Sng kin kinh nghim-Ho hc

PHN M U
I L DO CHN TI
Trong thi i hin nay, nn kinh t pht trin bc sang nn kinh t tri thc. Con ngi mun tn ti th phi hc v hc sut i.Nng lc hc tp ca con ngi c nng ln trc ht l nh ngi hc phi bit hc cch hc v ngi dy bit dy cch hc. Trong qu trnh dy hc ngi dy cn tp dt cho hc sinh c nng lc pht hin v gii quyt nhanh vn . C nh vy mi to c th h tr nng ng, sng to v bit gii quyt nhanh vn ny sinh trong cuc sng. Hin nay, nh gi kt qu hc tp ca hc sinh, B Gio Dc v o To cn ch trng p dng hnh thc kim tra trc nghim khch quan kt hp vi t lun trong kim tra v thi c cc mn, trong c mn Ho hc. Mun c kt qu tt th hc sinh phi gii nhanh c cc bi tp . gii nhanh th hc sinh phi nm chc kin thc v phi c k nng pht hin v gii quyt nhanh vn t ra. M k nng d ti thy cn hn ch rt nhiu hc sinh. Hn ch l do: - Hc sinh cha nm c phng php chung gii hoc thiu k nng tnh ton. - Hc sinh t c rn luyn trong qu trnh lm bi tp nn thng hc sinh c kh nng gii c cc bi tp nh nhng khi lng ghp vo bi tp tng hp th lng tng, mt phng hng khng bit cch gii quyt. - Mt s hc sinh cha nm chc c cc nh lut, cc khi nim c bn v ho hc, cha hiu c y ngha nh tnh v nh lng ca k hiu, cng thc v phng trnh ho hc. gip hc sinh c kh nng gii c nhiu cc bi tp bng nhiu phng php khc nhau, qua cc em c th nm chc c kin thc v rn luyn c k nng nhy bn khi chn cu tr li dng trong bi tp trc nghim khch quan v t lun, ti son tho Chuyn : Gii bi ton ha hc bng nhiu cch . Vi cht t kinh nghim ca bn thn v nhng kinh nghim hc hi c t ng nghip ti hy vng rng s gip nng cao c cht lng ging dy b mn.

II. GII HN TI
- Hng dn hc sinh bc THCS, hc sinh hc kh gii mn ha. - Thc hin cng tc bi dng hc sinh gii: n luyn i tuyn thi huyn, tnh

III. KHCH TH NGHIN CU

Trn c s tun theo: - SGK Ho hc 8 9 (L Xun Trng Cao Th Hng Ng Vn V) - SGV Ho hc 8 - 9 (L Xun Trng Cao Th Hng Ng Vn V Nguyn Ph Tun) - Phng php dy hc ho hc (Nguyn Cng Nguyn Mnh Duy) - Ho hc c bn v nng cao 9 (Ng Ngc An)
1

Sng kin kinh nghim-Ho hc

350 bi tp ha hc chn lc ( o Hu Vinh) Tuyn tp cc thi ha v trng chuyn, lp chn. 400 bi tp ho hc (Ng Ngc An) 27 kim tra trc nghim 9 (Nguyn nh B ) Mt s vn i mi PPDH trng THCS (Cao Th Thng Nguyn Ph Tun) Rn luyn k nng gii bi tp (Ng Ngc An) Bi dng ho hc THCS (V Anh Tun ) Ti liu bi dng thng xuyn mn Ho hc (V gio dc trung hc) Phn m u Phn ni dung + C s l lun + Bin php thc hin + Cc bi tp ho v c + Cc bi tp ho hu c + Mt s bi tp tng t + Kim nghim Phn kt lun.

IV. DN CNG TRNH NGHIN CU

Sng kin kinh nghim-Ho hc

PHN NI DUNG
I. C S L LUN
- Trong qu trnh hc tp, hc sinh khng nhng hc l thuyt m cn phi lm bi tp. Thng qua bi tp hc sinh nm vng c kin thc l thuyt. - Bi tp ho hc l ngun kin thc hc sinh tm ti, pht hin kin thc v k nng. - Bi tp ho hc m phng mt s tnh hung thc ca i sng thc t. Qua kch thch kh nng tm ti , pht hin kin thc v to hng th hc tp cho hc sinh. - Bi tp ho hc c nu nh l tnh hung c vn . M t duy ca hc sinh thng bt u t vn mi l, i hi phi c gii quyt. gii quyt vn m bi tp t ra, hc sinh s phi tip tc tm ti pht hin v t hc sinh c hng th cao vi vn nghin cu. - Bi tp ho hc l phng tin tch cc ho hot ng ca hc sinh mi cp hc bc hc. Thng qua bi tp hc sinh hnh thnh c kin thc v k nng mi, ng thi hc sinh cng bit cch vn dng kin thc vo cc tnh hung ny sinh trong hc tp v i sng.

II. BIN PHP THC HIN

- Trong dy hc khng ch coi trng vic truyn th kin thc m cn coi trng c vic hng dn cho hc sinh c lp tm ra con ng dn n kin thc mi. Nhng vn trong hc tp, lun tn ti mt cch khch quan, nhng khng phi ai cng nhn ra n, khng phi lc no hc sinh cng nhn ra n, vi kh nng nhn thy vn l mt phm cht, mt thnh phn quan trng ca t duy sng to. y, bi tp c rt nhiu kh nng rn luyn cho hc sinh nng lc pht hin vn v gii quyt vn . - bt c cng on no ca qu trnh dy hc u c th s dng bi tp. Khi dy bi mi c th dng bi vo bi, to tnh hung c vn , chuyn tip phn ny sang phn kia, cng c bi, hng dn hc sinh hc bi nh, c bit khi n tp cng c, luyn tp v kim tra nh gi th nht thit phi dng bi tp. - Khi gii cc bi tp trc tin phi hng dn hc sinh gii bng cc phng php thng thng, sau yu cu cc em tm xem c g c bit khng ? t tm ra cch gii mi mt cch nhanh gn v thng minh nht. Sau y l mt s v d v cc bi tp ha v c v hu c c s dng trong chng trnh ph thng:

CC BI TP HO V C
3

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Bi tp 1: Ho tan 6,75g mt kim loi ho tr M cha r ho tr vo dung dch axit th cn 500 ml dung dch HCl 1,5 M. Tnh khi lng mui khan thu c. *Cch gii thng thng: Ta c : nHCl = 0,5 . 1,5 =0,75 (mol) Gi M cng l nguyn t khi ca M, c ho tr n. M + nHCl 1 mol n mol x mol nx mol Theo bi ra ta c : lun:
Mx = 6, 75 M = 9n nx = 0, 75

MCln

n H2 2

Lp bng bin

n M

1 9 (loi)

2 3 18 27 (loi) (Al)

Vy kim loi M l Al. 2Al + 6HCl Ta c: n AlCl3=

2AlCl3

+ 3H2

1 1 n HCl = . 0,75 = 0,25 (mol) 3 3

Khi lng mui thu c l: m AlCl3= 0,25.133,5=33,375 (gam) - Pht hin vn : Cch gii da vo nh lut bo ton khi lng Khi lng ca mui bng khi lng ca kim loi + khi lng ca Cl trong axit. - Gii quyt vn : nCl = nHCl = 0,5 . 1,5 =0,75 (mol) m mui = mkim loi + mCl = 6,75 + 0,75.35,5 = 33,375(gam). Bi tp 2: Ho tan hn hp gm 0,4 mol Fe v 0,2 mol Fe2O3 trong dung dch HCl d c dung dch A. Cho dung dch A tc dng vi dung dch NaOH d, kt ta thu c em nung trong khng kh n khi lng khng i. Tnh khi lng cht rn thu c ? *Cch gii thng thng Fe + 2HCl FeCl2 + H2 0,4mol 0,4mol Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O 0,2 mol 0,4 mol HCld + NaOH NaCl + H2O FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 0,4mol 0,4mol 4Fe(OH)3 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3
4

Sng kin kinh nghim-Ho hc

0,4mol
0

0,4mol

2Fe(OH)3 t Fe2O3 + 3H2O Khi lng cht rn thu c :mFe2O3 = 160 . 0,4 = 64 (gam) Pht hin vn : Theo nh lut bo ton khi lng - Ch c 0,4 mol Fe l c bin i thnh Fe2O3 - Gii quyt vn : Ch cn tnh lng Fe2O3 sinh ra t Fe cng vi lng Fe2O3 c t u. 2Fe Fe2O3 0,4mol 0,2mol mFe2O3 = 160. (0,2 + 0,2) = 64 (gam) Bi tp 3: Cho 60 gam hn hp Mg v Fe tc dng ht vi dung dch HCl thu c 3 gam kh hiro. Tnh khi lng mui to ra trong dung dch ? * Cch gii thng thng Gi x, y ln lt l s mol Mg v Fe Mg + 2HCl MgCl2 + H2 x mol x mol x mol Fe + 2HCl FeCl2 + H2 y mol y mol y mol H phng trnh : 24x + 56y = 60 (a) x + y = 1,5 (b) Gii h phng trnh : x = 0,75 y = 0,75 Khi lng MgCl2 = 95 . 0,75 = 71,25 gam Khi lng FeCl2 = 127.0,75 = 95,25 gam Tng khi lng mui thu c l 166,5 gam *Cch theo phng php tng gim khi lng - Pht hin vn : Phng php tng gim khi lng T cng thc HCl ta thy c 1 mol nguyn t H thot ra th cng c 1 mol nguyn t Cl to mui tng thm 35,5 g. 3 mol mol nguyn t H thot ra th cng c 1 mol nguyn t Cl to mui tng thm 3*35,5 - Gii quyt vn : Mun tm khi lng mui th ly khi lng kim loi cng vi khi lng tng thm. Khi lng mui = 60 + 35,5 . 3 = 166,5 gam Bi tp 4: Ho tan hon ton 2 gam hn hp gm mt kim loi ho tr II v mt kim loi ho tr III cn dng 31,025 gam dung dch HCl 20%.Tnh khi lng mui kh thu c. - Pht hin vn : Phng php bo ton khi lng - Gii quyt vn : - Khi lng mui thu uc chnh l bng tng khi lng ca 2 kim loi v khi lng ca Cl c trong HCl.
5

Sng kin kinh nghim-Ho hc -

nCl = nHCl =

31, 025.20 = 0,17(mol) 100.36,5

mmui = m2kim loi + mCl = 2 + (0,17.35,5) = 8,035 (gam)

Bi tp 5: Kh hon ton 5,8 gam oxit st bng CO nhit cao, sn phm kh dn vo dung dch Ca(OH)2 d to ra 10 gam kt ta. Xc nh cng thc oxit st ? - Pht hin vn : Phng php Bo ton nguyn t S mol O ca oxit = nCO = nCO2 = nCaCO3 = 0,1 mol CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,1 mol 0,1 mol Gii quyt vn : mFe = 5,8 (16 . 0,1) = 4,2 gam nFe : nO =

4,2 : 0,1 = 0,075 : 0,1 = 3 : 4 56

Cng thc oxit st l Fe3O4 Bi tp 6: Hn hp A gm st v oxit st c khi lng 5,92 gam. Cho kh CO d i qua hn hp A nung nng, kh i ra sau phn ng cho tc dng vi dung dch Ca(OH) 2 d thu c 9 gam kt ta. Tnh khi lng st thu c ? - Pht hin vn : Phng php bo ton nguyn t Khi phn ng CO ly oxi ca oxit st v chuyn thnh CO2 FexOy + yCO t
0

xFe + yCO2

- Gii quyt vn : nCaCO3 = nCO2 = nO ca oxit st = 0,09 mol mO = 0,09 . 16 = 1,44 gam mFe = 5,92 1,44 = 4,48 gam Bi tp 7: trung ho dung dch cha 0,1 mol NaOH v 0,15 mol Ba(OH)2 cn bao nhiu lt dung dch hn hp cha HCl 0,1M v H2SO4 0,05M ? - Pht hin vn :Phng php t hp cc phn ng. PTHH: NaOH + HCl NaCl + H2O 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O Ba(OH)2 + 2HCl BaCl2 + 2H2O Ba(OH)2 + H2SO4 BaSO4 + 2H2O T hp bng 1 phn ng: OH + H H2O Phn ng gia axit v baz l phn ng trung ho nn tng s mol OH bng tng s mol H. - Gii quyt vn : 0,1 mol NaOH cho 0,1 mol OH Tng s mol OH = 0,4 mol s mol H cng bng 0,4 0,15 mol Ba(OH)2 cho 0,3 mol OH mol Trong 1 lt dung dch hn hp axit : 0,1 + 0.05 . 2 = 0,2 mol
6

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Vhh axit =

0,4 =2 0,2

lt

Bi tp 8: Cho bt than d vo hn hp hai oxit Fe2O3 v CuO, un nng phn ng xy ra hon ton thu c 2 gam hn hp kim loi v 2,24 lt kh (ktc). Khi lng hn hp hai oxit ban u l bao nhiu ? - Pht hin vn :T hp phn ng Cacbon chim oxi ca oxit to ra CO2 2Fe2O3 + 3C
t t
0 0

4Fe + 3CO2

2CuO + C 2Cu + CO2 T hp bng 1 phn ng: C + 2O CO2 - Gii quyt vn : Tnh khi lng oxi trong CO2, ly khi lng kim loi cng khi lng oxi mhh oxit. nCO2= 0,1 mol nO = 0,1 . 2 = 0,2 mol mO = 0,2 . 16 = 3,2 gam mhh oxit = 2 + 3,2 = 5,2 gam Bi tp 9: Cho 19,05 gam hn hp ACl v BCl (A, B l hai kim loi kim 2 chu k lin tip) tc dng va vi dung dch AgNO3 thu c 43,05 gam kt ta. Xc nh 2 kim loi kim ? - Pht hin vn : S dng phng php trung bnh V l 2 kim loi kim nn t cng thc chung ca 2 mui l : M Cl + AgNO3 M NO3 + AgCl 0,3 mol 0,3 mol - Gii quyt vn : nAgCl = nhh = 0,3 mol Tnh
M

hn hp =

1 ,0 9 5 =63,5 0,3

= 28

Hai kim loi kim 2 chu k lin tip ch c th l kim loi Na v K Bi tp 10: Nhng l nhm vo dung dch CuSO4, sau mt thi gian ly l nhm ra khi dung dch thy khi lng dung dch gim 1,38 gam. Tnh khi lng nhm tham gia phn ng ? - Pht hin vn :S dng phng php tng gim khi lng. Khi lng dung dch gim ngha l khi lng l nhm sau phn ng tng 1,38 gam - Gii quyt vn : Theo PT c 2 mol nhm phn ng khi lng tng thm 138 gam x mol nhm phn ng khi lng tng thm 1,38 gam T tng ca l nhm (do lng Cu bm vo ln hn lng Al mt i) mAl tham gia 2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu x mol 1,5x mol 1,5x . 64 27x = 1,38
7

x = 0,02 mAl = 0,54 gam Bi tp 11: Cho hn hp dung dch axit gm 0,1 mol H2SO4 v 0,2 mol HCl vo hn hp kim ly va gm 0,3 mol NaOH v 0,05 mol Ca(OH)2. Tnh khi lng mui to thnh sau phn ng ? - Pht hin vn : Phng php bo ton khi lng Mui to thnh sau phn ng l do s kt hp ca cc kim loi trong kim vi cc gc trong axit - Gii quyt vn : Khi lng mui to thnh = mNa + mCa + mSO4 + mCl = 23 . 0,3 + 40 . 0,05 + 96 . 0,1 + 0,2 . 35,5 = 25,6 gam Bi tp 12: Cho 4,64 gam hn hp FeO, Fe2O3, Fe3O4 (trong s mol FeO = s mol Fe2O3) tc dng va vi V lt dung dch HCl 1M. Tnh V ? - Pht hin vn : Phng php ghp n ( ghp cng thc) Do Fe3O4 l hn hp ca FeO, Fe2O3; m nFe2O3 = nFeO nn c th coi hn hp ch gm Fe3O4 - Gii quyt vn : Fe3O4 + 8HCl FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O 0,02 mol 0,02 mol

Sng kin kinh nghim-Ho hc

VddHCl =

0,16 =0,16 lt 1

Bi tp 13: Cho 3,44 gam hn hp Fe v Fe 3O4 tc dng ht vi dung dch HCl thu c dung dch A. Cho NaOH d vo dung dch A, lc ly kt ta nung n khi lng khng i cn nng 4 gam. Tnh khi lng mi cht trong hn hp u ? - Pht hin vn : Khi cho hn hp tc dng vi dung dch HCl ri ly sn phm thu c tc dng vi dung dch NaOH v lc kt ta em nung ta thy ton b hn hp u chuyn thnh Fe2O3 Fe Fe2O3 ; Fe3O4 Fe2O3 - Gii quyt vn : Phng php Bo ton nguyn t Tnh mFe trong 4 gam Fe2O3 =
0,64 .232 =2,32 gam 64 4.112 =2,8 gam 160

mO trong Fe3O4 : 3,44 2,8 = 0,64 gam mFe3O4 =

mFe = 3,44 2,32 = 1,12 gam Bi tp 14: Nhng mt ming nhm nng 10 gam vo 500 ml dung dch CuSO 4 0,4M. Sau mt thi gian ly ming nhm ra, ra sch, sy kh, cn nng 11,38 gam. Tnh khi lng ng thot ra bm vo ming nhm - Pht hin vn : Phng php tng gim khi lng. Al phn ng th khi lng ming Al b gim, cn Cu to thnh bm vo ming Al nn khi lng tng ln - Gii quyt vn :
8

2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu 2x mol x mol 3x mol 10 2x . 27 + 3x . 64 = 11,38 x = 0,01 mol mCu thot ra : 3x . 64 = 3. 0,01 = 1,92 gam Bi tp 15: Cho 0,3 mol FexOy tham gia phn ng nhit nhm thy to ra 0,4 mol Al2O3. Xc nh cng thc oxit st ? - Pht hin vn :Phng php bo ton nguyn t Al ly i oxi ca FexOy to ra Al2O3. V vy s mol nguyn t O trong Al2O3 v trong FexOy phi bng nhau - Gii quyt vn : 0,3y = 0,4 . 3 = 1,2 y = 4 Fe3O4 Bi tp 16: Kh hon ton 32 gam hn hp CuO v Fe2O3 bng kh H2 thy to ra 9 gam nc .Tnh khi lng hn hp kim loi thu c ? - Pht hin vn : Bo ton nguyn t Kh 2 oxit, H2 ly oxi ca 2 oxit to ra H2O , nH2O = nO ca oxit - Gii quyt vn : T nH2O tm c s mol ca nguyn t O trong hn hp 2 oxit mO = 16 . 0,5 = 8 gam, ly mhh hai oxit tr mO mkim loi = 32 8 = 24 gam

Sng kin kinh nghim-Ho hc

CC BI TP HO HU C
Bi tp 1: Chia a gam hn hp ru no n chc (ng ng ca ru etylic) thnh hai phn u nhau - Phn 1: t chy hon ton thu c 2,24 lt CO2 (ktc) - Phn 2: em tch nc hon ton thu c hn hp hai anken. t chy hn hp anken thu c m gam nc. Tnh m ? *Cch gii thng thng: Phn 1: C n H 2n + 1 OH +
3n 2
2 4

O2

CO2 + ( n +1)H2O

(a) (b)

nx x mol H SO d Phn 2: C n H 2n + 1 OH C n H 2n + H2O

C n H 2n + (c) x mol T (a): nCO2 =

n

3n 2

O2
n

CO2 +

H2O

x=

2,2 4 =0,1 2 ,4 2

T (b): n ca 2 anken = nhh ru = x T (c): nCO2 = nH2O = n x = 0,1 mH2O thu c: 18 . 0,1 = 1,8 gam Pht hin vn : Da vo du hiu phn ng( t l s mol)
9

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Tch nc th s mol anken thu c bng s mol ru. S nguyn t cacbon ca anken vn bng s nguyn t C ca ru. Vy t ru v t anken cho cng s mol CO2, nhng t anken li cho s mol nc bng s mol CO2 - Gii quyt vn : Ly s mol nc (chnh bng s mol CO2) nhn vi phn t khi ca nc s c 18 . 0,1 = 1,8 gam H2O Bi tp 2: Cho 10 lt hn hp metan v axetilen tc dng vi 10 lt hiro. Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 16 lt hn hp kh (th tch cc kh o cng iu kin). Tnh th tch mi kh trc phn ng ? - Pht hin vn : Du hiu ca phn ng Ch c C2H2 phn ng v th tch hn hp gim sau phn ng bng th tch hiro tham gia - Gii quyt vn : V cc kh o cng iu kin nn t l mol chnh l t l v th tch C2H2 + 2H2 C2H6 1V 2V 1V x lt 4 lt 2 lt C2H2 v cn li 8 lt CH4 Bi tp 3: t chy hon ton 1 lt hp cht hu c A cn 5 lt oxi thu c 3 lt CO 2 v 4 lt hi nc. Xc nh cng thc phn t A? Bit cc kh o cng iu kin. - Pht hin vn : Phng php bo ton nguyn t Trong mt phn ng ha hc, c bao nhiu nguyn t ca nguyn t trc phn ng th c by nhiu nguyn t ca nguyn t sau phn ng - Gii quyt vn : CxHyOz + 5O2 3CO2 + 4H2O V cc kh o cng iu kin nn ta so snh s nguyn t cc nguyn t 2 v x = 3 ; y = 8 ; z = 0 . Vy cng thc phn t A: C3H8 Bi tp 4: X l este ca glyxerol v axit hu c Y. t chy hon ton 0,1 mol X ri cho hp th tt c sn phm chy vo dung dch Ca(OH)2 d thu c 60 gam kt ta. Xc nh cng thc cu to ca X ? - Pht hin vn : Bo ton nguyn t nCO2 = nCaCO3 = 0,6 mol t chy hon ton 0,1 mol X 0,6 mol CO2. Vy X c 6 nguyn t C - Gii quyt vn : V X l este ca glyxerol v axit hu c, ring glyxerol c 3 nguyn t C cn 3 nguyn t gc axit Cng thc cu to ca axit l HCOOH v cng thc cu to ca este X l: (HCOO)3C3H5 Bi tp 5: Khi t chy hon ton mt th tch hirocacbon X thu c th tch kh CO2 bng vi th tch hirocacbon X khi em t (o trong cng iu kin). Xc nh cng thc phn t hirocacbon ? - Pht hin vn : Phng php bo ton nguyn t Khi t chy hon ton th s nguyn t C trong CO 2 sinh ra lun bng s nguyn t C trong X
10

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Gii quyt vn : Trong nhng hirocacbon ch c CH4 l khi t chy cho VCO2 = V hirocacbon CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O V lt V lt Bi tp 6: Mt ankan X v mt anken Y c t l s mol (1:1). S nguyn t C ca ankan gp 2 ln s nguyn t C ca anken. Ly m gam hn hp th lm mt mu va dung dch cha 0,1 mol Br2. t chy hon ton m gam hn hp th thu c 0,6 mol CO2. Xc nh cng thc phn t ca X v Y ? - Pht hin vn :Bo ton nguyn t v iu kin ca cng thc ha hc. V s nguyn t C ca ankan gp 2 ln s nguyn t C ca anken, ngha l s mol CO2 ca ankan gp i s mol CO2 ca anken - Gii quyt vn : nBr2 = n anken = n ankan = 0,1 mol nCO2 ca anken =

Phn t anken c 2 nguyn t C, phn t ankan c 4 nguyn t C Vy cng thc phn t X: C4H10 v Y: C2H4 Bi tp 7: t chy hon ton m gam hn hp gm CH4, C3H6 v C4H10 thu c 17,6 gam CO2 v 10,8 gam nc. Tnh m ? - Pht hin vn :Phng php bo ton nguyn t Khi t chy hirocacbon th cacbon to ra CO 2 v hiro to ra H2O. Tng khi lng C v H trong CO2 v H2O phi bng khi lng ca hirocacbon - Gii quyt vn :
mhn hp = mC + mH =
17 ,6 10 ,8 .12 + .2 = 6 gam 44 18

0,6 =0,2 mol 3

Bi tp 8: t chy hon ton hn hp gm mt ankan v mt anken. Cho sn phm chy ln lt i qua bnh 1 ng P2O5 d v bnh 2 ng KOH rn d, thy bnh 1 tng 4,14 gam, bnh 2 tng 6,16 gam. Tnh s mol ankan c trong hn hp ? - Pht hin vn : Du hiu v t l mol phn ng Khi t chy ankan thu c s mol H2O ln hn s mol CO2 v s mol ankan chy bng hiu s ca s mol H2O v s mol CO2 CnH2n + 2 + 3n +1 O2 2

nCO2 + (n + 1)H2O
; nCO2 =
6,1 6 = 0,14 44

Gii quyt vn : nH2O =

4,1 4 = 0,23 1 8

nankan = nH2O nCO2 = 0,23 0,14 = 0,09 mol Bi tp 10: Cho a gam C2H5OH tc dng vi 6 gam CH3COOH (c H2SO4 c xc tc v nhit ; gi s hiu sut phn ng l 100%) thu c b gam este. Tnh b ? - Pht hin vn : t chy 2 cht hu c, phn t c cng s nguyn t C, c cng s mol CO 2 th 2 cht hu c em t c cng s mol - Gii quyt vn :
11

Sng kin kinh nghim-Ho hc

nC2H5OH = nCH3COOH =

nCH3COOC2H5 = 0,1 mol meste = b = 0,1 . 88 = 8,8 gam Bi tp 11: Hn hp A gm mt axit no n chc v mt este no n chc. Ly a gam hn hp ny th phn ng va vi 200 ml dung dch NaOH 0,5M. t chy a gam hn hp ny th thu c 0,4 mol CO2. Tnh s gam nc thu c ? - Pht hin vn :Du hiu ca phn ng v cng thc tng qut cc cht. Cng thc chung ca axit no n chc v este no n chc c dng C nH2nO2 nn khi t chy u cho s mol CO2 bng s mol H2O - Gii quyt vn : nCO2 = nH2O = 0,4 mol mH2O = 0,4 . 18 = 7,2 gam Trn y l mt s bi tp mang tnh cht in hnh hng dn hc sinh pht hin v gii cc bi tp bng cc phng php khc nhau tm ra kt qu Cc phng php trn y ra nhm gip hc sinh kim chng hoc xc nh nhanh kt qu bi tp hc sinh yn tm xy dng mt bi t lun trong bi thi hoc c th xc nh nhanh kt qu trong cc bi ton trc nghim. V vy khi rn luyn k nng gii mt dng bi tp no , cn cho hc sinh gii t 2 n 3 bi tp cng dng v theo nhiu cc khc nhau th mi c th hnh thnh c k nng. Mt khc cn xy dng bi tp theo mu c sn, khng lp li nguyn si ta c th thay i lng cht, thay i cht, thay i cch hi.

1 nCO2 = 0,1 mol 2

MT S BI TP TNG T
Bi tp 1: Cho dng kh CO i qua11,6 g oxit st nung nng, n phn ng hon ton nhn c st nguyn cht v lng kh c hp th bi dung dch Ca(OH)2 d, thu c 20g kt ta.Xc nh cng thc phn t oxit st. Bi tp 2: Cho 5,4 g mt kim loi ho tr III tc dng vi clo c d thu c 26,7 g mui.Xc nh kim loi em phn ng. Bi tp 3: ho tan hon ton 8g mt oxit kim loi cn dng 300 ml dung dch HCl 1M . Xc nh cng thc phn t oxit kim loi. Bi tp 4: Ho tan hon ton 16 gam hn hp 2 kim loi A, B c cng ha tr (II) v c t l mol (1:1) bng dung dch HCl thu c 8,96 lt kh H2 (ktc). Hi A, B l kim loi no trong s ccc kim loi sau: Mg, Ca, Fe, Zn. Bi tp 5: Ho tan ht 9,6 gam mt hn hp ng mol gm 2 oxit ca kim loi ha tr (II), cn dng 100 ml dung dch HCl 4M. Xc nh hai oxit ny, bit kim loi ha tr (II) trong trng hp ny c th l : Be, Mg, Ca, Sr. Bi tp 6: Cho mt lng hn hp CuO v Fe2O3 tc dng ht vi dung dch HCl thu c hai mui c t l mol (1:1). Tnh phn trm khi lng mi oxit trong hn hp? Bi tp 7: Cho hn hp CuO v Fe2O3 (mi cht chim 50% khi lng) tc dng ht vi dung dch HCl. Tnh t l mol ca hai mui thu c ? Bi tp 8: Cho 3,2 gam hn hp CuO v Fe2O3 tc dng va vi V (ml) dung dch HCl 1M thu c hai mui c t l mol (1:1). Tnh V ?
12

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Bi tp 9: Cho 5,26g hn hp 3 kim loi dng bt gm Mg, Al v Cu chy hon ton trong oxi, thu c8,7 g hn hp oxit. Hi ho tan va ht lng hn hp oxit cn dng t nht bao nhiu gam axit HCl. Bi tp 10: Cho 20 lit hn hp kh gm metan v axetilen tc dng vi 15 lt kh H2. sau phn ng thu c 30 lt hn hp kh.Xc nh thnh phn phn trm th tch mi kh trong hn hp ban u. Bit th tch cc kh o cng iu kin.

KIM NGHIM
Qua mt s kinh nghim c tng kt trong Chuyn Gii bi ton ha hc bng nhiu cch m ti trnh by trn, c p dng trong nm hc va qua cng nh trong thc ti v bng nhng kim nghim qua kho st cht lng b mn, tit n tp, bi tp ti lp, bi tp v nh, kim tra, thi hc k, thi hc sinh gii c p dng cho cac i tng hc sinh, c bit l hc sinh kh gii, ti thu c kt qu rt kh quan. - Khi cha hng dn, t l hc sinh gii c cc bi tp rt t, nu gii c th cn rt chm, mt nhiu thi gian nh hng v xc nh kt qu ng. - Khi hng dn bng phng php mi c phi hp vi cc phng php gii thng thng khc, th a s hc sinh t gii c nhiu bi tp, k c nhng bi tp c kh vi thi gian rt ngn. - Trong t thi hc sinh gii va qua do huyn, tnh t chc, ti c nhiu hc sinh t hc sinh gii cp huyn, cp tnh.

BI HC KINH NGHIM
13

Sng kin kinh nghim-Ho hc

Qua thc t ging dy v trong qu trnh thc hin ti, ti nhn thy c
mt s im cn lu sau: Sau mi bi ging, c gng tn dng thi gian cn li rn luyn cho hc sinh c thi quen lm ht cc bi tp trong sch gio khoa, ngoi ra c th lm thm mt s bi tp tng t v nng cao do gio vin yu cu. Tng cng bi tp trn lp thng xuyn v phn ho cc loi bi tp, tu theo tng i tng hc sinh. Trit s dng sch gio khoa v sch bi tp, ngoi ra cn s dng thm sch tham kho gip hc sinh gii cc bi tp nng cao, qua hc sinh nm chc c kin thc tt hn. Kim tra thng xuyn v bi tp ca hc sinh, v rt nhiu hc sinh c biu hin chy li trong hc tp, hoc ch quan khi gii bi tp. - cao nhng hc sinh c tnh kin nhn lm bi, c lp lm bi, tm ra nhiu cch gii v bit bn lun, ph phn cc cch gii - c bit khuyn khch nhng hc sinh tham gia v nhn xt cc cch gii bi tp, rt ra c kinh nghim nht l phn tch c v mt t duy, v k nng gii bi tp - Gio dc t tng cho hc sinh, bit cch lm bi nghim chnh v thng minh, bit tm phng n ti u khi gii quyt cng vic. - Khi hng dn hc sinh, phi phn tch k lng tc dng ca tng bi tp, cn ch n tc dng tng mt, khi chn bi tp cho hc sinh lm, sao cho c bi kh, bi trung bnh, bi d xen ln nhau, va ng vin, va kch thch ton lp hc trnh gy nhm chn cho hc sinh. Hng dn hc sinh gii nhm mt s bi ton vi nhng s trn v nhng n v o lng n gin - Cho hc sinh t thnh lp nhng ton mi theo kiu lm hoc ngc li vi d liu bi ton cho c bit vi xu hng i mi cch kim tra nh gi cht lng hc sinh theo hnh thc trc nghim khch quan, th vic s dng bi tp rn luyn cho hc sinh nng lc pht hin vn v gii quyt vn , l dng bi tp cn phi ch rn luyn s sng to cho hc sinh. V khng c mt khun mu no, mun xy dng bi tp ny th bn thn gio vin, cn nghin cu tham kho v gii rt nhiu cc bi tp thng thng tm nhng tnh hung c o hng dn cho hc sinh .

PHN KT LUN
14

Sng kin kinh nghim-Ho hc

- Gii bi tp ho hc l bin php rt quan trng, thng qua m hc sinh cng c v nm vng c cc khi nim cng nh cc tnh cht ca cht. Cn c vo thc trng hc tp ca hc sinh v cng tc bi dng hc sinh gii hin nay, ti ngh rng ngi gio vin cn phi n lc nghin cu, tham kho, trao i kinh nghim tm ra bin php ti u nht ging dy hng dn hc tp tch cc, rn luyn c t duy sng to v c lng am m yu thch mn hc. - Trn y l nhng kinh nghim m ti tch lu c trong qu trnh ging dy cng nh trong qua trnh nhiu nm bi dng hc sinh gii. V thi gian c hn v kinh nghim bn thn cha nhiu nn chc chn ti ny s c nhiu iu cn b sung. Rt mong nhn c cc kin ng gp ca cc cp lnh o v ng nghip ti ny c hon thin hn. Xin chn thnh cm n. Ngy 20 thng 02 nm 2011

15