CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

BAØI TAÄP
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC
HOÏC
Baøi 1 Q
Moät vaät naëng coù troïng
löôïng P = 5 kN ñöôïc keùo leân
theo maët phaúng nghieâng töø

traïng thaùi nghæ bôûi löïc Q
coù trò soá Q = 3kN. Tính trò soá α P
cuûa vaät sau 10 giaây keå töø
luùc baét ñaàu chuyeån ñoäng.
Bieát heä soá ma saùt ñoäng f =
0,05, goùc nghieâng α = 30o
Giaûi
Vaät chòu taùc duïng heä löïc: Troïng löïc
→
→
P , löïc keùo Q , phaûn löïc phaùp tuyeán
→
N
→
, löïc ma saùt Fms . Deã daøng tính
ñöôïc:
N = P cos α
Fms = fN = fP cos α

Aùp duïng ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng cho chaát ñieåm:
Q
N
→ →
m v1 − m v o = ∑S k
→
x
⇔mv1 −mv o =Qt −P.t sin α−Fms t

Fmsv p
Vaät chuyeån ñoäng töø traïng thaùi nghæ neân o =0

⇔mv1 =(Q −P sin α−fP cos α)t α

O
v1 =
( Q − P sin α − fP cos α ) g.t
P
v1 =
( 3000 − 5000.0,5 − 0,05.5000.0,866 )9,81.10 ≈ 5,6 m/s
5000

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 2

Moät toa xe chuyeån ñoäng vôùi vaän toác v , huùc vaøo moät toa xe o

khaùc naèm yeân vaø ñaåy noù cuøng chuyeån ñoäng. Xaùc ñònh vaän
toác cuûa caùc toa xe sau khi va chaïm giaû thieát hai toa xe coù cuøng
khoái löôïng vaø chuyeån ñoäng treân maët phaúng naèm ngang.
Giaûi
Xeùt heä goàm 2 toa xe, ngoaïi löïc taùc duïng leân heä goàm coù: troïng
löïc toa xe vaø phaûn löïc cuûa ñöôøng ray (vuoâng goùc vôùi maët
ñöôøng). Boû qua ma saùt.
Goïi v laø vaän toác sau cuûa caùc toa xe sau va chaïm.
→

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Aùp duïng ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng cho cô heä:
→ → →

∑m k v k − ∑m k v ok = ∑S ke (1)
Luùc ñaàu coù moät toa xe chuyeån ñoäng neân (1) coù theå vieát laïi:
⇔ (mv +mv ) −mv =0 (ñoäng löôïng cô heä baûo toaøn)
o

⇔ 2mv = mvo
vo
⇒v=
2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 3
Moät vieân ñaïn troïng löôïng P ñöôïc baén theo phöông ngang vaøo
thuøng caùt ñaët treân xe. Bieát vaän toác vieân ñaïn laø u, thuøng caùt
vaø xe coù troïng löôïng chung laø Q ñöùng yeân. Boû qua ma saùt. Tìm
vaän toác v cuûa xe sau khi vieân ñaïn chaïm thuøng caùt.
Giaûi
Xeùt cô heä goàm vieân ñaïn vaø xe caùt. Heä ngoaïi löïc ñaët leân heä
→
goàm: Troïng löôïng vieân ñaïn →
P , troïng löôïng xe caùt Q vaø caùc
phaûn löïc cuûa maët ñöôøng leân caùc baùnh xe. Caùc löïc naøy ñeàu
vuoâng goùc vôùi maët ñöôøng. Ta coù:
∑F = 0
k
e
(ñoäng löôïng cô heä baûo toaøn)
Hay Qo = Q1

P Q P
Maø Qo = u + .0 = u
g g g

Q1 =
( P + Q) v
g

P
u=
( P + Q) v
Vaäy, ta coù phöông trình: g g

( P + Q) u
Hay v=
P

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 4
Moät ñoaøn taøu coù khoái löôïng 400 taán ñang leân doác, goùc
nghieâng cuûa ray so vôùi maët phaúng naèm ngang laø α = 4o18/ luùc
ñaàu vaän toác cuûa taøu laø 54km/h. Sau 50 giaây, vaän toác cuûa taøu
coøn 45km/h. Tính löïc keùo song song vôùi maët ñöôøng cuûa ñoaøn
taøu. Bieát löïc caûn toång coäng laø 20kN.
Giaûi
Xem taøu laøchaát ñieåm chòu taùc duïng cuûa heä löïc: Troïng löïc P , →

→ →
phaûn löïc phaùp tuyeán →
N , löïc caûn toång coäng FC vaø löïc keùo Fk .

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Aùp duïng ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng cho chaát ñieåm:
→ → →
m v1 − m v o = ∑S k

⇔mv1 −mv o =Fk t −P.t sin α−FC t

m( v1 − v o ) + P.t sin 4 o18 ' + FC t

Fk =
t
400000(12,5 − 15) + 400000.9,81.50.0,07 + 20000.50
Fk = ≈ 300000 N = 300kN
50

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 5
Noøng ñaïi baùc coù troïng löôïng 110 kN ñaët naèm ngang. Troïng löôïng
vieân ñaïn laø 540N. Vaän toác vieân ñaïn luùc ra khoûi noøng suùng v o
= 900 m/s . Xaùc ñònh trò soá vaän toác giaät luøi cuûa noøng suùng ôû
thôøi ñieåm vieân ñaïn bay ra.
Giaûi
Xeùt cô heä goàm suùng vaø vieân ñaïn. Heä ngoaïi löïc taùc duïng leân cô
→
heä goàm troïng löôïng cuûa suùng →
P , troïng löôïng cuûa ñaïn Q vaø
phaûn löïc cuûa beä leân noøng suùng N . Caùc ngoaïi löïc ñeàu vuoâng →

goùc vôùi phöông chuyeån ñoäng. Ta coù:

∑F = 0 (ñoäng löôïng cô heä baûo toaøn)
k
e

→ →
∑m k v k = ∑m k v ok

→
Ban ñaàu cô heä ñöùng yeân neân ∑m k v ok = 0

Goïi v laø vaän toác giaät luøi cuûa noøng suùng. Ta coù:
P Q
∑m k vk =
g
v + vo = 0
g

Q 540
⇒v = − vo = − .900 ≈ −4,42 m / s
P 110000

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 6
Moät chieác oâ toâ troïng löôïng P chuyeån ñoäng töø ñaàu phaø ñeán
cuoái phaø heát khoaûng caùch l. Phaø coù troïng löôïng Q. Boû qua löïc
caûn cuûa nöôùc. Tìm dòch chuyeån s cuûa phaø . Bieát luùc ñaàu phaø
vaø oâtoâ ñöùng yeân.
Giaûi
Xeùt cô heä goàm phaø vaø oâtoâ laø hai vaät raén coù vò trí khoái taâm
truøng vôùi troïng taâm cuûa chuùng. Caùc ngoaïi löïc taùc duïng leân heä
→
goàm coù: →
P , Q vaø löïc ñaåy cuûa nöôùc →
N . Chuùng ñeàu höôùng
thaúng ñöùng. Choïn truïc x nhö hình veõ.
Ta coù: ∑F = 0 k
e

Neân: M .a C = ∑Fke =0

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Hay aC = 0 , nghóa laø (0 )

v C =const =v Cx

Vì ban ñaàu cô heä ñöùng yeân neân ( 0)

vCx =0

Vaäy, xC = const

Maø xC =
∑m k xk
M

⇒∑m k x k =∑m k x 0 k =const (1)

Ñaët ξ = x −x
k laø ñoä dòch chuyeån cuûa
k 0k

chaát ñieåm Mk treân truïc x thì (1) töông N

ñöông: p
∑m ξ = 0 (2) k k

Goïi ξ vaø ξ laø ñoä dòch chuyeån khoái taâm

1 2
Q
cuûa phaø vaø oâ toâ treân truïc x:
ξ1 = s p
ξ2 = s + l
s l
Q P x
Theo (2), ta coù phöông trình: .s + ( s + l ) = 0
g g
O
Pl
⇒s =−
P +Q

Daáu (-) chöùng toû phaø phaûi dòch chuyeån ngöôïc laïi

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 7
Xaùc ñònh troïng löôïng cuûa ñóa troøn ñoàng chaát baùn kính 20cm
quay nhanh daàn ñeàu quanh truïc vuoâng goùc vôùi maët phaúng cuûa
ñóa vôùi gia toác ε = 6 rad/s2. Bieát moâment quay khoâng ñoåi vaø
baèng 4kg.cm.
Giaûi

Aùp duïng (22 – 8): J Z .ε = M

M 4.9,81.10 −2
⇒J Z = = = 0,0654 kgm 2
ε 6

mR 2
Vì ñóa troøn ñoàng chaát neân: JZ =
2

2J Z 2.0,0654
m= 2
= = 3,27 kg
R 0,2 2
P = mg = 3,27.9,81 ≈ 32,1N

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 8
Pulli coù baùn kính R = 20cm , troïng löôïng P
= 327N. Söùc caêng cuûa nhaùnh chuû ñoäng
vaø bò ñoäng cuûa ñi truyeàn laøn quay puli
laø T1 = 101N, T2 = 50,5N. Moâment cuûa O

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
T2
T1
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

löïc caûn phaûi baèng bao nhieâu ñeå puli

quayvôùi gia toác goùc ε = 1,5 rad/s2. Xem
pulinhö taám troøn ñoàng chaát

Giaûi
Vì Puli quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà neân moment caûn thuaän
chieàu kim ñoàng hoà
mR 2 PR 2 327.0,2 2
Ta coù: JZ =
2
=
2g
=
2.9,81
≈ 0,654kgm 2

_
Aùp duïng (22 – 8) J Z .ε = ∑M Z

∑M Z = T1 .R − T2 .R − mC O
_

∑M Z = 101.0,2 − 50,5.0,2 − mC = 10,1 − mC

10,1 − mC = 0,654.1,5 = 0,981

⇒ mC = 10,1 − 0,981 ≈ 9,1Nm T1 T2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 9
Puli ñang quay ñeàu vôùi vaän toác goùc ωo = 40 rad/s theo ngöôïc chieàu
kim ñoàng hoà thì ñöôïc haõm laïi. Toång moâment ngoaïi löïc taùc duïng
vaøo puli laø M = - 10Nm. Xaùc ñònh phöông trình chuyeån ñoäng cuûa
puli trong thôøi gian haõm. Bieát moâment quaùn tính cuûa puli laø J z = 1
kgm2
Giaûi
_
J Z .ε = ∑ M Z
Aùp duïng (22 – 8): _

⇒ε =
∑M Z
= −10 rad / s 2
JZ

dω
ε=
dt
⇒ dω = εdt = −10dt

ω = ∫ − 10dt = −10t + C1 (1)

Khi baét ñaàu haõm (t = 0) thì ω = ωo, thay vaøo (1): ωo = C1

ω=ωo −10t

dϕ
ω= = ωo − 10t
dt
⇒ dϕ = ( ωo − 10t ) dt = ( 40 − 10t ) dt

ϕ = ∫ ( 40 − 10t ) dt = 40t − 5t 2 + C 2 ( 2)
Choïn goác taïi vò trí baét ñaàu haõm, neân khi t = 0 thì ϕ = 0, thay vaøo
(2) ta ñöôïc C2= 0

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Vaäy, phöông trình chuyeån ñoäng cuûa puli trong thôøi gian haõm laø:
ϕ =40t −5t 2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 10
Roøng roïc baùn kính R, khoái löôïng m1
quayquanh truïc naèm ngang. Ngöôøi ta vaét M
qua roøng roïc moät sôïi daây meàm khoâng O
giaõn, moät ñaàu daây treo vaät A coù khoái
löôïngm2 . Ñeå keùo vaät A leân, ngöôøi ta taùc
duïng vaøo roøng roïc moät ngaãu löïc
quayngöôïc chieàu kim ñoàng hoà coù trò soá
moâment M. Tìm gia toác goùc cuûa roøng roïc.

Giaûi A
Khi roøng roïc quay, vaät A coù gia toác
höôùng thaúng ñöùng ñi leân, coù trò soá
baèng gia toác tieáp tuyeán cuûa ñieåm
naèm ôû vaønh roøng roïc.
a =aτ = Rε

Xeùt rieâng vaät A, ta ñöôïc: T =m 2 a +m 2 g =m 2 Rε+m 2 g (1)

Aùp duïng (22 – 8):
_
J Z .ε = M Z
_ M
M Z = M − RT
O
Coi roøng roïc nhö taám troøng ñoàng chaát:
m1 R 2
JZ =
2
m1 R 2
M − RT = ε
2 T
Thay (1) vaøo, ta ñöôïc:
A
m R2
M − R ( m 2 Rε + m 2 g ) = 1 ε
2 P
2( M − gRm 2 )
⇒ε = 2
R ( m1 + 2m2 )

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 11
Moät daây treo vaät naëng troïng löôïng Q
ω
quaán treân moät tang tôøi coù troïng löôïng P
O

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù P Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

vaø baùn kính r . Boû qua khoái löôïng daây

vaø ma saùt taïi oå truïc cuûa tôøi. Haõy xaùc
ñònh gia toác goùc cuûa tang tôøi khi vaät
naëng rôi xuoáng theo phöông thaúng ñöùng.
Bieát baùn kính cuûa tang tôøi ñoái vôùi truïc
laø ρ.
Giaûi
Xeùt cô heä goàm tang tôøi vaø vaät naëng. Caùc ngoaïi löïc taùc duïng
leân cô heä
→ →
goàm troïng löôïng hai vaät →
P , Q vaø phaûn löïc Ro taïi oå ñôõ.
Goïi L , L laàn löôït laø moment ñoäng löôïng cuûa tang tôøi vaø vaät
tg
Oz
vat
Oz 
Q
naëng
ñoái vôùi truïc Oz vuoâng goùc vôùi hình veõ vaø höôùng ra sau. Ta coù:
Q
Oz = J Oz ω +
LOz = LtgOz + Lvat r.( rω )
g

LOz =
( Pρ 2
+ Qr 2 )
ω
g ω
Ro
Moment cuûa ngoaïi löïc ñoái vôùi truïc Oz coù bieåu thöùc:
O
 →
( )
∑mOz  Fke  = mOz P + mOz Q + mOz Ro ( ) ( )
 
P
 →
Hay ∑mOz  Fke  = 0 + rQ + 0 = rQ
 

(
d  Pρ 2 + Qr 2  )
ω = rQ
Aùp duïng (22 – 6), ta coù: 
dt  g 

rQ
Vaäy: ε= g Q
Pρ 2 + Qr 2

ε mang daáu (+) chöùng toû ε cuøng chieàu ω, vaät quay nhanh daàn theo
chieàu ω

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 12
Baùnh xe ñoàng chaát coù khoái löôïng
200kg baùn kính 20cm ñang quay vôùi ω
vaän toác 180voøng/ phuùtthì ñöôïc haõm Q
O
laïi nhôø löïc eùp phaùp tuyeán cuûa maù

phanh Q coù trò soá Q = 314N. Tìm soá
voøng quay ñöôïc cuûa baùnh xe töø luùc P
haõm ñeán luùc döøng laïi. Bieát heä soá
ma saùt giöõa maù haõm vaø baùnh xe laø
f = 0,36
Giaûi
Aùp duïng (23 – 10), ta coù:
T −T = ∑A1(1) o

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Maø T1= 0
1
To =
2
J oω 2 (Vaät chuyeån ñoäng quay) ω
Ro
1 200.0,2 2 O Q
Trong ñoù: J o = MR 2 = =4
2 2

π.n π.180 P Fms

ω= = = 6π rad / s
30 30

1
Do ñoù: 4.( 6π ) = 72π 2 J
2
To =
2
→ → →
Löïc taùc duïng leân baùnh xe coù Ro , Q , Fms , →
P . Coâng cuûa caùc löïc
→
,
→
Ro Q , →
P ñeàu baèng 0.
Neân: ∑A =A =−F .s =−fQ.rϕ=−0,36.314.0,2ϕ
Fms ms

Thay caùc giaù trò tìm ñöôïc vaøo (1), ta coù:

− 72π 2 = −0,072.314ϕ
72.π 2 72π 2
⇒ϕ = = = 10π rad
0,072.314 0,072.100π

ϕ 10π
Soá voøng baùnh xe quay ñöôïc: N =
2π
=
2π
=5 voøng

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 13
Moät vaät naëng tröôït khoâng vaän toác ñaàu theo maët phaúng
nghieâng maët phaúng naøy nghieâng goùc α = 30o so vôùi maët phaúng
naèm ngang. Heä soá ma saùt tröôït laø f = 0,1. Xaùc ñònh vaän toác
maø vaät ñaët ñöôïc sau khi ñi ñöôïc 2m töø vò trí ban ñaàu.
Giaûi
Aùp duïng (23 – 10), ta coù: T −T = ∑A (1) 1 o

Maø To= 0
1 2
T1 = mv
2

Löïc taùc duïng leân baùnh xe coù: Troïng löôïng cuûa vaät →
P , phaûn löïc
→
phaùp tuyeán →
N vaø löïc ma saùt Fms .
Trong ñoù:
AN = 0
N
AP = P.s. sin 30 o Fms x
AFms = −Fms .s = − fN .s = − f .P cos 30 .s o

Thay caùc bieåu thöùc vaøo (1), ta ñöôïc:

p
α
O

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

1
mv 2 = P.s. sin 30 o − fP cos 30 o .s
2

⇒v=
(
2mg s. sin 30 o − f cos 30 o.s )
m
 1 3 
hay v = 2.9,81 2. − 0,1. .2  ≈ 4,03 m / s
 2 2 

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 14
Moät quaû caàu khoái löôïng m gaén
vaøo ñaàu cuûa loø xo coù ñoä
cöùng laø C, ñaàu coøn laïi gaén coá 
ñònh. Truyeàn cho quaû caàu vaän vo

toác v naèm ngang doïc truïc loø
o

xo. Boû qua ma saùt cuûa quaû caàu

vôùi maët neàn ngang. Xaùc ñònh P
ñoä neùn cöïc ñaïi s cuûa loø xo.

Giaûi
Xeùt quaû caàu nhö moät chaát ñieåm töï do chòu taùc duïng cuûa troïng
löôïng P , phaûn löïc N cuûa
→ →

maët neàn vaø löïc ñaøn hoài →

F cuûa loø xo. Loø xo dòch chuyeån ñoä
daøi S theo phöông ngang.
1
Ñoäng naêng cuûa chaát ñieåm luùc ñaàu To =
2
mvo2

Ñoäng naêng cuûa chaát ñieåm luùc keát thuùc dòch chuyeån T1 = 0

Caùc löïc P vaø N ñeàu vuoâng goùc vôùi phöông dòch chuyeån cuûa
→ →

ñieåm ñaët neân coâng cuûa

chuùng baèng khoâng. Coâng cuûa löïc ñaøn hoài F cuûa loø xo: →

C 2
AF = − S
2

Aùp duïng (23 – 10), ta coù:

T1 −To =∑A = AF y → N
1 C vo
Hay − mv o2 = − S 2
2 2
O F x
m
⇒ S = vo P
C

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 15

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Ngaãu löïc coù trò soá moâment khoâng ñoåi M ñaët vaøo troáng tôøi coù
baùn kính r vaø troïng löôïng Q. Taïi ñaàu cuûa A sôïi daây quaán quan
troáng, ta buoäc moät vaät naëng coù troïng löôïng P, vaät naøy ñöôïc
naâng leân doïc maët phaúng nghieâng goùc α so vôùi phöông ngang.
Xaùc ñònh vaän toác goùc maø troáng ñaït ñöôïc sau khi noù quay ñöôïc
goùc ϕ. Bieát heä soá masaùt giöõa vaät naëng vaø maët phaúng
nghieâng laø f, boû qua khoái löôïng cuûa daây vaø ôû thôøi ñieåm ban
ñaàu heä naèm yeân.

α
Giaûi
Khaûo saùt cô heä goàm vaät naëng vaø tôøi lieân keát vôùi nhau baèng
→
daây meàm khoâng daõn chòu taùc duïng cuûa caùc troïng löôïng →
P , Q ,
→
löïc ma saùt Fms , ngaãu löïc coù moment M vaø caùc phaûn löïc →
N cuûa
→
maët töïa, phaûn löïc Ro cuûa oå ñôõ.
Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc ñaàu T = 0 o

Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc tôøi quay ñöôïc goùc ϕ laø T1 = T1 (vaät) +
T
1 (tôøi) (1)
P 2 P 2 2
Vaät chuyeån ñoäng tònh tieán neân: T1 (vaät) = v = r ω
2g 2g

1
Tôøi quay quanh truïc coá ñònh neân: T1 (tôøi) = 2
J 0Z ω 2

1 Q 2
Maø J 0Z = Mr 2 = r
2 2g

Q 2 2
Vaäy T1 (tôøi) = rω
4g

T1 =
P 2 2
r ω +
Q 2 2
r ω =
( Q + 2 P ) r 2ω2
Thay caùc giaù trò tìm ñöôïc vaø (1): 2g 4g 2g

Phaûn löïc →
N höôùng vuoâng goùc vôùi phöông dòch chuyeån cuûa ñieåm
→ →
ñaët, Q vaø Ro coù ñieåm ñaët coá ñònh neân khoâng sinh coâng. Khi tôøi
quay goùc ϕ thì noù quaán vaøo ñoaïn daây s = r.ϕ cuõng chính laø ñoä
dòch chuyeån cuûa vaät vaø laø ñoä dòch chuyeån cuûa troïng löïc →
P vaø
→
cuûa löïc ma saùt Fms .
Ta coù:
AP =−P.h =−P.s. sin α=−P.r .ϕ. sin α

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

AFms =−Fms .s =−fP cos α.rϕ

AM = Mϕ

Vaäy ∑A =ϕ[M −Pr (sin α+ f cos )]

Aùp duïng (23 – 11), ta coù: T1 −To = ∑A

Q + 2P 2 2 Ro
Hay r ω = ϕ[ M − Pr ( sin α + f cos α) ] M
4g
N O
A ϕ
2 g [ M − Pr ( sin α + f cos α) ]
Vaäy: ω= ϕ
r Q + 2P
Fms h= Q
p s.sinα
α
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊ O

Baøi 16
Moät romoùoc chôû haøng chuyeån ñoäng treân ñöôøng naèm ngang
döôùi taùc duïng cuûa löïc F naèm ngang, coù trò soá khoâng ñoåi.


Thuøng xe vaø vaät lieäu coù khoái löôïng M, hai baùnh xe, moãi baùnh
coù khoái löôïng m, baùn kính R, baùn kính quaùn tính ñoái vôùi truïc
quay baèng ρ. Giaû söû caùc baùnh xe laên khoâng tröôït, boû qua söùc
caûn laên vaø söùc caûn khoâng khí. Xaùc ñònh :
a) Gia toác cuûa thuøng xe.
b) Vaän toác cuûa thuøng xe theo quaõng ñöôøng ñi ñöôïc keå töø
traïng thaùi ñaàu ñöùng yeân

Giaûi
Khaûo saùt cô heä chuyeån ñoäng goàm thuøng xe chôû vaät lieäu vaø
hai baùnh xe. Thuøng xe chuyeån ñoäng tònh tieán, caùc baùnh xe
chuyeån ñoäng song phaúng.
Löïc taùc duïng leân cô heä: Löïc taùc duïng F sinh coâng, troïng löôïng →

→ →
thuøng xe →
P , troïng löôïng hai baùnh xe Q1 vaø Q2 vaø caùc phaûn löïc
cuûa maët ñöôøng taùc duïng leân caùc baùnh xe. Caùc löïc naøy khoâng
sinh coâng.
Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc ñaàu T = 0 o

Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc ñi ñöôïc quaõng ñöôøng s:

T =T (thuøng xe) + T (baùnh xe) (1)
1 1 1

1 2
Maø T1 (thuøng xe) = 2
Mv

1 1 
T1 (baùnh xe) = 2 Jω 2 + mv 2  (baùnh xe chuyeån ñoäng song
2 2 

phaúng)
v
Vì baùnh xe laên khoâng tröôït neân ω=
R
vaø J = mρ 2

Thay caùc bieåu thöùc tìm ñöôïc vaøo (1):

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

1 1 v2 1 
T1 = Mv 2 + 2 mρ 2 2 + mv 2 
2 2 R 2 
1  ρ 2

T1 = v 2 M + 2m 2 + 1
2  R 
N1 N2
Coâng cuûa löïc F : A = F .s
→
F

F
Aùp duïng (23 – 11), ta coù:
T1 −To = ∑A P

1 2  ρ2  Q1
Hay v M + 2m
 R 2 + 1
 = F .s Q2
2   

F
v = 2. .s
Vaäy:  ρ2 
M + 2m 2 + 1
R 

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 17
Taøu hoaû chuyeån ñoäng vôùi vaän toác vo = 36km/h xuoáng doác
nghieâng goùc α = 0,008rad . Khi thaáy nguy hieåm, ngöôøi laùi baét
1
ñaàu haõm taøu laïi. Löïc caûn do ma saùt ôû truïc baèng 10
troïng löôïng
taøu. Haõy xaùc ñònh khoaûng caùch vaø thôøi gian töø luùc baét ñaàu
haõm ñeán luùc taøu döøng laïi, cho sin α ≈ α.
Giaûi
Xem taøu laøchaát ñieåm chòu taùc duïng cuûa heä löïc: Troïng löïc P , →

→
phaûn löïc phaùp tuyeán →
N , löïc caûn do ma saùt ôû truïc FC (hình veõ)
T1 −To = ∑A N FC
Aùp duïng (23 – 10), ta coù: (1)
1 2
Ñoäng naêng luùc taøu ñang chuyeån ñoäng: To =
2
mvo

p
Ñoäng naêng luùc taøu döøng: T1 = 0
α
Coâng cuûa caùc löïc:
1
AFC = − FC .s = − P.s
10
AP = P sin α .s

1 1
Thay caùc bieåu thöùc tìm ñöôïc vaøo (1): −
2
mvo2 = P sin α.s −
10
P.s

1 2  1 
Hay − v o = sα −  = s ( 0,008 − 0,1)
2g  10 

10 2
⇒s = ≈ 55,3m
2.9,81.0,092

Maët khaùc, aùp duïng ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng cho taøu:
Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

 1 
− mv o = ∑S = t ( P sin α − FC ) = t  P sin α − P
 10 

vo
Hay − = t ( 0,008 − 0,1)
g

10
⇒t = ≈ 11,06 s
9,81.0,092

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 18
Moät maùy chuyeån vaät lieäu
chuyeån ñoäng töø traïng thaùi C
nghæ nhôø moät maùy truyeàn A
ñoäng, maùy naøy noái vôùi puli
döôùi B vaø truyeàn cho puli naøy
moät moâment quay khoâng ñoåi
M. Xaùc ñònh vaän toác cuûa daây
baêng cuûa maùy chuyeån vaät
lieäu theo ñoaïn chuyeån dôøi s, M
neáu troïng löôïng cuûa vaät naëng B
A ñöôïc naâng leân laø P, puli B α
vaø C coù baùn kính r troïng löôïng
nhö nhau Q vaø xem nhö caùc ñóa
troøn ñoàng chaát. Daây baêng
nghieâng vôùi ñöôøng naèm ngang
goùc α, boû qua khoái löôïng cuûa
daây. Söï tröôït giöõa daây baêng
vaø puli khoâng coù.
Giaûi
Xeùt cô heä goàm vaät naëng vaø 2 puli. Heä löïc taùc duïng leân cô
→
heä goàm: Troïng löôïng vaät naëng →
P ,troïng löôïng 2 puli Q , moment
khoâng ñoåi M, aùp löïc cuûa daây baêng vôùi vaät naëng →
N vaø caùc
→
phaûn löïc Ro cuûa oå ñôõ.
Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc ñaàu T = 0 o

Ñoäng naêng cuûa cô heä luùc vaät naëng chuyeån dôøi ñoaïn s laø:
T =T
1 (vaät) + T (puli) (1)
1 1

P 2
Vaät chuyeån ñoäng tònh tieán neân: T1 (vaät) = 2g
v (v cuõng chính laø
vaän toác cuûa daây baêng)
1
Puli quay quanh truïc coá ñònh neân: T1 (Puli) = 2 J 0Z ω 2
2

1 Q 2 v
Maø J 0Z = Mr 2 = r , ω=
2 2g r

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Q 2 v2 Q 2
Vaäy T1 (Puli) = 2g
r 2 =
r 2g
v

Thay caùc giaù trò tìm ñöôïc vaøo (1):

P 2 Q 2 v2
T1 = v + v = ( P +Q)
2g 2g 2g
Ro
Phaûn löïc →
N höôùng vuoâng goùc vôùi phöông
N C
→ →
dòch chuyeån cuûa ñieåm ñaët, Q vaø Ro coù ñieåm
ñaët coá ñònh neân khoâng sinh coâng. Khi vaät
A
s
dòch chuyeån ñoaïn s thì puli quay goùc ϕ=
r
P Q

Ta coù: AP =−P sin α.s

Ro
AM = Mϕ = M
s M
r
B
s α
Vaäy ∑A = r [ M − Pr sin α]
Aùp duïng (23 – 11), ta coù: T −T = ∑A 1 o Q (2)
Thay caùc giaù trò tìm ñöôïc vaøo (2):
v2
( P + Q ) = s ( M − Pr sin α )
2g r

2 g ( M − Pr sin α )
Vaäy: v=
r( P + Q)
.s

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊

Baøi 19
Moät vaät naëng A coù troïng C
löôïng P ñöôïc haïxuoáng nhôø D
sôïi daây khoâng daõn, khoâng r R
troïng löôïng vaét qua roøng roïc B O
coá ñònh D khoâng troïng löôïng
vaø quaán vaøo troáng B,trong
luùc haï xuoáng, noù laøm
baùnh xe C laên khoâng tröôït
doïc theo ñöôøng naèm
ngang.Troáng B coù baùn kính r A
gaén cöùng vôùi baùnh xe C
baùn kính R. Toaøn khoái coù
troïng löôïng chung laø Q vaø
baùn kính quaùn tính ñoái vôùi
truïc naèmngang O laø ρ. Tìm
gia toác cuûa vaät naëng A.
Giaûi

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

Xeùt cô heä goàm vaät A vaø baùnh xe B, C lieân keát vôùi nhau bôûi daây
meàm khoâng daõn, khoâng troïng löôïng vaét qua roøng roïc khoâng
troïng löôïng, khoâng ma saùt chòu taùc duïng cuûa heä ngoaïi löïc goàm
→
caùc troïng löôïng →
P , Q , caùc phaûn löïc lieân keát →
N cuûa maët ñöôøng,
→ →
Ro taïi oå ñôõ vaø löïc ma saùt Fms .

N
C I Ro
r
B R
D

Fms E

Q
A
Giaû söû vaät A chuyeån ñoäng xuoáng döôùi vôùi vaän toác v thì ñoù
cuõng laø vaän toác ñieåm I treân vaøtroáng B. Vì noù chuyeån ñoäng
song phaúng coù taâm vaän toác töùc thôøi laø E neân: P
v I = EI .ω = ( R + r )ω
v
⇒ω = (1)
( R + r)
ω laø vaän toác goùc cuûa baùnh xe B vaø C. Khoái taâm O cuûa baùnh xe
naøy coù vaän toác
R
v o = EO.ω = v (2)
(R +r)
Ñoäng naêng cuûa cô heä:
(vaät) + T(baùnh)
T =T

P 2
Ñoäng naêng cuûa vaät A chuyeån ñoäng tònh tieán: T(vaät) = 2g
v

Ñoäng naêng cuûa baùnh xe B, C chuyeån ñoäng song phaúng: T(baùnh)

1 1Q 2
= J OZ ω 2 + vo (3)
2 2 g

Q 2
Trong ñoù: J OZ = ρ
g

Q 2 v2 Q 2 v2
Thay (1) vaø (2) vaøo (3): T(baùnh) = ρ + R
2g ( R + r ) 2g ( R + r ) 2
2

Vaäy: T =
[Q( ρ 2
)
+ R 2 + P( R + r )
2
]v 2

2g ( R + r )
2

Cho vaät A dòch chuyeån ñoaïn voâ cuøng beù ds xuoáng döôùi thì caùc
→ →
phaûn löïc →
N , →
R , Fms ñeàu coù ñieåm ñaët khoâng dòch chuyeån, coøn Q

höôùng vuoâng goùc vôùi phöông dòch chuyeån cuûa ñieåm ñaët neân
khoâng sinh coâng.

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

→
Coâng cuûa troïng löïc (nguyeân toá): dA P  = P.ds
 

Aùp duïng (23 – 12): dT = ∑dA

Hay dT =
[Q( ρ 2
)
+ R 2 + P( R + r )
2
] v.dv = P.ds
g( R + r)
2

Chia 2 veá cho dt, ta ñöôïc:

[Q( ρ 2
)
+ R 2 + P( R + r )
2
] v.a = P.v
g( R + r)
2

Pg ( R + r )
2

Vaäy: a=
(
Q R +ρ 2 2
) + P( R + r ) 2

◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊
Baøi 20 o
ϕ
Moät vaät quay quanh truïc naèm ngang O
töø vò trí ñaàu ñöôïc xaùc ñònh nhôø goùc
ϕo
ϕo vôùi l
vaän toác goùc ñaàu ωo. Tìm vaän toác
goùc cuûa vaät quay theo goùc quay ϕ. C
Boû quasöùc caûn cuûa khoâng khí vaø ma
saùt taïi oå truïc quay.
Giaûi
Khaûo saùt cô heä laø con laéc vaät lyù. P
Löïc taùc duïng goàm: Phaûn löïc taïi truïc Ro
quay (khoâng sinh coâng) vaø troïng löïc P →

ϕ
coù theá. Do ñoù, cô heä ñöôïc baûo toaøn.
Aùp duïng ñònh lyù baûo toaøn cô naêng:
E = T + ∏ = const, ta coù: ϕo l
1 1
Jω2 − P.l. cos ϕ = Jωo2 − P.l. cos ϕo
2 2 C

2 P.l
Vaäy, ω = ωo2 + ( cos ϕ − cos ϕo )
J
P
Baøi 21 y
Thanh ñoàng chaát AB coù chieàu daøi l
troïng löôïng P ñaët trong maët phaúng A
thaúng ñöùng Oxy vaø nghieâng goùc
ϕo so vôùi phöông ngang. Ñaàu A töïa C
treân ñöôøng thaúng ñöùng coøn ñaàu
B töïa treân neàn ngang (boû qua ma P
saùt). Cho thanh rôi töï do khoâng vaän
ϕO x
toác ñaàu. Tìm vaän toác goùc cuûa
thanh theo goùc leäch ϕ giöõa thanh AB O B
vaø phöông ngang.
Giaûi
Ñoäng naêng cuûa thanh:
Tϕo = 0

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng
 CÔ KYÕ THUAÄT – CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT CUÛA ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

P 2 1
Tϕ = vC + J C ω 2 (1)
2g 2

Trong ñoù:
⋅ 2 2
.
l  .
l  .
vC2 = xC2 + y C2 =   cos 2 ϕ.ϕ2 +   sin 2 ϕ.ϕ2
2  2 

l 2 .2
Hay vC2 = .ϕ
4

P 2
JC = l
12 g

Thay caùc bieåu thöùc tìm ñöôïc vaøo (1):

P 2 .2 P 2 .2 P 2 .2
Tϕ = l ϕ + l ϕ = l ϕ
8g 24 g 6g

Caùc ngoaïi löïc taùc duïng leân cô heä

goàm troïng löôïng P vaø caùc phaûn löïc →

→ →
NA , NB . Trong ñoù, chæ coù →
P sinh coâng
vaø laø löïc coù theá neân cô naêng cuûa
heä ñöôïc baûo toaøn.
l l
Maø πϕ =
o
2
mg sin ϕo vaø πϕ =
2
mg sin ϕ y
Aùp duïng dònh luaät baûo toaøn cô naêng, ta ñöôïc:
P 2 .2 l l NA
l ϕ + P sin ϕ = P sin ϕ o
6g 2 2 A
.
3g
⇒ ϕ2 = ω2 = ( sin ϕ o − sin ϕ ) yC C
l
NB
.. 3g
Laáy ñaïo haøm, suy ra: ε =ϕ =
2
l cos ϕ
P ϕ
◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊◊ O xC B x

Khoa Kyõ Thuaät Cô Sôû – Tröôøng Cao Ñaúng Kyõ thuaät Lyù Töï Troïng