Professional Documents
Culture Documents
MC LC 1 Mc tiu v phng php nghin cu.....................................................................................50 1.1 Khi nim.............................................................................................................................50 1.2 Mc tiu:...............................................................................................................................50 1.3 Phng php nghin cu:.....................................................................................................51 1.3.1 i tm mi lin h gia d phng v cc phn tch khc:........................................51 1.3.2 K thut d phng: ..................................................................................................51 1.3.3 Khi u: im xut pht..........................................................................................52 1.3.3.1 Hnh vi ca tng trng doanh s:.........................................................................53 1.3.3.2 Hnh vi ca thu nhp..............................................................................................54 1.3.3.3 Hnh vi ca thu nhp c phn................................................................................55 1.3.3.4 Hnh vi ca cc nhn t trong ROE.......................................................................57 2 Ni dung nghin cu.................................................................................................................58 2.1 D phng doanh thu.............................................................................................................58 2.2 D phng chi ph v thu nhp..............................................................................................62 2.3 D phng bng cn i k ton............................................................................................63 2.4 D phng lu chuyn tin t................................................................................................67 2.5 Phn tch nhy cm..........................................................................................................69 3 KT LUN................................................................................................................................74
Nguyn tc gi gc c phn tch da trn bng cn i k ton, v bng cn i k ton cung cp thng tin trn gi tr ca cc ngun lc nh qun l mua li hoc pht trin. Hu ht cc quc gia ti sn c bo co trong bng cn i k ton c gi tr l nguyn gi. Nguyn gi ch khng phi l gi tr hp l, gi tr thay th, hoc gi tr s dng, c s dng ghi li cc ti sn bi v chng thng c th c kim tra d dng hn.
Phng php nguyn tc thn trng a ra mt ngoi l cho vic s dng cc gi tr theo nguyn gi. Phng php ny i hi cc nh qun l phi iu chnh gi tr ti sn v gi tr hp l, tc l gi b suy gim so vi ban u. Chi ph thp hn hoc quy tc th trng dng nh gi hng tn kho, vic lp d ton thit hi d kin t nhng khon n kh i, v vic iu chnh gim gi tr ca nhng ti sn hot ng khng d kin s phc hi chi ph l tt c cc trng hp ng dng nguyn tc ny. Do , nguyn tc thn trng m bo hn cho cc nh u t rng c tnh ca cc nh qun l v gi tr cc ngun lc cng ty khng phi l phng i. Kt qu l, gi tr ti sn bo co trn bng cn i k ton c th c coi l thp hn gi tr ca li ch trong tng lai mang li t chin lc qun l kinh doanh hin ti. 2. Ni dung nghin cu Cc tiu ch ch yu ghi nhn mt ti sn
Ghi nhn mt ti sn Nhng kh khn giao dch 1.Quyn s hu ti nguyn l khng chc chn 2.Nhng li ch tng lai t vic chi tiu l khng chc chn hoc kh o lng 3.Gi tr ngun lc thay i
2.1 Nhng kh khn khi xc nh ti sn 2.1.1 Quyn s hu ngun lc khng chc chn
i vi hu ht cc ngun lc c s dng trong mt cng ty th quyn s hu c xc nh mt cch r rng: cng ty s dng ngun lc th s s hu ti sn . Tuy nhin, trong mt vi giao dch( nghip v kinh t), c th kh thy c ai l ch s hu ngun lc. Chng ti tho lun hai trng hp l v d cho kh khn trong vic xc nh quyn s hu. Trng hp th nht: i vi ngun lc i thu. Ai s l ngi s hu thc s ca ti sn ngi cho thu hay ngi thu ti sn? Trng hp th hai: i vi vic hun luyn nhn vin. Ai thc s c li ch t vic ny cng ty t chc hun luyn hay chnh nhn vin. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
2.1.2
Thch thc th hai: trong vic quyt nh xem liu mt khon chi ph b ra c tiu chun ghi nhn l ti sn hay khng pht sinh khi li ch kinh t tng lai c tnh mang li t khon chi ph ny kh o lng hoc rt khng chc chn. Gn nh lun kh d bo chnh xc li ch no trong tng lai lin quan n kinh ph b ra v th gii th khng chc chn. Mt cng ty khng bit c liu i th cnh tranh c tung ra sn phm mi hay dch v mi khin sn phm Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
10
11
H S NHM
12
13
14
Kh khn cui cng trong vic ghi nhn ti sn l lm sao phn nh thay i gi tr ca chng qua thi gian. Loi ti sn no, nu c thay i th nn ghi nhn tng ln hay gim xung ph hp vi gi tr hp l ca n? Di y chng ti tho lun vn ny cho s thay i gi tr ca ti sn hot ng, cng c ti chnh, v s bin ng ca t gi hi oi. V d 1: Thay i gi tr ca ti sn hot ng. Thay i gi tr ti sn hot ng c phn nh trong bo co ti chnh bng nhiu cch. Chng hn nh, thay i gi tr khon phi thu c phn nh trong khon d phng n kh i, thay i gi tr ca danh mc vn cho vay c phn nh trong d phng tn tht, s iu chnh li v thi gian s dng hu ch ca ti sn v gi tr cn li c phn nh trong c tnh phn b khu hao, v suy gim gi tr hng tn kho v gi tr ti sn di hn c phn nh trong iu chnh gim. Chun mc k ton Hoa K khng cho php ghi nhn bt k gia tng no trong gi tr ti sn hot ng so vi nguyn gi ca chng. Tuy nhin, khi lu trong chng 7, SFAS 121 i hi nhng ti sn hot ng c gi tr b suy gim phi c iu chnh bng vi gi tr th trng ca chng, tc di gi vn. Bin php ny ph hp vi nguyn tc thn trng. Tt nhin, thch thc trong vic p dng chun mc ny l thng kh m nh gi liu ti sn c b st gim gi tr, v nu c, lng mt mt l bao nhiu. Kt qu, nh qun l dng nh phi thn trng suy xt quyt nh rng gi tr ti sn c bi st gim v phi ghi nhn st gim l bao nhiu. Cu hi t ra l liu cng ty c tr hon ghi li s st gim gi tr ti sn hay nh gi thp nh hng ca s st gim ny. Mt khc, mt vi ngi cng t ra cu hi rng nh qun l c s dng gi tr b st gim khu hao ti sn mt cch thi qua nhm ci thin hnh nh bo co trong tng lai. mt s nhng vng khc trn th gii, qun l c php nh gi ti sn bng gi tr hp l ca chng. Chng hn, theo tiu chun ca c v Vng quc Anh, cho php nh qun l ti nh gi ti sn c nh v ti sn v hnh nu chng tng gi. Do , trong bn bo co ti chnh nm 1998, tp on News, mt cng ty thng tin v truyn thng c di s iu hnh ca Rupert Murdoch, cho bit cc ti sn v hnh ca cng ty gm Quyn xut bn, cc Ch v Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
15
16
17
A: c s dng nh l mt cch thc hin mt s mc kim sot qua mt cng ty khc. Nu vy,mc kim sot l g?
A: Thay th ngn hn cho vic gi tin mt 1. C nh bn hoc c sn bn. Phng php nh gi: gi tr hp l 2. nh nm gi n ngy o hn. Phng php nh gi: Gi gc
A: c s dng nh l mt
phn ca chin lc t bo him gi tr hp l ca ti sn hoc n phi tr, hoc t phng nga s khng chc chn dng tin trong tng lai Phng php nh gi: gi tr hp l
A: S hu t 20% n 50% ca cng ty khc. Phng php nh gi: phng php vn ch s hu: u t sau c nh gi bng chi ph ban u ca n cng vi li nhun chia s ca ngi s hu c c t tch lu trong thay i li nhun gi li ca cng ty lin doanh
A: s hu hn 50% cc cng ty khc. nh gi Cc phng php: K ton mua hng: ti sn hu hnh c ghi nhn gi tr hp l lc mua li, v sau c khu hao. Li th thng mi c ghi nhn ti s khc bit gia gi mua v gi tr hp l ca ti sn rng, v sau phn b dn
V d: Thay i gi tr cc chi nhnh nc ngoi. Nhiu cng ty c cc chi nhnh nc ngoi, gi tr ti sn ca h phi chu s nh hng t thay i bt thng ca t gi hi oi. Nhng bin ng ny c nhn ra nh th no? Ti sn ca cc chi nhnh nc ngoi c c chuyn i sang ng tin a phng t l lch s khi ti sn c mua li hay khng? Nu khng th, c phi chng c chuyn i theo t gi hin hnh? Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
18
Lgic ny thng c dng chng minh li th thng mi l ti sn. N to cho nh qun l li ch trong vic ghi li gi tr y kinh ph hnh thnh l ti sn, gi nh rng nh qun l s khng tiu tn kinh ph ny nu mang li trin vng v mt s li ch tng lai. Tuy nhin, lgic ny l i kh nng nh qun l y thin ch vn c th phm li hay mt s nh qun l hnh ng khng mang li li ch tt nht cho c ng. Hot ng mua bn v sp nhp l i din ca trng hp ny. Bng chng gn y cho thy sp nhp v thn tnh thng khng to ra gi tr cho c ng. Gi tr ca li th thng mi ghi li cho giao dch ny rt c th khng phi l ti sn, m ch n gin phn nh s chi tr qu l ca nh qun l cho mc Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
19
Quan im ny thng dng chng minh s ghi gim nhanh gi tr hoc s loi tr ca ti sn v hnh khi bng cn i k ton. Chc chn l c th s kh c tnh li ch kinh t t mt s ti sn v hnh. Nh nu trn, iu ny l c bit ng vi li th thng mi. Tuy nhin, bn cht v hnh ca mt s ti sn khng c ngha l chng khng c gi tr. Thc ra, i vi nhiu cng ty th dng ti sn ny chim tr gi ln nht. Chng hn nh, hai ti sn qu gi nht ca cng ty Merck l kh nng nghin cu m cho php n to ra loi thuc mi, v i ng nhn vin bn hng gip cng ty bn cc loi thuc ny cho bc s. Tuy nhin chng cha bao gi c ghi li trn bng cn i k ton ca Merck. T quan im ca nh u t, s min cng ca k ton vin khi nh gi ti sn v hnh khng lm gim tm quan trng ca chng. Nu chng khng c ghi nhn trong bo co ti chnh, nh u t phi nhn vo nhng ngun thng tin khc v cc ti sn ny. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
20
Li tuyn b ny thng xuyn dng chng minh vic ghi nhn cc ti sn v hnh c c t hot ng mua li, nh l R&D v thng hiu, nhng khng ghi nhn ti sn cho chi ph ca nhng ti sn v hnh pht sinh ni b. Lgic cho phn bit ny l nhng ti sn v hnh hon thin, nh l chng trnh R&D hon tt v thng hiu c xy dng, c th c nh gi nhanh chng hn so vi cc ti sn v hnh ang pht trin. Khi lp lun ny c th l ng, n cho php hai cng ty s hu cng loi ti sn v hnh c phng php k ton rt khc nhau cho hot ng ca h. Cng ty to ra nhng ti sn ny trong ni b khng ghi nhn bt k gi tr no cho ti sn, trong khi cng ty mua li cc ti sn ny s phn nh chng trn bng cn i k ton. Cu hi thc s cho nh u t trong phn bit mua v pht trin ti sn ni b l liu c s khc bit no trong li ch chc chn v mong i trong tng li ca hai ti sn. Nu khng c s khc bit, nh u t s xem c hai nh ti sn c gi tr v quan tm n nh gi gi tr ca chng, lm cch no chng c qun l, v liu chng c st gim gi tr theo thi gian. V vy, nu k ton vin khng chn ghi nhn ti sn pht sinh ni b, nh u t s buc phi tm ngun thng tin khc cho nhng ti sn ny. 2.2.4 Gi tr th trng c lin quan nu ti sn d nh c bn.
Quan im ny rt ph bin, k ton vin thng ch xt n gi tr hp l ti sn khi ngi s hu d nh bn chng. Chng hn nh, khi tho lun trn, chun mc ca Hoa K, v nh gi nhng chng khon d giao dch m c nm gi nhng mt cch d tr tin, yu cu ngi s hu phi ghi nhn gi tr ti sn ny theo gi tr hp l ca chng ch khi h d nh bn chng hoc cc cng c ny sn sng bn. Nu nh qun l d nh nm gi nhng cng c ny cho n k o hn, chng c nh gi theo nguyn gi. Lgic ny ng rng c th trnh gnh chu thit hi kinh t bng cch ch cn khng bn ti sn. Nh kinh t hc s coi nhng quan im th ny l l bch. Nu bn s hu c phiu trong Microsoft v gi tr hp l ca n gia tng, theo vn s hu ca bn cng gia tng ph hp. iu ny hin nhin bt k d bn c d nh bn c phiu Microsoft hay khng. Gi tr hp l ca c phiu phn nh c tnh tt nht ca th trng v ngun lc s sn sng nu bn bn Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
21
Bng cn i k ton ca mt cng ty phn nh bc tranh v tt c cc ngun ngn qu ni b (c gi l n v vn ca ch s hu) v vic s dng ngun ngn qu ti mt thi im nht nh. Phng trnh c bn xc nh bng cn i k ton c trnh by nh sau: Tng ti sn = tng n + vn ch s hu (vn c phn) Phn tch c cu ti sn: Cc khon mc trong phn ti sn ca bng cn i k ton c sp xp theo th t tnh thanh khon gim dn. Chng bao gm: tin mt, cc chng khon th trng, cc khon phi thu, nguyn vt liu, sn phm d dang v thnh phm. Nhng ti sn ny gi l ti sn lu ng. Ti sn cn li trong bng cn i k ton gm cc ti sn di hn, thng t c tnh thanh khon nh vn phng, nh kho, thit b. Bng cn i k ton khng bao gm ht tt c ti sn ca cng ty. Mt vi ti sn c gi tr nht li l ti sn v hnh nh bn quyn, danh ting, k nng qun l v lc lng lao ng lnh ngh thng khng c phn nh trong bng cn i k ton. Cc k ton vin thng cn nhc khi ghi ti sn ny vo bng cn i k ton tr khi chng c xc nh v nh gi. T trng tng loi ti sn trong tng ti san v xu hng bin ng. Lp Bng phn tch c cu ti sn. So snh s u k v cui k. T Bng phn tch cho thy iu g? Phn tch c cu ngun vn:
22
2.3.2
Phn tch c cu bo co kt qu kinh doanh. Nu bng cn i k ton cho thy bc ranh v ti sn cng ty ti mt thi im c th th bo co thu nhp li ging nh mt cun bng video, n chiu li trong nm va qua cng ty thu li nh th no. Bo co kt qu kinh doanh ca DN c lp nhiu cp khch nhau cng nh nhiu lnh vc khc nhau. V vy c cu ca chng thng c coi l b mt kinh doanh. Thng phn tch bo co kt qu kinh doanh mc tng qut ton doanh nghip trong mt giai on nht nh. Cch lp bng c cu: Doanh thu rng: 100%, tnh t l phn trm cho cc ch tiu c th.
23
2.4 Phn tch cc t s ti chnh 2.4.1 T s thanh ton: o lng kh nng thanh ton ca cng ty Kh nng thanh ton hin thi:
Rc= TSL / N ngn hn T s Rc cho thy cng ty c bao nhiu ti sn c th chuyn i thnh tin mt m bo thanh ton cc khon n ngn hn. T s ny o lng kh nng tr n ca cng ty. Nu t s thanh ton hin hnh gim cho thy kh nng thanh ton gim v cng l du hiu bo trc nhng kh khn i chnh s xy ra. Nu t s thanh ton hin hnh cao iu c ngha l cng ty lun sn sang thanh ton c khon n. Tuy nhin, nu t s thanh ton hin hnh qu cao s lm gim hiu qu hot ng v cng ty u t qu nhiu vo ti sn lu ng hay ni cch khc vic qun l ti sn lu ng khng hiu qu. Mt cng ty d tr hng tn kho th s c t s thanh ton hin hnh cao, m ta bit hng tn kho l ti sn kh hon chuyn thnh tin, nht l hng tn kho ng, km phm cht. V th, trong nhiu trng hp, t s thanh ton hin hnh khng phn nh chnh xc kh nng thanh ton ca cng t. Kh nng thanh ton nhanh Rq = (TSLD Hng tn kho)/ N ngn hn T s thanh ton nhanh c tnh ton da trn nhng ti sn lu ng c th nhanh chng chuyn i thnh tin, i khi chng c gi l Ti sn c tnh thanh khon bao gm tt c ti sn lu ng tr hng tn kho. 2.4.2 T s hot ng: o lng mc hot ng lien quan ti sn ca cng ty
Cc t s hot ng o lng hot ng kinh doanh ca mt cng ty. nng ca t s hot ng, cc nh qun tr phi bit nhng ti sn cha dung hoc khng dung to ra thu nhp. V th Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
24
Cc khon phi thu l nhng ha n bn hng cha thu tin v do cng ty thc hin chnh sch bn chu v cc khon tm ng cha thanh ton, khon tr trc cho ngi bn. S vng quay cc khon phi thu c s dng xem xt cn thn vic thanh ton cc khon phi thu. Khi khch hng thanh ton tt c cc ha n ca h, lc cc khon phi thu quay c mt vng. Vng quay khon phi thu = Doanh thu thun/ Cc khon phi thu S vng quay cc khon phi thu cao hay thp ph thuc vo cch chnh sch bn chu ca cng ty. Nu s vng quay thp th hiu qu s dng vn km do vn b chim dng nhiu. Nhng s vng quay ca cc khon phi thu cao qu s lm gim sc cnh tranh dn n gim doanh thu. S vng quay hng tn kho
S vng quay hng tn kho l mt tiu chun nh gi cng ty s dng hng tn kho ca mnh hiu qu nh th no. Vng quay hng tn kho = Doanh thu thun / Hng tn kho S vng quay hng tn kho cao hay thp ty thuc vo c im ngnh kinh doanh. Hiu sut s dng ti sn c nh
T s ny ni ln 1$ ti sn c nh to ra c bao nhiu $ doanh thu. Qua nh gi hiu qu s dng ti sn c nh cng ty. Hiu sut s dng ti sn c nh = Doanh thu thun / Ti sn c nh Hiu sut s dung ton b ti sn
Hiu sut s dng ton b ti sn o lng 1$ ti sn tham gia vo qu trnh sn xut kinh doanh s to ra bao nhiu $ doanh thu. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
25
Hiu sut s dng vn c phn o lng mi quan h gia doanh thu v vn c phn. Hiu sut sa dng vn c phn = Doanh thu thun / Vn c phn. 2.4.3 T s n by ti chnh:
Cho thy vic s dng n ca cng ty c nh hng th no n hiu qu hot ng kinh doanh. T s n trn ti sn
T s ny cho thy bao nhiu phn trm ti sn ca cng ty c ti tr bng vn vay. T s n = Tng n / Tng ti sn
thy c mc ti tr bng vn vay mt cch thng xuyn (qua thy c ri ro v mt ti chnh m cng ty phi chu), ngi ta dung t s n di hn trn vn c phn. T s n di hn trn vn c phn = N di hn/ Vn c phn. T s tng ti sn trn vn c phn:
c s dng tnh tonh mc i vay (ri ro v ti chnh) m cng ty ang gnh chu. Tng ti sn trn vn c phn = Ton b ti sn / Vn c phn Kh nng thanh ton li vay
Li vay hng nm l chi ph ti chnh c nh v chng ta mun bit cng ty sn sang tr li n mc no. C th hn chng ta mun bit rng liu s vn i vay c th s dng tt n mc no, c th em li khon li nhun pht sinh do s dng vn m bo tr li vay hay khng. T s ny dung o mc m li nhun pht sinh do s dng vn m bo tr li vay hng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
26
2.4.4
T s sinh li T sut sinh li trn doanh thu: Ch tiu ny ni ln 1$ doanh thu to ra c bao nhiu $ li nhun.
T sut sinh li trn doanh thu = Li nhun rng / Doanh thu thun T sut sinh li trn tng ti sn(ROA): ch tiu ny o lng kh nng sinh li trn 1$ vn u t vo cng ty. T sut sinh li trn tng ti sn = Li nhun rng / Ton b ti sn ROA cung cp cho nh u t thng tin v cc khon li c to ra t lng vn u t (hay lng ti sn). ROA i vi cc cng ty c phn c s khc bit rt ln v ph thuc nhiu vo ngnh kinh doanh. l l do ti sao khi s dng ROA so snh cc cng ty, tt hn ht l nn so snh ROA ca mi cng ty qua cc nm v so gia cc cng ty tng ng nhau. Ti sn ca mt cng ty c hnh thnh t vn vay v vn ch s hu. C hai ngun vn ny c s dng ti tr cho cc hot ng ca cng ty. Hiu qu ca vic chuyn vn u t thnh li nhun c th hin qua ROA. ROA cng cao th cng tt v cng ty ang kim c nhiu tin hn trn lng u t t hn. V d nu cng ty A c thu nhp rng l 1 triu USD, tng ti sn l 5 triu USD, khi ROA l 20%. Tuy nhin nu cng ty B cng c khon thu nhp tng t trn tng ti sn l 10 triu USD, ROA ca B s l 10%. Nh vy cng ty A hiu qu hn trong vic bin u t thnh li nhun. Cc nh u t cng nn ch ti t l li sut m cng ty phi tr cho cc khon vay n. Nu mt cng ty khng kim c nhiu hn s tin m chi cho cc hot ng u t,
27
28
T l chi tr c tc
T l chi tr c tc = C tc mi c phn / Thu nhp mi c phn C tc mi c phn = Tng c tc/ S lng c phn thng Ch tiu t l chi tr c tc ni ln cng ty chi tr phn ln thu nhp cho c ng hay gi li ti u t. y l mt nhn t quyt nh n gi tr th trng ca c phn. T s gi th trng trn thu nhp
T s gi th trng trn thu nhp = Ga th trng mi c phn / thu nhp mi c phn. y l mt ch tiu m nh u t rt quan tm v n th hin gi c phn t hay r so vi thu nhp T sut c tc T sut c tc = C tc mi c phn/ gi tr th trng mi c phn Nh ta bit, thu nhp ca nh u t gm hai phn: c tc v chnh lch gi do chuyn nhng c phn. Nu t sut c tc ca mt c phn thp iu cha hn l xu bi v nh u t c th chp nhn t l chi tr c tc thp dnh phn ln li nhun ti u t. H mong i mt tng trng nhanh trong c tc v hng c s chn lch ln ca gi c phn. 3 Kt lun Vic ghi nhn ti sn ch yu c quyt nh bi Nguyn tc gi gc v Nguyn tc thn trng. Theo nguyn tc gi gc, ngun lc thuc s hu ca cng ty c th to ra li ch tng lai
29
30
31
S cc tiu chun ghi nhn chi ph v phn b sung cc tr ngi trong ghi nhn: Tiu chun th hai Tiu chun u tin Ngun lc s dng phi c quan h nhn qu vi doanh thu ghi nhn trong k. ngun lc khng c quan h nhn qu vi doanh thu nhng c s dng trong k. . Tiu chun th ba c s st gim li ch mong i thu c trong tng lai t ngun lc.
Ngun lc to ra li ch trong nhiu k Ngun lc c tiu dng nhng thi gian v tng s chi tr khng xc
K ton dn tch da vo yu t c bn l hp l v thn trng tnh chi ph cc ngun lc s dng. Nh trong bng trn, cc nhn t phn chi ph ra thnh 3 loi. u tin, yu t hp l xem chi ph nh mt khon tiu tn cc ngun lc c mi quan h nhn qu vi doanh thu. Nhm ny bao gm chi ph cho cc loi nguyn vt liu dng cho sn xut sn phm hoc chi ph mua hng ca cc nh bn l. V vy, yu t hp l gip cho ngi xem BCTC d dng nhn thy liu cc sn phm hay dch v cng ty cung cp c sinh li. Cc khon tiu tn Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
32
33
C rt nhiu ngun lc to ra li ch trong nhiu nm. Chng bao gm cc chi tiu cho nh xng, trang thit b, nghin cu v pht trin, qung co, v khoan du, kh t. Kh khn trong ghi nhn cc loi chi ph ny l phn nh cc khon chi ra nhiu k nh th no? C nn phn b u ra cho cc k trong sut i sng hu ch ca chng? Hay ghi nhn mt cch bo th vo k m chng pht sinh? Yu t hp l tranh lun rng nn tri chi ph ra sut i sng hu ch nu chng c quan h nhn qu vi doanh thu tng lai mt cch r rng vi mc tin cy hp l. Ngc li, nu chng c quan h nhn qu khng r rng hay khng chc chn th s ghi nhn l chi ph trong k m n pht sinh. minh ha cho vic trnh by ngun lc to ra li ch nhiu k, chng ti tho lun cch ghi nhn chi ph khu hao ti sn c nh, cc khon chi nghin cu v pht trin, cc khon chi qung co. 2.1.1 Khu hao tai san c inh
Ti sn c nh bao gm nh my, cc ta nh, thit b sn xut, thit b my tnh, xe c v dng ni tht, tt c nhng dng c c i sng nhiu nm. Cc ti sn ny c th trc tip hay gin tip to ra doanh thu tng lai. V vy, mi quan h nhn qu gia cc khon chi tin mt cho cc ti sn ny v doanh thu c mc tin cy hp l. C mt cht kh khn trong nh gi mt cch hp l gia cc ti sn ny v doanh thu tng lai. Cc qui nh k ton yu cu nh qun tr phi c on s nm hu dng ca ti sn v gi tr thanh l mong i sau khi kt thc i sng hu dng. Cc c tnh ny sau c s dng phn b chi ph ti sn c nh sut thi gian hu ch ca ti sn mt cch c h thng. i sng hu dng ca ti sn ph thuc vo ri ro li thi ca cng ngh v tnh cht vt l ca n. c lng ca ban qun tr v tc ng ca nhng ri ro ny chnh v th m ph thuc vo chin lc kinh doanh ca cng ty v kinh nghim trc trong hot ng, qun l, v hot Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
34
35
Khi mt cng ty mua li cng ty khc, tng s tin cho vic st nhp s dng trong k ton mua li v ti khon thng hiu c ghi nhn. Thng hiu i din cho phn tr thm cho ti sn v hnh. Nhng ti sn ny bao gm tn nhn hng, nghin cu v pht trin, c s khch hng, ban qun tr gii, cc nhn vin c o to tt, bng sng ch, v cc ngun khc c thnh qu th hin tt. V mt vi nguyn nhn m mi quan h nhn qu gia ngun lc thng hiu v doanh thu tng lai khng r rng bng ti sn c nh. u tin, cc ngun thu c th ca li ch tng lai xut pht t thng hiu khng r rng bng ti sn c nh. Th hai, thng hiu c th i din cho bt k khon chi tr vt thm no ca cng ty mua li cho mc tiu kinh doanh min l ti sn v hnh. Kt qu ca nhng thay i , chnh sch ghi nhn thng hiu c th rt khc nhau gia cc quc gia. V d, H Lan thng hiu c th khng c ghi nhn da vo khon tin mua li m n cn ty vo quyt dnh ca cc c ng lc kt thc vic mua li. Thng hiu c ghi nhn theo ng thng trong khong thi gian lu nht l 40 nm ti M, 5 nm Nht v 4 nm c. Anh, thng hiu c trnh by nh mt ti sn, nhng s khng ghi nhn tt c nu n vn cha suy yu. Gi tr mong i v i sng kinh t ca thng hiu ph thuc vo mt s nhn t. u tin, n ph thuc vo kh nng ra gi ca ban qun l vic mua li cho cc ti sn v hnh, trnh tnh trng nh gi cao. Th hai, n ph thuc vo kh nng ca ban qun l trong vic hp nht mc tiu ca cng ty m khng cn ph hy cc ti sn v hnh ca cng ty b mua li, v d nh ban qun tr gii, cc khch hng hin hu, hoc nhng nhn vin then cht. Cui cng, gi tr v i sng ca thng hiu ph thuc vo chin lc b sung ca cng ty mi, chin lc ny c th l n by cng c th ph hy cc ti sn v hnh ca cng ty c. minh ha, tp on Cooper, mt cng ty a dng ha hot ng trong ngnh in my, cng c s dng bng tay, t ng, v trang thit b nng lng, mua li cng ty Cameron Iron Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
36
Chi ph nghin cu v pht trin c khuynh hng to ra gi tr cho cng ty trong tng lai. iu ny cho thy nn ghi nhn cc chi ph ny trong k m doanh thu cho sn phm mi pht sinh. Tuy nhin, nghin cu v pht trin (R&D) l mt qu trnh nhiu bt nh. C th c rt nhiu tht bi cho mt d n thnh cng. Kt qu l, trong lut k ton hu ht cc quc gia u yu cu ghi nhn cc chi ph ny ngay khi chung pht sinh. M c mt s ngoi l cho vic ghi nhn chi ph R&D. u tin, chi ph cho nghin cu v pht trin hon chnh mua li t cng ty khc s c vn ha v duy tr trong sut thi gian hu dng ca n. Th hai, chi ph pht trin phn mm s c vn ha trong khi hon thnh chi tit mt chng trnh thit k hay m hnh lm vic. Ghi nhn ti sn ny trong mt nm c th s c t l tng ng vi t l doanh thu pht sinh trong nm v tng doanh thu d n c tnh.
37
Chi ph qung co gy nhiu tr ngi cho vic trnh by trn BCTC hn l chi ph R&D. Nhng cng ty nh Coca-Cola c th to ra khon doanh thu xc nh trong di hn nh qung co. Tuy nhin, mi lin h tn ti gia chi ph qung co v doanh thu tng lai thng khng r rng. minh ha cho nhng kh khn trong mi lin h gia nhng chng trnh qung co v doanh thu trong tng lai, hy xem xt chng trnh qung co 220 triu la khi tung ra Window 95. Vai tr ca chng trnh qung co ny trong s thnh cng ca sn phm rt kh xc nh. Bi v v th ca cng ty trn th trng, nn c s thu ht v sn phm trn din rng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
38
39
40
2.2
Mt s giao dch yu cu cng ty phi a ra cam kt lu di cho ngun lc m khng mang lai li ch di hn cho cng ty. V d, rt nhiu cng ty chi tr tr cp v lng hu cho nhn vin ca h. Cng ty cn pht sinh cc ngha v chi tr cho vic lm sch mi trng lin quan n cng ty. Cc ngha v ny c trnh by nh chi ph, v n khng mang li li ch trong tng lai. Bt k khon thu nhp no c ghi nhn trong k hoc k trc . Tuy nhin, l nhng kh khn trong ghi nhn, v thi gian v tng s tin ca ngha v thng khng xc nh. Nhng cam kt trn c ghi nhn nh th no? Khon chi ph c nn c tnh cho ngha v tng lai hay s dng gi tr hin ti ca ngha v? Nu vy,nn phn nh nhng sai lch trong d on cu ban qun tr v li sut nh th no? Ngoi ra, c nn tr hon ghi nhn chi ph cho n khi xc nh gi tr v thi gian chnh xc? minh ha kh khn trong vic ghi nhn cc ngha v di hn nhng khng to ra li ch tng lai, chng ti cp n tr cp, lng hu v ngba v mi trng. 2.2.1 Lng hu va cac khoan tr cp
Rt nhiu cng ty cung cp k hoch lng hu v nhng tr cp khc. Tng ng, nhn vin trong danh sch c hng u i phi lm vic cho cng ty trong mt khong thi gian ti thiu no . Sau , li ch s tng dn theo s nm lm vic. Cc cng ty phi c tnh ngha v tng lai cho cc khon tr cp v lng hu. C nhng kh khn trong vic ghi nhn ngha v n vi cc k hoch tr cp tng lai do chnh ch doanh nghip cam kt mc li ch chc chn cho nhn vin. Vi nhng dng k hoch ny th ban qun tr phi d on thi gian lm vic ca nhn vin cho cng ty, tui th ca h, tui ngh hu, v chi ph cho cc khon tr cp tng lai. Nhng d liu ny dng c on hin gi cc khon tr cp cho tt c nhn vin. Gi tr ny s c ghi nhn nh khon chi ph v s dng phng php ng thng trong sut thi gian lm vic ca nhn vin. Thm vo , chi ph tr cp phn nh mc tng ln trong gi tr nu nhn vin gn n k ngh hu (tc ng ca li sut). Chi ph ny cng c iu chnh khi ban qun tr thay i cc d on v ngha v tng lai. Tt nhin Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
41
CERCLA (Comprehensive Environment Response, Compensation and Liability Act) cho php chnh quyn a phng pht nhng trng hp thi rc nguy him khng ng quy nh chi ph x l rc. Kh khn trong vic o lng chi ph mi trng hay gi l kh khn trong c tnh chi ph x l v cch phn b chi ph ny vo cc phn lin quan, gy tr ngi cho vic ghi nhn vo chi ph. Chi ph ny phi ghi nhn nh th no? Chng hn, n c ghi nhn nh chi ph mt ln ti thi im ngha v pht sinh, hoc phn b trong c thi k x l? Chi ph ny nn trnh by nh mt khon bt thng, mt khon khng lin quan n hot ng ca cng ty hay mt phn ca hot ng cng ty? Nh lu , ngha v phi c ghi nhn khi phn ln cc bt n trong chi phi x l v ngha v ca cng ty c gii quyt. Bn Stament of Position cn yu cu cng ty ghi nhn ton b chi ph x l nh l chi ph hot ng khi ngha v c ghi nhn. Chi ph x l khng th xem l khon bt thng hay nhp trong ti khon thu nhp v chi ph khc. Tuy nhin, nu chi ph ny ln v c th khng xy ra na, cc nh phn tch cn xem chng rin bit nhm ci thin d bo thu nhp hot ng tng lai. Tom lai, nhng phn on ca ban qun tr bao gm c tnh cc chi ph cho nhng ngha v tng lai l nhng khon khng chc v thi gian v tng s tin chi tr. Thm vo , i vi mt s chi ph, lut k ton khng yu cu chi nhn bi v gi tr khng chc chn, gy kh khn liu loi chi ph no ca cng ty phi trnh by.
42
Mt s ngun lc to ra doanh thu rt kh xc nh gi tr. V d, hng tn kho do mua hay sn xut ti cc mc gi khc nhau v sau li lin quan n doanh thu. n v hng tn kho no s c ghi nhn nh hng ha, n v no c ghi nhn nh hng tn kho? La chn ca cc nh iu hnh lm tng nhng thc mc v gi tr cc ngun lc tiu dng trong cc la chn , v thi gian cc ngun lc ny c ghi nhn nh chi ph. Chng ta s tho lun nhng ngun lc ny c ghi nhn nh th no v nhng kh khn i km. 2.3.1 Chi phi kinh doanh
Nu mt cng ty mua li hay sn xut sn phm ti mt mc gi khc v sau bn li nhng sn phm ny, n s i mt vi cu hi v chi ph ca nhng sn phm c bn v chi ph ca hng tn kho. Gi ca hng ha c mua li hay sn xut c th khc nhau cc thi im nu nn kinh t c lm pht hoc c s sc v cung hoc cu sn phm u vo ca cng ty. Chi ph sn xut cng s khc nhau theo thi gian nu cng ty thay i s lng sn xut. Bi v chi ph sn xut s c nh trong ngn hn, nhng chi ph ny s bin i khi s lng nhiu hoc t hn, b nh hng bi chi ph n v. i vi mt s loi hng ha, gi tr ca chi ph kinh doanh v hng tn kho rt d x l, bi v cc n v c bit c mua li v bn i rt d xc nh. V d nh nhng hp ng xe hi. Nhng chic xe mi v qua s dng rt d phn bit da vo kiu dng, mu sc, tui, ph tng, v nu cn thit l s seri ca ng c. Do , khi mt chic xe c bn, nh qun l c th xc nh c chi ph ca n v li nhun kinh doanh. Tuy nhin, hu ht cc ngnh kinh doanh u khng xc nh c cc n v mua v bn. V d, mt nh sn xut mto ln mua hng ngn nguyn vt liu sn xut xe mt s khng tm c du vt ca cc phn vt liu dng. Do , mt s nguyn tc k ton c a ra nhm c tnh chi ph kinh doanh. Cch tip cn ca k ton vin l a ra gi thit v cch chuyn t hng tn kho thnh chi ph kinh doanh, co 3 phng php c php s dng. u tin, gi l nhp sau xut trc (hoc LIFO), gi nh rng n v c mua li hay sn xut sau cng l n v c bn u tin. V vy, phng php ny gn chi ph hin ti vi Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
43
M, hu ht cc cng ty i chng cung cp quyn chn mua c phn cho cc nh qun tr cao cp. Mt quyn chn mua c phn s cho php mua c phiu mt mc gi nh sn, gi l Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
44
45
Kh khn cui cng trong ghi nhn chi ph lin quan n ngun lc cha s dng b thay i gi tr theo thi gian. Trong hu ht BCTC, cc gi tr thay i ny ph thuc vo cc nhn t c bn. Cc nhn t ny yu cu cc khon st gim lu di phi c ghi nhn nh mt khon l, nhng nu tng gi th s khng ghi nhn cho n khi ngun lc c bn. Pha di chng ti trnh by nhng kh khn trong ghi nhn gi tr thay i ca ti sn hot ng v cng c ti chnh. 2.4.1 Giam gia tai san hoat ng
Theo nguyn tc thn trng cc ti sn c gi tr st gim phi ghi nhn ti mc gi thp hn gi th trng, di mc chi ph. V d, thng 12-1997, theo sau nhng st gim trong thnh qu kinh doanh, Eastman Kodak ghi nhn mt khon ph ti cu trc 1.5 t la. Trong khon ny, 428 triu l gim gi ti sn (7% cho ti sn c nh) v 165 triu cho gim gi hng tn kho. Kh khn trong ghi nhn cc khon l do gim gi ti sn l kh khn trong xc nh liu ti sn c gim gi v nu vy th mc l l bao nhiu. Ghi nhn cho ti sn gim gi M c qui nh trong SFAS 121. Theo chun mc ny, cng ty phi xem xet ti sn gim gia khi c s thay i trong tnh hnh ti chnh. Tnh hnh ti chnh thay i nu ti sn c s dng vi mc ch khc, nu lut v cc qui nh thay i nh hng gi tr ti sn hoc nu cng ty c lch s dng tin m. Nu cc d on ca ban qun tr v dng tin lin quan n ti sn thp hn gi tr s sch, ti sn phi ghi nhn s gim gi n mc gi hp l v ghi nhn khon l. Quyt nh ghi nhn khon l gim gi v c tnh gi tr ca n theo SFAS 121 bao gm cc phn on ca ban qun tr. Ban qun tr phi quyt nh nhm ti sn thch hp nhm c lng ti sn gim gi. N phi d on v c lng dng tin tng lai ca nhng ti sn ny. Cui nm 1998, SEC tp trung vo cc hnh ng qun l sai lch trong phn on ti sn gim gi. Arthur Levitt, ch tch SEC, tuyn c qui nh ny nh sau: Khi thu nhp t mc cao, l thuyt cho rng Wall Street s xem xt cc khon l trc v thu nhp trong tng lai. V nu cc khon chi c c tnh rt cht vi mc m thp, c lng ny s him khi lp li v thu nhp tng lai s st gim ngn hn.
46
Cng ty c yu cu ghi nhn gi tr hp l cc cng c ti chnh - c gi nh khon u t v c d nh bn hay sn sng bn. Mt cu hi quan trng l liu cc khon tng ln hay gim xung ca cc khon u t c c phn nh trong bo co thu nhp hoc chi tr cho c ng. Lut hin hnh qui nh nu mt cng ty gi cc cng c ti chnh nh d tr tin mt v d nh bn chng, gi tr hp l ca cc khon tng ln hay gim xung u phi ghi nhn nh mt phn ca thu nhp. Nu cc cng c sn sng bn, ch cc khon tng ln hay gim xung thc hin c mi c ghi nhn. Cc cng c ti chnh sn sng bn phi c ghi nhn ti mc gi hp l. Cc khon tng ln hay gim xung khng thc hin c khng bao gm trong bo co thu nhp. Cui cng, cng c c gi n hn c ghi nhn ti mc gi lch s, v cc khon l v li thc hin c mi c ghi nhn trong bo co thu nhp. Tuy nhin, nu ghi nhn sm, nhng khc bit do cc phn on ca ban qun tr s khng ph hp vi vin cnh kinh t. Chuyn vin phn tch nn quan tm n khon tng thc hin c v khng thc hin c. Cc cng ty nm gi cng c ti chnh nhm mc ch qun l ri ro th phi ghi nhn cc cng c ny vi mc gi hp l. Tc ng ca thu nhp ln cc cng c ny ph thuc vo mc ch s hu n. Nu mc ch ca n l nhm qun l ri ro gim gi ca mt ti sn khc, s tng ln hay gim xung trong c ti sn ri ro v cng c ti chnh u bao gm trong thu nhp. Tuy nhin, nu cng c ti chnh nhm qun l ri ro cho s dao ng ca tin mt trong tng lai, gi tr tng ln hay gim xung do tc ng ca cng c ti chnh c tr hon v ch bao gm trong thu nhp khi dng tin c ghi nhn. 2.5 2.5.1 Mt s lu khc khi phn tch chi ph i vi gia vn hang ban
Khi phn tich gia vn hang ban cn lu y: Gia vn hang ban hoc dich vu cung cp la khoan muc chi phi chim ti trong cao nht trong doanh thu hu ht cac doanh nghip va cac doanh nghip lun co chin lc duy tri ty trong gia vn hang ban trn doanh thu mt mc chun, vi vy khi phn tich khoan muc nay, nu xay ra s bin ng ln trong ty trong cua gia vn hang ban trn doanh thu thi ngi phn tich cn tp trung tim hiu nguyn nhn. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
47
Khi phn tich chi phi ban hang cn lu y: Phai anh gia mi quan h gia doanh thu vi nhng khoan muc chi phi ban hang chu yu, khia canh nay cn lu y mi quan h gia cac khoan muc chi phi ban hang vi doanh thu lun co s khac nhau gia cac doanh nghip, gia cac nganh: trong mt s doanh nghip chi phi ban hang chu yu la hoa hng, nhng i vi mt s doanh nghip lai la tin lng cho nhn vin ban hang, ngoai ra cn lu y trong cac chi phi thanh phn cua chi phi ban hang co thanh phn la chi bin i, co thanh phn la chi phi c inh, vi vy cn nhn din ro khi phn tich trong mi tng quan vi doanh thu. Khi phn tich chi phi ban hang tinh theo phn trm cua doanh thu, nu co s gia tng thi ngi phn tich cn tp trung chu y vao s gia tng chi phi ban hang co gn lin vi s gia tng cua doanh thu khng? Vi trong mt chng mc nao o cua chi phi ban hang thi lun co mt s gia tng cn bin thp hn trong doanh thu, vi co th do thi trng a bao hoa hoc do khach hang trung thanh vi dong san phm cung nh thng hiu cua cng ty. Lu y n chi phi n xu (n phai thu kho oi) vi chi phi n xu co th c xem nh chi phi tip thi vi mc cua chi phi n xu co lin quan n mc tr cp cho cac tai khoan ang nghi ng. 2.5.3 i vi chi phi quan ly doanh nghip
Khi phn tich chi phi quan ly doanh nghip cn lu y y hu ht la chi phi hanh chinh va chi phi chung, lun co khuynh hng la inh phi, do o nn hng s chu y n ca xu hng ln phn trm chi phi trong doanh thu, c bit la vi mang tinh cht la inh phi nn san lng cang tng thi chi phi c inh cho mt n vi san phm cang giam. 2.5.4 i vi lai vay
Khi phn tich cn lu y lai vay la nghia vu tai chinh theo hp ng ma doanh nghip phai thc hin vi chu n khi doanh nghip co s dung n tai tr. Khi phn tich lai vay cn gn lai vay
48
49
D phng l mt khoa hc ht sc rng ln. Trong ti chnh doanh nghip, d bo l qu trnh xem xt thi k qua, nhn nhn hin ti v c tnh tnh hnh ti chnh doanh nghip tng lai t trong mt vin cnh nht nh. Phn tch d phng l bc cui cng trong qu trnh phn tch bo co ti chnh. Phn tch d phng ch c th c thc hin sau khi cc bo co ti chnh lch s c iu chnh mt cch thch hp phn nh chnh xc hiu qu kinh t ca cng ty. Phn tch d phng bao gm d bo bng cn i k ton, bng bo co kt qu kinh doanh v bo co lu chuyn tin t cho nhng nm trong tng lai. Phn tch d phng l vn c bn ca nh gi chng khon. K c m hnh nh gi dng tin t do v m hnh nh gi thu nhp cn li (RIM) u cn c c tnh cc bng bo co ti chnh trong tng lai. Phn tch d phng cng hu ch trong vic kim tra tnh kh thi ca cc k hoch, chin lc m cng ty ang d nh thc hin. Phn tch d phng gip xem xt hot ng kinh doanh ca cng ty c kh nng to ra dng tin ti tr cho tng trng trong tng lai hay khng hay cng ty phi tm ngun ti tr t bn ngoi. Hn na, d phng cn gip xem liu cc k hoch chin lc hin hnh s thu c li ch nh ban qun l cng ty d bo khng. Cui cng, phn tch d phng hu ch i vi ch n trong vic nh gi kh nng ca cng ty trong vic p ng cc yu cu ca dch v n. 1.2 Mc tiu:
Nhim v ca hu ht cc nh phn tch BCTC l a ra cc quyt nh tng lai trong u, tng hp cc quan im c xut bi qu trnh phn tch chi tit cc d phng s rt hu ch nh: Ban gim c cn cc d phng cho vic ln k hoch v ra cc mc tiu kinh doanh; Cc nh phn tch cn cc d phng trnh by quan im ca h vi cc nh u t; Ngn hng v nhng ngi tham gia th trng vn cn d phng nh gi kh nng tr n. Hn na, c rt nhiu ng cnh khc nhau (bao gm nhng khng gii hn cc nh phn tch chng khon) m d phng rt hu ch trong c lng gi tr doanh nghip. Sau nhng c lng , Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
50
D phng phi l mt phn tch ring bit m n l s tng hp cc yu t gm: phn tch chin lc kinh doanh, phn tch k ton, v phn tch ti chnh. phn tch c d phng ca mt doanh nghip i hi ngi phn tch phi cn c vo vic nm bt cc cu hi sau: T chin lc kinh doanh: Mi quan tm hin nay ca doanh nghip l g tp trung vo ti cu trc nhm gia tng gi tr cho c ng nh li nhun bin v doanh s? Suy lun g c th rt ra t nhu cu vn lu ng v chi ph s dng vn? T phn tch k ton: C kha cnh no ca k ton cho thy ti sn v thu nhp qu kh b phng i, hoc chi ph v n phi tr b phng i? Nu c, liu c hm bn trong no v cc bo co ti chnh tng lai? T phn tch ti chnh: Nguyn nhn ca nhng tng trng trong li nhun bin ca Doanh nghip thi im phn tch? Tng trng ny c c duy tr? Nhng ci cch hiu qu c duy tr hay gia tng? Liu Doanh nghip c thay i chnh sch n ca n? 1.3.2 K thut d phng:
Tun th cu trc ton din ca d phng: Cch tt nht d phng tng lai l tin hnh mt cch ton din. Tin hnh khng ch l d phng thu nhp m cn l d phng dng tin v bng cn i k ton. Mt cch tip cn ton din s rt hu ch, thm ch trong trng hp ngi ta ch tp trung vo mt kha cnh, bi v n gip chng li nhng suy lun thiu thc t. V d, nu mt chuyn vin phn tch d on tng trng doanh s v thu nhp trong mt vi nm ti Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
51
Mi d on u c danh mc ban u hoc im xut pht: khi nim v cc ti khon c bit, doanh s hoc thu nhp. Nhng ng x khi thiu mt s thng tin chi tit. V d, khi bt u suy ngm v li nhun ca Nordstrom, mt nh phn tch cn bt u mt s im. Kh nng l bt u vi thnh qu nm 1998. Mt s khc bt u vi thnh qu nm 1998 c iu chnh xu hng. Kh nng th ba l tnh hp l-nhng hu ht l khng kh dng- l mc thnh qu trung bnh ca cc nm trc. Mt ngi c th hon thnh phn tch chin lc kinh doanh, phn tch k ton v phn tch ti chnh chi tit. Tuy nhin, kt qu d phng c th khc nhau vi mt vi cch xut pht thng
52
53
Mt gii thch cho mu hnh tng trng doanh s trong bng 10-1 l s trng thnh ca ngnh v cc cng ty, t l tng trng trt xung v nhu cu bo ha v gia tng i th. V vy, thm ch cng ty tng trng nhanh hin ti, n cng khng thc t suy din l tng trng hin ti s khng gii hn. Tt nhin, t l tng trng quay li mc bnh thng nhanh ra sao ph thuc vo c tnh ngnh v v th ca n so vi i th cng ngnh. 1.3.3.2 Hnh vi ca thu nhp Thu nhp th hin theo mt chu trnh c th l ngu nhin hay va ngu nhin va lch. V vy, thu nhp nm trc l im xut pht tt nht xem xt doanh thu tng lai. gii thch chi tit hn trong chng ny, s rt hp l nu iu chnh danh mc so snh ca nhng thay i thu nhp trong qu hin ti ( thay i so vi qu so snh ca nm trc sau khi iu chnh xu hng di hn). Thm ch mt d on theo bc i ngu nhin n gin-mt m hnh m thu nhp nm sau s bng thu nhp nm trc- cng s rt hu dng. Mt s bi hc t cc ti liu ch ra rng d phng nhng nm k tip ca chuyn gia phn tch c 22% chnh xc hn (mc trung bnh) so vi d phng ngu nhin n gin. V vy, d phng thu nhp cui cng s khng khc nhiu so vi danh mc ngu nhin. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
54
55
56
1.3.3.4 Hnh vi ca cc nhn t trong ROE. Hnh vi ca t sut sinh li vn c phn c th phn tch su hn bng cch xem xt hnh vi ca cc nhn t chnh. ROE v li nhun bin lin h vi nhau theo cng thc: ROE = ROA hot ng + ( ROA hot ng T sut sinh li sau thu) x n by ti chnh rng = NOPAT bin x vng quay ti sn hot ng + li nhun rng x n by ti chnh Hnh vi ca cc nhn t trong ROE ca cc cng ty M trong khong 1979-1998 c trnh by trong phn ph lc. Kt lun chnh c th rt ra t biu ny l: vng quay ti sn hot ng c xu hng n nh, mt phn v n ph thuc vo cng ngh ca ngnh. n by ti chnh cng c xu hng kh n nh, n gin bi v chnh sch qun l cu trc vn khng thng thay i. NOPAT bin v li nhun rng khc so vi hu ht cc nhn t cn li ca ROE; nu cc cng ty i th iu chnh mc ROE khc thng v mc bnh thng, s thay i ny gn ging s thay i trong li nhun bin v li nhun rng. S thay i trong li nhun rng ko theo s thay i trong NOPAT bin, v chi ph vay mn thng duy tr nu n by cng ng yn.
57
2 Ni dung nghin cu
2.1 D phng doanh thu
Bc u tin trong hu ht cc d phng l d phng danh thu. Khng c phng n chung no cho d phng doanh thu. Phng n ty vo hon cnh v nn phn nh cc nhn t c cp trong cc bc phn tch trc. V d, i vi mt cng ty bn l quy m, d phng doanh thu nn xem xt doanh s nm trc, tng ln bi v c s m rng chui ca hng, mc tng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
58
59
Thu nhp khc Thu nhp trc thu v li vay Li nhun rng sau thu Chi ph li vay sau thu Thu nhp rng
107 437
2.1 7.8
107 385
2.1 7.7
275
4.9
238
4.7
37
0.7
31
0.6
238
4.2
207
4.1
Tm li: D phng doanh thu l mt vn cc k quan trng, bi l doanh thu l im khi u v chi phi n hu ht cc vn ti chnh v cc hot ng khc ca doanh nghip. V vy vic d bo doanh thu qu sai lch s dn n nhng hu qu nghim trng. D phng doanh thu l mt qu trnh phn tch phc tp. Bi v doanh thu ca mt doanh nghip chu s tc ng ca mt lot cc yu t nh: trin vng ca nn kinh t, th phn v kh nng cnh tranh ca doanh nghip, chnh sch gi ca doanh nghip, chnh sch marketing v chnh sch tn dng thng mi vi khch hng, yu t lm phtv..v V vy khi phn tch d phng, i hi cn phi phn tch nhiu kha cnh sau y: Phn tch xu hng qu kh: t xu hng ca qu kh c th gip ngi phn tch c mt ci nhn v hnh vi bin i ca doanh thu trong tng li. Tuy nhin, iu ny khng c ngha rng doanh thu tng lai s lun lun i theo ng xu hng trong qu kh, m ngi phn tch cn phi xoy su vo nhng im bt thng trong xu hng qu kh. Mc k vng v hot ng kinh t v m: D phng doanh thu thc cht l mt s nh gi, mt s k vng v doanh thu trong tng lai. V th, s k vng ny bt buc phi c gn lin vi mt s k vng ca tnh hnh kinh t v m. Hay ni cch khc, d Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
60
Cch thc thc hin mt d phng doanh thu: Vic d bo doanh thu cn bt u t vic xem xt, nh gi tnh hnh thc hin doanh thu ca doanh nghip trong thi k . Thng thng, xem xt doanh thu trong khong t 3 n 5 nm trc . Cn phn tch nh gi mc tng gim doanh thu v nguyn nhn dn n s tng gim trn c s xc nh tc tng trng bnh qun hng nm ca doanh thu. d bo doanh thu cho mt nm no trong tng lai, cn xem xt cc yu t nh hng n doanh nh nu trn. Tnh ton, xem xt tc tng trng ca thi k qua v d kin cho k ti cho tng loi sn phm. Trn c s , tp hp nh gi v iu chnh a ra d bo doanh thu ca ton b doanh nghip.
Tt c nhng kha cnh v cch thc trn to nn cht lng ca phn tch d phng doanh thu. T , gip cho cc nh qun tr, nh phn tch phn an c phng hng, xu hng doanh thu, th phn, kh nng ti chnh v kh nng sn xut, cc nhn t cnh tranh, cc iu kin kinh t v ngnh cho doanh nghip trong tng lai. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
61
Chi ph s c d phng tng loi, v cc loi chi ph khc nhau c th b tc ng bi cc nhn t khc nhau. Tuy nhin, hu ht cc chi ph quan trng u lin quan n doanh thu v v th u t l vi doanh thu. Nhng chi ph ny bao gm chi ph kinh doanh v chi ph SG&A. R&D khng cn phi di chuyn cng vi doanh thu; tuy nhin, R&D li di chuyn cng vi doanh thu trong di hn. Nhng chi ph khc lin quan n cc nhn t khc ngoi doanh thu. Chi ph li vay lin quan n mc n v li sut. Chi ph khu hao c d phng da theo chnh sch khu hao ca cng ty; theo phng php khu hao ng thng, chi ph c khuynh hng ng yn. Thu phi np b chi phi bi thu thu nhp v cc nhn t ( v d nh thu sut p dng cho cng ty nc ngoi) c nh hng n thu phi np. Trong trng hp ca Nordstrom, hai loi chi ph ng k- chi ph kinh doanh v chi ph SG&Ac d phng bng phn trm ca doanh thu (xem bng 10-1). Chi ph kinh doanh c d on l s gim, lm li nhun bin tng ln 33.5% t 33.2%. Qu trnh tng trng ny l s ni tip nhng ci thin trong nm 1998, phn nh chnh sch mi ca ban qun tr s tip tc ct gim chi ph mua hng. SG&A cng c d on l s gim t 28% xung cn 27.3%. y, chuyn vin phn tch cho rng chi ph SG&A tng tm thi vo nm 1998 v sau quay tr li mc nm 1997 v 1996. Chuyn vin phn tch cho rng chi ph li vay rng v thu nhp khc s khng thay i. Chi ph thu s l 39.4% thu thu nhp-35% cho lin bang v 4.4% cho bang. D phng doanh thu v chi ph cho thy li nhun bin l 4.2%, mt s gia tng rt nh so vi mc 4.1% nm 1998. Chuyn gia phn tch nh cc rng ct gim mnh chi ph v chnh sch qun l da vo gi tr ca Nordstrom s tip tc ci thin li nhun bin.
Tm li: d phng chi ph chnh l bc tip theo m doanh nghip cn lm sau khi a ra nhng tham vng v doanh thu. Ni cch khc, d phng chi ph chnh l bc tnh ton mt mc chi ph nhm cn i vi mc tiu doanh thu t ra bc d phng doanh thu. Bi v, nu nh doanh nghip khng d phng chi ph m ch quan tm ti nhng tham vng v doanh
62
V cc ti khon k ton khc nhau c th b nh hng bi cc nhn t khc nhau, chng tt nht nn c d on ring bit. Tuy nhin, mt s ti khon ti sn, bao gm ti khon vn lu ng v ti sn di hn b tc ng di hn bi doanh thu. V vy, cc ti khon ny c th d phng theo t l vi doanh thu. Nu k hoch qun tr cho chi tiu vn c nh, n r rng rt hu dng cho d phng ti sn. N phi tr v vn c phn ph thuc vo nhiu nhn t khc nhau, bao gm chnh sch cu trc vn, c tc v mua li c phn. Trong khi tht hu dng khi d phng cc ti khon trong bng cn i n chi tit cho mt s mc ch, nhng i khi cng thch hp nu d phng tm tt bng cn i vi mt s ti khon quan trng ca ti sn v n phi tr tho lun trong chng phn tch ti chnh- vn lu ng, ti sn di hn, n rng, vn c phn. Nhng d phng ny rt hu dng trong nh gi cng ty. Mt nh phn tch c th tin hnh d phng bng cn i tm tt nh sau: u tin, c th tin hnh vi ti khon vn lu ng v ti sn di hn bng cch a ra cc gi thit v cc ti khon ny nh l t l vi doanh thu. Tng ca hai ti khon trn l ti sn hot ng rng. K tip, bng cch a ra gi nh v n by ti chnh rng ( t s ca n rng vi vn c phn), ngi phn tch c th d on tng s n v vn c phn cn thit cho ti sn hot ng rng. V vy, d phng bng cn i tm tt, cn t ra ba gi nh then cht: t l gia vn lu ng v doanh thu, t l gia ti sn di hn v doanh thu, t l gia n rng v vn c phn. Bng 10-2 trnh by d phng ca cc chuyn vin ca Morgan Stanley Dean witter cho Nordstrom nm 1999. Cc ti khon ca bng cn i phn ti sn b chi phi bi cc gi nh v t l ti sn trn doanh thu. Cc nh phn tch cho rng, ly nm 1999 so vi nm 1998, mc phi thu khch hng v hng tn kho cao hn v ti khon phi tr thp hn. V cc d phng ny c thc hin trc khi c bo co qu 4 ca nm 1998 nn chng khng phn nh s st gim bt thng ca vn lu ng trong qu ny. D phng cho ti sn rng, nh my v trang thit b da vo cc gi nh chi tiu vn s thp hn vo nm 1999 so vi nm 1998, v chi ph khu Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
63
64
Kt qu ca nhng gi nh ny l vng quay PP&E thun c d bo s gim mt cht so vi nm 1998. Nh phn tch phi gi nh trn mt vi khon mc nh hn - cc khon n v ti sn ngn hn khc, cc khon n v ti sn di hn khc. Cc gi nh ny khng c nh phn tch gii thch. d bo n rng v vn ch s hu, nh phn tch phi on t l n rng trn vn rng (hoc tng ng, n rng trn vn ch s hu). Vo nm 1998, Nordstrom c t l n rng trn vn ch s hu xp x 35%. Nh phn tch cho rng t l ny s gia tng n khong 40% vo nm 1999. T l n rng tng i thp vo nm 1998 l do s d tin mt ln khc thng Nordstrom c c vo nm ny. D bo cho rng Nordstrom s s dng tin mt tr bt n ca n hoc mua li c phiu. Do , 1999 d bo bng cn i k ton c 40.4% tng s n trn vn rng, 0.7% tin mt trn vn rng, v 60.3% vn ch s hu trn vn rng, trong khi nm 1998 t l l 46.8% n trn vn rng, 11.9% tin mt trn vn rng, v 65.1% vn ch s hu trn vn rng. Bng cn i k ton v bo co thu nhp d phng cho Nordstrom biu th gia tng trong ROE ca cng ty t 15.6% trong nm 1998 n 16.6% vo nm 1999. Gia tng ny trong ROE c mang li bi d on gia tng h s li nhun bin rng t 4.1 n 4.2%, ch s vng quay ti sn hot ng gim t 2.49 cn 2.37, v gia tng ch s ti sn hot ng thun trn vn ch s hu t 1.54 ti 1.66 (tng ng, gia tng n rng n vn ch s hu t 0.54 n 0.66). Cc d bo ny cho rng Nordstrom s tip tc chin lc mi c thng gn y l gia tng kh nng sinh li v gi tr ca c ng.
65
Tm li: Bng cn i k ton l mt bc tranh ghi nhn gi tr k ton ca mt doanh nghip ti mt thi im. Tm quan trng v cng cng nng ca d phng bng cn i k ton mang li cho cc nh qun tr v nh phn c trnh by trn. Vy d phng c bng cn i k ton th cn thc hin cc bc: B1: D phng cc ti sn lu ng ngoi tr tin mt, s dng doanh thu c d phng hoc gi vn hng bn v cc t s v vng quay. B2: D phng s gia tng PP&E (t ai, nh xng, thit b) vi cc c tnh chi tiu vn rt ra t cc xu hng lch s hoc thng tin thu c trong phn MD&A ca bng bo co hng nm. B3: D phng n ngn hn, s dng doanh thu hoc gi vn hng bn c d phng v cc t s v vng quay thch hp. B4: Tnh ton cc k hn phi thanh ton ca n di hn t biu n di hn. B5: Gi nh nhng khon n ngn hn khc khng i so vi s d nm trc tr khi chng c nhng biu hin thay i r rt. B6: Gi nh s d n di hn ban u bng n di hn k trc tr i cc khon n di hn n k thanh ton. B7: Gi nh cc ngha v ti chnh di hn khc bng s d nm trc tr khi chng c nhng biu hin thay i r rt. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
66
tng ti sn tr i (B1) v (B2). Cng t (B3) n (B10) cho chng ta tng n v vn c phn. Tin mt s cao hoc thp. Khi n di hn v c phn thng c iu chnh
bng cch pht hnh mi (mua li) c c mc tin mt mong mun v duy tr cu trc vn xc nh.
2.4
D bo ca thu nhp v ti khon trong bng cn i k ton gi cho d bo lu chuyn tin t. Bng 10-3 l d phng lu chuyn tin t cho Nordstrom cho 1999, s dng m hnh phn tch lung tin mt c tho lun trong Chng 9. D bo ny da trn bng cn i k ton d phng cho 1999 v bng cn i k ton thc t nm 1998, trnh by bng 10-2.6 D bo lung tin mt bt u bng thu nhp c tnh cho 1998. Chng ti thm vo li d phng chi ph li thun sau thu v khu hao c c dng tin hot ng trc khi u t vn lu ng. Dng tin hot ng trc vn lu ng d phng cho 1999 cao hn nm 2008 khng ng k. Vn lu ng d phng vo cui nm 1999 cho thy u t rng l 246 triu USD. Ch khc bit gia con s ny vi st gim ng k trong vn lu ng vo nm 1998. Bng 10-3: D phng lu chuyn tin t cho Nordstrom nm 1999 D phng 1999 (triu USD) Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03 Thc t 1998 (triu USD)
67
Ngun : D phng bng cn i k ton nm 1999 ca Nordstrom : C ng nn c lm hi lng nh khch hng, do B.Missett et. al., Morgan Stanley Dean Witter thc hin, ngy 2/12/1998, v bng cn i k ton thc t nm 1998 c pht hnh bi Nordstrom. PP&E v ti sn c v n hot ng di hn khc th hin u t rng l 304 triu USD, dn n lung tin mt thm ht 79 triu USD. Thanh ton tin li sau thu c d bo l 37 triu USD. Tng s n c d kin l 13 triu USD vo cui nm 1999 cao hn mc thc t nm 2008. Do , lung tin mt c d phng l thm ht 103 triu USD trc chi tr c tc v mua li c phiu. Bt chp s thm ht ny, Nordstrom c d kin s chi tr 123 triu USD cho ngi s hu vn di dng c tc v mua li c phn v s d tin mt ln c sn vo cui nm 1998. Kt qu cui cng l gim s d tin mt t 241 triu USD cn 15 triu USD
68
D phng c a ra tho lun khng phn nh g hn l mt "phng on tt nht". Nh qun l v nh phn tch thng quan tm mt lot cc kh nng tng qut c th xy ra. Chng hn nh, khi xem xt kh nng s cn ti tr ngn hn, nn a ra d bo da trn tm nhn bi quan hn v t sut li nhun v doanh thu trn ti sn. Ngoi ra, nh phn tch khi c tnh gi tr ca Nordstrom nn xem xt n nhy cm ca c tnh vi cc gi nh then cht v mc tng doanh thu, t sut li nhun, v hiu sut s dng ti sn. Chuyn g s xy ra nu s ch tm ca Nordstrom vo kh nng sinh li li dn n mc tc tng trng doanh thu km hn tin liu? Chuyn g s xy ra nu s gia tng t sut li nhun d phng li khng thnh hin thc? Khng c gii hn v s kch bn c th phi xem xt. Mt cch tip cn c h thng n phn tch nhy cm l bt u vi gi nh then cht trn c s tp hp cc d bo ri kim tra nhy cm vi gi nh m c s khng chc chn cao nht trong tnh hung a ra. Chng hn nh, nu cng ty c nhiu kiu mu thay i ca li gp trc y, iu quan trng l phi d phng s dng hng lot s liu li nhun gp. Ngoi ra, nu cng ty cng b c thay i ln trong bn d tho chin lc m rng, gi nh hiu sut s dng ti sn c th s khng chc chn nhiu hn. Nhm xc nh nn u t thi gian vo thc hin phn tch nhy cm t u, th iu quan trng l phi xem xt kiu mu lch s ca khon mc, thay i v iu kin ngnh ngh, v thay i trong chin lc cnh tranh ca cng ty. Nhn xt: Phn tch nhy s nu bt ln nhng gi nh c tc ng ln i vi cc kt qu ti chnh, v kt qu s gip ta xc nh nhng lnh vc i hi phi suy tnh cn trng hn. D bo ngn hn v yu t thi v Cho n nay, chng ta ch quan tm n d bo hng nm. Tuy nhin, c bit vi cc chuyn gia phn tch chng khon Hoa K, c rt nhiu d bo theo qu. D bo qu a ra mt lot cc cu hi. Yu t thi v quan trng ra sao? im hu ch ca kt qu kinh doanh qu gn nht l g? C th so snh vi cng k nm trc? Mt s kt hp ca c hai? D liu hng qu c dng to ra d bo hng nm nh th no? Cc khon mc c d bo theo d liu hng nm
69
70
71
Bng 10-4: EPS hng qu ca Nordstrom, 1988-1998 Nm ti chnh 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 EPS qu 1 0.120 0.140 0.080 0.155 0.130 0.070 0.195 0.170 0.160 0.205 0.215 EPS qu 2 0.225 0.235 0.220 0.305 0.255 0.260 0.385 0.325 0.275 0.380 0.470 EPS qu 3 0.120 0.135 0.125 0.120 0.145 0.155 0.230 0.180 0.210 0.235 0.270 EPS qu 4 0.290 0.195 0.285 0.250s 0.305 0.370 0.425 0.335 0.265 0.380 0.470
72
D bo $ 0,255 trong qu u tin ca nm 1999, tuy n gin, nhng khng khc bit nhiu vi 0,220 EPS thc t ca Nordstrom trong qu . Mt phn ca l do m cc m hnh n gin li c th a ra mt d bo chnh xc cao l v Nordstrom c 4 qu vi thu nhp cao bt thng trong nm 1998. M hnh ny gi nh rng 44% ca EPS tng trong qu gn y nht s c chuyn tip qua nm 1999, nhng gia tng phn nh hiu lc sau mt thi gian ca vic cng ty thay i trong chin lc. M hnh Foster khng phi c d nh s l thay th tim nng cho cng vic kh khn trong a ra mt d bo chi tit. D bo li nhun hng qu nn c thc hin bng cch s dng phng php tng t dng trc cho thu nhp hng nm d phng khon mc ny thng qua khon mc khc. Tuy nhin, m hnh nhc nh chng ta v mt s vn quan trng. u tin, n nhn mnh rng, do yu t thi v, im khi u hp l trong d bo hng qu thng l cng k ca nm trc, khng phi l qu gn nht. Th hai, n ch ra rng nhng gia tng li nhun gn y thng khng nn p t hon ton vo tng lai - cho EPS ca Nordstrom, ch c 44% cc thay i nh vy, trung bnh l c xu hng tip tc tn ti. Nhn xt: Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03
73
74