan t©m cña çc doanh nghiÖp
võa lµ mèi quan t©m cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i. Thùc hiÖn tèt
ho¹t ®éng nµy cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña çc
doanh nghiÖp vµ b¶n th©n ng©n hµng.
14
Tµi trî dù ¸n
Ch¬ng 2: Dù ¸n ®Çu t
1. Kh¸i niÖm vµ vai trß dù ¸n
1.1. Kh¸i niÖm dù ¸n
Thùc tiÔn ®· chøng minh r»ng, muèn tèi ®a ho¸ hiÖu qu¶ cña ®Çu
t th× tríc khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t nhÊt thiÕt ph¶i cã dù ¸n ®Çu t.
Nãi kh¸c ®i, ®Çu t ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së çc dù ¸n ®îc so¹n
th¶o vµ xem xÐt mét çch kü lìng. V× vËy, ®Çu t theo dù ¸n ®· trë
thµnh xu thÕ phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
HiÖn nay cha cã mét ®Þnh nghÜa thËt hoµn chØnh vÒ dù ¸n ®Çu
t. Trong thùc tÕ, dù ¸n ®Çu t ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é kh¸c
nhau. Theo thêi gian, quan niÖm vÒ dù ¸n ngµy cµng ph¸t triÓn. Cã
quan niÖm coi dù ¸n lµ çch sö dông çc nguån lùc vµo môc ®Ých
s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh; Ng©n hµng ThÕ giíi, mét tæ chøc tµi chÝnh
quèc tÕ lín nhÊt vµ cã vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy ®Çu
t vµo çc níc ®ang ph¸t triÓn, ®· coi dù ¸n lµ tæng thÓ çc chÝnh
s¸ch, ho¹t ®éng vµ chi phÝ cã liªn quan víi nhau ®îc ho¹ch ®Þnh
nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu nµo ®ã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh;
Còng cã ngêi cho r»ng: dù ¸n ®Çu t lµ tËp hîp çc ®èi tîng ®îc
h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng theo mét kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ®¹t ®îc
môc tiªu nhÊt ®Þnh (çc lîi Ých) trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt
®Þnh; Víi t çch lµ ngêi ®Çu t, mèi quan t©m hµng ®Çu vµ môc
®Ých chñ yÕu cña chñ ®Çu t lµ kiÕm lêi. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy,
nhµ ®Çu t ph¶i nghiªn cøu chi tiÕt, tû mØ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cã
liªn quan, ¶nh hëng ®Õn tÝnh sinh lêi cña c«ng cuéc ®Çu t ®ã. TËp
hîp nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy b»ng v¨n b¶n ®îc gäi lµ dù ¸n
®Çu t...
Dï ®îc xem xÐt díi bÊt kú gãc ®é nµo th× dù ¸n ®Çu t còng bao
gåm çc thµnh phÇn chÝnh nh sau:
15
Tµi trî dù ¸n
- Çc môc tiªu cÇn ®¹t ®îc khi thùc hiÖn dù ¸n: Cô thÓ lµ khi thùc
hiÖn, dù ¸n sÏ mang l¹i nh÷ng lîi Ých g× cho ®Êt níc nãi chung vµ
cho b¶n th©n chñ ®Çu t nãi riªng. Nh÷ng môc tiªu nµy cÇn ®îc
biÓu hiÖn b»ng kÕt qu¶ cô thÓ nh t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch,
gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, mang l¹i lîi nhuËn cho chñ
®Çu t...
- Çc ho¹t ®éng cña dù ¸n: Dù ¸n ph¶i nªu râ nh÷ng hµnh ®éng cô
thÓ ph¶i thùc hiÖn, ®Þa ®iÓm diÔn ra çc ho¹t ®éng cña dù ¸n,
thêi gian cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh, vµ çc bé phËn cã tr¸ch nhiÖm
thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng ®ã. CÇn lu ý r»ng çc ho¹t ®éng ®ã
cã mèi quan hÖ víi nhau v× tÊt c¶ ®Òu híng tíi sù thµnh c«ng cña
dù ¸n vµ çc ho¹t ®éng ®ã diÔn ra trong mét m«i trêng kh«ng
ch¾c ch¾n. M«i trêng dù ¸n kh«ng ph¶i lµ m«i trêng hiÖn t¹i mµ lµ
m«i trêng t¬ng lai.
- Çc nguån lùc cho dù ¸n: Ho¹t ®éng cña dù ¸n kh«ng thÓ thùc
hiÖn ®îc nÕu thiÕu çc nguån lùc vÒ vËt chÊt, tµi chÝnh, con ngêi...
V× vËy, ph¶i nªu râ çc nguån lùc cÇn thiÕt cho dù ¸n. Tæng hîp
çc nguån lùc nµy chÝnh lµ vèn ®Çu t cÇn cho dù ¸n. Mçi dù ¸n bao
giê còng ®îc x©y dùng vµ thùc hiÖn trong sù giíi h¹n vÒ nguån lùc.
Tãm l¹i, mÆc dï cã nhiÒu çch hiÓu kh¸c nhau vÒ dù ¸n, song quan
niÖm vÒ dù ¸n ®Çu t díi gi¸c ®é cña nhµ ®Çu t sÏ ®îc sö dông
nh»m ®¸p øng cho môc ®Ých chñ yÕu lµ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh çc
dù ¸n ®Çu t.
Nh vËy vÒ b¶n chÊt, dù ¸n ®Çu t ®îc hiÓu lµ tËp hîp kÕt qu¶
nghiªn cøu çc néi dung cã liªn quan, ¶nh hëng ®Õn sù vËn hµnh
vµ tÝnh sinh lêi cña c«ng cuéc ®Çu t.
VÒ h×nh thøc tr×nh bµy, dù ¸n lµ tµi liÖu do chñ ®Çu t chÞu tr¸ch
nhiÖm lËp. Trong ®ã, tr×nh bµy mét çch khoa häc vµ ®Çy ®ñ çc
néi dung liªn quan ®Õn c«ng cuéc ®Çu t, nh»m kh¼ng ®Þnh tÝnh
16
Tµi trî dù ¸n
®óng ®¾n cña chñ tr¬ng ®Çu t vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña vèn
®Çu t.
1.2. Vai trß cña dù ¸n ®Çu t
Dù ¸n ®Çu t lµ c¬ së ®em l¹i cho c«ng cuéc ®Çu t mét hiÖu qu¶
nh mong muèn. ChÝnh nguån gèc ra ®êi cña dù ¸n ®· cho thÊy mét
çch kh¸i qu¸t vai trß cña dù ¸n ®èi víi sù ph¸t triÓn. Dù ¸n ®Çu t
t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt nguån lùc míi cho sù ph¸t triÓn, lµ ph-
¬ng tiÖn chuyÓn dÞch vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ, gi¶i quyÕt
quan hÖ cung - cÇu vÒ vèn, vÒ s¶n phÈm dÞch vô trªn thÞ trêng,
gãp phÇn kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn
cho nh©n d©n, c¶i tiÕn bé mÆt kinh tÕ x· héi cho ®Êt níc. Vai trß
cô thÓ cña dù ¸n ®èi víi chñ ®Çu t, nhµ níc vµ nhµ tµi trî ®îc thÓ
hiÖn ë nh÷ng ®iÓm chÝnh nh sau:
§èi víi chñ ®Çu t: Dù ¸n lµ c¨n cø quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh

viÖc bá vèn ®Çu t. Dù ¸n ®Çu t ®îc so¹n th¶o theo mét quy tr×nh
chÆt chÏ trªn c¬ së nghiªn cøu ®Çy ®ñ çc mÆt vÒ thÞ trêng, kü
thuËt, tµi chÝnh, tæ chøc qu¶n lý... do ®ã, chñ ®Çu t sÏ yªn t©m
h¬n trong viÖc bá vèn ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n v× cã kh¶ n¨ng mang
l¹i lîi nhuËn vµ Ýt rñi ro. Dù ¸n còng lµ c¬ së ®Ó chñ ®Çu t x©y
dùng kÕ ho¹ch ®Çu t, theo dâi ®«n ®èc vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh
thùc hiÖn ®Çu t. §ã lµ nh÷ng kÕ ho¹ch mua s¾m m¸y mãc thiÕt
bÞ, kÕ ho¹ch thi c«ng x©y l¾p, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh....
Ngoµi ra, dù ¸n cßn lµ c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ vµ cã ®iÒu chØnh kÞp
thêi nh÷ng tån t¹i vµ víng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t vµ
khai th¸c c«ng tr×nh.
§èi víi Nhµ níc: Dù ¸n ®Çu t lµ c¬ së ®Ó çc c¬ quan qu¶n lý nhµ

níc xem xÐt, phª duyÖt cÊp vèn vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t. Vèn ng©n
s¸ch nhµ níc sö dông ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn theo kÕ ho¹ch th«ng qua
çc dù ¸n ®Çu t x©y dùng çc c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ -
17
Tµi trî dù ¸n
x· héi, hç trî vèn cho çc doanh nghiÖp nhµ níc, çc dù ¸n ®Çu t
quan träng cña quèc gia trong tõng thêi kú (®iÖn, xi m¨ng, s¾t,
thÐp...). Dù ¸n sÏ ®îc phª duyÖt, cÊp giÊy phÐp ®Çu t khi môc tiªu
cña dù ¸n phï hîp víi ®êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña
®Êt níc, ho¹t ®éng cña dù ¸n kh«ng g©y ¶nh hëng ®Õn m«i trêng
vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. Khi dù ¸n ®· ®îc phª chuÈn
th× çc bªn liªn quan ®Õn dù ¸n ph¶i tu©n thñ theo néi dung yªu
cÇu cña dù ¸n. NÕu n¶y sinh m©u thuÉn, tranh chÊp gi÷a çc bªn
liªn quan th× dù ¸n lµ mét trong nh÷ng c¬ së ph¸p lý ®Ó xem xÐt,
gi¶i quyÕt.
§èi víi çc nhµ tµi trî: Vèn ®Çu t cña mét dù ¸n thêng rÊt lín nªn
ngoµi phÇn vèn tù cã ®Ó thùc hiÖn çc dù ¸n, chñ ®Çu t cßn cÇn
®Õn nguån vèn vay. Dù ¸n lµ mét ph¬ng tiÖn ®Ó thuyÕt phôc çc
tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông xem xÐt tµi trî cho vay vèn. Khi tiÕp
nhËn çc dù ¸n xin tµi trî vèn cña chñ ®Çu t, çc tæ chøc tµi chÝnh -
tÝn dông sÏ xem xÐt çc néi dung cô thÓ cña dù ¸n, ®Æc biÖt lµ vÒ
mÆt kinh tÕ - tµi chÝnh ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã ®Çu t hay
kh«ng ®Çu t cho çc dù ¸n ®ã. Dù ¸n chØ ®îc ®Çu t vèn nÕu
mang tÝnh kh¶ thi theo quan ®iÓm cña nhµ tµi trî vµ ngîc l¹i. Khi
chÊp nhËn ®Çu t, dù ¸n lµ c¬ së ®Ó çc tæ chøc nµy lËp kÕ ho¹ch
cÊp vèn hoÆc cho vay theo møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Çu t,
®ång thêi lËp kÕ ho¹ch thu håi vèn vay.
1.3. Yªu cÇu cña dù ¸n
So¹n th¶o dù ¸n lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n, phøc t¹p. Kh«ng thÓ
xem so¹n th¶o dù ¸n lµ viÖc lµm chiÕu lÖ ®Ó t×m ®èi t¸c hoÆc
vay vèn ®Çu t. §Ó mét dù ¸n ®Çu t cã tÝnh thuyÕt phôc vµ thu hót
çc bªn tham gia, khi so¹n th¶o dù ¸n cÇn ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nh÷ng
yªu cÇu c¬ b¶n sau:
Mét lµ, dù ¸n ph¶i cã tÝnh khoa häc: §©y lµ yªu cÇu quan
18
Tµi trî dù ¸n
träng hµng ®Çu cña dù ¸n ®Çu t. §¶m b¶o yªu cÇu nµy sÏ t¹o tiÒn
®Ò cho viÖc triÓn khai vµ thùc hiÖn thµnh c«ng dù ¸n. TÝnh khoa
häc cña dù ¸n ®îc thÓ hiÖn trªn nh÷ng khÝa c¹nh chñ yÕu sau:
- VÒ sè liÖu th«ng tin: Nh÷ng d÷ liÖu, th«ng tin ®Ó x©y dùng dù

¸n ph¶i ®¶m b¶o trung thùc, chÝnh x¸c, tøc lµ ph¶i chøng minh ®îc
nguån gèc vµ xuÊt xø cña nh÷ng th«ng tin vµ nh÷ng sè liÖu ®· thu
thËp ®îc (do çc c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp, nghiªn cøu t×m
hiÓu thùc tÕ...).
- VÒ ph¬ng ph¸p lý gi¶i: Çc néi dung cña dù ¸n kh«ng tån t¹i ®éc
lËp, riªng rÏ mµ chóng lu«n n»m trong mét thÓ thèng nhÊt, ®ång
bé. V× vËy, qu¸ tr×nh ph©n tÝch, lý gi¶i çc néi dung ®· nªu trong
dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o logic vµ chÆt chÏ.
- VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n: Khèi lîng tÝnh to¸n trong mét dù ¸n th-
êng rÊt lín. Do ®ã, khi thùc hiÖn tÝnh to¸n çc chØ tiªu cÇn ®¶m
b¶o ®¬n gi¶n vµ chÝnh x¸c. §èi víi çc ®å thÞ, çc b¶n vÏ kü thuËt
ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c vÒ kÝch thíc, tû lÖ.
-VÒ h×nh thøc tr×nh bµy: Dù ¸n chøa ®ùng rÊt nhiÒu néi dung, nªn
khi tr×nh bµy ph¶i ®¶m b¶o cã hÖ thèng, râ rµng vµ s¹ch ®ep.
Hai lµ, tÝnh ph¸p lý: §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý Nhµ níc mét
çch thèng nhÊt trong lÜnh vùc ®Çu t, dù ¸n cÇn cã tÝnh ph¸p lý.
V× vËy, viÖc triÓn khai, thùc hiÖn dù ¸n ph¶i ®îc phÐp cña çc c¬
quan cã thÈm quyÒn. Muèn vËy, dù ¸n ®Çu t kh«ng chøa ®ùng
nh÷ng ®iÒu tr¸i víi luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ ®Çu t.
Nãi kh¸c ®i lµ dù ¸n cÇn cã c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c, tøc lµ phï hîp
víi chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p cña Nhµ níc. §iÒu nµy ®ßi hái ngêi so¹n
th¶o dù ¸n ph¶i nghiªn cøu kü chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ
çc v¨n b¶n luËt ph¸p cã liªn quan ®Õn çc ho¹t ®éng ®Çu t ®ã.
Ba lµ, tÝnh thùc tiÔn: TÝnh thùc tiÔn cña dù ¸n ®Çu t thÓ hiÖn ë
19
Tµi trî dù ¸n
chç nã ph¶i ®îc xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ vµ cã kh¶ n¨ng øng dông vµ
triÓn khai trong thùc tÕ. Mçi dù ¸n bao giê còng thuéc mét ngµnh,
lÜnh vùc cô thÓ víi nh÷ng th«ng sè, tÝnh to¸n vµ chØ tiªu kinh tÕ -
kü thuËt cô thÓ. MÆt kh¸c, dù ¸n diÔn ra ë nh÷ng thêi gian vµ ®Þa
®iÓm cô thÓ ®ång thêi chÞu t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè m«i tr-
êng x¸c ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi...
trong tõng thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®Þnh.
Bëi çc lý do chÝnh yÕu trªn, cho nªn çc néi dung, khÝa c¹nh ph©n
tÝch cña dù ¸n ®Çu t kh«ng thÓ chung chung mµ dùa trªn nh÷ng
c¨n cø thùc tÕ, tøc lµ dù ¸n ph¶i ®îc x©y dùng trong ®iÒu kiÖn vµ
hoµn c¶nh cô thÓ vÒ mÆt b»ng, thÞ trêng, vèn, lao ®éng, c«ng
nghÖ...
Bèn lµ, tÝnh thèng nhÊt: LËp vµ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t lµ mét
qu¸ tr×nh gian nan, phøc t¹p. §ã kh«ng chØ lµ c«ng viÖc ®éc lËp
cña chñ ®Çu t mµ nã cßn liªn quan ®Õn nhiÒu bªn nh c¬ quan
qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc ®Çu t x©y dùng, çc nhµ tµi trî...
V× vËy, dù ¸n ph¶i biÓu hiÖn sù thèng nhÊt vÒ lîi Ých gi÷a çc bªn
cã liªn quan ®Õn dù ¸n. Muèn çc bªn ®èi t¸c hiÓu vµ quyÕt ®Þnh
tham gia dù ¸n ®Çu t, çc tæ chøc tµi chÝnh quyÕt ®Þnh tµi trî hay
cho vay ®èi víi çc dù ¸n vµ muèn ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn
xem xÐt cÊp giÊy phÐp ®Çu t th× viÖc x©y dùng dù ¸n tõ çc bíc
tiÕn hµnh ®Õn néi dung, h×nh thøc, çch tr×nh bµy dù ¸n cÇn ph¶i
tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh chung mang tÝnh thèng nhÊt trong
quèc gia vµ quèc tÕ. §iÒu nµy sÏ t¹o thuËn lîi cho çc bªn chÊp thuËn
dù ¸n.
N¨m lµ, tÝnh gi¶ ®Þnh: XuÊt ph¸t tõ tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng
®Çu t nªn ngêi so¹n th¶o dù ¸n dï ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ
chuÈn bÞ kü lìng ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ lêng hÕt ®îc nh÷ng
yÕu tè sÏ chi phèi ho¹t ®éng ®Çu t trong t¬ng lai. Nh÷ng néi dung,
20
Tµi trî dù ¸n
tÝnh to¸n vÒ quy m« s¶n xuÊt, chi phÝ, gi¸ c¶, doanh thu, lîi
nhuËn... trong dù ¸n chØ cã tÝnh chÊt dù trï, dù b¸o. Thùc tÕ thêng
x¶y ra kh«ng hoµn toµn ®óng nh dù b¸o. ThËm chÝ, trong nhiÒu tr-
êng hîp, thùc tÕ x¶y ra l¹i kh¸c xa so víi dù kiÕn ban ®Çu trong dù
¸n. V× vËy, trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n cÇn chó ý ®Õn tÝnh gi¶
®Þnh. Cã nghÜa lµ ngêi lËp dù ¸n cÇn ®a ra nh÷ng t×nh huèng gi¶
®Þnh cã tÝnh rñi ro trªn mét sè ph¬ng diÖn nh thÞ trêng, c«ng
nghÖ, qu¶n trÞ... cña dù ¸n, tõ ®ã tiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch ®¸nh
gi¸ xem nh÷ng rñi ro ®ã sÏ t¸c ®éng ®Õn dù ¸n nh thÕ nµo ®Ó cã
gi¶i ph¸p phßng ngõa hiÖu qu¶.
1.4. Chu tr×nh dù ¸n
Mét c«ng cuéc ®Çu t ®îc xem nh b¾t ®Çu tõ ý tëng vÒ dù ¸n ®Çu
t. BÊt kú mét dù ¸n ®Çu t nµo còng ®îc h×nh thµnh tõ mét ý tëng
ban ®Çu cña nhµ ®Çu t. Tuy ý tëng chØ lµ mét sù “h×nh dung”
mong muèn cña nhµ ®Çu t, nhng còng ph¶i dùa trªn nh÷ng c¨n cø
cô thÓ, v× nÕu kh«ng ý tëng ®ã sÏ trë thµnh kh«ng tëng.
Tõ ý tëng cña dù ¸n ®Õn ®Õn viÖc x©y dùng, thùc hiÖn vµ kÕt
thóc dù ¸n lµ c¶ mét qu¸ tr×nh. Qu¸ tr×nh nµy thêng ®îc chia lµm
3 giai ®o¹n vµ trong mçi giai ®o¹n l¹i gåm rÊt nhiÒu c«ng viÖc diÔn
ra võa tuÇn tù võa ®an xen lÉn nhau. Sau ®©y lµ çc giai ®o¹n víi
çc bíc vµ c«ng viÖc chÝnh cña mét chu tr×nh dù ¸n:
Giai ®o¹n 1: ChuÈn bÞ ®Çu t.
Giai ®o¹n nµy gåm nh÷ng bíc chÝnh nh sau:
- Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t.
- Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi.
- Nghiªn cøu kh¶ thi.
- ThÈm ®Þnh ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t.
21
Tµi trî dù ¸n
Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t lµ nghiªn cøu nh÷ng kh¶ n¨ng, nh÷ng
®iÒu kiÖn ®Ó chñ ®Çu t cã thÓ tiÕn hµnh ®Çu t. Môc ®Ých cña
nã lµ t×m ra ®îc c¬ héi ®Çu t phï hîp nhÊt ®èi víi chñ ®Çu t. ViÖc
nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t cã t¸c dông x¸c ®Þnh mét çch nhanh
chãng vµ Ýt tèn kÐm nhng l¹i dÔ thÊy vÒ çc kh¶ n¨ng ®Çu t trªn
c¬ së nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n ®a ra ®ñ ®Ó lµm ngêi cã kh¶ n¨ng
®Çu t c©n nh¾c, xem xÐt vµ ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã triÓn khai
tiÕp sang giai ®o¹n nghiªn cøu sau hay kh«ng.
Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi lµ sù ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ dù ¸n ®Çu t. MÆc

dï míi chØ lµ sù lùa chän s¬ bé, nhng kh«ng v× thÕ mµ chñ ®Çu t
coi nhÑ, gi¶m bít néi dung nghiªn cøu. Néi dung nghiªn cøu tiÒn kh¶
thi lµ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ¶nh hëng ®Õn c«ng cuéc
®Çu t nh thÞ trêng, tµi chÝnh, kinh tÕ - kü thuËt... Tuy nhiªn, v× lµ
sù lùa chän s¬ bé cho nªn chñ ®Çu t cha nghiªn cøu nh÷ng vÊn
®Ò ®ã mét çch chi tiÕt tû mØ. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò
®ã ë møc ®é trung b×nh vµ trong tr¹ng th¸i tÜnh. Tøc lµ, cha ®Ò
cËp ®Õn sù t¸c ®éng cña çc yÕu tè bÊt ®Þnh vµ çc kÕt qu¶ tÝnh
to¸n chØ lµ nh÷ng íc tÝnh s¬ bé.
Nghiªn cøu kh¶ thi lµ sù lùa chän cuèi cïng c¬ héi ®Çu t nªn chñ
®Çu t ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu hÕt søc chi tiÕt, tû mØ, toµn diÖn,
triÖt ®Ó nh÷ng néi dung vÒ thÞ trêng, tµi chÝnh, kinh tÕ, kü
thuËt... cã ¶nh hëng ®Õn c«ng cuéc ®Çu t. §iÒu ®¸ng chó ý lµ
nghiªn cøu kh¶ thi diÔn ra trong tr¹ng th¸i ®éng, tøc lµ cã tÝnh
®Õn nh÷ng yÕu tè bÊt ®Þnh cã thÓ x¶y ra theo tõng néi dung cô
thÓ.
Nh vËy, vÒ mÆt néi dung, cã thÓ coi nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶
thi lµ nh nhau. Gi÷a nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi chØ kh¸c
nhau vÒ tÝnh chÊt, møc ®é n«ng, s©u cña viÖc nghiªn cøu.
ThÈm ®Þnh ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn
22
Tµi trî dù ¸n
cøu kh¶ thi sÏ tæ chøc thÈm ®Þnh ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã thùc
hiÖn ®Çu t hay kh«ng.
Giai ®o¹n 2: Thùc hiÖn ®Çu t.
§©y lµ giai ®o¹n tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng nh»m t¹o nªn c¬ së vËt
chÊt - kü thuËt, tiÒn ®Ò cho dù ¸n ®i vµo giai ®o¹n sau cïng. Giai
®o¹n nµy gåm nh÷ng bíc chÝnh nh:
- §µm ph¸n ký kÕt çc hîp ®ång.
- ThiÕt kÕ vµ lËp dù to¸n thi c«ng c«ng tr×nh.
- Thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh.
- VËn hµnh thö vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh.
Trong giai ®o¹n nµy vèn ®Çu t ®îc chi ra rÊt lín vµ cha sinh lêi. Thêi
gian cµng kÐo dµi, vèn ø ®äng cµng nhiÒu, tæn thÊt cµng lín vµ cã
thÓ x¶y ra çc tæn thÊt ®èi víi thiÕt bÞ cha hoÆc ®ang ®îc thi
c«ng l¾p ®Æt, çc c«ng tr×nh ®ang ®îc x©y dùng dë dang. ThÕ
nhng, kh«ng thÓ tuú tiÖn rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn ®Çu t v×
®iÒu ®ã sÏ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng thi c«ng x©y dùng - l¾p ®Æt
c«ng tr×nh, g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn giai ®o¹n vËn hµnh, khai th¸c.
Nh vËy, vÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt lîng x©y dùng - l¾p ®Æt c«ng
tr×nh vµ thêi gian thi c«ng lµ quan träng h¬n c¶ trong giai ®o¹n
thùc hiÖn ®Çu t.
Giai ®o¹n 3: VËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t.
§©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña dù ¸n ®Çu t. Thùc chÊt cña giai
®o¹n nµy lµ ®a c«ng tr×nh ®· ®îc x©y dùng, l¾p ®Æt xong vµo
vËn hµnh, khai th¸c. Tøc lµ, thùc hiÖn tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh
nh»m ®¹t ®îc çc môc tiªu cña dù ¸n ®Ò ra, trong ®ã môc tiªu chñ
yÕu lµ thu håi vèn vµ cã lîi nhuËn.
ë nh÷ng n¨m ®Çu, khi dù ¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng, do t×nh h×nh
cha æn ®Þnh nªn c«ng suÊt thùc tÕ ®¹t ®îc kh«ng cao. V× vËy, ë
23
Tµi trî dù ¸n
n¨m thø nhÊt, c«ng suÊt thùc tÕ chØ nªn tÝnh kho¶ng 50% c«ng
suÊt thiÕt kÕ, n¨m thø hai ë møc cao h¬n, kho¶ng 75%. C«ng suÊt
thiÕt kÕ thùc tÕ ®¹t ®îc ë møc cao nhÊt thêng lµ tõ n¨m thø 3 trë
®i vµ khi ®ã còng chØ nªn tÝnh ë møc xÊp xØ 90% c«ng suÊt thiÕt
kÕ.
Tãm l¹i, chu tr×nh dù ¸n lµ çc giai ®o¹n vµ çc bíc mµ mét dù ¸n
®Çu t cÇn tr¶i qua b¾t ®Çu tõ thêi ®iÓm cã ý tëng ®Çu t cho
®Õn thêi ®iÓm kÕt thóc dù ¸n.
2. Néi dung cña dù ¸n ®Çu t
2.1. Nghiªn cøu vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t
Dù ¸n ®Çu t lµ mét c«ng cô thÓ hiÖn kÕ ho¹ch chi tiÕt cña mét
c«ng cuéc ®Çu t s¶n xuÊt - kinh doanh, ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm tiÒn
®Ò cho çc quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ ho¹t ®éng tµi trî. Tuú theo tõng
dù ¸n cô thÓ ®Ó nghiªn cøu, x¸c ®Þnh nh÷ng c¬ së vÒ sù cÇn
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®Çu t theo dù ¸n ®ã. Tuy nhiªn, do ho¹t ®éng
®Çu t mang tÝnh phøc t¹p, cã liªn quan, ¶nh hëng vµ chÞu sù chi
phèi cña rÊt nhiÒu yÕu tè, trong ®ã ®Æc biÖt lµ t×nh h×nh kinh
tÕ cña mçi vïng, mçi khu vùc vµ mçi quèc gia. V× vËy, cã thÓ nãi
r»ng, t×nh h×nh kinh tÕ tæng qu¸t lµ c¬ së chñ yÕu nhÊt ®Ó
nghiªn cøu sù cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn çc dù ¸n ®Çu t. Khi nghiªn
cøu t×nh h×nh kinh tÕ tæng qu¸t cã liªn quan ®Õn dù ¸n ®Çu t
cÇn xem xÐt trªn çc khÝa c¹nh chñ yÕu sau:
- Tríc hÕt lµ ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý tù nhiªn. Çc yÕu tè thuéc ®iÒu
kiÖn vÒ ®Þa lý tù nhiªn nh ®Þa h×nh, khÝ hËu, ®Þa chÊt, tµi
nguyªn... cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña
dù ¸n ®Çu t, t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cña
çc dù ¸n.
- §iÒu kiÖn vÒ d©n sè vµ lao ®éng. §©y lµ yÕu tè cã liªn quan, ¶nh
24
Tµi trî dù ¸n
hëng ®Õn nhu cÇu vµ khuynh híng tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô do
dù ¸n t¹o ra, ®ång thêi t¸c ®éng ®Õn nguån lao ®éng cung cÊp
cho dù ¸n.
- T×nh h×nh chÝnh trÞ, çc chÝnh s¸ch vµ hÖ thèng luËt ph¸p cña
nhµ níc lµ nh÷ng yÕu tè cã liªn quan, ¶nh hëng ®Õn m«i trêng
®Çu t vµ t©m lý cña nhµ ®Çu t. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, luËt
ph¸p nghiªm minh vµ çc chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n sÏ mang l¹i sù an
t©m cho çc nhµ ®Çu t. Çc chÝnh s¸ch ph¸t triÓn, c¶i çch vµ
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶n ¸nh nhËn thøc vµ sù ®æi míi t
duy trong lÜnh vùc ®Çu t, t¹o thuËn lîi cho m«i trêng ®Çu t.
- T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng, thùc tr¹ng
s¶n xuÊt - kinh doanh cña ngµnh, cña c¬ së thÓ hiÖn qua çc chØ
tiªu nh tèc ®é t¨ng GDP, tû lÖ ®Çu t/GDP, tû suÊt lîi nhuËn... cã
¶nh hëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ ph¸t huy hiÖu qu¶
cña dù ¸n.
Ngoµi ra, ®èi víi dù ¸n ®Çu t më réng qui m« s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü
thuËt, cÇn ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh
cña nh÷ng c¬ së ®ã.
Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn dù ¸n ®Çu t.

Nghiªn cøu çc vÊn ®Ò trªn sÏ gióp t×m ra c©u tr¶ lêi v× sao ph¶i
thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t. §Ó nghiªn cøu çc vÊn ®Ò trªn cÇn sö dông
nhiÒu nguån sè liÖu th«ng tin. Cã thÓ thu thËp çc sè liÖu th«ng tin
®ã tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau.
§iÒu cÇn chó ý lµ tuú thuéc vµo tõng dù ¸n cô thÓ ®Ó lùa chän çc
vÊn ®Ò kinh tÕ tæng qu¸t nªu trªn khi xem xÐt ®¸nh gi¸ sù cÇn
thiÕt ph¶i thùc hiÖn dù ¸n ®ã.
2.2. Nghiªn cøu vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng
Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ë níc ta tríc ®©y, s¶n
25
Tµi trî dù ¸n
phÈm hµng ho¸ khan hiÕm do nguyªn nh©n chñ yÕu lµ n¨ng lùc
s¶n xuÊt h¹n chÕ. HÇu hÕt çc s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Òu ®îc tiªu
thô. V× vËy, vÊn ®Ò thÞ trêng ®îc Ýt ngêi quan t©m.
Qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· t¹o ra ®éng lùc
m¹nh mÏ thóc ®Èy mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña çc
®¬n vÞ, ®em l¹i mét thùc tÕ lµ cã nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt
hiÖn trªn thÞ trêng. Sù xuÊt hiÖn nhiÒu s¶n phÈm cã thÓ tho¶ m·n
nhu cÇu cña con ngêi ®· gãp phÇn quan träng lµm thay ®æi t duy
cña çc nhµ ®Çu t, s¶n xuÊt. T duy b¾t ®Çu tõ viÖc s¶n xuÊt råi
t×m çch b¸n hµng, tiªu thô s¶n phÈm ®· khÐp l¹i, nhêng chç cho
mét t duy míi, ®ã lµ cÇn b¾t ®Çu tõ nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó n¾m
b¾t nhu cÇu vµ t©m lý cña ngêi tiªu dïng, tõ ®ã lùa chän s¶n
phÈm ®Ó ®Çu t, s¶n xuÊt vµ tæ chøc tiªu thô phï hîp víi së thÝch,
nÕp sèng vµ søc mua cña kh¸ch hµng.
Nh vËy lµ, dù ¸n cÇn s¶n xuÊt s¶n phÈm g× víi sè lîng vµ gi¸ c¶ bao
nhiªu kh«ng thÓ xuÊt ph¸t tõ suy nghÜ chñ quan cña nhµ ®Çu t mµ
ph¶i xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng. Nghiªn cøu vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng lµ
néi dung quan träng ®Çu tiªn vµ cã ý nghÜa sèng cßn cña dù ¸n.
ThÞ trêng lµ n¬i ph¸t ra nh÷ng tÝn hiÖu rÊt cÇn thiÕt ®èi víi chñ
®Çu t, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän môc tiªu vµ quy m«
cña dù ¸n. Môc ®Ých chñ yÕu cña nghiªn cøu thÞ trêng lµ nh»m:
- X¸c ®Þnh thÞ trêng hiÖn t¹i cña s¶n phÈm dù ®Þnh s¶n xuÊt,
®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña thÞ trêng nµy trong t¬ng lai,
®ång thêi ph©n tÝch çc yÕu tè kinh tÕ vµ phi kinh tÕ t¸c ®éng
®Õn nhu cÇu s¶n phÈm.
- X©y dùng çc biÖn ph¸p khuyÕn thÞ vµ tiÕp thÞ cÇn thiÕt gióp
cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n.
- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm so víi s¶n phÈm cïng
lo¹i cã s½n vµ çc s¶n phÈm cã thÓ sau nµy xuÊt hiÖn trªn thÞ tr-
26
Tµi trî dù ¸n
êng.
VÒ mÆt néi dung, nghiªn cøu thÞ trêng dù ¸n bao gåm çc vÊn ®Ò
chÝnh nh sau:
2.2.1. Lùa chän s¶n phÈm dù ¸n.
Mét s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra lµ nh»m ®¸p øng nhu cÇu nµo ®ã
cña x· héi. Tuy nhiªn, nhu ®ã rÊt ®a d¹ng vµ cã tÇm quan träng
kh¸c nhau tuú theo mçi ç nh©n vµ tuú theo mçi x· héi. V× vËy, khi
nghiªn cøu lùa chän s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh râ lo¹i s¶n
phÈm vµ ®èi tîng tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®îc
xem xÐt, lµm râ khi lùa chän s¶n phÈm dù ¸n lµ:
- §Æc ®iÓm, c«ng dông chñ yÕu cña s¶n phÈm lµ g×? S¶n phÈm dù
¸n ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt hay nhu cÇu cña çc ç nh©n?
- Ai lµ kh¸ch hµng chÝnh tiªu thô s¶n phÈm dù ¸n? Ai sÏ lµ nh÷ng

kh¸ch hµng míi ?
- S¶n phÈm dù ¸n dù ®Þnh s¶n xuÊt ®ang ë trong giai ®o¹n nµo
cña chu kú sèng? NÕu s¶n phÈm dù ¸n dù ®Þnh s¶n xuÊt ®ang ë
vµo nh÷ng giai ®o¹n cuèi cña chu kú sèng th× viÖc thùc hiÖn dù ¸n
®ã râ rµng lµ bÊt lîi, kh«ng nªn tiÕn hµnh.
2.2.2. X¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ trêng hiÖn t¹i.
X¸c ®Þnh nhu cÇu hiÖn t¹i cña s¶n phÈm mµ dù ¸n dù ®Þnh s¶n
xuÊt lµ ®iÒu cÇn thiÕt ®èi víi nhµ ®Çu t. §Ó x¸c ®Þnh ®îc møc
tiªu thô hiÖn t¹i vÒ lo¹i s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn thu thËp çc sè liÖu
nh sè liÖu s¶n xuÊt trong n¨m cña çc c¬ së hiÖn cã, sè lîng nhËp
khÈu vµ xuÊt khÈu trong n¨m vµ lîng tån kho cuèi n¨m. CÇn lu ý
r»ng, møc tiªu thô hiÖn t¹i cã thÓ ph¶n ¸nh ®óng hoÆc cha ®óng
nh cÇu hiÖn t¹i.
§èi víi nh÷ng mÆt hµng kh«ng cßn sù khan hiÕm vÒ s¶n phÈm,
hoÆc møc ®é khan hiÕm thÊp th× møc tiªu thô hiÖn t¹i sÏ ph¶n ¸nh
27
Tµi trî dù ¸n
®óng nhu cÇu thÞ trêng hiÖn taÞ.
§èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã sù khan hiÕm, s¶n xuÊt ra ®Õn ®©u
®Òu ®îc tiªu thô hÕt, cã thªm n÷a vÉn b¸n ®îc th× møc tiªu thô
hiÖn t¹i cha ph¶n ¸nh ®óng nhu cÇu thÞ trêng hiÖn t¹i, nhu cÇu cã
thÓ cßn lín h¬n lîng hµng ®· tiªu thô. LÏ dÜ nhiªn çc dù ¸n ®Çu t
cÇn ph¸t hiÖn nh÷ng mÆt hµng cßn cã sù khan hiÕm ®Ó ®Çu t
s¶n xuÊt. Lóc nµy, ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ trêng hiÖn t¹i cã thÓ
gia t¨ng mét hÖ sè nµo ®ã b»ng çch tham kh¶o sè liÖu cña çc níc
kh¸c, nhÊt lµ çc níc cã kinh nghiÖm cã ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh
tÕ - x· héi gièng víi níc ta.
2.2.3. Dù b¸o nhu cÇu t¬ng lai s¶n phÈm dù ¸n.
Dù b¸o nhu cÇu t¬ng lai cña s¶n phÈm dù ¸n lµ vÊn ®Ò quan träng
vµ rÊt cÇn thiÕt, cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc thu håi vèn vµ l·i
cña nhµ ®Çu t còng nh çc nhµ tµi trî cho dù ¸n. Th«ng thêng, çc
dù ¸n ph¶i tr¶i qua mét thêi gian thùc hiÖn ®Çu t nhÊt ®Þnh. Khi
qu¸ tr×nh x©y dùng vµ l¾p ®Æt hoµn thµnh, dù ¸n sÏ ®îc ®a vµo
khai th¸c, qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh b¾t ®Çu vµ
kóc ®ã s¶n phÈm cña dù ¸n míi cã mÆt trªn thÞ trêng.
§Ó dù b¸o nhu cÇu thÞ trêng t¬ng lai, cÇn sö dông çc ph¬ng ph¸p
dù b¸o. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó dù b¸o nhu cÇu t¬ng lai nh ph-
¬ng ph¸p b×nh qu©n sè häc, ph¬ng ph¸p b×nh qu©n theo tèc ®é
t¨ng trëng...
Mçi ph¬ng ph¸p dù b¸o cã néi dung riªng, nhng c¬ së cña chóng vÒ
c¬ b¶n lµ gièng nhau. Çc ph¬ng ph¸p ®Òu dùa trªn gi¶ thiÕt:
nh÷ng g× diÔn ra trong qu¸ khø theo mét quy luËt nµo ®ã sÏ tiÕp
tôc ra trong t¬ng lai còng vÊn theo quy luËt ®ã.
Nh vËy lµ, ®Ó dù b¸o nhu cÇu t¬ng lai cña s¶n phÈm dù ¸n cÇn x¸c
®Þnh “quy luËt” trong qu¸ khø. Muèn vËy, cÇn thu thËp çc sè liÖu
28
Tµi trî dù ¸n
th«ng tin trong qu¸ khø vÒ t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Tuú
theo tõng lo¹i s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh thêi gian cÇn ph¶i xem xÐt
®Õn trong qu¸ khø. Nh×n chung, kho¶ng thêi gian tèi thiÓu ®èi víi
nhiÒu lo¹i s¶n phÈm lµ 5 n¨m.
Trong nghiªn cøu dù b¸o nhu cÇu thÞ trêng t¬ng lai, vÊn ®Ò ®Æt ra
lµ cÇn lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó dù b¸o ®èi víi tõng lo¹i
s¶n phÈm dù ®Þnh s¶n xuÊt. §iÒu cÇn chó ý lµ ®é chÝnh x¸c cña
çc kÕt qu¶ dù b¸o cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh sù biÕn
®éng cña gi¸ c¶, thu nhËp, d©n sè vµ mét sè ¶nh hëng cã tÝnh
chÊt ®ét biÕn.
VÒ gi¸ c¶, ®©y lµ mét yÕu tè cã ¶nh hëng quan träng ®Õn nhu
cÇu thÞ trêng. Th«ng thêng, khi gi¸ c¶ cµng cao th× ngêi tiªu dïng
cµng ®¾n ®o khi mua s¶n phÈm ®ã. V× vËy, khi dù b¸o nhu cÇu
cña thÞ trêng t¬ng lai, ®Ó ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c cÇn tÝnh ®Õn
tÝnh ®µn håi cña nhu cÇu so víi gi¸ c¶ s¶n phÈm.
VÒ thu nhËp, th«ng thêng khi thu nhËp t¨ng th× khuynh híng tiªu
dïng sÏ t¨ng lªn. Khi dù b¸o nhu cÇu cÇn kÕt hîp xem xÐt mèi t¬ng
quan gi÷a thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi vµ møc tiªu thô s¶n
phÈm dù ¸n dù ®Þnh s¶n xuÊt.
VÒ d©n sè, còng cã ¶nh hëng quan träng ®Õn nhu cÇu thÞ trêng
theo híng “®ång biÕn”, nhÊt lµ çc mÆt hµng thiÕt yÕu nh l¬ng
thùc, thùc phÈm, may mÆc...
2.2.4. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm.
C¹nh tranh lµ ®iÒu thêng xuyªn x¶y ra trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
do cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm. Qu¸
tr×nh nµy nhiÒu lóc diÔn ra rÊt gay g¾t, biÕn th¬ng trêng thµnh
chiÕn trêng. NhiÒu doanh nghiÖp vµ nhµ ®Çu t kh«ng ®ñ søc c¹nh
tranh dÉn ®Õn bÞ ph¸ s¶n.
29
Tµi trî dù ¸n
V× vËy, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dù
¸n lµ ®iÒu tÊt yÕu vµ cÇn ®îc coi träng.
Tríc hÕt, cÇn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ møc ®é c¹nh
tranh. Cô thÓ lµ, x¸c ®Þnh tÊt c¶ çc nhµ c¹nh tranh chÝnh ë hiÖn
t¹i vµ t¬ng lai. Thu nhËp çc th«ng tin vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt -
kinh doanh cña hä cã íc tÝnh ®Õn sù thay ®æi trong t¬ng lai ®Ó
®¸nh gi¸ ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña “®èi thñ” c¹nh tranh.
Sau khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ çc “®èi thñ”, cÇn ph©n tÝch ®¸nh
gi¸ kh¸ch quan u thÕ vµ bÊt lîi cña dù ¸n trong c¹nh tranh trªn çc
mÆt chñ yÕu nh chi phÝ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kü n¨ng
qu¶n lý vµ kü thuËt. §iÒu quan träng lµ cÇn x¸c ®Þnh râ nh÷ng u
thÕ ®ã cña dù ¸n sÏ tån t¹i ®îc bao l©u vµ nh÷ng bÊt lîi cña dù ¸n
cã kh¾c phôc, h¹n chÕ ®îc hay kh«ng?
Bíc quan träng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh s¶n phÈm do dù ¸n tiÕn
hµnh s¶n xuÊt nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng nh ®· dù tÝnh lµ cÇn sö
dông çc c«ng cô ®Ó c¹nh tranh trªn hai khÝa c¹nh. C¹nh tranh vÒ
ph¬ng diÖn gi¸ c¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ trÞ sö dông.
§Ó c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cÇn thu thËp gi¸ b¸n cña çc s¶n phÈm cïng
lo¹i ®ang ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng do çc doanh nghiÖp hiÖn cã
s¶n xuÊt. Tõ ®ã, dù kiÕn gi¸ b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n sao cho cã
thÓ c¹nh tranh ®îc mµ vÉn cã lêi.
Nh×n chung, nÕu cã cïng mét ®¼ng cÊp chÊt lîng th× gi¸ c¶ s¶n
phÈm cña dù ¸n ph¶i thÊp h¬n hoÆc tèi ®a lµ cao b»ng gi¸ c¶ s¶n
phÈm cña çc s¶n phÈm cïng lo¹i ®ang cã mÆt trªn thÞ trêng míi cã
lîi thÕ trong c¹nh tranh.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ trÞ sö dông ®îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë
chÊt lîng s¶n phÈm, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, h×nh thøc bao b×...
V× vËy, cÇn nªu râ nh÷ng u ®iÓm næi bËt cña chÊt lîng s¶n phÈm,
30
Tµi trî dù ¸n
nãi râ s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn cÊp nµo, ®ång thêi còng cÇn nªu râ
nh÷ng tiÖn lîi cña s¶n phÈm trong sö dông, di chuyÓn vµ kh¶ n¨ng
®¸p øng ®îc thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng... ChÝnh nh÷ng u ®iÓm
®ã lµ c¬ së quan träng ®Ó t¹o ra uy tÝn cña s¶n phÈm, lµ yÕu tè
cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, n©ng cao
®îc lîng hµng b¸n ra còng nh ®¶m b¶o ®îc tuæi thä kinh tÕ cña
s¶n phÈm nh dù kiÕn ®Ò ra trong dù ¸n.
2.2.5. X©y dùng çc biÖn ph¸p tiÕp thÞ vµ mµng líi tiªu thô s¶n
phÈm cña dù ¸n
Qua viÖc tiÕn hµnh dù b¸o nhu cÇu thÞ trêng t¬ng lai ®èi víi s¶n
phÈm dù ¸n dù ®Þnh s¶n xuÊt ®· cho biÕt kh¶ n¨ng x©m chiÕm
thÞ trêng vµ tiªu thô s¶n phÈm trong t¬ng lai.
ThÕ nhng, kh¶ n¨ng ®ã cã trë thµnh hiÖn thùc hay kh«ng cßn phô
thuéc vµo nhiÒu vÊn ®Ò, ®Æc biÖt lµ ph¶i lµm cho ngêi tiªu dïng
biÕt vµ cÇn ®Õn çc s¶n phÈm cña dù ¸n. V× vËy, cÇn nghiªn cøu
çc biÖn ph¸p marketing vµ tæ chøc mµng líi tiªu thô s¶n phÈm cña
dù ¸n ®Ó t¨ng nhanh kh¶ n¨ng tiªu thô.
Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, marketing ®ãng vai trß
quan träng vµ tû lÖ víi sè lîng vµ sù phøc t¹p cña kh¸ch hµng. Môc
®Ých cña marketing lµ lµm cho ngêi tiªu dïng sö dông s¶n phÈm
cña dù ¸n thay v× sö dông s¶n phÈm c¹nh tranh kh¸c. V× vËy, cÇn
nghiªn cøu kü lìng ®èi tîng kh¸ch hµng, çc h×nh thøc ph©n phèi
vµ kü n¨ng cña chóng còng nh çc ph¬ng ¸n giíi thiÖu s¶n phÈm.
Tæ chøc mµng líi tiªu thô lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc nghiªn cøu kü l-
ìng. VÒ nguyªn t¾c, ph¶i ®¶m b¶o cho s¶n phÈm cña dù ¸n ®Õn
®îc tay ngêi tiªu dïng mét çch nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. Do ®ã,
dù ¸n xem xÐt tæ chøc hÖ thèng ph©n phèi s¶n phÈm mét çch hîp
lý th«ng qua çc ph¬ng thøc tiªu thô nh b¸n hµng trùc tiÕp, b¸n
hµng th«ng qua çc ®¹i lý hoÆc th«ng qua çc hîp ®ång bao tiªu
31
Tµi trî dù ¸n
s¶n phÈm... Trêng hîp ¸p dông ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cÇn
dù trï tÝnh to¸n çc chi phÝ nh chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ më çc
cöa hµng tiªu thô...
Nghiªn cøu thÞ trêng lµ néi dung quan träng lµ nh©n tè quyÕt
®Þnh viÖc lùa chän môc tiªu vµ qui m« cña dù ¸n. MÆt kh¸c, nghiªn
cøu vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng còng lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p,
mang nÆng tÝnh lý thuyÕt, vËn dông vµo thùc tÕ gÆp rÊt nhiÒu
khã kh¨n do thiÕu sè liÖu hoÆc sè liÖu kh«ng ®ñ ®é tin cËy cao.
Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu dù ¸n kh«ng thµnh c«ng ®Òu cã nguyªn

nh©n do nghiªn cøu thÞ trêng kh«ng chÝnh x¸c. §Ó nghiªn cøu thÞ
trêng cÇn çc th«ng tin ë tÇm vÜ m« vµ vi m« nh çc kÕ ho¹ch lín
®Þnh híng viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n, tèc ®é t¨ng trëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ, chØ sè l¹m ph¸t, t×nh h×nh xuÊt - nhËp khÈu vµ
tuú theo s¶n phÈm cña tõng dù ¸n cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng
th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c.
Tuy nhiªn, viÖc nghiªn cøu thÞ trêng kh«ng ph¶i chØ lµ thu lîm çc
tµi liÖu, th«ng tin vÒ t×nh h×nh qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña
s¶n phÈm dù ¸n dù ®Þnh s¶n xuÊt mµ cßn cÇn cã çc chuyªn gia víi
nh÷ng hiÓu biÕt vÒ s¶n phÈm dù ¸n vµ nh÷ng s¶n phÈm cã thÓ
thay thÕ còng nh nh÷ng kiÕn thøc vÒ qui luËt vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng
cña thÞ trêng, ph¸p luËt, th¬ng m¹i... ®Ó cã thÓ lùa chän, ph©n
tÝch vµ rót ra ®îc nh÷ng kÕt luËn cô thÓ vµ x¸c ®¸ng.
2.3. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn kü thuËt - c«ng nghÖ cña dù ¸n
Môc ®Ých chÝnh cña viÖc nghiªn cøu kü thuËt - c«ng nghÖ cña dù
¸n lµ nh»m x¸c ®Þnh, kiÓm tra çc th«ng sè ®Çu vµo, quy tr×nh
s¶n xuÊt, ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ®Ó s¶n xuÊt mét çch
tèi u víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn cã mµ vÉn ®¶m b¶o çc yªu cÇu vÒ
chÊt lîng vµ sè lîng s¶n phÈm qua nghiªn cøu thÞ trêng.
32
Tµi trî dù ¸n
Nghiªn cøu ph¬ng diÖn kü thuËt - c«ng nghÖ lµ mét trong nh÷ng
tiÒn ®Ò quan träng cho viÖc ph©n tÝch vÒ mÆt kinh tÕ - tµi chÝnh
cña dù ¸n. Kh«ng cã sè liÖu cña ph©n tÝch kü thuËt th× kh«ng thÓ
ph©n tÝch vÒ mÆt kinh tÕ tµi chÝnh. QuyÕt ®Þnh ®óng ®¾n
trong thÈm ®Þnh kü thuËt - c«ng nghÖ cã t¸c dông to lín trong viÖc
tiÕt kiÖm çc nguån lùc vµ tranh thñ ®îc çc c¬ héi ®Ó t¨ng thªm
nguån lùc. cho dù ¸n.
MÆt kh¸c, kü thuËt - c«ng nghÖ cña tõng dù ¸n phô thuéc vµo çc
ngµnh nghÒ cô thÓ vµ lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p nhÊt lµ ®èi víi
dù ¸n lín. V× vËy, cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu hç trî bæ sung cho çc
dù ¸n lín, phøc t¹p vÒ kü thuËt víi sù tham gia cña çc chuyªn gia cã
am hiÓu s©u s¾c vÒ tõng lÜnh vùc kü thuËt cô thÓ ®ã.
Tuú thuéc vµo tõng lo¹i dù ¸n cô thÓ mµ néi dung nghiªn cøu kü
thuËt - c«ng nghÖ cã néi dung vµ møc ®é phøc t¹p kh¸c nhau. Tuy
nhiªn, nh÷ng néi dung c¬ b¶n cÇn tËp trung nghiªn cøu bao gåm
çc vÊn ®Ò chÝnh sau ®©y:
2.3.1. Lùa chän h×nh thøc ®Çu t
ViÖc nghiªn cøu lùa chän h×nh thøc ®Çu t míi hay ®Çu t chiÒu
s©u, c¶i tiÕn kü thuËt, më réng qui m« s¶n xuÊt cÇn dùa trªn mét
sè c¬ së nh tÝnh chÊt s¶n phÈm vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña çc c¬ së
hiÖn cã. Th«ng thêng, ®èi víi lo¹i s¶n phÈm hoµn toµn míi cÇn ph¶i
®Çu t míi, Ýt khi tËn dông ®îc çc c¬ së hiÖn cã. Trong trêng hîp
cÇn t¨ng sè lîng s¶n phÈm hoÆc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nh»m ®¸p
øng nhu cÇu thÞ trêng, th«ng thêng sÏ thùc hiÖn h×nh thøc ®Çu t
chiÒu s©u, c¶i t¹o, më réng vµ ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ c¬ së
hiÖn cã.
2.3.2. Nghiªn cøu lùa chän c«ng suÊt cña dù ¸n
C«ng suÊt cña dù ¸n lµ kh¶ n¨ng t¹o ra s¶n lîng s¶n phÈm vµ dÞch
33
Tµi trî dù ¸n
vô trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nh mét th¸ng, mét quÝ
hoÆc mét n¨m. C«ng suÊt cña dù ¸n bao gåm çc lo¹i sau:
- C«ng suÊt lý thuyÕt. C«ng suÊt lý thuyÕt lµ c«ng suÊt lín nhÊt mµ
dù ¸n cã thÓ thùc hiÖn ®îc trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt lý thuyÕt.
§iÒu kiÖn s¶n xuÊt lý thuyÕt ®îc hiÓu theo gi¶ thiÕt lµ m¸y mãc
ho¹t ®éng liªn tôc, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n v× bÊt kú lý do nµo. C«ng
suÊt lý thuyÕt mang tÝnh chÊt tham kh¶o, khã cã thÓ ®¹t ®îc.
- C«ng suÊt thiÕt kÕ. C«ng suÊt thiÕt kÕ lµ c«ng suÊt mµ dù ¸n ®¹t
®îc trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh thêng. §iÒu kiÖn s¶n xuÊt
b×nh thêng ®îc hiÓu lµ: m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng theo ®óng
qui tr×nh c«ng nghÖ, kh«ng bÞ ngõng v× nh÷ng lý do kh«ng ®îc
dù tÝnh tríc; çc yÕu tè “®Çu vµo” ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
C«ng suÊt thiÕt kÕ cña dù ¸n ®îc tÝnh dùa vµo c«ng suÊt thiÕt kÕ
cña m¸y mãc, thiÕt bÞ chñ yÕu trong mét giê cïng víi sè giê, sè ca
vµ sè ngµy lµm viÖc. Khi tÝnh c«ng suÊt thiÕt kÕ mét n¨m, th«ng
thêng sè ngµy lµm viÖc trong n¨m lÊy b»ng 360 ngµy, cßn sè
ca/ngµy, sè giê/ca lÊy theo dù tÝnh trong dù ¸n.
- C«ng suÊt thùc tÕ. C«ng suÊt thùc tÕ lµ c«ng suÊt ®¹t ®îc trong
®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cô thÓ cña dù ¸n. §iÒu kiÖn s¶n xuÊt cô thÓ
cña dù ¸n ®îc hiÓu lµ sù chi phèi cña çc yÕu tè nh sù thµnh th¹o
cña ngêi c«ng nh©n, kinh nghiÖm tæ chøc s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng cung
cÊp çc yÕu tè ®Çu vµo vµ çc trôc trÆc “kü thuËt” kh¸c. C«ng suÊt
thùc tÕ ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c«ng suÊt thiÕt kÕ. Th«ng thêng,
n¨m ®Çu khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng, c«ng suÊt thùc tÕ ®îc tÝnh
b»ng 50% c«ng suÊt thiÕt kÕ, n¨m thø hai c«ng suÊt thùc tÕ ®îc
tÝnh b»ng 75% c«ng suÊt thiÕt kÕ, tõ n¨m thø ba trë ®i c«ng suÊt
thùc tÕ ®îc tÝnh b»ng 90% c«ng suÊt thiÕt kÕ. §©y ®îc coi lµ c«ng
suÊt thùc tÕ lín nhÊt cña dù ¸n.
- C«ng suÊt tèi thiÓu. C«ng suÊt tèi thiÓu lµ c«ng suÊt t¹o ra møc
34
Tµi trî dù ¸n
s¶n phÈm tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó dù ¸n kh«ng bÞ lç. §©y lµ c«ng
suÊt t¬ng øng víi ®iÓm hoµ vèn. NÕu s¶n lîng s¶n phÈm díi møc
s¶n lîng hoµ vèn th× chi phÝ cè ®Þnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ
gia t¨ng, khiÕn gi¸ thµnh cao, tõ ®ã viÖc s¶n xuÊt trë thµnh kh«ng
kinh tÕ n÷a, mÆc dï vÒ mÆt chÊt lîng kü thuËt cã thÓ vÉn ®îc
®¶m b¶o.
Lùa chän c«ng suÊt cña dù ¸n lµ ®iÒu cÇn thiÕt cã ¶nh hëng ®Õn
hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t. Th«ng thêng trong ph©n tÝch, tÝnh
to¸n, c«ng suÊt cña dù ¸n ®îc lùa chän chÝnh lµ c«ng suÊt thùc tÕ.
Khi x¸c ®Þnh c«ng suÊt cña dù ¸n lín hay nhá cÇn c¨n cø vµo çc
yÕu tè chñ yÕu sau ®©y:
+ Nhu cÇu cña thÞ trêng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ®èi víi s¶n phÈm cña
dù ¸n.
+ Kh¶ n¨ng më réng chiÕm lÜnh thÞ trêng cña s¶n phÈm do dù ¸n
dù ®Þnh s¶n xuÊt.
+ Kh¶ n¨ng cung cÊp çc yÕu tè ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
nhÊt lµ ®èi víi nguyªn vËt liÖu ph¶i nhËp khÈu.
+ Kh¶ n¨ng mua thiÕt bÞ - c«ng nghÖ cã c«ng suÊt phï hîp ®èi víi
dù ¸n.
+ Kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t vµ n¨ng lùc vÒ tæ chøc, ®iÒu hµnh s¶n
xuÊt - kinh doanh.
§a sè çc dù ¸n ®Òu khëi ®Çu b»ng çch: mét mÆt, ph¸t triÓn dÇn
çc th¬ng vô vµ t¨ng cêng x©m nhËp thÞ trêng tiªu thô, mÆt kh¸c
®iÒu chØnh dÇn çc yÕu tè nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, thiÕt bÞ...
theo sù lùa chän ®Ó t¨ng dÇn c«ng suÊt cña dù ¸n, v× ngay c¶ nÕu
cã s¶n xuÊt hÕt c«ng suÊt trong nh÷ng n¨m ®Çu th× kh¶ n¨ng tiªu
thô thêng vÉn gÆp khã kh¨n. Nãi çch kh¸c, viÖc x¸c ®Þnh mét
çch râ rµng çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn lùa chän c«ng suÊt cña dù
35
Tµi trî dù ¸n
¸n thêng gÆp khã kh¨n. V× vËy, trong thùc tÕ thêng ¸p dông ph-
¬ng ph¸p ph©n kú ®Çu t, ®a c«ng suÊt t¨ng dÇn lªn cho ®Õn khi
®¹t ®îc c«ng suÊt yªu cÇu.
2.3.3. X¸c ®Þnh ch¬ng tr×nh s¶n xuÊt vµ nhu cÇu çc yÕu tè ®Çu
vµo cho s¶n xuÊt
Nghiªn cøu x¸c ®Þnh ch¬ng tr×nh s¶n xuÊt bao gåm çc vÊn
®Ò chÝnh nh x¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm, chÊt lîng vµ gi¸ c¶ s¶n
phÈm. VÒ c¬ cÊu s¶n phÈm, cÇn x¸c ®Þnh râ tû träng cña mçi lo¹i
s¶n phÈm còng nh b¸n thµnh phÈm vµ çc phÕ liÖu thu håi theo
tõng n¨m s¶n xuÊt vµ cho c¶ ®êi dù ¸n.
VÒ chÊt lîng s¶n phÈm, cÇn x¸c ®Þnh tiªu chuÈn cña s¶n phÈm
ph©n theo nhiÒu cÊp h¹ng th«ng qua çc chØ tiªu nh ®Æc tÝnh c¬
lý ho¸, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, h×nh thøc, bao b×, nh·n m¸c c«ng
dông vµ çch sö dông.
VÒ gi¸ c¶ s¶n phÈm, th«ng thêng gi¸ b¸n s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh
trªn c¬ së chi phÝ gi¸ thµnh. Tuy nhiªn, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
gi¸ c¶ chñ yÕu do ngêi mua vµ ngêi b¸n tho¶ thuËn nªn x¸c ®Þnh
gi¸ b¸n s¶n phÈm lµ ®iÒu phøc t¹p, nÕu kh«ng cã kinh nghiÖm dÔ
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hoÆc bÞ thua lç hoÆc kh«ng tiªu thô ®îc s¶n
phÈm. Khi x¸c ®Þnh gi¸ c¶ s¶n phÈm trong dù ¸n cÇn chó ý mét sè
khÝa c¹nh nh võa søc mua cña ngêi tiªu dïng, c©n ®èi víi çc mÆt
hµng kh¸c trªn thÞ trêng, cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi s¶n phÈm cïng
lo¹i ®ång thêi b¶o ®¶m mét tû suÊt lîi nhuËn thÝch ®¸ng ®Ó duy
tr× vµ më réng s¶n xuÊt.
Nghiªn cøu x¸c ®Þnh nhu cÇu çc yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n
xuÊt. Khi dù ¸n hoµn thµnh giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t sÏ ®îc ®a
vµo vËn hµnh khai th¸c. Nãi cô thÓ h¬n lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh
doanh cña dù ¸n b¾t ®Çu. §Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, cÇn rÊt nhiÒu
yÕu tè trong ®ã cã mét sè yÕu tè chÝnh nh nguyªn vËt liÖu, lao
36
Tµi trî dù ¸n
®éng, n¨ng lîng, níc...
Nghiªn cøu x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu cÇu çc yÕu tè ®Çu vµo ®ã
cña dù ¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra ®Òu
®Æn, ®ång thêi tr¸nh sù l·ng phÝ, ø ®äng vèn, n©ng cao hiÖu qu¶
®Çu t. Nghiªn cøu x¸c ®Þnh çc yÕu tè ®Çu vµo bao gåm çc néi
dung chñ yÕu sau:
VÒ nguyªn vËt liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, khi tham
gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÊu t¹o nªn thùc thÓ s¶n phÈm. V× vËy,
®©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cÇn ®îc nghiªn cøu
kü trªn çc khÝa c¹nh nh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu; ®Æc tÝnh vµ
chÊt lîng nguyªn vËt liÖu sÏ dïng; nguån vµ kh¶ n¨ng cung cÊp
nguyªn vËt liÖu; kÕ ho¹ch cung øng vµ gi¸ mua nguyªn vËt liÖu.
Tríc hÕt, vÒ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. §Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm
cÇn rÊt nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu. Mçi lo¹i cã vai trß kh¸c nhau
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh vµ ph©n râ
thµnh çc lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, b¸n thµnh phÈm
vµ bao b× ®ãng gãi. §Ó ®i s©u nghiªn cøu, cã thÓ ph©n chia
nguyªn vËt liÖu theo ngµnh n«ng - l©m nghiÖp vµ c«ng nghiÖp.
§èi víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu lµ n«ng, l©m, thuû h¶i vµ gia sóc, gia
cÇm cÇn ®i s©u ph©n tÝch ®iÒu kiÖn tù nhiªn cã ¶nh hëng ®Õn
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng, l©m ng nghiÖp, ®ång thêi chó ý ®Õn
nhu cÇu tiªu dïng trùc tiÕp cña mäi ngêi d©n ®èi víi s¶n phÈm cña
çc ngµnh ®ã.
§èi víi nguyªn vËt liÖu lµ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp nh
kho¸ng s¶n, s¶n phÈm c«ng nghiÖp trung gian... cÇn ®i s©u xem
xÐt vÒ tr÷ lîng, kh¶ n¨ng thay thÕ gi÷a çc lo¹i nguyªn vËt liÖu.
VÒ ®Æc tÝnh vµ chÊt lîng nguyªn vËt liÖu. §Æc tÝnh vµ chÊt lîng
nguyªn vËt liÖu ph¶i phï hîp víi chÊt lîng s¶n phÈm cña dù ¸n. Th«ng
37
Tµi trî dù ¸n
thêng nghiªn cøu çc ®Æc tÝnh vµ chÊt lîng nguyªn vËt liÖu trªn
çc khÝa c¹nh nh ®Æc tÝnh lý häc thÓ hiÖn qua kÝch cì, thÓ tr¹ng,
tû träng, ®é nhít, ®iÓm nãng ch¶y... §Æc tÝnh c¬ häc thÓ hiÖn ®é
biÕn d¹ng, ®é cøng, søc nÐn...§Æc tÝnh ho¸ häc thÓ hiÖn ®é tinh
khiÕt, ®é cøng cña níc, chØ sè axÝt... §Æc tÝnh vÒ ®iÖn vµ tõ thÓ
hiÖn kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn, ®iÖn trë, tõ tÝnh...
VÒ nguån vµ kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu. Nguån vµ kh¶
n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu, nhÊt lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ
®iÒu kiÖn quan träng ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh sèng cßn còng nh tÇm cì
®a sè çc dù ¸n.
Nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu chñ yÕu ph¶i ®¶m b¶o cho dù ¸n
ho¹t ®éng b×nh thêng trong suèt ®êi dù ¸n. CÇn chó träng khai
th¸c çc nguån trong níc, thêng lµ rÎ h¬n, ®ì phiÒn hµ h¬n kh©u
nhËp khÈu vµ tiÕt kiÖm ®îc ngo¹i tÖ, ®ång thêi hç trî thªm cho çc
ngµnh kh¸c cïng ph¸t triÓn. ChØ nªn nhËp khÈu nh÷ng nguyªn vËt
liÖu trong níc kh«ng cã hoÆc kh«ng ®Èm b¶o yªu cÇu vÒ chÊt lîng.
VÒ kÕ ho¹ch cung øng vµ gi¸ mua nguyªn vËt liÖu. KÕ ho¹ch cung
øng nguyªn vËt liÖu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
cña dù ¸n sau nµy. Trªn c¬ së nhu cÇu sö dông nguyªn vËt liÖu h»ng
n¨m cho dù ¸n, cÇn nghiªn cøu vµ lËp kÕ häach thu mua, cung øng
®Ó b¶o ®¶m cho viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n ®îc
®Çy ®ñ vµ ®Òu ®Æn, kh«ng ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Cã thÓ tæ chøc thu mua trùc tiÕp, qua çc mµng líi vµ tæ chøc
kh¸c.
Ngoµi ra, cÇn ph©n tÝch gi¸ mua nguyªn vËt liÖu v× ®©y lµ yÕu
tè quan träng ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ cña dù ¸n. §èi víi nguyªn vËt
liÖu trong níc, gi¸ mua hiÖn t¹i cã ®èi chiÕu víi gi¸ trong qu¸ khø vµ
chiÒu híng trong t¬ng lai. Çc chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn cÇn ®-
îc tÝnh ®Çy ®ñ. Trong trêng hîp nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu, cÇn
38
Tµi trî dù ¸n
tÝnh ®ñ çc chi phÝ bèc dì, lÖ phÝ c¶ng, phÝ b¶o hiÓm, çc lo¹i
thuÕ, chi phÝ chuyªn chë ®Õn nhµ m¸y...
VÒ lao ®éng. Lao ®éng lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh mäi ho¹t
®éng trong dù ¸n. V× vËy, cÇn nghiªn cøu lao ®éng cho dù ¸n trªn
çc khÝa c¹nh nh nhu cÇu vÒ lao ®éng, nguån lao ®éng vµ chi phÝ
lao ®éng.
VÒ nhu cÇu lao ®éng. Trªn c¬ së yªu cÇu kü thuËt cña s¶n xuÊt, s¬
®å bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh ®Ó íc tÝnh sè lîng lao ®éng trùc
tiÕp vµ bËc thî t¬ng øng cho mçi lo¹i c«ng viÖc vµ sè lîng lao ®éng
gi¸n tiÕp víi tr×nh ®é lao ®éng thÝch hîp.
VÒ nguån lao ®éng. CÇn chó träng xem xÐt lao ®éng trong níc vµ
t¹i ®Þa ph¬ng ®Ó tuyÓn dông ®µo t¹o. Cã thÓ tuyÓn dông trùc
tiÕp hoÆc th«ng qua çc c¬ quan chuyªn m«n. NÕu ph¶i ®µo t¹o,
ph¶i cã ch¬ng tr×nh ®µo t¹o lao ®éng chuyªn m«n, lËp kÕ ho¹ch
vµ dù tÝnh chi phÝ. ViÖc ®µo t¹o cã thÓ tiÕn hµnh ë trong níc hoÆc
níc ngoµi (nÕu trong níc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn) hoÆc thuª chuyªn
gia níc ngoµi vµo huÊn luyÖn ë trong níc.
Chi phÝ lao ®éng bao gåm chi phÝ tuyÓn dông, ®µo t¹o vµ chi phÝ
cho lao ®éng trong çc n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n sau nµy. Dù ¸n cã
thÓ ¸p dông tr¶ l¬ng kho¸n, l¬ng s¶n phÈm hoÆc l¬ng thêi gian.
C¨n cø vµo h×nh thøc tr¶ l¬ng ®îc ¸p dông, sè lao ®éng mçi lo¹i sö
dông, çc chi phÝ cã liªn quan ®Ó tÝnh ra quÜ l¬ng hµng n¨m cho
mçi lo¹i lao ®éng vµ cho tÊt c¶ lao ®éng cña dù ¸n. Çc chÕ ®é vÒ
l¬ng, phóc lîi, b¶o hiÓm x· héi... cÇn ®îc tu©n thñ chÆt chÏ theo
luËt lao ®éng vµ çc v¨n b¶n híng dÉn díi luËt cña Nhµ níc.
VÒ n¨ng lîng. Cã nhiÒu lo¹i n¨ng lîng cã thÓ sö dông cho dù ¸n nh

®iÖn n¨ng, than, cñi, x¨ng dÇu, khÝ ®èt... Khi xem xÐt vÒ n¨ng l-
îng, cÇn xem xÐt nhu cÇu sö dông, nguån cung cÊp, ®Æc tÝnh,
chÊt lîng, tÝnh kinh tÕ khi sö dông, vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng...
39
Tµi trî dù ¸n
cña mçi lo¹i sö dông ®Ó dù tÝnh chi phÝ.
Trong çc nguån n¨ng lîng, ®iÖn n¨ng lµ nguån n¨ng lîng chÝnh mµ
hÇu hÕt çc dù ¸n sö dông. CÇn nghiªn cøu nguån n¨ng lîng nµy
trªn çc khÝa c¹nh nh c«ng suÊt thiÕt kÕ, nguån cung cÊp vµ chi
phÝ. C¨n cø vµo ®Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, tÝnh ra
tæng sè c«ng suÊt cÇn thiÕt vÒ ®iÖn cho dù ¸n. §èi víi dù ¸n tiªu
thô ®iÖn n¨ng lín cÇn hîp ®ång víi ®¬n vÞ cung cÊp. Trêng hîp cÇn
thiÕt cã thÓ dù tÝnh ph¬ng ¸n trang bÞ riªng çc tr¹m ph¸t ®iÖn.
CÇn dù kiÕn ®Çy ®ñ çc chi phÝ ®Çu t vµ sö dông n¨ng lîng nh:
mua vµ l¾p ®Æt tr¹m biÕn ¸p, ®êng d©y, hÖ thèng ®iÖn, tÝnh
to¸n chÝnh x¸c møc tiªu thô n¨ng lîng cho mçi ngµy s¶n xuÊt.
VÒ níc. CÇn xem xÐt c¶ cÊp níc vµ tho¸t níc cho s¶n xuÊt vµ cho
sinh ho¹t. Nghiªn cøu nhu cÇu sö dông níc theo tõng môc ®Ých (lµm
nguyªn liÖu, lµm m¸t, tÈy röa, ch¹y lß h¬i, sinh ho¹t...), tõ ®ã c©n
®èi quy m« víi nguån cung cÊp (cña c«ng ty kinh doanh níc s¹ch, n-
íc s«ng, níc giÕng khoan) vµ cã biÖn ph¸p xö lý níc nguån hîp lý tuú
yªu cÇu sö dông.
VÊn ®Ò níc th¶i c«ng nghiÖp. CÇn ph¶i läc vµ xö lý s¹ch tríc khi th¶i
ra çc c«ng tr×nh c«ng céng hay s«ng ngßi ®Ó tr¸nh « nhiÔm m«i
trêng.
X¸c ®Þnh çc chi phÝ ®Çu t x©y dùng hÖ thèng cÊp tho¸t níc vµ
chi phÝ dïng níc thêng xuyªn.
2.3.4. Lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n
Thùc chÊt viÖc nghiªn cøu, lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n lµ
xem xÐt çc khÝa c¹nh vÒ tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña n¬i x©y
dùng dù ¸n ®Ó thÊy râ nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi thùc hiÖn
dù ¸n. Tríc hÕt, cÇn lùa chän mét khu vùc t¬ng ®èi réng mµ trong
®ã cã thÓ cã nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau ®Ó xÐt chän. Khi lùa
40
Tµi trî dù ¸n
chän khu vùc ®Þa ®iÓm, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸
bao gåm:
- Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ ph©n bæ çc ngµnh, çc
c¬ së s¶n xuÊt. Çc chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi, ®Æc biÖt lµ chÝnh
s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù ho¹t ®éng vµ
hiÖu qu¶ sau nµy cña dù ¸n. Çc chñ tr¬ng chÝnh vÒ ph©n bæ
ngµnh, c¬ së s¶n xuÊt cã ¶nh hëng ®Õn sù « nhiÔm m«i trêng, sù
ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu gi÷a çc vïng... Th«ng thêng, ®Çu t
vµo nh÷ng vïng Nhµ níc khuyÕn khÝch ®Çu t sÏ ®îc sù trî gióp vÒ
vèn, kü thô©t, tiªu thô s¶n phÈm, thuÕ...
- ¶nh hëng cña ®Þa ®iÓm ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n
phÈm cña dù ¸n. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®èi víi
viÖc lùa chän ®Þa ®iÓm cña hÇu hÕt çc dù ¸n. Çch tiÕp cËn
®¬n gi¶n nhÊt lµ tÝnh to¸n chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn nguyªn
vËt liÖu vµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c
nhau, ®îc x¸c ®Þnh qua kh¶ n¨ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ tiªu
thô s¶n phÈm cña dù ¸n. Lùa chän ®îc ®Þa ®iÓm võa gÇn n¬i
cung cÊp nguyªn vËt liÖu võa gÇn n¬i tiªu thô s¶n phÈm lµ ®iÒu
tèt nhÊt. Trêng hîp kh«ng thÓ ®îc, cÇn c¨n cø vµo tõng dù ¸n cô thÓ
®Ó lùa chän cho phï hîp.
- C¬ së h¹ tÇng cña n¬i x©y dùng dù ¸n. Tríc hÕt, cÇn nghiªn cøu
xem møc ®é thÝch hîp cña c¬ së h¹ tÇng ®Õn møc nµo? Cã cÇn
ph¶i ®Çu t thªm kh«ng? NÕu ®Çu t chi phÝ hÕt bao nhiªu? Tuú
theo ®Þa ®iÓm cô thÓ cña tõng dù ¸n mµ ®i s©u nghiªn cøu vÊn
®Ò giao th«ng cã liªn quan ®Õn cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh cung
cÊp nguyªn vËt liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. Cô thÓ lµ cÇn xem xÐt
tõng lo¹i giao th«ng ®èi víi dù ¸n.
§èi víi giao th«ng ®êng biÓn, cÇn lµm râ çc chi tiÕt vÒ tiÖn nghi ë
c¶ng, ®é s©u, c«ng suÊt bèc dì hµng, cì tµu sÏ sö dông...
41
Tµi trî dù ¸n
§èi víi giao th«ng ®êng bé, cÇn lµm râ ®é réng cña ®êng vµ cÇu,
t×nh tr¹ng chÊt lîng cña ®êng vµ luËt lÖ, phÝ giao th«ng...
§èi víi giao th«ng ®êng s¾t, cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng vËn t¶i hµng
ho¸, çc ph¬ng tiÖn bèc dì, chi phÝ vËn t¶i tõ ga chÝnh ®Õn n¬i
x©y dùng dù ¸n...
§èi víi giao th«ng ®êng s«ng, cÇn xem xÐt vÒ bÒ réng, ®é s©u cña
kªnh r¹ch, s«ng ngßi, kh¶ n¨ng cña xµ lan, chi phÝ chuyªn chë...
- M«i trêng kinh tÕ - x· héi n¬i x©y dùng dù ¸n. Nghiªn cøu m«i tr-
êng kinh tÕ - x· héi bao gåm nhiÒu vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng cña dù ¸n nh tuyÓn chän lao ®éng, tr×nh ®é ph¸t kinh tÕ -
x· héi cña ®Þa ph¬ng, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an ninh, quèc phßng...
VÒ lao ®éng, mÆc dï cã thÓ sö dông tõ n¬i kh¸c ®Õn nhng sÏ lµm
t¨ng chi phÝ. Do ®ã, nªn tuyÓn chän lao ®éng nãi chung vµ lao
®éng cã chuyªn m«n hoÆc ®µo t¹o chuyªn m«n tõ d©n c cña ®Þa
ph¬ng lµ tèt nhÊt.
VÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng. Th«ng th-
êng, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· - héi cña ®Þa ph¬ng cµng cao
sÏ cµng thuËn lîi cho sù ho¹t ®éng cña dù ¸n vµ ngîc l¹i.
VÒ ®¶m b¶o an ninh, quèc phßng. X©y dùng dù ¸n ë nh÷ng n¬i cã

t×nh h×nh an ninh tèt, ®¶m b¶o vÒ quèc phßng còng sÏ t¹o ra
nhiÒu thuËn lîi cho dù ¸n, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n ®i vµo s¶n xuÊt -
kinh doanh sau nµy.
Sau khi lùa chän khu vùc ®Þa ®iÓm, cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu lùa
chän ®Þa ®iÓm cô thÓ. Khi nghiªn cøu ®Þa ®iÓm cô thÓ cÇn lµm
râ nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y:
+ M« t¶ vÞ trÝ: to¹ ®é ®Þa lý vµ ranh giíi cña ®Þa ®iÓm, khu vùc
hµnh chÝnh vµ quan hÖ cña ®Þa ®iÓm víi qui ho¹ch chung.
+ DiÖn tÝch mÆt ®Êt, mÆt níc vµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt ®Êt,
42
Tµi trî dù ¸n
mÆt níc cho dù ¸n.
+ HiÖn tr¹ng mÆt b»ng vµ hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng (®êng x¸, cÇu
cèng, ®iÖn níc, th«ng tin liªn l¹c...)
+ S¬ ®å khu vùc ®Þa ®iÓm vµ s¬ ®å hiÖn tr¹ng tæng mÆt b»ng.
+ Chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng nh çc c«ng tr×nh x©y
dùng, c©y cèi, hoa mµu...
+ Chi phÝ san lÊp mÆt b»ng.
+ Nh÷ng ¶nh hëng cña dù ¸n ®èi víi çc c¬ së kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ
d©n c còng nh ®èi víi tµi nguyªn trong khu vùc.
+ Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi thùc hiÖn dù ¸n t¹i ®Þa ®iÓm
®ã.
2.3.5. Nghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ
§iÒu quan träng nhÊt cña ph©n tÝch vÒ ph¬ng diÖn kü thuËt c«ng
nghÖ lµ vÊn ®Ò xem xÐt lùa chän c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ.
§Ó s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm cã nhiÒu c«ng nghÖ kh¸c nhau. Sù
kh¸c nhau ®ã ®îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë qui tr×nh s¶n xuÊt, møc ®é
hiÖn ®¹i, c«ng suÊt, gi¸ c¶.
C«ng nghÖ ®îc lùa chän ph¶i mang tÝnh hiÖn ®¹i, kinh tÕ, ®¶m
b¶o vÖ sinh m«i trêng. V× vËy, nhiÖm vô ®Æt ra khi nghiªn cøu
c«ng nghÖ cña dù ¸n lµ ph¶i lùa chon ®îc c«ng nghÖ thÝch hîp.
TÝnh thÝch hîp ®îc thÓ hiÖn trªn nh÷ng khia c¹nh chñ yÕu lµ ®¶m
b¶o c«ng suÊt cña dù ¸n; ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm theo yªu
cÇu cña dù ¸n; chi phÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ nhËp thiÕt bÞ
kh«ng qu¸ cao; c«ng nghÖ cµng hiÖn ®¹i cµng tèt nÕu çc yÕu tè
nãi trªn ®¹t nh nhau.
Th«ng thêng c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cã mèi quan hÖ tuú thuéc lÉn
nhau. Lùa chän thiÕt bÞ ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së c«ng nghÖ ®· lùa
43
Tµi trî dù ¸n
chän. ThiÕt bÞ lµ bé phËn chñ lùc cña tµi s¶n cè ®Þnh, cã ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm vµ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh. Do vËy, khi chän thiÕt bÞ chó ý chän cña nh÷ng h·ng
næi tiÕng ®Ó ®¶m chÊt lîng cña thiÕt bÞ vµ gi¸ c¶ ®Ó tr¸nh l·ng
phÝ vÒ n¨ng lùc s¶n xuÊt cÇn chó ý tÝnh ®ång bé cña thiÕt bÞ.
MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh sö dông, sù hao mßn gi÷a çc bé phËn
cña thiÕt bÞ kh«ng ®Òu nhau, nªn cÇn chó ý ®Õn phô tïng söa
ch÷a, thay thÕ cña çc thiÕt bÞ ®îc lùa chän.
Mét vÊn ®Ò quan träng cÇn ph©n tÝch xem xÐt lµ chi phÝ. Chi phÝ
thiÕt bÞ trong çc dù ¸n, nhÊt lµ çc dù ¸n c«ng nghiÖp thêng rÊt
lín, v× vËy, khi lùa chän cÇn ®a ra tèi thiÓu 2 ph¬ng ¸n ®Ó lùa
chän. ViÖc lùa chän c¨n cø chñ yÕu vµo hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña
tõng ph¬ng ¸n.
Sau khi tÝnh to¸n, ph©n tÝch, so s¸nh çc ph¬ng ¸n c«ng nghÖ,
thiÕt bÞ trong dù ¸n cÇn nªu râ çc vÊn ®Ò sau ®©y:
+ Tªn vµ çc ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña c«ng nghÖ ®· lùa chän.
+ S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ chñ yÕu cña dù ¸n.
+ Nguån c«ng nghÖ vµ ph¬ng thøc chuyÓn giao c«ng nghÖ.
+ ¶nh hëng do c«ng nghÖ, thiÕt bÞ cña dù ¸n ®Õn m«i trêng vµ

çc gi¶i ph¸p xö lý.
+ LËp danh môc trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho dù ¸n.
Tãm l¹i, c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®îc lùa chän ph¶i phï hîp víi ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt ë ViÖt Nam. Çc ®iÒu kiÖn ®ã th«ng thêng lµ ®iÒu
kiÖn vÒ khÝ hËu, thêi tiÕt, tr×nh ®é ngêi lao ®éng...
2.3.6. Nghiªn cøu kü thuËt x©y dùng c«ng tr×nh cña dù ¸n
C«ng tr×nh x©y dùng cña dù ¸n bao gåm çc h¹ng môc c«ng tr×nh
nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vµ ®¶m b¶o cho cho d©y chuyÒn thiÕt bÞ s¶n
xuÊt, c«ng nh©n ho¹t ®éng ®îc thuËn lîi vµ an toµn.
44
Tµi trî dù ¸n
§Ó x¸c ®Þnh çc h¹ng môc c«ng tr×nh cÇn x©y dùng, ph¶i c¨n cø
vµo yªu cÇu vÒ ®Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y mãc, thiÕt bÞ, d©y
chuyÒn s¶n xuÊt, c¬ së h¹ tÇng, çch tæ chøc ®iÒu hµnh, nhu cÇu
dù tr÷ nguyªn vËt liÖu vµ s¶n phÈm, sè lao ®éng sÏ sö dông... Nh
vËy, th«ng thêng çc h¹ng môc c«ng tr×nh cã thÓ bao gåm:
+ Çc ph©n xëng, v¨n phßng, kho b·i.
+ HÖ thèng cÊp ®iÖn, cÊp níc, chiÕu s¸ng, c©y xanh.
+ HÖ thèng giao th«ng néi bé, xÕp dì hµng ho¸, b·i ®ç xe çc lo¹i.
+ Nhµ ¨n, khu gi¶i trÝ.
+ HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c.
+ HÖ thèng xö lý ch¸t th¶i, b¶o vÖ m«i trêng.
+ HÖ thèng phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, b¶o vÖ.
+ Têng rµo b¶o vÖ...
Nhu cÇu vÒ c«ng tr×nh x©y dùng cÇn x¸c ®Þnh võa ®ñ ®Ó dù ¸n
ho¹t ®éng b×nh thêng, ®ång thêi cã thÓ më réng ph¸t triÓn trong
t¬ng lai khi cÇn thiÕt. §èi víi mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
cÇn xem xÐt trªn nh÷ng khÝa c¹nh nh diÖn tÝch x©y dùng, ®Æc
®iÓm kiÕn tróc, chi phÝ dù kiÕn... ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ dù kiÕn
cã thÓ sö dông chØ tiªu ®¬n gi¸ tæng hîp dùa trªn thùc tÕ çc
c«ng tr×nh t¬ng tù trong thêi gian x©y dùng nhµ xëng cña dù ¸n,
®ång thêi phï hîp víi ®Þnh møc qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc
trong tõng thêi kú.
Sau khi xem xÐt x¸c ®Þnh çc c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh,
cÇn ®i s©u xem xÐt phÇn kü thuËt vµ tæ chøc x©y dùng víi nh÷ng
néi dung chñ yÕu sau:
+ X¸c ®Þnh cÊp h¹ng çc c«ng tr×nh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh.
+ LËp hå s¬ bè trÝ mÆt b»ng tæng thÓ.
45
Tµi trî dù ¸n
+ Lªn b¶n vÏ h×nh thøc kiÕn tróc phèi c¶nh.
+ Lùa chän çc gi¶i ph¸p kÕt cÊu, vËt liÖu.
+ Lùa chän çc gi¶i ph¸p vÒ kü thuËt thi c«ng vµ thiÕt bÞ thi c«ng.
+ LËp biÓu ®å tiÕn ®é thi c«ng.
+ LËp b¶ng dù trï vËt liÖu, xe m¸y thi c«ng.
+ Çc biÖn ph¸p an toµn trong thi c«ng.
B¶y lµ, nghiªn cøu vÒ lÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Sau khi ®· nghiªn
cøu dù ¸n kh¶ thi trªn mäi khÝa c¹nh kü thuËt, nghÜa lµ dù ¸n cã
thÓ thùc hiÖn ®îc, cÇn ph¶i íc tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc
hiÖn çc c«ng viÖc ®ã. Nãi kh¸c ®i lµ ph¶i ph¶i lËp lÞch tr×nh thùc
hiÖn dù ¸n.
C«ng tr×nh ®Çu t bao gåm nhiÒu h¹ng môc, qu¸ tr×nh thùc hiÖn
viÖc x©y l¾p ®ßi hái mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, khoa häc ®Ó ®¶m
b¶o ®a c«ng tr×nh vµo vËn hµnh khai th¸c ®óng thêi ®iÓm dù
kiÕn. Cã nhiÒu c«ng tr×nh cã thÓ tiÕn hµnh x©y - l¾p song song
hoÆc ph¶i ®îc hoµn tÊt tríc khi c«ng tr×nh kh¸c b¾t ®Çu.
MÆt kh¸c, ®èi víi ng©n hµng lµ c¬ quan tµi trî vèn, lÞch tr×nh thùc
hiÖn liªn quan chÆt chÏ víi tÝªn ®é rót vèn vay cña dù ¸n, do ®ã
ng©n hµng cÇn n¾m râ lÞch tr×nh nµy ®Ó chñ ®éng trong viªc t¹o
lËp nguån vèn cho vay nÕu ký hîp ®ång tÝn dông víi chñ ®Çu t. Cô
thÓ, cÇn nghiªn cøu vµ nªu râ çc vÊn ®Ò nh thêi gian hoµn thµnh
tõng h¹ng môc vµ c¶ c«ng tr×nh; nh÷ng h¹ng môc nµo ph¶i hoµn
thµnh tríc, nh÷ng h¹ng môc nµo cã thÓ hoµn thµnh sau, nh÷ng
c«ng viÖc nµo cã thÓ tiÕn hµnh song song...
2.4. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn qu¶n trÞ nh©n lùc dù ¸n
Nghiªn cøu tæ chøc qu¶n trÞ dù ¸n bao gåm nghiªn cøu s¬ ®å tæ

chøc bé m¸y, ph©n râ chøc n¨ng nhiÖm vô cña çc bé phËn, çc
46
Tµi trî dù ¸n
cÊp l·nh ®¹o ®iÒu hµnh, thùc hiÖn, bè trÝ lao ®éng vµ ®µo t¹o çn
bé c«ng nh©n.
Tæ chøc qu¶n trÞ dù ¸n h×nh thµnh dÇn dÇn trong suèt qu¸ tr×nh
h×nh thµnh dù ¸n, tõ khi b¾t ®Çu nhËn d¹ng dù ¸n. Trong suèt qu¸
tr×nh so¹n th¶o, triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n vÉn cßn nhiÒu kh¶ n¨ng
ph¶i thay ®æi tæ chøc, nh©n sù cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ,
nhÊt lµ ®èi víi dù ¸n cã thêi h¹n ®Çu t kÐo dµi.
VÒ tæ chøc bé m¸y. Tuú theo tõng dù ¸n cô thÓ mµ x¸c ®Þnh m«

h×nh tæ chøc bé m¸y cho thÝch hîp, ®¶m b¶o tu©n thñ nh÷ng qui
®Þnh cña luËt doanh nghiÖp vµ luËt c«ng ty. BÊt kú mét bé m¸y
nµo còng cÇn ®¶m b¶o nguyªn t¾c tynh gi¶n, gän nhÑ, cã hiÖu
qu¶; ph©n ®Þnh râ rµng nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña tõng bé phËn
vµ tõng ngêi lao ®éng ë mçi vÞ trÝ. Çc cÊp qu¶n trÞ bao gåm cÊp
l·nh ®¹o, cÊp ®iÒu hµnh, cÊp thõa hµnh. Mçi cÊp cã chøc n¨ng,
nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n riªng do luËt ph¸p qui ®Þnh.
Tæ chøc bé m¸y, tù nã cha cã søc m¹nh. Søc m¹nh cña tæ chøc bé

m¸y phô thuéc rÊt lín vµo nh÷ng con ngêi cô thÓ ®¶m tr¸ch çc
chøc vô trong bé m¸y ®ã. Bè trÝ m« h×nh tæ chøc bé m¸y lµ c¬ së
®Ó x¸c ®Þnh sè lîng vµ chÊt lîng çn bé, c«ng nh©n, tõ ®ã tÝnh
to¸n tæng quÜ tiÒn l¬ng.
CÇn ph©n tÝch, x¸c ®Þnh mét çch cô thÓ sè lîng lao ®éng cho dù
¸n. Nh×n chung, nhu cÇu vÒ nh©n lùc cÇn ®îc chia nhá theo
ngµnh nghÒ vµ kü n¨ng cã tÝnh ®Õn nguån cung cÊp cña thÞ tr-
êng. TriÓn väng çc lîi Ých vÒ mÆt kinh tÕ vµ tµi chÝnh cã ®¹t ®îc
hay kh«ng phô thuéc kh¸ lín vµo nguån nh©n lùc vµ n¨ng lùc qu¶n
lý dù ¸n. MÆt kh¸c, cÇn nghiªn cøu kü thÞ trêng lao ®éng, g¾n nhu
cÇu kü thuËt vµ qu¶n lý cña dù ¸n cho phï hîp víi kh¶ n¨ng vÒ
nguån nh©n lùc ®îc cung cÊp cho dù ¸n. NÕu hai vÊn ®Ò nµy
kh«ng hoµ hîp ®îc víi nhau th× dù ¸n kh«ng nªn thùc hiÖn.
47
Tµi trî dù ¸n
VÒ chÕ ®é ®èi víi ngêi lao ®éng. ChÕ ®é tr¶ l¬ng, møc b¶o hiÓm
x· héi, chÕ ®é nghØ ng¬i... cña tõng lo¹i çn bé nh©n viªn tõ Tæng
gi¸m ®èc ®Õn c«ng nh©n cÇn tu©n thñ nh÷ng qui ®Þnh chung
cña Nhµ níc, ®¶m b¶o khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ph¸t huy tÝnh
s¸ng t¹o cña m×nh.
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vÒ qu¶n trÞ nh©n lùc cña dù ¸n cÇn ph¶i xem
xÐt, dù kiÕn kÕ ho¹ch båi dìng, n©ng cao tr×nh ®é cho ngêi lao
®éng lµm viÖc trong dù ¸n. §iÒu nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan
träng ®èi víi çc dù ¸n lín cã sö dông kü thuËt cao. Cã thÓ xem xÐt
vËn dông çc h×nh thøc ®µo t¹o nh tæ chøc ®i tham quan trong n-
íc, níc ngoµi; më çc líp tËp huÊn; cö ®i häc theo çc líp chÝnh qui,
dµi h¹n, ng¾n h¹n. §èi víi vÊn ®Ò sö dông çc chuyªn gia, cÇn tu©n
thñ çc nguyªn t¾c: chØ sö dông çc chuyªn gia níc ngoµi ë nh÷ng
kh©u c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é kü thuËt cao mµ lao ®éng ViÖt
Nam kh«ng ®¶m ®¬ng næi.
2.5. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn tµi chÝnh dù ¸n
§Çu t lµ ho¹t ®éng sö dông vèn nªn quyÕt ®Þnh ®Çu t tríc hÕt vµ
thêng lµ quyÕt ®Þnh tµi chÝnh. Trªn thùc tÕ ho¹t ®éng ®Çu t, çc
quyÕt ®Þnh nh chän ®Þa ®iÓm x©y dùng, mua m¸y mãc thiÕt bÞ,
x©y dùng c«ng tr×nh... lu«n ®îc c©n nh¾c, xem xÐt tõ khÝa c¹nh
tµi chÝnh. NÕu dù ¸n cã thÓ kh¶ thi ë mét sè ph¬ng diÖn nhng
kh«ng kh¶ thi ë ph¬ng diÖn tµi chÝnh sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn trªn
thùc tÕ. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña viÖc thÈm
®Þnh, ®¸nh gi¸ vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh cña dù ¸n.
Môc ®Ých chñ yÕu cña viÖc thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ vÒ mÆt tµi
chÝnh cña dù ¸n ®Çu t nh»m:
- KiÓm tra nhu cÇu vµ sù ®¶m b¶o çc nguån lùc tµi chÝnh cho
viÖc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ çc dù ¸n ®Çu t.
48
Tµi trî dù ¸n
- KiÓm tra t×nh h×nh, kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña dù ¸n
®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®Çu t, thêi gian hoµn vèn,
®é rñi ro cña dù ¸n...
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu trªn, cÇn tiÕn hµnh thÈm ®Þnh th«ng qua çc
néi dung chñ yÕu sau:
2.5.1. X¸c ®Þnh tæng vèn ®Çu t vµ nguån vèn
VÒ tæng vèn ®Çu t dù ¸n. §ã lµ giíi h¹n chi phÝ tèi ®a mµ chñ ®Çu
t cã thÓ sö dông ®Ó thùc hiÖn ®Çu t.
Tæng vèn ®Çu t cho thÊy mét çch kh¸i qu¸t quy m« cña dù ¸n,
th«ng thêng bao gåm çc bé phËn: vèn ®Çu t nh»m t¹o ra tµi s¶n
cè ®Þnh; vèn ®Çu t nh»m t¹o ra tµi s¶n lu ®éng vµ mét bé phËn
vèn ®Çu t dïng ®Ó dù phßng.
Vèn ®Çu t ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n lu ®éng lµ
hai bé phËn hÕt søc cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thùc
hiÖn dù ¸n. Chóng ta cÇn ®i s©u xem xÐt néi dung cña hai bé
phËn vèn nµy.
VÒ vèn ®Çu t h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh. Muèn t¹o ra c¬ së vËt
chÊt kü thuËt (h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh) ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm cña dù ¸n cÇn thùc hiÖn çc chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ c¬
b¶n. Chi phÝ ban ®Çu bao gåm çc chi phÝ sau:
+ Chi phÝ thµnh lËp vµ nghiªn cøu dù ¸n.
+ Chi phÝ ®µo t¹o, cè vÊn.
+ Chi phÝ c«ng tr×nh t¹m thêi.
+ Chi phÝ thÝ nghiÖm.
+ Chi phÝ qu¶n lý ban ®Çu (héi häp, thñ tôc).
+ Chi phÝ ban ®Çu kh¸c.
Chi phÝ c¬ b¶n bao gåm nh÷ng chi phÝ nh sau:

49
Tµi trî dù ¸n
+ Chi phÝ thuª nhµ, mÆt ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn.
+ Chi phÝ chuÈn bÞ ®Þa ®iÓm.
+ Chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n.
+ Chi phÝ mua m¸y mãc thiÕt bÞ.
+ Chi phÝ l¾p ®Æt çc thiÕt bÞ.
+ Chi phÝ vËn hµnh ch¹y thö.
+ Chi phÝ c¬ b¶n kh¸c.
VÒ vèn ®Çu t h×nh thµnh tµi s¶n lu ®éng. §Ó t¹o ra s¶n phÈm,
dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, ngoµi chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè
®Þnh, cßn ph¶i chi ra nh÷ng kho¶n ®Ó mua s¾m nguyªn vËt liÖu,
tr¶ l¬ng c«ng nh©n... nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt -
kinh doanh theo dù ¸n diÔn ra ®îc ®Òu ®Æn, liªn tôc. Nãi kh¸c ®i
lµ cÇn cã vèn ®Çu t ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n lu ®éng. Vèn ®Çu t
h×nh thµnh tµi s¶n lu ®éng bao gåm vèn s¶n xuÊt, vèn lu th«ng,
vèn b»ng tiÒn.
VÒ vèn s¶n xuÊt. §©y lµ vèn dïng trang tr¶i cho çc chi phÝ ®Ó dù
tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh÷ng chi phÝ ®ã bao gåm:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
+ Chi phÝ nhiªn liÖu, ®iÖn, níc...
+ TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, b¶o hiÓm x· héi,
+ Chi phÝ phô tïng thay thÕ
+ Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c.
VÒ vèn lu th«ng. §©y lµ vèn dïng trang tr¶i cho çc chi phÝ n»m
trong qu¸ tr×nh lu th«ng tiªu thô s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy bao
gåm:
+ Thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm tån kho.
50
Tµi trî dù ¸n
+ Hµng ho¸ b¸n chÞu.
+ Chi phÝ lu th«ng kh¸c.
Vèn b»ng tiÒn. §©y lµ vèn dïng ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu chi tiªu
ph¸t sinh thêng xuyªn khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. §ã cã thÓ lµ mét
lîng tiÒn mÆt t¹i quÜ hoÆc ®îc göi t¹i Ng©n hµng.
Do ®Çu t thêng gÆp rñi ro vµ cã thÓ ph¸t sinh nh÷ng chi phÝ
kh«ng lêng tríc ®ù¬c nªn ngoµi hai bé phËn vèn cè ®Þnh vµ vèn lu
®éng cßn cã mét bé phËn vèn dù phßng.
Khi x¸c ®Þnh tæng vèn ®Çu t cho mét dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o sù
chÝnh x¸c. CÇn tr¸nh nh÷ng khuynh híng vµ lÇm lÉn dÔ m¾c: tÝnh
cao ®Ó tranh thñ vèn, g©y l·ng phÝ vèn; tÝnh thÊp ®Ó t¹o ra hiÖu
qu¶ kinh tÕ gi¶ t¹o, g©y thiÕu vèn khi thùc hiÖn. Ngoµi ra, cßn xem
xÐt tû träng vèn tù cã trªn tæng vèn ®Çu t. NÕu tû träng nµy tèi
thiÓu lµ 50% dù ¸n chÊp nhËn ®îc.
VÒ nguån vèn ®Çu t. Vèn ®Çu t cña mét dù ¸n cã thÓ ®îc h×nh
thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. V× vËy, cÇn x¸c ®Þnh râ tõng
nguån vèn ®ù¬c sö dông cho dù ¸n trªn çc mÆt: lîng vèn, thêi
®iÓm tµi trî vµ chi phÝ sö dông vèn.
Thùc chÊt cña viÖc xem xÐt nguån vèn vÒ mÆt lîng lµ so s¸nh gi÷a
nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng. NÕu kh¶ n¨ng lín h¬n nhu cÇu th×
dù ¸n chÊp nhËn ®îc. Trêng hîp ngîc l¹i cã thÓ xem xÐt gi¶m quy
m« dù ¸n trªn c¬ së kü thuËt ®Ó ®¶m b¶o sù ®ång bé.
Thêi ®iÓm tµi trî cña nguån vèn cÇn ®îc ®¶m b¶o ®Ó viÖc thùc
hiÖn dù ¸n diÔn ra theo ®óng kÕ ho¹ch ®· ®Þnh. NÕu nguån cung
øng chËm cã thÓ sÏ lµm cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t bÞ ngng
trÖ. Ngîc l¹i, sÏ g©y ra l·ng phÝ ø ®äng vèn. CÇn xem xÐt çc cam
kÕt cña nh÷ng ngêi tµi trî theo tõng nguån vèn.
Chi phÝ sö dông vèn lµ yÕu tè quan träng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn
51
Tµi trî dù ¸n
hiÖu qu¶ ®Çu t. NÕu chi phÝ sö dông vèn qu¸ cao dù ¸n cã thÓ bÞ
lç. Trong trêng hîp chi phÝ sö dông vèn thÊp viÖc huy ®éng sÏ gÆp
khã kh¨n.
2.5.2. Nghiªn cøu gi¸ thµnh s¶n phÈm dù ¸n
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp, ph¶n ¸nh
t×nh h×nh s¶n xuÊt - kinh doanh cña dù ¸n vµ còng lµ chØ tiªu gèc
®Ó tÝnh to¸n çc chØ tiªu kh¸c. V× vËy, yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn x¸c
®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm dù ¸n.
CÇn lu ý r»ng, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm cña dù ¸n kh«ng chÝnh x¸c
sÏ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qña tµi chÝnh cña dù
¸n. §Ó gi¸ thµnh s¶n phÈm cña dù ¸n ®îc chÝnh x¸c cÇn xem xÐt,
kiÓm tra tÝnh hîp lý cña çc ®Þnh møc nh: møc tiªu hao nguyªn vËt
liªô, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng, møc khÊu hao... MÆt kh¸c, cÇn xem xÐt ph-
¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cã phï hîp víi qui tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
hay kh«ng?
Sau khi kiÓm tra viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm dù ¸n, sÏ sö
dông so s¸nh víi gi¸ thµnh s¶n phÈm t¬ng tù, cïng lo¹i cña çc c¬ së
s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc ®Ó ®¸nh gi¸ theo nguyªn t¾c chung lµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm dù ¸n cÇn thÊp h¬n hoÆc cã thÓ ngang víi gi¸
thµnh s¶n phÈm cïng lo¹i.
2.5.3. Nghiªn cøu doanh thu cña dù ¸n
Trong nghiªn cøu ph¬ng diÖn tµi chÝnh cña dù ¸n, viÖc xem xÐt x¸c
®Þnh doanh thu cña dù ¸n lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. §©y lµ mét
trong nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tµi chÝnh (l·i -
lç) cña dù ¸n.
Tríc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh tÊt c¶ çc nguån doanh thu cña dù ¸n.
Th«ng thêng, çc dù ¸n cã nh÷ng nguån doanh thu nh sau:
52
Tµi trî dù ¸n
+ Doanh thu tõ viÖc tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô chÝnh.
+ Doanh thu tõ viÖc tiªu thô s¶n phÈm phô.
+ Doanh thu tõ viÖc thùc hiÖn çc dÞch vô cung cÊp cho bªn ngoµi.
+ Doanh thu tõ b¸n phÕ liÖu, thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh.
+ Doanh thu kh¸c.
C¬ së chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu tõ mçi nguån lµ sè lîng s¶n
phÈm, dÞch vô cung cÊp trªn thÞ trêng vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm, dÞch
vô ®ã. CÇn chó ý x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña dù ¸n trong t¬ng
lai. Do vËy, cÇn tÝnh ®Õn hai kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra lµ gia b¸n
kh«ng thay ®æi vµ gi¸ b¸n cã thay ®æi khi thùc hiÖn dù ¸n.
2.5.4. Nghiªn cøu çc chØ tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh chñ yÕu cña dù
¸n
Môc tiªu quan träng nhÊt cña nghiªn cøu vÒ ph¬ng diÖn tµi chÝnh
cña dù ¸n lµ ®¸nh gi¸ xem cã nªn ®Çu t vµo dù ¸n ®ã kh«ng ? NÕu
®Çu t th× lîi Ých tµi chÝnh thu ®îc lµ bao nhiªu ? C©u tr¶ lêi cho
çc vÊn ®Ò nµy lµ cÇn nghiªn cøu çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
tµi chÝnh dù ¸n. Nh vËy, nghiªn cøu x¸c ®Þnh chÝnh x¸c çc chØ
tiªu hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n lµ ®iÒu cã ý nghÜa cùc kú quan
träng.
Lîi Ých vÒ mÆt tµi chÝnh cña dù ¸n ®îc thÓ hiÖn qua nhiÒu chØ
tiªu, trong ®ã nh÷ng chØ tiªu chñ yÕu bao gåm:
 Thêi gian hoµn vèn.
 Kh¶ n¨ng sinh lêi.
 Gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng.
 SuÊt thu håi néi bé.
 §iÓm hoµ vèn.
53
Tµi trî dù ¸n
 §é nh¹y dù ¸n.
Néi dung, çch x¸c ®Þnh, ý nghÜa, çc chØ tiªu trªn ®îc giíi thiÖu ë
ch¬ng sau.
2.6. Nghiªn cøu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n
Trong mét nÒn kinh tÕ, khi mét dù ¸n ®Çu t ®îc ®Ò xuÊt vµ thùc
hiÖn, bao giê còng chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè vµ ®éng c¬
kh¸c nhau. Cã nh÷ng ®éng c¬ thuéc vÒ tµi chÝnh nh»m môc ®Ých
cuèi cïng lµ kiÕm lêi vµ cã nh÷ng ®«ng c¬ cã tÝnh chÊt kh¸c h¬n
nh ý muèn ®èng gãp vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia...
§èi víi chñ ®Çu t (çc doanh nghiÖp), kh¶ n¨ng t¹o ra lîi nhuËn cña
dù ¸n lµ thíc ®o chñ yÕu quyÕt ®Þnh sù chÊp nhËn mét viÖc lµm
m¹o hiÓm lµ bá vèn ®Ó thùc hiÖn ®Çu t. Kh¶ n¨ng sinh lêi cµng
cao cµng hÊp dÉn çc nhµ ®Çu t. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi dù ¸n
cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao ®Òu t¹o ra nh÷ng ¶nh hëng tèt ®èi víi nÒn
kinh tÕ vµ dÔ rµng ®îc chÊp thuËn. §iÒu ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn
xem xÐt mÆt kinh tÕ x· héi cña dù ¸n.
Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®¸nh gi¸ lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña mét dù ¸n
lµ xem xÐt çc lîi Ých mµ toµn thÓ nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ x· héi
thu ®îc so víi çc ®ãng gãp mµ x· héi ®· bá ra khi dù ¸n ®îc thùc
hiÖn.
Lîi Ých x· héi lµ sù ®¸p øng cña dù ¸n ®èi víi çc môc tiªu quèc gia;
nh÷ng ®¸p øng ®ã cã thÓ ®o lêng qua çc so s¸nh cã tÝnh chÊt
®Þnh tÝnh nh ®¸p øng çc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, ®¸p øng çc
chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng cña Nhµ níc... hoÆc ®o lêng b»ng çch tÝnh
to¸n cã tÝnh ®Þnh lîng vÒ møc gia t¨ng sö dông nh©n lùc, tµi
nguyªn, t¨ng thu ngo¹i tÖ, t¨ng thuÕ cho ng©n s¸ch...
Chi phÝ x· héi ph¶i g¸nh chÞu khi mét dù ¸n ®ù¬c thùc hiÖn lµ toµn
bé çc tµi nguyªn x· héi ph¶i dµnh cho dù ¸n khi ®ùoc thùc hiÖn
54
Tµi trî dù ¸n
thay v× sö dông vµo nh÷ng c«ng viÖc kh¸c trong t¬ng lai kh«ng
xa; lµ hËu qu¶ dù ¸n cã thÓ g©y ra nh « nhiÔm m«i trêng, thÊt
nghiÖp...
Víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, nghiªn cøu ®¸nh gi¸ dù ¸n vÒ mÆt lîi
Ých kinh tÕ - x· héi ngµy cµng ®îc coi träng. Trong bÊt cø dù ¸n nµo
phÇn nghiªn cøu kinh tÕ x· héi lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc.
Tríc hÕt, cÇn xem xÐt sù kh¸c nhau gi÷a lîi Ých tµi chÝnh vµ lîi Ých
kinh tÕ - x· héi. Sù kh¸c nhau nµy ®îc thÓ hiÖn trªn çc khÝa c¹nh
chñ yÕu sau:
+ VÒ quan ®iÓm: Xem xÐt lîi Ých vÒ mÆt tµi chÝnh lµ ®øng trªn
quan ®iÓm cña nhµ ®Çu t (tÇm vi m«), cßn xem xÐt lîi Ých kinh tÕ
- x· héi lµ ®øng trªn quan ®iÓm cña toµn x· héi (tÇm vÜ m«); Môc
tiªu chÝnh cña nhµ ®Çu t lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, cßn môc tiªu
chÝnh cña x· héi lµ tèi ®a ho¸ phóc lîi x· héi.
+ VÒ tÝnh to¸n: Nghiªn cøu kinh tÕ x· héi cña dù ¸n ®Çu t kh«ng

thÓ t¸ch rêi nghiªn cøu tµi chÝnh. Gi÷a chóng cã mèi liªn hÖ nhÊt
®Þnh, v× çc yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra nãi chung gièng nhau. Do
®ã, nghiªn cøu tµi chÝnh ph¶i tiÕn hµnh tríc lµm c¬ së cho nghiªn
cøu kinh tÕ - x· héi. Tuy nhiªn, do cã sù kh¸c nhau vÒ quan ®iÓm,
nªn khi sö dông çc kÕt qu¶ tµi chÝnh ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu
kinh tÕ - x· héi cÇn cã sù ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh nh kh«ng ®a vµo
dßng tiÒn nh÷ng gi¸ trÞ chuyÓn dÞch trong ph¹m vi néi bé nÒn kinh
tÕ; ®¸nh gi¸ vµ bæ xung vµo dßng tiÒn çc kho¶n ngo¹i øng liªn
quan ®Õn viÖc thùc hiÖn dù ¸n...
Nghiªn cøu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n ®Çu t ®îc thùc hiÖn
trªn nÒn t¶ng nghiªn cøu lîi Ých tµi chÝnh, cã tr×nh tù thùc hiÖn vµ
ph¬ng ph¸p luËn t¬ng tù nh nhau. §iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n lµ thµnh
phÇn çc chi phÝ vµ kÕt qu¶ ®îc më réng cho ph¹m vi toµn x· héi.
55
Tµi trî dù ¸n
§èi víi níc ta, nghiªn cøu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña çc dù ¸n lµ ®iÒu
con míi mÎ. Trong nhiÒu thËp niªn tríc ®©y, víi nÒn kinh tÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung, khi x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét dù ¸n
®Çu t, kÓ c¶ çc dù ¸n ®Çu t lín còng cha tõng ®îc sö dông.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ sù héi
nhËp quèc tÕ, yªu cÇu nghiªn cøu hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi ®· ®îc
®Æt ra cho çc dù ¸n. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ mét c«ng viÖc khã
kh¨n phøc t¹p xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do chÝnh nh sau:
+ ViÖc nghiªn cøu dùa trªn nhiÒu th«ng tin cã tÝnh chÊt dù b¸o
trong mét t¬ng lai cã nhiÒu rñi ro kh«ng lêng hÕt ®îc.
+ Nghiªn cøu lîi Ých kinh tÕ - x· héi nh»m lùa chän dù ¸n kh«ng
tu©n theo mét tiªu chuÈn mµ theo nhiÒu tiªu chuÈn kh¸c nhau.
+ ViÖc nghiªn cøu ®ßi hái nh÷ng kiÕn thøc cao vÒ kinh tÕ vµ ph-
¬ng ph¸p ph©n tÝch hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n.
Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y ®· kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng vµ
tÝnh chÊt phøc t¹p cña nghiªn cøu kinh tÕ - x· héi. ChÝnh sù ph©n
tÝch ®¸nh gi¸ nµy gi÷ vµi trß quyÕt ®Þnh ®Ó çc cÊp cã thÈm
quyÒn cho phÐp ®Çu t, ®¶m b¶o çc dù ¸n ®Çu t phï hîp víi môc
tiªu sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån lùc ®Ó ®¹t ®ù¬c t¨ng trëng tèi
®a. Çc ®Þnh chÕ tµi chÝnh quèc tÕ nh Ng©n hµng ph¸t triÓn
Ch©u ¸ (ADB), Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF)... còng coi lîi Ých kinh tÕ
x· héi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho viÖc hä tµi trî cho mét dù ¸n ®Çu
t.
VÒ néi dung, khi tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t¸c ®éng x· héi cña
mét dù ¸n cÇn lËp luËn râ rµng vÒ viÖc dù ¸n ®ã sÏ g©y ¶nh hëng
x· héi theo çch nµo. Cô thÓ h¬n lµ ph¶i lµm râ çc c©u hái:
- Dù ¸n ®ã cã thÓ gióp ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu nµo cña ChÝnh
phñ?
56
Tµi trî dù ¸n
- Ai lµ ®èi tîng hëng lîi cña dù ¸n vµ ai sÏ lµ ngêi ph¶i chÞu chi phÝ
cña dù ¸n?
- Møc hëng lîi còng nh chi phÝ cña dù ¸n ph¶i tr¶ lµ bao nhiªu?
Nh÷ng t¸c ®éng nªu trªn cã thÓ lîng ho¸ ®îc vµ kh«ng lîng ho¸ ®îc.
Nãi kh¸c ®i, nh÷ng t¸c ®éng ®ã cã thÓ ®îc xem xÐt mang tÝnh
®Þnh tÝnh hoÆc cã thÓ ®o lêng b»ng çc tÝnh toans ®Þnh lîng.
Nghiªn cøu vÒ lîi Ých kinh tÕ - x· héi thêng dùa vµo çc chØ tiªu
sau:
 ChØ tiªu gi¸ trÞ gia t¨ng.
 ChØ tiªu t¹o c«ng ¨n viÖc lµm.
 ChØ tiªu ®ãng gãp cho Ng©n s¸ch.
 ChØ tiªu tiÕt kiÖm, t¨ng thu ngo¹i tÖ.
Néi dung, çch tÝnh to¸n vµ ý nghÜa çc chØ tiªu trªn sÏ ®îc tr×nh
bµy trong ch¬ng sau.
3. Qu¶n lý dù ¸n
2.1. Môc ®Ých qu¶n lý dù ¸n
Trong dù ¸n ®Çu t lu«n chøa ®ùng mét tËp hîp çc c«ng viÖc cÇn
tiÕn hµnh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Nãi çch kh¸c, dù
¸n bao gåm mét tËp hîp çc ho¹t ®éng cã ®iÓm khëi ®Çu vµ ®iÓm
kÕt thóc rÊt cô thÓ.
Çc ho¹t ®éng cña dù ¸n rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. C¨n cø vµo
ph¹m vi diÔn ra çc ho¹t ®éng cã thÓ chia ho¹t ®éng cña dù ¸n
thµnh 2 lo¹i: ho¹t ®éng vËn hµnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh.
Ho¹t ®éng vËn hµnh lµ ho¹t ®éng diÔn ra thuéc ph¹m vi néi bé tæ
chøc cña dù ¸n nh ho¹t ®éng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt - kinh doanh,
x©y dùng çc ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt, ph©n phèi thu nhËp
57
Tµi trî dù ¸n
trong ph¹m vi néi bé dù ¸n...
Ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm çc ho¹t ®éng vît ra ngoµi ph¹m vi
tæ chøc dù ¸n nh ho¹t ®éng cña dù ¸n trªn thÞ trêng hµng ho¸, thÞ
trêng tµi chÝnh, thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ cña dù ¸n ®èi víi
Nhµ níc còng nh víi çc ®èi t¸c kh¸c...
MÆt kh¸c, çc ho¹t ®éng cña dù ¸n cÇn ®îc ®¶m b¶o b»ng çc
nguån lùc nhÊt ®Þnh, tøc lµ cÇn mét lîng kinh phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó
híng tíi nh÷ng môc tiªu cô thÓ ®· ®Æt ra. Nh÷ng ho¹t ®éng trong
mét dù ¸n lu«n cã mèi quan hÖ vµ chi phèi lÉn nhau theo nh÷ng
logic nhÊt ®Þnh. Khi mét c«ng viÖc kh«ng ®îc thùc hiÖn hoÆc thùc
hiÖn kh«ng tèt, kh«ng ®óng tiÕn ®é vµ chÊt lîng sÏ ¶nh hëng tiªu
cùc ®Õn çc c«ng viÖc kh¸c vµ toµn bé c«ng viÖc cña dù ¸n, ®iÒu
nµy sÏ g©y ¶nh hëng ®Õn viÖc ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra cña
dù ¸n.
Nh vËy, dù ¸n lµ mét hÖ thèng. Quan niÖm dù ¸n nh mét hÖ thèng

cã ý nghÜa quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh qu¶n lý dù ¸n. Dù ¸n
kh«ng ph¶i lµ mét hÖ thèng kü thuËt th«ng thêng, nã lµ mét hÖ
thèng x· héi. Mét hÖ thèng ®îc ®Æc trng bëi çc ho¹t ®éng cña con
ngêi. H¬n n÷a, dù ¸n lµ mét hÖ thèng më, cã sù trao ®æi, qua l¹i
víi m«i trêng.
Mét hÖ thèng muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i phï hîp víi m«i tr-
êng, ph¶i cã mét c¬ cÊu hîp lý víi nh÷ng chøc n¨ng nhÊt ®Þnh,
ph¶i ®¶m b¶o ®ñ ®Çu vµo ®Ó cã ®îc ®Çu ra mong muèn, trªn
hÕt, ph¶i cã c¬ chÕ ®iÓu khiÓn thÝch hîp cho hÖ thèng. §iÒu ®ã
®Æt ra vÊn ®Ò lµ cÇn cã sù phèi hîp tèt gi÷a çc c«ng viÖc diÔn ra
trong dù ¸n còng nh xem xÐt m«i trêng cã t¸c ®éng, ¶nh hëng ®Õn
dù ¸n.
Qu¶n lý nãi chung lµ sù t¸c ®éng cã môc ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý
vµo çc ®èi tîng qu¶n lý ®Ó ®iÒu khiÓn ®èi tîng qu¶n lý nh»m ®¹t
58
Tµi trî dù ¸n
®îc çc môc tiªu ®· ®Ò ra. Qu¶n lý dù ¸n cã thÓ hiÓu lµ sù t¸c
®éng cã môc ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý vµo çc c«ng viÖc, çc ho¹t
®éng cña dù ¸n trong suèt qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn dù ¸n.
Chñ thÓ qu¶n lý dù ¸n lµ tæng thÓ çc c¬ quan qu¶n lý dù ¸n víi

nh÷ng c¬ cÊu tæ chøc nhÊt ®Þnh gåm çc c¬ quan chøc n¨ng cña
Nhµ níc, thùc hiÖn viÖc qu¶n lý vÜ m« ®èi víi mäi dù ¸n vµ çc c¬
quan cña chñ ®Çu t, thùc hiÖn qu¶n lý vi m« ®èi víi tõng dù ¸n.
Môc ®Ých cã tÝnh chÊt bao trïm trong qu¶n lý dù ¸n lµ ph¶i x¸c
®Þnh ®îc çc c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn ®Ó sö dông t¸c ®éng vµo çc
ho¹t ®éng cña dù ¸n nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Ò ra. Cô thÓ h¬n,
nh÷ng môc ®Ých cÇn ®¹t ®îc khi thùc hiÖn qu¶n lý dù ¸n bao
gåm:
 §¶m b¶o sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a çc ho¹t ®éng cña dù ¸n.
 T¨ng cêng sù phèi hîp gi÷a çc bé phËn cña dù ¸n.
 Gi¶m chi phÝ, t¨ng kh¶ n¨ng t¹o doanh lîi cho dù ¸n.
 Ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt tèt çc vÊn ®Ò n¶y sinh, ®¶m b¶o sù
thµnh c«ng cña dù ¸n.
3.2. Yªu cÇu cña qu¶n lý dù ¸n
Qu¶n lý dù ¸n lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan cña çc c¬ quan qu¶n lý
Nhµ níc vµ çc c¬ quan cña chñ ®Çu t. XuÊt ph¸t tõ tÝnh hÖ thèng
cña dù ¸n, khi thùc hiÖn qu¶n lý dù ¸n yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn ph¶i
xem xÐt ®¶m b¶o vÒ çc ph¬ng diÖn thêi gian, chi phÝ vµ kÕt qu¶
cuèi cïng.
VÒ ph¬ng diÖn thêi gian. CÇn xem xÐt dù ¸n lµ mét qu¸ tr×nh gåm
3 giai ®o¹n kÕ tiÕp vµ chi phèi lÉn nhau. Mçi giai ®o¹n ®Òu cã
nh÷ng c«ng viÖc, ho¹t ®éng cô thÓ kh¸c nhau vµ ®Òu diÔn ra
trong mét thêi gian x¸c ®Þnh. Sù chËm trÔ kh«ng ®¶m b¶o vÒ
59
Tµi trî dù ¸n
mÆt thêi gian cña c«ng viÖc nµy sÏ cã ¶nh hëng, kÐo theo sù chËm
trÔ cña c«ng viÖc kh¸c vµ cuèi cïng sÏ cã ¶nh hëng ®Õn môc tiªu
®Ò ra cña dù ¸n.
Ch¼ng h¹n, trong giai ®o¹n 1, nÕu çc kÕt qu¶ nghiªn cøu çc vÊn
®Ò vÒ thÞ trêng, tµi chÝnh, kinh tÕ - kü thuËt... cña dù ¸n kh«ng
®¶m b¶o vÒ ph¬ng diÖn thêi gian sÏ dÉn ®Õn viÖc chËm trÔ trong
viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ do ®ã viÖc triÓn khai thi c«ng x©y
dùng c«ng tr×nh sÏ chËm l¹i vµ viÖc ®a c«ng tr×nh vµo vËn hµnh
khai th¸c sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®óng kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra. V× vËy, cÇn
lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, ®iÒu hµnh vµ kiÓm tra tiÕn ®é thùc hiÖn
tõng c«ng viÖc ®· ghi trong dù ¸n, ®¶m b¶o ®óng thêi gian ®· ®Ò
ra.
VÒ ph¬ng diÖn chi phÝ. Çc ho¹t ®éng cña dù ¸n lu«n ®ßi hái mét
lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nãi kh¸c ®i lµ cÇn ®îc ®¶m b¶o b»ng çc
nguån lùc. Çc nguån lùc cÇn thiÕt cho mét dù ¸n bao giê còng cã
giíi h¹n vµ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña dù ¸n.
§èi víi mçi dù ¸n, ®iÒu quan träng kh«ng chØ x¸c ®Þnh lîng chi phÝ
cÇn thiÕt cho mçi ho¹t ®éng mµ cßn cÇn x¸c ®Þnh nguån vèn ®Ó
®¸p øng cho çc chi phÝ ®ã. C¬ cÊu nguån vèn lµ mét nh©n tè
ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng an toµn cña dù ¸n.
Ph¬ng diÖn chi phÝ cña dù ¸n cÇn ®îc xem xÐt ë c¶ 3 giai ®o¹n
cña chu tr×nh dù ¸n. Giai ®o¹n 1 x¸c ®Þnh sè lîng vµ nguån vèn
cÇn thiÕt cho çc giai ®o¹n sau. Chi phÝ cÇn thiÕt cña giai ®o¹n 1
cña dù ¸n chiÕm tû lÖ thÊp so víi 2 giai ®o¹n sau nhng tÝnh chÊt
ho¹t ®éng cña giai ®o¹n nµy cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh, v× vËy,
kh«ng nªn qu¸ h¹n chÕ chi phÝ ®Ó ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng ho¹t
®éng.
Chi phÝ cña giai ®o¹n 2 chiÕm tû träng rÊt lín vµ thêng ph¸t sinh
nhiÒu l·ng phÝ, do tÝnh chÊt phøc t¹p cña qu¸ tr×nh x©y dùng vµ
60
Tµi trî dù ¸n
l¾p ®Æt c«ng tr×nh, cÇn ®Æc biÖt quan t©m, qu¶n lý.
Chi phÝ cña giai ®o¹n 3 lµ chi phÝ khai th¸c dù ¸n (vèn lu ®éng),
v× vËy, cÇn tÝnh to¸n ®¶m b¶o ®ñ vèn ®Ó dù ¸n ho¹t ®éng ®Òu
®Æn, liªn tôc ®ång thêi tr¸nh ø ®äng, l·ng phÝ vèn.
VÒ kÕt qu¶ cuèi cïng. KÕt qu¶ cuèi cïng lµ mèi quan t©m lín nhÊt
trong qu¶n lý dù ¸n. BÊt kú mét ho¹t ®éng yÕu kÐm nµo trong 3
giai ®o¹n ®Òu ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng. V× vËy, cÇn coi
träng chÊt lîng ho¹t ®éng cña c¶ 3 giai ®o¹n.
ChÊt lîng ho¹t ®éng cña giai ®o¹n 1 ®îc thÓ hiÖn ë chÊt lîng cña
tËp hå s¬ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ nghiªn cøu çc vÊn ®Ò vÒ thÞ trêng,
kinh tÕ - kü thuËt, tµi chÝnh... cã ¶nh hëng ®Õn sù vËn hµnh vµ
tÝnh sinh lêi cña c«ng cuéc ®Çu t.
ChÊt lîng cña giai ®o¹n 2 ®îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë chÊt lîng x©y
dùng vµ l¾p ®Æt çc h¹ng môc c«ng tr×nh nh»m ®¶m b¶o chÊt l-
îng s¶n phÈm cña dù ¸n.
ChÊt lîng ho¹t ®éng cña giai ®o¹n 3 ®îc thÓ hiÖn chñ yÕu ë kÕt
qu¶ khai th¸c dù ¸n th«ng qua s¶n xuÊt - kinh doanh nh÷ng s¶n
phÈm, dÞch vô cña dù ¸n.
3.3. Néi dung cña qu¶n lý dù ¸n
Tham gia qu¶n lý dù ¸n ®Çu t cã nhiÒu chñ thÓ kh¸c nhau. §ã lµ

çc c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ níc vµ çc c¬ quan cña chñ ®Çu t.
Mçi chñ thÓ thùc hiÖn qu¶n lý dù ¸n víi nh÷ng néi dung cô thÓ kh¸c
nhau.
Çc c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ níc sÏ thùc hiÖn qu¶n lý vÜ m« ®èi
víi çc dù ¸n ®Çu t. Qu¶n lý vÜ m« bao gåm tæng thÓ çc biÖn
ph¸p t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña çc
dù ¸n nh»m t¹o m«i trêng thuËn lîi cho sù ho¹t ®éng cu¶ dù ¸n, híng
®îc dù ¸n ho¹t ®éng theo khu«n khæ luËt ph¸p vµ thùc sù trë thµnh
61
Tµi trî dù ¸n
h¹t nh©n cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng trong nÒn kinh tÕ.
Ho¹t ®éng cña dù ¸n gåm ho¹t ®éng vËn hµnh vµ ho¹t ®éng kinh
doanh. Do ®ã, qu¶n lý vÜ m« çc dù ¸n còng ®îc xem xÐt theo
tõng lo¹i ho¹t ®éng nµy.
§èi víi ho¹t ®éng vËn hµnh. Trong qóa tr×nh x©y dùng vµ thùc hiÖn
dù ¸n, chñ ®Çu t thêng nhËn ®îc sù hç trî cu¶ Nhµ níc vÒ nhiÒu ph-
¬ng diÖn. Ch¼ng h¹n, khi so¹n th¶o çc dù ¸n ph¶i sö dông rÊt
nhiÒu lo¹i th«ng tyn do Nhµ níc thu thËp, c«ng bè vµ qui ®Þnh nh
tû gi¸, l·i suÊt, gi¸ c¶ thÞ trêng trong níc vµ trªn thÕ giíi, çc kÕ
ho¹ch ®Þnh híng, nh÷ng qui ®Þnh vÒ kÕ to¸n, tiÒn l¬ng, ph©n
phèi thu nhËp... §©y còng chÝnh lµ nh÷ng c«ng cô qu¶n lý vÜ m«
cña Nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng vËn hµnh cña dù ¸n.
Th«ng qua çc c«ng cô nµy, Nhµ níc sÏ híng çc ho¹t ®éng cña dù ¸n
phï hîp víi ®êng lèi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®ång thêi
mang l¹i hiÖu qu¶ tµi chÝnh cho chñ ®Çu t.
§èi víi ho¹t ®éng kinh doanh. Dù ¸n kh«ng thÓ tån t¹i nÕu kh«ng cã
mèi quan hÖ víi thÞ trêng bªn ngoµi c¶ vÒ ®Çu vµo lÉn ®Çu ra. §ã
lµ mèi quan hÖ víi ngêi cung cÊp t liÖu s¶n xuÊt, lao ®éng, vèn vµ
ngêi tiªu thô s¶n phÈm. Ngoµi ra, trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,
dù ¸n lu«n cã mèi quan hÖ víi çc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc.
Qu¶n lý vÜ m« ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña dù ¸n ®îc thÓ
hiÖn, th«ng qua çc chÝnh s¸ch cña m×nh, Nhµ níc t¸c ®éng ®Õn
sù ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp c¶ trong qu¸ tr×nh cung cÊp
çc yÕu tè ®Çu vµo lÉn tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n.
Th«ng qua hÖ thèng luËt ph¸p vµ çc chÝnh s¸ch nh tµi chÝnh, tÝn
dông, l·i suÊt... ®Ó khuyÕn khÝch hoÆc h¹n chÕ ®Çu t vµo nh÷ng
lÜnh vùc cô thÓ nµo ®ã. Ch¼ng h¹n, ®èi víi çc s¶n phÈm kh«ng
khuyÕn khÝch ®Çu t sÏ qui ®Þnh thuÕ cao, trî gi¸ cho çc s¶n phÈm
62
Tµi trî dù ¸n
vËt t n«ng nghiÖp ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp.
Çc c¬ quan cña chñ ®Çu t thùc hiÖn qu¶n lý vi m« dù ¸n. Chu
tr×nh dù ¸n diÔn ra qua 3 giai ®o¹n, do ®ã qu¶n lý dù ¸n cÇn ph¶i
g¾n liÒn víi çc giai ®o¹n ®ã vµ ph¶i thùc hiÖn ®èi víi tÊt c¶ çc
ho¹t ®éng diÔn ra trong çc giai ®o¹n. Trong mçi giai ®o¹n cña dù
¸n, tuy ®èi tîng cô thÓ cña qu¶n lý kh¸c nhau nhng ®Òu ph¶i quan
t©m ®Õn çc mÆt chi phÝ, chÊt lîng, thêi gian vµ kÕt qu¶ cuèi
cïng.
Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t. §©y lµ giai ®o¹n bao gåm c«ng viÖc
phøc t¹p, chøa ®ùng çc nh©n tè chiÕn lîc, quyÕt ®Þnh sù thµnh
b¹i cña çc giai ®o¹n tiÕp theo vµ toµn bé dù ¸n. Do ®ã, träng t©m
qu¶n lý cña giai ®o¹n nµy lµ chÊt lîng cña çc kÕt qu¶ nghiªn cøu
vÒ thÞ trêng, kinh tÕ - kü thuËt, tµi chÝnh...
Trong giai ®o¹n nµy, mÆc dï chi phÝ chiÕm tû träng kh«ng lín trong
tæng sè vèn ®Çu t nhng còng cÇn ®îc quan qu¶n lý, tr¸nh l·ng phÝ.
Ngoµi ra, vÊn ®Ò thêi gian hoµn thµnh çc ho¹t ®éng còng ph¶i
quan t©m.
Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t. §©y lµ giai ®o¹n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt
kü thuËt cho sù ho¹t ®éng cña dù ¸n sau nµy. §¹i bé phËn sè vèn
®Çu t cña dù ¸n ®ù¬c chi ra trong giai ®o¹n nµy. Sè vèn nµy kh«ng
sinh lêi trong suèt thêi gian thùc hiÖn ®Çu t.
Trong giai ®o¹n nµy, çc c«ng viÖc, çc ho¹t ®éng cÇn ®îc thùc
hiÖn theo mét lÞch tr×nh chÆt chÏ vµ tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu mµ
giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t ®· xem xÐt. Do ®ã, träng t©m qu¶n lý
cña giai ®o¹n nµy lµ phèi hîp, ®iÒu chØnh, tæ chøc triÓn khai thùc
hiÖn çc c«ng viÖc, çc ho¹t ®éng cña dù ¸n ®· ®îc kÕ ho¹ch ho¸
khi so¹n th¶o dù ¸n nh thùc hiÖn ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng,
®µm ph¸n çc hîp ®ång mua s¾m thiÕt bÞ, thi c«ng x©y l¾p...
63
Tµi trî dù ¸n
§ång thêi, gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng nµy vÒ çc mÆt thêi gian, chÊt l-
îng vµ chi phÝ.
Giai ®o¹n vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t. §©y lµ giai ®o¹n ®a çc c«ng
tr×nh cña dù ¸n vµo khai th¸c nh»m thu håi ®ñ vèn ®Çu t vµ cã l·i
theo ®óng thêi gian vµ sè lîng ®· dù kiÕn tríc trong dù ¸n.
Trong giai ®o¹n nµy, néi dung qu¶n lý chñ yÕu lµ tæ chøc ®iÒu
phèi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, dÞch vô cña dù ¸n, ®¶m
b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh diÔn ra su«n sÎ, tr¸nh l·ng
phÝ lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn vµ ø ®äng s¶n phÈm.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý triÓn khai dù ¸n ë tÇm vi m« nh lËp kÕ ho¹ch

c«ng viÖc, bè trÝ lao ®éng, c©n ®èi thêi gian thùc hiÖn v.v. HiÖn
nay çc chñ ®Çu t thêng sö dông çc ph¬ng ph¸p phæ biÕn nh ph-
¬ng ph¸p biÓu ®å GANTT, s¬ ®å m¹ng PERT ( Program Evaluation
and Rewiev Technique ) vµ CPM ( Critical Path Method ). Trong ®iÒu
kiÖn cã øng dông tin häc ngµy nay, çc phÇn mÒm nh Mirosoft
Project ®îc sö dông rÊt hiÖu qu¶.
 GANTT lµ ph¬ng ph¸p do Henry L. Gantt ®Ò xuÊt trong ThÕ

chiÕn II
 CPM lµ ph¬ng ph¸p do J.E. Kelly vµ M.R. Walker thuéc C«ng ty

Ho¸ chÊt Dupont ®Ò xuÊt vµo n¨m 1957.
 PERT lµ ph¬ng ph¸p do Booz, Allen vµ Hamillton thuéc U.S Navy

Special Projects office ®Ò xíng n¨m 1958 ®Ó qu¶n lý mét sè dù
¸n qu©n sù cña qu©n ®éi Mü sau ®ã ®îc øng dông trong qu¶n
lý dù ¸n nãi chung.
 MS Project lµ phÇn mÒm do MicroSoft ph¸t triÓn trªn c¬ së çc

ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ lËp kÕ ho¹ch nãi trªn cïng víi sù hç trî
rÊt m¹nh cña m¸y tÝnh nªn hiÖu qu¶ vµ tÝnh chÝnh x¸c cao h¬n
rÊt nhiÒu so víi viÖc lµm b»ng thñ c«ng. MS Project cã nhiÒu
64
Tµi trî dù ¸n
version kh¸c nhau vµ ngµy cµng hoµn thiÖn.
65
Tµi trî dù ¸n
Ch¬ng 3: thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
1. Tæng quan vÒ thÈm ®Þnh Dù ¸n ®Çu t
1.1. Kh¸i niÖm thÈm ®Þnh dù ¸n
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh ho¹t
®éng trªn lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ. Trong kinh doanh cña ng©n
hµng hiÖn ®¹i, viÖc ®a d¹ng ho¸ çc ho¹t ®éng nghiÖp vô lµ hÕt
søc cÇn thiÕt. Cïng víi nhiÒu nghiÖp vô kh¸c, tµi trî dù ¸n lµ mét
trong nh÷ng lÜnh vùc c¨n b¶n vµ quan träng nhÊt trong çc nghiÖp
vô cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
T¹i ViÖt nam, thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
nÒn kinh tÕ do §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò xíng, rÊt nhiÒu dù ¸n ®Çu t
thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi ngµnh nghÒ vµ lÜnh vùc ®ang
®îc thùc hiÖn. §Ó c«ng cuéc ®Çu t triÓn khai ®îc thuËn lîi th× viÖc
®¶m b¶o ®Çy ®ñ vèn ®Çu t lµ vÊn ®Ò cã tÇm quan träng ®Æc
biÖt.
§Çu t lµ ho¹t ®éng kinh tÕ - kü thuËt phøc t¹p, ®ßi hái mét thêi gian
dµi víi khèi lîng vèn ®Çu t sö dông rÊt lín. §øng trªn gãc ®é doanh
nghiÖp, chñ ®Çu t ph¶i huy ®éng mäi nguån tµi chÝnh cña m×nh
®Ó thùc hiÖn dù ¸n. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ nguån tµi chÝnh cña
chñ ®Çu t thêng kh«ng thÓ ®¸p øng hoµn toµn nhu cÇu vèn cña dù
¸n. §iÒu nµy kh«ng chØ x¶y ra ®èi víi çc doanh nghiÖp ë níc ta,
mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, mµ cßn lµ t×nh tr¹ng chung cña
nhiÒu níc trªn thÕ giíi, kÓ c¶ mét sè níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
§Ó ®¸p øng nguån tµi chÝnh cho ho¹t ®éng ®Çu t, nhÊt lµ ®èi víi
çc dù ¸n cã quy m« lín, çc chñ ®Çu t ph¶i t×m kiÕm nguån tµi
chÝnh hç trî tõ bªn ngoµi. ViÖc thu hót vèn ®Çu t x· héi ®Ó tµi trî
cho dù ¸n cã thÓ th«ng qua nhiÒu con ®êng kh¸c nhau. Trong ®ã,
nguån vèn tµi trî cho dù ¸n tõ çc Ng©n hµng th¬ng m¹i (NHTM) cã
66
Tµi trî dù ¸n
vai trß ®Æc biÖt quan träng, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ViÖt nam
hiÖn nay, khi çc kªnh dÉn vèn kh¸c cßn rÊt h¹n chÕ hoÆc ho¹t
®éng cha mÊy hiÖu qu¶.
Ho¹t ®éng tµi trî dù ¸n cña NHTM cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua nhiÒu
h×nh thøc kh¸c nhau nh tÝn dông trung, dµi h¹n, ®ång tµi trî, cho
thuª tµi chÝnh v.v. Trong qu¸ tr×nh tµi trî, ®iÓm mÊu chèt nhÊt mµ
çc NHTM ®Òu quan t©m ®ã lµ tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh an toµn cña
kho¶n tµi trî cho dù ¸n.
Trªn thùc tÕ, ®Çu t dù ¸n lµ lÜnh vùc tiÒm Èn rÊt nhiÒu rñi ro. Do
®ã võa ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®ång thêi ®¶m b¶o an toµn vèn ®Çu t
lµ mét bµi to¸n hÕt søc phøc t¹p ®èi víi çc NHTM. Híng tíi môc tiªu
nµy, NHTM ®· sö dông nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸
tÝnh kh¶ thi vµ qu¶n trÞ kho¶n tµi trî sao cho ®¹t ®îc yªu cÇu
mong muèn. Trong ®ã, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lu«n lu«n ®îc çc
NHTM coi nh mét c«ng cô h÷u hiÖu vµ ®Æc biÖt quan träng trong
hÖ thèng çc biÖn ph¸p ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng tµi trî vèn cña
ng©n hµng ®èi víi dù ¸n.
Çc doanh nghiÖp khi cã ®Þnh híng ®Çu t sÏ tiÕn hµnh thuª çc c¬
quan t vÊn ®Ó cïng phèi hîp x©y dùng dù ¸n. Do cã nhiÒu kinh
nghiÖm trong lÜnh vùc lËp dù ¸n nªn çc dù ¸n cã sù tham gia cña
t vÊn ®Òu ®¶m b¶o ®îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n trong lËp dù ¸n nh
tÝnh khoa häc, hiÖn thùc vµ thèng nhÊt.
Tuy nhiªn, bÊt cø mét dù ¸n nµo trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o còng cã
thÓ m¾c ph¶i nh÷ng sai sãt, khiÕm khuyÕt mang tÝnh kh¸ch quan
vµ chñ quan. Nh÷ng sai sãt nµy nÕu kh«ng ®îc ph¸t hiÖn vµ kÞp
thêi ®iÒu chØnh sÏ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«n lêng khi dù ¸n ®îc
triÓn khai vµ nhÊt lµ giai ®o¹n ®i vµo vËn hµnh khai th¸c. Mét
th«ng tin sai trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n cã thÓ buéc chñ ®Çu t vµ
NHTM tr¶ mét gi¸ rÊt ®¾t khi dù ¸n ®îc ®a vµo vËn hµnh.
67
Tµi trî dù ¸n
ChÝnh v× lý do nãi trªn, tríc khi quyÕt ®Þnh tµi trî vèn cho dù ¸n,
NHTM nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c thÈm ®Þnh ®Ó cã thÓ
n¾m b¾t mét çch cô thÓ vµ râ rµng tÊt c¶ çc vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn dù ¸n.
ThÈm ®Þnh dù ¸n lµ qu¸ tr×nh NHTM ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ l¹i dù
¸n mét çch khoa häc, ®éc lËp vµ kh¸ch quan trªn c¬ së çc th«ng
tin do ng©n hµng thu thËp ®îc. Môc tiªu cña thÈm ®Þnh lµ nh»m
kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh an toµn, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n.
Qua ®ã NHTM cã c¬ së ch¾c ch¾n ®Ó quyÕt ®Þnh vÒ quy m« vµ
h×nh thøc tµi trî cho dù ¸n.
Dù ¸n ®Çu t lµ tµi liÖu do chñ ®Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm so¹n th¶o
trong bíc nghiªn cøu kh¶ thi. MÆc dï trong dù ¸n ®· ®Ò cËp ®Õn
tÊt c¶ çc khÝa c¹nh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t mét çch kh¸
®Çy ®ñ vµ chi tiÕt nhng dù ¸n vÉn cha thÓ ®a ra triÓn khai ®îc
v× ®øng trªn gãc ®é qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Çu t vµ quy ho¹ch ®Çu
t cÇn cã sù ®¸nh gi¸ mét çch tæng thÓ, kh¸ch quan vÒ t¸c ®éng
cña dù ¸n ®ã ®èi víi quèc gia trªn mäi ph¬ng diÖn. §iÒu nµy ®ßi
hái dù ¸n ®Çu t nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh
kü cµng. Trªn ph¬ng diÖn tµi trî vèn cho dù ¸n, çc NHTM hoÆc çc
tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn
®Ò nµy, qua thÈm ®Þnh dù ¸n sÏ kh¼ng ®Þnh ®îc tÝnh hiÖu qu¶
vµ tÝnh an toµn cña c«ng cuéc ®Çu t. Nhê ®ã mµ çc tæ chøc tµi
chÝnh - tÝn dông cã ®îc c¬ së v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh ra quyÕt
®Þnh tµi trî vèn.
ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu ph©n tÝch
mét çch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn diÖn tÊt c¶ çc néi dung
kinh tÕ - kü thuËt cña dù ¸n, ®Æt trong mèi t¬ng quan víi m«i tr-
êng tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi ®Ó cho phÐp ®Çu t vµ (hoÆc) quyÕt
®Þnh tµi trî vèn.
68
Tµi trî dù ¸n
Ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ®îc sù quan t©m cña nhiÒu c¬
quan, tæ chøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, tuú vµo c¬ quan tiÕn hµnh
thÈm ®Þnh vµ chñ thÓ tham gia thÈm ®Þnh mµ môc tiªu còng nh
thêi ®iÓm thÈm ®Þnh diÔn ra kh¸c nhau:
§èi víi çc dù ¸n cã quy m« lín, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé Tµi chÝnh

vµ C¬ quan chñ qu¶n ®Çu t (Bé qu¶n lý ngµnh) tham gia thÈm
®Þnh tõ giai ®o¹n chñ ®Çu t nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi ®Ó ra quyÕt
®Þnh ®Çu t vµ cho phÐp kªu gäi vèn ®Çu t.
§èi víi çc dù ¸n sö dông vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc,
tæ chøc cho vay vèn thÈm ®Þnh ph¬ng ¸n tµi chÝnh vµ ph¬ng ¸n
tr¶ nî tríc khi tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t.
§èi víi çc dù ¸n thuéc cÊp tØnh qu¶n lý, Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t cïng
ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng thÈm ®Þnh dù ¸n kh¶ thi ®Ó ra quyÕt
®Þnh ®Çu t.
Çc Tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông thÈm ®Þnh dù ¸n kh¶ thi ®Ó xem
xÐt tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh kh¶ thi, ph¬ng ¸n tr¶ nî vµ quyÕt ®Þnh tµi
trî vèn ®Çu t.
1.2. Môc ®Ých cña thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
Môc ®Ých cña viÖc thÈm ®Þnh Dù ¸n ®Çu t lµ nh»m gióp çc chñ
®Çu t vµ çc C¬ quan tham gia ho¹t ®éng ®Çu t lùa chän ®îc ph-
¬ng ¸n ®Çu t tèt nhÊt, quyÕt ®Þnh ®Çu t ®óng híng vµ ®¹t ®îc lîi
Ých kinh tÕ x· héi mµ hä mong muèn th«ng qua viÖc ®Çu t dù ¸n.
 §èi víi chñ ®Çu t, viÖc thÈm ®Þnh thùc hiÖn ®éc lËp víi qu¸
tr×nh so¹n th¶o dù ¸n sÏ cho phÐp chñ ®Çu t nh×n nhËn l¹i dù ¸n
cña m×nh mét çch kh¸ch quan h¬n. Tõ ®ã thÊy ®îc nh÷ng
thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o ®Ó bæ sung kÞp thêi.
 §èi víi çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trong lÜnh vùc qu¶n lý
®Çu t vµ x©y dùng, môc ®Ých thÈm ®Þnh lµ nh»m ®¸nh gi¸
69
Tµi trî dù ¸n
®îc tÝnh phï hîp cña dù ¸n ®èi víi quy ho¹ch ph¸t triÓn chung cña
ngµnh, cña ®Þa ph¬ng vµ cña c¶ níc trªn çc mÆt: môc tiªu, quy
m«, quy ho¹ch vµ hiÖu qu¶. §ång thêi, th«ng qua thÈm ®Þnh
gióp x¸c ®Þnh tÝnh lîi h¹i vµ sù t¸c ®éng cña dù ¸n khi ®i vµo
ho¹t ®éng trªn çc khÝa c¹nh nh: øng dông c«ng nghÖ míi, tr×nh
®é sö dông vèn, « nhiÔm m«i trêng còng nh çc lîi Ých kinh tÕ -
x· héi kh¸c mµ dù ¸n ®em l¹i.
 §èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i, ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña ho¹t
®éng tµi trî dù ¸n, c«ng t¸c thÈm ®Þnh cã mét vai trß ®Æc biÖt
quan träng. Th«ng qua thÈm ®Þnh mét çch ®Çy ®ñ vÒ mäi ph-
¬ng diÖn cã liªn quan ®Õn dù ¸n nh thÞ trêng, kü thuËt, tµi
chÝnh, x· héi... NHTM sÏ cã ®îc çi nh×n võa tæng qu¸t võa s©u
s¾c vµ chi tiÕt vÒ dù ¸n, ®¸nh gi¸ ®îc hÕt nh÷ng u nhîc ®iÓm
cña dù ¸n, ®o lêng vµ dù b¸o ®îc nh÷ng t×nh huèng sÏ x¶y ra
khi triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n vµ khi ®a dù ¸n vµo vËn hµnh khai
th¸c. N¾m b¾t ®îc nh÷ng th«ng tin nµy sÏ gióp cho NHTM cã
quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t ®óng ®¾n, h¹n chÕ ®îc çc rñi ro
®¸ng tiÕc vµ cã c¬ së ®¶m b¶o ®îc hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t.
Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua c«ng t¸c thÈm ®Þnh mét çch chi tiÕt,
NHTM cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÓm thiÕu sãt, nh÷ng bÊt hîp lý
trong çc luËn cø vµ tÝnh to¸n cña dù ¸n, tõ ®ã cïng víi chñ ®Çu t
t×m ra nh÷ng ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p gi¶i quyÕt mét çch kÞp
thêi, n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. Thùc tÕ trong c«ng t¸c thÈm
®Þnh cña nhiÒu NHTM cho thÊy nh÷ng çn bé thÈm ®Þnh lµm viÖc
l©u n¨m, tiÕp xóc víi nhiÒu dù ¸n thuéc nhiÒu ngµnh nghÒ vµ lÜnh
vùc thêng cã nh÷ng nhËn xÐt rÊt s¾c s¶o vµ chÝnh x¸c vÒ çc dù
¸n. Nh÷ng nhËn xÐt nµy trë thµnh nh÷ng kinh nghiÖm ®îc ®óc
kÕt ®îc sau nhiÒu n¨m lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh t¹i NHTM. Víi
nh÷ng kinh nghiÖm nµy, çn bé thÈm ®Þnh kh«ng nh÷ng gióp cho
70
Tµi trî dù ¸n
NHTM tµi trî vèn cho dù ¸n ®îc an toµn, hiÖu qu¶ mµ cßn gióp chñ
®Çu t cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp kh¾c phôc çc thiÕu sãt trong
dù ¸n ®Ó c«ng cuéc ®Çu t mang l¹i kÕt qu¶ nh mong muèn.
Th«ng qua c«ng t¸c thÈm ®Þnh, nhÊt lµ thÈm ®Þnh néi dung tµi
chÝnh cña dù ¸n, NHTM cã thÓ tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh tæng vèn
®Çu t, doanh thu vµ chi phÝ hµng n¨m cña dù ¸n còng nh çc chØ
tiªu quan träng thÓ hiÖn hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n nh ROI, NPV,
IRR, Thêi gian hoµn vèn... Nh÷ng chØ tiªu nµy lµ c¬ së ®Ó NHTM
tÝnh to¸n cho vay, tÝnh to¸n kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n. §¶m b¶o t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®ång thêi NHTM
cã thÓ thu nî gèc vµ l·i ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n.
Nh×n mét çch tæng qu¸t, c«ng t¸c thÈm ®Þnh cã vai trß ®Æc biÖt
quan träng trong ho¹t ®éng tµi trî dù ¸n cña NHTM vµ nãi réng ra lµ
®èi víi toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. Cã thÓ nãi chÊt
lîng c«ng t¸c thÈm ®Þnh quyÕt ®Þnh rÊt lín tíi chÊt lîng cña tµi trî
dù ¸n. ChÝnh v× vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng çc NHTM lu«n
lu«n t×m mäi biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c thÈm ®Þnh
®Ó thÈm ®Þnh lu«n lµ c«ng cô h÷u hiÖu gãp phÇn ®¶m b¶o an
toµn vµ hiÖu qu¶ ®ång vèn ®Çu t cña ng©n hµng.
1.3. Yªu cÇu ®èi víi çn bé lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
Còng nh trong tÊt c¶ çc c«ng t¸c kh¸c, nh©n tè con ngêi lµ hÕt søc
quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi kÕt qu¶ c«ng viÖc. §Ó ®¶m
b¶o chÊt lîng vµ ®é tin cËy cña çc kÕt luËn thÈm ®Þnh, ngêi çn
bé lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n dï ë bÊt kú c¬ quan nµo hoÆc
cÊp thÈm ®Þnh nµo ®Òu ph¶i trang bÞ cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc
tæng qu¸t vµ chuyªn s©u trªn çc ph¬ng diÖn nh: kinh tÕ, kü
thuËt, luËt ph¸p, qu¶n lý còng nh nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn dù
¸n cÇn thÈm ®Þnh. Cô thÓ, ngêi çn bé thÈm ®Þnh cÇn ®¶m b¶o
®îc çc yªu cÇu sau ®©y :
71
Tµi trî dù ¸n
- N¾m v÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhµ níc,
ngµnh, ®Þa ph¬ng vµ çc Quy chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh; Quy
chÕ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña Nhµ níc.
- N¾m ch¾c vµ thêng xuyªn bæ sung th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh
tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt níc, cña ngµnh, ®Þa ph¬ng còng nh
cña çc níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
- Nghiªn cøu vµ kiÓm tra mét çch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn
diÖn vÒ néi dung dù ¸n, t×nh h×nh ®¬n vÞ vay vèn, phèi hîp víi
çc c¬ quan chuyªn m«n vµ chuyªn gia ®Ó ®a ra çc nhËn xÐt, kÕt
luËn, kiÕn nghÞ chÝnh x¸c.
- Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao vµ trung thùc trong c«ng viÖc. Bëi
v× nÕu kÕt luËn thiÕu tÝnh chÝnh x¸c vµ kh«ng trung thùc trong
qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n cã thÓ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i l©u dµi
kh«ng nh÷ng cho chñ ®Çu t mµ cßn ¶nh hëng tíi ®Þa ph¬ng, tíi
ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ.
1.4. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh vµ c«ng cô trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu
t
ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t lµ ho¹t ®éng mang tÝnh khoa häc vµ

chÝnh x¸c. Do ®ã, c«ng t¸c nµy ®ßi hái ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo
nh÷ng ph¬ng ph¸p cô thÓ. Ph¬ng ph¸p chung nhÊt thêng ®îc ¸p
dông lµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ so s¸nh gi÷a çc chØ tiªu cã
trong dù ¸n víi çc quy ®Þnh vÒ kinh tÕ, kü thuËt do Nhµ níc ban
hµnh còng nh çc th«ng tyn vµ chØ tiªu ®îc lÊy lµm c¬ së mµ ngêi
çn bé thÈm ®Þnh ®· kiÓm chøng lµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c vµ
®é tyn cËy cao. Qu¸ tr×nh xem xÐt nµy l¹i ®îc ®Æt trong tæng thÓ
çc mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a çc chØ tiªu ®îc ph©n tÝch víi
nhau, gi÷a néi dung vÒ thÞ trêng víi néi dung kü thuËt, néi dung tµi
chÝnh cña dù ¸n v.v..ViÖc ph©n tÝch vµ so s¸nh cã thÓ tiÕn hµnh
72
Tµi trî dù ¸n
mét çch trùc tiÕp hoÆc th«ng qua viÖc tÝnh to¸n l¹i çc chØ tiªu
vµ çc th«ng sè kinh tÕ kü thuËt ®· ®îc chñ ®Çu t ®Ò cËp trong
dù ¸n.
VÒ tr×nh tù, c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n thêng ®îc tiÕn hµnh theo
ph¬ng thøc thÈm ®Þnh tæng qu¸t tríc, thÈm ®Þnh chi tiÕt sau.
ThÈm ®Þnh tæng qu¸t nh»m ®¸nh gi¸, xem xÐt nh÷ng ®Þnh híng
lín cña dù ¸n, môc tiªu, ph¬ng híng kinh doanh trong t¬ng lai. Xem
xÐt mèi t¬ng quan gi÷a dù ¸n víi thÞ trêng, víi çc doanh nghiÖp vµ
çc ngµnh kinh tÕ kh¸c ®Ó thÊy ®îc vÞ trÝ vµ vai trß cña dù ¸n
trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ. ThÈm ®Þnh chi tiÕt nh»m tÝnh to¸n
l¹i, so s¸nh ®èi chiÕu tõng chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña dù ¸n víi
çc th«ng tin vµ tµi liÖu lµm c¬ së tõ ®ã t×m ra nh÷ng sù kh¸c
biÖt, nh÷ng ®iÓm thiÕu sãt cña dù ¸n nh»m môc tiªu bæ sung
hoµn thiÖn hoÆc ®a ra çc kÕt luËn cÇn thiÕt trong tõng trêng hîp
cô thÓ.
§Ó c«ng t¸c thÈm dÞnh dù ¸n ®Çu t tiÕn hµnh ®îc thuËn lîi, ®¸p
øng yªu cÇu nhanh chãng vµ chÝnh x¸c, ngêi çn bé thÈm ®Þnh
cÇn ®îc trang bÞ mét sè c«ng cô cÇn thiÕt nh m¸y tÝnh tµi chÝnh
bá tói, m¸y vi tÝnh vµ çc phÇn mÒm øng dông chuyªn biÖt v.v..
HiÖn nay, trong thÈm ®Þnh dù ¸n, ®Æc biÖt lµ thÈm ®Þnh néi
dung tµi chÝnh, çc b¶ng tÝnh nh EXCEL vµ çc phÇn mÒm chuyªn
nghiÖp nh RIODS, Risk Master, m« pháng Monte Carlo ... ®îc sö
dông kh¸ réng r·i ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n tÝch çc chØ tiªu hiÖu qu¶
tµi chÝnh còng nh ®Ó ph©n tÝch rñi ro dù ¸n.
1.5. Thu thËp vµ xö lý th«ng tin trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
73
Tµi trî dù ¸n
1.5.1. Kh¸i niÖm vÒ th«ng tin thÈm ®Þnh
Th«ng tin lµ mét ph¹m trï réng lín vµ mang tÝnh kh¸ch quan. Díi gãc
®é triÕt häc, th«ng tin ®îc coi lµ mét ph¹m trï ph¶n ¸nh sù vËn
®éng vµ t¬ng t¸c cña çc sù vËt, hiÖn tîng còng nh qu¸ tr×nh t duy.
Theo Gi¸o s N.Vigner - ngêi s¸ng lËp ra ngµnh ®iÒu khiÓn häc th×:
"Th«ng tin lµ néi dung cña thÕ giíi bªn ngoµi ®îc ph¶n ¸nh vµ thÓ
hiÖn trong sù nhËn thøc cña con ngêi".
Theo ViÖn sÜ A.Gluskov, "Th«ng tin bao gåm c¶ nh÷ng tri thøc hiÓu
biÕt mµ con ngêi sö dông ®Ó trao ®æi lÉn nhau vµ c¶ nh÷ng tri
thøc hiÓu biÕt tån t¹i kh«ng phô thuéc vµo con ngêi"
Trong kinh tÕ, th«ng tin ®îc hiÓu qua kh¸i niÖm sau: Th«ng tin kinh
tÕ lµ nh÷ng tÝn hiÖu míi, ®îc thu nhËn, ®îc hiÓu vµ ®îc ®¸nh gi¸
lµ cã Ých trong viÖc ra quyÕt ®Þnh trong qu¶n lý kinh tÕ.
§èi víi NHTM, c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n thùc chÊt lµ mét qu¸ tr×nh
ph©n tÝch, so s¸nh vµ ®¸nh gi¸ çc th«ng tin víi nhau (cña kh¸ch
hµng vµ cña ng©n hµng). Do ®ã thùc chÊt qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh
dù ¸n lµ qu¸ tr×nh thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin nh»m
phôc vô môc tiªu cña ho¹t ®éng tµi trî dù ¸n cña NHTM lµ an toµn
vµ hiÖu qu¶.
Tõ dÉn gi¶i trªn, cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm th«ng tin thÈm ®Þnh nh
sau:
Th«ng tin thÈm ®Þnh lµ nh÷ng kiÕn thøc thuéc çc lÜnh vùc liªn
quan ®Õn dù ¸n mµ ng©n hµng ®· thu thËp vµ xö lý, ®Ó sö dông
vµo viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ dù ¸n, nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh
tµi trî vèn cña ng©n hµng ®îc an toµn vµ hiÖu qu¶.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña dù ¸n ®Çu t lµ mét tËp hîp çc ®Ò
xuÊt kinh tÕ kü thuËt rÊt réng lín vµ phøc t¹p, th«ng tin thÈm ®Þnh
còng v× ®ã mµ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt
74
Tµi trî dù ¸n
gi÷a çc th«ng tin trong mét sè ho¹t ®éng kinh tÕ víi th«ng tin
trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh. Trong mét sè ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng
tin cã thÓ chØ giíi h¹n trong mét sè d÷ kiÖn, sè liÖu cã liªn quan
hÑp ®Õn lÜnh vùc ®ã. Nhng trong dù ¸n ®Çu t, çc néi dung ®îc
chñ ®Çu t nghiªn cøu bao gåm rÊt nhiÒu vÊn ®Ò tõ thÞ trêng ®Õn
çc gi¶i ph¸p kü thuËt, çc tÝnh to¸n dù b¸o vÒ lîi Ých tµi chÝnh
còng nh t¸c ®éng cña dù ¸n ®Õn m«i trêng vµ x· héi... §iÒu nµy
®ßi hái ngêi lµm c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ph¶i cã kiÕn thøc réng,
cã kh¶ n¨ng thu thËp th«ng tin trªn nhiÒu lÜnh vùc c¶ kinh tÕ vµ kü
thuËt ®ång thêi ph¶i cã ph¬ng tiÖn, ph¬ng ph¸p xö lý th«ng tin phï
hîp míi cã thÓ ®em l¹i kÕt qu¶ mong muèn. Do ®ã cã thÓ kh¼ng
®Þnh r»ng, thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin thÈm ®Þnh lµ
mét c«ng viÖc hÕt søc réng lín, phøc t¹p vµ nhiÒu khã kh¨n.
1.5.2. Yªu cÇu cña th«ng tin thÈm ®Þnh
§Ó ®¶m b¶o chÊt lîng cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh, th«ng tin thÈm
®Þnh cÇn ®¸p øng ®îc çc yªu cÇu sau ®©y:
a) TÝnh chÝnh x¸c :
TÝnh chÝnh x¸c trong th«ng tin thÈm ®Þnh thÓ hiÖn ë chç th«ng tin
thu thËp ph¶i ph¶n ¸nh trung thùc t×nh tr¹ng vµ diÔn biÕn kh¸ch
quan cña hiÖn tîng kinh tÕ - kü thuËt. Th«ng tin kh«ng bÞ nhiÔu
trong qu¸ tr×nh truyÒn ®a vµ kh«ng ®îc mang mµu s¾c hay ý t-
ëng chñ quan ¸p ®Æt cña ngêi lµm c«ng t¸c thu thËp th«ng tin.
b) TÝnh kÞp thêi:
X· héi vµ nÒn kinh tÕ lu«n trong tr¹ng th¸i vËn ®éng. Do ®ã ®Ó

®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®îc chÝnh
x¸c, çc th«ng tin thÈm ®Þnh cÇn thêng xuyªn ®îc bæ sung, cËp
nhËt... ®¶m b¶o theo s¸t ®îc diÔn biÕn cña ®êi sèng kinh tÕ - x·
héi, ph¶n ¸nh ®îc çc tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ vµ thùc tiÔn
75
Tµi trî dù ¸n
cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph¬ng vµ c¶ níc. Th«ng tin ®¶m b¶o
kÞp thêi sÏ gióp cho çn bé thÈm ®Þnh cã ®îc kÕt luËn ®óng ®¾n
tr¸nh ®îc hiÖn tîng bÞ l¹c hËu so víi çc diÔn biÕn thùc tÕ nhÊt lµ
trong lÜnh vùc thÞ trêng vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n.
c) TÝnh ®Çy ®ñ:
Th«ng tin thÈm ®Þnh ph¶i ph¶n ¸nh mét çch toµn diÖn ®èi tîng
theo thêi gian vµ kh«ng gian. Cã nghÜa lµ th«ng tin ph¶i ph¶n ¸nh
®îc diÔn biÕn cña sù vËt vµ hiÖn tîng kinh tÕ trong qu¸ khø, hiÖn
t¹i vµ dù b¸o ®îc t¬ng lai... g¾n sù vËt vµ hiÖn tîng cÇn nghiªn cøu
trong mét bèi c¶nh, mét ®Þa ®iÓm vµ çc mèi quan hÖ víi çc hiÖn
tîng kinh tÕ kh¸c mét çch cô thÓ vµ râ rµng. Th«ng tin thu thËp
cµng ®Çy ®ñ, th× çc kÕt luËn thÈm ®Þnh cµng chÝnh x¸c vµ cã
gi¸ trÞ. Th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ sÏ dÉn tíi çc kÕt luËn phiÕn diÖn,
thiÕu tÝnh thuyÕt phôc... Th«ng tin kh«ng ®Çy ®ñ cßn lµ nguyªn
nh©n g©y ra rñi ro trong tµi trî dù ¸n v× ng©n hµng kh«ng thÓ
®¸nh gi¸ vµ dù b¸o ®îc hÕt nh÷ng t×nh huèng xÊu x¶y ra ®èi víi
dù ¸n.
d) TÝnh ph¸p lý:
TÝnh ph¸p lý trong th«ng tin thÈm ®Þnh thÓ hiÖn ë chç çc th«ng
tin thu thËp ®îc ph¶i cã nguån gèc râ rµng. §èi víi çc v¨n b¶n, chÕ
®é, bªn c¹nh viÖc thu thËp ®îc néi dung cña tµi liÖu cÇn lµm râ
ngµy th¸ng, cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh v¨n b¶n, tµi liÖu... ®©y
lµ nh÷ng yÕu tè quan träng ®¶m b¶o kÕt luËn thÈm ®Þnh phï hîp
víi çc quy ®Þnh qu¶n lý hiÖn hµnh cña Nhµ níc cung nh cña hÖ
thèng ng©n hµng. §èi víi çc sè liÖu thèng kª, cÇn ghi râ nguån
cung cÊp. TÝnh ph¸p lý cña th«ng tin ®îc ®¶m b¶o cßn lµm t¨ng
tÝnh tin cËy cña kÕt luËn thÈm ®Þnh ®ång thêi quy ®Þnh râ rµng
®îc tr¸ch nhiÖm cña tõng ç nh©n, tæ chøc tham gia trong c«ng
76
Tµi trî dù ¸n
t¸c thÈm ®Þnh vµ tµi trî dù ¸n, tr¸nh ®îc hiÖn tîng tr¸nh nÐ, ®un
®Èy tr¸ch nhiÖm lÉn nhau khi x¶y ra hËu qu¶ ngoµi ý muèn.
e) TÝnh kinh tÕ:
Trong kinh tÕ thÞ trêng, th«ng tin lµ mét lo¹i hµng ho¸. §Ó cã ®îc
th«ng tin cã gi¸ trÞ, ngêi dïng tin ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ nhÊt
®Þnh. C«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®ßi hái nhiÒu lo¹i th«ng tin kh¸c
nhau, do ®ã trong nhiÒu trêng hîp, çc NHTM ph¶i cã nh÷ng kho¶n
chi ®¸ng kÓ ®Ó cã th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô viÖc thÈm ®Þnh.
ChÝnh v× vËy, th«ng tin mµ ng©n hµng khai th¸c ph¶i ®¶m b¶o ®-
îc tÝnh kinh tÕ. Cã nghÜa lµ th«ng tin ph¶i chøa lîng tin cao, cã gi¸
trÞ thiÕt thùc phôc vô cho tõng trêng hîp, tõng dù ¸n. CÇn tr¸nh xu
híng thu thËp th«ng tin trµn lan (gåm c¶ nh÷ng th«ng tin kh«ng
cÇn thiÕt) g©y l·ng phÝ cho ng©n hµng vµ trong qua tr×nh sö
dông dÔ bÞ nhiÔu lo¹n th«ng tin.
1.5.3. Nguån thu thËp th«ng tin thÈm ®Þnh
§Ó cã ®îc çc th«ng tin phôc vô thÈm ®Þnh, çn bé thÈm ®Þnh
ph¶i t×m çch khai th¸c th«ng tin tõ mét sè nguån nhÊt ®Þnh. Trªn
thùc tÕ, çc nguån th«ng tin cã gi¸ trÞ ®èi víi NHTM bao gåm:
- Th«ng tin tõ b¶n th©n doanh nghiÖp vay vèn.
- Th«ng tin tõ çc c¬ quan Nhµ níc ë trung ¬ng hoÆc ®Þa ph¬ng.
- Th«ng tin tõ çc tæ chøc cung cÊp th«ng tin chuyªn nghiÖp ë
trong vµ ngoµi ngµnh Ng©n hµng, çc chuyªn gia t vÊn.
- Th«ng tin tõ çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.
- Th«ng tin th«ng qua m¹ng internet vµ çc m¹ng chuyªn nghiÖp
kh¸c.
B¶ng 1.1 cho thÊy ®Æc ®iÓm cña mét sè nguån th«ng tin thÈm
®Þnh.
77
Tµi trî dù ¸n
T Nguån Néi dung vµ ph¹m §Æc ®iÓm vµ §iÒu kiÖn

T cung cÊp vi khai th¸c ®é tin cËy SD vµ chi
tin phÝ
1 Tõ b¶n Çc th«ng tin vÒ §é tin cËy Kh«ng cã
th©n çc t×nh h×nh s¶n xuÊt kh«ng cao, cÇn ®iÒu kiÖn
doanh kinh doanh, t×nh kiÓm ®Þnh l¹i ®Æc biÖt,
nghiÖp h×nh tµi chÝnh cña tríc khi sö dÔ khai
vay vèn doanh nghiÖp, tiÒm dông. th¸c, th«ng
n¨ng vµ ®Þnh híng tin miÔn
ph¸t triÓn. phÝ.
2 Th«ng tin Çc th«ng tin vÒ §é tin cËy cao, Kh«ng cã
tõ çc c¬ t×nh h×nh kinh tÕ th«ng tin cã ®iÒu kiÖn
quan Nhµ vÜ m«, ®Þnh híng tÝnh ph¸p lý, ®Æc biÖt,
níc ph¸t triÓn kinh tÕ, xö lý ®¬n th«ng tin
quy ho¹ch, thÞ trêng gi¶n, cã thÓ sö miÔn phÝ
trong vµ ngoµi níc, dông ngay. hoÆc møc
kü thuËt - c«ng Th«ng tin phÝ thÊp.
nghÖ, çc sè liÖu kh«ng chuyªn
thèng kª kinh tÕ - x· s©u.
héi.
3 Th«ng tin Çc th«ng tin chuyªn Th«ng tin cã Ph¶i ký kÕt
tõ çc tæ s©u vÒ kinh tÕ x· gi¸ trÞ, mang çc hîp
chøc cung héi, thÞ trêng , kü tÝnh chuyªn ®ång cung
cÊp thuËt- c«ng nghÖ. s©u cao, ®· cÊp tin gi÷a
chuyªn Ph¹m vi cung cÊp tin qua xö lý kü. §- NHTM vµ
nghiÖp rÊt réng. RÊt linh îc ph©n chia nhµ cung
ho¹t theo yªu cÇu thµnh tõng néi cÊp. Chi phÝ
cña ngêi sö dông. dung râ rÖt. mua tin cao
78
Tµi trî dù ¸n
hoÆc rÊt
cao.
4 Th«ng tin Çc th«ng tin tæng Th«ng tin réng Kh«ng cã
tõ çc ph- qu¸t vÒ kinh tÕ x· nhng kh«ng ®iÒu kiÖn
¬ng tiÖn héi, thÞ trêng , kü s©u, cËp nhËt ®Æc biÖt.
th«ng tin thuËt- c«ng nghÖ. nhanh. §é tin Chi phÝ mua
®¹i Ph¹m vi cung cÊp tin cËy kh«ng cao, hoÆc sö
chóng. rÊt réng. Kh«ng linh cÇn kiÓm dông tin
ho¹t theo yªu cÇu ®Þnh vµ xö lý thÊp.
cña ngêi sö dông. kü tríc khi sö
dông.
5 Th«ng tin Çc th«ng tin tæng Th«ng tin rÊt Internet chi
th«ng qua qu¸t vÒ kinh tÕ x· réng nhng phÝ thÊp.
m¹ng héi, thÞ trêng , kü kh«ng s©u, M¹ng
internet thuËt- c«ng nghÖ. cËp nhËt chuyªn
vµ çc Ph¹m vi cung cÊp tin nhanh. Internet nghiÖp chi
m¹ng cùc réng. RÊt linh ®é tin cËy phÝ cao vµ
chuyªn ho¹t theo yªu cÇu trung b×nh. ph¶i ký hîp
nghiÖp cña ngêi sö dông. Cã M¹ng chuyªn ®ång sö
kh¸c. kh¶ n¨ng link. nghiÖp ®é tin dông.
cËy cao.
B¶ng 1.1: Mét sè nguån thu thËp th«ng tin thÈm ®Þnh.
79
Tµi trî dù ¸n
HiÖu qu¶ cña viÖc thu thËp th«ng tin thÈm ®Þnh phô thuéc rÊt lín
vµo ph¬ng ph¸p thu thËp. Nãi mét çch ng¾n gän, ph¬ng ph¸p thu
thËp lµ çch thøc vµ tr×nh tù thùc hiÖn çc bíc trong qu¸ tr×nh thu
thËp th«ng tin. Trªn lý thuyÕt, cã nhiÒu ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng
tin thÈm ®Þnh nh sau:
 Ph¬ng ph¸p quan s¸t trùc tiÕp:
B»ng trùc gi¸c vµ kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, çn bé thÈm ®Þnh cã
thÓ quan s¸t trong khi trao ®æi víi chñ ®Çu t, víi nh÷ng ngêi ®èi
tho¹i cã liªn quan, quan s¸t çc sù vËt, hiÖn tuîng ®Ó rót ra çc
th«ng tin, çc nhËn xÐt cÇn thiÕt.
 Ph¬ng ph¸p th¨m dß, pháng vÊn:
§Ó cã thÓ t×m hiÓu vÒ nh©n th©n chñ ®Çu t, vÒ t×nh h×nh ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp trong thêi gian gÇn nhÊt, lÞch sö cña
doanh nghiÖp, çn bé thÈm ®Þnh cã thÓ th¨m dß, pháng vÊn ®Ó
lÊy th«ng tin tõ çc chñ thÓ cã mèi quan hÖ kh¸c nhau ®èi víi chñ
®Çu t nh: ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp, çc ®èi t¸c cña chñ
®Çu t, çc mèi quan hÖ x· héi kh¸c.v.v.
 Ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc tÕ:
§©y lµ ph¬ng ph¸p mang tÝnh thùc tiÔn vµ kh¸ch quan, çn bé tÝn
dông trùc tiÕp xuèng doanh nghiÖp ®Ó kh¶o s¸t t×nh h×nh ho¹t
®éng, kh«ng khÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp t×nh tr¹ng tån kho
s¶n phÈm v.v. qua ®ã sÏ cã nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c, nh÷ng ®¸nh
gi¸ kh¸ch quan vÒ doanh nghiªp.
 Ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu qua v¨n b¶n hoÆc m¹ng:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho viÖc thu thËp çc lo¹i sè liÖu thèng kª
vÒ thÞ trêng, kinh tÕ - kü thuËt , çc v¨n b¶n chÕ ®é cã tÝnh ph¸p
lý hoÆc nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cã liªn quan ®Õn dù ¸n. Çc sè
liÖu thu thËp th«ng qua m¹ng internet, m¹ng Reuter, çc b¸o chÝ,
80
Tµi trî dù ¸n
Ên phÈm, çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng kh¸c... còng n»m
trong ph¬ng ph¸p nµy.
MÆc dï cã nhiÒu ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin nhng lùa chän ph-
¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin cho phï hîp trong tõng ®iÒu kiÖn thùc
tÕ lµ mét vÊn ®Ò võa mang tÝnh khoa häc võa mang tÝnh nghÖ
thuËt. Çn bé thÈm ®Þnh muèn chän ®îc ph¬ng ph¸p thu thËp cã
hiÖu qu¶ th× ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu, môc tiªu, néi dung th«ng tin
cÇn thu thËp, hoµn c¶nh thùc tiÔn vµ nhiÒu yÕu tè kh¸c. Çn bé
thÈm ®Þnh nªn sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p. Nh÷ng ph¬ng
ph¸p thu thËp th«ng tin ®îc chän ph¶i lµ ph¬ng ph¸p Ýt tèn kÐm,
®¶m b¶o chÊt lîng thu thËp, kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ cao trong thÈm
®inh.
1.5.4. Xö lý th«ng tin thÈm ®Þnh
Trong phÇn lín çc trêng hîp, th«ng tin míi thu thËp ®îc (th«ng tin
s¬ cÊp) kh«ng ph¶i cã thÓ ®em sö dông ngay trong c«ng t¸c thÈm
®Þnh. Thùc tÕ cho thÊy, th«ng tin thu thËp ®îc cÇn ph¶i qua qu¸
tr×nh sµng läc, xö lý th× míi cã ®ñ ®é tin cËy ®Ó sö dông. Th«ng
tin ®· qua xö lý (th«ng tin thø cÊp) sÏ cã gi¸ trÞ h¬n nhiÒu so víi
th«ng tin s¬ cÊp.
Xö lý th«ng tin lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng vµo çc th«ng tin thu thËp ®-
îc b»ng çc ph¬ng thøc vµ c«ng cô nhÊt ®Þnh nh»m môc ®Ých t¹o
ra çc th«ng tin míi cã gi¸ trÞ gia t¨ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña
viÖc sö dông th«ng tin.
ViÖc thu thËp vµ xö lý th«ng tin ngµy nay ®îc trî gióp bëi nhiÒu ph-
¬ng tiÖn hiÖn ®¹i. Çn bé thÈm ®Þnh cã thÓ lùa chän nhiÒu ph-
¬ng ph¸p xö lý th«ng tin kh¸c nhau ®Ó øng dông cho c«ng viÖc cña
m×nh.
81
Tµi trî dù ¸n
XÐt theo b¶n chÊt th× ph¬ng ph¸p xö lý lµ tr×nh tù çc bíc t¸c
®éng vµo th«ng tin nh»m rót ra nh÷ng th«ng tin míi, cã gi¸ trÞ cao
h¬n, gäi lµ th«ng tin cã gi¸ trÞ gia t¨ng (value added information),
cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh. Vai trß cña ph¬ng ph¸p xö lý
thÓ hiÖn ë viÖc nhê nã mµ çn bé thÈm ®Þnh hiÓu s©u s¾c vµ
®Çy ®ñ h¬n so víi nh÷ng th«ng tin hiÖn cã khi cha xö lý. Ngµy
nay, ngêi ta thêng sö dông çc ph¬ng ph¸p xö lý nh: ph¬ng ph¸p
thñ c«ng, ph¬ng ph¸p dïng m¸y tÝnh ®iÖn tö, ph¬ng ph¸p so s¸nh,
ph¬ng ph¸p tæng hîp, ph¬ng ph¸p to¸n x¸c suÊt thèng kª, ph¬ng
ph¸p gi¸m ®Þnh v.v. ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p xö lý th«ng tin cÇn
tho¶ m·n çc yªu cÇu vÒ tÝnh khoa häc, kinh tÕ, hiÖu qu¶, phï hîp
víi ®iÒu kiÖn ë mçi ng©n hµng.
1.5.5. Vai trß cña th«ng tin thÈm ®Þnh víi chÊt lîng thÈm ®Þnh dù
¸n
Cã thÓ nãi, b¶n chÊt cña thÈm ®Þnh lµ mét qu¸ tr×nh so s¸nh çc
th«ng tin ®Ó tõ ®ã ®a ra ®îc çc kÕt luËn cÇn thiÕt. Do ®ã, th«ng
tin cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng vµ cã ¶nh hëng to lín ®Õn
chÊt lîng thÈm ®Þnh dù ¸n.
Th«ng tin ®¶m b¶o chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn cho çn bé thÈm ®Þnh thuËn lîi h¬n trong qu¸ tr×nh ph©n
tÝch dù ¸n. NÕu kh«ng cã ®îc th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ kh¸ch hµng, vÒ
thÞ trêng - s¶n phÈm, vÒ kü thuËt - c«ng nghÖ mµ kh¸ch hµng dù
tÝnh ®Çu t th× ng©n hµng sÏ khã lßng ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ kinh
tÕ, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Çu t. NÕu viÖc ®¸nh gi¸ dù ¸n kh«ng
®Çy ®ñ mµ NHTM vÉn tµi trî th× kho¶n tµi trî ®ã cña ng©n hµng
dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng kÐm hiÖu qu¶, cã nhiÒu nguy c¬ rñi ro thËm
chÝ ng©n hµng bÞ mÊt vèn. Th«ng qua viÖc thu thËp th«ng tin vÒ
t×nh h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong tõng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc
hoÆc vïng l·nh thæ còng nh çc chÝnh s¸ch míi ®îc ban hµnh cña
82
Tµi trî dù ¸n
nhµ níc, NHTM sÏ cã nh÷ng quyÕt s¸ch ®óng trong ®Þnh híng ®Çu
t cña m×nh trong hiÖn t¹i vµ ®¶m b¶o ®óng híng trong t¬ng lai.
Tãm l¹i, trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, th«ng tin thÈm ®Þnh gi÷
mét vai trß ®Æc biÖt quan träng. Th«ng tin tin cËy, cã chÊt lîng sÏ
lµ c¨n cø ®¶m b¶o cho mét quyÕt ®Þnh tµi trî ®óng. Cã thÓ nãi:
chÊt lîng cña th«ng tin quyÕt ®Þnh phÇn lín chÊt lîng c«ng t¸c thÈm
®Þnh.
2. Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
2.1. ThÈm ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t vµ môc tiªu cña dù ¸n
Mçi mét dù ¸n, ®¸nh gi¸ ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t vµ nh÷ng môc
tiªu mµ dù ¸n cÇn ®¹t ®îc lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña ngêi
thÈm ®Þnh. Cô thÓ, ngêi thÈm ®Þnh cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc
nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y:
Môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp vµ ®¸p øng môc tiªu cña ngµnh, cña
®Þa ph¬ng vµ cña c¶ níc kh«ng (Môc tiªu nµy cã thÓ c¨n cø vµo
®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña §¶ng vµ Nhµ níc hoÆc cña
®Þa ph¬ng trong tõng thêi kú).
§¸nh gi¸ vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn doanh nghiÖp tríc nh÷ng
®ßi hái ngµy cµng cao vµ ®a d¹ng cña thÞ truêng? Dù ¸n nÕu ®îc
thùc hiÖn sÏ mang l¹i lîi Ých cho chñ ®Çu t, cho nÒn kinh tÕ - x· héi
nh thÕ nµo?
§¸nh gi¸ quan hÖ cung cÇu cña s¶n phÈm hiÖn t¹i vµ dù ®o¸n trong
t¬ng lai, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng tham gia thÞ trêng còng nh
tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cñ cña dù ¸n .
NÕu lµ ®Çu t ®Ó c¶i tiÕn kü thuËt, më réng s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp hiÖn cã th× ®¸nh gi¸ vÒ tr×nh ®é s¶n xuÊt, chÊt lîng quy
çch, gi¸ c¶ s¶n phÈm tríc vµ sau khi ®Çu t. Ph©n tÝch n¨ng lùc
m¸y mãc, thiÕt bÞ, quy m« s¶n xuÊt hiÖn cã so víi nhu cÇu thÞ tr-
83
Tµi trî dù ¸n
êng hiÖn t¹i, tõ ®ã nªu bËt lªn sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm.
NÕu dù ¸n ®îc thùc hiÖn th× sÏ ®em l¹i nh÷ng lîi Ých cô thÓ g×
cho ®Þa ph¬ng, cho ngµnh vµ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Nh×n mét çch tæng thÓ, çc dù ¸n cã rÊt nhiÒu môc tiªu kh¸c
nhau cÇn ph¶i ®¹t ®îc. Tuy nhiªn, ®èi víi mét dù ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh th× môc tiªu quan träng nhÊt lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn tõ ®ång
vèn ®Çu t. Bªn c¹nh ®ã, dù ¸n cßn cã thÓ gi¶i quyÕt nhiÒu môc
tiªu kh¸c nh t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, më réng
thÞ phÇn, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, t¹o s¶n
phÈm thay thÕ nhËp khÈu, xuÊt khÈu t¨ng thu ngo¹i tÖ hoÆc ®em
l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ x· héi kh¸c...
2.2. ThÈm ®Þnh ph¬ng diÖn thÞ trêng cña dù ¸n
Nghiªn cøu thÞ trêng trong dù ¸n ®Çu t xuÊt ph¸t tõ viÖc n¾m b¾t
çc th«ng tin vÒ nhu cÇu cña giíi tiªu thô ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt
mÆt hµng g×, quy çch phÈm chÊt thÕ nµo, khèi lîng lµ bao nhiªu,
lùa chän ph¬ng thøc b¸n, ph¬ng thøc tiÕp cËn thÞ trêng nh thÕ
nµo ®Ó t¹o chç ®øng cho s¶n phÈm trªn thÞ trêng hiÖn t¹i vµ t¬ng
lai. Thùc tÕ cho thÊy, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, søc c¹nh tranh
gi÷a çc doanh nghiÖp lµ rÊt lín, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, kh¶
n¨ng chiÕm lÜnh vµ më réng thÞ trêng quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn
sù thµnh b¹i cña dù ¸n. Do ®ã, viÖc chñ ®Çu t nghiªn cøu kü vÒ néi
dung thÞ trêng vµ NHTM thÈm ®Þnh l¹i nh÷ng luËn cø cña chñ ®Çu
t ®· ®a ra lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh tÝnh v÷ng
ch¾c vÒ mÆt thÞ trêng cña dù ¸n.
Môc ®Ých cña viÖc thÈm ®Þnh thÞ trêng lµ x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸
xem Dù ¸n ®Çu t sÏ khai th¸c s¶n phÈm nµo lµ cã triÓn väng nhÊt,
khu vùc nµo sÏ tiªu thô çc s¶n phÈm ®ã. Trªn c¬ së nh÷ng nghiªn
84
Tµi trî dù ¸n
cøu vÒ thÞ trêng nh quy m« tiªu thô hiÖn t¹i, t×nh h×nh c¹nh
tranh... Çn bé thÈm ®Þnh sÏ kh¼ng ®Þnh ®îc vÒ kh¶ n¨ng tiªu thô
cña s¶n phÈm ®ång thêi ®¸nh gi¸ ®îc tÝnh ®óng ®¾n vÒ chiÕn l-
îc vÒ s¶n phÈm, chiÕn lîc gi¸ c¶, chiÕn lîc ph©n phèi s¶n phÈm vµ
chiÕn lîc khuyÕn thÞ cña dù ¸n.
Néi dung thÈm ®Þnh thÞ trêng bao gåm çc vÊn ®Ò nh sau:
2.2.1. ThÈm ®Þnh vÒ lùa chän s¶n phÈm vµ dÞch vô cho dù ¸n
XuÊt ph¸t tõ ®ßi hái cña thÞ trêng, c¨n cø vµo n¨ng lùc së trêng vµ
thÕ m¹nh cña nhµ ®Çu t ngêi ta sÏ lùa chän s¶n phÈm vµ dÞch vô
mµ dù ¸n sÏ cung cÊp sau nµy. CÇn ph¶i xem xÐt mét çch cô thÓ
nh÷ng s¶n phÈm cña dù ¸n lµ s¶n phÈm g×: tªn s¶n phÈm, quy
çch, h×nh thøc, s¶n phÈm dù kiÕn sÏ ®¹t tiªu chuÈn g×...? Qu¸
tr×nh thÈm ®Þnh cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh ®îc r»ng nh÷ng s¶n
phÈm vµ dÞch vô nµy ph¶i ®ang cã nhu cÇu lín trªn thÞ trêng, møc
®é s¶n xuÊt vµ cung øng hiÖn t¹i cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu
thô. NÕu chän ®îc nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô cã kh¶ n¨ng tån t¹i
vµ triÓn väng l©u dµi th× cµng tèt (nhÊt lµ nh÷ng mÆt hµng thiÕt
yÕu).
2.2.2. X¸c ®Þnh khu vùc thÞ trêng vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng
Ngêi thÈm ®Þnh cÇn x¸c ®Þnh râ thÞ trêng cña dù ¸n lµ thÞ trêng
trong níc, níc ngoµi hay c¶ hai thÞ trêng ®ã. Trªn c¬ së ®Þnh híng
thÞ trêng cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu ph©n tÝch ®Õn t×nh h×nh d©n
sè, tèc ®é t¨ng d©n sè, kh¶ n¨ng thu nhËp vµ thÞ hiÕu, tËp qu¸n
tiªu dïng cña ngêi d©n tõng khu vùc... Tõ ®ã h×nh thµnh nªn ®Þnh
híng s¶n xuÊt s¶n phÈm còng nh çch thøc ph©n phèi b¸n hµng
®Õn tõng khu vùc ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
2.2.3. Ph©n tÝch t×nh h×nh c¹nh tranh s¶n phÈm trong t¬ng lai
trªn thÞ trêng vµ chØ ra nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña dù ¸n
85
Tµi trî dù ¸n
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, kh¶ n¨ng ®éc quyÒn s¶n xuÊt vµ
ph©n phèi mét mÆt hµng nµo ®ã lµ rÊt hiÕm cã. Thêng cã rÊt
nhiÒu doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt vµ kinh doanh mét sè s¶n phÈm
t¬ng tù nh nhau. Ngoµi ra, xu híng tù do ho¸ th¬ng m¹i trªn thÕ giíi
ph¸t triÓn mét çch nhanh chãng dÉn ®Õn kh¶ n¨ng hµng ho¸ cña
çc níc kh¸c nhau cã c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ trêng ViÖt nam
ngµy cµng nhiÒu. §iÒu nµy t¹o nªn mét søc c¹nh tranh gay g¾t trªn
thÞ trêng níc ta hiÖn nay vµ trong nh÷ng n¨m s¾p tíi.
XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn trªn, trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t
çn bé thÈm ®Þnh cÇn tËp trung ph©n tÝch mét sè ®iÓm sau
®©y:
X¸c ®Þnh râ rµng møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng vÒ lo¹i s¶n
phÈm ®Þnh s¶n xuÊt. §· cã nh÷ng s¶n phÈm cña çc doanh nghiÖp
nµo ®ang ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng, chÊt lîng, gi¸ c¶ cña çc s¶n
phÈm ®ã ra sao... Çc doanh nghiÖp ®ã hiÖn ®ang ¸p dông ph¬ng
thøc c¹nh tranh chñ yÕu nµo? C¹nh tranh qua gi¸ b¸n hay qua chÊt
lîng s¶n phÈm, qua ph¬ng thøc ph©n phèi, qua chÕ ®é hËu m¹i...
Dù ¸n ph¶i chØ ra ®îc nh÷ng thÕ m¹nh c¹nh tranh cña m×nh trong
t¬ng lai so víi nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c ®ang ho¹t ®éng. VÝ dô:
VÒ chÊt lîng s¶n phÈm, ®é bÒn sö dông, sù phong phó vµ ®a d¹ng
vÒ kiÓu d¸ng hay tªn tuæi vµ uy tÝn cña h·ng.
2.2.4. Nh÷ng ®iÓm cÇn chó ý ®èi víi çc s¶n phÈm dù kiÕn xuÊt
khÈu
Çn bé thÈm ®Þnh cÇn n¾m b¾t t×nh h×nh vµ triÓn väng trong
quan hÖ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ gi÷a ViÖt nam vµ nh÷ng níc dù kiÕn
sÏ nhËp khÈu s¶n phÈm cña dù ¸n.
Nh÷ng quy ®Þnh vµ møc ®é kh¾t khe cña thÞ trêng nhËp khÈu vÒ
tiªu chuÈn chÊt lîng, vÒ bao b×, vÒ vÖ sinh thùc phÈm...
86
Tµi trî dù ¸n
Nghiªn cøu chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu vµ çc quy ®Þnh cña níc së
t¹i vÒ mÆt hµng nhËp khÈu.
Møc ®é gay g¾t vÒ c¹nh tranh trªn thÞ trêng xuÊt khÈu, yÕu tè nµo
®îc çc nhµ s¶n xuÊt kh¸c sö dông trong c¹nh tranh trªn thÞ trêng
®ã: gi¸ c¶, chÊt lîng hµng ho¸, ph¬ng thøc ph©n phèi, ph¬ng thøc
thanh to¸n hay søc m¹nh qu¶ng ço?
Tªn c¬ së çc th«ng tin thu thËp ®îc, ®èi víi Ng©n hµng, khi thÈm
®Þnh ph¬ng diÖn thÞ trêng ph¶i tËp trung ph©n tÝch:
Kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, xem xÐt tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc
cña çc sè liÖu th«ng tin dùa vµo luËn chøng kinh tÕ kü thuËt trªn
çc mÆt gi¸ c¶, quy çch phÈm chÊt, mÉu m· hµng ho¸, thÞ hiÕu
ngêi tiªu dïng, ®Æc biÖt ®èi víi thÞ trêng níc ngoµi.
T×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm cïng lo¹i trong thêi gian qua. Kinh
nghiÖm cña ®¬n vÞ trong quan hÖ thÞ trêng vÒ s¶n phÈm, kh¶
n¨ng n¾m b¾t çc th«ng tin vÒ thÞ trêng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu
cña çc níc cã quan hÖ.
Çc hîp ®ång tiªu thô hoÆc bao tiªu s¶n phÈm vÒ sè lîng, chñng
lo¹i, gi¸ c¶, thêi gian vµ ph¬ng thøc thanh to¸n.
Çc v¨n b¶n giao dÞch vÒ s¶n phÈm nh ®¬n ®Æt hµng, hiÖp ®Þnh
®· ký, çc biªn b¶n ®µm ph¸n.
Chó ý tÝnh hîp lý, hîp ph¸p vµ møc ®é tin cËy cña çc v¨n b¶n nãi
trªn, tr¸nh nh÷ng trêng hîp gi¶ m¹o, rñi ro cã thÓ x¶y ra. VÒ ph¬ng
thøc tiªu thô hµng ho¸ cÇn tÝnh to¸n ®Ó kh«ng nªn chØ b¸n hµng
cho mét thÞ trêng hoÆc mét nhµ tiªu thô duy nhÊt mµ cÇn chiÕm
lÜnh nhiÒu thÞ trêng, t¹o lËp nhiÒu ®Çu mèi tiªu thô ®Ó chñ ®éng
b¸n ®îc nhiÒu hµng ho¸, tr¸nh Ðp gi¸ vµ ø ®äng hµng.
NÕu çc kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn cho thÊy nhu cÇu cña thÞ trêng
chØ mang tÝnh nhÊt thêi hay ®ang dÇn dÇn bÞ thu hÑp l¹i th× cÇn
87
Tµi trî dù ¸n
ph¶i hÕt søc thËn träng khi bá vèn ®Çu t cho dù ¸n.
2.3. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn kü thuËt
§¶m b¶o kü thuËt cho mét dù ¸n lµ mét néi dung quan träng, qu¸
tr×nh nghiªn cøu trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vÒ vèn, vÒ thÞ trêng,
vÒ ®iÒu kiÖn x· héi cho phÐp lùa chän c«ng nghÖ vµ trang thiÕt
bÞ, nguyªn liÖu phï hîp, lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng cña dù ¸n tèi
u ,ch¼ng nh÷ng tho¶ m·n çc yªu cÇu kinh tÕ kü thuËt dù ¸n ®Ò ra
mµ cßn tr¸nh g©y « nhiÔm m«i trêng vµ thuËn lîi trong viÖc tiªu thô
s¶n phÈm. Cho nªn nghiªn cøu kü thuËt cña dù ¸n thùc sù gãp phÇn
rÊt quan träng vµo viÖc ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n.
Khi nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn kü thuËt ph¶i xem xÐt
ph©n tÝch trªn çc mÆt chÝnh sau:
2.3.1. ThÈm ®Þnh vÒ ®Þa ®iÓm x©y dùng
§©y lµ mét kh©u quan träng ban ®Çu vµ còng rÊt khã kh¨n. §Ó
®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh vÒ sau th× viÖc lùa chän
®Þa ®iÓm x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o ®îc çc yªu cÇu sau:
GÇn n¬i cung cÊp nguyªn vËt liÖu chñ yÕu hoÆc n¬i tiªu thô
chÝnh.
Giao th«ng thuËn tiÖn chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì hîp lý.
ThuËn tiÖn ®i l¹i cho çn bé c«ng nh©n viªn nhµ m¸y.
TËn dông ®îc c¬ së h¹ tÇng s½n cã: ®êng s¸, bÕn c¶ng, ®iÖn, n-
íc...®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ ®Çu t.
MÆt b»ng ph¶i phï hîp víi quy m« hiÖn t¹i vµ dù phßng kh¶ n¨ng dù
¸n ph¸t triÓn më réng trong t¬ng lai. §¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh c«ng
nghiÖp, xö lý « nhiÔm m«i trêng, phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, ...
§Þa ®iÓm x©y dùng ph¶i tu©n thñ çc v¨n b¶n quy ®Þnh cña Nhµ
níc vÒ quy ho¹ch ®Êt ®ai, kiÕn tróc x©y dùng (cã giÊy phÐp cña
88
Tµi trî dù ¸n
cÊp cã thÈm quyÒn). CÇn tÝnh to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ ®Òn bï, di
d©n, gi¶i phãng mÆt b»ng, san lÊp t¹o nÒn mãng cho c«ng tr×nh
cã thÓ ®i vµo x©y dùng.
Th«ng thêng mét dù ¸n cã thÓ dù kiÕn nhiÒu ®Þa ®iÓm x©y dùng
c«ng tr×nh kh¸c nhau. Mçi ®Þa ®iÓm cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã
kh¨n riªng. CÇn tËp trung ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n
theo çc tiªu chuÈn ®· nªu trªn, tõ ®ã lùa chän ®îc ph¬ng ¸n tèi u.
2.3.2. ThÈm ®Þnh quy m« c«ng suÊt cña dù ¸n
Ph©n tÝch vÒ quy m« c«ng suÊt cña dù ¸n chñ yÕu c¨n cø vµo çc
yÕu tè sau ®©y:
Møc ®é yªu cÇu cña thÞ trêng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai ®èi víi çc lo¹i
s¶n phÈm cña dù ¸n.
Kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ trêng cña dù ¸n.
Kh¶ n¨ng cung cÊp çc yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, nhÊt lµ çc
lo¹i nguyªn vËt liÖu ph¶i nhËp khÈu.
Kh¶ n¨ng mua ®îc çc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cã c«ng suÊt phï hîp
Kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ vèn ®Çu t vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh
nghiÖp?
2.3.3. ThÈm ®Þnh c«ng nghÖ vµ trang thiÕt bÞ:
C«ng nghÖ lµ ho¹t ®éng nh»m gi¶i quyÕt mét hoÆc mét sè vÊn
®Ò kü thuËt cô thÓ.
Theo ESCAP, c«ng nghÖ bao gåm 4 phÇn:
 PhÇn kü thuËt ( Technoware ).
 PhÇn th«ng tin ( Infoware ).
 PhÇn nh©n lùc ( Humanware ).
 PhÇn tæ chøc ( Orgaware ).

89
Tµi trî dù ¸n
C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ cña dù ¸n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh chñ yÕu
®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. Do ®ã trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t,
®©y lµ vÊn ®Ò cÇn ®îc ®Æc biÖt quan t©m. Tuy nhiªn, ®èi víi
çn bé thÈm ®Þnh cña NHTM, qu¸ tr×nh ph©n tÝch vÒ c«ng nghÖ
vµ thiÕt bÞ thêng gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh chñ yÕu lµ do
kh«ng ®îc ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt vµ thiÕu çc th«ng tin cÇn
thiÕt vÒ c«ng nghÖ - kü thuËt. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, cã
thÓ ¸p dông c¬ chÕ thuª chuyªn gia trong thÈm ®Þnh néi dung kü
thuËt.
Trong thÈm ®Þnh kü thuËt, mét trong nh÷ng khã kh¨n mµ çn bé
thÈm ®Þnh thêng gÆp ph¶i lµ t×m hiÓu nh÷ng th«ng sè kinh tÕ -
kü thuËt cña çc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ dù kiÕn sÏ ®îc mua s¾m
trang bÞ cho dù ¸n. Trong nh÷ng n¨m tríc ®©y, khi thÈm ®Þnh néi
dung nµy, çc th«ng tin vÒ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ thêng rÊt h¹n chÕ
vµ r¸t khã khai th¸c. Mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, khi viÖc nèi m¹ng
internet ®· trë nªn phæ biÕn ë ViÖt nam th× qu¸ tr×nh khai th¸c
çc th«ng tin vÒ thiÕt bÞ, c«ng nghÖ trë nªn dÔ dµng h¬n rÊt
nhiÒu. Th«ng qua hÖ thèng computer cã nèi m¹ng, çn bé thÈm
®Þnh cã thÓ truy cËp dÔ dµng vµo çc website cña çc h·ng s¶n
xuÊt vµ cung cÊp thiÕt bÞ cho dù ¸n, tõ ®ã cã ®îc nh÷ng th«ng tin
cÇn thiÕt phôc vô h÷u hiÖu cho c«ng t¸c cña m×nh.
§Ó cã ®îc nh÷ng th«ng tin vÒ thiÕt bÞ kü thuËt cña dù ¸n, çn bé

thÈm ®Þnh cã thÓ truy t×m trªn internet, çch truy t×m th«ng tin
thiÕt bÞ nh sau:
NÕu ®· cã th«ng tin vÒ website cña h·ng hoÆc níc s¶n xuÊt th× cã
thÓ truy t×m trùc tiÕp trªn çc website cña çc h·ng ®ã. NÕu chØ
biÕt tªn h·ng mµ kh«ng biÕt tªn níc s¶n xuÊt ( thùc tÕ cã nhiÒu
h·ng ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi cã thÓ trïng tªn víi nhau ) hoÆc thËm
chÝ muèn t×m hiÓu çc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lo¹i s¶n phÈm mµ
90
Tµi trî dù ¸n
dù ¸n ®Þnh s¶n xuÊt th× cã thÓ sö dông çc search engine nh
www.yahoo.com, www.altavista.com, hoÆc www.google.com
®Ó t×m kiÕm. Th«ng thêng nÕu sö dông çc search engine nµy,
çc th«ng tin liªn quan sÏ xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu, thËm chÝ cã tíi hµng
tr¨m, hµng ngµn website cã liªn quan. Lóc nµy ®ßi hái çn bé thÈm
®Þnh ph¶i cã mét kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷ tèt ®Ó cã thÓ duyÖt nhanh
chãng çc site ®ã, xem site nµo cã kh¶ n¨ng cã th«ng tin liªn quan
®Õn vÊn ®Ò m×nh ®ang t×m kiÕm th× míi tiÕp tôc truy cËp ®Ó
khai th¸c. Th«ng thêng, çc website cña çc h·ng s¶n xuÊt trªn thÕ
giíi ®îc thiÕt kÕ bao giê còng cã çc phÇn tù giíi thiÖu vÒ doanh
nghiÖp (company profile ), phÇn giíi thiÖu vÒ çc c«ng nghÖ míi
cña h·ng (new technologies), phÇn giíi thiÖu vÒ s¶n phÈm
(products)... Tuú theo yªu cÇu khai th¸c th«ng tin mµ çn bé thÈm
®Þnh sÏ tiÕp tôc truy cËp vµo çc néi dung ®ã ®Ó biÕt thªm chi
tiÕt. Ngoµi ra çc website cßn cã phÇn liªn kÕt ®Õn çc website
kh¸c (link), th«ng qua phÇn nµy, ngêi thÈm ®Þnh cã thÓ truy cËp
vµ t×m hiÓu thªm çc th«ng tin liªn quan vÒ s¶n phÈm vµ c«ng
nghÖ, thiÕt bÞ t¹i çc website kh¸c.
Tèi thiÓu, çn bé thÈm ®Þnh còng cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc mét
sè vÊn ®Ò nh sau:
Chñ ®Çu t ®· ®a ra mÊy ph¬ng ¸n lùa chän c«ng nghÖ thiÕt bÞ?
¦u nhîc ®iÓm cña tõng ph¬ng ¸n.
Lý do lùa chän c«ng nghÖ thiÕt bÞ hiÖn t¹i? C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ
®ã lµ cña h·ng nµo, níc nµo? C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®ã cã ®¶m
b¶o ®îc tÝnh tiªn tiÕn kh«ng? Cã kh¶ n¨ng t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt
lîng phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng ®ßi hái kh«ng? NÕu lµ thiÕt bÞ
cò th× cã ®¶m b¶o çc tiªu chuÈn mµ Nhµ níc ®· quy ®Þnh víi çc
lo¹i c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®· qua sö dông kh«ng?
ThÈm ®Þnh sè lîng, c«ng suÊt, quy çch, chñng lo¹i danh môc thiÕt
91
Tµi trî dù ¸n
bÞ, tÝnh ®ång bé cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt, n¨ng lùc hiÖn cã cña
doanh nghiÖp so víi quy m« cña dù ¸n.
§èi víi thiÕt bÞ nhËp ngo¹i cÇn qua ®Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ
hoÆc chän thÇu nh»m b¶o ®¶m chÊt lîng vµ gi¸ c¶. KiÓm tra çc
hîp ®ång cung øng, çc b¶n chµo hµng, xem xÐt ph¬ng thøc thanh
to¸n ... tr¸nh çc s¬ hë g©y thiÖt h¹i cho chñ ®Çu t vµ Ng©n hµng
tµi trî vèn.
2.3.4. ThÈm ®Þnh vÒ viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ çc yÕu tè
®Çu vµo kh¸c
KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n tæng nhu cÇu hµng n¨m vÒ nguyªn vËt
liÖu chñ yÕu, n¨ng lîng, ®iÖn, níc... trªn c¬ së çc ®Þnh møc kinh
tÕ kü thuËt, so s¸nh víi møc tiªu hao thùc tÕ cña çc doanh nghiÖp
kh¸c ®ang ho¹t ®éng.
§èi víi nguyªn liÖu mang tÝnh thêi vô cÇn tÝnh to¸n mét møc dù tr÷
hîp lý ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp thêng xuyªn, tr¸nh hiÖn tîng ph¶i t¹m
ngõng s¶n xuÊt do thiÕu nguyªn vËt liÖu.
§èi víi nguyªn, nhiªn vËt liÖu nhËp khÈu khan hiÕm cÇn xem xÐt
kh¶ n¨ng cung øng thùc tÕ ngoµi níc th«ng qua çc hîp ®ång hoÆc
çc v¨n b¶n cam kÕt cña doanh nghiÖp víi çc nhµ cung cÊp vÒ sè
lîng, gi¸ c¶, quy çch phÈm chÊt, ®iÒu kiÖn giao hµng, thanh to¸n.
CÇn t×m nhiÒu nguån nguyªn vËt liÖu, kh«ng nªn lÖ thuéc vµo mét
nhµ cung cÊp ®Ó tr¸nh hiÖn tîng Ðp gi¸.
§èi víi çc dù ¸n khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n ph¶i kiÓm tra tÝnh
®óng ®¾n cña çc tµi liÖu ®iÒu tra, th¨m dß kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸
ph©n tÝch vÒ tr÷ lîng, hµm lîng chÊt lîng tµi nguyªn, giÊy phÐp
khai th¸c kho¸ng s¶n cña cÊp cã thÈm quyÒn ®Ó ®¶m b¶o dù ¸n
ho¹t ®éng ®îc l©u dµi.
2.3.5. ThÈm ®Þnh vÒ quy m«, gi¶i ph¸p x©y dùng c«ng tr×nh
92
Tµi trî dù ¸n
Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ph©n tÝch trong thÈm ®Þnh néi
dung nµy lµ:
ViÖc bè trÝ nhµ xëng cã phï hîp víi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®îc lùa
chän hay kh«ng, cã ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra thuËn
lîi hay kh«ng?
Xem xÐt çc h¹ng môc kiÕn tróc hiÖn cã ®Ó cã thÓ tËn dông vµo
c«ng tr×nh míi. Khi x©y dùng çc h¹ng môc míi cÇn ®¶m b¶o thùc
sù cÇn thiÕt, phï hîp víi quy m«, c«ng suÊt dù ¸n ®ång thêi tiÕt
kiÖm vèn ®Çu t.
Trªn c¬ së yªu cÇu kü thuËt khèi lîng c«ng t¸c cÇn ph¶i thùc hiÖn vµ
çc ®Þnh møc, çn bé thÈm ®Þnh kiÓm tra l¹i çc tÝnh to¸n nhu
cÇu vèn cho tõng h¹ng môc vµ c¶ c«ng tr×nh.
2.3.6. KiÓm tra tÝnh hîp lý vÒ kÕ ho¹ch tiÕn ®é thùc hiÖn ¸n
§©y lµ yÕu tè quan träng liªn quan ®Õn kÕ ho¹ch sö dông vèn, kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch gi¶i ng©n, thu nî cña Ng©n hµng.
X¸c ®Þnh thø tù u tiªn tËp trung vèn ®Çu t hoµn thµnh døt ®iÓm
tõng phÇn ®Ó ®a vµo sö dông; tríc hÕt lµ ®Ó çc h¹ng môc c«ng
tr×nh s¶n xuÊt, tiÕp ®Õn çc h¹ng môc phô trî, cuèi cïng ®Õn çc
h¹ng môc phi s¶n xuÊt.
TÝnh to¸n ®Ó hoµn thµnh çc h¹ng môc cÇn thiÕt cã thÓ ®a dù ¸n
vµo ho¹t ®éng tõng bé phËn, cè g¾ng ®¶m b¶o thi c«ng xong ®Õn
®©u ®a vµo s¶n xuÊt ®Õn ®ã.
Tr¸nh hiÖn tîng thi c«ng dµn ®Òu kh«ng hiÖu qu¶, thËm chÝ cã kh¶
n¨ng thiÕu vèn, thiÕu nguyªn liÖu dÉn tíi dì dang tÊt c¶.
2.4. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn tæ chøc qu¶n trÞ nh©n
sù
Con ngêi vµ bé m¸y tæ chøc ho¹t ®éng cña nã lµ nh÷ng yÕu tè
93
Tµi trî dù ¸n
quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña kinh doanh. Bëi vËy,
tÝnh kh¶ thi cña mét dù ¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c«ng t¸c tæ
chøc ®iÒu hµnh, vµo viÖc x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ mèi
quan hÖ t¸c nghiÖp gi÷a çc bé phËn chøc n¨ng. Ngoµi ra cßn phô
thuéc vµo sè lîng, chÊt lîng vµ c¬ cÊu nh©n sù x¸c ®Þnh cho dù ¸n.
Tõ nh÷ng nguyªn nh©n trªn, bÊt cø mét luËn chøng kinh tÕ kü

thuËt nµo còng ph¶i ®îc nghiªn cøu nghiªm tóc néi dung tæ chøc
qu¶n trÞ vµ nh©n sù bao gåm:
2.4.1. H×nh thøc kinh doanh
Lµ doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp cña çc ®oµn thÓ, doanh
nghiÖp t nh©n c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, ... Çc v¨n b¶n ph¸p lý
chi phèi lo¹i h×nh kinh doanh.
2.4.2. C¬ chÕ ®iÒu hµnh
Dù ¸n cã mét hay nhiÒu ®¬n vÞ tham gia x©y dùng ®iÒu hµnh,
quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô, sù phèi hîp çc bªn. Thµnh phÇn
Héi ®ång qu¶n trÞ, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm.
2.4.3. Nh©n sù
Trªn c¬ së m« h×nh tæ chøc ®îc lùa chän xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu s¶n
xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu vËn hµnh cña dù ¸n, chñ ®Çu t cÇn
thuyÕt minh çc gi¶i ph¸p bè trÝ nh©n sù cho dù ¸n:
Dù trï c¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ n¨ng lùc ngêi lao ®éng (nh çc kü s,
çc çn bé ®iÒu hµnh, çc c«ng nh©n lµnh nghÒ, c«ng nh©n phæ
th«ng, ...) Mçi lo¹i bao nhiªu ngêi, sè ngêi nµy ®îc bè trÝ cô thÓ vµo
çc bé phËn nh thÕ nµo?
Trªn c¬ së lao ®éng ®· ®îc ph©n lo¹i, ph¶i dù kiÕn ®îc møc l¬ng
c¬ b¶n theo tõng chøc danh, bËc thî cô thÓ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc
tæng quü l¬ng cña doanh nghiÖp.
94
Tµi trî dù ¸n
X¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ®µo t¹o çc çn bé qu¶n lý, çc kü
thuËt viªn, c«ng nh©n s¶n xuÊt, ... cho dù ¸n. Xem xÐt kÕ ho¹ch
®µo t¹o mét çc cô thÓ: CÇn ®µo t¹o bao nhiªu ngêi, ®µo t¹o ë
®©u ? Thêi gian vµ kinh phÝ lµ bao nhiªu ?
X¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i thuª chuyªn gia cho dù ¸n. Cô thÓ lµ
ph¶i thuª chuyªn gia cho nh÷ng vÞ trÝ c«ng t¸c nµo, sè chuyªn gia
cÇn thuª, thêi gian vµ chi phÝ lµ bao nhiªu?
Khi thÈm ®Þnh vÒ qu¶n trÞ vµ nh©n sù cña dù ¸n, cÇn xem xÐt
kh¶ n¨ng chuyªn m«n, kinh nghiÖm qu¶n lý cña çc thµnh viªn Héi
®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc, Ban gi¸m ®èc, vµ çc thµnh viªn
quan träng kh¸c... §ã chÝnh lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng gãp
phÇn ®¶m b¶o thµnh c«ng cña dù ¸n.
2.5. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn tµi chÝnh
Tµi chÝnh lµ néi dung quan träng cña dù ¸n v× xÐt cho cïng, nã thÓ
hiÖn ®îc hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t dù ¸n th«ng qua çc chØ tiªu tµi
chÝnh. Do ®ã, néi dung tµi chÝnh cña dù ¸n ®îc chñ ®Çu t vµ
NHTM tµi trî vèn ®Æc biÖt quan t©m. Tuy nhiªn vÊn ®Ò tµi chÝnh
cña dù ¸n phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè, mµ tríc hÕt lµ yÕu tè thÞ
trêng, çc g¶i ph¸p c«ng nghÖ- kü thuËt vµ qu¶n trÞ qu¸ tr×nh thùc
hiÖn dù ¸n. Nh vËy, thÈm ®Þnh tèt néi dung thÞ trêng vµ kü thuËt
cña dù ¸n lµ c¬ së quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho thÈm ®Þnh tµi
chÝnh ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi.
Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn tµi chÝnh cÇn ®i s©u vµo
çc néi dung sau ®©y:
2.5.1. X¸c ®Þnh tæng møc vèn ®Çu t cho dù ¸n
Tæng møc vèn ®Çu t lµ toµn bé chi phÝ ®Çu t vµ x©y dùng (kÓ c¶
vèn s¶n xuÊt ban ®Çu) vµ lµ giíi h¹n chi phÝ tèi ®a cña dù ¸n ®îc
x¸c ®Þnh trong quyÕt ®Þnh ®Çu t.
95
Tµi trî dù ¸n
Tæng møc vèn ®Çu t ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së n¨ng lùc s¶n
xuÊt theo thiÕt kÕ, khèi lîng çc c«ng t¸c chñ yÕu vµ s¶n xuÊt ®Çu
t, gi¸ chuÈn hay ®¬n gi¸ tæng hîp do c¬ quan cã thÈm quyÒn ban
hµnh.
TÝnh to¸n chÝnh x¸c tæng møc vèn ®Çu t cã ý nghÜa hÕt søc quan
träng ®èi víi tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n v× nÕu vèn ®Çu t dù trï qu¸
thÊp th× dù ¸n cã thÓ bÞ ®æ vì v× c«ng tr×nh kh«ng ®a vµo thùc
hiÖn ®îc, ngîc l¹i tÝnh to¸n qu¸ cao tiÒn vay nî nhiÒu, gi¶m kh¶
n¨ng sinh lêi cña dù ¸n.
HiÖn nay, tæng møc vèn ®Çu t cho mét dù ¸n ®îc chia 3 thµnh
phÇn lµ vèn cè ®Þnh, vèn lu ®éng ban ®Çu cho dù ¸n vµ vèn ®Çu
t dù phßng.
a. TÝnh to¸n vÒ vèn cè ®Þnh:
Vèn cè ®Þnh bao gåm toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc h×nh
thµnh tµi s¶n cè ®Þnh tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t ®Õn giai ®o¹n
thùc hiÖn ®Çu t vµ giai ®o¹n kÕt thóc x©y dùng dù ¸n vµo sö
dông, cô thÓ:
Chi phÝ chuÈn bÞ: Nh÷ng chi phÝ dïng ®Ó so¹n th¶o nghiªn cøu lËp
hå s¬ dù ¸n ®Çu t, chi phÝ ban ®Çu vÒ mÆt ®Êt, mÆt níc. §èi víi
lo¹i chi phÝ nµy cÇn ph¶i cã sù x¸c nhËn cña c¬ quan cã thÈm
quyÒn vµ ph¶i lËp b»ng v¨n b¶n cô thÓ. Çc chi phÝ nµy ph¶i phï
hîp víi quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vÒ tiÒn thu mÆt ®Êt, mÆt níc
®Ó cã ®îc kho¶n chi hîp lý.
 Gi¸ trÞ nhµ xëng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng s½n cã ®îc sö dông cho dù
¸n.
 Chi phÝ x©y dùng míi hoÆc c¶i t¹o mµ xëng còng nh çc kÕt cÊu
h¹ tÇng
 Chi phÝ mua m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn
96
Tµi trî dù ¸n
vËn t¶i.
 Chi phÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ (trong trêng hîp tr¶ gän mét
lÇn).
 Chi phÝ ®µo t¹o çn bé.
 Çc chi phÝ kh¸c.
b. TÝnh to¸n vèn lu ®éng:
Vèn lu ®éng lµ sè vèn tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc dù
tr÷ çc tµi s¶n lu ®éng nh»m ®¸p øng cho nhu cÇu ho¹t ®éng cña
dù ¸n. ChØ cã vèn lu ®éng ban ®Çu (cho chu kú s¶n xuÊt ®Çu tiªn
cña doanh nghiÖp) míi ®îc tÝnh vµo vèn ®Çu t, vèn lu ®éng ban
®Çu bao gåm:
Vèn s¶n xuÊt: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, ®iÖn, níc, phô tïng, bao b×,
tiÒn l¬ng, ...
Vèn lu th«ng: s¶n phÈm dë dang, tån kho, thµnh phÈm tån kho,
hµng ho¸ b¸n chÞu, vèn b»ng tiÒn, chi phÝ tiÕp thÞ, ...
c- Dù phßng vèn ®Çu t:
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nh©n tè gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu x©y
dùng, gi¸ thuª nh©n c«ng , m¸y thi céng thêng xuyªn cã sù biÕn
®éng. Bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh cã thÓ
gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro vÒ kü thuËt hoÆc n¶y sinh çc chi phÝ bÊt
thêng... ChÝnh v× vËy, cÇn ph¶i dù trï mét kho¶n dù phßng vèn
®Çu t ®Ó s½n sµng øng phã víi nh÷ng bÊt tr¾c cã thÓ x¶y ra.
Kho¶n dù phßng nµy thêng ®îc tÝnh theo mét tû lÖ phÇn tr¨m trªn
tæng vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng, ptrong phÇn lín trêng hîp ®îc
quy ®Þnh kho¶ng 5 -10 % trªn tæng hai thµnh phÇn vèn trªn.
Khi thÈm ®Þnh vÒ tæng vèn ®Çu t cho dù ¸n, Ng©n hµng cÇn xem
xÐt:
97
Tµi trî dù ¸n
§èi víi vèn x©y l¾p: Khi tÝnh to¸n thêng ®îc íc tÝnh trªn c¬ së khèi
lîng x©y dùng ph¶i thùc hiÖn vµ ®¬n gi¸ x©y l¾p tæng hîp. Khi
kiÓm tra cÇn lu ý:
KiÓm tra nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh chÊt trïng l¾p.
Nh÷ng khèi lîng c«ng viÖc kh«ng n»m trong thµnh phÇn chi phÝ
x©y l¾p.
KiÓm tra sù ®óng ®¾n vµ tÝnh hiÖn hµnh cña çc ®Þnh møc,
®¬n gi¸ sö dông trong dù ¸n.
§èi víi vèn thiÕt bÞ:
§©y lµ lo¹i vèn chiÕm tû träng t¬ng ®èi lín trong çc c«ng tr×nh
s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Th«ng thêng ph¶i chiÕm tíi 60 - 70% tæng
møc vèn ®Çu t. V× vËy khi kiÓm tra cÇn chó ý;
KiÓm tra l¹i danh môc thiÕt bÞ, sè lîng, chñng lo¹i, c«ng suÊt vµ çc
chØ tiªu kü thuËt ®¶m b¶o ®óng néi dung ®Çu t cho thiÕt bÞ ®·
®îc tÝnh to¸n trong phÇn kü thuËt.
KiÓm tra l¹i gi¸ mua, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n. Tuú
theo tõng lo¹i thiÕt bÞ mµ gi¸ mua cã thÓ sö dông lµ gi¸ thÞ trêng
ha gi¸ do nhµ níc quy ®Þnh.
§èi víi çc thiÕt bÞ cã kÌm theo chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt
th× chi phÝ thiÕt bÞ cßn bao gåm chi phÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ,
chi phÝ mua bÝ quyÕt kü thuËt, chi phÝ cho chuyªn gia l¾p ®Æt vµ
®iÒu chØnh.
Vèn thiÕt bÞ lµ yÕu tè, lµ c¬ së cho viÖc tÝnh khÊu hao thiÕt bÞ
sau nµy nªn khi tÝnh to¸n cÇn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c.
Ngoµi ra trong viÖc thÈm ®Þnh, Ng©n hµng cÇn ph¶i quan t©m
®Õn c¬ cÊu vèn ®Çu t b»ng ngo¹i tÖ, néi tÖ ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh
nguån ngo¹i tÖ nµo sÏ ®¶m b¶o cho dù ¸n ®îc thùc hiÖn.
98
Tµi trî dù ¸n
Çc dù ¸n thêng bao gåm c¶ vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng, mét lçi
lÇm hay m¾c ph¶i khi x©y dùng dù ¸n lµ chñ dù ¸n kh«ng tÝnh
to¸n ®Çy ®ñ vèn lu ®éng hoÆc vèn nµy kh«ng ®îc tÝnh.
ViÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t cÇn ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n víi
khèi lîng c«ng viÖc rÊt kh¸c nhau. V× vËy, chi phÝ ph¸t sinh trong
tõng thêi kú còng kh¸c nhau. Cho nªn khi tÝnh tæng møc vèn ®Çu
t cho dù ¸n th× khh«ng cã nghÜa lµ ngay tõ ®Çu chñ ®Çu t ph¶i cã
sè vèn ®Çu t nh vËy, mµ sè nµy sÏ ®îc ph©n bæ theo nhu cÇu thi
c«ng x©y l¾p thùc tÕ; nÕu kh«ng th× vèn ®Çu t sÏ gi¶m hiÖu qu¶
do kh«ng sö dông ngay hay bÞ ø ®äng trong c«ng tr×nh. §©y lµ ch-
a kÓ ®Õn kh¶ n¨ng l¹m ph¸t lµm gi¸ c¶ bÞ biÕn ®éng dÉn ®Õn
®ång vèn gi¶m kh¶ n¨ng sinh lêi.
Riªng ®èi víi Ng©n hµng, viÖc x¸c ®Þnh tiÕn ®é bá vèn cho dù ¸n
gióp cho qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh vèn cña Ng©n hµng ®îc thuËn lîi
trong kh©u lËp kÕ ho¹ch nguån vèn vµ sö dông vèn ®ång thêi cßn
gióp cho Ng©n hµng theo dâi tèt h¬n çc ho¹t ®éng cña chñ ®Çu
t, tõ ®ã ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é hiÖu qu¶ cña nh÷ng ®ång vèn bá
ra.
2.5.2. X¸c ®Þnh nguån vèn vµ chi phÝ sö dông vèn tµi trî cho dù ¸n
2.5.2.1. Nguån vèn tµi trî cho dù ¸n:
HiÖn nay, mét dù ¸n cã thÓ h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån vèn kh¸c
nhau:
 Nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp (bao gåm c¶ vèn do çc bªn
tham gia ®ãng gãp).
 Nguån vèn tõ Ng©n s¸ch Nhµ níc.
 Nguån vèn tÝn dông Ng©n hµng.
 Nguån vèn vay hoÆc liªn doanh víi çc nhµ ®Çu t níc ngoµi.
99
Tµi trî dù ¸n
 Nguån vèn huy ®éng trùc tiÕp th«ng qua con ®êng ph¸t hµnh
tr¸i phiÕu...
Trªn c¬ së ®ã nguån vèn ®· ®îc x¸c ®Þnh, th× chñ ®Çu t ph¶i gi¶i
tr×nh mét çch ch¾c ch¾n cã c¬ së ph¸p lý kh¶ n¨ng cña huy
®éng vèn dù kiÕn sÏ tµi trî cho dù ¸n.
§èi víi Ng©n hµng, ngêi thÈm ®Þnh cÇn kiÓm tra l¹i sù ®¶m b¶o
cña çc nguån vèn nµy.
+ §èi víi vèn tù cã:
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp trong 3 n¨m gÇn ®©y nhÊt th«ng qua çc b¸o
ço tµi chÝnh göi ®Õn Ng©n hµng, b¸o ço c©n ®èi tµi s¶n (B¶ng
tæng kÕt tµi s¶n) còng nh nh÷ng th«ng tyn tõ çn bé tÝn dông
chuyªn qu¶n ®èi víi doanh nghiÖp.
+ §èi víi vèn tõ ng©n s¸ch nhµ níc.
Nguån vèn nµy chØ ¸p dông víi mét sè doanh nghiÖp quèc doanh
mµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp thêng mang tÝnh chÊt chiÕn lîc
®èi víi nÒn kinh tÕ. §©y lµ mét nguån vèn cã tÝnh an toµn cao. §Ó
kh¼ng ®Þnh ®îc nguån vèn nµy, çn bé thÈm ®Þnh ph¶i dùa vµo
nh÷ng v¨n b¶n cam kÕt viÖc cÊp vèn cña çc c¬ quan cã thÈm
quyÒn (nh çc c¬ quan tµi chÝnh çc cÊp, uû ban nh©n d©n tûnh,
thµnh phè,...) kÌm theo hå s¬ dù ¸n vµ ®¬n xin vay.
+ Vèn vay tõ çc Ng©n hµng kh¸c:
Ngêi thÈm ®Þnh còng cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng cho vay tõ çc
Ng©n hµng nµy th«ng qua çc v¨n b¶n cam kÕt ban ®Çu vÒ sè l-
îng, tiÕn ®é bá vèn vµo dù ¸n cña çc Ng©n hµng ®ã.
+ Vèn doanh nghiÖp vay trùc tiÕp tõ níc ngoµi:
Nguån vèn nµy thêng xuÊt hiÖn ®èi víi çc dù ¸n lín hoÆc chuyÓn
giao c«ng nghÖ hoÆc nhËp thiÕt bÞ tõ níc ngoµi. §èi víi nguån vèn
100
Tµi trî dù ¸n
nµy ®· xem xÐt viÖc chÊp hµnh çc quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ vay
vèn níc ngoµi ®èi víi doanh nghiÖp, xem xÐt çc ®iÒu kiÖn vay
vèn nh l·i suÊt, thêi h¹n vay, ph¬ng thøc vµ kü thuËt chuyÓn giao
vèn.
2.5.2.2. X¸c ®Þnh chi phÝ sö dông vèn:
Trong ho¹t ®éng ®Çu t, vÊn ®Ò chi phÝ sö dông vèn lu«n ®îc çc
nhµ ®Çu t quan t©m. Chi phÝ sö dông vèn lµ kho¶n chi cÇn thiÕt
®Ó ngêi sö dông vèn ®îc quyÒn sö dông nguån vèn ®ã. Mçi nguån
vèn cã mét chi phÝ sö dông vèn kh¸c nhau. VÝ dô:
 Chi phÝ ®Ó sö dông vèn vay NHTM lµ l·i suÊt vay vèn
 Chi phÝ ®Ó sö dông nguån vèn huy ®éng qua tr¸i phiÕu lµ tr¸i
tøc
 Chi phÝ ®Ó sö dông nguån vèn cæ phÇn lµ cæ tøc
 Chi phÝ ®Ó sö dông nguån vèn tù cã cña chñ ®Çu t lµ chi phÝ
c¬ héi
 v.v.
ChÝnh v× vËy, trong trêng hîp dù ¸n ®Çu t sö dông nhiÒu nguån

vèn kh¸c nhau ®Ó ®Çu t th× ®Ó x¸c ®Þnh ®uîc hiÖu qu¶ cña ho¹t
®éng ®Çu t, chñ ®Çu t còng nh çn bé thÈm ®Þnh cÇn tÝnh ®îc
chi phÝ sö dông vèn trung b×nh cña dù ¸n. Ph¬ng ph¸p tÝnh chi
phÝ vèn trung b×nh ¸p dông çch tÝnh b×nh qu©n träng sè
( Weighted Average Cost of Capital ) nh sau:
∑ Ik . rk
k=1
r =
m
∑ Ik
101
Tµi trî dù ¸n
k=1
Trong ®ã:
 r lµ chi phÝ sö dông vèn trung b×nh cña dù ¸n
 Ik lµ møc vèn cña nguån vèn thø k
 rk lµ chi phÝ sö dông vèn cña nguån vèn thø k ®ã
 m lµ sè nguån vèn tµi trî cho dù ¸n
Chi phÝ vèn b×nh qu©n tÝnh theo c«ng thøc trªn chÝnh lµ c¬ së
®Ó ®a vµo lµm gi¸ trÞ l·i suÊt chiÕt khÊu trong ph©n tÝch çc chØ
tiªu tµi chÝnh cña dù ¸n.
2.5.3. ThÈm ®Þnh vÒ chi phÝ, doanh thu, thuÕ vµ x¸c ®Þnh dßng
tiÒn rßng cña dù ¸n
§èi víi chñ ®Çu t,viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt, doanh
thu, lîi nhuËn vµ dßng tiÒn cña dù ¸n lu«n lu«n lµ mèi quan t©m
hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña hä. Çc NHTM tµi trî vèn
cho dù ¸n còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò trªn v× kh¶ n¨ng
tr¶ nî vay cña dù ¸n phô thuéc rÊt lín vµo kÕt qu¶ kinh doanh hµng
n¨m cña chñ ®Çu t. ChÝnh v× vËy, thÈm ®Þnh vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt, doanh thu, lîi nhuËn vµ dßng tiÒn hµng n¨m cña dù ¸n lµ viÖc
lµm kh«ng thÓ thiÕu trong thÈm ®Þnh tµi chÝnh cña dù ¸n.
ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt hµng n¨m cña dù ¸n cÇn ®îc c¨n cø
vµo chi phÝ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Ngêi thÈm ®Þnh cÇn ®i s©u
kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ cña çc yÕu tè chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Çc ®Þnh møc s¶n xuÊt, møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trªn
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, ®¬n gi¸...cã hîp lý kh«ng? Trªn c¬ së ®ã,
so s¸nh víi çc dù ¸n ®· vµ ®ang ho¹t ®éng còng nh kinh nghiÖm
®· tÝch luü ®îc cña çn bé thÈm ®Þnh trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c.
§èi víi doanh thu cña dù ¸n, còng cÇn x¸c ®Þnh râ theo tõng n¨m dù
102
Tµi trî dù ¸n
kiÕn. CÇn tÝnh to¸n ®Çy ®ñ çc nguån thu nh : Doanh thu tõ s¶n
phÈm chÝnh, tõ s¶n phÈm phô, tõ cho thuª lao vô v.v.
§Ó cã thÓ tÝnh to¸n ®îc çc chØ tiªu tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t, ng-
êi thÈm ®Þnh cÇn thiÕt ph¶i n¾m b¾t ®îc mét sè vÊn ®Ò c¨n b¶n
nh sau:
2.5.3.1. TÝnh to¸n khÊu hao c¬ b¶n tµi s¶n cè ®Þnh cña dù
¸n
HiÖn nay ë ViÖt Nam vµ nhiÒu níc kh¸c trªn thÕ giíi, ph¬ng ph¸p
tÝnh khÊu hao phæ biÕn lµ khÊu hao ®êng th¼ng ( cßn gäi lµ khÊu
hao tuyÕn tÝnh ).
P - R
D=
n
Trong ®ã:
D lµ møc khÊu hao hµng n¨m
P lµ nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh
R gi¸ trÞ cßn l¹i íc tÝnh cña tµi s¶n khi hÕt thêi gian sö dông
n lµ thêi gian sö dông cña tµi s¶n
VÝ dô: C«ng ty Nam H¶i Co. võa ®a vµo sö dông mét thiÕt bÞ cã
nguyªn gi¸ lµ 20.000USD, thêi gian khai th¸c lµ 5 n¨m, gi¸ trÞ cßn l¹i
dù kiÕn lµ 500USD. Sè tiÒn khÊu hao hµng n¨m nh sau:
20.000 - 500
D=
5
D= 3900USD
2.5.3.2. TÝnh doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn hµng n¨m cña
dù ¸n
103
Tµi trî dù ¸n
Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ bao gåm:
 Toµn bé tiÒn b¸n hµng, tiÒn cung øng dÞch vô, phô thu, phô tréi
mµ doanh nghiÖp ®îc hëng. NÕu doanh nghiÖp nép thuÕ VAT
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn gi¸ trÞ gia t¨ng, doanh thu ®Ó
tÝnh thu nhËp bao gåm c¶ thuÕ VAT.
 §èi víi hµng b¸n tr¶ gãp, doanh thu ®îc tÝnh theo gi¸ hµng b¸n
mét lÇn , kh«ng bao gåm l·i tr¶ chËm.
 §èi víi gia c«ng hµng ho¸ lµ tiÒn thu vÒ gia c«ng bao gåm tiÒn
c«ng, nhiªn liÖu, ®éng lùc vµ çc chi phÝ khac phôc vô cho gia
c«ng.
 §èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n lµ sè tiÒn thuª thu ®îc trong
tõng kú theo hîp ®ång thuª. Trêng hîp bªn thuª tr¶ tríc cho nhiÒu
th¸ng, nhiÒu n¨m th× doanh thu lµ toµn bé sè tiÒn thu ®îc.
 §èi víi ho¹t ®éng tÝn dông lµ tiÒn l·i cho vay thùc thu ®îc trong
kú tÝnh thuÕ.
Chi phÝ hîp lý ®îc trõ trong tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp bao
gåm:
 KhÊu hao TSC§ dïng cho s¶n xuÊt, kinh doanh. Møc trÝch khÊu
haoTSC§ do Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh.
 Chi phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu, n¨ng lîng , dÞch vô ...®îc tÝnh
theo møc tiªu hao hîp lý vµ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
 TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng.
 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh : ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹isöa ch÷a
tµi s¶n cè ®Þnh,
 tiÒn thuª tµi s¶n cè ®Þnh, chi kiÓm to¸n, b¶o hiÓm tµi s¶n, chi
mua tµi liÖu kü thuËt, b»ng sµng chÕ, giÊy phÐp c«ng nghÖ
kh«ng thuéc tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô kü thuËt...
104
Tµi trî dù ¸n
 Chi tr¶ l·i tiÒn vay vèn s¶n xuÊt, kinh doanh , dÞch vô cña Ng©n
hµngtheo l·i suÊt thùc tÕ.
 Chi lu th«ng tiªu thô hµng ho¸: bao gãi, kho b·i, vËn chuyÓn
 Chi phÝ qu¶ng ço, tiÕp thÞ s¶n phÈm ( tèi ®a kh«ng qu¸ 7%
tæng chi phÝ )
 Çc kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, tiÒn thuª ®Êt ph¶i népcã liªn quan ®Õn
s¶n xuÊt kinh doanh.
ThuÕ suÊt chung lµ 32%.
Çc trêng hîp u ®·i sÏ ®îc hëng møc thuÕ thÊp hon tuú theo tõng dù
¸n 25%, 20%, 15%, Bé Tµi chÝnh sÏ quyÕt ®Þnh cho tõng trêng hîp
cô thÓ.
Lîi nhuËn rßng cña dù ¸n ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y:
Thu nhËp chÞu thuÕ = Doanh thu - Chi phÝ hîp lý + thu nhËp
kh¸c
trong kú trong kú trong kú trong kú
Kú tÝnh thuÕ ë ®©y lµ n¨m d¬ng lÞch hoÆc n¨m tµi chÝnh.
ThuÕ thu nhËp = Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú * thuÕ suÊt thuÕ
TNDN
Lîi nhuËn rßng = Thu nhËp chÞu thuÕ - thuÕ thu nhËp
2.5.3.3. X¸c ®Þnh dßng tiÒn rßng cña dù ¸n
Dßng tiÒn rßng hµng n¨m cña dù ¸n lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a sè
tiÒn thu ®îc tõ dù ¸n vµ sè tiÒn ph¶i chi ra cho dù ¸n ®ã.
Çc dßng tiÒn cña dù ¸n ®îc ph©n chia ra lµm hai lo¹i lµ dßng tiÒn
thu nhËp hay dßng tiÒn vµo (Cash inflow - CIF) vµ dßng tiÒn chi phÝ
hay dßng tiÒn ra (Cash outflows - COF). Dßng tiÒn rßng (Net Cash
Flows) lµ hiÖu sè gi÷a hai dßng tiÒn nµy.
105
Tµi trî dù ¸n
NCF = CIF - COF
VÝ dô: Mét dù ¸n ®Çu t cã chi phÝ ®Çu t ban ®Çu lµ 25.000USD.

Thu nhËp hµng n¨m cña dù ¸n lµ 20.000USD, chi phÝ hµng n¨m lµ
12.000USD. Thêi gian khai th¸c dù ¸n lµ 4 n¨mvµ t¹i thêi ®iÓm kÕt
thóc dù ¸n gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh cßn l¹i lµ 2.000USD.
Tõ nh÷ng d÷ kiÖn trªn ta x¸c ®Þnh dßng tiÒn rßng nh sau:
ChØ tiªu 0 1 2 3 4
§Çu t ban ®Çu 25.000
Thu nhËp hµng 20.000 20.000 20.000 20.000
n¨m
Chi phÝ hµng 12.000 12.000 12.000 12.000
n¨m
Gi¸ trÞ cßn l¹i 2.000
NCF 25.000 8.000 8.000 8.000 8.000
2.5.4. ThÈm ®Þnh çc chØ tiªu tµi chÝnh cña dù ¸n
Sau khi ®· thÈm ®Þnh çc nh©n tè c¨n b¶n cña dù ¸n nh tæng vèn
®Çu t; Nguån vèn ®¶m b¶o tµi trî; Thu nhËp, chi phÝ vµ lîi nhuËn
hµng n¨m... , CÇn tiÕp tôc thÈm ®Þnh çc chØ tiªu tµi chÝnh cña dù
¸n. Th«ng qua çc chØ tiªu nµy, çn bé thÈm ®Þnh sÏ cã c¬ së ®Ó
kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng tµi trî cho dù ¸n.
Cã hai ph¬ng ph¸p thÈm ®Þnh çc chØ tiªu tµi chÝnh, ®ã lµ ph¬ng
ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh gi¶n ®¬n vµ ph©n tÝch tµi chÝnh theo
nguyªn t¾c hiÖn t¹i ho¸ çc dßng tiÒn. Mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã nh-
ng u nhîc ®iÓm riªng, çn bé thÈm ®Þnh cÇn n¾m ®îc c¶ hai ph-
¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh mét
çch linh ho¹t.
2.5.4.1. ThÈm ®Þnh dù ¸n b»ng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi
106
Tµi trî dù ¸n
chÝnh gi¶n ®¬n
Theo ph¬ng ph¸p nµy, ngêi ta cã thÓ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu
sau:
a- Tû suÊt lîi nhuËn gi¶n ®¬n ROI (Return On Investment):
ROI cho ta biÕt mét ®ång vèn ®Çu t cho dù ¸n cã ®îc mÊy ®ång lîi
nhuËn sau thuÕ. ROI lµ chØ tiªu biÓu hiÖn kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn
®Çu t còng nh cña dù ¸n nãi chung.
C«ng thøc :
Pr
ROI = ------------ *
100%
V
Trong ®ã: V - lµ tæng vèn ®Çu t ®Ó thùc hiÖn dù ¸n
Pr - lµ lîi nhuËn sau thuÕ hµng n¨m. Cã thÓ lÊy mét n¨m
®¹i diÖn khi DA ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh hoÆc b×nh qu©n çc
n¨m trong vßng ®êi dù ¸n.
ROI tÝnh xong ®îc ®em so s¸nh víi ROI cña çc doanh nghiÖp, çc
dù ¸n kh¸c cïng nghµnh nghÒ vµ lÜnh vùc hoÆc so víi tû suÊt sinh
lîi phæ biÕn trªn thÞ trêng. NÕu ROI cña dù ¸n cao h¬n th× ®îc coi
nh dù ¸n ®ã cã tÝnh kh¶ thi.
Nhîc ®iÓm cña chØ tiªu nµy lµ: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t kh«ng
chÝnh x¸c bëi khã x¸c ®Þnh ®îc 1 n¨m cã lîi nhuËn ®iÓn h×nh ®¹i
diÖn cho çc n¨m ho¹t ®éng cña dù ¸n, thø hai lµ chØ tiªu nµy
kh«ng tÝnh ®Õn tuæi thä cña dù ¸n, vµ thø ba lµ thêi ®iÓm ph¸t
sinh dßng tiÒn cña dù ¸n kh«ng ®îc ®a vµo tÝnh to¸n.
b- Thêi gian thu håi vèn ®Çu t:
Thêi gian thu håi vèn ®Çu t lµ thêi gian trong ®ã tæng vèn ®Çu t
107
Tµi trî dù ¸n
(c¶ gèc lÉn l·i vay) ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®îc bï l¹i b»ng lîi
nhuËn vµ khÊu hao.
Thêi gian thu håi vèn ®Çu t (thêi gian hoµn vèn) ®îc x¸c ®Þnh
th«ng qua çc kho¶n thu rßng (khÊu hao + lîi nhuËn rßng) vµ trõ
dÇn vµo tæng møc vèn ®Çu t cho ®Õn khi ®¹t møc c©n b»ng.
Kho¶ng thêi gian tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®¹t ®îc sù c©n b»ng ®ã
chÝnh lµ thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n.
Chó ý:
§Ó tÝnh to¸n mét çch ®¬n gi¶n, cã thÓ b×nh qu©n ho¸ çc kho¶n
thu nhËp rßng trong suèt thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n. Tõ ®ã, thêi
gian thu håi vèn ®Çu t cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau:
∑V
Tg® =
( LN + KH )
Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p thêi gian hoµn vèn trong thÈm ®Þnh
çc dù ¸n ®Çu t lµ:
- Tuæi thä kinh tÕ cña dù ¸n kh«ng ®îc xem xÐt trong qu¸ tr×nh
ph©n tÝch, trong khi ®ã nã lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh
sù lùa chän dù ¸n ®Çu t.
VÝ dô: Cã 2 ph¬ng ¸n ®Çu t vµo mét tµi s¶n cè ®Þnh víi tæng
møc vèn ®Çu t lµ 140 triÖu ®ång, thêi gian thiÕt kÕ vµ thi c«ng lµ
1 n¨m. Çc kho¶n dù kiÕn thu tõ lîi nhuËn rßng vµ khÊu hao ®îc ghi
trong b¶ng sau:
N¨m Çc kho¶n thu nhËp rßng(KH + LN)

Ph¬ng ¸n 1 Ph¬ng ¸n 2
1 40 30
2 50 40
108
Tµi trî dù ¸n
3 50 50
4 20 60
5 10 70
Ph¬ng ¸n 1: Thu håi vèn sau 4 n¨m (kÓ c¶ 1 n¨m thiÕt kÕ thi c«ng).
Ph¬ng ¸n 2: Thu vèn ®Çu t sau 4 n¨m 4 th¸ng (kÓ c¶ 1 n¨m thiÕt
kÕ thi c«ng).
Nh vËy, theo ph¬ng ph¸p thêi gian thu håi vèn ta sÏ chän ph¬ng ¸n
1 vµ lo¹i ph¬ng ¸n 2, mÆc dï ph¬ng ¸n 2 cã tuæi thä cao vµ cho
tæng sè lêi qua çc n¨m ho¹t ®éng sÏ nhiÒu h¬n.
- Kh«ng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ph¸t sinh cña dßng tiÒn tÖ trong mçi
ph¬ng ¸n.
VÝ dô: Hai ph¬ng ¸n ®Çu t cïng cã sè vèn ®Çu t lµ 100 triÖu ®ång
vµ çc kho¶n thu ®îc biÓu hiÖn qua b¶ng sau:
N¨m Ph¬ng ¸n 1 Ph¬ng ¸n 2

1 20 50
2 30 30
3 50 20
Nh vËy, thêi gian hoµn vèn cña hai ph¬ng ¸n ®Òu lµ 3 n¨m, nhng
nÕu xÐt ®Õn trµo lu cña tiÒn tÖ (thêi ®iÓm ph¸t sinh dßng tiÒn)
th× ph¬ng ¸n 2 tèt h¬n ph¬ng ¸n 1. V× tiÒn thu nhiÒu ë t¬ng lai
gÇn tèt h¬n tiÒn thu nhiÒu ë t¬ng lai xa, gióp cho nhµ kinh doanh
gi¶m ®îc rñi ro vµ dïng tiÒn lêi ë t¬ng lai gÇn ®Ó tiÕp tôc ®Çu t, lîi
nhuËn sÏ thu vÒ nhiÒu h¬n.
- Ngoµi ra, viÖc tÝnh thêi gian hoµn vèn theo ph¬ng ph¸p nµy
kh«ng cho phÐp ®¸nh gi¸ ®îc gi¸ trÞ thËt cña ®ång tiÒn thu ®îc
109
Tµi trî dù ¸n
trong t¬ng lai (v× kh«ng sö dông ph¬ng ph¸p hiÖn t¹i ho¸ dßng
tiÒn).
c- Thêi gian thu håi vèn vay:
§îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc sau ®©y:
Tæng vèn vay

T hv =
KhÊu hao TSC§ h×nh + Lîi nhuËn dù ¸n +
Nguån kh¸c
thµnh b»ng vèn vay dïng ®Ó tr¶ nî dïng
tr¶ nî
d- §iÓm hoµ vèn:
§iÓm hoµ vèn lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã tæng doanh thu do b¸n hµng
hµng n¨m c©n b»ng víi chi phÝ bá ra hµng n¨m. §iÓm hoµ vèn ®îc
tÝnh theo n¨m vµ thêng tÝnh ë n¨m ®¬n vÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh æn ®Þnh. Trong thùc tÕ, ph©n tÝch hoµ vèn còng cã
thÓ tÝnh theo thêi gian cña vßng ®êi dù ¸n. Khi ®ã, ®iÓm hoµ vèn
lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã tæng doanh thu b¸n hµng tõ ®Çu ®êi dù ¸n
b»ng tæng chi phÝ kh¶ biÕn tõ ®Çu ®êi dù ¸n ®Õn ®iÓm ®ã vµ
tæng ®Þnh phÝ c¶ ®êi dù ¸n. §iÓm hoµ vèn cã thÓ ®îc tÝnh theo
s¶n lîng hoÆc theo doanh thu cña dù ¸n. Theo ®ã, ta cã ®iÓm hoµ
vèn s¶n lîng hoÆc ®iÓm hoµ vèn doanh thu.
Ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn lµ sù ph©n tÝch mèi quan hÖ h÷u c¬
gi÷a chi phÝ bÊt biÕn, chi phÝ kh¶ biÕn vµ lîi nhuËn ®¹t ®îc.
Môc ®Ých cña ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn lµ ®Ó ho¹ch ®Þnh lîi
nhuËn thu ®îc trªn c¬ së thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ thu
nhËp. §iÓm hoµ vèn cµng thÊp th× dù ¸n cµng hiÖu qu¶ vµ tÝnh rñi
ro cµng thÊp. §Ó tÝnh to¸n ®iÓm hoµ vèn, cÇn ph©n lo¹i chi phÝ
nh sau:
Chi phÝ cè ®Þnh hay cßn gäi lµ ®Þnh phÝ (fixed cost): lµ chi phÝ
110
Tµi trî dù ¸n
kh«ng thay ®æi theo møc s¶n xuÊt cao hay thÊp cña doanh
nghiÖp. Bao gåm:
Chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp: Hµnh chÝnh phÝ, l¬ng cña çn bé nh©n
viªn thuéc bé phËn gi¸n tiÕp..
L¬ng c«ng nh©n tèi thiÓu ph¶i tr¶.
KhÊu hao TSC§
Chi phÝ b¶o hiÓm thiÕt bÞ , nhµ xëng.
Chi phÝ b¶o dìng thêng xuyªn m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng.
Chi phÝ thuª mín bÊt ®éng s¶n.
Chi tr¶ nî ng©n hµng ( nî vay trung vµ dµi h¹n)
Çc lo¹i thuÕ cè ®Þnh hµng n¨m.
Lu lý: §Þnh phÝ nÕu thay ®æi th× ë møc ®é kh«ng ®¸ng kÓ. VÝ
dô nh l·i vay ph¶i tr¶ cã thÓ gi¶m dÇn qua çc n¨m ho¹t ®éng.
Chi phÝ biÕn ®æi hay cßn gäi lµ biÕn phÝ (Variable Cost): lµ chi
phÝ thay ®æi tuú thuéc vµo møc ®é ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp.
NÕu s¶n xuÊt nhiÒu th× biÕn phÝ nhiÒu vµ ngîc l¹i. Bao gåm:
Gi¸ trÞ tiªu hao nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ phô.
Chi phÝ nhiªn liÖu vµ n¨ng lîng.
Chi phÝ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ
Chi phÝ phô tïng thay thÕ, vËt rÎ tiÒn mau háng
Bao b× ®ãng gãi
Tr¶ l·i vay ng¾n h¹n.
L¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp
Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì.
TÝnh to¸n ®iÓm hoµ vèn cã thÓ ¸p dông hai ph¬ng ph¸p lµ ph¬ng
ph¸p ®¹i sè vµ ph¬ng ph¸p ®å thÞ.
111
Tµi trî dù ¸n
Ph¬ng ph¸p ®¹i sè:
Gäi X: Lµ sè s¶n phÈm sÏ s¶n xuÊt c¶ ®êi dù ¸n
x: lµ sè s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt ®Ó hoµ vèn, hay x lµ s¶n lîng hoµ
vèn (SLHV)
p: lµ gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
v: lµ chi phÝ biÕn ®æi cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
f: lµ tæng chi phÝ cè ®Þnh
T¹i ®iÓm hoµ vèn, tæng doanh thu b»ng tæng chi phÝ do ®ã:
xp = xv + f
Tõ ®©y suy ra:
f
SLHV =
p - v
Nh vËy x tû lÖ thuËn víi f vµ tû lÖ nghÞch víi (p - v). Muèn ®iÓm

hoµ vèn cµng thÊp th× ph¶i t×m biÖn ph¸p gi¶m f, t¨ng p vµ gi¶m
v. Tuy nhiªn çc biÖn ph¸p nµy còng tuú tõng dù ¸n vµ tõng ®iÒu
kiÖn cô thÓ ®Ó ®iÒu chØnh vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh còng cã giíi
h¹n.
§¸nh gi¸ møc ®é ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp ë ®iÓm hoµ vèn b»ng
chØ tiªu møc ho¹t ®éng hoµ vèn nh sau:
Doanh thu hoµ vèn

Møc ho¹t ®éng hoµ vèn = *
100
Tæng doanh thu
Ph¬ng ph¸p ®å thÞ :
Ph¬ng ph¸p nµy cho thÊy mét çch trùc quan ®iÓm hoµ vèn trong
mèi t¬ng quan víi ®êi dù ¸n. Theo ®ã:
112
Tµi trî dù ¸n
+ Trôc trung biÓu diÔn doanh thu vµ chi phÝ s¶n xuÊt
+ Trôc hoµnh biÓu diÔn s¶n lîng hay møc s¶n xuÊt
§êng doanh thu lµ ®êng th¼ng ph¸t sinh tõ gèc O v× biÕn

®æi theo s¶n lîng.
§êng ®Þnh phÝ lµ mét ®êng th¼ng n»m ngang song song víi
trôc hoµnh v× kh«ng thay ®æi theo s¶n lîng.
§êng biÕn phÝ lµ ®êng th¼ng ph¸t sinh tõ gèc O v× biÕn ®æi
theo s¶n lîng.
§êng chi phÝ s¶n xuÊt xuÊt ph¸t tõ ®iÓm gÆp ®êng ®Þnh
phÝ víi trôc tung vµ song song víi ®êng biÕn phÝ.
§iÓm gÆp nhau gi÷a ®êng doanh thu vµ ®êng chi phÝ s¶n
xuÊt lµ ®iÓm hoµ vèn. ChiÕu sang çc trôc to¹ ®é ta x¸c ®Þnh ®îc
møc doanh thu ph¶i cÇn ph¶i ®¹t ®îc hay s¶n lîng hµng ho¸ cÇn
ph¶i b¸n ra ®Ó hoµ vèn.
Chó ý:
Trong thùc tiÔn lËp vµ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t ngêi ta cßn tÝnh
®Õn c¶ çc chØ tiªu nh:
+ §iÓm hoµ vèn víi nhiÒu gi¸ b¸n: Dïng ®Ó dù tr÷ kh¶ n¨ng c¹nh
tranh vÒ gi¸ b¸n. XÝ nghiÖp ph¶i ®Þnh ra nhiÒu gi¸ b¸n cho mÆt
hµng ®Ó tÝnh doanh thu cho tõng gi¸ riªng biÖt:
§Þnh gi¸ cao: Trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã c¹nh tranh.
§Þnh gi¸ trung b×nh: Trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng.
§Þnh gi¸ thÊp: Trong ®iÒu kiÖn cã c¹nh tranh gay g¾t.
Vµ t¬ng øng víi mçi lo¹i gi¸ møc doanh thu dù trï sÏ thay ®æi vµ
dÉn tíi ®iÓm hoµ vèn sÏ thay ®«Ø.
+ §èi víi xÝ nghiÖp cã nhiÒu ph¬ng ¸n s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm
kh¸c nhau. Trong trêng hîp nµy ngêi ta thêng dù tÝnh doanh thu vµ
113
Tµi trî dù ¸n
chi phÝ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tÝnh ®iÓm hoµ vèn riªng tõng
lo¹i ®Ó lµm c¬ së x¸c ®Þnh nªn ph¸t triÓn s¶n phÈm nµo cã lîi
nhÊt. s¶n phÈm cã lîi nhÊt lµ s¶n phÈm cã hiÖu sè gi÷a doanh thu
vµ chi phÝ cao nhÊt.
Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn chØ nãi lªn
®îc mèi quan hÖ gi÷a khèi lîng tiªu thô vµ lîi nhuËn cÇn ®¹t ®îc tõ
s¶n phÈm dù kiÕn tiªu thô ë møc gi¸ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn s¶n
phÈm cña dù ¸n cã thÓ b¸n theo nhiÒu gi¸ kh¸c nhau vµo nh÷ng
thêi kú kinh doanh kh¸c nhau dÉn t¬Ý doanh thu kh¸c nhau vµ
®iÓm hoµ vèn còng kh¸c nhau, tõ ®©y viÖc ph©n tÝch hoµ vèn
rÊt phøc t¹p. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dù ¸n khi ph¶i
t¨ng s¶n lîng th× cÇn ®Çu t thªm vµo vèn cè ®Þnh ®Ó mua s¾m
míi thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ vµ vèn lu ®éng, trong trêng hîp
®ã, ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ còng thay ®æi, dÉn tíi s¬ ®å biÓu diÔn
®iÓm hoµ vèn còng thay ®æi. Tõ ®©y, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn
sÏ phøc t¹p vµ tÝnh chÝnh x¸c kh«ng cao.
5.4.2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i lµ ph¬ng
ph¸p thÈm ®Þnh tÝnh kh¶ thi cu¶ dù ¸n dùa vµo nguyªn lý hiÖn t¹i
ho¸ çc dßng tiÒn cña dù ¸n. Tõ ®ã, tÝnh çc chØ tiªu nh Thêi gian
hoµn vèn chiÕt khÊu Tck, HiÖn gi¸ thuÇn NPV, Tû suÊt thu håi néi bé
IRR, Tû sè B/C ... ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc ®Çu t dù ¸n.
Çc chØ tiªu trªn ®îc tÝnh theo nguyªn t¾c tiÒn tÖ cã gi¸ trÞ thêi
gian cña nã. Kü thuËt tÝnh to¸n ë ®©y lµ ¸p dông ph¬ng thøc hiÖn
t¹i ho¸ çc dßng tiÒn cña dù ¸n. Nãi kh¸c ®i lµ tÊt c¶ çc phÐp tÝnh
®îc thùc hiÖn trªn c¬ së çc dßng tiÒn ®îc quy ®æi vÒ cïng mét
thêi ®iÓm x¸c ®Þnh theo quy íc.
a- HiÖn gi¸ thuÇn NPV (Net present value)
114
Tµi trî dù ¸n
ë phÇn nµy chóng ta cÇn ph©n biÖt : HiÖn gi¸ thu nhËp (PV) vµ
hiÖn gi¸ thuÇn (NPV).
NÕu gäi:
 PV lµ hiÖn gi¸ cña çc kho¶n tiÒn T trong çc n¨m ®Çu t trong t-
¬ng lai.
 T1,T2,........Tn lµ çc kho¶n thu nhËp rßng ë çc cuèi n¨m trong t-
¬ng lai
 r : lµ l·i suÊt hµng n¨m.
Th× PV1 cña kho¶n tiÒn T1 nhËn ®îc ë cuèi n¨m thø nhÊt víi l·i suÊt
r hµng n¨m lµ :
T1
PV1 = (1 + r )
PV2 cña kho¶n tiÒn T2 nhËn ®îc ë cuèi n¨m thø hai víi l·i suÊt r
hµng n¨m lµ:
T2
PV2 = (1 + r ) 2
PVn cña kho¶n tiÒn Tn nhËn ®îc ë cuèi n¨m thø hai víi l·i suÊt r
hµng n¨m lµ:
Tn
PVn = (1 + r ) n
VËy c«ng thøc tÝnh hiÖn gi¸ cña çc kho¶n thu kh¸c nhau sau n
n¨m ®Çu t ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
T T T T
∑ PV = (1 + r ) + + + ..... +
1 2 3 n
(1 + r ) 2 (1 + r ) 3 (1 + r ) n
Trong c«ng thøc trªn, T lµ thu nhËp cña n¨m i .
Chó ý:
115
Tµi trî dù ¸n
L·i suÊt hµng n¨m cã thÓ thay ®æi. Nh vËy, gi¸ trÞ cña mét ®ång
tiÒn thu ®îc trong t¬ng lai ë çc thêi ®iÓm kh¸c nhau kh«ng gièng
nhau, nã phô thuéc vµo thêi ®iÓm nhËn ®îc (hay thêi ®iÓm ph¸t
sinh dßng tiÒn). Thêi ®iÓm nhËn ®îc çc kho¶n thu cµng xa thêi
®iÓm hiÖn t¹i th× gi¸ trÞ thu nhËp cµng Ýt. VÝ dô trÞ gi¸ hiÖn t¹i
cña 1.000 ®víi tû suÊt chiÕt khÊu hµng n¨m 10% thu ®îc ë cuèi
n¨m thø 1 lµ 909 ®ång, nhng còng víi tû suÊt chiÕt khÊu nh vËy,
gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña 1.000®ång sau n¨m thø 4 chØ lµ 683 ®ång.
L·i suÊt chiÕt khÊu dïng ®Ó x¸c ®Þnh PV phô thuéc vµo chi phÝ sö
dông vèn cña dù ¸n vµ tû lÖ l¹m ph¸t ë m«i trêng ®Çu t cô thÓ.
ViÖc x¸c ®Þnh PV trong dù ¸n ®Çu t cã ý nghÜa kinh tÕ rÊt lín, nã

gióp thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh ®Ých thùc cña dù ¸n v×
trong ®iÒu kiÖn m«i trêng ®Çu t cã l¹m ph¸t lín, ®ång tiÒn mÊt
gi¸, sè tiÒn thu ®îc so víi ®Çu t bá ra cã chªnh lÖch d¬ng (cã lêi),
nhng thùc tÕ lµ lç v× gi¸ trÞ thùc cña chóng ®· gi¶m.
Trªn c¬ së lý luËn vÒ hiÖn gi¸ cña tiÒn tÖ, HiÖn gi¸ thuÇn hay gi¸
trÞ hiÖn t¹i rßng ®îc tÝnh nh sau:
n n
NPV = ∑ Bi (1+r)-i - ∑ Ci
-i
(1+r)
i=0 i=0
HiÖn gi¸ thuÇn lµ hiÖu sè gi÷a tæng hiÖn gi¸ thu nhËp rßng qua
çc n¨m vµ tæng sè vèn ®Çu t cña dù ¸n. Nã cho ta biÕt quy m«
thu nhËp rßng tÝnh ë ®iÓm hiÖn t¹i cña toµn bé qu¸ tr×nh ®Çu t
vµ vËn hµnh dù ¸n.
Dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi chØ khi NPV > 0

Chó ý: Trong tÝnh to¸n NPV, nÕu vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn trong
nhiÒu n¨m th× gi¸ trÞ cña vèn ®Çu t còng ph¶i quy vÒ n¨m gèc
116
Tµi trî dù ¸n
®Ó tÝnh to¸n.
§Ó tiÖn tÝnh NPV ngêi ta sö dông çc b¶ng tÝnh s½n (b¶ng hiÖn
gi¸) hoÆc sö dông c«ng thøc trong phÇn hµm tµi chÝnh (phÇn
EXCEL).
b- Thêi gian hoµn vèn chiÕt khÊu:
Thêi gian hoµn vèn ®Çu t lµ thêi gian trong ®ã tæng vèn ®Çu t
vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®îc thu l¹i b»ng lîi nhuËn vµ khÊu hao hµng
n¨m sau khi ®· quy ®æi çc dßng tiÒn nµy vÒ gi¸ trÞ hiÖn t¹i.
Thêi gian hoµn vèn chiÕt khÊu ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua viÖc tÝnh
to¸n gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña çc kho¶n thu nhËp rßng hµng n¨m cña dù
¸n (khÊu hao + lîi nhuËn rßng) vµ trõ dÇn vµo gi¸ trÞ hiÖn t¹i vèn
®Çu t cho ®Õn khi ®¹t møc c©n b»ng. Kho¶ng thêi gian tÝnh ®Õn
thêi ®iÓm ®¹t ®îc sù c©n b»ng ®ã chÝnh lµ thêi gian hoµn vèn
chiÕt khÊu cña dù ¸n.
B»ng c«ng thøc , cã thÓ diÔn ®¹t thêi gian hoµn vèn chiÕt khÊu nh
sau:
Tck Tck
∑ Bi (1+r)-i = ∑ Ci
-i
(1+r)
i=0 i=0
Thùc tÕ viÖc tÝnh Tck thêng dïng ph¬ng ph¸p lËp b¶ng hoÆc sö
dông trªn b¶ng tÝnh EXCEL cña m¸y tÝnh.
c- Tû suÊt thu håi néi bé IRR (Internal Rate of Return).
Tû suÊt thu håi néi bé lµ tû suÊt chiÕt khÊu mµ øng víi nã NPV = 0.
Hay nãi çch kh¸c, tû suÊt thu håi néi bé lµ l·i suÊt chiÕt khÊu ph¶i
t×m sao cho víi møc l·i suÊt ®ã tæng hiÖn gi¸ cña çc kho¶n thu
trong t¬ng lai do ®Çu t mang l¹i b»ng hiÖn gi¸ cña vèn ®Çu t.
117
Tµi trî dù ¸n
Ngêi ta sö dông IRR ®Ó thÈm ®Þnh vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. Dù ¸n
®îc lùa chän ®Ó ®Çu t ph¶i cã IRR lín h¬n hoÆc b»ng l·i suÊt vay
vèn th«ng thêng. Cßn IRR cña dù ¸n ®Çu t nhá h¬n l·i suÊt vay vèn
th× chøng tá ®Çu t sÏ bÞ lç, nÕu göi tiÒn vµo ng©n hµng sÏ cã lîi
h¬n lµ bá vèn vµo ®Çu t.
Muèn x¸c ®Þnh ®îc IRR, cã 3 çch:
Çch 1: Gi¶i ph¬ng tr×nh ®Ó t×m r
Cho NPV = 0 tøc lµ: ∑PV = ∑V
Hay:
T1 T2 Tn
+ + ... + = ∑V
(1 + IRR ) (1 + IRR ) 2
(1 + IRR ) n
Trong ®ã:
 n: Lµ sè n¨m cña ®êi dù ¸n ®Çu t
 T: Lµ thu nhËp rßng n¨m i i = 1,n
 V: Lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i tæng vèn ®Çu t dù ¸n.
 IRR: Tû suÊt thu håi néi bé.
Çch 2: Sö dông ph¬ng ph¸p néi suy ®Ó tÝnh IRR.
§Ó thùc hiÖn ph¬ng ph¸p néi suy IRR ph¶i tr¶i qua çc bíc sau
®©y:
Bíc 1: Tù chän mét l·i suÊt tuú ý ®Ó tÝnh NPV.
NÕu NPV d¬ng th× h·y tÝnh l¹i NPV b»ng mét l·i suÊt chiÕt khÊu lín
h¬n ®Ó cã mét NPV míi. NÕu NPV vÉn d¬ng th× tiÕp tôc t¨ng l·i
suÊt chiÕt khÊu lªn sao cho thu ®îc gi¸ trÞ d¬ng cña NPV tiÕn tíi
gÇn 0.
- L·i suÊt chiÕt khÊu lµm cho NPV d¬ng gÇn 0 ®îc ký hiÖu lµ r1.
- NPV d¬ng gÇn b»ng 0 ký hiÖu lµ NPV1.
118
Tµi trî dù ¸n
Bíc 2: TiÕp tôc l·i suÊt chiÕt khÊu cho ®Õn khi ®¹t ®îc mét NPV
©m. NÕu con sè ©m ®ã lín th× gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu cho tíi khi
cã ®îc mét NPV gÇn b»ng 0.
- L·i suÊt chiÕt khÊu lµm cho NPV ©m gÇn b»ng 0 ký hiÖu lµ r2.
- NPV ©m gÇn b»ng 0 ký hiÖu lµ NPV2.
Chó ý: §Ó cã IRR chÝnh x¸c th× chªnh lÖch gi÷a hai l·i suÊt chiÕt
khÊu r1 vµ r2 kh«ng ®îc qu¸ 5%.
Bíc 3: Sö dông c«ng thøc sau ®Ó tÝnh IRR.
NPV1
IRR = r1 + ( r 2 − r1)
NPV1 − NPV 2
Çch 3: VÏ ®å thÞ ®Ó t×m i mµ ë ®ã gi¸ trÞ cña NPV = 0
Tøc lµ t×m ®iÓm mµ ®å thÞ c¾t trôc hoµnh. Tuy nhiªn çch 3 nµy
còng ph¶i dùa vµo ph¬ng ph¸p néi suy míi thùc hiÖn ®îc:
2.50
2.20
2.00
1.50 1.49
NPV
1.00 0.98
0.63
0.50
0.37
0.18
0.00 0.05
-0.05
-0.11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 -0.16
-0.50
L· i suÊt chiÕt khÊu
VÝ dô 1: H·y thÈm ®Þnh xem cã nªn ®Çu t vµo dù ¸n sau ®©y

hay kh«ng b»ng viÖc x¸c ®Þnh NPV vµ IRR:
Tæng vèn ®Çu t : 1.000.000 USD.
Tuæi thä : 8 n¨m
119
Tµi trî dù ¸n
Thu nhËp rßng 3 n¨m ®Çu: 100.000 USD/n¨m
Tõ n¨m thø t trë ®i : 150.000 USD/n¨m
BiÕt l·i suÊt chiÕt khÊu : 15%/n¨m.
N¨m Thu nhËp HÖ sè chiÕt HiÖn gi¸

khÊu
1 100.000 0,8696 86.960
2 100.000 0,7561 75.610
3 100.000 0,6557 65.750
4 150.000 0,5718 85.770
5 150.000 0,4972 74.580
6 150.000 0,4323 64.845
7 150.000 0,3759 56.385
8 150.000 0,3269 49.035
∑PV = 558.935
NPV = ∑PV - ∑V
= 558.935 - 1.000.000 = - 441.065 < 0
NPV cña dù ¸n <0, v× vËy kh«ng nªn bá vèn ®Çu t vµo dù ¸n nµy.
Vµ thö tÝnh IRR ®Ó kh¼ng ®Þnh thªm nªn hay kh«ng nªn ®Çu t
vµo dù ¸n kÓ trªn:
N¨m Thu HÖ sè HiÖn HÖ sè HiÖn gi¸

nhËp gi¸
r1 = 1% r2 = 2%
1 100.000 0,9901 99.010 0,9804 98.040
2 100.000 0,9803 98.030 0,96612 96.120
3 100.000 0,9706 97.060 0,9423 94.230
4 150.000 0,9610 144.150 0,9239 138.585
120
Tµi trî dù ¸n
5 150.000 0,9515 142.725 0,9057 135.855
6 150.000 0,9421 141.315 0,8880 133.200
7 150.000 0,9327 139.905 0,8706 130.590
8 150.000 0,9235 185.525 0,8535 128.025
1.000.72 954.645
0
NPV1 = 1.000720 - 1.000.000 = 720
NPV2 = 954.645 - 1.000.000 = -45.355
Suy ra:
720
IRR = 0,01 + x (0,02 - 0,01) = 0,01016
720 + 45.355
IRR = 1,016 %.
Nh vËy IRR cña dù ¸n qu¸ nhá ( ch¼ng h¹n so víi l·i suÊt ng©n hµng
huy ®éng vèn ) cho nªn dù ¸n kh«ng kh¶ thi.
VÝ dô 2: TÝnh NPV, IRR, biÕt:
Tæng vèn ®Çu t : 800.000 USD
Tuæi thä : 10 n¨m
Thu nhËp rßng 2 n¨m ®Çu : 100.000/ n¨m
Thu nhËp rßng 3 n¨m kÕ : 150.000/n¨m
Thu nhËp rßng 5 n¨m cßn l¹i : 200.000/n¨m.
i = 10%n¨m
Gi¶i: TÝnh NPV.
N¨m Thu nhËp HÖ sè chiÕt HiÖn gi¸

khÊu
1 100.000 0,9091 90.910
2 100.000 0,8265 82.650
3 150.000 0,7513 112.695
121
Tµi trî dù ¸n
4 150.000 0,6830 102.450
5 150.000 0,6209 93.135
6 200.000 0,5645 112.900
7 200.000 0,5132 102.640
8 200.000 0,4665 93.300
9 200.000 0,4241 84.820
10 200.000 0,3855 77.100
952.600
NPV = 952.600 - 800.000 = 152.600 > 0
TÝnh IRR:
N¨m Thu HÖ sè HiÖn HÖ sè HiÖn gi¸

nhËp gi¸
i1 = i2 =
12% 15%
1 100.000 0,8929 89.290 0,8686 86.860
2 100.000 0,7972 79.720 0,7561 75.610
3 150.000 0,7118 106.770 0,6575 98.625
4 150.000 0,6255 95.325 0,5718 85.770
5 150.000 0,5674 85.120 0,4972 74.580
6 200.000 0,5066 101.320 0,4332 86.460
7 200.000 0,4524 90.480 0,3759 75.180
8 200.000 0,4039 80.780 0,3269 65.380
9 200.000 0,3606 72.120 0,2843 56.860
10 200.000 0,3220 64.400 0,2472 49.440
865.315 754.765
NPV1 = 865.315 - 800.000 = 65.315
NPV2 = 754.765 - 800.000 = - 45.235
Suy ra:
122
Tµi trî dù ¸n
65.315
IRR = 0,12 + x (0,15 - 0,12) = 0,1377 = 13.77%.
65.315 + 45.235
Nh vËy, Dù ¸n cã:
NPV > 0
IRR > l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng.
Cho nªn dù ¸n ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh¶ thi vÒ kinh tÕ, cã thÓ chÊp nhËn
®Çu t.
HiÖn nay, viÖc tÝnh to¸n çc chØ tiªu NPV, IRR phæ biÕn sö dông
trªn b¶ng tÝnh ECXEL cña m¸y vi tÝnh.
2.5.5. Ph©n tÝch rñi ro dù ¸n
Çc dù ¸n ®Çu t ®îc so¹n th¶o vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn
c¬ së dù kiÕn qu¸ tr×nh kinh doanh, thu lîi nhuËn sÏ diÔn ra trong t-
¬ng lai. Trong kinh tÕ thÞ trêng, çc sè liÖu dù b¸o thêng xuyªn cã
sù biÕn ®æi ®Æc biÖt lµ trong t¬ng lai xa, kh¶ n¨ng dù ¸n gÆp
ph¶i nh÷ng rñi ro lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. ChÝnh v× vËy, cÇn cã
nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ nh÷ng c«ng cô dù b¸o rñi ro dù ¸n. Qua çc
c«ng cô nµy, çc nh©n tè g©y rñi ro vµ ¶nh hëng cña chóng ®Õn
dù ¸n sÏ ®îc lîng ho¸, nhê vËy chñ ®Çu t cã c¬ së ®¸nh gi¸ vµ ®Ò
ra nh÷ng biÖ ph¸p h¹n chÕ rñi ro dù ¸n. §èi víi ngêi thÈm ®Þnh,
viÖc ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é rñi ro dù ¸n còng lµ mét th«ng tin rÊt
quan träng trong viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t.
Ph©n tÝch rñi ro dù ¸n cã nhiÒu ph¬ng ph¸p víi ®é phøc t¹p vµ ý

nghÜa thùc tÕ kh¸c nhau. Phæ biÕn vµ ®¬n gi¶n nhÊt lµ ph©n
tÝch ®é nh¹y vµ ph©n tÝch t×nh huèng. ë çc níc kinh tÕ ph¸t
triÓn, ph©n tÝch rñi ro dù ¸n rÊt ®îc quan t©m, ®· cã nhiÒu phÇn
mÒm chuyªn dïng ®Ó ph©n tÝch rñi ro dù ¸n nh RISK MASTER, gióp
cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch rñi ro ®îc chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ h¬n.
123
Tµi trî dù ¸n
2.5.5.1. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é nh¹y (Sensityvity
Analysis)
HiÖu qu¶ cña dù ¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo çc yÕu tè ®îc dù b¸o
trong khi lËp dù ¸n. §· lµ dù b¸o th× cã thÓ bÞ sai lÖch nhÊt lµ
nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra trong t¬ng lai xa. V× vËy c«ng t¸c thÈm
®Þnh dù ¸n cña ng©n hµng cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc sù æn ®Þnh
cña çc chØ tiªu hiÖu qu¶ cña dù ¸n khi çc nh©n tè ®Çu vµo, ®Çu
ra cña dù ¸n cã sù biÕn ®éng, nãi kh¸c ®i lµ cÇn ph¶i ph©n tÝch
®é nh¹y cña dù ¸n theo çc nh©n tè biÕn ®éng ®ã. Trong ph©n
tÝch ®é nh¹y, kinh nghiÖm cña çc chuyªn gia thÈm ®Þnh lµ hÕt
søc quan träng bëi v× chØ cã çc chuyªn gia víi kinh nghiÖm tÝch
luü ®îc cña m×nh míi dù kiÕn ®îc kh¶ n¨ng nh©n tè nµo cã thÓ
biÕn ®æi vµ biÕn dæi víi møc ®é bao nhiªu so víi gi¸ trÞ ban ®Çu.
Trong ph©n tÝch ®é nh¹y ngêi ta dù kiÕn mét sè t×nh huèng thay
®æi, nh÷ng rñi ro trong t¬ng lai lµm cho gi¸ nguyªn vËt liÖu t¨ng,
gi¸ thuª nh©n c«ng t¨ng, s¶n lîng gi¶m, doanh thu gi¶m.v.v. Råi tõ
®ã tÝnh l¹i çc chØ tiªu hiÖu qu¶ nh: NPV, IRR,... NÕu çc chØ tiªu
®ã sau khi tÝnh l¹i vÉn ®¹t yªu cÇu th× dù ¸n ®îc coi lµ æn ®Þnh
vµ ®îc chÊp thuËn. Ngîc l¹i dù ¸n bÞ coi lµ kh«ng æn ®Þnh (®é
nh¹y c¶m cao) buéc ph¶i xem xÐt ®iÒu chØnh tÝnh to¸n l¹i míi ®îc
®Çu t.
§Ó ph©n tÝch ®é nh¹y cña dù ¸n, th«ng thêng ngêi ta thùc hiÖn
qua 4 bíc sau:
- Bíc 1: X¸c ®Þnh xem nh÷ng nh©n tè nµo cã kh¶ n¨ng biÕn ®éng
theo chiÒu híng xÊu (§Ó x¸c ®Þnh ®îc xu híng nµy, cÇn c¨n cø vµo
çc sè liÖu thèng kª trong qu¸ khø, çc sè liÖu dù b¸o vµ ®Æc biÖt
lµ kinh nghiÖm thùc tiÔn cña çc chuyªn gia tham gia ph©n tÝch).
- Bíc 2 : Trªn c¬ së çc nh©n tè ®· lùa chän, dù ®o¸n biªn ®é biÕn

®éng cã thÓ x¶y ra (Maximum lµ bao nhiªu so víi gi¸ trÞ chuÈn ban
124
Tµi trî dù ¸n
®Çu).
- Bíc 3 : Chän mét ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ®é nh¹y nµo ®ã (Nh ph©n
tÝch ®é nh¹y theo qua chØ tiªu NPV hoÆc IRR ch¼ng h¹n).
- Bíc 4 : TiÕn hµnh tÝnh to¸n l¹i NPV hoÆc IRR theo çc biÕn sè míi,
trªn c¬ së cho çc biÕn sè t¨ng gi¶m cïng mét tû lÖ % nµo ®ã (Chó
ý lµ khi ta dïng çc ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó ph©n tÝch ®é nh¹y,
çc kÕt qu¶ ®a ra còng cã sù kh¸c biÖt vÒ mÆt sè häc. Tuy nhiªn,
çc kÕt luËn vÒ mÆt kinh tÕ th× vÉn kh«ng cã g× thay ®æi).
§é nh¹y cña mét nh©n tè t¸c ®éng ®Õn dù ¸n cã thÓ tÝnh theo
c«ng thøc sau ®©y:
∆ Fi
E =
---------------
∆ Xi
Trong ®ã :
E : lµ chØ sè ®é nh¹y
∆Fi lµ møc biÕn ®éng cña chØ tiªu ®¸nh gi¸
∆Xi lµ møc biÕn ®éng cña nh©n tè ¶nh hëng.
VÝ dô:
Tõ mét DA§T, qua ph©n tÝch ®é nh¹y cã kÕt qu¶ thÓ hiÖn ë b¶ng
sau:
Çc yÕu tè thay ®æi IRR(%) Tû lÖ % ∆ ChØ sè

IRR ®é nh¹y
Trêng hîp c¬ së 6,00 0 0
Vèn ®Çu t t¨ng 10% 5,85 2,5 0,25

Chi phÝ kh¶ biÕn t¨ng 4,00 33,0 3,30
125
Tµi trî dù ¸n
10%
Gi¸ b¸n SP gi¶m 10% 5,50 8,33 0,83
Thêi gian thu lîi bÞ chËm 5,2 13,33 1,33
10%
Nh vËy ®é nh¹y thÓ hiÖn cao nhÊt ë nh©n tè chi phÝ kh¶ biÕn vµ
thêi gian thu lîi nhuËn. Do ®ã, cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn 2 yÕu
tè nµy. Ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p gi¶m thÊp (tiÕt kiÖm) çc chi phÝ
kh¶ biÕn vµ ®¶m b¶o viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®óng tiÕn ®é ®Ó cã
lîi nhuËn nh dù kiÕn.
KÕt qu¶ cña viÖc ph©n tÝch ®é nh¹y sÏ cho ta biÕt nh©n tè nµo
trong dù ¸n cÇn ®îc nghiªn cøu kü, cÇn thu thËp ®ñ th«ng tyn ®Ó
phßng ngõa vµ qu¶n trÞ rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh khai th¸c dù
¸n.
Ph©n tÝch ®é nh¹y lµ mét kü thuËt ph©n tÝch rñi ro dù ¸n t¬ng

®èi gi¶n ®¬n. Tuy nhiªn, nhîc ®iÓm chÝnh cña kü thuËt nµy lµ cha
tÝnh ®Õn x¸c suÊt cã thÓ x¶y ra cña çc biÕn rñi ro vµ nã còng
kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ ®îc cïng mét lóc sù t¸c ®éng cña tÊt c¶ çc
biÕn rñi ro ®Õn dù ¸n.
2.5.5.2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh huèng (Scenario

Analysis)
MÆc dï ph©n tÝch ®é nh¹y lµ kü thuËt ph©n tÝch rñi ro kh¸ phæ
biÕn, tuy nhiªn nã còng cã nh÷ng h¹n chÕ nh ®· chØ ra ë trªn. Do
®ã, trong thÈm ®Þnh vµ ph©n tÝch rñi ro dù ¸n ngêi ta cßn sö
dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh huèng. Ph©n tÝch t×nh huèng
lµ kü thuËt ph©n tÝch rñi ro kÕt hîp c¶ hai nh©n tè lµ tÝnh ®Õn
x¸c suÊt x¶y ra cña çc biÕn rñi ro vµ sù t¸c ®éng cña chÝnh biÕn
®ã ®èi víi dù ¸n. Trong sù ph©n tÝch nµy ®ßi hái ph¶i xem xÐt c¶
126
Tµi trî dù ¸n
mét tËp hîp nh÷ng t×nh huèng (hoµn c¶nh) tµi chÝnh tèt vµ xÊu tõ
®ã so s¸nh víi trêng hîp c¬ së. Tøc lµ ta tÝnh to¸n l¹i NPV hoÆc IRR
trong ®iÒu kiÖn tèt vµ xÊu sau ®ã so s¸nh víi çc gi¸ trÞ lµm chuÈn
(gi¸ trÞ c¬ së).
VÝ dô:
Mét dù ¸n sau khi tiÕn hµnh dù kiÕn çc t×nh huèng cã thÓ x¶y ra
vµ x¸c suÊt cña tõng t×nh huèng cã kÕt qu¶ theo nh b¶ng sau:
T×nh X¸c suÊt Lîng b¸n Gi¸ b¸n NPV

huèng (Pi) (1000USD)
XÊu nhÊt 0,25 150000 15.000 -5761
C¬ së 0,50 200000 20000 6996
Tèt nhÊt 0,25 250000 25000 23397
Chóng ta tÝnh NPV mong ®îi nh sau:
NPVmong ®îi = ∑ Pi ( NPVi )

i=1
Thay sè liÖu tõ b¶ng trªn vµo ta cã:
= (0,25* - 5761)+(0,5*6996)+(0,25*23397) = 7907
σ NPV = √ ∑ Pi (NPVi - NPV mong ®îi )
Thay sè vµo ta cã kÕt qu¶ lµ σ NPV = 10349
σNPV 10349
CV NPV = ---------------------- = ------------------------ = 1,3
NPV mong ®îi 7907
HÖ sè biÕn thiªn cña dù ¸n ®îc so s¸nh víi hÖ sè biÕn thiªn cña çc
dù ¸n trung b×nh cña doanh nghiÖp hay NHTM ®· tiÕn hµnh thÈm
®Þnh tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc møc ®é rñi ro t¬ng ®èi cña dù ¸n ®ang
127
Tµi trî dù ¸n
xem xÐt. Ch¼ng h¹n çc dù ¸n ®îc lÊy ra so s¸nh cã hÖ sè biÕn
thiªn lµ 1,1. Nh vËy, ngêi thÈm ®Þnh cã thÓ kÕt luËn r»ng dù ¸n
®ang xem xÐt cã møc ®é rñi ro cao h¬n çc dù ¸n so s¸nh.
Tuy nhiªn, ph©n tÝch t×nh huèng vÉn tån t¹i nh÷ng nhîc ®iÓm nh
kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc tÊt c¶ çc trêng hîp kÕt hîp lÉn nhau cña
çc yÕu tè vµ chØ ph©n tÝch ®îc mét vµi kh¶ n¨ng (biÕn cè) rêi
r¹c, trong khi thùc tÕ cã thÓ cã v« sè kh¶ n¨ng kÕt hîp cã thÓ x¶y
ra gi÷a çc biÕn cña dù ¸n.
2.6. Nghiªn cøu vµ thÈm ®Þnh ph¬ng diÖn kinh tÕ, x· héi m«i trêng
Ph©n tÝch çc lîi Ých kinh tÕ - x· héi lµ néi dung quan träng cña dù
¸n, nã cã çc ý nghÜa sau:
- §èi víi nhµ ®Çu t: lµ c¨n cø chñ yÕu ®Ó nhµ ®Çu t thuyÕt phôc
çc c¬ quan cã thÈm quyÒn chÊp thuËn cho dù ¸n ®îc ra ®êi vµ
çc c¬ quan cung øng vèn quan t©m trong viÖc tµi trî.
- §èi víi c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trong lÜnh vùc ®Çu t nh Bé kÕ
ho¹ch vµ ®Çu t, Bé tµi chÝnh, Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng,
ph©n tÝch lîi Ých kinh tÕ x· héi lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó çc c¬ quan
nµy xem xÐt vµ t vÊn cho çc cÊp cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh
®Çu t.
§Ó ph©n tÝch lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n ®Çu t, ngêi ta b¾t
®Çu ph©n tÝch tõ môc tiªu cña dù ¸n. Sau ®ã ph©n tÝch çc chØ
tiªu kinh tÕ - kü thuËt ®Ó thÊy ®îc lîi Ých kinh tÕ- x· héi mang l¹i
cho nhµ níc.
Néi dung nghiªn cøu vÒ kinh tÕ - x· héi bao gåm:
2.6.1. Ph©n tÝch çc chØ tiªu ®Þnh lîng
2.6.1.1. Kh¶ n¨ng thu ngo¹i tÖ
Sè ngo¹i tÖ thu ®îc hµng n¨m hoÆc tæng sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm (do
128
Tµi trî dù ¸n
thay thÕ nhËp khÈu).
HoÆc chØ tiªu:
Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña dù ¸n

Ic = ---------------------------------------------------
Tæng vèn ®Çu t
Tuú tõng ngµnh mµ chØ tiªu Ic nµy kh¸c nhau.
2.6.1.2. Møc ®é thu hót lao ®éng cña dù ¸n
§îc ®¸nh gi¸ b»ng con sè tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi:
TuyÖt ®èi: Sè ngêi dù kiÕn sÏ thu hót vµo lµm viÖc trong doanh
nghiÖp sau nµy.
Sè lao ®éng dù kiÕn thu hót

T¬ng ®èi = --------------------------------------------
Tæng vèn ®Çu t
2.6.1.3. §ãng gãp cña dù ¸n vµo ng©n s¸ch nhµ níc
TuyÖt ®èi: lµ sè tiÒn (néi tÖ, ngo¹i tÖ) mµ Nhµ níc thu ®îc dù ¸n
th«ng qua çc lo¹i thuÕ vµ çc kho¶n thu kh¸c; tiÒn thuª mÆt ®Êt,
mÆt níc, tiÒn dÞch vô vµ çc lÖ phÝ kh¸c.
Møc ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch

T¬ng ®èi = -------------------------------------------
Tæng vèn ®Çu t
2.6.2. X¸c ®Þnh çc nh©n tè ®Þnh tÝnh
Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ngµnh lµ liªn ngµnh:
Tøc lµ sù cã mÆt vµ ho¹t ®éng cña dù ¸n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn trùc tiÕp
hay gi¸n tiÕp cho çc ngµnh, çc lÜnh vùc kh¸c ®îc ph¸t triÓn nh
thÕ nµo?
- Thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹i ®Þa ph¬ngn¬i x©y dùng
dù ¸n
* Gãp phÇn biÕn nh÷ng vïng ®Êt nghÌo, d©n c tha thít thµnh
129
Tµi trî dù ¸n
nh÷ng vïng kinh tÕ trï phó, d©n c t¨ng lªn, thùc hiÖn l¹i chiÕn lîc
ph©n bè l¹i lao ®éng trong c¶ níc vµ chÝnh s¸ch thµnh thÞ ho¸
n«ng th«n.
* T¨ng thu nhËp, t¨ng s¶n lîng hµng ho¸ tho¶ m·n nhu cÇu cña d©n
®Þa ph¬ng ®ã, ph¸t triÓn d©n trÝ, h×nh thµnh nÕp sèng c«ng
nghiÖp ë ®Þa ph¬ng ®ã.
2.6.3. Çc ¶nh hëng kinh tÕ - x· héi kh¸c
Møc ®é ¶nh hëng cña dù ¸n ®èi víi m«i trêng, m«i sinh vÒ çc
mÆt: bÇu kh«ng khÝ n¬i s¶n xuÊt, xö lý chÊt th¶i, tiÕng ån, Mü
quan toµn c¶nh khu vùc, søc khoÎ cña ngêi d©n.
HiÖn nay tiªu chuÈn vÒ m«i trêng çc níc ph¸t triÓn quy ®Þnh rÊt
kh¾t khe, buéc çc nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i chi phÝ nh÷ng
kho¶n tiÒn rÊt tèn kÐm ®Ó tr¸nh « nhiÔm. Tríc t×nh h×nh ®ã,
nhiÒu nhµ s¶n xuÊt ®Ó gi¶m chi phÝ hä chuyÓn nh÷ng c«ng nghÖ
®éc h¹i g©y « nhiÔm m«i trêng nÆng sang çc níc ®ang ph¸t triÓn
®Ó ®Çu t. ë çc níc ®ang ph¸t triÓn, v× nghÌo nªn vÊn ®Ò b¶o vÖ
m«i trêng thêng cha ®îc quan t©m ®óng møc. HËu qu¶ lµ, ë
nhiÒu níc, chØ mét thêi gian sau khi "më cöa", vÊn ®Ò « nhiÔm
m«i trêng trë nªn trÇm träng, khã kh¾c phôc. §©y lµ bµi häc mµ
çc nhµ ®Çu t vµ qu¶n lý ®Çu t ph¶i quan t©m.
Trong çc dù ¸n ®Çu t nãi chung ®Òu ph¶n ¸nh c¶ lîi Ých riªng cña
chñ ®Çu t dù ¸n vµ lîi Ých kinh tÕ - x· héi cña nã. Tuy nhiªn trong
nhiÒu trêng hîp cã dù ¸n mang l¹i lîi Ých kinh tÕ x· héi lín nhng tÝnh
kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh cña dù ¸n kh«ng ®¹t ®îc trong trêng hîp
®ã, çc cÊp thÈm quyÒn nªn cã sù ®Ò xuÊt cho hëng chÕ ®é u ®·i
trong ®Çu t nh thuÕ thu nhËp DN, thuÕ sö dông tµi nguyªn, tiÒn
thuª ®Êt, mÆt níc, ..... víi gi¸ u ®·i ®Ó chñ dÇu t trang tr¶i ®îc chi
phÝ vµ cã l·i, ®ång thêi x· héi còng thu ®îc lîi Ých tõ c«ng cuéc
130
Tµi trî dù ¸n
®Çu t.
2.7. §¸nh gi¸, kÕt luËn dù ¸n
Sau khi ®· thÈm ®Þnh ®Çy ®ñ trªn mäi ph¬ng diÖn, tiÕn hµnh
®óc kÕt çc vÊn ®Ò träng t©m nh»m nªu bËt ®îc môc tiªu cña dù
¸n ®Çu t; §Æt ra thø tù u tiªn vÒ çc chØ tiªu vµ quan ®iÓm khi lùa
chän dù ¸n ®ã, ng©n hµng sÏ ®i ®Õn kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng cã thÓ
tµi trî cho dù ¸n (hoÆc ®Ö tr×nh cÊp trªn nÕu vît ph¸n quyÕt)
hoÆc lËp c«ng v¨n tr¶ lêi ®¬n vÞ nÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vay
vèn.
131

TTDA

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TTDA

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tµi trî dù ¸n

Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ ®Çu t......................................................2

Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ ®Çu t

1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i vµ ®Æc ®iÓm ®Çu t

1.1. Kh¸i niÖm

1.2. Ph©n lo¹i ®Çu t

1.2.1. Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ®Çu t

- §Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Lµ ho¹t ®éng bá vèn nh»m ph¸t

1.2.2. Ph©n lo¹i theo h×nh thøc ®Çu t

1.2.3. Ph©n lo¹i theo nguån vèn ®Çu t

1.2.4. Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ®Çu t

- §Çu t cña Nhµ níc.

- §Çu t cña doanh nghiÖp.

1.3. §Æc ®iÓm ®Çu t

1.3.1. TÝnh sinh lêi

1.3.2. TÝnh dµi h¹n

1.3.3. TÝnh rñi ro

2. Vai trß cña ®Çu t

2.1. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi nÒn kinh tÕ

2.1.1. §Çu t thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ

Quan niÖm nµy ®îc thÓ hiÖn theo m« h×nh sau:

 Y lµ kÕt qu¶ ®Çu ra cña ho¹t ®éng kinh tÕ (GDP)

 L lµ lao ®éng - Labour

 K lµ vèn ®Çu t cho s¶n xuÊt - Capital

 R lµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn - Resources

 T lµ c«ng nghÖ - kü thuËt - Technology

2.1.2. §Çu t t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ

Nh vËy, ®Ó t¹o ra sù chuyÓn dÞch vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, vÊn ®Ò ®Çu

2.2. Vai trß cña ®Çu t ®èi víi doanh nghiÖp

2.2.1. §Çu t ®èi víi sù h×nh thµnh doanh nghiÖp

Doanh nghiÖp lµ nh÷ng tæ chøc kinh tÕ ®éc lËp, cã t c¸ch ph¸p

C«ng nghÖ l¹c hËu, thiÕt bÞ cò kü ®· ®a ®Õn hÖ qu¶ lµ hµng ho¸

1. Kh¸i niÖm vµ vai trß dù ¸n

1.1. Kh¸i niÖm dù ¸n

1.2. Vai trß cña dù ¸n ®Çu t

§èi víi chñ ®Çu t: Dù ¸n lµ c¨n cø quan träng ®Ó quyÕt ®Þnh

§èi víi Nhµ níc: Dù ¸n ®Çu t lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ

1.3. Yªu cÇu cña dù ¸n

- VÒ sè liÖu th«ng tin: Nh÷ng d÷ liÖu, th«ng tin ®Ó x©y dùng dù

1.4. Chu tr×nh dù ¸n

Giai ®o¹n 1: ChuÈn bÞ ®Çu t.

Giai ®o¹n nµy gåm nh÷ng bíc chÝnh nh sau:

- Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t.

- Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi.

- Nghiªn cøu kh¶ thi.

- ThÈm ®Þnh ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t.

Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi lµ sù ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ dù ¸n ®Çu t. MÆc

ThÈm ®Þnh ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn

Giai ®o¹n 2: Thùc hiÖn ®Çu t.

- §µm ph¸n ký kÕt c¸c hîp ®ång.

- ThiÕt kÕ vµ lËp dù to¸n thi c«ng c«ng tr×nh.

- Thi c«ng x©y l¾p c«ng tr×nh.

- VËn hµnh thö vµ nghiÖm thu c«ng tr×nh.

Giai ®o¹n 3: VËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t.

2. Néi dung cña dù ¸n ®Çu t

2.1. Nghiªn cøu vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t

Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn dù ¸n ®Çu t.

2.2. Nghiªn cøu vÒ ph¬ng diÖn thÞ trêng

2.2.1. Lùa chän s¶n phÈm dù ¸n.

- Ai lµ kh¸ch hµng chÝnh tiªu thô s¶n phÈm dù ¸n? Ai sÏ lµ nh÷ng

2.2.2. X¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ trêng hiÖn t¹i.

2.2.3. Dù b¸o nhu cÇu t¬ng lai s¶n phÈm dù ¸n.

Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu dù ¸n kh«ng thµnh c«ng ®Òu cã nguyªn

2.3. Nghiªn cøu ph¬ng diÖn kü thuËt - c«ng nghÖ cña dù ¸n