CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

BAØI TAÄP
CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN
Baøi 1
Moät truïc ñoäng cô quay theo phöông trình: ϕ = πt3 (ϕ tính baèng rad vaø
t tính baèng giaây)
Xaùc ñònh vaän toác goùc vaø gia toác goùc cuûa truïc taïi thôøi ñieåm t
= 3 giaây (toác ñoä tính ra voøng/phuùt).
Giaûi
ϕ = πt 3

ω = ϕ ′(t ) = 3πt 2
ε = ω ′( t ) = 6πt
Khi t = 3 giaây:
ω = 3π .3 2 = 27π (rad / s )
ε = 6π .3 = 18π (rad / s 2 )
πn 30ω 30.27π
Maø ω=
30
⇒n =
π
=
π
= 810 voøng/phuùt
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 2
Vaät quay quanh truïc coá ñònh theo phöông trình :
ϕ = 2t2 – t + 1 (ϕ tính baèng rad vaø t tính baèng giaây)
a. Xaùc ñònh vaän toác goùc vaø gia toác ôû thôøi ñieåm t =
2s
b. Tính goùc quay ñöôïc cuûa vaät trong khoaûng thôøi gian t1 =
1s ñeán t2 = 3s?
c. ÔÛ thôøi ñieåm t = 2s vaät quay nhanh daàn hay chaäm daàn
ñeàu?
Giaûi
a. Vaän toác goùc, gia toác goùc taïi thôøi ñieåm t = 2 giaây:
ω = ϕ ′(t ) = 4t − 1
ε = ω ′(t ) = 4
ω = 7 rad/s
ε = 4 rad/s2
b. ϕ1 = 2 rad

ϕ 2 = 2.3 2 − 3 + 1 = 16 rad

⇒ ∆ϕ = ϕ 2 − ϕ1 = 14 rad
c. Vì ω.ε > 0 neân vaät quay nhanh daàn ñeàu.
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 3

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
1
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

Vaät naëng ñöôïc keùo leân treân maët A

phaúng nghieâng theo phöong trình
r
t2
s= (s tính baèng meùt vaø t tính O
4
baèng giaây) nhôø daây caùp quaán B
quanh truïc tôøi coù baùn kính r =
10cm. Tìm vaän toác goùc vaø gia toác
goùc cuûa tôøi. Sau ñoù tìm gia toác
tieáp tuyeán vaø gia toác phaùp tuyeán
cuûa ñieåm M treân meùp truïc tôøi ôû
thôøi ñieåm t = 1s
Giaûi
t 1
v = s ' (t ) = = m/s
2 2

Vaän toác goùc cuûa tôøi:

v 0,5
v = r.ω ⇒ω = = =5 rad/s
r 0,1

Gia toác tieáp tuyeán:

1
aτM = r.ε = v ' ( t ) = m/s2
2

Gia toác goùc cuûa tôøi:

aτM 0,5
⇒ε = = =5 rad/s2
r 0,1

Gia toác phaùp tuyeán:

v2
an = = 2,5 m/s2
r

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 4
Baùnh xe quay nhanh daàn ñeàu töø traïng thaùi nghæ, sau 10 phuùt
baùnh xe coù toác ñoä quay 120 voøng/phuùt. Xaùc ñònh soá voøng quay
cuûa baùnh xe trong 10 phuùt ñoù.
Giaûi
1
ϕ = ϕo + ωo t + εt 2
2
ω =ωo +εt

 1 2
ϕ = 2 εt (1)
⇔
ω = εt ( 2)

π.n π.120
Vôùi ω=
30
=
30
= 4π rad/s
Thay t = 10 phuùt = 600 s vaøo (2), ta ñöôïc:
ω 4π π
ε=
t
= =
600 150
rad/s2

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
2
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

1 π
( 2 ) ⇔ϕ = 2πN = . .( 600 ) =1200π
2

2 150

1200π
N =
2π
= 600 voøng
Baøi 5
Baùnh ñaø coù baùn kính r = 2m quay nhanh daàn ñeàu töø traïng thaùi
nghæ , sau 10 giaây , caùc ñieåm naèm treân vaønh baùnh ñaø coù vaän
toác v = 100m/s. Haõy tìm vaän toác vaø gia toác tieáp tuyeán , gia toác
phaùp tuyeán cuûa caùc ñieåm treân vaønh baùnh ñaø taïi thôøi ñieåm t =
15 giaây
Giaûi
Khi t = 10 giaây: v = r.ω =100 m / s

v 100
⇒ω = = = 50 rad / s
r 2

Maët khaùc: ω =ωo +εt = εt

(vì ωo= 0)
ω
⇒ε = = 5 rad / s 2
t

Khi t = 15 giaây: ω = 5.15 = 75 rad / s

Vaän toác vaø gia toác caùc ñieåm treân vaønh taïi thôøi ñieåm t = 15
giaây:

v = r.ω = 2.75 = 150 m / s

aτ = r.ε = 2.5 = 10 m / s 2
v 2 150 2
an = = = 11250 m / s 2
r 2
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 6
Gia toác cuûa ñieåm A naèm treân vaønh baùnh xe laøm vôùi baùn kính
goùc 60o , gia toác tieáp tuyeán cuûa noù ôû thôøi ñieåm khaûo saùt laø
a =10 3 m / s
τ . Tìm gia toác toaøn phaàn cuûa ñieåm M treân baùnh xe
2

naèm caùch truïc quay khoaûng r = 0,5m. Baùn kính baùnh xe laø R = 1m.
Giaûi
Taïi ñieåm A:
a
aτA = R.ε = 10 3 ⇒ ε = τ = 10 3 rad / s 2
R
2 A V
v0 A
at
a nA =
R 600

Taïi ñieåm M: an
M a
aτM = r.ε = 0,5.10 3 = 5 3 rad / s 2
O
v2 v
a nM = 1 vôùi v1 = 0
2
r

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
3
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

v 02 4v12
a nA = = = 2a nM
R R
a aτA 10 3
Maø a nA = τA o ⇒ a nM = o
= = 5m / s 2
tg 60 2.tg 60 2 3
Gia toác toaøn phaàn taïi ñieåm M: a = aτ2M + a nM
2
= (5 3 ) 2
+ ( 5) = 10 m / s 2
2

Baøi 7
Moät ñoäng cô ñang quay vôùi vaän toác n = 1200 voøng/phuùt thì ñöôïc
haõm laïi . Sau khi haõm, ñoäng cô quay chaäm daàn ñeàu vaø quay ñöôïc
80 voøng thì döøng haún. Xaùc ñònh gia toác goùc cuûa truïc vaø thôøi
gian töø luùc haõm ñeán khi truïc döøng.
Giaûi
1
ϕ = ϕo + ωo t + εt 2
2
(1)
ω =ωo +εt (2)
π.n π.1200
Vôùi ωo =
30
=
30
= 40π rad/s
ϕ=2π
N =2π.80 =160π
rad
 1 2 t = 8 s
160π = 40πt + εt 
( 1 ) vaø (2) ⇔ 2 ⇔
ε = −5π rad / s
2

0 = 40π + εt 
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 8
Moät voâ laêng töø traïng thaùi ñöùng yeân roài quay nhanh daàn ñeàu ,
sau 2 phuùt noù quay ñöôïc 300 voøng . Tính vaän toác goùc vaø gia toác
goùc sau khi quay ñöôïc 3phuùt.
Giaûi
1
ϕ = ϕo + ωo t + εt 2
2
ω =ωo +εt

 1 2
ϕ = 2 εt (1)
⇔
ω = εt ( 2)

1
(1) ⇔2πN = 2π.300 = ε(120) 2 = 600π
2

π
⇒ε = rad / s 2
12

π
(2) ⇔ω = .180 = 15π rad / s
12

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 9

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
4
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

Truïc cuûa maùy tieän caàn phaûi quay vôùi vaän toác bao nhieâu
voøng/phuùt ñeå tieän chi tieát hình truï daøi 120mm heát 15 phuùt trong
moãi laàn chaïy dao. Bieát beà roäng phoi tieän 0,2mm vaø truïc maùy
tieän quay ñeàu
Giaûi
Soá voøng quay cuûa truïc trong moãi laàn chaïy dao:
120
N= = 600 voøng
0,2

Maø ϕ =2πN =ωt =2π.600 =1200π rad

1200π 4π
⇒ω = = rad / s
15.60 3

4π
30.
Maët khaùc: πn 30.ω 3 = 40 voøng/phuùt
ω= ⇒n = =
30 π π
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 10
Hai puli coù ñöôøng kính D1 = 36cm vaø D2 = 84cm ñöôïc gaén treân
cuøng moät ñai truyeàn. Vaän toác goùc cuûa puli thöù nhaát laø n1 =
42v/phuùt . Hoûi vaän toác goùc cuûa puli thöù hai baèng bao nhieâu neáu
vaän toác bieân cuûa 2 puli laø nhö nhau.
Giaûi
π.n1
Ta coù: v1 = R1 .ω1 = R1 .
30

π .n 2
v 2 = R2 .ω2 = R2 .
30

Maø v1= v2 neân R1 .n1 =R2 .n 2

R1 .n1 18.42
⇒ n2 = = = 18 voøng/phuùt
R2 42

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 11
Khi baùnh xe quay quanh truïc coá ñònh , caùc ñieåm ôû treân vaønh cuûa
noù coù vaän toác
vo = 20m/s. Ñöôøng kính cuûa baùnh xe laø 1,08m. Sau 2 phuùt töø khi
baét ñaàu haõm baùnh xe döøng haún. Haõy xaùc ñònh vaän toác goùc
cuûa baùnh xe tröôùc khi haõm vaø trò soá gia toác goùc trong thôøi gian
haõm . Neáu coi chuyeån ñoäng cuûa baùnh xe trong luùc haõm laø
chaäm daàn ñeàu . Sau ñoù, tìm soá voøng quay cuûa baùnh xe trong
thôøi gian haõm.
Giaûi
vo 20
vo = Ro .ωo ⇒ωo = = ≈ 37 rad / s
Ro 0,54

1
ϕ = ϕo + ωo t + εt 2
2
(1)

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
5
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

ω =ωo +εt (2)

 1 2
ϕ = ωo t + εt
( 1 ) vaø (2) ⇔ 2

0 = ω o + εt

 1
2πN = 37.120 + ε (120 )
2

⇔ 2

0 = 37 + ε .120


N ≈ 354 vong
⇔
ε ≈ −0,309 rad / s 2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 12
Haõy xaùc ñònh vaän toác goùc cuûa:
a) Kim giaây ñoàng hoà
b) Kim phuùt ñoàng hoà
c) Kim giôø ñoàng hoà
d) Traùi ñaát quay quanh truïc cuûa noù.
Giaûi
π.n π
a. ω=
30
=
30
rad / s

1
π.
b. π .n60 π
ω= = = rad / s
30 30 1800

1
π.
c. π .n 720 = π
ω= = rad / s
30 30 21600

1
π.
d. π .n 1440 = π
ω= = rad / s
30 30 43200
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 13
Khi taét ñoäng cô , caùnh quaït cuûa maùy bay coù vaän toác goùc töông
öùng n = 1200 v/phuùt vaø quay ñöôïc 80 voøng thì döøng. Xaùc ñònh
thôøi gian töø khi taét ñoäng cô ñeán khi caùnh quaït döøng haún neáu
xem caùnh quaït quay chaäm daàn ñeàu .
Giaûi
 1 2
ϕ = ω o t + 2 εt (1)
 1 2
ϕ = ω o t + εt
 2 ⇔
ω = ω o + εt 0 = ω + εt ( 2)
 o

π.n π1200
Maø ωo =
30
=
30
= 40π rad / s

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
6
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

ϕ = 2πN = 2π.80 =160π rad

 1 2
160π = 40π .t + εt
( 1 ) vaø (2) ⇔ 2

0 = 40π + εt


t = 8 s
⇔
ε = −5π rad / s 2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 14
Baùnh xe 1 quay nhanh daàn
C
ñeàu töø traïng thaùi nghæ. D
Sau 2 giaây ñaït ñöôïc vaän
r2
toác goùc 6 rad/s. Noù r1
r3 O1
truyeàn chuyeån ñoäng cho E
O2
baùnh xe 2 nhôø daây xích . B
Baùnh xe 2 goàm 2 taàng. ÔÛ ω1
taàng ngoaøi coù gaén sôïi
daây meàm khoâng giaõn
treo vaät naëng A . Cho r1 = A
5cm, r2 = 3cm, r3 = 8 cm
a. Tìm vaän toác
goùc vaø gia toác
goùc cuûa baùnh
xe 1 sau 3 giaây.
b. Tìm vaän toác,
gia toác vaät A
cuõng nhö cuûa
ñieåm B (hình
veõ) sau 3 giaây.
Giaûi
a. Vì baùnh xe 1 quay nhanh daàn ñeàu töø traïng thaùi nghæ neân ta coù:
ω1 = ωo1 + ε 1t = ε 1t
ω 6
⇒ ε 1 = 1 = = 3 rad / s 2
t 2

Khi t = 3 giaây: ω1 = 3.3 = 9 rad / s

b. Giaû thieát khoâng coù söï tröôït giöõa daây xích vaø baùnh xích. Khi
ñoù vaän toác cuûa ñieåm C vaø D laø nhö nhau:
vC = r1 .ω 1
v D = r2 .ω 2

Vì vC = vD:
r1 .ω1 0,05.9
⇒ω2 = = = 15 rad / s
r2 0,03

r1 .ε1 0,05.3
⇒ε 2 = = = 5 rad / s 2
r2 0,03

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
7
 CÔ KYÕ THUAÄT – CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA VAÄT RAÉN

Vaän toác ñieåm B:

v B = r3 .ω2 =0,08.15 =1,2 m / s

Gia toác ñieåm B:

aB = 2
a nB +aτ2B = r3 ω24 +ε22 = 0,08 15 4 +5 2 =18 m / s 2

Vì vaät A chuyeån ñoäng tònh tieán thaúng neân vaän toác cuûa noù
baèng vaän toác ñieåm B veà ñoä lôùn (ñieåm B thuoäc sôïi daây) vaø gia
toác cuûa noù baèng gia toác tieáp tuyeán cuûa ñieåm E thuoäc baùnh xe
3:
v A = v B = 1,2 m / s
a A = a τE = r3 .ε2 =0,08.5 =0,4 m / s 2

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
8