Duynhancuongthuong 1

Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A
DUY NHAÂN
CÖÔNG THÖÔØNG
DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG
Quyeån Thöôïng
cuûa X.Y. Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A
ruùt trong Boä Moâ töùc Vieät Duy Daân Chuû Nghóa Quoác Saùch
Ñaïi Cöông Thaûo AÙn Toaøn Pho, do Gioù Ñaùy
thuoäc Duy Daân Hoïc Xaõ xuaát baûn laàn thöù nhaát
taïi Saøi Goøn, Vieät Nam nhaân ngaøy Quoác Toå Huøng Vöông
(10 thaùng 3 naêm 4849 lòch Vieät
töùc 10/3 Canh Tuaát, 24/3/1970 Döông Lòch)
Aán baûn ñieän töû do

Hannamquan.com aán haønh Ngaøy 15 Thaùng 2 naêm 2002
Ñeå ghi nhôù coâng ôn caùc tieàn boái caùch maïng daân toäc
Phan Boäi Chaâu, Phan Chaâu Trinh, Nguyeãn Thaùi Hoïc, Lyù Ñoâng A
Tröông Töû Anh, Nguyeãn Töôøng Tam, Nghieâm Keá Toå, Huyønh Phuù Soå
LÔØI NHAØ XUAÁT BAÛN
Trong caùc boä saùch cuûa Thö Kyù Tröôûng Ñaûng Duy Daân Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A, boä
Moâ laø quan troïng hôn caû. Boä Moâ goàm coù 7 quyeån: Môû Quyeån, Toå Ñaûng, Laäp Hoïc, Thieát
Giaùo, Kieán Quoác, Ñoàng Nhaân vaø Giôùi Thieäu.
Töø sau vuï vôõ lôû Nga My (thaùng 9/1945) vaø thaát baïi Hoøa Bình (thaùng 4/1946) caùc
saùch cuûa chính tay Thö Kyù Tröôûng Lyù Ñoâng A vieát ra coù theå coi laø maát haún.
Caùc taäp saùch maø ngaøy nay nhaø xuaát baûn Gioù Ñaùy chuùng toâi cho aán haønh ñeàu laø
nhöõng sao baûn coøn laïi hoaëc cheùp tay, hoaëc ñaùnh maùy hoaëc in roneùo. Tröø quyeån Toå Ñaûng
coøn giöõ ñöôïc gaàn ñaày ñuû, caùc quyeån khaùc chæ coøn laïi caùc taäp leû teû.
Cho neân, ñeå ñoäc giaû coù moät nhaän thöùc toång quaùt veà Boä Moâ, chuùng toâi ñaët leân ñaàu
cuoán saùch naøy taäp muïc luïc coù bieän leõ cuûa Boä Moâ (Tuyeán Muïc) vaø sau ñoù, chuùng toâi löïa
choïn caùc taäp: Cô Naêng, Cöông Thöôøng Duy Nhaân (trong Kieán Quoác) vaø Giaùo Döôõng
Hoïc Thuyeát, Giaùo Döôõng Cheá Ñoä, Tu Döôõng trong Thieát Giaùo cho in goàm vaøo moät cuoán
laáy teân laø DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG.
Caùc taäp treân ñeàu chöùa ñöïng nhöõng nguyeân taéc neàn taûng cho coâng cuoäc kieán thieát
moät neàn chính trò daân chuû tieán boä nhaát cho quoác gia daân toäc, maø caên baûn cuûa neàn chính
trò ñoù laø giaùo duïc.
Chuùng toâi nghó raèng moät soá taøi lieäu cuûa Thö Kyù Tröôûng Lyù Ñoâng A coøn löu truyeàn
laïi, ñeán giai ñoaïn lòch söû ngaøy nay, khoâng coøn laø cuûa rieâng cuûa Ñaûng DUY DAÂN maø laø
cuûa chung cuûa daân toäc vaø nhaân loaïi. Cho neân chuùng toâi coá gaéng söu taàm vaø löïa choïn ñeå
aán haønh mong coáng hieán cho baát cöù ai coù nhieät huyeát muoán “caàu hoïc, caàu laøm”.
Taát nhieân trong coâng vieäc laøm cuûa chuùng toâi, chuùng toâi chaéc chaén coù nhieàu sô soùt
do taøi lieäu “tam sao thaát baûn”. Chuùng toâi mong taát caû caùc ñoàng chí ñaûng vieân ñaûng DUY
DAÂN, caùc baäc thöùc giaû trong nöôùc chæ baûo nhöõng sô soùt ñeå chuùng toâi boå sung, hieäu ñính
say naøy khi tuïc baûn.
GIOÙ ÑAÙY
Thu Kyû Daäu
1969
DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 1

GIÔÙI THIEÄU
Thôøi gian laø luùc theá chieán thöù hai saép buøng noå ñeå roài loâi cuoán caû nhaân loaïi vaøo
voøng maùu löûa trong suoát naêm saùu naêm trôøi. Chuû nghóa tö baûn vaø cheá ñoä Phaùt Xít cöïc
quyeàn ñang phaùt trieån, ñeá quoác tö baûn gaëp hoài toaøn thònh. Chuû nghóa Coäng Saûn cuõng
ñang baønh tröôùng maïnh. Nga Soâ coøn laø thaønh trì cuûa caùch maïng voâ saûn, vaø ñöôïc caùc
ñaûng “anh em” uûng hoä voâ ñieàu kieän, ñeá quoác Coäng Saûn chöa boäc loä heát daõ taâm cuûa noù.
Nöôùc ta thì ñang naèm goïn trong tay thöïc daân Phaùp baïi traän, nhieàu nöôùc ñang laêm le
giaønh döït.
Luùc aáy ôû nöôùc ta, coù moät ngöôøi, noái tieáp truyeàn thoáng baát khuaát cuûa toå tieân, tin
töôûng vaøo khaû naêng saùng taïo cuûa con ngöôøi vaø khaû naêng quaät khôûi cuûa daân toäc, yù thöù c
ñöôïc côn nguy bieán cuûa loaøi ngöôøi, vì ñaõ troùt
“Sinh ra ñôøi gaëp luùc ñaïi nhieãu nhöông”
(Thaùi Dòch)
ñaõ sôùm laäp chí cöùu nöôùc noøi vaø cöùu nhaân loaïi.
Ngöôøi aáy, THAÙI DÒCH LYÙ ÑOÂNG A, sau khi vieäc khôûi nghóa ôû Laïng Sôn thaát baïi
(1940), ñaõ caûi toå Toång Ñaûng Boä Duy Daân vaø vieát tieáp boä Duy Daân Chuû Nghóa.
Chuû nghóa Duy Daân ñöôïc vieát ra laø ñeå cöùu loaøi ngöôøi vaø cöùu daân toäc. Nhöng muoán
chöõa chöùng beänh cho ai thì phaûi bieát roõ con beänh vaø caên beänh. Muoán cöùu loaøi ngöôøi thì
phaûi bieát baûn theå cuûa con ngöôøi vaø caùi nguy cô cuûa loaøi ngöôøi, cuõng nhö muoán cöùu daân
toäc thì phaûi bieát uyeân nguyeân, truyeàn thoáng vaø ñaëc tính cuûa noøi gioáng. Caùi nguy cô ñang
ñe doïa con ngöôøi laø caûnh ñaïi loaïn treân theá giôùi, caùc nhieãu loaïn trong xaõ hoäi vaø caùi thaéc
loaïn trong taâm hoàn. Trong thôøi Xuaân Thu Chieán Quoác, thò phi phong khôûi, phaûi caàn coù
moät Khoång Khaâu. Nay laø thôøi Xuaân Thu môùi thì phaûi coù moät Khoång Khaâu môùi, ñoù laø
Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A, vôùi phöông phaùp cuûa ñöùc Phaät Thích Ca, khi ngaøi tìm toøi caên
nguyeân cuûa khoå naõo vaø ñeà ra caùch dieät khoå.
Nhö ñaõ noùi ôû treân, muoán cöùu ngöôøi thì phaûi bieát con ngöôøi vaø bieát loaøi ngöôøi. Neáu
khoâng laø cöùu suoâng, chöõa moø, laø haïi ngöôøi, gieát ngöôøi. Bôûi vaäy, tröôùc heát phaûi tìm hieåu
xem ngöôøi laø gì? loaøi ngöôøi laø gì? quoác gia daân toäc laø gì? Loaøi ngöôøi soáng thaønh xaõ hoäi
nhöng xaõ hoäi loaøi ngöôøi coøn soáng coøn, noái, tieán hoùa nhö theá naøo, theo nhöõng quy luaät
naøo? Hieän nay chuùng ta ñeàu thaáy raèng theá giôùi trong ñoù chuùng ta ñang soáng khoâng ñöôïc
eâm aám, chuùng ta khoâng haøi loøng veà caùch toå chöùc xaõ hoäi treân theá giôùi, cuõng nhö khoâng
haøi loøng veà caùch soáng cuûa chính chuùng ta. Taïi sao theá vaø phaûi laøm theá naøo baây giôø?
Theo Thaùi Dòch thì caàn phaûi bieát roõ con ngöôøi, phaûi ñaët laïi caùc moái quan heä giöõa
con ngöôøi vôùi con ngöôøi, giöõa con ngöôøi vôùi xaõ hoäi, giöõa caùc xaõ hoäi vôùi nhau. Noùi caùch
khaùc laø ñaët ñònh laïi nhöõng cöông thöôøng môùi cho loaøi ngöôøi, ñeå oån ñònh xaõ hoäi loaøi
2 Tuyeán Muïc cuûa Ñaïi Vieät Moâ Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A
ngöôøi, giaûi quyeát caùc vaán ñeà loaøi ngöôøi. Ñoù laø muïc tieâu cuûa cuoán DUY NHAÂN CÖÔNG
THÖÔØNG.
Nhöng ñaët moät khuoân khoå môùi cho loaøi ngöôøi khoâng thoâi chöa ñuû. Vì phaûi caûi taïo
ñöôïc con ngöôøi, phaûi ñeå con ngöôøi giaùc ngoä caùi chaân töôùng vaø caùi cöùu caùnh sinh meänh
cuûa mình môùi coù theå soáng theo caùi Cöông Thöôøng môùi ñoù. Noùi caùch khaùc laø phaûi ñaët vaán
ñeà giaùo döôõng. Coù ñaët ñuùng vaán ñeà giaùo döôõng thích nghi thì môùi mong caûi taïo ñöôïc con
ngöôøi vaø caûi taïo ñöôïc xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Ñoù laø muïc tieâu cuûa THIEÁT GIAÙO vaø GIAÙO
DÖÔÕNG CHEÁ ÑOÄ.
Moät khi con ngöôøi ñaõ giaùc ngoä ñöôïc chaân töôùng cuûa mình, naém vöõng ñöôïc töông
quan cuûa mình vôùi vuõ truï vaø töông quan cuûa ngöôøi vôùi nhau, thì ñaõ naém ñöôïc yù nghóa
sinh meänh cuûa mình roài vaäy.
Taát nhieân vaán ñeà ñöôïc ñaët ra sau ñoù laø toå chöùc xaõ hoäi loaøi ngöôøi theá naøo cho khoûi
loaïn. Ñeán ñaây Thaùi Dòch ñöa ra moät ñeà aùn laø CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP. Chæ laø moät ñeà aùn
vaø chæ laø dieãn dòch nhöõng quy luaät cuûa Duy Nhaân Cöông Thöôøng. Nhöng caùi vi dieäu cuûa
Cô Naêng Hieán Phaùp laø noù linh hoaït vaø troïn veïn, noù baûo chöôùng ñöôïc caùc nguyeân taéc
sinh meänh caên baûn, nhö caùc nguyeân taéc nhaân chuû vaø daân chuû, caùc nguyeân taéc phaân coâng,
phaân meänh, phaân lôïi, phaân quyeàn. Caùi öu ñieåm cuûa Cô Naêng Hieán Phaùp laø phaân bieät roõ
raøng treân baûn theå vaø trong toå chöùc, chính quyeàn vaø trò quyeàn, khoâng ñeå cho caùi noï xa lìa
caùi kia, beân naøy laán aùp beân noï, vaø khoâng rôi vaøo caùc teä ñoan taäp quyeàn, taûn quyeàn thaùi
quaù, maø cuõng khoâng cöùng nhaéc ñeán ñoä ñaõ loãi thôøi maø coøn giöõ maõi. Vöøa phaûi coù thaønh
vaên vöøa phaûi coù daân tính. Ñoù laø bieän phaùp taïo ra moät khung caûnh cho con ngöôøi phaùt
trieån sinh meänh caù theå vaø sinh meänh toaøn theå.
Maáy doøng chöõ treân ñaây khoâng ngoaøi muïc ñích giôùi thieäu vaén taét vôùi caùc baïn ñoäc
giaû moät heä thoáng saùng kieán cuûa moät thieân taøi cuûa ñaát nöôùc chuùng ta. Chuùng toâi khoâng
bieát ñoäc giaû boán phöông seõ ñoïc cuoán saùch naøy vôùi caûm nghó theá naøo, rieâng chuùng toâi töï
thaáy coù boån phaän phaûi trình baøy ñeå moïi ngöôøi ñeàu bieát raèng: treân lónh vöïc tö töôûng vaø
vaên hoùa, nöôùc Vieät ta coøn coù quyeàn töï haøo laø ñaõ coù Lyù Ñoâng A.
THAÙI LAÂN caån ñeà

1969

Chín möôi huaán caùo quyû thaàn khoác
Möôøi vaïn quy moâ thuø ñòch xieâu
Lyù Ñoâng A
TUYEÁN MUÏC CUÛA ÑAÏI VIEÄT MOÂ
Thoâng qua caùi laäp tröôøng toaøn theå cuûa loaøi ngöôøi, ñöùng laïi treân neàn taûng goác gaùc
vaø nghieâm ngaët cuûa noøi gioáng Vieät, laäp moät caïp bòn caùc phöông saùch vaø phöông löôïc
cuûa caùch maïng suoát maët ñeán ñaùy, höôùng thöôïng vaø kieán quoác suoát maët ñeán ñaùy, höôùng
thöôïng, töø böôùc ñaàu moät coâng cuoäc cöùu nöôùc giöõ noøi ñeán moät baäc thang laø thaønh laäp moät
theå heä sinh meänh vôùi vaên hoùa troïn veïn vaø cao ñoä cho noøi gioáng Vieät.
Caùi caïp bòn nhöõng phöông saùch, phöông löôïc ñoù, treân neàn taûng vaø ñieàu kieän ñôøi
soáng quoác daân, theá giôùi, lòch söû, ñaõ töï giaùc moät caùch saâu saéc thaønh moät theå heä cuûa yù thöùc
coù söï thöïc töï phaùt ñaït treân khaùch quan vaø thôøi ñaïi cuûa chuû nghóa Duy Daân laáy laøm toång y
quy.
Goïi taét laø ÑAÏI VIEÄT MOÂ hay ÑAÏI VIEÄT DUY DAÂN CHUÛ NGHÓA QUOÁC SAÙCH
ÑAÏI CÖÔNG THAÛO AÙN TOAØN PHO hay PHÖÔNG AÙN DUY DAÂN.
Ñöa ra ñeà nghò tröôùc toaøn theå quoác daân treân thôøi cô moät soáng moät cheát cuûa vaän hoäi
naøy bôûi X.Y. Thaùi Dòch.
Döôùi ñaây laø moät baûng muïc luïc coù bieän leõ (table des matieøres raisonneùe) hay laø
moät “caïp bòn lyù taéc” cuõng goïi laø tuyeán muïc (chaine logique) cuûa cuoán ÑAÏI VIEÄT MOÂ,
duøng ñeå toû roõ caùi heä thoáng nhaát quaùn caû hình thöùc laãn noäi dung vôùi xuaát phaùt vaø trieån
khai cuûa lyù luaän, ai naáy xem qua cuøng vôùi:
Tuyeán muïc cuûa Duy Daân chuû nghóa.
Ñoà lieân hoaøn cuûa Duy Daân bieän chöùng phaùp treân soáng söû.
Ñoà lieân hoaøn cuûa soáng söû Ñaïi Vieät.
ñeàu coù theå lyù hoäi moät caùch coù heä thoáng neáu tyû myû, moät caùch bao quaùt neáu tung hôïp.
Baûng muïc luïc coù bieän leõ duøng moät maët ñeå phaân tích caùc bieän muïc, moät maët taäp thaønh caû
cuoán saùch Vieät neáu theo moät theå heä nhaát quaùn cuûa yù thöùc.
ÑOAÏN THÖÙ NHAÁT
Noùi veà söï keát caáu toaøn theå boä saùch trong muïc lôùn (goïi laø boä), noù laø caïp bòn, daây
soáng löng cuûa suoát heát caùc muïc maø yù thöùc Duy Daân kyù nguï vaøo.

A- MÔÛ QUYEÅN (BOÄ 1)
Söï ñem cuï theå hoùa moät yù thöùc treân maët giaáy coá nhieân phaûi laáy caùi keát caáu tung hôïp
cuûa yù thöùc ñoù laøm baûn theå, nhöng maø vaên chöông treân phöông phaùp vaø cheá haïn cuûa noù
caàn coù nhöõng theå thoáng ñaëc bieät cuûa söï laøm saùch. Ngöôøi ñoïc vaøo ñaây tröôùc heát phaûi taâm
nieäm raèng: “mình ñang theå nhaän, xeùt neùt laïi moät doøng soáng vôùi tinh thaàn thöïc tieãn cuûa
noøi gioáng ñaáy”, maëc daàu noù laø moät cuoán saùch, caâu chuyeän môû ñaàu cho cuoán saùch ñem
ñeán söûa soaïn lyù trí cuûa mình cho mình ñöôïc deã naém giöõ caùi vaän haønh cuûa lyù luaän trong
toaøn boä noù ñi sau laø phaàn chính, cho neân chuû chæ cuûa boä ñaàu Môû Quyeån, nhieàu phaàn laø
cuoán chæ nam cho ñoïc saùch, coøn laø “leã taém tinh thaàn” cho ngöôøi ñoïc baèng caùch laøm saùng
linh hoàn cuûa noøi gioáng ñaõ.
B- TOÅ ÑAÛNG (Boä 2)

Moät haønh ñoäng quy ñònh neân bôûi moät yù thöùc vaø daãn daét neân bôûi tia saùng vaø höôùng
soáng leân töông lai, ngöøng ñoïng laïi vaø phaùt huy ra treân moät löïc löôïng maø cuï theå lyù luaän
vôùi thöïc tieãn cuûa söï toå chöùc moät ñaûng caùch maïng vôùi kieán quoác phaûi ñöôïc xuaát hieän ra
ñaàu tieân trong söï buøng noå cuûa vaên hoùa môùi laøm moâ hình cho vaên hoùa môùi ñoù, goàm caû
trong baûn thaân noù nhöõng keát caáu ñaëc bieät ñeå hoaøn thaønh caû caùi sinh meänh vôùi vaên hoùa
kia maø noù chòu söù meänh. Söï toå ñaûng laø moät yeâu caàu ruoät loõi cuûa thôøi ñaïi, coøn laø moät gaéng
söùc ñun ñaåy leân vaên minh. Ñaûng Ñaïi Vieät Duy Daân treân tinh thaàn vaø theå xaùc phaûi thaønh
laäp neân vôùi caùc cô naêng caàn duøng vaøo vieäc.
C- LAÄP HOÏC (Boä 3)

Vaên minh laø moät loø ñuùc hay laø buoàng ñieän. Caùc coâng cuï tinh thaàn, vaät chaát, caùc vuõ
khí yù thöùc vaø tranh ñaáu, nung naáu, goät röûa, vaän duïng ôû trong loø ñuùc hay buoàng ñieän ñoù.
Söï saùng taïo, phaùt minh hay khai thaùc tieán hoùa lieân tieáp cuûa noøi gioáng cuõng nhö cuûa loaøi
ngöôøi troâng vaøo moät coâng cuoäc ruoät loõi cuûa ñaøo taïo vaên minh; söï thaønh laäp moät theå heä
hoïc thuaät vieân maõn vaø cao ñoä phaûi buø ñaép vaøo yeâu caàu ñoù, khoâng queân raèng moät tinh
thaàn naøo duøng ñeå naém giöõ vaø vaän duïng nhöõng coâng cuï vaø vuõ khí kia môùi coù theå ñöôïc vaø
coù hieäu löïc; moät leõ soáng lòch söû cuûa noøi gioáng laø y quy cuûa sinh hoaït vôùi hoïc thuaät.
D- THIEÁT GIAÙO (Boä 4)

Baûn theå vaên minh ôû söï thaønh töïu cuûa loaøi ngöôøi, söï ñaøo taïo nhöõng con ngöôøi cuûa
noøi gioáng. Söï ñaøo taïo noøi gioáng laø coâng cuoäc maø taát caû chính trò phaûi laáy laøm muïc tieâu.
Söï thieát laäp moät neàn giaùo duïc ñuùng ñaén laø thaønh coâng cuûa vaên hoùa. Hieäu suaát cuûa giaùo
duïc laø möïc thöôùc bao bieám cuûa chính trò ñoù.
Ñ- KIEÁN QUOÁC (Boä 5)
Söï döïng doõi moät quoác gia chaéc chaén vaø khai minh, ñoù coøn laø ñoäng cô cho caùi muïc
ñích vaên minh höôùng noäi, höôùng ngoaïi vaø höôùng thöôïng cuûa noøi gioáng. Nghóa roäng cuûa
kieán quoác bao goàm caû phaïm vi cuûa Laäp Hoïc, Thieát Giaùo, Ñoàng Nhaân vaø Toå Ñaûng.
Nhöng nghóa heïp cuûa noù toû loä moät taùc duïng thöïc tieãn cuûa cheá ñoä, chính saùch vôùi thi thieát
hôn. Moät heä thoáng troïn veïn vaø chu maät phaûi thaønh laäp treân caùi quy moâ lôùn lao cuûa Duy
Daân. Moät tính chun phaûi höùa heïn trong coâng vieäc naøy, nhöng khoâng maát caùi cöùng raén
cuûa chuû chæ cuûa ñôøi soáng noøi gioáng thoáng nhaát treân doøng söû ngaøy xöa, ngaøy nay ñeán
ngaøy mai nöõa nöõa.
E- ÑOÀNG NHAÂN (Boä 6)

Vaán ñeà vaên minh vaø laäp quoác y töïa treân neàn taûng chuûng toäc, noøi gioáng coi laø goác
cuûa quoác daân, quoác daân laø goác cuûa quoác gia, moät chính saùch quoác gia hay quoác teá phaûi
ñöôïc hôïp lyù, coù ích thì neàn taûng laäp quoác vaø vaên minh môùi soáng coøn ñöôïc laâu beàn vaø
höôùng thöôïng. Söï “cuøng soáng vôùi ngöôøi” (Ñoàng Nhaân) phaûi ñöôïc döïng doõi neân baèng
moät cheá ñoä cho lyù töôûng cuûa quoác gia vaø cho höùng thuù cuûa vaên hoùa theo yeâu caàu cuûa thôøi
ñaïi treân giai ñoaïn ngaøy nay ñaây.
G- GIÔÙI THIEÄU (Boä 7)

Sau nöõa moät boä Giôùi Thieäu ñeå phuï giuùp vaøo cho coâng taùc cuûa boä Môû Quyeån, ñem
ngöôøi ñoïc vaøo söï hieåu bieát deã daõi hôn cuûa chuû nghóa. Ngöôøi ñoïc tìm ôû trong boä ÑAÏI
VIEÄT HUAÁN (Boä 1 Huaán Duïc).
Cuoán Ñaïi Vieät Moâ nghieâm ngaët laø pho saùch tham khaûo caùc nguyeân taéc cuûa lyù luaän
vaø thöïc tieãn, khoâng phaûi laø keá hoaïch caàn phaûi moät chæ vaïch roõ reät ra caùc chi tieát cuûa kyõ
thuaät, con ñöôøng soáng ñòa phöông. Tính chaát töï thaân cuûa noù trong coâng taùc tung hôïp cuûa
noù quy ñònh nhö vaäy.
Töø Toå Ñaûng ñeán Laäp Hoïc hôïp neân moät caùi truïc cuõng nhö hôïp Toå Ñaûng vôùi Thieát
Giaùo, Toå Ñaûng vôùi Kieán Quoác, Toå Ñaûng vôùi Ñoàng Nhaân ñeàu thaønh moät caùi truïc maø
nghóa roäng treân baûn theå gom goùp heát caû caùc taùc duïng rieâng bieät cuûa moïi maët laøm, ñem
phaân chia chuùng ra. Coù moät chuû chæ xaâu laïi moät chuoãi, caùi voøng chuoãi coøn xaâu laïi bieát
bao nhieâu voøng chuoãi khaùc thoáng nhaát laïi. Ñoù laø tính thoáng nhaát, tính lieân hoaøn vaø tính
bieän chöùng cuûa maïch laïc laøm saùch, maïch laïc thöïc tieãn cuûa chuû nghóa Duy Daân.

ÑOAÏN THÖÙ HAI
Noùi veà söï keát caáu toaøn theå cuûa boä saùch treân caùc voøng chuoãi cuûa caùc boä lôùn, noù baét
ñaàu vaøo hình nhi haï cuûa söï bieåu hieän Duy Daân chuû nghóa töï trong baûn theå. Söï thöïc cuûa
noù goïi laø hình nhi thöôïng, söï thoaùt thai ra toång theå cuûa cuoán “ÑAÏI VIEÄT MOÂ” laø choát noái
hình nhi thöôïng vôùi hình nhi haï.
A- LAÄP HOÏC
Taäp 1.– Söï môû vaïch vaø phaùt hieän ra caùc coâng cuï tinh thaàn vaø kyõ thuaät rieâng bieät
cuûa noù phaûi ñi ñaàu söï döïng doõi caùi theå heä hoïc thuaät goïi laø Khai Lyù Hoïc.
Taäp 2.– Lónh vöïc cuûa hoïc thuaät vôùi nhöõng coâng cuï treân ñem hoaït ñoäng ñeå hoaøn
thaønh hieäu suaát lyù töôûng cuûa noù laø söï soáng vaên hoùa goïi laø Vaên Hoùa Hoïc.
Taäp 3.– Nhöõng coâng cuï tinh thaàn treân kia ñeå noái daøi ra thöïc tieãn phaûi coù moät phuø
trôï vuõ khí vôùi coâng cuï goïi laø Vaên Ngöõ Hoïc.
B- THIEÁT GIAÙO
Taäp 4.– Söï ñaøo taïo chính cuûa quoác gia ñoái vôùi nhaân daân baèng giaùo duïc goïi laø Thieát
Giaùo.
Taäp 5.– Söï ñaøo taïo vaén taét vaø phuø giuùp goïi laø Huaán Luyeän.
Taäp 6.– Nhöng maø söï ñaøo taïo thaønh coâng leân cao ñoä bôûi töï coâng phu trong moïi
ngöôøi töï thöïc haønh laáy goïi laø Tu Döôõng.
C- KIEÁN QUOÁC
Taäp 7.– Keát caáu chính phuû vaø haønh chính toaøn quoác ví nhö thaàn kinh heä cuûa ñôøi
soáng quoác daân, ñaáy laø Cô Naêng Hieán Phaùp.
Taäp 8.– Söï thi thieát chính trò vaø kieán quoác phaûi coù caùc chính saùch coãi goác khoâng di
dòch vaø troïng yeáu nhaát, ñaáy laø Cô Baûn Quoác Saùch.
Taäp 9.– Nhöõng thi thieát caàn duøng cho ñöôïc nghieân cöùu thí nghieäm vaø kieåm thaûo roõ
reät, ñaáy laø Kieán Quoác Nghieäp Vuï.
Taäp 10.– Quaân söï treân kieán thieát cuõng phöùc taïp, phaûi ñöôïc nghieân cöùu, thí nghieäm
vaø kieåm thaûo cho caån thaän, ñaáy laø Kieán Quaân Nghieäp Vuï.
D- ÑOÀNG NHAÂN
Taäp 11.– Söï döïng doõi neân cô nghieäp Ñoàng Nhaân phaûi taùi tu chænh laïi caùc nguyeân
taéc laäp quoác treân neàn taûng vaø caùc ñieàu kieän cuûa ñoái töôïng goïi laø Nguyeân Taéc.
Taäp 12.– Caùc thi thieát cuõng phaûi taùi kieán thieát ví nhö nguyeân taéc, nhöng khoâng maát
ñöôïc tinh thaàn Vieät.
ÑOAÏN THÖÙ BA
Noùi veà keát caáu toaøn theå pho saùch treân söï lieân laïc Quyeån vôùi nhau, Quyeån hôïp laïi
thaønh Taäp, Taäp hôïp thaønh Boä. Quyeån ñeå khu vi hoùa caùc vaán ñeà lôùn ra luaän bieän, caét
nghóa cho lyù luaän caùc Taäp.
A- LAÄP HOÏC
1) Söï vaïch môû moät neàn taûng hoïc thuaät tröôùc heát phaûi kieåm thaûo laïi, toå chöùc laïi,
phaân loaïi taát caû cho theå heä trí thöùc vaø nghieân cöùu tìm ra moät hoïc thoáng.
2) Phaûi quy naïp caùc luaät taéc laïi thaønh caùc nguyeân lyù. Naém giöõ ñöôïc nguyeân lyù môùi
coù theå nhôø ñoù maø dieãn dòch ñöôïc heát caùc lyù luaän.
3) Nhöng maø söï laäp hoïc coát yeáu ôû söï thaønh laäp caùc coâng cuï vaø phöông chaâm, ñoù laø
hoïc toâng.
4) Tìm laáy nguoàn goác bieän chöùng cuûa vaên hoùa laøm moät xuaát phaùt ñieåm cho söï ñaøo
taïo vaên minh vaø moät y quy cho söï tieán haønh laøm vieäc, ñoù laø vaên hoùa nguyeân.
5) Daây chuoãi cöông thöôøng cuûa vaên hoùa vôùi vaên minh laøm choát loõi cho chính trò,
ñaïo ñöùc, kinh teá goïi laø “nhaân”.
6) Ñeå maø kieán thieát moät caûm giaùc tö töôûng vôùi phaùt döông thích ñaùng cho yù thöùc
môùi, phaûi taùi taïo laïi ngoân ngöõ treân nguyeân lyù cuûa noù.
7) Söï saùng kieán phaûi ñaïi ñoàng, cho neân ngheä thuaät dung hoøa thöôøng laøm ñaàu choát
cho vaên hoùa tính chaát: ñoù laø phieân dòch hoïc.
8) Tieáng noùi vôùi chöõ vieát laøm coâng cuï phuø trôï cuûa tö töôûng vaø vaên minh, noù phaûi
ñöôïc kieán thieát cho hôïp duïng.
B- THIEÁT GIAÙO
9) Giaùo duïc laø moät coâng taùc khoù khaên vaø cao thöôïng, noù phaûi ñöôïc kieåm thaûo laïi
treân caùc nguyeân taéc thaønh moät giaùo döôõng hoïc thuyeát rieâng thích hôïp vôùi Duy Daân Laäp
Hoïc vaø Kieán Quoác.
10) Cheá ñoä laø söï duoãi daøi cuûa nguyeân taéc ra thöïc tieãn, neáu khoâng coù moät cheá ñoä
thích hôïp thì sao thöïc haønh ñöôïc noåi lyù töôûng ñaøo taïo ngöôøi, cho neân söï thaønh laäp caùc
giaùo döôõng cheá ñoä phaûi ñöôïc nghieân cöùu rieâng reõ ra moät boä ñaëc bieät.
11) Huaán luyeän phaûi coù nguyeân taéc treân phöông phaùp (1) vaø cheá ñoä cuûa noù (2).
12) Tu döôõng laø coâng vieäc caù nhaân töï ñaøo taïo vaên minh, nhöng phaûi coù moät tieâu
chuaån moâ phaïm, tröôùc heát phaûi coù quoác daân tu döôõng.

13) Muoán ñöôïc thaønh moät phaàn töû quoác daân troïn veïn vaø laønh laën, phaûi coù moät nhaân
sinh tu döôõng hôïp yeâu caàu cuûa nhaân loaïi hoïc.
14) Nhöng maø söù meänh tranh ñaáu vaø töï veä chính laø nghóa vuï lôùn lao cuûa keû laøm
ngöôøi vôùi laøm daân, beânh vöïc cho chính nghóa vaø noøi gioáng taát phaûi coù moät chieán tranh tu
döôõng cao ñoä.
C- KIEÁN QUOÁC
15) Kieán quoác treân söï thaønh laäp chính phuû töùc laø cho cô quan coù taát caû caùc quyeàn
naêng haønh ñoäng taát yeáu, muoán theá hieán phaùp laø tieâu chuaån maø hieán phaùp phaûi y cöù vaøo
moät cöông thöôøng Duy Daân: Duy Nhaân Cöông Thöôøng, môùi mong quyõ ñaïo haønh ñoäng
cuûa quoác gia vaø quoác daân ñöôïc chính ñaùng vaø tieán boä.
16) Hieán phaùp phaûi saûn sinh ra ñöôïc caùc cô caáu thích hôïp cho söï hoaït ñoäng cöông
thöôøng: Cô Naêng Hieán Phaùp.
17) Caùc lyù luaän ñeå giaûi thích vaø quy ñònh caùc haønh ñoäng thöïc tieãn cuûa hieán phaùp cô
naêng ra, goïi laø cô naêng quyeàn lyù vôùi phaùp lyù.
18) Nhöõng hoaït ñoäng quoác gia vaø quoác daân phaûi coù caùc quy ñònh ñaïi khaùi vaø troïng
yeáu laøm thaèng möïc, ñoù laø Caên Baûn Quoác Saùch.
19) Söï kieán thieát chính trò phaûi theá naøo?
20) Söï kieán thieát xaõ hoäi phaûi theá naøo?
21) Söï kieán thieát kinh teá phaûi theá naøo?
22) Söï kieán thieát vaên hoùa phaûi theá naøo?
23) Söï kieán thieát quaân söï phaûi theá naøo?
24) Söï kieán thieát ngoaïi giao phaûi theá naøo?
25) Söï kieán thieát nhaân chuûng phaûi theá naøo?
26) Söï kieán thieát sinh hoaït coâng daân phaûi theá naøo?
27) Söï kieán thieát treân hình thöùc phaûi theá naøo?
28) Söï kieán thieát treân cheá thöùc phaûi theá naøo?
29) Söï kieán thieát duø sao phaûi coù ñaïo lyù rieâng cuûa noù (1), caùc haønh chính ñaëc bieät
phaûi chua theâm, nhaát laø nhaân söï (2), caùc lyù nieäm phaûi caûi chính vaø laøm vöõng chaõi leân ñeå
xaây ñaép caùi phong ñoä caàn yeáu cho kieán thieát.
30) Söï kieán quaân phaûi ñöôïc ñaëc bieät nghieân cöùu treân trieát hoïc cuûa noù (1), binh
thoáng cuûa nöôùc noøi (2), caùc teá tieát cuûa quaân chính (3), caùc cheá thöùc cuûa giaùo luyeän (4),
vôùi laïi soá hoïc cuûa noù (5).
D- ÑOÀNG NHAÂN
31) Söï taùi laäp vaän ñoäng cuûa Duy Daân chuû nghóa treân noøi gioáng Baùch Vieät theo vôùi
söù meänh kieán quoác caùch maïng vaø lòch söû ñoàng nhaân nguyeân taéc.
32) Söï thöïc tieãn cuûa ñoàng nhaân phaûi ñöôïc quy ñònh thaønh caùc chính saùch vaø cheá ñoä
ñoù, duø sao cuõng laø phoùng ñaïi cuûa kieán quoác treân cuøng moät chuû chæ Duy Daân maø khoâng
phaûi laø xaâm löôïc.
ÑOAÏN BIEÄN NHEÕ RIEÂNG VEÀ MUÏC LUÏC CUÛA MÔÛ QUYEÅN
1) Nhöõng cheá haïn vôùi laïi nhöõng yeâu caàu ñaëc thuø vaø quy leä ñaëc thuø cuûa boä saùch treân
caáu taïo cuûa noù phaûi ñöôïc bieän baïch ra, nhö theá ngöôøi ñoïc môùi coù theå nhaän ñöôïc hình
thöùc cuûa noù maø ñi vaøo noäi dung cuûa noù: Muïc Leõ.
2) Nhöng maø hình thöùc cuûa laøm saùch laø taùi chuyeån leân moät caáp cao ñoä, nghóa laø ñi
doõi theâm moät böôùc vaøo noäi dung, ñoù laø caùi hình thöùc cuûa noäi dung kia töï theå, töï bieåu loä ra
goïi laø Tuyeán Muïc.
3) Ñeå maø hieåu linh hoàn cuûa thôøi ñaïi, xin taém röûa tröôùc linh hoàn cuûa töï mình trong
höông hoa cuûa noøi gioáng, nhö theá ngoä tính môùi trong saïch vaø deã caûm.
4) Moät khi söï quan caûm ñaõ ñöôïc chuoát loïc vaø goät röûa roài, ngöôøi ta töï thaáy ñoàng nhaát
hoùa vôùi non soâng, hoàn thieâng cuûa noøi gioáng vaø yù thöùc cuûa thôøi ñaïi noåi baät leân baèng caùc
neùt veõ linh dieäu, neùt veõ cuûa linh hoàn, ñoù laø giaùc ngoä, moät giaùc ngoä tung hôïp.
X.Y. Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

4822 tuoåi Vieät
(1943)

Boä 5: Kieán Quoác
1.
DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG
ÑEÄ NHAÁT CAÊN BAÛN PHAÙP
A– TOÅNG GIAÛI
I.
1– Saép ñaët moät hieán phaùp cuûa heát moïi hieán phaùp voâ thöôïng, caên baûn vaø ñeä nhaát
hieán phaùp laøm chaân lyù vaø thaèng möïc vónh vieãn cuûa loaøi ngöôøi. Lòch söû töï noù toû loä heát caùc
thuû ñoaïn vaø muïc ñích cuûa vaên hoùa soáng thöïc, ñuùng treân söï dó nhieân, noù laø keát quaû tung
hôïp cuûa maùu toaøn nhaân loaïi vaø thôøi ñaïi ñaõ ñem ñeán nhöõng kinh nghieäm chí coâng vaø xaùc
thöïc: ñoù laø tinh chæ cuûa Duy Nhaân chuû nghóa cöông thöôøng.
2– Nhö theá thì caùc hieán phaùp cuõ, öôùc phaùp tröôùc chæ coù theå goïi ñöôïc laø nhöõng öôùc
leä, öôùc luaät laâm thôøi. Thôøi ñaïi baét nguoàn ngay töø trong baûn theå cuûa moãi taäp ñoaøn vaø cô
caáu chính trò naøo (chính phuû, cheá ñoä, trieàu ñaïi), töï noù bò haïn cheá chaët cheõ trong neàn taûng
vaø caùc ñieàu kieän ñöông thôøi vaø thöïc tieãn, coâng vieäc cuûa noù laø ñoùng goõ moät khung
NGÖÔØI. Phaûi kieåm thaûo laïi moät löôït heát thaûy caùi xöa kia, baây giôø maø tung hôïp moät caùch
khaùch quan laïi thaønh nhöõng caên tính toái ñoàng nhaát vaø nhöõng söï leä toái ñoàng nhaát cuûa loaøi
ngöôøi, laäp ñònh nhöõng cöông thöôøng khoâng di dòch cho nay mai, ôû ñoù caùi coâng vieäc cuûa
ta laø phuïc hoài laïi sinh meänh cuûa loaøi ngöôøi cho con ngöôøi soáng coù da thòt vaø trí tueä.
3– Duy nhaân cöông thöôøng ôû caùi hieäu löïc cuûa noù coøn laø baûn lónh cuûa chung caû loaøi
ngöôøi trong vieäc ñöa daét, naém giöõ, vaän duïng caùc thôøi ñaïi treân caùc taùc duïng taïo meänh hay
caùch meänh. Cuõng nhö danh giaùo, noù laø tieâu chuaån vónh vieãn vaø chính trung nhaát cuûa ñaïo
ñöùc, tö töôûng, thaùi ñoä, haønh vi rieâng hay chung, tinh thaàn hay vaät chaát. Môùi xem ra, coù
theå töôûng laàm noù chæ laø moät môù ñaïo ñöùc. Noù phaûi troâng theo moät yù nghóa vaø taùc duïng heát
söùc roäng raõi, noù goàm caû nghóa vuï, quyeàn lôïi vaø cô hoäi thoáng nhaát, chính trò, xaõ hoäi, kinh
teá thoáng nhaát, luaân lyù, toân giaùo vaø phaùp luaät thoáng nhaát, lòch söû, trieát hoïc vaø khoa hoïc
thoáng nhaát. Noù goïi laø CÖÔNG THÖÔØNG maø khoâng phaûi ñaïo ñöùc nghóa heïp, noù laø tinh
chæ cuûa tinh chæ luaät phaùp, tinh chæ cuûa tinh chæ taäp quaùn, tinh chæ cuûa tinh chæ töï nhieân,
tinh chæ cuûa tinh chæ luaân lyù, taát caû hôïp nhaát laïi treân moät moái gieàng ñöa daét ngöôøi soáng
thöïc.
4– Chuû nghóa Duy Nhieân goàm nhöõng töï nhieân luaät taéc nhaát quaùn taát caû caùc quan heä

vaø hình thaùi khoa hoïc, lòch söû, trieát hoïc laøm then choát cho söï an ñònh moät neàn taûng nhaân
sinh. Cho neân Duy Nhieân laø vuõ truï quan, y quy vaø caên cöù cho tinh thaàn cuûa nhaân sinh. Noù
ôû trong nhaän thöùc cuûa loaøi ngöôøi laø lyù tính thuaàn tuùy, ôû treân söï quan heä cuûa vuõ truï vôùi
nhaân sinh laø khaùch quan muïc ñích. Noù ôû treân caùi tuaàn hoaøn kyø (cycle). Noù goïi laø Ñaïi
Vaän, noù goïi laø Thaùi Huyeàn.
5– Duy Daân chuû nghóa goàm taát caû caùc luaät nhaân loaïi (anthropoligique) quan saùt
theo caùi hình thaùi cuûa noù, coù theå goïi goäp laïi ñöôïc laø töï nhieân xaõ hoäi ñaïo öôùc luaät (droit
socail naturel coutumier) ñöôïc. Noù laø nhaân sinh quan y cöù vaøo moät lyù töôûng hoãn hôïp cuûa
thuaàn tuùy vaø thöïc tieãn goïi laø voâ kyù tính, voâ kyù yù thöùc (thieân tính vaø taêng tuïc tính), noù laø
chuû quan muïc ñích cuûa loaøi ngöôøi, ôû trong Ñaïi Vaän noù laø Ñaïi Ñoàng, noù laø Thaùi Dòch.
6– Duy Daân chuû nghóa laø nhaân loaïi phaùp keát caáu treân caùc ñaëc thuø tính (vaên hoùa tyû
hieäu, töï nhieân phaân boá, lòch söû tích luõy, xaõ hoäi bieän chöùng) tung hôïp laïi thaønh moät ñaëc
ñieåm cuûa daân toäc treân caùc maët soáng thöïc. Noù laø lyù tính thöïc tieãn cuûa loaøi ngöôøi; treân
phöông chaâm coøn goïi noù laø daân sinh chính trò quan. Trong Ñaïi Vaän noù laø Ñaïi Thuaän, noù
laø Thaùi Thöôïng.
7– Cho neân Duy Nhaân chuû nghóa laø nhaân loaïi phaùp (droit humain), noù thaåm thaáu
vaøo quoác teá phaùp laøm tinh chæ chuû yeáu cuûa noù; noù thaåm thaáu vaøo quoác noäi phaùp laøm tinh
chæ chuû yeáu cuûa noù. ÔÛ ñaây noù laø thöïc teá luaät (droit positif).
8– Duy Daân chuû nghóa laø thöïc teá luaät quoác teá phaùp treân quan heä cuûa bang giao
(droit des gens), quoác noäi phaùp treân hai hình thaùi coâng phaùp vaø tö phaùp (droit politique et
droit civil).
9– Duy Daân chuû nghóa laø tinh thaàn chuû quan cuûa thöïc teá luaät maø coøn laø nguyeân taéc
ñaïi ñoàng cuûa chính trò. Chính trò laø thieát keá vaø chaáp haønh daân sinh theo ba ñieàu kieän:
nhaân ñaïo, nhaân sinh, nhaân caùch; giaùo duïc laø khôûi ñieåm vaø chung ñieåm cuûa chính trò, do
ñoù maø hình phaùp laø thuû ñoaïn boå trôï cuûa Leã vaø Nhaïc. Leã töùc laø nhòp hoøa haøi cuûa xaõ hoäi,
Nhaïc laø hieäu suaát ñoù. Xem caâu: Leã Nhaïc laø thuû ñoaïn cuûa Ñaïi Ñoàng.
18 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

TAM NHAÂN
Giaùo Duïc: Leã, Chính Trò: Nhaïc, Hoøa Bình: Thieän.
10– So saùnh tinh chæ cuûa caùc chuû nghóa treân, söï thoaùt boû ra caùc haïng phaùp luaät öùng
duïng cho loaøi ngöôøi, Duy Taâm ñem ñeán thöù tinh chæ cuûa toâng giaùo phaùp (droit divin),
Duy Vaät ñem ñeán tinh chæ cuûa vaät chaát phaùp (droit naturel physique), Duy Sinh ñem ñeán
tinh chæ cuûa ñoäng vaät phaùp (droit des animaux), thöïc duïng chuû nghóa ñem ñeán tinh chæ
cuûa lôïi duïng phaùp (utilitarisme), soá hoïc lyù taéc ñem ñeán hình nhi thöôïng phaùp
(meùtaphysique). Taát caû, hoaëc hoûng töø goác, hoaëc hoûng töø ngoïn. Duy Daân tinh chæ chuû
nghóa chæ coù moät tinh chæ: nhaân loaïi phaùp (droit humain), noù baûo chöôùng cho moät söï soáng
vaø moät danh döï: soáng vaø vinh döï loaøi ngöôøi.
II.
11– So saùnh tinh chæ (esprit) cuûa caùc ñieån chöông cuõ, caùc oâng vua Taøu ngaøy xöa
(Haùn Cao Toå öôùc phaùp tam chöông, Ñöôøng Thaùi Toâng öôùc phaùp 12 chöông) chæ laøm
ñöôïc nhöõng ñieàu ngaønh ngoïn trong ñôøi soáng thöïc cuûa daân chuùng yeân trí ôû caùi danh giaùo
thaùnh hieàn maø hoï khoâng hieåu, khoâng daùm laøm, khoâng bieát laøm vaø khoâng muoán laøm.
Daân La Maõ quy ñònh nhöõng cheá ñoä (constitution romaine) khoâng coù töï giaùc, vì khoâng coù
töï giaùc neân ích kyû toái taêm. Caùc hieán chöông Solon vaø Liurgue cuõng nhö hieán phaùp caùc
nöôùc ngaøy nay chæ chaêm chuù daân toäc muïc ñích hôn laø baûn theå nhaân loaïi. Hieán phaùp cuûa
Thaùi Töû Thanh Ñöùc (Showa Nhaät Baûn) ñem söï soáng göûi döïa vaøo caùc tö traøo moâng lung
maø khoâng aán ñònh roõ caùi tinh hoa ñeä nhaát vaø caên baûn. Ñaïi caùch maïng Phaùp ñem ñeán
nhaân quyeàn tuyeân ngoân (deùclaration des droits de l'homme et du citoyen) chuù troïng vaøo
quyeàn heïp nghóa quaù. Ñaïi caùch maïng Nga sau söï phaûn ñoäng cuûa Stalinisme ñem ñeán
moät hieán phaùp cuõng chæ coù ngaønh ngoïn cuûa cô hoäi, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi maø maát caùi goác
chaân chính cuûa noù khoâng theå khaâm ñònh bôûi vaät chaát phaùp ñöôïc. Caùch maïng Taøu Taân
Hôïi ñi sau, ñoù laø söï ñeà cöû ra hieán phaùp Tam Daân, noù chæ laø maët naï cuûa daõ taâm ích kyû haïi
ngöôøi, bieåu loä töø trong baûn chaát chuû nghóa aáy maø ra. Caùc hieán phaùp cuûa caùc nöôùc khoâng
noùi ñeán baûn theå chính trò muïc ñích, dó nhieân sai laàm vaø nguy hieåm, töï ñeå loä ra caùi hình
thöùc boä maùy haønh chính hình thöùc quaù (meùcanique). Hieán phaùp Reich 1921 cuõng nhö
öôùc chöông Peùtain 1940 coù moät tinh thaàn gioáng nhau treân choã dung tuïc cuûa trí tueä döôùi
laù côø haøng, ôû ñoù, noù mang ñeán moät söï phaûn tænh khoâng ñöôïc saâu saéc laém, vì noù bò loâi keùo
bôûi thoûa hieäp vôùi taát caû trong laãn ngoaøi. Tinh thaàn daân höõu, daân höôûng, daân trò, coù theå caét
nghóa ñöôïc baèng söï thoaùt tieát cuûa hieán phaùp Myõ vôùi Ñaïi Taây Döông Hieán Chöông
(Atlantic Charter) noù chæ laø côù xaâm löôïc giaû ñaïo nghóa. Ñaïi Hieán Chöông (Great

Charter) cuûa Anh cuõng ví nhö hieán chöông khaâm ñònh cuûa Phaùp hoài phuïc tích (Charte
octroyeùe par Louis 18, lors de la restauration). Victor Hugo noùi phaûi: “C’est l’entre
deux de 1830 et de 1840”, hai thôøi ñaïi ñoù gioáng nhau.
Caùc söï so saùnh treân khoâng phaûi laø maït saùt heát thaûy. Chuùng ta chæ thöïc thaø kieåm
thaûo laïi ñeå thöøa thuï laáy caùi tinh hoa maùu maø heát thaûy caùc daân toäc vôùi thôøi ñaïi ñaõ di löu
laïi cho chuùng ta moät caùch tha thieát, baèng moät taám loøng toái cung kính maø hieäu quaû to nhaát
cuûa söï cung kính hôïp lyù kia phaûi laø traû noù cho haäu theá vaø baùo ñaùp cho ñôøi tröôùc vôùi loaøi
ngöôøi cuõng moät caùch tha thieát, nghóa laø thöïc thaø vaø maïnh baïo. Chuû nghóa Duy Daân treân
ñòa boä ñoù, chæ coù moät toâng chæ laø theå nghieäm ñôøi soáng thöïc quoác daân, lòch söû vaø theá giôùi
maø tìm vaø veõ caùi soáng ñoù: Soáng toaøn theå, thaønh töïu vaø tieán hoùa, soáng nhaát nhö vaø töï taïi.
B– TOÅNG LUAÄN
I. NHAÂN LOAÏI CÖÔNG THÖÔØNG VAØ CHUÛ ÑAÏO
12– (1) Goïi laø nhaân loaïi taát caû nhöõng phaàn töû nhaän ñöôïc nhau laø gioáng ngöôøi, cuøng
moät nhaân theå vaø nhaân tính maëc daàu nhöõng sai bieät ñieàu kieän naøo.
13– (2) Goïi laø nhaân loaïi taát caû gioáng ngöôøi soáng treân traùi ñaát thieân nhieân khoâng
phaân bieät bôø coõi, chuûng toäc, cheá ñoä, vaên vaät goàm laøm moät moái.
14– (3) Goïi laø nhaân loaïi taát caû gioáng ngöôøi töø luùc nhoùm thaønh gioáng ngöôøi, khaùc
vôùi vaät chaát, ñoäng vaät so vôùi loaøi ngöôøi goïi laø gioáng chöa thaønh töïu (nhaân theå).
15– (4) Goïi laø cöông thöôøng cuûa nhaân loaïi, nhöõng thieân tính vaø thaønh thuïc tính (noù
coøn laø thöïc, kieán, töôùng) cuûa gioáng ngöôøi coi laøm uyeân nguyeân cuûa phaùp luaät caên baûn:
Thieân tính thöù nhaát laø sinh thöïc, thöù nhì laø caáp döôõng, thöù ba laø chuyeån di taùc duïng goïi laø
xaõ hoäi tính. Caùi tính cuûa caùc tính ñoù laø nhu yeáu (tính töôùng) an thích, hoøa bình, töï veä, sinh
saûn (nhaân tính).
16– (5) Goïi laø chuû ñaïo cuûa nhaân loaïi:

a) Söï keát caáu cuûa gioáng ngöôøi coù trung taâm ñeå daãn daét.
b) Caùi neàn taûng vaø caùi baûn theå cuûa söï keát caáu aáy laø söï ñoaøn keát chung caû treân moät

trung taâm.
c) Söï töï giaùc cuûa loaøi ngöôøi chung caû phoái hôïp vôùi söï töï giaùc cuûa töøng ngöôøi moät
khoâng traùi ngöôïc vôùi thoâng giaùc.
Nhaân loaïi coù chuû ñaïo thì môùi cuøng ñaït chung ñöôïc tôùi söï maõn thích nhaân tính; cho
neân xaõ hoäi nghóa laø nhaân tính toå chöùc maø söï töï giaùc kia phuï theâm moät naêng löïc thöïc haønh
nöõa môùi goïi laø chính trò: söï ñieàu lyù nhaân tính.
17– (6) Goïi laø ñieàu kieän cuûa chuû ñaïo nhaân loaïi, söï phoái hôïp caùc tính töôùng vaøo chuû
ñaïo nhaân loaïi ñeå ñaït tôùi söï maõn thích chung nhaân loaïi. Söï thaønh töïu aáy goïi laø vaên hoùa.
Söï tieán boä cuûa vaên hoùa goïi laø vaên minh, quaù trình thaønh töïu aáy goïi laø lòch söû, hieäu quaû
thôøi ñaïi aáy goïi laø moät vaên hoùa hieäu suaát, ñoäng löïc cuûa chuû ñaïo ñoù goïi laø lòch söû; chuû löïc
ñeàu höôùng caû veà moät phöông chaâm toái cao laø hoaøn thaønh moät phaïm truø lyù töôûng cuûa con
ngöôøi.
18– (7) Goïi laø sinh meänh cuûa loaøi ngöôøi, caùi cô hoäi, nghóa vuï, quyeàn lôïi caû chung
laãn rieâng cuûa loaøi ngöôøi ñeå ñaït thaønh coâng vieäc treân baèng töï giaùc chung caû.
II. THEÁ GIÔÙI CÖÔNG THÖÔØNG VAØ CHUÛ ÑAÏO
19– (8) Goïi laø theá giôùi, coõi soáng loaøi ngöôøi treân boä maët thöïc hieän thôøi ñaïi cuûa noù
baèng heát thaûy caùc tính ñaëc thuø vaø sai bieät (nhö quoác teá, quoác gia, ñoaøn theå, giai caáp).
20– (9) Goïi laø cöông thöôøng cuûa theá giôùi, taát caû loaøi ngöôøi soáng thaåm thaáu ñoái vôùi
nhaân tính vaø tính töôùng treân (1).
21– (10) Goïi laø chuû ñaïo cuûa theá giôùi caùi baûn lónh cuûa caùc quoác daân chæ huy ñöôïc
chính phuû khoâng laøm traùi vôùi cöông thöôøng chung maø vaãn phaùt döông ñöôïc hieäu suaát
rieâng vôùi laïi söï hôïp taùc hoã trôï thaåm thaáu cuûa loaøi ngöôøi.
22– (11) Goïi laø ñaïi ñoàng, caùi traïng thaùi hoøa haøi cuûa nöôùc vôùi nöôùc, ngöôøi vôùi
ngöôøi, trong lónh vöïc ñoù coù Leã Nhaïc, laïi coù hình phaït cuõng nhö coù hoøa bình phaûi coù chieán
tranh. Chieán tranh ñoù laø caùi nhöôïc ñieåm cuûa baûn theå loaøi ngöôøi vì coù trí tueä vaø duïc voïng;
söï giaûm hình phaït vôùi giaûm chieán tranh, tranh tuïng laø coâng vieäc coát yeáu cuûa cöông
thöôøng. Chieán tranh laø taát coù, nhöng maø tính chaát taát yeáu cuûa chieán tranh ñònh ñoaït, noù laø
chính nghóa hay phaûn ñoäng ñoái vôùi cöông thöôøng, cuõng nhö haønh vi rieâng, chung, phoå
thoâng vaø chính trò cuûa moãi nöôùc ñoái vôùi cöông thöôøng laø trung taâm hay daõ taâm.

III. QUOÁC GIA CÖÔNG THÖÔØNG HAY CHUÛ ÑAÏO
23– (12) Goïi laø quoác gia caùi ñoaøn theå cô naêng vaø tung hôïp cuûa soáng coøn thaønh laäp
neân bôûi söï vaän ñoäng höôùng taâm, höôùng thöôïng vaø höôùng ngoaïi cuûa caùi soáng coøn rieâng
coù moät ñöùc tính chung trong tính lôùn ñaëc thuø: daân toäc, chuûng toäc.
24– (13) Goïi laø quoác daân, taát caû trong nhaân daân quoác gia chung goùp vaøo moät soáng
coøn chung goïi laø quoác daân sinh hoaït, söï toå chöùc ñoù goïi laø quoác daân keát caáu.
25– (14) Goïi laø quoác gia cöông thöôøng, caùi cöông thöôøng nhaân loaïi cuûa nhaân daân
vôùi caùi cöông thöôøng tieâu chuaån ñoù laøm quy phaïm cho hoaït ñoäng quoác gia.
26– (15) Goïi laø quoác gia chuû ñaïo, caùi quoác gia ñoù keát caáu neân moät trung taâm ñeå
ñöa daét quoác daân vôùi daân toäc muïc ñích cuûa yù chí quoác gia ñoù trong vaên hoùa. Caùi hình thaùi
cuûa quoác gia chuû ñaïo goïi laø quoác theå, hình thöùc goïi laø chính theå, caùi cöông thöôøng quoác
gia phoái hôïp naêng löïc thöïc tieãn cuûa daân toäc yù chí goïi laø chuû quyeàn.
IV. XAÕ HOÄI CÖÔNG THÖÔØNG VAØ CHUÛ ÑAÏO
27– (16) Goïi laø xaõ hoäi quan heä, söï giao hoã cuûa caùc phaàn töû trong nhaân tính toå chöùc.
28– (17) Goïi laø xaõ hoäi theå heä, caùi nhaân vaø quaû cuûa söï giao hoã ñoù maø coù vôï choàng,
cha con, baïn beø, anh em, thaày tôù, thaân thích.
29– (18) Goïi laø xaõ hoäi vaän ñoäng, taát caû caùc haønh vi xaõ hoäi treân ñoù maø thaønh caùc keát
hôïp taát yeáu cuûa phaân coâng, hôïp taùc vaø thoáng lyù: gia ñình, chöùc nghieäp, ñoaøn theå, ñôn vò,
giao thieäp, xöû tieáp, giai caáp.
30– (19) Goïi laø xaõ hoäi cöông thöôøng, caùi cöông thöôøng nhaân loaïi thaåm thaáu vaøo söï
quy phaïm caùc quan heä ngöôøi vôùi ngöôøi rieâng vaø chung ñoù laøm noäi dung sinh meänh cuûa
quoác gia vaø theá giôùi.
31– (20) Goïi laø xaõ hoäi chuû ñaïo, söï töï giaùc caùi cöông thöôøng ñeå bieán thaønh moät coâng
nhaän vaø duy trì löïc.
32– (21) Goïi laø xaõ hoäi tö löông taát caû caùi gì maø baây giôø ngöôøi ta goïi laø kinh teá. Cho

neân xaõ hoäi laø neàn taûng, chính trò laø kieán truùc, vaên hoùa laø kieán truùc thuaät maø kinh teá laø taøi
lieäu kieán truùc.
C– TOÅNG TAÉC
I. SÖÏ PHAÙT SINH VAØ TOÀN TUÏC RA CÖÔNG THÖÔØNG

CUÛA LOAØI NGÖÔØI THEÁ NAØO?
22– (1) Ngöôøi ta phaûi heát söùc trôû laïi luùc ban ñaàu, luùc sô ñaàu, luùc thaønh laäp xaõ hoäi
nguyeân thuûy ñeå tìm xem caùi quan heä baûn nhieân noù laøm coãi goác cho cöông thöôøng chính
trung theá naøo vaø tìm xem caùi nhaân tính, nhaân baûn, noù laøm neàn taûng cho caùi coãi goác ñoù.
Nhöng leõ chính ñaùng cho ta bieát raèng chæ coù töï nhieân xaõ hoäi phaùt sinh töø caùc nguyeân tính
coãi goác kia maø khoâng coù töï nhieân kinh teá: chöõ kinh teá xoùa boû chöõ töï nhieân vaø chöõ töï
nhieân xoùa boû chöõ kinh teá; caùi nuùt bieán ñoù laø ôû töø choã taùi sinh saûn bôûi loaøi ngöôøi ñoái vôùi töï
nhieân sinh saûn, caùch aên chín giaûi nghóa roõ reät laøm thí duï. Roài töø caùi baûn chaát cuûa söï thaønh
laäp xaõ hoäi noù phaùt sinh töø caùi nhu yeáu phaùt trieån, duy trì cho veä sinh vaø kinh teá cho xaõ hoäi
ñoù maø maãu quyeàn nhöôøng cho phuï quyeàn; caùi nuùt bieán ñoù laø ôû choã taùi thaønh laäp bôûi loaøi
ngöôøi ñoái vôùi töï nhieân thaønh laäp. Meï loaøi ngöôøi laø töï nhieân roài laïi quy veà töï nhieân moät
caùch naøo; loaøi ngöôøi thaønh töïu ñöôïc laø bôûi söï tu chænh töï nhieân, noù laø cuoäc caùch maïng toái
sô cuûa loaøi ngöôøi, noù laø ñoäng cô tieán hoùa khoâng döùt, noù laø neùt phaùc caàn yeáu nhaát cuûa
cöông thöôøng: yeân ñònh laø ruùt laïi söï soáng coøn cuûa loaøi ngöôøi laøm neàn taûng cho ngöôøi
baèng tu chænh laïi, phaùt döông ra, nhöng khoâng theå boû ñöôïc noù laøm neàn taûng.
34– (2) Cho neân bieát raèng: toái sô cöông thöôøng laø söï maëc nhaän giöõa loaøi ngöôøi cuûa
caùc nhaân tính coãi goác phaùt tieát ra trong luùc soáng chung ñoù. Söï soáng chung vaø söï sinh saûn
laïi theo söï vaän ñoäng caùc neàn taûng vaø ñieàu kieän hoaøn caûnh vaø thôøi ñaïi vôùi töø nhöõng thuoäc
tính cuûa soáng chung vaø sinh saûn giao hoã bieän chöùng maø thaønh laäp daàn daø caùc cöông
thöôøng; tu chænh, pheá boû, taùi laäp daàn daø caùc cöông thöôøng baèng oân hoøa hay baïo ñoäng,
song duø theá naøo hai luaät taéc coãi goác cuûa cöông thöôøng treân cuõng khoâng theå boû ñöôïc, chæ
maøi goït ñi cho thaønh töïu maø thoâi.
35– (3) Nhöng maø ngöôøi ta coøn phaûi troâng ñeán caû caùi söï theå cuûa töông lai dieãn dòch
töø nhöõng kinh nghieäm xöa cuõ laø söï laøm maõn thích nhaân tính chung, tìm moät phaïm truø con

ngöôøi lyù töôûng vaø söï taùi hieäu suaát cuûa loaøi ngöôøi ñoái vôùi hieäu suaát lòch söû. Bôûi cuoäc soáng
coøn loaøi ngöôøi laø toaøn theå thöïc theå, sinh meänh thöïc theå vaø tieán hoùa thöïc theå ñi theo moät
daây thoáng nhaát toaøn trình vaø toaøn dieän, cho neân coøn coù caùi nguyeân taéc taùi taêng tuïc cuûa
loaøi ngöôøi ñoái vôùi lòch söû truyeàn thoáng.
36– (4) Cho neân caùc tính ñaëc thuø khoâng laøm xa laãn loaøi ngöôøi maø cuõng khoâng laøm
gaàn laïi bôûi ñoù (boán nguyeân taéc treân) baèng söï vaän ñoäng nhaân loaïi (anthropologique) theo
bieän chöùng Duy Daân treân caùi neàn taûng soáng nhaân loaïi. Nhöõng traïng thaùi ñaëc thuø cuûa caùc
taäp quaùn, luaät phaùp, chính trò, giaùo hoùa cuûa moãi quoác daân, thôøi ñaïi, vaên hoùa chæ laøm bieåu
loä caøng saâu saéc vaø roõ reät caùi cöông thöôøng caên baûn cuûa loaøi ngöôøi cuõng laø vì caùc leõ ñoù.
CÖÔNG THÖÔØNG ÑOÙ THEÁ NAØO?
37– (5) Phaûi nhaän xeùt caùi cöông thöôøng ñoù treân baûn theå vaø uyeân nguyeân cuûa noù maø
ñieàu coát yeáu nhaát laø phaûi coâng nhaän loaøi ngöôøi soáng theo nguyeân thöùc vaø caùch thöùc loaøi
ngöôøi ñaõ.
38– (6) Phaûi nhaän xeùt caùi cöông thöôøng ñoù qua caùc maøn meâ chöôùng cuûa nhaân vaät
hoãn loaïn, taâm vaät hoãn loaïn, nam nöõ hoãn loaïn vaø danh thöïc hoãn loaïn môùi thaâu thaùi ñöôï c
caùi neàn taûng toaøn theå sinh meänh vaø tieán hoùa cuûa noù.
39– (7) Phaûi caên cöù vaøo caùc cöông thöôøng treân, khoâng nhaân danh luaät phaùp (chuû
nghóa chaáp, thieân kieán, öùc ñoaùn), khoâng nhaân dieän (khoâng vì ngöôøi, quyeàn theá vaø theá
löïc), khoâng nhaân lôïi (tö lôïi) vaø khoâng nhaân khí (beø ñaûng).
40– (8) Phaûi laáy cöông thöôøng chung laøm tinh thaàn thaám nhuaàn rieâng. Phaûi laáy
Duy Nhaân laøm tinh chæ cho Duy Daân, trong khi heát söùc phaùt huy, khoaùng tröông caùc yeáu
toá ñaëc thuø chæ coù nhöõng ñaëc thuø ra ñeå maø maøi giuõa heát caùi ñaëc thuø maø thaønh coâng coäng.
41– (9) Phaûi hieåu raèng cöông thöôøng töùc laø ñoäng löïc cuûa haïnh phuùc, cöông thöôøng
coù thöïc hieän laø nhôø caùi taùc duïng giaùc ngoä rieâng vaø chung hôïp taùc vaø duy trì.
III. SÖÏ QUY ÑÒNH VAØ CHAÁP HAØNH CAÙC CÖÔNG THÖÔØNG
42– (10) Söï dieãn taû cöông thöôøng thaønh vaên töùc laø söï quy ñònh noù ra söï chaáp haønh
phaûi baèng moät coâng cuoäc truyeàn baù, coù heä thoáng aên saâu, lan roäng, thaám nhuaàn nhö tieàm

di maëc hoùa, yeân trí nhö truyeàn thoáng nhaát ñònh, töï giaùc nhö coâng cuï khoa hoïc, neân nhôù
raèng söï duy trì phaùt döông noù nhö moät hoïc thuaät, phaùp luaät, laøm cho noù coù moät yù nghóa
vaø höùng thuù nhö moät ngheä thuaät toâng giaùo laø nhôø ôû caùi söùc löïc chuû ñaïo vaø neàn taûng laø
daân chuùng, ñaáy laø giaùo hoùa.
43– (11) Nhöng maø söï chaáp haønh tích cöïc vaø toaøn dieän, trieät ñeå vaø höôùng thöôïng laø
ôû tính chaát cuûa caû moät keát caáu cuûa moät cheá ñoä duøng ñeå thöïc tieãn hoùa noù ra vaø cuï theå hoùa
noù ra. Phaûi coù moät theå cheá thích hôïp cho moät sinh tuïc cuûa caùi cöông thöôøng ñoù treân thöïc
haønh, nhö theá cöông thöôøng khoâng thaønh moät thöù maët naï vaø ñoà duøng aùp baùch. Phaûi coù
moät giaùo duïc thích hôïp cho söï töï giaùc vaø hoaït ñoäng ñoù cuûa cöông thöôøng ñoù treân thöïc
haønh, nhö theá cöông thöôøng môùi khoâng thaønh moät khung goã vaø goâng cuøm troùi buoäc.
D– BAÛN CHÖÔNG
I. CHUÛ NGHÓA DUY NHIEÂN
44– (1) Duy Nhieân nghóa laø baûn theå cuûa töï nhieân laáy ñaïi taïo hoùa treân toaøn theå, toaøn
trình vaø toaøn dieän cuûa bieän chöùng Duy Daân laøm tung hôïp toái cao, töï nhieân laø theå toång
hoøa cuûa heát thaûy caùc hình thaùi vaø vaän ñoäng caùc cöïc chaát vôùi ñaïo kyû trong heát caùc ngaønh
ngoïn bieän chöùng, phaïm vi cuûa noù laø phaïm vi cuûa trí thöùc loaøi ngöôøi laáy toái cao Duy Daân
tung hôïp laøm tieâu chuaån.
45– (2) Duy Nhieân laø töï nhieân quan heä cuûa taát caû caùc ngaønh ngoïn vaän ñoäng bieän
chöùng treân, laáy caùi ñoù laøm tinh nghóa cuûa söï phaùt sinh nhaân loaïi, hoaøn thaønh bôûi söï vaän
ñoäng vaø söï keát hôïp laãn nhau cuûa ba theá heä: tinh thaàn, vaät chaát vaø xaõ hoäi bieän chöùng maø
thaønh.
46– (3) Duy Nhieân laø töï nhieân taùc duïng cuûa ñôøi soáng nhaân loaïi coi laøm baûn vò vaän
ñoäng laãn vôùi caùc cô naêng cuûa noù, treân söï keát kôïp toái sô laø nhaân ñaïo, laáy xaõ hoäi thaønh laäp
vaø sinh hoaït laøm kieán truùc neàn taûng töï thaønh nhöõng töï tính töï nhieân cuûa noù laãn loän vôùi
chaát lieäu kinh teá cho soáng coøn taát yeáu goïi laø nhaân sinh; söï hoã töông nguyeân nhaân, ñoái laäp
thoáng nhaát cuûa xaõ hoäi vôùi kinh teá laø nhaân caùch.

II. CHUÛ NGHÓA DUY NHAÂN
a) Nguyeân taéc nhaân ñaïo
47– (4) Luaät taéc sinh meänh baûn theå:

Loaøi ngöôøi tröôùc heát coi laø moät theå soáng töï tính; sinh meänh toaøn theå laø y quy cuûa söï
soáng töï tính ñoù, aáy laø tinh nghóa neàn taûng cuûa söï thaønh laäp xaõ hoäi.
48– (5) Nguyeân taéc sinh meänh cô hoäi:

Söï caàn yeáu laãn treân söï soáng töï tính giöõa caù theå vaø toaøn theå quy ñònh treân nhöõng
nghóa vuï vaø quyeàn lôïi chung laãn, caùi quan heä ñoù goïi laø sinh meänh. Cho neân:
— Toaøn theå coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi vôùi caù theå.
— Caù theå coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi vôùi toaøn theå.
— Söï yeân ñònh quyeàn vaø nghóa chung kia troâng vaøo söï yeân ñònh toaøn theå, nghóa laø
toå chöùc cuûa cheá ñoä laø then choát duy trì vaø chæ huy caùc cô hoäi chung laãn kia.
— Ñaõ laø ngöôøi môùi vaøo ñôøi, ñang ôû trong ñôøi hay ñaõ vaøo ñôøi ñeàu chi phoái vaø che
chôû bôûi caùc luaät taéc treân khoâng sai bieät.
49– (6) Nguyeân taéc sinh meänh tieán hoùa:

Söï caàn yeáu cuûa söï soáng treân söï phaùt huy, maõn thích vaø phaùt trieån nhaân tính laøm
thaønh söï tieán hoùa cuûa sinh meänh, noù laø ñoäng cô cuûa vaên minh vaø bao haøm caùi muïc ñích
nhaân loaïi ôû trong. Cho neân:
— Söï höôùng thöôïng cuûa caù theå cuõng caàn nhö söï höôùng thöôïng cuûa toaøn theå.
— Hieäu suaát vaên minh laáy hieäu suaát haïnh phuùc ñoái vôùi toaøn theå laøm hieäu löôïng.
— Söï tieán hoùa cuûa sinh meänh laáy caùc ñieàu kieän hoaøn bò cho moãi ngöôøi laøm xuaát
phaùt.
— Söï keát caáu trong toå chöùc loaøi ngöôøi laáy sinh meänh cô hoäi vaø tieán hoùa laøm cöông
thöôøng.
— Ñeå hoaøn thaønh söï tieán hoùa caùc cô naêng ñaëc thuø cuõng phaûi kính troïng vaø boài
döôõng nhö baûn vò nhaát baûn tính.
50– (7) Nguyeân taéc sinh meänh thaønh töïu:

Quaù khöù vôùi töông lai ñoái laäp thoáng nhaát, möïc thöôùc cuûa thôøi ñaïi laáy ngay phaïm
truø sinh hoaït toái cao vaø toái ñeâ ñoä moãi thôøi ñaïi aáy ñeå laøm gieàng moái ñaøo taïo vaø thaønh töïu
nhaân loaïi thôøi ñaïi aáy.
— Söï soáng hieän thöïc treân trình ñoä lyù töôûng cao nhaát vaø thaáp nhaát laøm thuûy bình cuûa

toaøn theå xaõ hoäi.
— Quaù khöù vôùi töông lai cuûa söï soáng hieän thöïc moãi thôøi ñaïi phaûi laøm coät tieâu cho
giaùo duïc xaõ hoäi aáy.
— Söï thaønh töïu nhaát baûn cuûa moãi ngöôøi trong thôøi ñaïi aáy laø nhöõng ñieàu kieän ít nhaát
cuûa thôøi ñaïi aáy ñoái vôùi ngöôøi aáy.
51– (8) Nguyeân taéc sinh meänh nhaát nhö:

Soáng xaõ hoäi laø toång hoøa cuûa caùc höôùng thöôïng vaø naêng löïc treân vaän ñoäng töï ñoäng
ñieàu tieát laãn, thaåm thaáu laãn, chaát vaø löôïng bieán ñoåi laãn. Cho neân:
— Söï soáng rieâng vôùi soáng chung thaønh moät quan heä bình ñaúng.
— Caùc soáng rieâng vôùi soáng chung tröôùc toaøn theå thaønh moät quan heä ñoàng ñaúng.
Trôû leân laø nhaân ñaïo nguyeân taéc treân baûn theå ñoàng nhaát cuûa loaøi ngöôøi.
— Nhaân ñaïo coøn laø nguyeân taéc cuûa nhaân loaïi quan heä (nhaân luaân).
52– (9) Nguyeân taéc quan heä baûn theå loaøi ngöôøi treân sinh meänh baûn theå vaø ñoàng
nhaát maø cô hoäi sinh soáng laø ñoàng nhaát treân caùc nghóa vuï vaø quyeàn lôïi. Söï töï ñoäng ñieàu
tieát cuûa caùc nhaân tính treân caùc quan heä treân goïi laø cöông thöôøng.
53– (10) Nguyeân taéc hôïp caáu quan heä:

Loaøi ngöôøi keát hôïp neân baèng hai cô baûn: ñaøn oâng vaø ñaøn baø. Söï phoái hôïp cuûa ñaøn
oâng vaø ñaøn baø laø ñoäng cô cuûa sinh meänh cô hoäi vaø tieán hoùa. Cho neân:
— Ñaøn baø vôùi ñaøn oâng treân baûn theå cuõng laø sinh meänh ñoàng ñaúng maø treân quan heä
xaõ hoäi coù hai taùc duïng ñieàu tieát vaø phuø thaønh laãn nhau.
— Hoân nhaân laø nuùt thöù nhaát toå chöùc cuûa loaøi ngöôøi.
— Sinh döôõng laø muïc ñích thöù nhaát cuûa hoân nhaân.
— Caáp döôõng laø muïc ñích sau cuûa hoân nhaân.
— Ñaøn baø vôùi ñaøn oâng treân hoân nhaân coù nghóa vuï vaø quyeàn lôïi laãn nhau maø bình
ñaúng.
— Hoân nhaân quyù nhaát trinh: choàng vôùi vôï, vôï vôùi choàng.
— Hoân nhaân caàn yeáu ôû söï troän maùu. Cuøng moät huyeát thoáng laø kî.
— Hoân nhaân laø cô baûn chính saùch cuûa xaõ hoäi.
— Sinh ñeû vaø nuoâi naáng laø cô baûn chính saùch cuûa hoân nhaân.
54– (11) Nguyeân taéc sinh thöïc quan heä:

— Sinh thöïc vaø toàn tuïc, tieán hoùa laø then daây choát yeáu cuûa loaøi ngöôøi ñoái vôùi thôøi
gian maø cöûa ngoõ cuûa söï ñoù laø nuùt quan heä giöõa cha meï, con caùi:

— Cha meï phuï traùch vieäc nuoâi ñeû con caùi.
— Con caùi sinh ra ñeå vì töï chuùng noù, roài ñeán vì cha meï, sau laø cuûa toaøn xaõ hoäi.
— Cha meï coù boån phaän tuyeät ñoái vôùi con caùi.
— Con caùi ñoái vôùi cha meï cuõng vaäy.
— Xaõ hoäi coù nghóa vuï ñoái vôùi con caùi ñoù.
— Caùc con caùi ñoù laø phaàn töû xaõ hoäi moät khi thaønh töïu.
— Treû con goác ôû baøo thai vôùi tính chaát cha meï.
— Treû con sinh ra laø döï bò phaàn töû cuûa xaõ hoäi phaûi boài döôõng.
55– (12) Nguyeân taéc toå chöùc quan heä:

Sinh meänh khoâng coù toå chöùc tuyeät ñoái khoâng theå thaønh ñöôïc, maø toå chöùc khoâng coù
töï ñoäng tham döï vaø bình ñaúng tham döï cuõng khoâng theå phaùt trieån ñöôïc sinh meänh.
(Ngöôøi ngaøy nay ñi xa caùi goác nguyeân thuûy).
— Baûn vò loaøi ngöôøi laø taát caû troïn loaøi ngöôøi döôùi moät lòch söû muïc ñích chung.
— Cô naêng phuø giuùp caùi baûn vò ñoù laø noøi gioáng.
— Cô naêng teá baøo cuûa noøi gioáng vôùi loaøi ngöôøi laø gia ñình.
— Söï vaän duïng chung laãn cuûa baûn vò vôùi cô naêng phaùt sinh ra nhöõng cô naêng phuï
thuoäc: gia toäc, chöùc nghieäp, toaøn theå vôùi giai taàng.
— Cöông thöôøng neàn taûng vôùi sinh meänh toå chöùc laø xaõ hoäi. Kinh teá laø taøi lieäu,
chính trò laø taùc duïng vaän duïng. Xaõ hoäi laø toång theå cuûa sinh meänh taùc duïng.
— Moãi phaàn töû ñoái vôùi toaøn theå laø phaùt huy nhöõng ñieàu kieän toaøn bò töï mình cho
thích hôïp vôùi ñieàu kieän toaøn bò vôùi xaõ hoäi.
— Moãi phaàn töû vôùi moãi phaàn töû trong toaøn theå laø thích öùng theo söï töï ñoäng ñieàu tieát
cuûa nhaân tính laãn nhau.
— Ñieàu kieän cuûa toaøn theå vôùi caù theå laø phaùt huy sinh meänh chung caû treân ba luaät
taéc: sinh meänh thöïc theå, toaøn theå thöïc theå, vaø tieán hoùa thöïc theå.
— Söï taùc duïng cuûa vaän ñoäng trong toaøn theå phaûi caên cöù vaøo cöông thöôøng loaøi
ngöôøi treân sinh meänh laøm tieâu chuaån thích hôïp.
56– (13) Nguyeân taéc giao hoã quan heä:

Giöõa caù theå vôùi caù theå tuøy theo söï giao hoã maø trôû neân beø baïn. Beø baïn vôùi beø baïn laø
söï giao hoã cuûa chính theå vôùi chính theå khoâng rieâng maët naøo (yù chí, theá lôïi, höùng thuù
v.v...). Söï quen bieát cuõng vaäy.
— Beø baïn vôùi beø baïn laø caùi nuùt töï ñoäng ñieàu tieát cuûa xaõ hoäi.
— Ñoái vôùi nhau laãn ñeàu coù quyeàn vaø nghóa laãn.
— Anh em vaø thaân thích laø nhöõng nuùt ñoù theâm vaøo quan heä huyeát thoáng phaûi toân

troïng.
— Beø baïn, anh em bieåu loä roõ reät nhaát nguyeân taéc “Bình” (trinh vaø bình).
— Nhaân ñaïo coøn laø nguyeân taéc cuûa nhaân sinh taùc duïng (nhaân ngaïch).
57– (14) Nguyeân taéc xaõ hoäi nhaân sinh:

Nhaân sinh xaõ hoäi laø hình thaùi toå chöùc chính kinh vaø neàn taûng cuûa loaøi ngöôøi treân
moïi maët haønh vi, thaåm thaáu bôûi kieán truùc kinh teá. Goïi tung hôïp taát caû caùi toång theå sinh
hoaït ñoù laø nhaân sinh.
— Nhaân sinh vaø nhaân sinh tieán hoùa laø muïc ñích tung hôïp cuûa xaõ hoäi toå chöùc.
— Toå chöùc trung taâm laø chæ huy cuûa nhaân sinh.
— Trong toå chöùc toaøn theå nhaân sinh ñeå maø ñaït thaønh goàm coù ba heä thoáng giao hoã
laãn nhau, ñoù laø phaân meänh, phaân coâng vaø phaân höôûng.
— Phaân meänh nghóa laø quy ñònh caùi cöông thöôøng xaõ hoäi.
— Phaân meänh laø cöông thöôøng cuûa phaân coâng vaø phaân höôûng.
58– (15) Nguyeân taéc phaân coâng:

Phaân coâng laø chuaån chieáu theo con soá toång toaùn cuûa xaõ hoäi goàm goäp heát caùc ngaønh
hoaït ñoäng caàn yeáu laïi roài phaân phoái coâng taùc cho caùc phaàn töû; phöông chaâm cuûa noù laø
taêng tieán vaên hoùa vaø lòch söû hieäu suaát.
— Y cöù neàn taûng vôùi caùc ñieàu kieän khaùch quan maø ñònh phöông chaâm sinh saûn.
— Y cöù nhu yeáu cuûa moïi hoaït ñoäng maø ñònh phaân ngaïch.
— Y cöù naêng löïc baèng söï nhaân vi hôïp vôùi thieân nhieân tuyeån traïch vaø ñaïo ñöùc maø
ñònh ñoaït chöùc phaän.
— Söï phaân coâng hoaøn thaønh laø nhôø ôû söï töï ñoäng ñieàu tieát giöõa keá hoaïch toaøn theå
vôùi caù theå xu höôùng.
— Muïc ñích cuûa phaân coâng laø ñeå cho moãi ngöôøi ñöôïc heát söùc mình, ñuû phaàn mình,
vaø chính phaän mình.
— Lyù töôûng cuûa phaân coâng coøn laø ñi ñeán vaên minh.
59– (16) Nguyeân taéc phaân höôûng:

Höôûng duïng veà tinh thaàn vaø vaät chaát phaûi bôûi toaøn theå nhaän ñònh raèng: phaùt trieån
sinh meänh toaøn theå bôûi phaùt trieån ñieàu hoøa caùc sinh meänh caù theå; phaùt trieån sinh meänh
caù theå bôûi nhu yeáu treân caùc ñieàu kieän toaøn bò cuûa nhaân caùch bôûi caù theå.
— Cô hoäi, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi, lao ñoäng, tinh thaàn hay vaät chaát laø ñoàng ñaúng.
— Cô hoäi, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi lao ñoäng, tinh thaàn hay vaät chaát laø bình ñaúng.
— Phaïm vi phaûi hoaït ñoäng theo böïc thang tieán hoùa chung.

— Muïc ñích nhaân loaïi laø nhaân sinh.
60– (17) Nguyeân taéc giao hoaùn:

— Söï töï ñoäng ñieàu tieát cuûa phaân höôûng vaø cuûa phaân coâng laø giao hoaùn ñeå hoaøn
thaønh muïc ñích nhaân sinh chung; söï töï ñoäng ñieàu tieát aáy maát ñi ôû söï phaân coâng vaø phaàn
höôûng thaát ñieäu vaø voâ chính phuû.
— Chæ coù giaù trò khi coù sinh meänh xaõ hoäi.
— Cung caàu phaûi bò chæ ñaïo bôûi nhaân sinh chung.
61– (18) Nguyeân taéc chính phuû:

Sinh meänh phaûi coù toå chöùc maø taùc duïng vaø muïc ñích cuûa toå chöùc laø chæ huy. Söï chæ
huy phaûi caên cöù treân cöông thöôøng vaø chuû ñaïo nhaân loaïi; noù laø yù chí chung heát. Chính
phuû phaûi thaønh laäp baèng nguyeân taéc coâng cheá. Chính phuû döôùi caùi boái caûnh ñoù phaûi xöû
trí ñaát ñai, coâng cuï, trí tueä v.v... cuûa moïi ngöôøi chung caû treân nguyeân taéc: vì caù theå, vì
toaøn theå (nhaân loaïi, quoác gia vaø xaõ hoäi).
— Thöïc hieän nhaân loaïi.
— Thöïc hieän daân toäc (vaø xaõ hoäi nhaân loaïi loaïi thaåm thaáu cô naêng quoác gia).
— Thöïc hieän caù nhaân.
b) Nguyeân taéc nhaân sinh

Nhaân sinh laø nguyeân taéc cuûa nhaân tính baûn theå.
62– (19) Nguyeân taéc saéc tính (sexualiteù): Phaûi trinh vaø coù toå chöùc.
63– (20) Nguyeân taéc aên: (aên vôùi maëc laø nguyeân taéc nhaân sinh nhu yeáu).
Vì soáng maø aên (phaùt trieån).
Xaõ hoäi phaûi giaûi quyeát chung cho hôïp lyù, khoa hoïc vaø kinh teá.
64– (21) Nguyeân taéc maëc:

Hôïp lyù, khoa hoïc vaø kinh teá (phaùt trieån).
65– (22) Nguyeân taéc ñi (ñi vôùi ôû laø nguyeân taéc nhaân sinh tieän nghi).
Giao thoâng laø ñoà duøng caàn yeáu cuûa ñaïi ñoàng.
66– (23) Nguyeân taéc ôû:

Nhaân sinh laø nguyeân taéc cuûa nhaân tính quan heä.

67– (24) Nguyeân taéc tö töôûng: Tö töôûng laø ñoà duøng cuûa vaên minh nhaát laø cuûa nhaân
ñaïo.
68– (25) Nguyeân taéc hoân nhaân: (xem treân).
69– (26) Nguyeân taéc giaùo duïc:

Toaøn theå ñoái vôùi caù theå coù quyeàn lôïi vaø nghóa vuï chòu giaùo duïc ñoàng ñaúng.
70– (27) Nguyeân taéc ngu laïc:

Nhaân sinh coøn laø nguyeân taéc cuûa nhaân tính taùc duïng.
71– (28) Nguyeân taéc nhaân sinh quaù trình: Toaøn theå ai naáy ñeàu phaûi qua caùc giai
ñoaïn baøo thai, treû non, giaø yeáu vaø cheát. Moãi ngöôøi trong moãi quaù trình ñoù ñeàu ñöôïc
nhöõng xöû trí ñaëc thuø cuûa toaøn theå.
72– (29) Nguyeân taéc nhaân sinh tao ngoä: Toaøn theå phaûi coù nhöõng xöû trí ñaëc thuø ñoái
vôùi caùc tröôøng hôïp phi thöôøng noù xaûy ñeán moãi ngöôøi laø: ngheøo khoù, tai naïn, beänh taät, lo
khoå, doát naùt.
73– (30) Nguyeân taéc nhaân sinh thaát ñieäu: Toaøn theå phaûi coù nhöõng xöû trí ñaëc thuø ñoái
vôùi caùc hoaøn caûnh phi thöôøng nhö: moà coâi, goùa buïc, coâ ñoäc, taøn pheá.
c) Nguyeân taéc nhaân caùch

Nhaân caùch töùc laø nguyeân taéc nhaân sinh tieâu chuaån.
74– (31) Nguyeân taéc coâng cheá: Nhaân quyeàn töùc laø xaõ hoäi töï tính treân söï töï ñoäng
ñieàu tieát cuûa nhaân sinh, treân baûn thaân goàm caû cô hoäi, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi thoáng nhaát.
Caùc lyù luaän thieân phuù nhaân quyeàn, caùch maïng nhaân quyeàn hay phaùp luaät nhaân quyeàn
chæ toû ñöôïc moät maët treân hình thaùi cuûa noù, nhu yeáu phaùt tieát ra vôùi caùi thaát ñieäu cuûa thôøi
ñaïi. Nhaân caùch töùc laø ñieàu kieän toaøn bò cuûa moät ngöôøi soáng trong cuoäc soáng toå chöùc naøo.
Cho neân:
– Töï do laø söï ñieàu tieát thích nghi cuûa caù theå vôùi caù theå, caù theå vôùi toaøn theå treân caùc
ngaønh nghóa vuï, quyeàn lôïi vaø cô hoäi.
– Bình ñaúng laø söï ñoàng ñaúng treân laäp cöôùc ñieåm cuûa baûn theå sinh meänh.
– Baùc aùi laø söï coâng chính cuûa cheá ñoä treân söï phaân phaùt cô hoäi toaøn theå ñoái caù theå.

75– (32) Nguyeân taéc sinh meänh nhaân caùch: Söï soáng ñuû caùc ñieàu kieän toaøn bò cuûa
moãi ngöôøi thaønh moät sinh meänh heä thoáng; döôùi caùi sinh meänh chuû chæ caùc ñieàu kieän soáng
sinh lyù, soáng taâm lyù, vaø soáng xaõ hoäi (haønh vi nhaân caùch) ñeàu phaûi thích hôïp cho söï phaùt
trieån sinh meänh caù theå vaø toaøn theå.
– Chuû chæ sinh meänh töùc laø muïc ñích cuûa noù treân cöông thöôøng loaøi ngöôøi soáng.
– Thích hôïp cho söï phaùt trieån nghóa laø boài döôõng baèng phaân coâng.
– Haønh vi nhaân caùch töùc laø hôïp vôùi cöông thöôøng loaøi ngöôøi soáng maø taêng tieán
ñöôïc hieäu suaát cuûa noù.
76– (33) Nguyeân taéc vaên hoùa hieäu suaát: Hieäu duïng cuûa vaên minh laø taêng tieán treân
baûn theå noäi taïi caùc ñieàu kieän nhaân caùch. Cho neân:
haïnh phuùc vaät chaát,
khoaùi laïc tinh thaàn,
oån ñònh yù chí,
kieän khang sinh lyù,
saùng suoát trí tueä,
hôïp lyù haønh vi,
ñeàu laø vaên hoùa hieäu suaát.
Nhaân caùch nhö theá coøn laø nguyeân taéc cuûa nhaân ñaïo quan heä vaø laø nguyeân taéc cuûa
lyù töôûng vaên minh.
III. CHUÛ NGHÓA DUY DAÂN
a) Nguyeân taéc daân toäc

Daân toäc laø baûn theå soáng coøn treân chính trò quoác teá.
77– (34) Nguyeân taéc huyeát thoáng: Huyeát thoáng laø hieän töôïng tung hôïp cuûa heát
thaûy caùc ñieàu kieän khaùch quan cuûa soáng coøn, moät taäp ñoaøn nhaân loaïi, nôi gaëp nhau theo
töï nhieân phaân boá vaø lòch söû luõy tích maø thaønh moät vaên hoùa ñaëc thuø.
— Trôû veà nguoàn goác laø caû loaøi ngöôøi moät ñaïi chuûng toäc.
— Trôû veà chi löu ban ñaàu laø moät chuûng toäc. Trôû veà chi löu sau laø daân toäc.
Quoác gia laø hình thöùc vaø cô caáu noøi gioáng treân sinh meänh toå chöùc vaø chæ huy.
78– (35) Nguyeân taéc daân toäc: moãi noøi gioáng moät quoác gia, quoác gia do töï noøi gioáng
aáy quaûn lyù laáy vaø do quyeàn nhaân daân xöû trí laáy caùc vieäc. Ñoái vôùi quoác teá, quoác gia chæ laø
moät cô naêng coù heát caùc cô hoäi, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi ñoái vôùi taùc duïng vaø muïc ñích cöông

thöôøng cuûa loaøi ngöôøi.
— Quyeàn lôïi ñöông nhieân cuûa daân toäc ôû ngay treân baûn theå sinh meänh cuûa noøi
gioáng.
— Tö caùch lòch söû cuûa moãi daân toäc quyeát ñònh söï hoaït ñoäng bình ñaúng treân quoác teá.
— Chuû quyeàn sieâu nhieân cuûa daân toäc quyeát ñònh söï ñoäc laäp hoaøn toaøn cuûa noù.
— Cöông thöôøng nhaân loaïi quyeát ñònh boån phaän cuûa quoác gia hoaït ñoäng.
79– (36) Nguyeân taéc chính trò chuû ñaïo: Chuû ñaïo chính trò cuûa moãi noøi gioáng phaûi töø
100% daân chuùng nöôùc ñoù phoái öùng vôùi cöông thöôøng nhaân loaïi 100%. Nhö theá ñaïi ñoàng
theá giôùi môùi treân söï hoøa haøi cuûa quoác gia maø thaønh laäp ñöôïc.
— Daân toäc nhö theá coøn laø nguyeân taéc cuûa quoác teá quan heä.
— Daân toäc nhö theá coøn laø nguyeân taéc cuûa daân toäc taùc duïng treân töï tính cuûa noù.
b) Nguyeân taéc daân vöïc

Baûn theå cuûa töï nhieân phaân boá ñoái vôùi soáng coøn daân toäc.
80– (37) Nguyeân taéc quoác phoøng: Lónh thoå, lónh haûi, lónh khoâng vaø lónh tieàm goàm
neân nhöõng nguyeân taéc chuû quyeàn ñaát ñai treân quoác phoøng. Laáy lónh vöïc ñònh chuû quyeàn
ñoù laø baûn thaân cuûa söï töï veä caùc noøi gioáng ñoái vôùi caùc haønh vi baát phaùp treân quoác teá.
81– (38) Nguyeân taéc kinh teá: Meänh maïch soáng coøn treân ñaát ñai quoác phoøng cuõng
phaûi ñöôïc ñaëc ñònh laøm moät chuû quyeàn ñeà phoøng söï xaâm thöïc vaø thao tuùng kinh teá.
82– (39) Nguyeân taéc thoå ñòa: Thoå ñòa laø chính saùch cuûa noøi gioáng, noù phaûi daân chuû,
nghóa laø phaûi toân troïng chuû quyeàn caù theå trong toaøn theå nhöng khoâng maát coâng cheá cuûa
toaøn theå.
Daân vöïc quan heä:
83– (40) Nguyeân taéc ñòa ñoäng: Söï töï do thoâng thöông, söï ñaëc ñònh caùc coâng haûi
treân caùc ñieàu kieän ñaëc ñònh naøo, phaûi phuø giuùp vaøo söï khai thoâng cuûa caùc quoác gia ñoái
vôùi thöïc haønh cöông thöôøng nhaân loaïi.
Daân vöïc taùc duïng:
84– (41) Quyeàn töï veä laáy daân toäc laøm tieâu chuaån haønh quaân.

c) Nguyeân taéc daân ñaïo
85– (42) Laáy nhaân loaïi cöông thöôøng laøm chuû chæ toå chöùc quoác daân: nhaân ñaïo.
86– (43) Daân luaân laø toå chöùc coát caùn trong quoác daân bieân cheá.
87– (44) Daân ngaïch laø ñieàu kieän thaåm thaáu trong quoác daân bieân cheá.
88– (45) Moãi daân toäc phaûi phaùt huy caùi tinh thaàn, ñöùc tính ñaëc thuø cuûa mình.
d) Nguyeân taéc daân sinh
89– (46) Nguyeân taéc daân sinh trong cöông thöôøng nhaân loaïi laø chuû chæ cuûa kinh teá
bieân cheá trong moãi quoác gia.
90– (47) Thöïc haønh loái bieân cheá tam phaân ñem vaøo ba taàng quoác keá, daân sinh,
nhaân caùch ñoù laø kinh vó cuûa quoác daân daân sinh kinh teá.
ñ) Nguyeân taéc daân vaên
91– (48) Nguyeân taéc truyeàn thoáng phaûi toân troïng trong daân toäc.
92– (49) Nguyeân taéc dung hoøa phaûi khuyeán khích.
93– (50) Nguyeân taéc saùng taïo phaûi boài döôõng.
94– (51) Nguyeân taéc cöông thöôøng phaûi laøm chuû chæ giaùo duïc.
e) Nguyeân taéc daân trò
95– (52) Nguyeân taéc nhaân caùch phaûi laøm muïc tieâu trong daân trò.
96– (53) Daân trò thieát thi phaûi laáy daân toäc laøm chuû ñaïo, moät maët phaûi laáy toaøn boä
cöông thöôøng laøm kinh vó.

Ñ– PHUÏ CHÖÔNG
Cöông lónh neàn taûng cuûa hieán phaùp Vieät.
97– (54) Noøi gioáng Ñaïi Vieät chieáu theo nhu yeáu hieän thöïc cuûa mình töø cöùu nöôùc
giöõ noøi laøm xuaát phaùt ñieåm thöïc haønh caùch maïng trieät ñeå, toaøn dieän vaø höôùng thöôïng
vôùi saùng taïo trieät ñeå, toaøn dieän vaø höôùng thöôïng, ñaït tôùi muïc ñích ñieåm laø kieán thieát moät
sinh meänh heä thoáng cho daân toäc vôùi moät vaên hoùa theå heä cho daân toäc.
98– (55) Vieät Duy Daân Chuû Nghóa laø toái cao nguyeân taéc cuûa coâng vieäc ñoù.
99– (56) Cuoán Vieät Duy Daân Chuû Nghóa Quoác Saùch Thaûo AÙn Toaøn Pho laøm caên
cöù ñeå giaûi thích vaø chaáp haønh chuû nghóa.
100– (57) Nhaân loaïi cöông thöôøng laøm chuû chæ cuûa laäp quoác.
101– (58) Vieät quoác gia kieán thieát treân boán quy moâ: laäp hoïc, thieát giaùo, kieán quoác
vaø toå ñaûng.
102– (59) Nhöõng ñieàu cöông thöïc tieãn cuûa chuû nghóa Duy Daân laø sinh meänh thöïc
hieän trieát hoïc; kieän khang giaùo phaùp, sinh hoaït giaùo duïc, caên baûn huaán luyeän, trung taâm
tu döôõng, Thaéng Nghóa vaên ngheä, Ñaïi Moân vaên ngöõ, Ñaïi Nam toâng giaùo, Cô Naêng hieán
phaùp, Bình Saûn kinh teá, Duy Daân daân chuû, ñoàng nhaân quoác saùch v.v...
103– (60) Quoác gia cöù 10 naêm quoác theá ñieàu tra moät laàn, 30 naêm bieán thoâng chính
trò thieát thi vaø phaùp luaät moät laàn.
104– (61) Keá hoaïch chính trò thöïc haønh baèng söï lyù ñònh caùc caên baûn chính saùch vaø
laâm thôøi chính saùch thöïc haønh theo caùc nhu yeáu cuûa khaùch quan.
105– (62) Quoác gia kieán thieát goàm caùc boä moân: chính trò, xaõ hoäi, kinh teá, quaân söï,
hình thöùc vaø bieán thöùc kieán thieát.

106– (63) Vieät Duy Daân Ñaûng phuï traùch ñöa daét söï kieán thieát ñoù trong ba thôøi kyø
trung taâm. Hieán phaùp phaûi ñöôïc toaøn daân ñoàng yù moät caùch töï giaùc vaø caùc chính saùch cuûa
Ñaûng phaûi ñem ra toaøn quoác daân baùo caùo, thoâng qua môùi laø phaùp ñònh.
107– (64) Quoác Hoäi laø chính trò laäp phaùp (toái cao quyeàn löïc vaø ñaïi theå).
108– (65) Laäp Phaùp Vieän laø haønh chính laäp phaùp.
109– (66) Thi haønh baét ñaàu baèng coâng daân phaân ngaïch cheá.
110– (67) Hieán phaùp töôøng teá do quoác hoäi thaûo luaän, quyeát nghò vaø coâng boá (laäp
quoác phaùp).
111– (68) Phoå thoâng phaùp do Laäp Phaùp Vieän thaûo luaän, quyeát nghò vaø coâng boá do
Quoác Tröôûng.
112– (69) Hieán phaùp giaûi thích, thaåm phaùn, toá tuïng ñeàu thuï lyù bôûi Chính Trò Pheâ
Phaùn Vieän.
113– (70) Chính Trò Pheâ Phaùn Vieän laø chính trò giaùm saùt.
114– (71) Giaùm Saùt Vieän laø haønh chính giaùm saùt v.v...

E– PHUÏ LUAÄN – CHÍNH NGHÓA
115– (1) Duy Daân chuû nghóa nhaän ñònh söï vaän ñoäng hai gioáng ñöïc, caùi (taùc duïng
ñoù) vaøo trong vaän duïng cuûa Duy Daân bieän chöùng môùi hoaøn toaøn.
116– (2) Xaõ hoäi: nhaân tính toå chöùc. Chính trò: nhaân tính ñieàu lyù. Kinh teá: taøi lieäu
thaåm thaáu trong xaõ hoäi kieán truùc.
117– (3) Xaõ hoäi quyù Trinh, nhaân sinh quyù Bình, hai chuû maïch cuûa nhaân sinh laø sinh
thöïc vaø caáp döôõng. Ba chuû muïc cuûa bieân cheá: phaân meänh, phaân coâng, phaân lôïi.
118– (4) YÙ nghóa cuûa chính trò treân baûn theå: chính trò laø taùc duïng cuûa söï vaän ñoäng
cuûa xaõ hoäi coi laøm moät sinh meänh toaøn theå. Duy Daân bieän chöùng phaùp laøm caên cöù.
119– (5) YÙ nghóa cuûa chính trò treân thöïc tieãn: chính trò laø daân sinh thieát keá vaø chaáp
haønh, giaùo duïc laø khôûi ñieåm vaø chung ñieåm cuûa chính trò Duy Daân cöông thöôøng phaùp
laøm caên cöù.
120– (6) YÙ nghóa cuûa chính trò treân kyõ thuaät: chính trò laø vaän meänh, söï naém giöõ, vaän
duïng vaø giaûi thích caùc vaän meänh ñoù ñeå ñöa daét sinh meänh toaøn daân. Duy Daân cao coâng
(Cao Thaâm coâng taùc vaø ñaûng cô), Duy Daân thao löôïc laøm caên cöù.
121– (7) YÙ nghóa cuûa chính trò treân thaùi ñoä cuûa hieäu duïng: Chính trò laø moät ngheä
thuaät tung hôïp heát caùc thuû ñoaïn cuûa myõ hoïc trong vieäc laøm cho loaøi ngöôøi ñöôïc öu sinh,
myõ sinh, kieän sinh, ñaït sinh.
122– (8) Chính trò hoïc töùc laø goàm caùc trí thöùc toaøn theå (universelle) hoïc vôùi thuaät
laáy 4 yù nghóa cuûa chính trò treân laøm ñoái töôïng vaø laáy nhaân loaïi laøm tröïc tieáp cô sôû.
123– (9) Moät chuû nghóa quoác gia chaân chính laøm neàn taûng cho caùi chính saùch quoác
teá vöõng beàn vaø saùng suoát. Moät chuû nghóa quoác teá chaân chính laøm neàn taûng cho caùi chính
saùch quoác gia vöõng beàn vaø saùng suoát.
124– (10) Thieän vôùi aùc chæ laø thuoäc tính cuûa xaõ hoäi töï tính do chuyeån di taùc duïng.
125– (11) Phaùp luaät laø ngoïn cuûa cöông thöôøng duøng ñeå ñeà phoøng nöùt keõ, thaát ñieäu

vaø thoaùt tieát cuûa ñaïo ñöùc, theo nghóa roäng cho neân söï soáng treân nguoàn goác cuûa noù phaûi
caên cöù vaøo cöông thöôøng.
126– (12) Hoøa bình vôùi chieán tranh chæ laø hình thaùi hôïp ñieäu hay laø thaát ñieäu trong
söï vaän duïng cuûa xaõ hoäi töï tính treân sinh meänh toaøn theå ñoái toaøn theå.
127– (13) Baûn vò vaø cô naêng hieäp ñieäu, ñoù laø hoøa bình. Cho neân quoác gia öùc cheá
quoác teá maø thaønh xaâm löôïc, giai caáp öùc cheá quoác gia maø thaønh vaät trò, gia toäc öùc cheá
quoác gia maø thaønh quaân chuû, ñoaøn theå öùc cheá quoác gia maø thaønh ñaûng trò (ñoäc taøi).
128– (14) Xem 6 vaán ñeà theá giôùi vaø 3 vaán ñeà thôøi ñaïi (xem Chu Tri Luïc).
129– (15) Nhaân quyeàn neân coi laø quyeàn naêng cuûa loaøi ngöôøi ñoái töï mình, ñoái vôùi
moãi ngöôøi, ñoái vôùi vaïn vaät... (coøn xem treân).
130– (16) Giaùo duïc laø coâng vieäc trôøi, ngöôøi nhaát quaùn: töø thuûy taïo ñeán loaøi ngöôøi
keá taïo hay caûi taïo maø ñaït tôùi muïc ñích thaønh taïo.
131– (17) Duy Taâm ñi ñeán thaùnh trò, Duy Vaät ñi ñeán vaät trò. Chæ coù Nhaân Baûn vaø
Nhaân Tính môùi laø chính trung.
G– PHUÏ GIAÛI
132– (1) Baûn chöông laø hieán phaùp thuaàn tuùy, phuï chöông laø hieán phaùp thöïc tieãn.
133– (2) Toång giaûi laø lyù luaän chuû chæ cuûa baûn chöông.
134– (3) Toång luaän laø lyù luaän cöông muïc cuûa baûn chöông.
135– (4) Toång taéc laø kyõ thuaät vôùi trình töï cuûa baûn chöông.
136– (5) Phuï luaän laø cöông muïc cuûa caùc nghóa chính cuûa nhaän thöùc ñoái vôùi baûn
chöông.

137– (6) Phuï giaûi laø cöông muïc cuûa baûn cöông thöôøng naøy.
138– (7) Phuï taéc laø chia phaân caùc yù kieán caàn yeáu.
139– (8) Baûn cöông thöôøng naøy chæ khaùi quaùt caùc nguyeân taéc toái caên baûn maø khoâng
lieät cöù taát caû caùc haïng muïc. Thí duï caùc vaán ñeà: Nhöõng cô hoäi gì? Nghóa vuï gì vaø quyeàn
lôïi gì? Taøi saûn? v.v... Ngöôøi ta phaûi phaân tích caùc ñieàu nhaân ñaïo ra, v.v...
140– (9) Cöông thöôøng nhaân loaïi giaùn tieáp baûo chöôùng. Phaùp luaät ôû ñoù laøm ra
nhöõng baûo chöôùng tröïc tieáp. Ví duï trong caùc luaät phaùp Vieãn Ñoâng coù caùc leä: duøng an
quyeàn, löu döôõng quyeàn, v.v...
141– (10) Caùc ñieàu cöông thöôøng chæ laø tung hôïp toái cao sau khi phaân taùch toái vi:
caùc hoïc giaû, ñeå phaân taùch cöông thöôøng phaûi tuøy theo heát thaûy caùi keát quaû cuûa moïi khoa
hoïc roài laáy cöông thöôøng naøy laøm neàn taûng maø lieät cöù ra.
142– (11) Cöông thöôøng coù theå tröïc tieáp baûo chöôùng ñöôïc sau khi ñaõ töôøng teá phaân
tích vaø roõ reät quy ñònh heát thaûy caùc ñieàu kieän cuûa noù.
143– (12) Cöông thöôøng raát traùnh khoâng neân cho thaønh ngaïnh tính maø cuõng khoâng
ñeå nhu tính quaù ñöôïc, noù phaûi coù ñaøn tính (eùlastique). Noù laø toaøn boä chöông trình cuûa
giaùo hoùa; chính trò phaûi laáy noù laøm muïc tieâu thanh giaùo vaø dö luaän phaûi laáy noù laøm söù
meänh. Cöông thöôøng tuy theá phaûi laø thaønh vaên (eùcrit).
H– PHUÏ TAÉC
144– (1) Ñeà xöôùng caàn ôû chuyeân moân, thaûo luaän caàn ôû daân chuùng, quyeát nghò caàn
ôû quoác hoäi.
145– (2) Caên baûn tinh thaàn caàn ôû cöông thöôøng, caên baûn trình töï caàn ôû daân toäc, caên
baûn cheá ñoä caàn ôû nhaân söï (ñaøo taïo haønh chính) v.v...
146– (3) Hieán phaùp phaûi noùi laø cöông thöôøng cuûa nhaân loaïi töï tính laøm thaèng möïc

cho heát thaûy hoaït ñoäng cuûa nhaân daân, khoâng theå noùi laø giao keøo cuûa chính phuû vôùi nhaân
daân ñöôïc. Noùi theá chæ coù theå caét nghóa ñöôïc caùc öôùc phaùp; öôùc phaùp chính laø giao keøo
taïm thôøi ñoù.
147– (4) Caùc tö ñöùc chæ haïn vaøo moät caù nhaân nhö aên maëc. Caùc tö ñöùc aáy tuy nhieân
vaãn laø thaønh phaàn cuûa coâng ñöùc, nhöng haïn vaøo söï giaùo hoùa.
148– (5) Caùc vaán ñeà chính trò, kyõ thuaät vaø cheá ñoä, nguyeân lai so vôùi cöông thöôøng
nhaân loaïi coøn laø caùc vaán ñeà thöù yeáu, noù ñöôïc lieân ñôùi giaûi quyeát moät khi cöông thöôøng
nhaân loaïi yeân ñònh vaø cöông thöôøng cuõng coù quy ñònh caùi coâng tính cuøng chính cheá, maø
söï thöïc caùc vaán ñeà quoác theå, quoác chính laø vaán ñeà ñaëc thuø treân daân toäc, thôøi ñaïi vaø vaên
hoùa; cho neân phaûi coù ñaøn tính (tính chun) trong söï bieân thaûo.
149– (6) Cöông thöôøng khoâng phaûi laø Tam Cöông Nguõ Thöôøng. Theo nghóa treân
(1).
150– (7) Söï taùi taêng tuïc cuûa yù thöùc goïi laø söï taùi yù thöùc cuûa xaõ hoäi vaø thôøi ñaïi; taùi yù
thöùc laøm neân taùi sinh saûn vaø taùi hieäu suaát ñoàng thôøi laïi bò phaùt sinh neân bôûi hai caùi ñoù.

4822 Tuoåi Vieät (1943)

2.
CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
Ñeå kyû nieäm caùi di yù cuûa
toå chöùc teutonique Hoàng Baøng
ngaøy xöa goïi taéc laø Laïc Cheá.
I– TOÅNG CÖÔNG
1– Duy Daân cô naêng quy ñònh phaàn cheá ñoä vaø söï vaän haønh chöùc vuï, naêng löïc,
quyeàn haïn cuûa caùc cheá ñoä laäp quoác vôùi haønh chính cuûa Ñaïi Vieät.
2– Hieán phaùp cuûa Ñaïi Vieät goàm ba phaàn:
a– Toaøn pho Ñaïi Vieät Moâ laøm nguyeân taéc, tinh thaàn ñaïo ñöùc, muïc ñích toái cao vaø
coãi goác cuûa yù thöùc laäp quoác, tröø phaàn quy ñònh veà lyù luaän kieán thieát vaø bieän chöùng.
b– Phaàn quy ñònh thöïc tieãn cuûa cheá ñoä Duy Daân cô naêng.
c– Phaàn quy ñònh thöïc tieãn cuûa thao löôïc Duy Daân Cao Coâng.
3– Nhö theá hieán phaùp cuûa Ñaïi Vieät laø thaønh vaên treân yù nghóa raát roäng raõi vaø treân
tính chaát raát co duoãi cuûa baát thaønh vaên.

II – ÑIEÅN CÖÔNG
1– QUOÁC THEÅ
a– Ñaïi Vieät thaønh laäp Ñaïi Nam Haûi Lieân Bang Thoáng Nhaát.
b– Ñaïi Vieät kieán thieát vaø haønh duïng Duy Daân chuû nghóa toái cao.
2– CHÍNH THEÅ
GIAÙP: CHÍNH TRÒ TOÅNG CÔ
A– TOÁI CAO QUOÁC THEÅ
1– Toái cao quoác theå laø phaàn töû saûn xuaát töø toái cao laäp phaùp cöû, giao toaøn quoác daân
tuyeån cöû chính thöùc ra.
2– Toái cao quoác theå vaäy laø moät boä phaän cuûa toái cao quyeàn löïc, boä phaän tónh ñònh vaø
thöïc tieãn.
3– Toái cao quoác theå ñaïi bieåu caû toaøn quoác ñoái noäi, ñoái ngoaïi trong haïn chöùc.
4– Toái cao quoác theå goïi laø Ñaïi Vieät Quoác Tröôûng.
5– Ñaïi Vieät Quoác Tröôûng do Trung Taâm Hoäi Nghò toái cao ña soá coâng cöû leân.
6– Kyø haïn nhaäm chöùc laø chín naêm ñöôïc lieân nhieäm moät laàn.
7– Lónh trung taâm traùch nhieäm tröôùc Trung Taâm Hoäi Nghò Toaøn Quoác.
8– Toång Lyù caùc chöùc quyeàn quaân quoác, khoâng ñöôïc kinh doanh tö taøi.
9– Ñöôïc phaûn baùc laïi caùc quyeát aùn cuûa Trung Taâm Hoäi Nghò ba laàn.
10– Ñöôïc mieãn truy toá trong nhieäm kyø, tröø phaïm phaûn quoác.
11– Ñöôïc ñaøn haïch bôûi Pheâ Phaùn Vieän tröôùc Trung Taâm Hoäi Nghò.
12– Ñöôïc ñaøn haïch bôûi Keâ Saùt Vieän tröôùc töï mình.
13– Khoâng ñöôïc thoaùi chöùc trong nhieäm kyø, tröø cheát, coá taät. Khi vaéng, do Haønh
Chính Vieän Tröôûng taïm thay saùu thaùng.
14– Khoâng ñöôïc giaûi taùn Trung Taâm Hoäi Nghò.
15– Ñöôïc giôùi nghieâm, giaûi nghieâm khi ñöôïc Trung Taâm Hoäi Nghò truy nhaän vaø
thöøa nhaän.
46 Cô Naêng Hieán Phaùp Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

16– Ñöôïc tuyeân chieán, ñình, hoøa khi ñöôïc Trung Taâm Hoäi Nghò ñoàng yù hay truy
nhaän.
17– Ñöôïc aân xaù, ñaëc xaù, hay chung quyeát caùc aùn Tö Phaùp, Keâ Saùt.
18– Tuyeån boå caùc vieän tröôûng caùc vieän, caùc boä cuûa toái cao quoác quyeàn (tröø Laäp
Phaùp, Nghieân Cöùu, Keâ Saùt, Tö Phaùp ñöôïc ñeà nghò tuyeån boå–.
19– Ñöôïc trieäu taäp Trung Taâm Hoäi Nghò thöôøng kyø hay laâm thôøi.
20– Ñeà nghò döï toaùn vôùi Trung Taâm Hoäi Nghò.
21– Ban aân quan, quaân, daân.
22– Ñöôïc coù quyeàn haïn khaùc do Trung Taâm Hoäi Nghò quy ñònh.
B– TOÁI CAO LAÄP PHAÙP
1– Töø quoác daân ñoaøn xaõ chính tuyeån tôùi quoác chính daân ñoaøn, ñoù laø toái cao quyeàn
löïc theå.
2– Do quoác chính coâng daân taàng coâng cöû ra, Trung Taâm Hoäi Nghò laø trung kieân cuûa
toái cao quyeàn löïc theå, ñaïi bieåu toaøn theå Ñaïi Vieät haønh xöû quyeàn toái cao laäp phaùp.
3– Caùc söï nghò saùng cheá, phuùc quyeát, tuyeån quan, baõi quan hoaëc töï haønh ñoäng,
hoaëc coù theå töø haï caáp daân ñoaøn thaûo luaän ñeà leân quyeát nghò laøm hay khoâng laøm.
4– Trung Taâm hoäi nghò goàm töø 250 ñeán 300 ngöôøi.
5– Boán naêm laøm nhieäm kyø, ñöôïc lieân nhieäm hai laàn.
6– Quyeát nghò caùc quoác gia chính saùch, döï toaùn aùn, quyeát toaùn aùn, phaùp luaät cöông
lónh, hieán phaùp nguyeân taéc (khoâng vi boäi Ñaïi Vieät Moâ).
7– Quyeát nghò tuyeân chieán, ñình, hoøa, ñoäng vieân, keát öôùc.
8– Thuï lyù caùc aùn ñaøn haïch cuûa Pheâ Phaùn Vieän.
9– Tín nhieäm hay khoâng tín nhieäm Toång Tö Leänh.
10– Tín nhieäm hay khoâng tín nhieäm caùc Vieän, Boä Tröôûng.
11– Ñeà cöû ngöôøi baàu tuyeån Quoác Tröôûng ba ngöôøi do toaøn quoác thaûo luaän töø döôùi
leân treân, laáy quoác chính daân ñoaøn tuyeån cöû laøm quyeát.
12– Ñieàu leä toå chöùc laáy phaùp luaät maø ñònh, töï cheá ra do Pheâ Phaùn ñoàng yù.
13– Ñöôïc hoïp baøn khi coù 3/5 ngöôøi döï kieán.
14– Khoâng ñöôïc thay ñoåi hieán phaùp, nhöng coù theå ñeà ra hieán phaùp aùn tröôùc quoác
daân ñoaøn maø thuû quyeát töø treân xuoáng döôùi laáy quoác daân ñoaøn xaõ chính quyeát laøm chuaån.
15– Nghò vieân phaûi töø 40 trôû leân, 60 tuoåi trôû xuoáng, ñaày ñuû caùc tö caùch quoác chính
coâng daân.
16– Ñöôïc trieäu taäp quoác daân ñoaøn laâm thôøi khi ñöôïc 3/5 ngöôøi ñoàng yù trong soá hoïp.
17– Ñöôïc trieäu taäp laâm thôøi hoäi nghò cuûa mình khi ñöôïc 3/5 ngöôøi ñoàng yù trong soá

öùng.
18– Khoâng ñöôïc phuïc vuï trong haønh chính cô quan.
19– Khoâng ñöôïc chuû tröông trong kinh teá ñoaøn nghieäp.
20– Quyeát nghò caùc ñieàu leä toå chöùc, hoäi nghò cuûa caùc taàng quoác daân ñoaøn: xaõ coâng
daân ñoaøn, haït chính, huyeän chính, tænh chính vaø quoác chính.
21– Ñöôïc chieáu quy ñònh thi haønh caùc lieân vaän hay ñeà cöû do caùc taàng coâng daân thi
haønh (ñieàu tra, kieåm thaûo...).
22– Ñöôïc bí maät hoäi nghò, ñöôïc khoâng bò can thieäp bôûi haønh chính.
23– Ñöôïc phaùc thaûo, quyeát nghò caùc quoác gia keá hoaïch cho tôùi möôøi naêm moät kyø.
24– Ñöôïc tu caûi caùc quyeát nghò aùn lôùp tröôùc khi ñöôïc quoác chính daân ñoaøn ñoàng yù.
25– Ñöôïc pheâ chuaån phaùp luaät hay tu caûi do Laäp Phaùp Vieän ñeä leân.
C– PHEÂ PHAÙN COÂNG ÑÖÔØNG
1– Pheâ Phaùn laø quyeàn phaûn tænh cuûa quoác daân treân söï naém giöõ vaän meänh mình.
2– Pheâ Phaùn Coâng Ñöôøng laø cô quan toái cao cho quyeàn phaûn tænh, quan saùt vaø pheâ
phaùn ñoù.
3– Pheâ Phaùn Coâng Ñöôøng laø cô quan sieâu vieät baát khaû xaâm phaïm.
4– Pheâ Phaùn Coâng Ñöôøng do caùc taàng coâng daân leân hoïp toå laïi töø 300 ñeán 500 ngöôøi
haïn tuoåi töø 55 trôû leân, 70 trôû xuoáng, trong daân chuùng phaûi laø thaïc ñöùc, do Trung Taâm Hoäi
Nghò hôïp vôùi Keâ Saùt Vieän chuû tuyeån, haïn tuoåi töø 60 trôû leân, 75 trôû xuoáng trong hieän
chöùc.
5– Quan tuyeån haïn 1/3, daân tuyeån haïn 2/3.
6– Moãi nhieäm kyø laø 10 naêm.
7– Möôøi naêm moät kyø ñaïi hoäi, 3 naêm moät laàn tieåu hoäi.
8– Thöôøng hoäi xeùt caùc aùn haønh chính toá tuïng.
9– Ba naêm moät laàn hoäi nghò thöôøng tröïc.
10– Tieåu hoäi xeùt caùc aùn hieán phaùp toá tuïng.
11– Ñaïi hoäi bình luaän quoác chính, kieåm thaûo tình theá, kieán nghò höng caùch.
12– Ñaïi hoäi nhieàu nhaát laø moät thaùng.
13– Kyø ñaïi hoäi Trung Taâm Hoäi Nghò phaûi thænh leänh ôû Pheâ Phaùn Coâng Ñöôøng.
14– Kyø ñaïi hoäi, Quoác Tröôûng phaûi xuaát tòch baùo caùo vaø chòu huaán giôùi.
15– Kyø ñaïi hoäi daân chuùng ñöôïc töï do döï thính.
16– Ñöôïc bí maät hoäi nghò khi quaân quoác troïng söï.
17– Ñöôïc ñeà nghò tu caûi hieán phaùp maø khoâng ñöôïc quyeát ñònh tu caûi.
18– Ñöôïc kieåm thaûo caùc phaùp luaät.

19– Ñöôïc ñaøn haïch toaøn quoác treân döôùi do Trung Taâm Hoäi Nghò chaáp haønh.
20– Ñöôïc truy haïch caùc Quoác Tröôûng cuõ.
21– Ba möôi naêm moät laàn khoaùng tröông hoäi nghò ba thaùng.
22– Khoaùng tröông ñöôïc quyeàn trieäu taäp hoäi nghò toaøn quoác tu caûi hieán phaùp khi
ñöôïc 4/5 ngöôøi ñeán hoïp ñoàng yù.
23– Caùc kyø hoäi phaûi coù 2/3 ngöôøi ñeán hoïp môùi ñöôïc baøn vieäc.
D– CHÍNH TRÒ PHUØ BAÄT
a) Chænh Lyù Cô
1– Chænh Lyù Cô laø cô quan khu maät vaø phuø baät cho Quoác Tröôûng treân caùc quaân
quoác troïng söï.
2– Chænh Lyù Cô goàm 7 phoøng: chuû keá, chuû phaùp, chuû vieân, chuû binh, chuû coâng, chuû
ñòa, khaùch keá.
3– Baûy Tham Chính Vieân coi 7 phoøng ñoù do Quoác Tröôûng choïn 7 nguyeân laõo uûy
nhieäm.
4– Chuû Keá Cô thaønh laäp quoác keá thoáng nhaát caùc vieäc: tueá keá, hoã keá, thoáng keá trong
quoác gia.
5– Chuû Phaùp Cô troâng coi caùc nguyeân taéc laäp phaùp, möu löôïc, nghi thöùc.
6– Chuû Vieän Cô troâng coi caùc vieäc quan laïi, ñoäng vieân nhaân löïc.
7– Chuû Binh Cô troâng coi möu löôïc, haønh binh, quaân chính.
8– Chuû Coâng Cô troâng coi nguyeân taéc kyõ thuaät sinh saûn.
9– Chuû Ñòa Cô troâng coi chính saùch thoå ñòa.
10– Khaùnh Keá Cô troâng coi tình theá, söï thöïc möu löôïc quoác teá.
b) Tham Quaân Cô
1– Tham Quaân Cô laø cô quan khu maät vaø phuø baät cho Quoác Tröôûng treân caùc söï nghò
haønh binh, phoøng quoác.
2– Tham Quaân Cô goàm 5 phoøng: Hieäp Ñoäng, Luïc Ñoäng, Haûi Ñoäng, Khoâng Ñoäng,
Tieàm Ñoäng.
3– Naêm Tham Quaân Vieân coi 5 phoøng ñoù, do Quoác Tröôûng choïn caùc quaân giôùi coù
thöïc taøi vaø cao caáp uûy nhieäm.
4– Hieäp Ñoäng Cô coi veà söï nghò toaøn dieän chieán tranh; vieân tham möu hieäp ñoäng laø

Toaøn Quoác Tham Möu Toång Tröôûng.
5– Luïc Ñoäng Cô laø Toaøn Quoác Toång Tham Möu Tröôûng cuûa luïc quaân vaø luïc quaân
haøng khoâng.
6– Haûi Ñoäng Cô laø Toaøn Quoác Toång Tham Möu Tröôûng cuûa haûi quaân, haûi quaân
haøng khoâng vaø haûi quaân tieàm ñoäi.
7– Khoâng Ñoäng Cô laø Toaøn Quoác Toång Tham Möu Tröôûng cuûa khoâng quaân.
8– Tieàm Ñoäng Cô laø Toaøn Quoác Toång Tham Möu Tröôûng veà tieàm ñónh quaân.
9– Caùc phoøng treân, caùc söï nghò chieán tranh, quoác phoøng, quaân chính, quaân leänh,
ñeàu theo kieán cheá maø ñaët thuoäc lieâu.
AÁT: HAØNH CHÍNH TOÅNG CÔ
A– NGHIEÂN CÖÙU BOÄ PHAÄN
a) Nghieân Cöùu Vieän
1– Nghieân Cöùu Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà tinh thaàn vôùi nguyeân taéc veà
kyõ thuaät laäp quoác trong ñoù coù caùc vieäc tham khaûo, phaùt minh vaø cheá taïo.
2– Nghieân Cöùu Vieän coi caùc vieäc khai thaùc taøi nguyeân, boå sung khí taøi, nuoâi duïng
caùc caáp nhaân taøi, boài boå lyù cuï (bieän chöùng), phaùt minh khí cuï (ñoà duøng), khaûo cöùu hoïc
thuaät, toå chöùc nhaân vaät, môû mang tinh thaàn, sung thöïc ñaïo ñöùc cuûa quoác daân.
3– Chia caùc ban lôùn: ñaïo ñöùc, qui hoïc, nhaân sinh khoa hoïc, ngheä thuaät vaø chieán
tranh khoa hoïc (7 ban).
4– Moãi ban goàm toái cao nhaân vieân: töø 40 ñeán 80 ngöôøi, 5 vieân thöôøng tröïc, toång thö
kyù vaø thö kyù.
5– Baûy ban hôïp laïi moät ban cao caáp: Ñaïi Vieät thoâng chöùng 60 ngöôøi laø quoác gia
nghieân cöùu toång trung taâm.
6– Nghieân Cöùu Vieän laõnh ñaïo heát nhaân taøi vaên hoùa cô quan, ñaïi hoïc chuyeân moân,
hoïc hieäu nghieân cöùu söï vuï trong nöôùc.
7– Nghieân Cöùu Vieän ñöôïc thieát bò trong coâng vieäc cuûa mình, caùc cô quan, nghi khí,
ñoà thö caàn duøng.
8– Nghieân Cöùu Vieän lónh ñaïo caùc ñaïi hoïc khu trong nöôùc, chuû tröông caùc cuoäc
khaûo thí cao caáp veà hoïc thuaät.
9– Ñöôïc töï tuyeån caùc nhaân vieân goïi laø Hieàn Só.

b) Laäp Phaùp Vieän
1– Laäp Phaùp Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà thaûo nghò phaùp luaät, döôùi Quoác
Tröôûng chæ ñaïo vaø Trung Taâm Hoäi Nghò chuaån baùc.
2– Laäp Phaùp Vieän troâng coi vieäc: thaûo ñònh daân phaùp, hình phaùp ñieàu leä, thöông
phaùp, chöông trình, cöông lónh, thaønh laäp leã nghi, aâm nhaïc, thaûo ñònh ñoä löôïng quyeàn
haønh, troâng coi lòch ñoä.
3– Laäp Phaùp Vieän coøn laø cô quan troâng coi veà chính trò vaø haønh chính thieát keá.
4– Laäp Phaùp Vieän töø 20 vieân ñeán 30 vieân do Quoác Tröôûng sính meänh.
B– CHAÁP HAØNH BOÄ PHAÄN
c) Haønh Chính Vieän
1– Haønh Chính Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà chính trò, veà haønh chính ñoái
noäi, ñoái ngoaïi, vaên vaø voõ.
2– Haønh Chính Vieän coù moät Toång Lyù phuï traùch vôùi Quoác Tröôûng do Quoác Tröôûng
ñeà cöû, Trung Taâm Hoäi Nghò ñoàng yù, troâng coi caùc vieäc trong vieän. Toång Lyù phuø baät
Quoác Tröôûng treân quoác saùch vaø thöøa lyù caùc vieäc, caùc boä ñaët ñaïi lyù moät ngöôøi, caùc hieäp
lyù ñeàu do Toång Lyù tieán leân, Quoác Tröôûng uûy nhieäm, ñoù laø baùn noäi caùc cheá.
3– Haønh Chính Vieän ñaët 9 boä: Daân Chính, Vaên Chính, Noäi Chính, Khoâng Chính,
Ngoaïi Chính, Vuõ Chính, Loä Chính, Taøi Chính, Phaùp Chính.
4– Haønh Chính Vieän hoäi nghò coù caùc quyeàn:
a) Ñeà cöû döï toaùn aùn.
b) Ñeà cöû phaùp luaät aùn.
c) Ñeà cöû chính saùch aùn.
d) Ñeà cöû ngoaïi giao aùn.
ñ) Xöû lyù coâng vieäc caû vieän vaø töøng boä.
e) UÛy nhieäm nhaân söï.
5– Daân Chính Boä troâng coi caùc vieäc xaõ hoäi, giaùo duïc quoác daân, huaán luyeän coâng
daân, toå chöùc quoác daân, döôõng duïc quoác daân, y teá, cöùu teá, daân sinh, hoä tòch.
6– Khoâng Chính Boä troâng coi caùc vieäc kinh teá, quoác doanh, coâng doanh, tö doanh,
quoác daân coâng trình, coâng duïng v.v...
7– Noäi Chính Boä troâng coi caùc vieäc quaûn trò tænh chính, huyeän chính, haït chính, xaõ
chính, quan laïi toång vuï, caûnh saùt chính trò, maät vuï v.v...

8– Vaên Chính Boä troâng coi caùc vieäc vaên hoùa, giaùo duïc, haønh chính cheá thöùc, leã
nghi, quoác daân xuaát baûn, tuyeân truyeàn, luaät lòch, leã laïc, phong hoùa v.v...
9– Vuõ Chính Boä troâng coi caùc vieäc quoác phoøng, quaân chính, luïc, haûi, khoâng, tieàm,
quaân huaán, quaân phaùp v.v... , daân ñoaøn.
10– Taøi Chính Boä troâng coi caùc vieäc lyù taøi, taøi vuï haønh chính, xuaát nhaäp baûo quaûn,
thueá thu söï vuï, kim dong, toång vieân, kinh lyù, kinh kyû v.v...
11– Loä Chính Boä troâng coi caùc vieäc giao thoâng, luïc boä, haø giang loä, haûi loä, thuyeàn
xe, böu dòch, thoâng tin v.v...
12– Phaùp Chính Boä troâng coi caùc vieäc nguïc hình, tö phaùp, haønh chính, tö phaùp ñieàu
tra v.v...
13– Ngoaïi Chính Boä troâng coi vieäc ngoaïi giao, giao thieäp truù xöù, tuyeân truyeàn, tình
baùo vaên hoùa v.v..., kieàu nguï.
14– Haønh Chính Vieän phaûi do Quoác Tröôûng ban boá meänh leänh vaø phaùp luaät nhöng
maø ñöôïc quyeàn phoù thöï.
d) Quan Chính Vieän
1– Quan Chính Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà nhaân söï vaø caùn boä chính saùch
cuûa quoác gia.
2– Quan Chính Vieän Toång Lyù do Quoác Tröôûng tuyeån mieãn.
3– Quan Chính Vieän troâng coi caùc vieäc khaûo thí quan laïi, khaûo thí tö caùch caùc haäu
tuyeån vieân, daân quyeàn truaát traéc, caùn boä huaán luyeän, traät töï, huaân haøm caùn boä, öu tuaát
phaåm ngaïch v.v...
4– Quan Chính Vieän goàm caùc boä: Quan Khaûo Thuyeân Töï, Coâng Ñoä, Laïi Vuï.
5– Phaøm quan laïi khoâng thuoäc veà sinh ngaïch ñeàu do baûn vieän quaûn lyù.
C– KHAÛO HAÏCH BOÄ PHAÄN
ñ) Tö Phaùp Vieän
1– Tö Phaùp Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà giaûi thích daãn duïng phaùp luaät
ñieàu leä, nghi thöùc trong quoác gia.
2– Tö Phaùp Vieän goàm Chung Thaåm Vieän laø taàng toái cao tö phaùp phuø baät Quoác
Tröôûng treân phaù aùn xeùt hình.
3– Phaøm aùn luaät ñeàu töø haï caáp, sô caáp, trung caáp, thöôïng caáp thaåm phaùn.

4– Tö Phaùp Vieän troâng coi caû daân luaät, quan luaät, quaân luaät vaø hình luaät.
5– Phaùp quan ñöôïc ñoäc laäp thaåm phaùn vaø coù phaùp luaät baûo chöôùng.
6– Phaùp quan khoâng ñöôïc kieâm nhieäm.
7– Phaùp quan ñöôïc tuyeån, coù ñònh ngaïch theo luaät phaùp; Quoác Tröôûng khoâng coù
quyeàn töï tuyeån mieãn.
8– Chung Thaåm Vieän ñaët naêm vieân toái cao phaùp quan, moät vieän tröôûng ôû trong.
e) Keâ Saùt Vieän
1– Keâ Saùt Vieän laø cô quan toái cao thöøa haønh veà giaùm saùt, thaåm keá, ñaøn haïch coâng
vieäc phaùp luaät, tieàn taøi vaø quan laïi trong quoác gia.
2– Keâ Saùt Vieän ñaët caùc phaân vieän toaøn quoác.
3– Keâ Saùt Vieän ñaët naêm cao caáp keâ saùt vieân toång quaûn, moät vieän tröôûng ôû trong.
4– Keâ Saùt Vieän ñaët caùc boä: giaùm saùt, thaåm keá vaø ñaøn haïch.
5– Ngoân luaän trong vieän, ra ngoaøi khoâng chòu traùch nhieäm.
6– Keâ Saùt Vieän khoâng ñöôïc kieâm nhieäm.
7– Keâ Saùt Vieän laø ñònh ngaïch, y phaùp luaät töïu chöùc, Quoác Tröôûng khoâng coù quyeàn
töï tuyeån mieãn.
8– Keâ Saùt Vieän phuï traùch vôùi Trung Taâm Hoäi Nghò.
BÍNH: HAØNH CHÍNH PHUÏ CÔ
A– KHU VÖÏC
1– Tö Phaùp, quaân chính, ñaïi hoïc, quan chính v.v... tuøy nghi theo ñuùng quoác phoøng
vaø phaùp luaät phaân khu ra toaøn quoác ñeå thöøa haønh chöùc vuï.
2– Phaøm caùc tö vuï coù tính chaát toaøn theå ñeàu phaân khu ra toaøn quoác ñeå laøm vieäc cho
tieän vieäc taäp quyeàn.
B– TÆNH TRÒ
1– Tænh Trung Taâm Hoäi Nghò laø quyeàn löïc cô quan (tham chính).
2– Tænh Tröôûng phuï traùch vôùi Quoác Tröôûng troâng coi vieäc tænh, do Quoác Tröôûng
nhieäm.
3– Tænh laø lieân laïc cô quan giöõa nöôùc vôùi huyeän thöøa haønh meänh leänh beân treân vaø

giaùm ñoác töï trò beân döôùi.
4– Phaøm caùc vieäc coù tính chaát rieâng haøng tænh, laáy phaùp luaät ñònh ra do cô quan tænh
quyeát nghò vaø thi haønh.
C– HUYEÄN TRÒ
1– Huyeän Trung Taâm Hoäi Nghò laø quyeàn löïc cô quan.

2– Huyeän Tröôûng do huyeän coâng daân coâng cöû, y phaùp luaät, do Quoác Tröôûng
nhieäm.
3– Huyeän laø trung taàng töï trò cô quan.
4– Phaøm caùc vieäc coù tính chaát rieâng haøng huyeän, laáy phaùp luaät ñònh, do huyeän cô
quan quyeát nghò vaø chaáp haønh.
D– HAÏT TRÒ
1– Haït Trung Taâm Hoäi Nghò laø quyeàn löïc cô quan.

2– Haït Tröôûng do Huyeän Tröôûng ñeà cöû, Tænh Tröôûng giaùm cöû, Quoác Tröôûng
nhieäm mieãn.
3– Haït laø cô quan lieân laïc giöõa huyeän vôùi xaõ, thöøa haønh leänh huyeän maø giaùm ñoác
caùc xaõ töï trò.
4– Phaøm caùc vieäc coù tính chaát rieâng töøng haït, do cô quan quyeát nghò vaø chaáp haønh.
E– XAÕ TRÒ
1– Xaõ Trung Taâm Hoäi Nghò laø quyeàn löïc cô quan.

2– Xaõ Tröôûng do xaõ coâng daân coâng cöû, Huyeän Tröôûng giaùm cöû, Quoác Tröôûng
nhieäm mieãn.
3– Xaõ laø ñôn vò töï trò cô quan.
4– Phaøm caùc vieäc coù tính chaát haøng xaõ do xaõ cô quan quyeát nghò vaø chaáp haønh.

ÑINH: CHÍNH TRÒ NGUYEÂN CÔ
1– Coâng daân y phaùp luaät töø cô taàng ñònh tö caùch truaát laïc leân ñeán thöôïng taàng, toå
chöùc leân trung kieân chính trò.
2– Caùc taàng coâng daân ñoaøn toå chöùc vaø coâng cöû leân Trung Taâm Hoäi Nghò laøm ñaïi
bieåu cô quan haønh xöû quyeàn löïc laäp phaùp.
3– Caùc Trung Taâm Hoäi Nghò phaûi thænh meänh thôøi thöôøng ôû coâng daân ñoaøn.
4– Caùc taàng coâng daân ñoaøn thaønh moät daây chuoãi quaùn xuyeán töø döôùi leân treân, töø
treân xuoáng döôùi maø haønh xöû caùc chöùc quyeàn giaùm ñoác laäp phaùp vaø lónh ñaïo quoác gia vôùi
daân chuùng.
5– Quoác Daân Trung Taâm Hoäi Nghò laø lónh tuï toaøn quoác daân.
6– Toaøn xaõ coâng daân ñoaøn chính laïi laø cô taàng yù chí vaø quyeát nghò sau roát cuûa caùc
coâng vieäc quaân quoác troïng söï.
7– Töø toå chöùc vaø taäp hoäi chöông trình, caùc taàng coâng daân ñoaøn do Quoác Daân Trung
Taâm Hoäi Nghò thaûo ra vaø Quoác Daân Coâng Daân Ñoaøn Hoäi Nghò quyeát nghò thi haønh.
8– Daân taàng treân tieân töùc vaø thaêng giaùng chính laø caùi tieàm cô vaø hoaït löïc duy nhaát
cuûa quoác gia, laø daãn ñaïo cuûa chính trò toång cô, neân nöôùc suy thònh laø ôû ñoù.
III– PHUÏ CÖÔNG
1– Töôøng teá quy ñònh do phuï traùch cô quan thaûo ñònh ra.
2– Chieán thôøi cô caáu do Duy Daân cô naêng vaãn ñöôïc y nguyeân maø ñoái phoù coù thöøa,
duy gia troïng vaø keùo daøi haïn cuûa Quoác Tröôûng. Laïi caùc laâm thôøi theá trò tieàm taøng trong
vaên vuõ cuûa chuû nghóa ñoù (phaøm laø quaân nhaân hieän dòch khoâng ñöôïc kieâm lónh chöùc
quyeàn chính trò vaø haønh chính trong thôøi bình, tröø quaân söï chöùc quyeàn vaø thôøi chieán,
nhöng maø khoâng phaûi laø quaân nhaân khoâng coù ñaïi bieåu trong Trung Taâm Hoäi Nghò quoác
gia, quaân nhaân hieän dòch laáy ñoaøn theå maø cöû ñaïi bieåu ñaëc bieät vaøo quoác daân hoäi nghò,
khoâng coù quyeàn cöû ñaïi bieåu ñaëc bieät vaøo caùc taàng töï trò).
3– Quoác daân toaøn toå huaán do Duy Daân thoáng nhaát chaáp haønh.
4– Giaûi thích vaø thaûo caùo Duy Daân töôøng teá hieán phaùp, do Duy Daân Ñaûng giao
quoác daân ñoaøn quyeát nghò thi haønh.
5– Moät vaän töø chính trò toång cô, haønh chính toång cô ñeán haønh chính phuï cô roài quy
veà chính trò nguyeân cô, ñoù laø trình töï thoáng nhaát vi dieäu cuûa trieát hoïc Duy Daân treân cheá

ñoä.
6– Trong vieäc thaûo nghò hieán phaùp, phaûi thaâm hieåu vaø töôøng cöùu chuû nghóa Duy
Daân vaø cô naêng hieán phaùp veà phaàn ñoù (caùc quy ñònh khaùc xem phuï ñeà vaø lyù luaän).
a) Taùc duïng vaø ñòa vò cuûa Duy Daân Ñaûng thaåm thaáu trong noøi gioáng.
b) Phaân coâng vaø hoaït ñoäng treân chính trò.
c) Nhaân söï cheá ñoä cuûa toaøn daân:
1. Thaåm thaáu maø khoâng xaâm khaéc (hai boä hai vieäc khaùc nhau, chính trò khoâng ñöôïc
kieâm laøm haønh chính), thu ruùt vaøo moät toång cô laøm thaêng baèng.
2. Nhö theá môùi giöõ ñöôïc taùc duïng luaân lyù cuûa caû chính trò maø khoâng thoáng trò, cuõng
khoâng bò thi vò hoùa vaø khoâng bò tieâu dieät.

4822 tuoåi Vieät
(1943)

Boä 5: Kieán Quoác
3.
DUY DAÂN CÔ NAÊNG
NGAØY MOÄT MÔÙI
Phaûi luoân luoân phaù boû nhöõng thaønh kieán huû baïi cuõng nhö luoân luoân phaù boû nhöõng
quan nieäm sai laàm. Khaåu hieäu quoác gia cuûa hoïc laø: “vaøo leõ ra vieäc” maø khaåu hieäu cuûa
laøm laø: “ngaøy moät theâm môùi”. Loøng lui nguïy vôùi söï phaûn ñoäng vaø phaù hoaïi ñi ngang vôùi
loøng thuû cöïu vaø söï chöôùng ngaïi, coù theå goïi hai neát ñoù laø hai neát vong quoác. Song ta cuõng
neân hieåu raèng: ngaøy moät theâm môùi khoâng phaûi laø aøo theo nhöõng caùi môùi moät caùch muø
quaùng, maø laø söï öùng duïng ñaõ coù suy cöùu vaø thöïc nghieäm roõ raøng roài, laø söï saùng taïo neân
coù neàn taûng vaø ñieàu kieän hieän thöïc cuûa thôøi ñaïi vaø cuûa daân toäc.
Môû ñöôøng cho duy taân vaø khai thoâng nhöõng thuû cöïu, thaûo lieàn vôùi hieán phaùp coá
nhieân laø ñieàu leä: quyeàn duøng, boû, söûa, döïng hieán phaùp do toaøn theå nhaân daân coâng quyeát,
nhöng ñi ñoâi vôùi soá hoïc cuûa thôøi ñaïi hieän thöïc neân ñaët ra hai leä:
1. Tieåu bieán phaùp: möôøi naêm moät laàn tu chænh caùc hieán haønh phaùp.
2. Ñaïi bieán phaùp: ba möôi naêm moät laàn kieåm thaûo laïi caùc caên baûn phaùp.
Thôøi ñaïi möôøi naêm moät laàn tieåu bieán, 30 naêm moät laàn ñaïi bieán, söï tu chænh coù yù
thöùc keá hoaïch ñi ñoâi vôùi saùu naêm moät laàn quoác theá toång ñieàu tra, ôû treân neàn taûng thöïc teá
cuûa thoáng keâ vaø nghieân cöùu, maø coù toå chöùc, coù muïc ñích thi haønh.
TRIEÁT HOÏC CUÛA COÂNG VIEÄC TRONG CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP

VAØ KHOA HOÏC QUAÛN LYÙ CUÛA CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
A. MÔÛ ÑEÀ
1. Coâng vieäc laø caùi nuùt bieåu hieän cuûa vuõ truï vaän haønh vaø xaõ hoäi vaän haønh, keát caáu
laäp neân baèng heát caû caùi duyeân quaû, nhaân toá cuûa vuõ truï vaø xaõ hoäi, treân caùi quaù trình ñoäng
cuûa vuõ truï vaø xaõ hoäi vôùi tö töôûng.
2. Cho neân coâng vieäc laø caùi nuùt bieåu hieän cuûa loaøi ngöôøi treân soáng, coøn, noái, tieán,
hoùa. Taát caû lòch söû vôùi nhöõng coá gaéng cuûa ngöôøi ta laáy laøm vieäc (chuû quan) vaø coâng vieäc
laø trung taâm.
3. Cho neân taát caû caùc cheá ñoä, toå chöùc, quaûn lyù vaø vaän duïng phaûi döïng treân neàn taûng
chaéc chaén cuûa nhöõng nguyeân lyù ñuùng beàn cuûa coâng vieäc; coâng vieäc laø caùi trình töï noái

tieáp, quaùn thoâng caû tính caùch cuûa heát thaûy cheá ñoä, quaûn lyù, toå chöùc vaø vaän duïng treân thöïc
tieãn vaø hoïc lyù.
B. VAØO ÑEÀ
I– TRIEÁT HOÏC CUÛA COÂNG VIEÄC
a) Baûn theå luaän cuûa coâng vieäc

1. Vaät–Taâm–Söùc treân vaän ñoäng laøm thaønh heát caùc hieän töôïng kinh teá, chính trò vaø
xaõ hoäi.
2. Nhaân–Duyeân–Quaû treân vaän ñoäng bieän chöùng laøm thaønh heát caùc nghieäp cuûa
hieän töôïng.
3. Bieát–Laøm–Nghieäm treân vaän ñoäng bieän chöùng laøm thaønh heát caùc ñaïo ñöùc cuûa
nghieäp.
4. Chuû Theå–Trung Gian–Khaùch Theå treân vaän ñoäng bieän chöùng laøm thaønh heát caùc
trí naêng cuûa laøm vieäc.
b) Nhaän thöùc luaän cuûa coâng vieäc
5. Söï vaän ñoäng bieän chöùng phaùp cuûa caùc phaïm truø treân hoaøn thaønh nhöõng nuùt hoäi
thoâng cuûa vieäc.
6. Taâm–Duyeân laøm trung gian laø nhöõng ñieàu kieän cuûa vaän ñoäng phoái hôïp vôùi neàn
taûng vaø ñònh heát caùc hình thöùc, nhaân quaû, hieän thöïc tính hay khaû naêng tính cuûa vieäc.
7. Duyeân laø goàm caùc nhaân toá thôøi gian, khoâng gian, soá löôïng ngöôøi vaø vaät.
8. Hieän Taïi– Quaù Khöù–Vò Lai treân bieän chöùng vaän ñoäng laøm thaønh heát caùc thôøi cô
cuûa coâng vieäc.
9. Boái caûnh–Tieàn Caûnh–Vieãn Caûnh treân bieän chöùng vaän ñoäng ñònh ñoaït heát caùi
thoâng caûnh cuûa coâng vieäc.
10. Hö Soá–Thöïc Soá–Nhaân Soá treân bieän chöùng vaän ñoäng laøm thaønh heát caùc trình
thöùc cuûa coâng vieäc.
11. Saùng yù–Quyeát Ñoaùn–Thöïc Haønh, ba nghieäp taàng treân bieän chöùng vaän ñoäng
laøm thaønh heát caùc hình thaùi nhaân söï cuûa coâng vieäc.
12. Nguyeân Lieäu–Taøi Lieäu–Ñoäng Löïc treân bieän chöùng vaän ñoäng laøm thaønh heát
caùc hình thaùi vaät chaát cuûa coâng vieäc.
c) Phöông phaùp luaän cuûa coâng vieäc
13. Thích Khích–Xung Ñoäng–Phaûn ÖÙng laø trình töï töï nhieân cuûa phöông phaùp laøm
vieäc.
14. Nghieân Cöùu–Hoäi Thoâng–Saùng Ñònh laø trình töï cao thaáp cuûa phöông phaùp laøm
60 Duy Daân Cô Naêng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

vieäc.
15. Döï Keá–Chaáp Haønh–Khaûo Haïch laø trình töï dieãn tieán cuûa phöông phaùp laøm
vieäc.
16. Daân sinh thöïc hieän söû quan laø trung taâm cuûa heát thaûy nguyeân lyù laøm vieäc.
17. Duy Daân xaõ hoäi bieän chöùng phaùp laø lyù taéc ñuùng ñaén cuûa heát thaûy coâng vieäc.
d) Giaù trò luaän cuûa coâng vieäc
18. Hieäu quaû laø caùi thaønh tích laáy baûn thaân cuûa coâng vieäc maø hoã keá.
19. Hieäu suaát laø ñem so hieäu quaû vôùi thaønh baïi cuûa coâng vieäc maø ñònh caùi trình ñoä
treân soá hoïc, tinh thaàn vaø naêng löïc cuûa ngöôøi laøm.
20. Hieäu duïng laø ñem so hieäu quaû vaø hieäu suaát vôùi caùi ích lôïi thöïc teá cuûa coâng vieäc
aáy ñoái vôùi yeâu caàu cuûa toaøn xaõ hoäi, thôøi ñaïi, vaên hoùa maø ñònh.
21. Cho neân caù nhaân, xaõ hoäi, daân toäc laø ba tieâu chuaån ñeå tính toaùn hieäu duïng cuûa
coâng vieäc treân söï thöïc teá ích lôïi cuûa coâng vieäc ñoù ñoái ba maët.
22. Cho neân “sinh meänh trieát hoïc” vaø “trieát hoïc cuûa coâng vieäc” laø hai nhaùnh “daân
sinh, thöïc hieän” söû quan cuûa Duy Daân chuû nghóa, laáy ñoù laøm neàn taûng kieán thieát soáng,
coøn, noái, tieán, hoùa cuûa daân toäc.
II– KHOA HOÏC QUAÛN LYÙ
a) Baûn chaát cuûa quaûn lyù

23. Quaûn lyù laø chaâm ñoái “sinh meänh” vôùi “coâng vieäc”, hai maët kinh qua cheá ñoä, toå
chöùc ñeå maø vaän duïng, do ñoù yeâu caàu moät hieäu duïng ñoái caù nhaân, xaõ hoäi vaø daân toäc.
24. Cho neân quaûn lyù phaûi ñaët ñeå caùc nguyeân lyù, phöông thöùc, phöông phaùp vaø trình
töï cuûa noù treân nhöõng nguyeân lyù, phöông thöùc vaø trình töï cuûa “sinh meänh” (xem Thaéng
Nghóa Toång Cöông) vaø cuûa “coâng vieäc” (xem Trieát Hoïc cuûa Coâng Vieäc).
25. Khoa hoïc cuûa quaûn lyù laø söï öùng duïng caùc nguyeân lyù, phöông thöùc, phöông phaùp
vaø trình töï treân vaø toå chöùc cheá ñoä vaø vaän duïng “ngöôøi vaø vieäc” coù nghieân cöùu, coù hoäi
thoâng vaø coù saùng ñònh chaâm ñoái moät lyù töôûng vaø muïc ñích coù moät keá hoaïch vaø moät haønh
ñoäng döï ñònh, ñeå ñaït tôùi chaéc chaén moät hieäu suaát vaø moät hieäu duïng döï caàu.
26. Cho neân khoa hoïc cuûa coâng vieäc töùc laø quaûn lyù khoa hoïc.
27. Maø thuaät hoïc cuûa coâng vieäc laø taát caû caùc phöông thöùc, phöông phaùp thöïc tieãn
thích öùng vôùi moãi tính chaát cuûa vieäc laøm theá thuaät, chính thuaät, chieán thuaät, luaän coâng
nghieäp, khoa hoïc nghieân cöùu v.v...
28. Söï naém giöõ ñöôïc trung taâm cuûa vaän ñoäng, quy luaät cuûa vaän ñoäng, phöông
höôùng cuûa vaän ñoäng vaø Duy Daân bieän chöùng vôùi laïi chuû thaân cuûa töï mình, chaâm ñoái heát
thaûy caùc trung gian duyeân nghieäp, ñoù laø leõ thaéng vaø soá thaéng cuûa coâng vieäc vaø quaûn lyù.

29. Cô naêng hieán phaùp laø khoa hoïc cuûa coâng vieäc vaø quaûn lyù treân moät phaïm vi roäng
raõi vaø aên saâu, noù töùc laø Taylorisme vôùi Stakhanovisme lôùn lao hôn.
b) Nguyeân taéc cuûa quaûn lyù
30. Trình töï tröôùc vieäc, ñang vieäc vaø sau vieäc phaûi tính toaùn treân moät ñoà phaân boá,
thoáng keâ vaø tung hoaønh tröôùc, döï lieäu ñöôïc heát caùc böôùc ñi cuûa noù. Thôøi gian laø thaàn
bieán hoùa naém giöõ laáy caùi quaù trình vaän ñoäng bieän chöùng cuûa noù, môùi coù theå coù moät
phöông höôùng cuûa vieäc, loä tuyeán cuûa vieäc vaø lyù töôûng cuûa vieäc. Trình töï ñoù laø döï keá
(thoáng), chaáp haønh (phaân), khaûo haïch (hôïp).
31. Söï–Quyeàn–Traùch laø ba phaïm truø cuûa nhaân söï; noù laø yeáu toá quyeát ñònh vaø chuû
ñoäng cuûa coâng vieäc. Söï toå chöùc söï, quyeàn, traùch phaûi tuaân theo ba nguyeân taéc: thoáng lyù,
phaân coâng vaø hôïp taùc.
a. SÖÏ phaûi thoáng nhaát môùi coù moät trung taâm laøm toái cao vaän duïng; SÖÏ phaûi phaân
coâng thì môùi coù chuyeân moân roõ reät, vöøa söùc, ñuû laøm heát taøi; SÖÏ phaûi hôïp taùc thì caùc boä
ñieäu ngang môùi coù lieân heä nhòp nhaøng, cuøng tieán, cuøng leân.
b. QUYEÀN phaûi thoáng lyù môùi coù moät kyû luaät ñeå duy heä suoát quaù trình; QUYEÀN
phaûi phaân coâng thì môùi coù ñuû phaïm vi, haïn ñoä laøm cho ñaït noåi vieäc mình, khoâng bò khieán
cheá lôõ vieäc. QUYEÀN phaûi hôïp taùc thì môùi khoâng tranh trì laãn nhau.
c. TRAÙCH phaûi thoáng lyù môùi coù moät höôùng taâm vaän ñoäng cuûa heát thaûy caùc nhaân toá,
TRAÙCH phaûi phaân coâng thì môùi tin ôû töï mình, laøm gaéng heát söùc mình, chòu heát loãi mình,
khoâng ñoå vaáy, phoâ dieãn. TRAÙCH coù hôïp taùc thì môùi bieát giuùp ñôõ laãn nhau, khoâng deøm
pha nhau.
d. Do ñoù sinh ra caùc cheá ñoä cuûa toå chöùc taàng caáp cheá (thoáng), traùch uûy cheá (phaân),
chænh lyù cheá (hôïp) cuûa cô naêng hieán phaùp vaø Ñaûng keá hoaïch caùch maïng.
32. Vaän Duïng–Thöôûng Phaït–Nhieäm (duøng ngöôøi leân, xuoáng) laø ba vieäc troïng yeáu
trong coâng vieäc hôïp lyù, yeân baøi vaø thuaän lôïi vaän duïng cuûa moãi toå chöùc; caùc tieâu chuaån
khaùch quan cuûa thöôûng, phaït, nhieäm laø moãi cöû ñoäng ñoù phaûi caên cöù vaøo caùc nguyeân taéc:
coù phaùp taéc vaø coù khaûo haïch, coù boài döôõng. Khoâng coù phaùp taéc maø thöôûng, phaït, nhieäm
töùc laø chuyeân baïo, khoâng coâng, quaàn chuùng khoâng phuïc. Khoâng coù khaûo haïch maø
thöôûng, phaït, nhieäm, tha hoà mang phaùp taéc maø öùng duïng baäy vì tình, töùc laø ngöôïc taéc,
khoâng nghieâm, quaàn chuùng noåi daäy. Khoâng coù boài döôõng maø thöôûng, phaït, nhieäm thì
ngöôøi taøi khoâng do ñaâu maø ra, töùc laø caän thò, khoâng minh ôû ñoù. Söï vaän duïng phaùt sinh ra
ba cheá ñoä: phaùp trò cheá (thoáng), khaûo trò cheá (phaân), hieán trò cheá (hôïp).
33. Traùch thaønh phaûi ñaët tröôùc moät cô chuaån (standard); caùi cô chuaån ñoù phaûi phaân
tích ôû naêng löïc cuûa “sinh meänh” vaø trình ñoä cuûa “coâng vieäc” maø thaønh; caùc cô chuaån ñoù
ñònh ñoaït caùi hieäu suaát cuûa töøng ñoäng taùc, töøng thaønh tích; do hai ñieàu treân maø ñònh ñoaït
söï thuø lao (traû coâng). Cho neân cô chuaån, hieäu suaát vaø thuø lao (reùtribution) phaûi caên cöù

treân söï tính toaùn khaùch quan veà thaønh baïi, hieäu quaû vôùi hieäu duïng maø ñònh ñoaït.
34. Bieân cheá quaûn lyù khoâng rieâng ñoái ngöôøi maø laø ñoái roäng raõi suoát maët thi haønh
moät cuoäc bieân cheá raát tinh maät vaø raát cô naêng. Toùm laïi laø ñoái ba maët: coâng vieäc, ngöôøi,
vaät, ñem ba yeáu toá ñoù (nhaân) keát hôïp vôùi caùc khaùch theå (duyeân): thôøi gian, khoâng gian,
soá löôïng, phaùp taéc, ñaët taát caû xuoáng döôùi moät toå chöùc maø quaûn lyù suoát caùi trình töï lieân
tuïc khoâng döùt vaø bieän chöùng cuûa döï keá (thoáng), chaáp haønh (phaân), khaûo haïch (hôïp). Taát
caû caùc nuùt naøy phaûi suy ñoäng saùng suoát treân caùc nguyeân taéc neàn taûng: teá maät, tuaàn töï,
thöïc tieãn cuûa maùy moùc; nhöng maø phoái hôïp vôùi ba sinh hoaït: sinh lyù (ñaày ñuû), taâm lyù
(höùng thuù xaõ hoäi) vaø lyù töôûng (xaõ hoäi), nhöng caùi nuùt ñoù môùi khoûe khoaén maø söï vaän
ñoäng cuûa noù môùi hieäu löïc.
35. Ñi ñoâi vôùi vieäc phaûi coù döï keá, chaáp haønh vaø khaûo haïch. Vaät phaûi coù tröøu taøng
(söùc chöùa ñeå), döï bò (boå sung) vaø chi phoái cho hôïp lyù. Ngöôøi phaûi coù töï chuû, töï nguyeän vaø
töï ñoäng cho xaõ hoäi hoùa. Cho neân keá hoaïch hoùa, hôïp lyù hoùa vaø xaõ hoäi hoùa laø neàn taûng cuûa
bieân cheá. Duy Daân chuû nghóa laø toå chöùc goác cuûa cô naêng hieán phaùp vaø coäng ñoäng theå
cuûa khoa hoïc quaûn lyù.
36. Hoøa haøi—Muïc tieâu cuûa khoa hoïc quaûn lyù laø hoøa haøi. To ra maø noùi nhö toaøn boä
cô naêng hieán phaùp, taát caû caùc cô caáu hình thaønh phaûi sao cho laäp quoác hoøa haøi, chính trò
hoøa haøi, daân sinh hoøa haøi vaø tieán hoùa ñöôïc hoøa haøi. Ruùt laïi maø noùi, taát caû moïi nhaùnh cuûa
cheá ñoä, toå chöùc, quaûn lyù vaø vaän duïng ñeàu phaûi cho cô caáu ñöôïc bình haønh, hôïp lyù, phaùt
trieån vaø khoaùng tröông.
C. KEÁT ÑEÀ
1. Cho neân daân sinh thöïc hieän, Duy Daân daân chuû, bình saûn kinh teá, sinh hoaït giaùo
duïc, trung taâm tu döôõng, cô naêng hieán phaùp vöøa laø xuaát phaùt ñieåm cuûa coâng vieäc vaø
khoa hoïc quaûn lyù, laïi vöøa laø muïc tieâu cuoái cuøng cuûa coâng vieäc vaø khoa hoïc quaûn lyù.
2. Cô naêng hieán phaùp thaønh laäp treân hai trieát hoïc cuûa “sinh meänh” vaø “coâng vieäc”
ñeå ñaït tôùi “daân sinh” vaø “thöïc hieän” cuûa coâng vieäc vaø khoa hoïc quaûn lyù.
3. Keá hoaïch caùch maïng cuûa Ñaûng thaønh laäp treân chuû nghóa vaø vieãn kieán cuûa Ñaûng,
phaûi laáy khoa hoïc quaûn lyù, quaûn lyù thoáng cheá, döï keá thoáng cheá laøm thuû ñoaïn sieâu vieät
maø ñaït tôùi cöùu nöôùc giöõ noøi. Keá hoaïch chính trò cuûa nöôùc cuõng vaäy.
*
* *

COÂNG VIEÄC
1. Coâng vieäc laø söï bieåu hieän nhieàu maët, nhieàu loái, nhieàu taàng, nhieàu caùch cuûa sinh
meänh phoái hôïp vôùi chu vi trong söï giao hoã phöùc taïp cuûa xaõ hoäi bieän chöùng phaùp maø
thaønh; sinh meänh laø caùn coát cuûa thôøi ñaïi maø coâng vieäc laø caùn coát cuûa vaên minh.
2. Cô sôû duy nhaát cuûa heát thaûy laø ñôøi soáng xaõ hoäi. Caùc ñieàu kieän troïng yeáu laø nhaân
loaïi tieàn tieán (ñoàng hoùa, phaân hoùa, hoã hoùa), söï thöïc (hieän töôïng, bieåu töôïng) vaø chu vi
thôøi gian (goàm xöa, nay, mai), khoâng gian (goàm ñaây, ñoù, kia). Taát caû caùc nhaân toá ñoù giao
hoã phöùc taïp treân söï bieåu hieän cuûa soá. Cho neân sinh meänh quy ñònh theo neàn taûng vaø caùc
ñieàu kieän treân cuõng nhö coâng vieäc. Coâng vieäc laø söï noái daøi (prolongement) cuûa sinh
meänh ra vuõ truï.
3. Coâng vieäc coù ba thöù baäc: tröôùc vieäc, ñöông vieäc vaø sau vieäc treân thôøi gian, coù ba
ñieåm: ñaáy, ñoù, kia treân khoâng gian. Soá bieåu hieän ra baèng: 3 – 5 – 7. Khôûi ñieåm vaø chung
ñieåm laø 1 vôùi 9, bieán laø 0 (10).
4. Tröôùc vieäc phaûi coù ñieàu tra, keá hoaïch vaø chuaån bò maø trung taâm laø keá hoaïch.
5. Ñöông vieäc phaûi coù chaáp haønh, cô bieán lieân heä vaø tieáp teá, trung taâm laø quyeát vôùi
bieán.
6. Sau vieäc phaûi coù thieän haäu, khaûo haïch vaø chöùng minh, kieåm thaûo vaø caûnh giôùi,
trung taâm laø thieän haäu.
7. Muoán cho coâng vieäc treân khoâng gian vaø thôøi gian ñöôïc thaønh coâng, phaûi chia töï
thaân cuûa coâng vieäc ra: baøn caên (baûn thaân cuûa coâng vieäc—coâng vieäc trung taâm), thaùc tieát
(nghòch lieäu tröôùc nhöõng chi tieát töï coâng vieäc ñoù phaûi phaùt sinh ra trong ñöôøng tröôøng
laøm luïng), yù ngoaïi (phoøng bò tröôùc heát taát caû nhöõng vieäc baát ngôø coù theå xaûy ra, noù laøm
trôû toát hay xaáu cho coâng vieäc, naém giöõ laáy bieän chöùng ñoù). Thieän haäu, caûnh giôùi vaø naém
giöõ laáy caùc giôùi vaïch ñaõ laøm tôùi trong caùc tröôøng hôïp thaéng hay baïi.
8. Tham khaûo theâm: Taâm lyù, sinh lyù, nhaân loaïi hoaït ñoäng, caùc baûng ôû giaùo döôõng.
9. Vuõ truï cuûa loaøi ngöôøi laø sinh meänh. Sinh meänh laø chuû theå vaø laø muïc ñích, coi töï
mình vaø ngöôøi laø muïc ñích aáy laø lyù töôûng cao caû, goàm caû chaân, thieän, myõ laïi moät theå.
Cho neân khoa hoïc vaø trieát hoïc cuûa coâng vieäc chæ laø kyõ thuaät ngoïn. Trieát hoïc vaø khoa hoïc
cuûa tu döôõng môùi laø goác. Tu döôõng söùc soáng goïi laø sinh meänh, söï thaêng hoa cuûa sinh
meänh goïi laø coâng vieäc; thaêng hoa toát, xaáu, cao, thaáp goïi laø thaønh coâng, thaát baïi, sieâu vieät
hay teâ lieät. Cho neân tu döôõng tính, taâm, thaân, meänh laø goác, kyõ thuaät cho ñeán phaïm truø
cuûa ñaïo ñöùc, hoïc vaán, söï nghieäp, giao tieáp chæ laø ngoïn. Thöïc chaát sinh ra hình thöùc. Coâng
vieäc coù theå goïi laø hình thöùc cuûa sinh meänh ñoù.
10. Taâm thuaät laø chuû, kyõ thuaät laø phoù: “thích duïng cho caû chính, chieán, theá luaän”.

Taâm thuaät laø thuûy keá, kyõ thuaät laø chuû keá vôùi khaùch keá baèng moät taùc duïng ñaàu xaï vaø phaûn
xaï cuûa taâm thuaät maø hoaøn thaønh söï vaän duïng Vaïn Thaéng.
*
* *
BOÁN COÂNG CHUÛ NGHÓA
1. Coâng baûn chuû nghóa. Tö baûn sinh saûn laø coâng toaøn quoác gia; phaøm nguoàn saûn
ñeàu thuoäc veà coâng coäng chi phoái.
2. Coâng lao chuû nghóa. Ñoù laø söï trieät ñeå öùng duïng nhaân quyeàn hieán chöông cuûa xaõ
hoäi, lao coâng baát cöù moät ngaønh naøo, nhaân daân baát cöù moät ngaønh naøo ñeàu tröïc tieáp thuoäc
veà keá hoaïch quoác gia phaân meänh, phaân coâng vaø phaân lôïi.
3. Coâng phoái chuû nghóa. Söï phaân phoái nguoàn saûn, ñoà duøng ñaát ñai, nguyeân lieäu, lao
coâng sôû ñaéc ñeàu quy veà quoác gia thoáng nhaát thi haønh.
4. Coâng ñoä chuû nghóa. Taøi chính do quoác gia coâng coäng chi phoái, kim dong coâng
höõu, sôû ñaéc laø thuø ñaõi coâng hay tö ñeàu do quoác gia thoáng nhaát xöû lyù.
*
* *
LAÂM THÔØI TOÅ CHÖÙC
Laâm thôøi quoác gia nhaân taøi chöa ñuû, haønh chính chöa chu ñaùo haõy coøn trong thôøi kyø
quaân chính, coù theå laáy Khu Maät Vieän (Chænh Lyù Vieän) laøm cô quan duy nhaát, toái cao xöû
lyù heát thaûy chính trò vaø haønh chính, ñoàng thôøi ñeå söûa soaïn khi thôøi cô khaû höùa toaøn boä
thöïc hieän cô naêng hieán phaùp töùc laø thoáng lyù, phaân coâng, hôïp taùc, ñaït toái cao giai ñoaïn
khoa hoïc maø thaønh.
*
* *

TRUNG KHU LIEÂN NGHÒ
Trung Khu lieân hôïp hoäi nghò laø nhöõng cuoäc hoäi nghò haønh chính trong phaïm vi töøng
boä, do Khu Maät Vieän vaø Haønh Chính Vieän caùc boä coù quan heä lieân hôïp trieäu taäp. Caùc
cuoäc hoäi nghò ñoù coù tính chaát laø ñeå ñieàu chænh töøng boä vaø ñeå lieân laïc yù kieán, thoáng nhaát
phöông chaâm giöõa chính trò vaø haønh chính. Ví nhö Trung Khu lieân hôïp kinh teá hoäi nghò,
taøi chính, noäi vuï, ngoaïi giao, quaân huaán chæ ñaïo, giaùo duïc quoác daân phuïc vuï chæ ñaïo
v.v... döôùi caùc cuoäc Trung Khu lieân nghò ñoù coù caùc giôùi haønh chính hoäi nghò do caùc vieän,
boä, hoäi coù quan heä chuû trì, muïc ñích laø ñeå ñieàu chænh, lieân laïc caùc caáp, caùc giôùi ví nhö
haønh chính giôùi hoäi nghò, taøi chính giôùi, kinh teá giôùi, thanh nieân, phuï nöõ v.v...
*
* *
QUOÁC SAÙCH CAÊN BAÛN

THAÉNG NGHÓA QUOÁC SAÙCH VAØ CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
Cô Naêng Hieán Phaùp (fonctionnel) y cöù vaøo nguyeân lyù quoác gia cô naêng chuû yù tung
hôïp quoác gia quyeàn löïc, nhaân daân yù chí vaø nhaân söï luaät taéc. Quoác gia laäp quoác caàn phaûi
coù quy moâ, chia ra phaùp trò vaø nhaân söï, hai heä tung hôïp laïi thaønh moät cô naêng linh hoaït;
tung hôïp chính quyeàn vaø trò quyeàn thaønh chính trò nhaát nguyeân; tung hôïp töøng heä thoáng
vaø hoaønh lieân heä laïi thaønh tung hoaønh nhaát quaùn; tung hôïp ñoäng vaø tónh laïi thaønh ñoäng
tónh nhaát khu, tung hôïp quyeàn vaø naêng laïi thaønh quyeàn naêng nhaát thoáng; tung hôïp chính
trò vaø haønh chính thaønh moät quoác gia toå chöùc hoøa haøi.
CHÍNH TRÒ
Quoác Daân Tham Chính Ñaïi Hoäi (Thöôøng Vuï UÛy Vieân Hoäi)
Quoác Tröôûng – Khu Maät Vieän
Quoác Daân Ñaïi Hoäi coù ñuû quyeàn: saùng cheá, phuùc quyeát, tuyeån cöû vaø baõi mieãn.
Quoác Tröôûng do ñaïi hoäi ñeà ra vaø do quoác daân toång tuyeån cöû. Khu Maät Vieän do Quoác
Tröôûng töï ñeà ra vaø do Ñaïi Hoäi tuyeån cöû. Khu Maät Vieän töï suy toân Toång Laõm.
Khu Maät Vieän tröïc tieáp giuùp ñôõ Quoác Tröôûng, vaän truø chính trò, coù caùc quyeàn giaûi
thích quoác saùch vaø hieán phaùp, coù quyeàn chæ ñaïo phaùp trò vaø nhaân söï, coù quyeàn truø hoaïch
quoác gia quy moâ vaø phaùp ñoä.

Khu Maät Vieän nhieäm vuï: kieán quoác ñaïi möu, chính trò nguyeân taéc, tam phaân thöïc
thi, laäp phaùp nguyeân taéc, quaân söï ñaïi keá, taøi chính phöông chaâm, chænh cô (ñieàu chænh cô
quan), chænh quaân nhaân tuyeån.
Söï toå chöùc Khu Maät Vieän töùc Quoác Gia Toång Laõm Ñoaøn goàm 30 vieân phaân toå caùc
vieän: Daân Toäc Coäng Hoøa Döïc Taùn Hoäi, Ñaûng Toång Boä, Chuû Keá Tænh...
Phöông thöùc laøm vieäc cuûa Khu Maät Vieän laø truø hoaïch ñaïi söï vaø lieân tòch hoäi nghò
vôùi caùc Haønh Chính Vieän, Toái Cao Chính Trò Nghieân Cöùu Vieän, do caùc ñaûng toå chöùc ra,
ñöôïc ñoäc laäp, chuû yù cho thöïc hieän ñöôïc daân toäc thöôïng taàng yù thöùc, thoáng nhaát daân toäc
cô taàng, haønh ñoäng hoøa haøi.
HAØNH CHÍNH
Laäp Phaùp Vieän (quoác gia haønh chính thieát keá vaø phaùp luaät cheá ñònh) toå chöùc caùc uûy
ban.
Haønh Chính Vieän (ñaëc vuï boä, thieát keá boä, quoác vuï khanh boä, ngoaïi chính boä, noäi
chính boä, vaên chính boä, daân chính boä, quaân chính boä, phaùp chính boä, loä chính boä).
Tö Phaùp Vieän, Giaùm Saùt Vieän (thaåm keá, ñaøn haïch, tröøng giôùi).
Quan Chính Vieän (quoác gia caùn boä chính saùch, huaán luyeän lónh ñaïo, coâng taùc lónh
ñaïo, boài döôõng (phuï ñaïo, tieán tu), tuaát döôõng, baûo chöôùng xaõ hoäi. Chuû boài döôõng caùc
caùn boä, chính trò giaùo döôõng, kyõ thuaät, toå chöùc theâm kinh quoác ñoàng hoäi: thu la suoát caùn
boä laïi moät yù chí daân toäc quoác gia.
Khaûo Thí Vieän: (khaûo thí thuyeân trò, ñeà baït, khaûo haïch).
QUOÁC DAÂN KHU MAÄT VIEÄN TOÅ CHÖÙC
Daân toäc coäng hoøa döïc taùn hoäi: Ñòa phöông phaân hoäi, giôùi phaân hoäi, xöôûng phaân
hoäi, ñaïi bieåu chuyeân moân caùc nghieäp ñoaøn, trung öông uûy hoäi tröïc tieáp giuùp quoác daân.
Khu Maät Vieän thöïc thi phaân coâng, chuyeân moân nghieân cöùu, chæ ñaïo, xöôùng ñaïo, kieåm
thaûo vaø lónh ñaïo caùc giôùi, caùc nghieäp, caùc sinh saûn ñôn vò, ñieàu chænh taøi vuï ñôn vò, töùc laø
kinh teá hoäi nghò trong goàm kyõ thuaät, tö baûn, lao ñoäng, thöông nghieäp, noâng nghieäp, caùc
ñôn vò hôïp nghò.
Lao ñoäng hoäi nghò (noâng coâng chöùc caùc sinh saûn, lao ñoäng ñaïi bieåu hôïp nghò), hai
hoäi nghò naøy ñieàu hoøa vaø giuùp quoác gia thöïc haønh tam phaân chính trò ñeán hôïp lyù, ñaït tôùi
xaõ hoäi hoøa haøi vaø tinh thaàn thoáng nhaát cho quoác daân.
Chuû Keá Tænh: Chia ba: Hoäi Keá Xöù, Tueá Keá Xöù, Thoáng Keá Xöù, phuø trôï haønh chính
vaø khaûo haïch haønh chính: coâng vuï thoáng keá, quoác theå ñieàu tra, nghieân cöùu chuyeân moân

vaán ñeà.
Chuû Phaùp Tænh: Chia ba: Nghò Phaùp Xöù (möu löôïc, keá hoaïch), Thaåm Phaùn Xöù
(thaåm tra, giaûi thích), Thieát Phaùp Xöù (chuyeân moân keá hoïach khôûi thaûo ñeà aùn) keá hoaïch
haønh chính vaø vaän duïng haønh chính.
Chuû Vieân Tænh: Chia ba: Döôõng Vieân Xöù, Thaønh Vieân Xöù, Ñoäng Vieân Xöù (chæ ñaïo
coâng taùc, phuø trôï tieán tu) boài döôõng haønh chính vaø oån kieän haønh chính.
Ba tænh naøy ñeàu thi haønh hoäi nghò cheá ñoä (giaùo döôõng; vaên hoùa, ñoäng vieân nhaân löïc
toaøn quoác hay boä phaän).
Ñaûng Toång Boä: Lónh ñaïo vaø vaän haønh ñaûng chính.
Quaân Baûn Boä: Toái cao thoáng suùy quyeàn quoác gia toång ñoäng vieân thöïc thi, chuaån bò
söï vuï.
Chuû Coâng Tænh: Chia boán: Sinh Saûn Xöù, Nguyeân Lieäu Xöù, Phaân Phoái Xöù (kieâm öu
tieân quyeàn haønh) thoáng cheá keá hoaïch sinh saûn (quaân daân) hoaït ñoäng: chæ ñaïo sinh saûn,
phaân phoái, tieâu thuï, maäu dòch, hoaøn thaønh cô sôû kinh teá cuûa tam phaân cheá ñoä, Tröøu Taøng
Xöù.
Khaùch Keá Tænh: Chia ba: Thuûy Keá Xöù (quoác noäi tình baùo, taêng theâm caùc nhaân toá
tinh thaàn, xaùc ñònh thuûy keá hoaøn thaønh daân toäc hoøa haøi tinh thaàn thoáng nhaát), Nhò Keá Xöù

HÌNH THÖÙ NHAÁT
Chính trò vaø haønh chính
1. Laäp quoác quy moâ: Quoác saùch nguyeân taéc chính trò.
2. Laäp quoác tung lyù haønh chính, haønh ñoäng haønh chính 1/2.

HÌNH THÖÙ HAI
Quoác Daân Ñaïi Hoäi
SAÙNG CHEÁ – PHUÙC QUYEÁT – TUYEÅN CÖÛ – BAÕI MIEÃN
CHÍNH
Chính trò nghieân cöùu vieän: Laäp quoác Toång vaên hoùa vieän:
Thöôïng taàng yù thöùc chính trò Cô sôû keá hoaïch chính trò
TRÒ
PHAÙP TRÒ NHAÂN SÖÏ
Kieán laäp phaùp Söû duïng phaùp Thích duïng phaùp Nuoâi ngöôøi Duøng ngöôøi Xeùt ngöôøi
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
LAÄP PHAÙP HAØNH PHAÙP TÖ PHAÙP QUAN CHÍNH KHAÛO THÍ GIAÙM SAÙT

(quoác teá chính trò toaøn boä tình baùo, chuû tröông möu coâng), Tam Keá Xöù (quoác teá quaân söï
tình baùo, chuû tröông döïng giaùn hoaøn thaønh chính löôïc, chieán löôïc, taøi lieäu), ñoù laø söï bieát
ngöôøi bieát mình.
Chuû Thöïc Tænh: Chia ba: Nhaân Chuûng Kieán Thieát Xöù, Sinh Hoaït Thieát Keá Xöù,
Ñoàng Nhaân Keá Hoaïch Xöù (hoaøn thaønh ñoàng nhaân quoác saùch cuûa quoác gia).
PHUÏ KHU MAÄT VIEÄN TOÅ CHÖÙC
Chuû Ñòa Tænh: Chia ba: Chính Trò Ñòa Lyù Xöù (nghieân cöùu phong vöïc “chính trò, xaõ
hoäi, kinh teá, chieán löôïc” quan heä). Thoå Ñòa Haønh Chính Xöù (ñaêng kyù, caûi taïo, lôïi duïng
thoå ñòa). Thoå Ñòa Thieát Keá Xöù (ñaêng kyù thieát keá). Söï phaân boá thoå ñòa laø cô sôû cuûa chính
trò quoác gia.
Khu Maät Vieän 7 tænh: (chuû keá, chuû phaùp, chuû vieân, chuû coâng, chuû thöïc, chuû ñòa,
khaùch keá) ñoù laø caùi nuùt daây cuûa quoác gia chính trò toái cao thieát keá, ñoàng thôøi laø nhöõng
nhaân toá taát yeáu cho keá hoaïch chính trò. Chuû thöïc laø phöông dieän hoaøn thaønh daân toäc nhaân
chuûng kieán thieát vaø sinh hoaït kieán thieát, moät phöông dieän saùch löôïc ñoàng nhaân quoác
saùch cuûa quoác gia.
Baûy tænh naøy laø choát yeáu cuûa quoác gia chính trò ñaïi keá.
*
* *
QUAN HEÄ CUÛA CAÙC VIEÄN
1. Quoác Daân Khu Maät Vieän: duøng nhaân vieân 6 vieän coù Ñaïi Hoäi ñoàng yù. Lieân tòch 6
vieän, keá hoaïch chính trò, ñoác ñaïo chaáp haønh.

HÌNH THÖÙ BA
1. Trung Öông: giaùn tieáp daân trò – daân chuû taäp quyeàn.
2. Ñòa phöông: tröïc tieáp daân trò – daân chuû phaân quyeàn.
3. Trung khu: vöøa tröïc tieáp vöøa giaùn tieáp (quoác daân ñaïi hoäi chæ ra, toaøn daân boû phieáu. Khu
Maät Vieän duøng ngöôøi, caùc vieän phuï traùch vôùi Ñaïi Hoäi).
2. Saùu vieän phuï traùch vôùi Ñaïi Hoäi. Phaân quyeàn ñoäc laäp, hoaøn toaøn quan lieân vôùi
nhau. Chòu keá hoaïch vaø ñoác ñaïo cuûa Khu Maät Vieän.

HÌNH THÖÙ TÖ
1. Quoác daân ñaïi hoäi: quoác gia, quoác daân sinh meänh: phoå bieán toàn taïi (hoaønh).
2. Khu Maät Vieän: quoác gia, quoác daân sinh meänh vieãn ñaïi toàn taïi (tung).
3. Chính Trò Nghieân Cöùu Vieän: quoác gia quoác daân nguyeân taàng (bình dieän).
4. Laäp Phaùp Vieän: chính saùch thieát keá.
5. Haønh Chính Vieän: chính saùch thöïc thi.
6. Tö Phaùp Vieän: xaõ hoäi quy öôùc bình phaùn.
7. Quan Chính Vieän: caùn boä saùng taïo.
8. Khaûo Thí Vieän: caùn boä vaän duïng.
9. Giaùm Saùt Vieän: haønh chính cô naêng ñoác ñaïo.

HÌNH THÖÙ NAÊM
1. Cô naêng ñieàu chænh: quyeát ñònh keá hoaïch, chaáp haønh,
khaûo hoaïch, boài döôõng lieàn nhau.
2. Chuû quaûn (quyeát ñònh), chöùc vieân (chaáp haønh),
maïc lieâu (keá hoaïch), khaûo haïch (boài döôõng).
3. Chuû quaûn cô quan: ñaët maïc lieâu cheá (töùc thieát keá)
vaø thöïc haønh (tieåu toå thaûo luaän).
4. Caùc cô quan ñeàu thöïc haønh Trung Khu lieân tòch hoäi nghò.
5. Haønh chính: caùc haïng lieân tòch hoäi nghò.

HÌNH THÖÙ SAÙU
I– CHÍNH TRÒ CAÊN NGUYEÂN
1. Soá löôïng: (taøi soá, vaät löôïng, hieäu suaát).
2. Phaùp cheá: (möu löôïc, keá hoaïch, vaät duïng).
3. Nhaân söï: (nuoâi ngöôøi, daïy ngöôøi thaønh taïo).
4. Sinh saûn.
5. Thoå ñòa.
II– CHÍNH TRÒ KHU HÖÕU
Chuû keá – Chuû phaùp – Chuû vieân – Chuû coâng
– Chuû thöïc – Khaùch keá – Chuû ñòa.

CAÊN BAÛN YÙ NGHÓA VAØ QUI ÑÒNH
CUÛA CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
1. Sinh hoaït kieán thieát.

2. Nhaân chuûng kieán thieát.
Xaõ hoäi kieán thieát – Chính trò kieán thieát – Vaên hoùa kieán thieát – Kinh teá kieán thieát –
Quaân söï kieán thieát.
*
* *
CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP NHAÂN SÖÏ
1. Quoác Tröôûng nhieäm chöùc töø khi ñöôïc cöû ñeán 65 tuoåi. Tuoåi cöû laø 50 trôû leân.
2. Toång Laõm nhieäm chöùc töø khi ñöôïc cöû ñeán 65 tuoåi. Tuoåi cöû laø 45 trôû leân.
3. Saùu vieän Toång Lyù do Khu Maät Vieän cöû ra, Quoác Hoäi thoâng qua, ñeàu ñöôïc coù
chaân töø khi nhaäm chöùc trong Khu Maät Vieän.
4. Caùc Boä Tröôûng töø Ñaïi Khanh, Ñaïi Töôùng trôû leân ñeàu ñöôïc tham nghò quoác söï.
HÌNH THÖÙ BAÛY
Phaân meänh (quoác teá baûn vò): tam nhaân chuû nghóa.
Phaân coâng (daân sinh baûn vò): luïc daân chính saùch.
Phaân lôïi (nhaân caùch baûn vò): toaøn daân sinh chính trò,
toaøn daân quaân quoác daân giaùo döôõng.
Ñaïi ñoàng chính trò.
Thöïc hieän chính trò.
Keá hoaïch chính trò.
Nguyeân taàng chính trò.

HÌNH THÖÙ TAÙM
1. Quyeàn löïc: Quoác daân ñaïi hoäi.
2. Chính trò (Quoác Daân Khu Maät Vieän): keá hoaïch chính trò.
3. Haønh chính (6 vieän): chính thuaät vaø kyõ thuaät.

5. Khu Maät Vieän ñoái caùc vieän, giaáy maù laø keá hoaïch leänh, quyeát nghò leänh. Caùc
vieän ñoái vôùi Khu Maät Vieän, giaáy maù laø nghò aùn, baùo caùo aùn (noäi vaên).
6. Quoác Tröôûng coâng boá heát thaûy phaùp luaät, phaùp leänh (coâng boá leänh), coù quan heä,
Boä Tröôûng, Vieän Tröôûng phoù thöï.
*
* *
CÔ NAÊNG NHAÂN QUYEÀN
1. Hoïc thuaät: Toång Vaên Hoùa Vieän, Toái Cao Chính Trò Nghieân Cöùu Vieän, Khí Taøi
Toång Giaùm Boä Tham Quaân Vieän (nghieân cöùu, phaùt minh, cheá taïo cô khí, khí cuï).
2. Giaùo döôõng: Toång Vaên Hoùa Vieän Quaân Huaán Toång Giaùm Boä.
3. Chính trò: Quoác Daân Ñaïi Hoäi – Quoác Daân Khu Maät Vieän.
4. Haønh chính: 6 vieän, tænh, huyeän, haït, xaõ.
*
* *
QUAÂN SÖÏ PHAÂN QUYEÀN

(Haûi, Luïc, Khoâng thoáng nhaát, phaân laäp)
1. Quaân leänh: Quoác Daân Khu Maät Vieän Quaân Baûn Boä.
2. Quaân chính: Haønh Chính Vieän Quaân Chính Boä.
3. Quaân huaán: Quaân Huaán Toång Giaùm Boä.
Chieán thôøi: Toái Cao Thoáng Suùy Boä Haûi Luïc Khoâng:
1. Luïc Quaân haøng khoâng Quaân baûn boä

2. Haûi quaân haøng khoâng chieán thôøi:
3. Ñoäc laäp khoâng quaân sö ñoaøn Toái Cao
4. Ñoäc laäp tieàm ñónh haïm ñoäi. Thoáng Suùy Boä

QUAÂN BAN BOÄ TOÅ CHÖÙC
1. Tham Möu Toång Tröôûng (Maïc Lieâu Tröôûng).

2. Baûn Boä Tham Möu Xöù Tröôûng.
3. Chuû keá khoa (quaân chính thoáng keá, chieán löôïc thoáng keá, hoäi keá, tueá keá).
4. Chuû vieân khoa (chuùng taäp, giaùo duïc, binh vieän ñoäng vieân).
5. Chuû ñòa khoa (binh yeáu ñòa lyù, giao thoâng vaän thu keá hoaïch).
6. Chuû binh khoa (kieán quaân bieân cheá, phoái chi, ñieàu ñoäng quaân vaên).
7. Chuû chieán khoa (taùc chieán keá hoaïch, dieãn taäp keá hoaïch).
8. Chuû phoøng khoa (phoøng ngöï keá hoaïch).
9. Khaùch keá khoa (quoác teá khaùch keá)
10. Ñaëc vuï khoa (quaân söï chính coâng).
11. Tham möu vieân (caùc nhaân vieân khoâng quaûn khoa).
*
* *
NHÖÕNG YEÁU TOÁ “LÖÏC”

TRONG NHAÂN SÖÏ CUÛA CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
1. YÙ löïc (ideùe force) saùng taïo löïc cuûa trí tueä.

2. Phoøng löïc goàm toå chöùc löïc vaø xaõ hoäi phong khí, taát caû nhöõng hieäu duïng vaø coâng
naêng cuûa toå chöùc hình thaønh nhöõng taùc duïng suoát caû.
3. Lao löïc goàm trí tueä löïc, coâng cuï löïc, lao ñoäng löïc ñoái chieáu vôùi toaøn boä vaät löïc.
NHÖÕNG COÂNG THÖÙC “LYÙ” TRONG NHAÂN SINH

TRIEÁT HOÏC CUÛA CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
1. Hôïp lyù suoát caû (chæ laøm nhöõng vieäc vaø nghó nhöõng vieäc voâ luaän ñoái vôùi ngöôøi
naøo, nôi naøo vaø luùc naøo cuõng ñeàu coâng nhaän laø hôïp lyù).
2. Mình vaø Ngöôøi coi laø muïc ñích, khoâng coi laø thuû ñoaïn.
3. Moät laäp phaùp yù chí (legislative will) do thöïc tieãn lyù tính (raison pratique) chæ ñaïo
neân moät yù chí hôïp lyù, ñoù laø chuaån thaúng cuûa vieäc laøm.
4. Thieân lyù laø toái cao nguyeân lyù hình nhi thöôïng hoïc cuûa luaân lyù (good will) theo
Kant.

CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP TRONG
ÑAÏI VIEÄT CHÍNH THOÁNG
1. Hoàng Baøng thôøi ñaïi: thò tính daân baûn chính trò.
2. Hoãn hoùa thôøi ñaïi: thöïc daân ñòa chính trò. Hoï Khuùc: nhieáp chính cheá ñoä.
3. Ngoâ–Ñinh–Leâ: daân toäc phong kieán chính trò.
4. Lyù Traàn: daân baûn quaân chuû bình quyeàn chính trò.
5. Hoà: daân toäc phaùt xít chính trò.
6. Minh thuoäc: thöïc daân ñòa cöïc quyeàn phaùt xít toaøn theå chính trò.
7. Haäu Leâ cho ñeán Thaùnh Toâng: trung öông daân toäc taäp quyeàn.
8. Trònh Nguyeãn: Maïc phuû chính trò trung öông taäp quyeàn.
9. Taây Sôn Nguyeãn Hueä: daân toäc chuaån chieán thoáng cheá chính trò.
10. Gia Long: phaân quyeàn chính trò.
11. Minh Meänh: ñeá quoác chuû nghóa taäp quyeàn chính trò.
12. Phaùp thuoäc: phaân quyeàn thoáng thuoäc thöïc daân ñòa chính trò.
*
* *
CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP CÔ SÔÛ
1. Xaõ hoäi keát caáu (90% bình saûn trung kieân daân toäc).
2. Vaên hoùa thôøi ñaïi (phuïc hoaït xaõ hoäi).
3. Chính trò loä tuyeán (cöùu quoác toàn chuûng, daân toäc vaên minh).
4. Lòch söû ñaëc tính (ñaïo thoáng, hoïc thoáng, söû thoáng, chính thoáng, binh thoáng).
5. Kinh teá quan heä (quoác daân tö baûn xaõ hoäi hoùa kieán thieát).
6. Caùch maïng söû thoáng (keá hoaïch caùch maïng – keá hoaïch chính trò).
*
* *

CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP TÍNH CHAÁT
1. Troïn veïn: chính trò cô caáu laø moät boä phaän trong cô caáu toaøn theå cuûa quoác daân
sinh hoaït. Chính trò cô caáu nhö thaàn kinh heä thoáng aên suoát cô theå.
2. Lieân heä: cô naêng tính chaát suoát doïc – ngang, ñoäng – tónh, quyeàn – naêng.
3. Ñoái löu: xem cô naêng hieán phaùp phaûi xem suoát kieán quoác chính saùch, noù laø theå
heä cuûa Thaéng Nghóa, töùc Duy Daân chính trò. Coù ba heä: quoác, tö xaõ hoäi sinh hoaït, cô taàng
toaøn xaõ hoäi sinh hoaït theo tinh thaàn cuûa töông hoã chuû nghóa vaø hôïp taùc daân chuû phoái hôïp
vôùi nhaân kyû laäp theå laø ñaïi toaøn.
ÑÔØI SOÁNG QUOÁC DAÂN
* QUOÁC GIA TAÀNG (1) (2) (3) ÑAÏI NAM GIAÙO

Quoác chính Quoác mieáu Ñaïi Vieät
daân ñoaøn Duy Daân
* Tænh taàng
Tænh chính Quoác giaùo Tænh
daân ñoaøn
* Huyeän taàng Quoác giaùo Huyeän
Huyeän chính
daân ñoaøn
* Haït taàng Quoác giaùo Haït
Haïr chính
daân ñoaøn
* Xaõ taàng Quoác giaùo Xaõ
Xaõ chính
quoác daân
Toaøn daân quoác daân ñoaøn
Tieåu gia ñình: Phuï ñaïo Nhaân caùch: Bình saûn.
CHUA:
1. Chính trò sinh hoaït (quoác daân bieân cheá).
2. Daân toäc sinh hoaït (luaân lyù, toå chöùc, nhaân chuûng keát caáu).
3. YÙ thöùc sinh hoaït (toâng giaùo vaên hoùa tung hôïp).
– Söï lieân laïc caùc heä thoáng sinh hoaït.
– Söï hoøa troän laøm moät ñôøi soáng quoác daân coù da coù thòt.
– Kinh teá sinh hoaït vaø quaân söï sinh hoaït laån vaøo beân trong ñôøi soáng quoác daân thoáng

nhaát nhö hai caùi truïc maø ngöôøi xoay caùi truïc ñoù laø quoác gia (quoác daân toaøn theå keát caáu
neân).
Xem theâm Duy Daân Chuû Nghóa Ñoà, noù laø theå ñoäng vaø laäp theå cuûa ñôøi soáng quoác
daân. Bieåu naøy chæ laø theå tónh vaø bình dieän.
*
* *
CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP KEÁT CAÁU
1. Chính trò toái cao quyeàn löïc: Quoác Daân Ñaïi Hoäi.
Ñaïi bieåu toái cao quyeàn löïc: Tham Chính Ñaïi Hoäi.
2. Chính trò quyeát ñònh: Quoác Daân Khu Maät Vieän (baûo thuû quoác saùch, quyeát ñònh
thi chính ñieàu teã chính trò).
3. Chính trò thieát keá: Laäp Phaùp Vieän (chính saùch ñoái noäi ngoaïi thaåm nghò, taøi chính
döï toaùn, quyeát toaùn thaåm nghò, phaùp luaät thieát keá, thaûo ñònh vaø thaåm nghò).
4. Chính trò chaáp haønh: Haønh Chính Vieän goàm caùc boä: Daân Chính, Khoâng Chính,
Noäi, Ngoaïi, Vaên, Vuõ, Taøi, Phaùp, Loä (9 boä).
5. Quoác daân coâng lyù: Tö Phaùp Vieän.
6. Chính trò boài döôõng: Quan Chính Vieän. Söï saùng laäp Quan Chính Vieän laø ñeå chaáp
haønh quoác gia caùn boä chính saùch, coâng ñoä chính saùch, tam phaân chính trò, phaân phoái lôïi
nhuaän chính trò. Caùi taùc duïng lôùn lao laø:
a– Haønh chính cô quan khoâng thao tuùng ñöôïc ñaõi ngoä chính saùch.
b– Coâng tö xí nghieäp khoâng can thieäp ñöôïc ñaõi ngoä chính saùch, quoác daân sinh hoaït
veà phaàn caùc giai caáp coâng tö, taân thieáp, tuaát döôõng ñeàu do cô quan ñoäc laäp quy ñònh theo
thuûy chuaån hôïp lyù aùn chieáu quoác saùch, vì ñoù ñöôïc baûo chöôùng chaéc chaén.
c– Coâng tö haønh chính xí nghieäp khoâng thao tuùng ñöôïc chính saùch lôïi nhuaän phaân
phoái cuûa quoác gia do quoác gia coù cô quan ñoäc laäp chi phoái.
d– Coâng tö haønh chính xí nghieäp khoâng thao tuùng ñöôïc söï chi phoái caùc caáp; coâng
ñoä chính saùch do quoác gia ñaët cô quan ñoäc laäp chaáp haønh.
ñ– Coâng tö haønh chính xí nghieäp khoâng thao tuùng ñöôïc nhaân söï chính saùch; caùn boä
chính saùch do quoác gia ñaët Quan Chính Vieän, Khaûo Thí Vieän phuï traùch chaáp haønh.
e– Chæ coù cô quan chaáp haønh ñoäc laäp môùi khoûi giai caáp maâu thuaãn (vì tö baûn chi
phoái thao tuùng ñöôïc lao ñoäng thò tröôøng vaø chi phoái caû theå chính phuû), môùi khoûi tham oâ
vuõ teä (ñaõi ngoä chính saùch khoâng caûi tieán, coâng ñoä chính saùch khoâng thanh minh), môùi
khoûi ñaàu tö chieám coâng (ñem ngöôøi tö vaøo luõng ñoaïn haønh chính), môùi coù theå coù leã

nghóa, coù lieâm sæ ñöôïc.
Quan Chính Vieän ñaët:
Ñaõi Ngoä Boä: chính saùch quy ñònh chaáp haønh.
Coâng Ñoä Boä: chaáp haønh.
Phuùc Lôïi Boä: quan, coâng, coá phuùc lôïi.
Nhaân Taøi Boä: ñieàu tra, ñaêng kyù, toå huaán chính saùch.
Caùn Huaán Boä: cao, trung, cô caùn huaán.
Phuï Ñaïo Boä: phuï ñaïo.
Phaïm vi suoát trung öông ñeán ñòa phöông, thaåm nghò coâng laäp ñeán tö laäp cô quan,
quoác doanh ñeán tö doanh xí nghieäp.
7. Chính trò tö caùch: Khaûo Thí Vieän ñaët caùc boä: thuyeân tö boä, khaûo tuyeån boä, tö
caùch boä (chính saùch quy ñònh, ñieàu tra, ñaêng kyù chaáp haønh).
8. Chính trò cöông kyû: Giaùm Saùt Vieän ñaët caùc boä: ñieàu tra boä (nhaân söï tình baùo
giaùm ñoác), thaåm keá boä, ñieàu tra haïch boä.
9. Chính trò xuùc tieán: Toång Vaên Hoùa Vieän: laáy vaên hoùa tieán hoùa maø xuùc tieán chính
trò thöôøng taân, caùch taân. Thöù nhaát yeáu toá cuûa chính trò laø: phaùp–nhaân–söï, maø suy ñoäng
yeáu toá laø: haønh ñoäng, toå chöùc, hoïc thuaät. Hoïc thuaät, chính trò haønh chính, chuyeån dôøi
khoa hoïc, chuyeån dôøi kinh teá cô sôû, chuyeån dôøi xaõ hoäi cô sôû, chuyeån dôøi quoác daân chính
trò.
10. Chính trò khai minh: Chính Trò Pheâ Phaùn Vieän. Quoác daân chính trò raát kî laø
khuynh höôùng baûo thuû cöïc höõu (extreâme droite), voâ luaän chính trò chuû nghóa naøo, mieãn
khoâng ñaët baûo thuû quyeàn löïc. Neáu baûo thuû maø khoâng khai minh ñoù laø huûy dieät. Chính trò
pheâ phaùn vieän, ñoù laø söùc suy ñoäng chính trò caûi caùch, môû loái thöôïng taân, taân daân. Nhöõng
nguyeân lyù chính trò theå cheá, chính trò kieán thieát vaø haønh chính quaûn lyù cuûa cô naêng hieán
phaùp.

NAÊM QUAÙ TRÌNH
Cheá ñoä, toå chöùc, quaûn lyù, vaän duïng, hoøa haøi.
I– CHEÁ ÑOÄ
1. Khaùch quan tieán hoùa: Xaõ hoäi cô sôû:

– Kinh teá cô naêng – Xaõ hoäi keát caáu
– Thöïc hoïc thuûy chuaån – Trieát hoïc traøo löu
– Tieán hoùa traøo löu – Thôøi ñaïi nhu yeáu
2. Chuû quan tieán hoùa: Lyù töôûng cô sôû:
– Tung hôïp ñoâng taây kim coå Tam nhaân chuû nghóa.
– Keá thöøa daân toäc uyeân nguyeân Thaéng nghóa chính trò. Thöïc hieän
– Phaùt nguyeân ñoäc saùng naêng löïc trieát hoïc. Bình saûn kinh teá.
Nhaân söï cô sôû:

Khoa hoïc nguyeân taéc.
II– TOÅ CHÖÙC
1. Chuû theå: Ngöôøi (nhaân ñaïo, nhaân sinh, nhaân kyû).
2. Trung gian: Ñaïo (hoïc lyù nguyeân taéc).

Soá: (soá lyù, soá löôïng).
Phaùp (phaùp cheá, möu löôïc, saùch hoaïch).
Kyõ (kyõ thuaät, phöông phaùp, thuû ñoaïn).
3. Khaùch theå: Nhaân, ñòa, söï, vaät, thôøi, taøi.
4. Muïc ñích: Ngöôøi – bình dieän: (sinh, toàn tuïc).

– laäp theå: (thaønh, tieán, hoùa).
5. Nguyeân taéc: Tình: Chí nhaân (khoâng tö).

Lyù: Chí thaønh (khoâng thieân).
Phaùp: Chí coâng (khoâng chaáp).

III– QUAÛN LYÙ
1. Chuû theå: Phaùp taéc (hoïc lyù, nguyeân taéc).

Ñieàu tra (thöïc vaät, thoáng keâ).
Thieát keá (keá hoaïch, möu löôïc).
Chaáp haønh (haønh chính, quaûn lyù).
Khaûo haïch (khaûo haïch, giaùm saùt).
Thaåm keá (keát toaùn, tra soá).
2. Khaùch theå: Nhaân, ñòa, söï, vaät, thôøi, taøi.
3. Keát hôïp:
Phaùp taéc Ñieàu tra Thieát keá Chaáp haønh
nhaân söï nhaân söï nhaân söï nhaân söï
vaät ñòa vaät ñòa vaät ñòa vaät ñòa
thôøi taøi thôøi taøi thôøi taøi thôøi taøi
Khaûo haïch Thaåm keá
nhaân söï nhaân söï
vaät ñòa vaät ñòa
thôøi taøi thôøi taøi
IV– VAÄN DUÏNG
1. Chuû theå:
Ngöôøi Tam phaân:
Nuoâi ngöôøi: taän naêng phaân coâng,
Duøng ngöôøi: taän nhu phaân meänh,
Xeùt ngöôøi: taän meänh phaân lôïi.
2. Khaùch theå:
quan chính nhaân thöïc
Ngöôøi: khaûo saùt söï hieän
giaùm saùt ñòa caù nhaân
laäp phaùp vaät xaõ hoäi
Phaùp: haønh chính thôøi daân
tö phaùp taøi toäc

3. Trung gian khu cô:
Lónh ñaïo cô taàng töï trò hoùa
Lao ñoäng quaân söï chæ ñaïo cheá
Chính trò nhaát nguyeân
Tung hoaønh nhaát quaùn
Quyeàn naêng nhaát thoáng
Ñoäng tónh nhaát khu
Maïch laïc nhaát quaùn
Theå duïng nhaát theå.
V– HOØA HAØI
Quoác daân nguyeân taàng coäng ñoàng theå

1. Chuû theå: Laäp quoác hoøa haøi.
Cô naêng: (thaàn kinh heä theå).
Quoác daân (coâng daân ñoaøn chuû ñaïo theå).
2. Trung gian: Chính trò hoøa haøi.
Toaøn daân daân sinh chính trò.
Toaøn daân quaân quoác daân giaùo döôõng.
Coâng cheá thöïc hieän, keá hoaïch chính trò.
3. Khaùch theå: Daân sinh hoøa haøi.
Thöïc hieän caù nhaân, xaõ hoäi, daân toäc.
Thöïc hieän nhaân ñaïo, nhaân sinh, nhaân kyû.
Thöïc hieän phaân coâng, phaân meänh, phaân lôïi.
Thöïc hieän sinh, toàn, tuïc, tieán, hoùa.
4. Muïc ñích: Tieán hoùa hoøa haøi.
Phuïc höng daân toäc.
Quaûng ñaïi daân sinh.
Phaùt döông daân ñaïo.
Saùng hoùa daân vaên.
Chænh söùc daân trò.
Troïn veïn daân vöïc.
*
* *

CÔ NAÊNG QUYEÀN CHEÁ
Quyeàn cheá cuûa cô naêng hieán phaùp khoâng phaûi taäp quyeàn (centralisation) nhö
Phaùp, cuõng khoâng phaûi laø phaân quyeàn (deùcentralisation) nhö Myõ, thöïc cuõng chaúng nhö
hoïc thuyeát quaân quyeàn (ñeàu quyeàn) cuûa Taøu. Cô naêng hieán phaùp quy ñònh quyeàn haïn
baèng nguyeân taéc “khoâng taäp quyeàn maø cuõng khoâng phaân quyeàn, xong chaúng phaûi thöù
quaân quyeàn, coù theå goïi laø ñan quyeàn”. ÖÙng duïng trong phaân kieán (chia coõi) nhö ñaõ noùi
trong quoác trò, daân söï thì chia caùc caáp töï trò, xong taát caû caùc maët haønh chính khaùc ñeàu
chia thaønh caùc khu vöïc tröïc tieáp ñaët döôùi chæ huy trung öông. Ñaáy laø söû thoáng cuûa Vieät di
truyeàn laïi trong caùc ñôøi thònh trò Lyù, Traàn, vaø Leâ Thaùnh Toâng. Coù theå noùi ñaëc bieät laø loái
ñan quyeàn khaùc vôùi quaân quyeàn laø vaïch chia quyeàn haïn ra: “phaøm vieäc phaûi tuøy nôi ñaëc
caùch thì thuoäc veà ñòa phöông, phaøm vieäc coù tính chaát ñeàu moät cho caû nöôùc thì thuoäc veà
trung öông”. Ñan quyeàn laø moät saùng cöû theo muïc tieâu cuûa cô naêng hieán phaùp, moät maët
phaûi thích öùng vôùi tính chaát chính trò laø lieân heä, troïn veïn vaø ñoái löu cuûa Duy Daân daân
chuû, moät maët phaûi thích öùng vôùi boán heä thoáng kinh teá trong cô caáu cuûa bình saûn kinh teá,
coøn moät maët phaûi thích öùng vôùi tam phaân cheá ñoä ñaët heát thaûy caùc hoaït ñoäng cuûa quoác gia
leân ba tieâu chuaån: quoác keá – daân sinh – vaø nhaân caùch. Cô naêng hieán phaùp bieåu hieän ra
quyeàn cheá vaø toå chöùc ñeàu coù nhöõng ñaëc tính toaøn theå coát sao cho cô caáu hoaït ñoäng cuûa
quoác gia, ñöôïc ñoäng tónh moät naác, quyeàn naêng moät moái, chính trò moät choát, ngang doïc
moät thoi vaäy.
*
* *
CÔ NAÊNG CHÍNH TRÒ LUAÄN

Haønh chính töùc phaùp quyeàn luaän
Quoác gia laø moät cô caáu coù xöông thòt, goùp keát neân baèng söï vaän ñoäng cuûa doøng soáng
daân toäc vaø daân chuùng treân suoát lòch söû thöïc tieãn. Quoác gia nhö theá, chæ laø hö danh, ñôøi
soáng daân toäc vôùi daân chuùng môùi laø thöïc theå, maø ñôøi soáng thöïc tieãn ñoù khoâng treä laëng,
phaûi ñoäng tieán theo quy taéc cuûa Duy Daân bieän chöùng phaùp cho neân baûn chaát cuûa quoác
gia theá naøo laø tuøy theo neàn taûng vaø ñieàu kieän cuûa moãi thôøi ñaïi vôùi vaên hoùa keát hôïp, caét
nghóa roõ caùi taùc duïng thay cuõ ñoåi môùi theo thueá bieán cuûa noäi dung cuûa quoác gia treân caùc
taàng caáp, theá heä. Cho neân lyù nieäm cuûa quoác gia phaûi phoái hôïp vôùi thöïc theå cuûa sinh

meänh, phaûi phoái hôïp vôùi lyù nieäm cuûa thöïc theå cuûa tieán hoùa vaø vôùi thöïc theå cuûa chính
nghóa. Daân toäc laø nguyeân taéc vaø nhaân toá chuû yeáu cuûa lòch söû vaän ñoäng, daân toäc laø baûn vò,
boû caùi nguyeân taéc vaø nhaân toá ñoù khoâng theå coù quoác gia. Quoác gia do ñoù phaûi coi laø muïc
ñích treân töï thaân (en soi) ñoàng thôøi laø thuû ñoaïn vaø taùc duïng, chæ coù khi naøo muïc ñích ñi
saùt vôùi thuû ñoaïn vaø taùc duïng, thuû ñoaïn vaø taùc duïng hoãn hôïp vaøo muïc ñích, hai maø moät,
thì haønh ñoäng vaø quoác gia luaän môùi thöïc ñích xaùc.
Vì theá, chuû quyeàn laø caùi toång taùc duïng cuûa cuoäc vaän ñoäng cuûa ñôøi soáng thöïc tieãn
daân toäc vaø daân chuùng treân lòch söû vaø vaên hoùa thöïc tieãn dung ñuùc neân moät moái thoáng nhaát
cuûa caû yù thöùc (lyù trí, tình caûm vaø yù chí) vôùi kinh teá (cô nghieäp, naêng löïc vaø vuõ löïc) bieåu
hieän ra baèng söï quyeát ñònh, nhaän roõ, daãn daét vaø xeáp ñaët ñôøi soáng vaø ñöôøng ñi lòch söû vaø
theá giôùi cuûa töï mình. Chuû quyeàn laø caùi toång taùc duïng cuûa quoác gia coi laøm baûn vò; söï
quyeát ñònh chuû quyeàn kyù thuoäc vaøo ñaâu chæ troâng ñeán söï vaän duïng baèng Duy Daân bieän
chöùng phaùp cuûa caùc cô naêng, taàng caáp vaø theá heä cuûa daân toäc treân moãi keát hôïp.
Quyeàn löïc nhö theá laø söï noái duoãi (prolongement) cuûa caùi chuû quyeàn kia ra thöïc
tieãn baèng baét buoäc vaø thoùi quen, söï phuïc toøng (lyù trí), yeân taâm (yù chí) vaø uûng hoä (tình
caûm) cuûa caùc cô naêng trong doøng soáng quyeát ñònh caùi toàn taïi cuûa quyeàn löïc, phaùp löïc vôùi
chính trò. Chæ coù moät daân chuùng soáng ñôøi soáng bình saûn kinh teá vaø coù saün moät toå chöùc coãi
goác theo tinh thaàn voâ chính phuû cuûa neàn daân chuû Duy Daân, phoái hôïp vôùi caùch giaùo duïc
kieän khang ra môùi taïo laäp ñöôïc moät traïng thaùi quyeàn löïc ôû toaøn daân vaø phuïc toøng bôûi
toaøn daân. Söï ñaïp ñoå hai giôùi vaïch cuûa thoáng trò vôùi bò trò laøm cho quyeàn lyù ñöôïc xaõ hoäi
hoùa vaø quyeàn löïc thích öùng vôùi caùi thöïc theå cuûa ñôøi soáng quoác gia coù sinh meänh tieán hoùa
vaø chính nghóa.
Loaøi ngöôøi soáng theo nguyeân taéc vaø caùch thöùc loaøi ngöôøi (anthropologiquement),
khoâng phaûi laø duy vaät hay duy taâm, cho neân phaùp luaät laø phaùp luaät loaøi ngöôøi, phaùp luaät
khoâng theå laø vaät chaát phaùp (loi physique) hay maëc khaûi phaùp (loi reùveùleùe) ñöôïc. Phaùp
luaät laø caùi taùc duïng bieåu hieäu taát caû caùc thi thoá cuûa chuû quyeàn, caùi chuû quyeàn aáy vaän
ñoäng theo sinh meänh vôùi thöïc hieän (nghóa laø tieán hoùa vaø chính nghóa). Phaùp luaät vieát chöõ
hay ghi lôøi, coù quy ñònh baèng thoùi quen, töø hieán chöông cho ñeán coâng phaùp, tö phaùp ñeàu
laø caùi taùc duïng ñoù.
Cho neân chính trò cuûa Duy Daân chuû nghóa vaø cô naêng hieán phaùp ñuùng nhö nguyeân
taéc treân maø suy dieãn ra, choái boû heát ñònh luaät cuûa duy taâm, duy vaät vôùi duy sinh vaø thöïc
duïng chuû nghóa. Chính trò laø söï thieát keá vaø chaáp haønh daân sinh, giaùo duïc laø khôûi ñieåm vaø
chung ñieåm cuûa chính trò. Chính trò laø haønh ñoäng cuûa quoác gia coi nhö moät theå soáng thöïc
tieãn cuûa daân toäc vaø daân chuùng treân lòch söû vôùi theá giôùi yeâu caàu bao giôø cuõng phaûi naém
chaéc söï vaän ñoäng treân sinh meänh vaø thöïc hieän. Chính trò laø loaøi ngöôøi. Söï kieán truùc baèng
chính trò moät xaõ hoäi phaûi naém chaéc caùi ñaïo lyù cuûa sinh meänh vaø thöïc tieãn treân Duy Daân

bieän chöùng phaùp. Baûn vò laø xaõ hoäi sinh hoaït, cô naêng laø yù thöùc vôùi kinh teá, sinh meänh laø
nhaân tính, thöïc hieän phaûi baèng caû ñoâi ñöôøng hoân phoái vaø kinh teá, hai nhaân toá baèng soá hoïc
nguyeân lyù quy ñònh moät chính trò ñuùng hay dôû.
ÑAÏO LYÙ CUÛA CHÍNH TRÒ
I– KHÔÛI ÑIEÅM CUÛA CHÍNH TRÒ ÔÛ NGAY TRONG CAÙI NUÙT VI

DIEÄU CUÛA DUY DAÂN BIEÄN CHÖÙNG PHAÙP DÖÏNG DOÕI NEÂN
SÖÏ VAÄN HAØNH TÖÏ TRÒ CUÛA MÌNH TRONG ÑAÏI TÖÏ NHIEÂN
1. Chính trò cuûa loaøi ngöôøi baét ñaàu soáng theo nguyeân taéc vaø caùch thöùc cuûa loaøi
ngöôøi. Loaøi ngöôøi soáng sinh meänh, soáng xaõ hoäi vaø soáng lòch söû, cho neân chính trò cuõng
phaûi sinh meänh, xaõ hoäi vaø lòch söû.
2. Söï vaän haønh cuûa Duy Daân bieän chöùng phaùp trong xaõ hoäi, sinh meänh vaø lòch söû
môû ra söï thay ñoåi môùi cuõ vaø sinh hoùa khaéc cheá, töø baûn vò ñeán cô naêng trong suoát caû thôøi
gian vôùi khoâng gian treân quy luaät Duy Daân cuûa vaän ñoäng. Cho neân chính trò laø ñoäng, laø
thaêng hoa, laø taân traàn ñaïi taï.
3. Cho neân nguyeân lyù cuûa chính trò goác reã treân sinh meänh hay, dôû, laøm, boû cuûa
chính trò laø vaán ñeà lòch söû, thöïc chaát cuûa chính trò ñi theo vôùi xaõ hoäi ñoäng xuyeân suoát neàn
taûng vôùi ñieàu kieän töøng moãi nuùt keát cuûa sinh meänh vaø lòch söû.
II– BAÛN CHAÁT CUÛA CHÍNH TRÒ ÔÛ NGAY TRONG CAÙI QUY
LUAÄT CUÛA KHÔÛI ÑIEÅM SUY DIEÃN RA
4. Loaøi ngöôøi laø theå soáng sinh meänh thöïc hieän. Chính trò laø taâm thuaät cuûa côûi nuùt
keát. Cho neân caùi taùc duïng tuaàn hoøan cuûa taâm vôùi vaät laø xaõ hoäi, cuûa söùc vôùi vaät laø kinh teá,
cuûa taâm vôùi söùc laø chính trò. Ba caùi tom goùp thaønh moät moái thoáng nhaát môû doøng soáng vaên
hoùa.
5. Cho neân chính trò laø thieát keá vaø chaáp haønh daân sinh baèng caùi taâm thuaät côûi nuùt ñeå
thích öùng caûi taïo vaø saùng taïo con ñöôøng ñi lòch söû cuûa soáng vaø baèng caùi nguyeân lyù toùm
keát cuûa xaõ hoäi, kinh teá vôùi yù thöùc.
6. Nhöng caùi muïc ñích vaø yù nghóa tích cöïc cuûa taát caû caùc coâng naêng vôùi hieäu suaát
cuûa chính trò laø giaùo döôõng toaøn dieän, trieät ñeå vaø höôùng thöôïng. Cho neân khôûi ñieåm vôùi
chung ñieåm cuûa chính trò laø giaùo döôõng.
7. Chính trò laø moät phöông trình thöùc kyû haø hoïc cuûa hai nhaân toá kinh teá vôùi yù thöùc

treân soá hoïc. Neân xaõ hoäi, vuõ löïc vôùi caùch maïng ñeàu laø caùi toång taùc duïng cuûa chính trò
ñöùng tröôùc baùnh xe cuûa lòch söû, môû ñöôøng ñi khoâng côûi ñöôïc nuùt teát.
III– CAÊN TÍNH VAØ NGUYEÂN LYÙ THÖÏC TIEÃN CUÛA CHÍNH TRÒ
ÔÛ CAÙC QUY LUAÄT BAÛN CHAÁT DIEÃN RA
8. Chính trò laø nhaân baûn treân bình dieän tôùi laäp theå cuûa noù laäp thaønh phöông trình
thöùc lòch söû cuûa chính trò. Nhaân tính laø neàn taûng cuûa xaõ hoäi, kinh teá vôùi chính trò nguyeân
lyù. Nhaân ñaïo, nhaân sinh, nhaân caùch laø caùc tieâu chuaån cuûa moãi lyù töôûng cho ñeán thöïc tieãn
cuûa chính trò.
9. Chính trò laø giaùo döôõng laøm cho loaøi ngöôøi khoûe khoaén treân ñöôøng tieán lòch söû
vôùi taân traàn ñaïi taï cuûa thôøi ñaïi baèng thöïc hieän ba maët.
10. Chính trò laø thôøi vuï, naém giöõ ñöôïc caùi thôøi gian tính treân khoâng gian tính baèng
neàn taûng vôùi ñieàu kieän lòch söû cuûa noù, töø hieän thöïc maø naém giöõ lyù töôûng.
11. Chính trò laø daân baûn treân phong meänh cuûa baûn vò trong tieán hoùa, hình thaønh caùc
phaïm truø daân toäc, daân ñaïo, daân sinh, daân vaên, daân trò vôùi daân vöïc laøm ñieàu kieän cuûa moãi
thôøi ñaïi.
IV– CHÍNH TRÒ KHOÂNG COÙ KYÕ THUAÄT, CHÆ COÙ TAÂM THUAÄT
CUÛA DUY DAÂN BIEÄN CHÖÙNG PHAÙP
12. Duy Daân bieän chöùng phaùp töï mình vaän haønh trong xaõ hoäi, coù saâu suoát vaøo Duy
Daân bieän chöùng phaùp cuûa ñaïi töï nhieân vaø bieän chöùng phaùp ñaëc thuø cuûa tinh thaàn; chính
trò voâ luaän maët naøo chæ laø bò ñoäng bôûi hay chuû ñoäng ñöôïc nguyeân lyù vôùi caùch thöùc cuûa
bieän chöùng phaùp ñoù.
13. Cho neân chính trò chæ coù taâm thuaät maø khoâng coù kyõ thuaät vôùi quyeàn thuaät.
14. Cho neân chính trò laø vaän haønh phaùp ñoä (phaùp trò) treân neàn taûng nhaân söï.
15. Cho neân quan saùt chính trò nhö coå xöa, xem töø khí töôïng, daân phong, aâm nhaïc,
nhaät thöôøng sinh hoaït raát nhoû, raát huyeàn, raát voâ hình maø troâng thaáu ñeán raát lôùn, raát roõ, raát
höõu hình cuûa chính trò.
16. Cho neân thi haønh chính trò laø ñöôïc ngöôøi hieàn hay khoâng ñöôïc ngöôøi hieàn,
thuaän sinh meänh hay khoâng thuaän sinh meänh, thuaän xaõ hoäi hay khoâng thuaän xaõ hoäi,
thuaän lòch söû hay khoâng thuaän lòch söû maø thoâi.
17. Cho neân “vaän meänh” nghóa laø bò ñoäng hay laø chuû ñoäng ñöôïc caùi quy luaät raát
ñuùng chaéc cuûa tieán hoùa. Trong tieán hoùa, cô naêng vôùi noäi dung laø ñieàu kieän quyeát ñònh.

Chính trò laø söï tranh ñaáu cuûa nhaân vi vôùi caùi vaän meänh ñoù.
18. Cho neân chính trò laø chæ coù thôøi cô, chæ coù lòch söû, chæ coù chí löông tri, chæ coù lyù
töôûng ñaïo ñoù.
V– HIEÄU SUAÁT CUÛA CHÍNH TRÒ TÍNH LÖÔÏNG THEO TRÌNH

ÑOÄ CUÛA SINH MEÄNH, XAÕ HOÄI VAØ LÒCH SÖÛ
19. Coâng naêng cuûa chính trò laø goàm hieäu suaát cuûa sinh lyù, hieäu suaát cuûa taâm lyù vôùi
hieäu suaát cuûa vaên hoùa treân caùi graphique cuûa lòch söû.
20. Cho neân kieän khang cuûa sinh toàn vaø kieän khang daân chuû laø hieäu suaát sinh meänh
trong chính trò.
21. Cho neân hôïp lyù cuûa xaõ hoäi vaø hoøa bình cuûa quoác gia laø hieäu suaát xaõ hoäi trong
chính trò.
22. Cho neân tieán boä cuûa vaên hoùa vaø saùng taïo cuûa khoa hoïc laø hieäu suaát cuûa lòch söû
trong chính trò.
VI– LYÙ TÖÔÛNG CUÛA CHÍNH TRÒ LAØ LYÙ TÖÔÛNG NGÖÔØI
TRONG DUY DAÂN BIEÄN CHÖÙNG PHAÙP
23. Caùc thôøi ñaïi, daân toäc vaø vaên minh chæ coù moät muïc ñích laø caëm cuïi chaïy theo huùt
caùi boùng daùng cuûa lyù töôûng vôùi phaïm truø moät “CON NGÖÔØI” treân moät khaùi nieäm troïn
veïn vaø myõ maõn.
24. Caùc thôøi ñaïi, daân toäc vaø vaên minh ñeàu coá gaéng mieát tôùi lyù töôûng vôùi phaïm truø
moät “XAÕ HOÄI” treân moät khaùi nieäm “NGÖÔØI” heát söùc mình, ñuû duøng mình vaø troïn phaän
mình moät caùch khoûe khoaén vaø myõ maõn.
25. Caùc thôøi ñaïi, daân toäc vaø vaên minh ñeàu löôùt möôùt chaïy coá theo moät lyù töôûng vaø
phaïm truø moät “lòch söû” töï saùng, töï bieát vaø töï chuû moät caùch sung söôùng vaø myõ maõn.
*
* *

NHÖÕNG NGUYEÂN LYÙ CÔ SÔÛ CUÛA
VEÀ TINH THAÀN LAØM VIEÄC CUÛA QUOÁC DAÂN
I– CHUÛ THEÅ: vaän duïng chuû ngaõ.
a) Truy Thöïc söï caàu thò

baûn Tinh ích caàu thò Khoa hoïc
cuøng Traùch nhieäm coá chaáp lyù taéc laøm
nguyeân Nhaät taân höïu taân chuû ñaïo
Quaùn trieät ñaùo ñeå
b) Qui moâ vó ñaïi laáy chí Nhaäp noâ xuaát

c) Tung lyù vi maät chuû. Nhaäp
d) Nhaäp lyù xuaát söï xuaát khí chuû xuaát noâ
ñ) Tri haønh vieân maõn: laáy tónh cheá ñoäng.
II– KHAÙCH THEÅ: vaän duïng söï vaät
a– Ngöôøi vaän ñoäng vaø keát hôïp Baû aùc

b– Vaät vaän ñoäng vaø keát hôïp vaän
c– Nôi vaän ñoäng vaø keát hôïp ñoäng trung
d– Vieäc vaän ñoäng vaø keát hôïp taâm.
ñ– Lyù vaän ñoäng vaø keát hôïp Baû aùc
e– Giôø vaän ñoäng vaø keát hôïp vaän ñoäng
g– Tieàn vaän ñoäng vaø keát hôïp quy luaät
Nhaän xeùt saâu saéc cô naêng hieán phaùp hieåu raèng noù khoâng rieâng vaø chuaån taéc ñeå
quaûn lyù chính trò, coøn laø nguyeân taéc sinh hoaït, caàu hoïc, laøm vieäc cuûa chính phuû vaø quoác
daân.

III– PHAÏM TRUØ: vaän duïng cuûa vaän ñoäng.
a– Baûn chaát vaø hieän töôïng

b– Noäi dung vaø hình thöùc
c– Cô sôû vaø ñieàu kieän
d– Nhaân quaû vaø luaät taéc
ñ– Taát nhieân vaø ngaãu nhieân
e– Khaû naêng vaø hieän thöïc.
IV– NGUYEÂN TAÉC:
Phaùp taéc
Thieát keá
Thöïc haønh
a) Vaän duïng cuûa boä saäu Khaûo haïch
Thaåm keá
Kinh nghieäm
Pheâ phaùn
1) Laäp döï aùn vaø döï bò

2) Toå chöùc vaø phaïm vi:
phaân coâng vaø hôïp taùc.
b) Vaän duïng 3) Thoáng keâ vaø thieát keá.
cuûa 4) Thöïc haønh vaø khaûo haïch.
phöông 5) Lyù luaän vaø thöïc tieãn.
phaùp 6) Caûi löông vaø phaùt minh.
7) Phaân tích vaø tung hôïp.
8) Ñieàu tra vaø thöïc nghieäm.
9) Pheâ phaùn vaø chöùng minh.

c) Vaän duïng cuûa kyõ thuaät
Chia khinh troïng

Coù cô chuaån Chia goác ngoïn
Coù tieán boä Chia voäi chaày (nhanh
Coù yeáu ñieåm chaäm).
Coù soá töï Chia tröôùc sau.
Coù luaân khoaùch Chia ngöôøi, mình.
Coù traät töï Chia trong ngoaøi
Coù trung taâm Chia chuû thöïc yeáu
Chia treân döôùi
Coù toå chöùc

Coù keá hoaïch
d) Vaän duïng cuûa chuû ngaõ Coù tin töôûng
Coù muïc ñích
Coù lyù töôûng
ñ) Vaän duïng cuûa tinh thaàn
Troïng teá maät Taylorisme

Troïng thöïc taøi Stakhanovisme
Troïng cô naêng Phuïc vuï, saùng
Troïng hieäu suaát taïo nhaân sinh
Troïng thoáng nhaát quan
Quaân söï giaùo duïc
Teá maät tuaàn töï giaùo duïc
Ñoäng taùc thöïc tieãn giaùo duïc
Hình thöùc ñaøo giaõ giaùo duïc
Sinh hoaït thöïc tieãn giaùo duïc
Taäp theå töï ngaõ giaùo duïc
1) Coù khoa hoïc heä thoáng

e) Vaän duïng 2) Coù höôùng thöôïng keá hoaïch
cuûa sinh hoaït 3) Coù hôïp taùc daân chuû
4) Coù hoã trôï phuï ñaïo

Tinh thaàn laøm vieäc cuûa quoác daân laø yeáu toá vaø chìa khoùa cuûa thaønh coâng cuûa quoác
gia hieän ñaïi hoùa, cuûa quoác gia caên baûn nghóa.
KHAÙI NIEÄM CUÛA QUOÁC DAÂN SINH HOAÏT THEO CÔ NAÊNG

HIEÁN PHAÙP CUÛA THAÉNG NGHÓA CHÍNH TRÒ ÑEM
MOÂ TAÛ THAØNH MOÄT THEÅ HEÄ TOÅNG QUAÙT RA MOÄT BIEÅU
I – TOÅ CHÖÙC
Cô naêng Chính trò cô caáu nguyeân taàng

hieán Vaên hoùa cô caáu coäng ñoàng
phaùp Xaõ hoäi cô caáu theå
Kinh teá sinh hoaït

Chính trò hoùa taøi vuï
* Taøi chính: Toaøn theå tính döï toaùn
Kinh teá hoùa döï toaùn
* Kim dong: (Toång kim dong) Quoác höõu hoùa
* Coâng nghieäp:
– Quoác gia coâng nghieäp hoùa.
– Xöôûng boä (töøng theå heä).
– Lieân xöôûng (töøng boä moân).
– Coâng xöôûng.
– Coâng phöôøng hôïp taùc, toå hôïp.
* Thöông vuï:
– Toång kinh kyû.
– Toång kinh lyù.
* Noâng nghieäp:
– Quoác doanh noâng tröôøng.
– Taäp theå noâng tröôøng.
– Tö canh noâng.

– Coâng thoân, hôïp taùc, toå hôïp.
II – NGUYEÂN TAÉC
Chính trò hoùa Thaéng nghóa chính trò quoác

Cô naêng hoùa Bình saûn kinh teá keá
Taäp ñoaøn hoùa Cô naêng hieán phaùp daân
Khoa hoïc hoùa Trung taâm giaùo döôõng sinh
Kyõ thuaät hoùa Sinh hoaït giaùo duïc nhaân
Keá hoaïch hoùa Ñaïi Nam toâng hoùa caùch
III – KEÁ HOAÏCH
Thoáng nhaát vaän truø vaø kieán thieát hoã keá.
1) Chæ tieâu (Leading aim).

2) Cöông lónh (Limits and direction).
3) Keá hoaïch: Töø döôùi leân treân tung hôïp.
Nhaân söï quaûn lyù vaø coâng vieäc ñua tranh (chính trò hoùa, daân chuû hoùa, tröø boû quan
lieâu chuû nghóa).
Möu chuaån cuûa keá hoaïch laø bình haønh:

– Cung caàu bình haønh.
– Thu chi bình haønh.
– Saûn tieâu bình haønh.
Bôø coõi cuûa keá hoaïch laø khoaùng tröông.

Tieán trình cuûa keá hoaïch laø phaùt trieån.
Phaïm vi cuûa keá hoaïch laø toaøn theå.
Trung taâm cuûa keá hoaïch laø kyõ thuaät.
Haïng muïc cuûa keá hoaïch laø tam phaân.

IV – CÔ CAÁU
Caùc ñôn vò sinh saûn vaø caùc ñôn vò chaáp haønh laø chuû theå cuûa keá hoaïch.
Caùc taàng caáp sinh saûn vaø caùc taàng caáp chaáp haønh laø chuû theâå cuûa chuyeån ñaït vaø lieân
laïc.
Khu Maät Vieän laø cô quan toái cao laø thoáng nhaát keá hoaïch vaø quyeát ñònh.
Saùu vieän haønh chính laø cô quan phuï traùch.
Tham Nghò Vieân laø cô quan coá vaán.
Quoác Hoäi laø cô quan chung quyeát.
Daân chuùng laø moät theå cô naêng thoáng nhaát.
V – CHÍNH SAÙCH
Thôøi kyù quaân chính: Chính saùch quaân chính.

Thôøi kyø quaù ñoä: Chính saùch yeân ñònh.
Thôøi kyø quaûn cheá sô boä: Chính saùch quaûn cheá.
Thôøi kyø taäp cheá: Chính saùch taäp cheá.
Noäi taïi khoaùng trieån.
Thôøi kyø coâng cheá: Chính saùch coâng cheá taäp ñaïi thaønh.
VI – TIEÁN TRÌNH
Thaønh laäp moät toång tieán trình töø naêm 1950 — 2000:
—1950–1965
—1965–1980
—1980–2000.
YÙ thöïc teá co duoãi, thaønh laäp caùc kyø haïn keá hoaïch (töøng naêm, hai naêm, naêm naêm).

VII – DÖÏ TIEÂU
Thöïc hieän caù nhaân: Nhaân ñaïo, nhaân sinh, nhaân kyû.
Thöïc hieän xaõ hoäi.
Thöïc hieän daân toäc: Daân toäc, daân ñaïo, daân sinh,
daân vaên, daân trò, daân vöïc.
Tinh thaàn thoáng nhaát — xaõ hoäi hoaø haøi — sinh hoaït maõn tuùc —
nhaân caùch bình ñaúng — sinh hoaït bình ñaúng.
X.Y. THAÙI DÒCH LYÙ ÑOÂNG A

4821 tuoåi Vieät
(1942)

MUÏC LUÏC
[ LÔØI NHAØ XUAÁT BAÛN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
[ GIÔÙI THIEÄU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
[ TUYEÁN MUÏC ÑAÏI VIEÄT MOÂ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
[ DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG
Toång giaûi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Toång luaän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Toång taéc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Baûn chöông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Phuï chöông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Phuï luaän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Phuï giaûi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Phuï taéc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
[ CÔ NAÊNG HIEÁN PHAÙP
Toång cöông. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Ñieån cöông. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
— Chính trò toång cô . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
— Haønh chính toång cô. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
— Haønh chính phuï cô . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
— Chính trò nguyeân cô . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Phuï cöông . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
[ DUY DAÂN CÔ NAÊNG
Trieát hoïc cuûa coâng vieäc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Khoa hoïc quaûn lyù . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Coâng vieäc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Boán coâng chuû nghóa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Laâm thôøi toå chöùc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Cô naêng hieán phaùp trong Ñaïi Vieät chính thoáng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Cô naêng hieán phaùp cô sôû . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Cô naêng hieán phaùp keát caáu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Cô naêng quyeàn cheá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Cô naêng chính trò luaän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Ñaïo lyù cuûa chính trò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Nhöõng nguyeân lyù cô sôû cuûa cô naêng hieán phaùp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Khaùi nieäm cuûa quoác daân sinh hoaït moâ taû thaønh bieåu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
[ MUÏC LUÏC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
94 Muïc Luïc Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

Duynhancuongthuong 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Duynhancuongthuong 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

Aán baûn ñieän töû do

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 1

THAÙI LAÂN caån ñeà

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 3

ÑOAÏN THÖÙ NHAÁT

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 7

B- TOÅ ÑAÛNG (Boä 2)

C- LAÄP HOÏC (Boä 3)

D- THIEÁT GIAÙO (Boä 4)

E- ÑOÀNG NHAÂN (Boä 6)

G- GIÔÙI THIEÄU (Boä 7)

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 9

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 11

X.Y. Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 13

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 17

18 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 19

16– (5) Goïi laø chuû ñaïo cuûa nhaân loaïi:

20 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

II. THEÁ GIÔÙI CÖÔNG THÖÔØNG VAØ CHUÛ ÑAÏO

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 21

IV. XAÕ HOÄI CÖÔNG THÖÔØNG VAØ CHUÛ ÑAÏO

22 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

I. SÖÏ PHAÙT SINH VAØ TOÀN TUÏC RA CÖÔNG THÖÔØNG

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 23

CÖÔNG THÖÔØNG ÑOÙ THEÁ NAØO?

24 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

I. CHUÛ NGHÓA DUY NHIEÂN

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 25

a) Nguyeân taéc nhaân ñaïo

47– (4) Luaät taéc sinh meänh baûn theå:

48– (5) Nguyeân taéc sinh meänh cô hoäi:

49– (6) Nguyeân taéc sinh meänh tieán hoùa:

50– (7) Nguyeân taéc sinh meänh thaønh töïu:

26 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

51– (8) Nguyeân taéc sinh meänh nhaát nhö:

53– (10) Nguyeân taéc hôïp caáu quan heä:

54– (11) Nguyeân taéc sinh thöïc quan heä:

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 27

55– (12) Nguyeân taéc toå chöùc quan heä:

56– (13) Nguyeân taéc giao hoã quan heä:

28 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

57– (14) Nguyeân taéc xaõ hoäi nhaân sinh:

58– (15) Nguyeân taéc phaân coâng:

59– (16) Nguyeân taéc phaân höôûng:

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 29

60– (17) Nguyeân taéc giao hoaùn:

61– (18) Nguyeân taéc chính phuû:

b) Nguyeân taéc nhaân sinh

64– (21) Nguyeân taéc maëc:

66– (23) Nguyeân taéc ôû:

30 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

68– (25) Nguyeân taéc hoân nhaân: (xem treân).

69– (26) Nguyeân taéc giaùo duïc:

70– (27) Nguyeân taéc ngu laïc:

c) Nguyeân taéc nhaân caùch

DUY NHAÂN CÖÔNG THÖÔØNG 31

III. CHUÛ NGHÓA DUY DAÂN

a) Nguyeân taéc daân toäc

32 Duy Nhaân Cöông Thöôøng Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A

b) Nguyeân taéc daân vöïc