Professional Documents
Culture Documents
ACID NUCLEIC
AI CNG
Nucleoprotein
Nucleosid
Acid phosphoric
ACID NUCLEIC
2 loai acid nucleic (theo thanh phan cau tao cua ose )
ADN chu yeu nhan, ARN nhieu trong te bao chat. Vai tro sinh hoc: ADN mang tnh chat di truyen. ARN tham gia vao tong hp
protein.
Nucleotid co the thuy phan thanh 3 cau t: base d vong co nit, pentose va acid phosphoric.
Nucleotid la nhng chat gi vai tro quan trong trong s bien dng trung gian, th du nh tch tr nang lng (ATP) hay la nhng coenzym(NAD+, NADP+, FAD, Coenzym A)
4
Pentose
Trong ARN ose la -D-Ribose Trong ADN ose la -2-desoxy D-Ribose Cac nguyen t C xp lien tc nen c anh s th t co du phy tren u: C1', C2' cho n C5'.
- D_Ribose
- 2 _deoxy
D_Ribose
5
Pentose
Cac phan t ng nay co ba v tr quan trng cha nhom -OH t do: -Nhom -OH C1' tao lien kt N-glycosid vi goc -NH ca cac base e to thanh cac nucleosid -Nhom -OH C5' tao lien kt ester vi nhom phosphat e to thanh cac nucleotid - Nhom -OH C3' tao lien kt phosphodieste vi nhom phosphat ca mt nucleotid khac e to chui polynucleotid. Tnh phan cc (polarity) trong gc ng c th hin hai v tr C5' va C3 quyt nh tnh phan cc ca cac chuoi polynucleotid
Base co nit
Thuoc loai hp chat d vong pyrimidin va purin, trong o mot hay nhieu nguyen t hydrogen c thay the bi nhng goc hydroxyl, amin hay metyl Purin va pyrimidin cha cac nguyen t N nm xen ke vi cac nguyen t C anh s cac v tr khong them du phy tren u nh trong trng hp ca ng pentose
6 1 7 4 3 8 2
N N
3
N NH
9
N N
1
5 6
Purin
Pyrimidin
7
NH 2
NHO 2
H N N
O O NH NH
HHNN N
OONH 2 CH 3
HN HN
O
O CH 3
NH
OOONH NH NH
O NH NH
osin
mino pyrimidin
NH 2
N N
N NH
H 2N
N N Guanin
N NH
Adenin
6_amino purin
Acid Phosphoric
La acid v c co cha phospho (P), mt nguyen t ong vai tro quan trng trong trao i cht va nng lng ca t bao Cha ba nhom -OH nen co th hnh thanh lien kt este vi cac gc ng ti v tr C5' va C3' to nen cac nucleotid va chui polynucleotid -Trong cac nucleotid ca DNA va RNA: nhom phosphat lien kt vi cac nucleosid ti C5' -Trong trng hp phan t iu hoa AMP vong (cyclic AMP = cAMP): nhom phosphat to lien kt este vi hai nhom -OH C5' va C3' trong cung mt nucleotid
10
NUCLEOSID
NUCLEOSID
Nucleosid co nhan pyrimidin co ten tan cung la idin. Nucleosid co nhan purin co ten tan cung la osin.
NH 2 O
N
1
N N
H 2N HO
N N O N
9
O HO
OH OH
OH OH
Cytidin
Guanosin
12
NUCLEOTID
Mononucleotid la n v c s cua acid nucleic Mononucleotid c tao thanh khi chc alcol cua pentose c este hoa bi
13
NUCLEOTID
3 v tr co the phosphoryl hoa cua ribonucleosid (OH C2, C3, C5). Desoxyribonucleosid ch co the phosphoryl hoa C3 va C5.
phosphomonoeste
14
NUCLEOTID
Nucleotid vong khi H3PO4 este hoa 2 nhom OH cua pentose cung 1 luc (OH 2 va 3 hoac 3 va
5)
O _
NH 2
NH 2
N N
O P O _ O
N N
O
N N
CH 2 _
N
9
N O
P O O OH
OH OH
AMP
cAMP
15
NUCLEOTID
16
NUCLEOTID
NH 2
N N
_ O HO P O O O P O _ O _ O O P O CH 2
N
Adenin
9
N O
Ribose OH OH
(AMP)
(ADP)
(ATP)
Cu truc chi tit ca cac nucleotid adenosin ba trng thai mono-, di- va 17 triphosphat
Nucleotid tham gia vao nhieu phan ng hay cac qua trnh sinh hoc nh tong hp protein, tong hp acid nucleic, c che ieu hoa va truyen thong tin. Nhng chc nang sinh hoc khac nhau cua nucleotid nh: la chat d tr va van chuyen nang lng, tham gia cau tao coenzym, la chat truyen thong tin th hai. Cac nucleotid ong vai tro sinh hoc trong c the nh: ATP, GTP, UDP, CTP, AMPc, GMPc, adenosin 3-phosphat-5-phosphosulphat, S-adenosylmethionin, cac coenzym la dan chat cua adenosin monophosphat
18
Thuy phan lien ket este (gia ribose va phosphat) giai phong 14 kJ/mol Thuy phan lien ket anhydrid (gia cac phosphat) giai phong 30 kJ/mol
19
UDP, UTP: Cac hp chat giau nang lng, co vai tro quan trong trong chuyen hoa glucid. ac biet la trong cac phan ng epime hoa, trong tong hp glycogen, tong hp galactose, tong hp oligosaccarid cua glycoprotein va proteoglycan.
UDP-glucuronic tham gia trong phan ng lien hp glucuronic cua bilirubin va mot so thuoc nh aspirin.
20
AMPc, GMPc
AMPc la chat truyen thong tin th hai, c tong hp t ATP va ch co te bao ong vat va vi khuan
Trong qua trnh gian c trn, GMPc la chat truyen thong tin th hai ap ng lai NO.
S-adenosylmethionin
La chat van chuyen goc methyl trong phan ng methyl hoa (v du trong chuyen hoa lipid).
21
CTP: Tham gia trong tong hp phosphoglycerid, sphingomyelin, sphingosin. AMPc, GMPc
AMPc la chat truyen thong tin th hai, c tong hp t ATP va ch co te bao ong vat va vi khuan Trong qua trnh gian c trn, GMPc la chat truyen thong tin th hai ap ng lai NO.
S-adenosylmethionin
La chat van chuyen goc methyl trong phan ng methyl hoa (v du trong chuyen hoa lipid).
22
Adenosin 3-phosphat-5phosphosulphat
La chat chuyen goc sulfat trong tong hp proteoglycan, trong phan ng lien
P O Adenin Ribose P O O
2
SO 3
hp sulfat vi thuoc.
Coenzym
Nhieu coenzym la dan chat cua adenosin monophosphat c trnh bay trong bang sau
N
O R O P O _ O
NH 2
N
9
Adenin
N
CH 2 n
N O
R" O
OR'
23
NH 2
N
O R O P O _ O
N
9
Adenin
N
CH 2 n
N O
R" O
OR'
24
25
26
27
Cac chat tong hp co cau tao tng t nucleotid c dung trong hoa tr lieu
Cac chat tong hp 'tng t giong nhan purin, nhan pyrimidin, nucleosid, nucleotid bang cach thay oi tren nhan d vong hay tren phan ng c dung rat nhieu trong ieu tr y hoc. Tac dung chu yeu cua no la c che cac enzym trong qua trnh tong hp acid nucleic hay tham gia trc tiep vao qua trnh tong hp nucleic va lam pha v cau truc DNA. Trong ieu tr ung th, cac chat tng t tham gia trc tiep vao qua trnh tong hp DNA khi te bao phan chia nh: 5-fluoro hay 5-iodouracil, 3-deoxyuridin, 6-
thioguanin, 6-mercaptopurin, 5- hay 6-azauridin, 5- hay 6-azacytidin, 8-azaguanin ..Azathioprin ma chat chuyen hoa cua no la 6-mercaptopurin c dung nh thuoc chong thai ghep trong ghep c quan.
28
Cac chat tong hp co cau tao tng t nucleotid c dung trong hoa tr lieu
O O
HN
O HO
I N
O
HN
O HO
N O
N
O
HN
O
F NH
N
H 2N
N N N NH
OH OH
OH OH
6_Azauridin
5_Fluorouracil
8_Azaguanin
SH
OH
N N
N NH
H 2N
N N
N NH
N N
N N N
6_Mercaptopurin
6_Thioguanin
Alloburinol
29
ADN tap trung chu yeu cac nhan te bao, cau tao nen cac gen. S hieu biet ay u ve cau truc va tnh chat cua no se giup hieu ro c che cua s di truyen.
Ve mat cau tao hoa hoc, acid nucleic gom rat nhieu mononucleotid trung hp vi nhau tao thanh chuoi polynucleotid.
ADN co phan t lng t 4.000.000 ti 8x106 va gom khoang t 12.000 en 25.000 mononucleotid khac nhau.
30
trong phan t ADN la lien ket 3-5 HO phosphodiester. Mot n v ADN gom 2 chuoi polynucleotid xoan chung quanh mot truc chung theo 2 hng ngc nhau. Chuoi polynucleotid co tnh phan cc: au 5 thng co goc phosphat t do, au 3 thng co OH t do
N N
CH 2
N
9
Adenin
N O
O H O
HN N
CH 2
N
Guanin
HO
P O H N 2 O
N O
O H O CH 3 Thymin
HN
O CH 2
HO
P O O
N O
H O HO P O R2
31
N
R1 HO P O O CH 2
N N
H N H O
HN N O
O
CH 3
N O
O CH 2 O P OH
H O HO P O O CH 2
N N O
O H N H
HN N
N N
O
CH 2 O HO P O R2
32
Ty le cac base purin va pyrimidin (Chargaff va Bielozecki) - base purin = base pyrimidin - Adenin = Thymin A+G=C+T
- Guanin = Cytosin
- Guanin + Cytosin = Adenin + Thymin
A+T > G+C AND loai AT. Neu A+T / G+C > 1 thc vat
G+C > A+T AND loai GC. Neu A+T / G+C < 1 vi khuan
33
34
35
ARN co cau tao tng t ADN vi 3 iem khac biet: -Phan t ARN la chuoi n -ng pentose la Ribose -Base Uracil thay the Thymin
Cuon
C C G A A A U U C G U U U U C G G G C U U U G G C C A A C A G C
Tay
5'
36 ' 3
ARN co phan t lng nho hn ADN khoang 18.000 - 35.000, co khi ti 1.500.000 - 2.000.000 gom 4.000 - 6.000 mononucleotid Phan t ARN gom mot si polynucleotid trong o co nhng oan cua si gan nhau co the lien ket vi nhau theo nh luat oi base bo sung: A - U va G - C e tao ra cau truc xoan. Moi te bao song, ong vat, thc vat cung nh vi khuan eu cha 3 loai ARN: ARN ribosom (ARNr); ARN van chuyen (ARNt) va ARN thong tin
(ARNm).
37
ARNt (transfer RNA) ARNt co t 74-95 nucleotid chiem khoang 10% tong so ARN.
Van chuyen cac acid amin hoat hoa en ribosom e tong hp protein t cac mARN tng ng, do trnh t anticodon va OH 3 tan cua bo ba CCA-OH khong tham gia xoan kep thc hien Co t nhat 20 loai ARNt cho 20 lai acid amin. Cau tao cua cac ARNt khac nhau trnh t oan polynucleotid nhng tat ca ARNt co cau tao chung la cau truc bac I (trnh t oan polynucleotid) cho phep no gap lai c va t ket hp base noi phan t tao ra mot cau truc bac II co dang la che 3. Tat ca ARNt eu co 4 nhanh chnh.
38
Nhanh oi ma co mang 3
nucleotid oi ma.
Nhanh D
G A C G G A
C U C C C U U G
Nhanh oi ma
ARNt
39
Chiem 80% tong so ARN, co vai tro nh nha may tong hp protein.
ARNr la mot nucleoprotein co hai tieu n v, tieu n v ln la 60s va tieu n v nho 40s. Tieu n v 60s co cau tao gom ARNr 5S, ARNr 5.8S, ARNr 28S va khoang 50 chuoi polypeptid. Tieu n v nho cau tao gom ARNr 18S va gan 30 chuoi polypeptid
40
La ARN thong tin vi vai tro chuyen thong tin t gen va lam mau cho qua trnh tong hp protein.
La loai ARN a dang nhat ve kch thc va tnh ben. Chiem khoang 5% tong so ARN. ARNm te bao co nhan co mot so ac iem hoa hoc rieng. au 5 cua ARNm co mang mot phan t 7-metylguanosin triphosphat va c goi la mang mu. mu la ni nhan biet ARNm cua bo phan giai ma, ngoai ra mu con anh hng en tnh ben vng cua ARNm do bao ve ARNm khoi s tan cong cua 5-exonuclease.
41
42