Professional Documents
Culture Documents
Mng tinh th trong cht rn Nguyn Th Ngc Anh Email: ngocanhnt.vn@gmail.com T: 01247907676
Cht rn: n tinh th, a tinh th, v nh hnh, gi tinh th cc cht n tinh th, cc hiu ng ca s sp xp cc nguyn t trong tinh th thng d dng quan st mt cch v m, do hnh dng t nhin ca tinh th thng phn nh cu trc sp xp nguyn t Cc sai hng tinh th nh hng rt r rt ln cc tnh cht vt l v ha hc ca vt liu. Cc kin thc v cu trc tinh th l rt quan trng hiu r v cc sai hng trong tinh th
Hng Yn 2011
Ht
Bin ht
Cu trc n tinh th
Cu trc v nh hnh
Hng Yn 2011
Hng Yn 2011
Cu trc Tinh th
Tinh th l s sp xp tun hon trong khng gian ca cc nguyn t hoc phn t, cc nhm nguyn t hoc phn t S sp xp tun hon lp li theo c 3 chiu khng gian Trong iu kin l tng, c th to n tinh th, trong tt c cc nguyn t trong cht rn u trong cng mt cu trc
Cu trc tinh th
H S Phm K Thut Hng Yn Khoa C bn
Mng tinh th
Hng Yn 2011
C s
6
Cu trc Tinh th
Hoc
Cu trc tinh th
H S Phm K Thut Hng Yn Khoa C bn
Mng tinh th
Hng Yn 2011
C s
7
Gi Tinh th - Quasicrystals
Hng Yn 2011
Gi Tinh th - Quasicrystals
Gi tinh th l mt dng tn ti khc bit ca cht rn trong cc nguyn t sp xp dng nh l u n nhng khng c s lp li c cp ti v nghin cu ln u tin bi Dan Shechtman nm 1982 Hu ht cc gi tinh th thu c cho thy u l hp kim ca Nhm (Al-Ni-Co, AlPd-Mn, Al-Cu-Fe), mt s cc hp kim khc gm c (Ti-Zr-Ni, Zn-Mg-Ho)
T Gi tinh th c dng ch cc mu c trt t xa nhng khng tun hon Cc vt liu c cu trc tun hon c nghin cu nhiu. Cn t quan tm ti cc vt liu gi tun hon (quasiperiodic) hoc bt tun hon (aperiodic)
Hng Yn 2011
a hnh v th hnh
Mt s vt liu c th tn ti nhiu hn mt loi cu hnh tinh th - c gi l tnh a hnh (polymorphism) Nu vt liu l mt cht rn cng mt nguyn t c gi l c tnh th hnh, tnh khc hnh (allotropy)
Mt v d cho c tnh th hnh l nguyn t carbon c th tn ti nhiu dng nh kim cng, than ch, carbon nanotubes, C60, C70 v carbon v nh hnh
Hng Yn 2011
10
Tnh d hng
Cc chiu khc nhau trong mt tinh th c s xp xp khc nhau dn n khc nhau v mt s tnh cht vt l v ha hc V d cc nguyn t dc theo cnh ca FCC cch xa nhau hn so vi hng cho
D hng v i xng trong khng gian dn n d hng v nhiu tnh cht c bn Trong a tinh th, s nh hng cc ht l hon ton ngu nhin tnh cht ca vt liu l ng hng Mt s vt liu c cc ht vi chiu u tin
Hng Yn 2011
11
Tnh i xng
i xng l mt trong nhng tnh cht quan trng ca tinh th, n th hin hnh dng bn ngoi,cu trc bn trong cng nh cc tnh cht Tnh i xng ca tinh th c c trng bi cc yu t i xng. Mi yu t i xng tng ng vi mt bin i hnh hc xc nh mt h thng im, ng, phn t,... t trng lp vi chnh mnh trong khng gian
Hng Yn 2011
12
Tnh i xng
Nhng yu t i xng quan trng l: - Tm i xng (k hiu C): bng php nghch o qua tm cc im s trng nhau - Mt chiu gng (k hiu P): bng php phn chiu qua mt mt phng cc mt s trng nhau - Trc i xng (k hiu L): cc im s trng nhau bng cch quay quanh trc mt gc , n=2/ gi l bc ca trc i xng b a b (n = 1,2,3,4,6) a
2 3 3 3
b1 C
a1 a2
a1 b3 a2 b2
b1
Hng Yn 2011
13
c s
c s ( n v) l mt cch sp xp ca cc nguyn t trong khng gian ba chiu, nu ta lp li n th n s chim y khng gian v s to nn tinh th. Kch thc v hnh dng ca c s c xy dng trn c s: - 3 vector n v: a, b, c tng ng vi 3 trc x, y, z theo 3 chiu khng gian. - Modun a, b, c ca 3 vector n v l kch thc ca c s, cn gi l hng s mng - Cc gc , , hp bi cc vector n v i vi mi cu trc tinh th, tn ti mt n v quy c, thng c chn mng tinh th c tnh i xng cao nht. Do tnh i xng, t mt c s tnh tin theo ba chiu trong khng H S Phm K Thut Hng mt mng tinh th Hng Yn 2011 gian s c Yn Khoa C bn
14
M t Mng Tinh th
CC LOI VT LiU V S SP XP NGUYN T
Hng Yn 2011
15
b a
a b, 90 a
a a b, = 90
Mng ch nht
b a b, = 90
Mng ch nht tm mt
a = b, = 90 a a
Mng vung
a = b, =120 a a
16
Mng lc gic
H S Phm K Thut Hng Yn Khoa C bn Hng Yn 2011
Cch chn cc vct a1, a2, a3 ca mng Bravais c tnh i xng cao nht ca h m tinh th c xp vo c s gc vung ln nht hoc s cnh bng nhau v s gc bng nhau nhiu nht c th tch nh nht ( nguyn t, c s)
Nu khng th ng thi tha mn c 3 yu t trn th chn cc vct a1, a2, a3 theo th t u tin 1, 2, 3 Ch c 7 dng c s c th dng lp y khng gian mng tinh th
Hng Yn 2011
17
Trc phng
Mt nghing
Ba nghing
Ba phng
Lc gic
Hng Yn 2011
18
Tinh th l s sp xp tun 7 h tinh th 14 mng tt Bravais hon trong khng gian ca cc nguyn t hoc phn t, cc nhm nguyn t Ba nghing hoc phn t Tm y S sp xp tun hon lp li theo c 3 chiu khng gian Trong iu kin l tng, c th to thnh n tinh th, Mt nghing vi tt c cc nguyn t trong cht rn u trong cng mt cu trc
Hng Yn 2011 19
Tm khi
Tm mt
Hng Yn 2011
20
Tinh th l s sp xp tun hon trong khng gian ca cc nguyn t hoc phn t, cc nhm nguyn t hoc phn t S sp xp tun hon lp li theo c 3 chiu khng gian Trong iu kin l tng, c th to thnh n tinh th, vi tt c cc nguyn t trong cht rn u trong cng mt cu trc
Ba phng
Bn phng
Lp phng
H S Phm K Thut Hng Yn Khoa C bn Hng Yn 2011 21
Hng Yn 2011
22
S nguyn t trong mt c s
1 nguyn t c s
H S Phm K Thut Hng Yn Khoa C bn
2 nguyn t c s
Hng Yn 2011
4 nguyn t c s
6 nguyn t c s
23
Hng Yn 2011
24
Nt mng
Da trn c s ca h to c th xc nh (k hiu, nh s) cc nt mng, phng, mt tinh th Nt mng tng ng vi cc to trn 3 trc Ox, Oy, Oz chn c t trong du mc vung [x,y,z] Gi tr m biu th bng du - trn ch s tng ng, v d trn t s tng ng vi trc Oy c gi tr m l [x,y,z]
Hng Yn 2011
25
Hng Yn 2011
26
Hng Yn 2011
27
Vector nh hnh v i qua gc h ta , do khng cn phi tnh tin. Hnh chiu ca vect ln cc trc x, y, v z ln lt l a/2, b, and 0c, c xc nh , 1, and 0 theo thng s ca c s (tc l khi chiu xung a, b, v c). Quy ng mu s cc s ny v b nh nht ca cc s nguyn bng cch nhn mi ch s vi cng gi tr 2.Kt qu l cc s nguyn 1, 2, v 0, s c ng trong ngoc vung [120]
Cc hng [100], [110], v [111] trong mt c bn trong tinh th
Cc bc thc hin nh sau
Hng Yn 2011
28
Hng Yn 2011
29
Mt (A)
im ct trc ta
x
1/2
z
2/3
Nghch o
Quy ng mu s, rt gn Ch s Miller ca mt A
2
4
0
0 (403)
3/2
3
Mt (B)
im ct trc ta Nghch o Quy ng mu s, rt gn Ch s Miller ca mt B
x
1 1 1
y
1 1 1 (112)
z
1/2 2 1
Hng Yn 2011
31
32
Hng Yn 2011
33
a2
y
-1 -1 -1 (111)
z
z
1 1 1
x
1 1 1
Hng Yn 2011
35
Hng Yn 2011
36
Hng Yn 2011
37
x
a 0 0
y
-1b -1 -1 (012)
z
c/2 2 2
Mt
im ct trc ta Nghch o Quy ng mu s, rt gn Ch s Miller ca mt B
x
0 0
y
-1 -1 -1 (011)
z
1 1 1
Hng Yn 2011
38
Hng Yn 2011
39
Hng Yn 2011
40