You are on page 1of 74

MN PHN TCH TI CHNH

MC LC 1 Mc tiu v phng php nghin cu.....................................................................................50 1.1 Khi nim.............................................................................................................................50 1.2 Mc tiu:...............................................................................................................................50 1.3 Phng php nghin cu:.....................................................................................................51 1.3.1 i tm mi lin h gia d phng v cc phn tch khc:........................................51 1.3.2 K thut d phng: ..................................................................................................51 1.3.3 Khi u: im xut pht..........................................................................................52 1.3.3.1 Hnh vi ca tng trng doanh s:.........................................................................53 1.3.3.2 Hnh vi ca thu nhp..............................................................................................54 1.3.3.3 Hnh vi ca thu nhp c phn................................................................................55 1.3.3.4 Hnh vi ca cc nhn t trong ROE.......................................................................57 2 Ni dung nghin cu.................................................................................................................58 2.1 D phng doanh thu.............................................................................................................58 2.2 D phng chi ph v thu nhp..............................................................................................62 2.3 D phng bng cn i k ton............................................................................................63 2.4 D phng lu chuyn tin t................................................................................................67 2.5 Phn tch nhy cm..........................................................................................................69 3 KT LUN................................................................................................................................74

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


LI CM N Trc tin, thay mt nhm 03 em xin gi li cm n ti c hng dn ti nghin cu ca nhm, Tin s Nguyn Th Uyn Uyn, to mi iu kin, ng vin v gip nhm hon thnh tt ti nghin cu ny, S hiu bit su sc v Kinh T, cng nh kinh nghim ca c chnh l tin gip nhm t c nhng thnh tu v kinh nghim qu bu. Ti cng xin chn thnh cm n cc bn trng i hc ngoi ng gip chng ti dch mt s t kh v chnh cu cho ph hp,cui cng ti cng xin cm n cc bn trong nhm cng nhau phi hp v gip ln nhau cng i n kt qu cui cng l hon thnh bi nghin cu ny. Xin chn thnh cm n!

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


PHN 1: PHN TCH TI SN
1. Khi nim, mc tiu v phng php nghin cu 1.1 Khi nim Ti sn l nhng ngun lc thuc s hu ca mt cng ty v c kh nng mang li li ch kinh t trong tng lai, ng thi c gi tr c th xc nh c mt cch ng tin cy. Ti sn c th biu hin di nhiu dng bao gm: tin mt, chng khon th trng, khon thu khch hng, hng tn kho, ti sn c nh, cc khon u t di hn vo cc cng ty khc, v ti sn v hnh. 1.2 Mc tiu Mc tiu th nht ca vic phn tch ti sn l xc nh kinh ph b ra cn c ghi nhn l mt ti sn trong bo co ti chnh ca cng ty hay nn c bo co nh khon chi ph hin ti. Mc tiu th hai ca vic phn tch ti sn l nh gi cc gi tr ti sn c bo co trong bo co ti chnh, i hi phi c mt nh gi khu hao, d phng v xa s. thc hin hai mc tiu trn i hi cc nh phn tch tm hiu nhng ngi no c quyn s hu ngun lc , liu n c to ra li ch trong tng lai, v liu nhng li ch c o lng c mt cch chc chn v hp l hay khng. 1.3 Phng php Bi nghin cu cp n hai phng php nghin cu l: Nguyn tc gi gc v Nguyn tc thn trng 1.3.1 Nguyn tc gi gc

Nguyn tc gi gc c phn tch da trn bng cn i k ton, v bng cn i k ton cung cp thng tin trn gi tr ca cc ngun lc nh qun l mua li hoc pht trin. Hu ht cc quc gia ti sn c bo co trong bng cn i k ton c gi tr l nguyn gi. Nguyn gi ch khng phi l gi tr hp l, gi tr thay th, hoc gi tr s dng, c s dng ghi li cc ti sn bi v chng thng c th c kim tra d dng hn.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


Quan im phn tch da vo gi gc ca cc nh u t rt quan trng bi v cc nh qung l c ng c a ra mt cch nhn trin vng ca vic qun l cc ngun ti nguyn ca cng ty. Bng cch yu cu cc giao dch c ghi nhn vi nguyn gi, k ton c th hn ch kh nng ca nh qun l trong vic phng i gi tr ti sn m h mua hoc nng cp. Tuy nhin, nguyn tc gi gc cng hn ch cc thng tin hin hu cho cc nh u t bit v tim nng ca ti sn cng ty, v gi trao i thng khc t gi tr hp l: th hin s tin m cc bn (a) c hiu bit v ti sn c trao i, (b) c mong mun trao i, (c) s trao i nh l trong cc giao dch bnh thng gia cc bn bnh thng hoc gi tr s dng. 1.3.2 Nguyn tc thn trng

Phng php nguyn tc thn trng a ra mt ngoi l cho vic s dng cc gi tr theo nguyn gi. Phng php ny i hi cc nh qun l phi iu chnh gi tr ti sn v gi tr hp l, tc l gi b suy gim so vi ban u. Chi ph thp hn hoc quy tc th trng dng nh gi hng tn kho, vic lp d ton thit hi d kin t nhng khon n kh i, v vic iu chnh gim gi tr ca nhng ti sn hot ng khng d kin s phc hi chi ph l tt c cc trng hp ng dng nguyn tc ny. Do , nguyn tc thn trng m bo hn cho cc nh u t rng c tnh ca cc nh qun l v gi tr cc ngun lc cng ty khng phi l phng i. Kt qu l, gi tr ti sn bo co trn bng cn i k ton c th c coi l thp hn gi tr ca li ch trong tng lai mang li t chin lc qun l kinh doanh hin ti. 2. Ni dung nghin cu Cc tiu ch ch yu ghi nhn mt ti sn

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


Tiu chun th hai Ti nguyn c d kin s cung cp nhng li ch kinh t trong tng lai phc hi chi ph ca h. Tiu chun th ba Li ch kinh t trong tng lai phi c o lng vi mc chc chn hp l.

Tiu chun u tin Ti nguyn l thuc s hu ca cng ty.

Ghi nhn mt ti sn Nhng kh khn giao dch 1.Quyn s hu ti nguyn l khng chc chn 2.Nhng li ch tng lai t vic chi tiu l khng chc chn hoc kh o lng 3.Gi tr ngun lc thay i

2.1 Nhng kh khn khi xc nh ti sn 2.1.1 Quyn s hu ngun lc khng chc chn

i vi hu ht cc ngun lc c s dng trong mt cng ty th quyn s hu c xc nh mt cch r rng: cng ty s dng ngun lc th s s hu ti sn . Tuy nhin, trong mt vi giao dch( nghip v kinh t), c th kh thy c ai l ch s hu ngun lc. Chng ti tho lun hai trng hp l v d cho kh khn trong vic xc nh quyn s hu. Trng hp th nht: i vi ngun lc i thu. Ai s l ngi s hu thc s ca ti sn ngi cho thu hay ngi thu ti sn? Trng hp th hai: i vi vic hun luyn nhn vin. Ai thc s c li ch t vic ny cng ty t chc hun luyn hay chnh nhn vin. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


V d 1: Ngun lc i thu Vo ngy 31/12/1998, hng hng khng American Airlines bo co rng 42% trn tng s my bay ca cng ty ny (273 chic) l ti sn thu vi thi hn khong 10 n 25 nm. American Airline cho bit cng ty c ngha v vi cc hp ng thu ti sn ny l hn 1 t USD cho mi nm trong nm nm u v 13.4 t USD cho khong thi gian tip theo. Trong bo co hng nm, cng ty lu rng cc hp ng thu my bay thng thng c th c gia hn theo t l da trn gi th trng vo cui thi hn thu 1-5 nm. Hu ht cc hp ng thu my bay c cc la chn cho mua li vo hoc gn thi im kt thc thi hn thu theo gi tr th trng, nhng thng khng vt qu mt t l phn trm trn chi ph my bay do bn cho thu n nh hoc mt s tin c nh c xc nh trc. Ch s hu thc s ca cc my bay ny l ai? Liu American Airlines c thc s mua chng bng cch s dng ngun ti chnh c cung cp bi bn cho thu, hay y thc t ch l nhng cam kt vay mn? nh gi liu mt tha thun cho thu l tng ng vi hp ng mua hng hay thu mn l ch ch. N ph thuc vo vic bn i thu liu thc s chp nhn ri ro ca vic s hu ti sn, chng hn nh li thi v hao mn t nhin. Vi n lc chun ha cc bo co v giao dch thu ti sn, chun mc k ton a ra tiu ch r rng phn bit gia hai dng trn. Theo SFAS 13, mt giao dch cho thu tng ng mua ti sn nu tha cc iu kin sau y: (1) quyn s hu ti sn c chuyn giao cho bn i thu khi kt thc thi hn thu, (2) bn i thu c la chn mua ti sn vi mt mc gi tha thun vo cui thi hn thu, (3) thi hn thu l t 75% tr ln thi gian s dng hu ch c tnh ca ti sn, v (4) gi tr hin ti ca khongthanh ton cho thu l t 90% tr ln gi tr hp l ca ti sn. Nh ni trn, American Airlines c cc la chn mua li my bay vi gi th trng c tnh. Ngoi ra, cng ty bo co rng thi gian s dng c tnh cho my bay m n s hu l 25 nm. Nhng hp ng thu ti sn p ng cc tiu ch ca mt giao dch mua bn thc s c ghi nhn l hp ng thu vn gi tr hin ti ca khongthanh ton cho thu. S tin ny c xem tng t mt khon n phi tr, phn nh vic ti tr mua ti sn. Trong giai on tip theo, thit b i thu khu hao dn trong sut thi hn ca hp ng thu ti sn, v khon thanh ton tin thu c coi l cc khon thanh ton n v tin li. Trong nm Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


1998, American Airlines vn ha cho cc hp ng thu 187 my bay v ghi nhn mt khon n phi tr cho vic thu cc my bay ny vi s tin 1.671 triu USD. Nhng hp ng thu khng iu kin xem nh l mt giao dch mua bn c hiu lc cho cc mc ch k ton c gi l thu hot ng. Bn i thu sau bo co chi ph cho thu trong sut thi hn hp ng. American Airlines cho bit cng ty ch c 86 tha thun thu ti sn l thu hot ng vo nm 1998. Tt nhin, v cc tiu ch bo co hot ng thu ti sn l khch quan, chng to ra c hi cho ban qun l ph v cc c trng ca s khc bit gia hp ng thu ti chnh v thu hot ng. V d, qun l ca hng hng khng American Airline c th vit cc iu khon trong hp ng thu ti sn theo mt giao dch p ng cc nh ngha ca c ti sn thu hot ng hay ti sn thu ti chnh. Ngoi ra, thc hin cc tiu chun bo co v vic thu ti sn yu cu nh qun l d bo khong thi gian s dng hu ch v gi tr hp l ca cc my bay m h i thu. Bng cch so snh cc khon n phi tr t thu ti chnh (1.671 triu USD) vi tng cc khon thanh ton cho ngha v ca tt c hp ng i thu ca cng ty t 1999 n 2003, cc nh phn tch c th thy rng mc d cng ty c nhiu hp ng thu ti chnh hn l hp ng thu hot ng, hng hng khng M dng cc hp ng thu hot ng cho cc thit b t tin nht ca cng ty. y c phi l chin lc iu hnh c ch ch ca cng ty, hay l cng ty tm cch gi cho cc khon n phi tr cho vic ti tr cho cc my bay t hn ca h ra khi bng cn i k ton? V d 2: Ngun nhn lc Cc cng ty chi tiu mt lng ng k cho pht trin chuyn mn v o to cho nhn vin ca h. Cng tc o to nhn vin chnh thc ca cc cng ty Hoa K c tnh chi ph t 30 n 148 t USD mi nm. Nu mt trong cc nhn t khng chnh thc, nhng chi ph cho cng vic o to ti ch s gia tng 2-3 ln mt nhn t. Cc chng trnh o to bao gm t mc ch cng c cho s tng trng ca cng ty o to nhng k nng c th m c th khng c chuyn giao cho cc cng vic khc, cho n o to nng cp nhng k nng ni chung ca nhn vin v vn c th s dng cc k nng ny cho cc cng vic khc. Cc cng ty c th sn sng t chc o to ch khi nhn vin cam kt s Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


li cng ty mt khong thi gian sau khi hon thnh kha o to. y l loi cam kt l in hnh cho cc cng ty phi tr chi ph cho nhn vin tham d chng trnh Thc s Qun tr Kinh doanh (MBA). Cc cng ty dnh nhiu ngun lc cho o to chnh quy thng lm nh vy vi d on rng h s c li ch lu di cho cng ty thng qua tng nng sut v / hoc sn phm hoc cht lng dch v. Cc chi ph ny nn c ghi li nh th no? Chng c nn c xem nh l mt ti sn v hon li dn trong khong thi gian d kin m nhn vin lm vic ti cng ty? Hoc c chng chng nn c ghi nhn l chi ph ngay lp tc? K ton lp lun rng cc k nng to ra thng qua o to khng thuc s hu ca cng ty nhng c s hu bi nhn vin cng ty. V vy, cc nhn vin c th ri b mt cng ty v c mt v tr khc m khng c s chp thun ca ngi s dng lao ng hin thi. N cng l kh khn nh gi nh hng ca cng tc o to ln hiu sut trong tng lai. Kt qu l, cc chun mc k ton M v nhng ni khc yu cu chi ph o to c ghi nhn ph tn ngay lp tc. Vi cch x l k ton v chi ph o to, phn tch ti chnh c th tng thm gi tr bng cch phn bit gia cc cng ty thnh cng v tht bi trong vic to ra gi tr thng qua o to nhn vin. iu ny c th l yu t quan trng cho cc cng ty ni m con ngi vn l mt ngun lc quan trng. l trng hp cc cng ty chuyn nghip. o to cng c th to ra mt ti sn c gi tr cho cc cng ty da vo i ng nhn vin bn hng vi kin thc chuyn mn v cc chi tit k thut ca cc sn phm m cng ty ang bn. Cng tc o to trong cc dng cng ty ny c th rt quan trng trong vic to ra gi tr cho khch hng v mang li danh ting cho cng ty trong th trng sn phm ca h.

2.1.2

Li ch kinh t khng chc chn hay kh o lng

Thch thc th hai: trong vic quyt nh xem liu mt khon chi ph b ra c tiu chun ghi nhn l ti sn hay khng pht sinh khi li ch kinh t tng lai c tnh mang li t khon chi ph ny kh o lng hoc rt khng chc chn. Gn nh lun kh d bo chnh xc li ch no trong tng lai lin quan n kinh ph b ra v th gii th khng chc chn. Mt cng ty khng bit c liu i th cnh tranh c tung ra sn phm mi hay dch v mi khin sn phm Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


ca h b li thi hay khng. H cng khng bit liu sn phm sn xut ti nh my mi c phi l loi khch hng mun mua. H khng bit liu thay i gi du lm c lm thit b khoan du gim i gi tr. Khi no th k ton vin nhn thy nhng iu khng th on trc c v nhng vn v o lng gi tr ghi nhn nhng khon kinh ph c li ch trong nhiu gia on l ph tn? Khi no th nhng khon chi ph nh vy c th c vn ha? Gi tr kinh t ca hu ht cc ngun lc u da trn c tnh ca li ch kinh t tng lai khng chc chn. Chng hn nh, gi tr ca khon phi thu l khon rng sau khi tr i cc khon khng thu hi c, ti sn s hu v ti sn thu c gi tr cn li trong tng lai, v kinh ph tip th v R&D to ra gi tr cho thng hiu. Bn di chng ti tho lun bo co cho ba loi kinh ph trn bit k ton vin xem xt s khng chc chn trong ghi nhn ti sn nh th no: tn nhim, nhn hiu, v ti sn thu hon li. V d 1: Li th thng mi Vo ngy 9/2/1996, Cng ty Walt Disney mua li cng ty Capital Cities / ABC vi 10.1 t USD tin mt v 155 triu c phn ca Disney tr gi 8.8 t USD da trn gi c phiu ti ngy giao dch c cng b. Cap Cities s hu v iu hnh mng Truyn hnh ABC, 8 i truyn hnh, mng rai ABC v 21 i pht thanh, v 80 phn trm cng ty ESPN, v n cung cp chng trnh cho truyn hnh cp. Cng ty ny cng pht hnh nht bo v tun bo, hng dn mua sm, rt nhiu tp ch chuyn su v tp ch kinh doanh xut bn nh k, v sch k ton. Phn ln ti sn ny l ti sn v hnh. Vo nm 1994, ngay trc khi b mua li, Cap Cities c tnh khong 85% tng thu nhp pht sng (5.3 t USD) v 70 % tng thu nhp xut bn (1.1 t USD) n t hot ng cung cp qung co, ch khng phi l bt c sn phm hu hnh hoc dch v no khc. Disney c tnh tr gi thc t ca ti sn hu hnh ca ABC l 4.0 t USD (1.5 t USD di dng tin mt) v cc khon n ca n l 4.3 t USD. Vic mua li c ghi nhn trn s sch k ton ca Disney nh th no? S khc bit gia 18.9 t USD gi mua v 0.3 t USD cc khon n thun c nn c ghi nhn nh ti sn v hnh trn s sch k ton ca Disney? Nu vy, li ch Disney mong nhn c t hot ng mua li ny l g? Cn bng khng th, s khc bit 19.2 t USD c nn ghi nhn bt ton xa s? Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

MN PHN TCH TI CHNH


Trc khi Disney a ra li ngh, th gi vn s hu ca ABC l gn 9 t USD. iu ny hm Disney tr hn 100 phn trm tri thm cho ti sn v hnh ca ABC. y l ni vn k ton tr thnh th thut. Nu gi mua li y c ghi nhn xem nh mt ti sn, kim ton vin v qun l ca Disney phi tin chc l kinh ph ny l c th thu hi. Nhng iu g lm nhng ti sn v hnh ca ABC ng gi vi Disney nhiu gp i so vi ngi s hu trc ca cng ty ABC? Hay Disney ch n gin tr l cho Cap Cities /ABC, hm rng n kh c th khi phc 19 t USD bng li th thng mi? K ton vin trong hu ht quc gia by gi yu cu cng ty nh Disney ghi nhn gi tr ti sn hu hnh mua c v cc khon n theo gi tr thc t ca chng v cho thy 19 t USD y ca li th thng mi t hot ng mua li nh mt ti sn. L l cho cch thc ny l c giao dch theo gi th trng gia ngi mua v ngi bn. C suy on cho rng vic thu tm ca ban qun l ca Disney khng lm gim gi tr ca c ng ca chnh cng ty ny, v h c thng tin tt nht trn gi tr c to ra t k hoch ca h cho cng ty mi. Suy on ny l c s cho s nh gi li th thng mi, tr phi c nhng bng chng ngc li. Sau khi mua li, Disney c yu cu theo k ton Hoa K phi phn b gi tr li th thng mi trong khong thi gian ti a l bn mi nm (xem Chng 7). Hai thch thc pht sinh t hnh thc ny ca k ton. Trc tin, v tht kh c th nh gi liu vic sp nhp c t c li ch mong i, nn tht kh c th c tnh liu li th thng mi c tr thnh bt li. Vn ny phc tp l do ng c ca ban qun l. Nu sp nhp khng din ra ng nh k hoch, ban qun l kh c th mun th nhn l phm li. Hai l, s hnh thnh thi k khu hao dn li th thng mi mang li kh khn cho nhng cng ty m c thng v sp nhp thnh cng trong vic phn bit chnh mnh vi cc cng ty thc hin nhng thng v trung lp. Nu c hai u s dng thi k phn b trong 40-50 nm, th cng ty gia tng gi tr c ng cng s bo co v hot ng mua bn sp nhp ging ht vi nhng cng ty m khng to thm c gi tr. V d 2: Thng hiu Cng ty Coca-Cola bo co gi tr s sch ca vn l 8.4 t USD v gi tr th trng l 165 t USD. Phn ln s khc bit ny l c th quy cho tr gi thng hiu ca Coca-Cola. Coca-Cola to ra thng hiu sau nhiu nm u t cho qung co, chiu th, truyn thng qung b. Cc Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

10

MN PHN TCH TI CHNH


thng hiu ni ting khc nh Marlborough, Nescafe, Kodak, Microsoft, Budweiser, ca Kellogg, Gillette, ca hng McDonald, Gucci, Mercedes, v Baccardi. Sn phm c thng hiu c th to ra gi tr cho ch s hu ca chng: (a) cho php cng ty tip th t hn i th cnh tranh, do nhn thc trong th trng cao, (b) to tc ng vi nh phn phi v nh bn l, v khch hng mong h mang sn phm c thng hiu n vi mnh, v (c) kh nng a ra mc gi cao hn i th cnh tranh, do kh nng nhn thc cao hn ca khch hng v gi tr sn phm. Khng ging vi bn quyn hay bng pht minh, thng hiu khng c gii hn v thi gian tn ti l bao lu. Nu thng hiu c qun l tt, chng c th ti sn di hn. Nh lu trong chng 7, hot ng qung co, chiu th, qung b to nn thng hiu l nhng chi ph c th. Yu t ny c b qua v kh lin kt chi ph qung co vi to dng thng hiu. V nhng kh khn trong vic nh gi thng hiu khi khi u, v kh khn trong cng tc nh gi khi no v bng cch no qung co ci tin gi tr thng hiu v ch tc ng ln doanh thu ca thi im hin ti, nn k ton vin trnh th hin gi tr ca thng hiu nh mt ti sn. Hoa K, k c cc thng hiu c mua li cng khng c ghi nhn c lp m c a vo nh mt phn ca ti sn v hnh. Tuy nhin, ti c v Vng quc Anh, cc cng ty c php bo co ti sn thng hiu trn s sch ca h. ng lc thc y s chp thun ny chnh l hot ng mua bn v sp nhp. Cng ty sau khi hp nht nh gi v ti nh gi thng hiu trn s sch ca h. Chng hn nh, vo nm 1989, khi xem xt li ch gia tng t General Cinema mt thng hiu ng gi m Cadbury Schweppes mua li t nm 1985. Ti sn ny khng c ghi nhn khu hao nhng c xem xt hng nm cho bt k s gim bt no trong gi tr. Vo nm 1997 Cadbury bo co v ti sn v hnh thng hiu trn bng cn i k ton ca h vi gi tr l 1.575 t bng Anh, chim mt phn ba tng ti sn ca cng ty ny. Th hin thng hiu trn s sch nh l ti sn cung cp cho ban qun l mt cch truyn t gi tr ca cng ty n nh u t. N cng bo hiu nh qun l nhn ra tm quan trng ca nhng ti sn ny v cung cp du hiu v hot ng qun l thng nin c tt hay khng. Thng hiu nu c qun l tt c th gi nguyn gi tr ca n, trong khi vi nhng thng hiu qun l km s phi c ghi nhn gi tr gim i. Tuy nhin, bao gm thng hiu trn bng cn i k ton cng gia tng c hi cho nhng quyt nh qun l sai lm. T nhng kh Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

11

MN PHN TCH TI CHNH


khn trong c tnh gi tr thng hiu, nh u t ang c th lo lng vic ban qun l cng iu gi tr ca thng hiu v khng nhn ra s st gim gi tr theo thi gian. Ban qun tr c th gim nh mi quan tm ny bng cch s dng cc chuyn gia thm nh c lp nh gi thng hiu v kin kim ton vin chp thun vi kt qu thm nh . Tuy nhin, ngay c khi c nhng giy t xc minh ny vn kh c th hon ton loi b mi quan ngi ca nh u t. Vi nhng cng ty m thng hiu khng c bo co nh ti sn (hu ht cc cng ty), thch thc cho nh qun l l lm th no thuyt phc nh u t v gi tr ca thng hiu. Chng hn nh, trong bn bo co ti chnh nm 1998, Coca-Cola cung cp d liu tnh hnh hot ng sau cho thng hiu chnh ca n Bc M: Dn s 305 triu; Bnh qun u ngi 377 ; Bnh qun u ngi cao: Rome, Georgia, ti 821 ; Bnh qun u ngi thp: Quebec, Canada, ti 142 Coca-Cola Classic 3% Tiu im thng hiu 1998 so vi 1997 n v Tng trng doanh s bn hng *Phn cn li ca ngnh cng nghip ch bao gm nc ngt. Diet Coke 4% Sprite 9% Cng ng ch : Fruitopia 105% POWERaDE 33% Minute Maid soft drinks 29% Nestea 20% Barqs 18% Ngun: Bo co thng nin Coca-Cola nm 1998 Coca-Cola cng phc tho nhng chng trnh khuyn mi h tr thng hiu ca cng ty. Bc M, chng trnh by bao gm ti tr qung co ca NASCAR v phn phi 50 triu th chit khu sn phm Cola-Cola cho hn 10,000 nh bn l trn khp nc M. Ngoi ra, cng ty Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

H S NHM

12

MN PHN TCH TI CHNH


cng b k hoch m rng thng hiu vo nm 1999 bng vic thm hng v mi l POWERaDE (Arctic Shatter v Dark Downburst), v hng v mi cho Fruitopia (Kiwiberry Ruckus), ng thi tung ra sn phm Dasani sn phm nc tinh khit vi nhiu khong cht. Nhng chng trnh tng t cng c a ti cc th trng khc ca Coca-Cola. Chng hn, Argentina, chin dch tip th mi c xng khuyn khch ngi tiu dng s dng sn phm Coca-Cola trong ba n. chu cng ty tp trung vo gia tng s lng tiu th ca cc sn phm c mt trn th trng thng qua m rng s dng my bn hng t ng. Mehico hnh nh qung co s dng mn bng r c dng y mnh tiu th sn phm Sprite. Thch thc cho nh u t v ngi dng bo co ti chnh chnh l vic nh gi liu nhng sng kin tip th ny v nh m rng thng hiu c th thnh cng v to ra gi tr cho Coca-Cola khng. V d 3: Ti sn hon thu Lut thu Hoa K v nhiu quc gia khc cho php cc cng ty c kt qu kinh doanh thua l c th di khon thu trong nm cho cc k k ton sau cho n khi cng ty c li nhun. Vic chuyn l ny c tim nng cung cp li ch kinh t tng lai di dng gim bt ngha v thu. Chng hn vo nm 1998, Amazon.com - nh bn l sch, nhc, v sn phm video trn Internet c khon l trong kinh doanh l 207 triu USD, tng ng n 73.1 triu USD tin tit kim t vic ng thu trong tng lai k t lc cng ty khi s. "Khon thu chuyn l cung cp li ch kinh t tim nng trong tng lai cho Amazon.com. Tt nhin, chuyn l ch l thc s mang li li ch nu Amazon.com thc s kim c li nhun tng lai. Cng ty cho bit ch c th thc hin chuyn l cho n nm 2011. Lm th no bn bo co ti chnh ghi nhn li vic chuyn l kinh doanh ca Amazon.com? Chng c nn c bo co nh ti sn trong bng cn i k ton? Nu vy, gi tr ca chng c kh nng khng bao gi c s dng nu cng ty tip tc thua l? Theo SFAS (Chun mc k ton v bo co ti chnh) 109, cc cng ty M c yu cu phi ghi nhn ti sn thu hon li cho gi tr ca vic chuyn l kinh doanh, bng rng ca d phng nh gi cho phn ti sn kh c th ghi nhn. FASB (y ban chun mc k ton ti chnh) ni r rng ti sn thu hon li vi trn 50% kh nng c th khng thu c nn c a vo d phng nh gi. Bin php ny

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

13

MN PHN TCH TI CHNH


ging vi nh gi ti khon hoc phiu n phi thu. Cc khon phi thu c th hin bng tng gi tr ca chng, tr i khon d phng n kh i. Ti sn thu hon li cng c th xut hin nu bn bo co thu ghi nhn thu nhp trc bo co ti chnh. Chng hn nh, doanh thu tr trc thng c cng nhn cho mc ch thu thay v bo co ti chnh. Chi ph bo hnh c tch ly cho mc ch bo co ti chnh nhng c ghi nhn khi xut hin ngha v phi gnh chu cho mc ch thu. Do s khc bit tm thi ny gia thu nhp bo co v thu nhp chu thu, thu c th c thanh ton trc khi ghi nhn thu nhp trong bo co ti chnh. Nguyn tc ph hp i hi phi phn b khi ghi nhn khon tr trc ny. Chun mc SFAS 109 quy nh nguyn tc ghi li khon tr trc ny ging vi trng hp bo co chuyn l kinh doanh. Ti sn thu b hon li c to ra v d phng nh gi c thit lp ghi li phn ti sn kh c th c nhn ra. Bo co ti chnh cho ti sn thu hon li cung cp cho nh qun l c hi thc hin nh gi c tnh d phng nh gi. C s cho c tnh ny l d bo ca qun l v vic cng ty c th kim c li nhun tng lai hay khng v, nu c, liu li nhun c trang tri hon ton khon chuyn l kinh doanh v thu tr trc. Nghin cu gn y thy rt t bng chng cho vic nh qun l s dng cch nhn ny qun l thu nhp.2 Amazon.com cho bit h c 12.8 triu USD li ch t khon thu hon li thu c t s khc bit tm thi gia phng php ghi nhn thu nhp trong bo co ti chnh v bo co thu. Cng vi 73.1 triu USD t chuyn l kinh doanh, ti sn thu hon li ca cng ty c tng l 85.9 triu USD. Thch thc cho bo co ti chnh l c tnh nhng phn no ca ti sn ny l tht s c th c c th ghi nhn c. Cng ty cha bao gi kim c li nhun. T nm 1996 hot ng kinh doanh ca cng ty thc s xung dc, h thua l 6.2 triu USD vo nm 1996, 31.0 triu USD vo nm 1997, v 124.5 triu USD vo nm 1998. Ngoi ra, k t ngy 19/3/1999, nh phn tch ti chnh khng liu trc vic cng ty bo co li nhun trong c nm 1999 ln 2000. D bo cho nhng nm ny ln lt khon l 400 triu USD v 140 triu USD. Trn c s ny dng nh Amazon.com s khng c th tn dng ti sn thu hon li ca n.3 V vy, cng ty bo co n bao gm gi tr y ca ti sn thu b hon li vo d phng nh gi, li gi tr rng trn s sch bng khng. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

14

MN PHN TCH TI CHNH


2.1.3 Thay i li ch kinh t

Kh khn cui cng trong vic ghi nhn ti sn l lm sao phn nh thay i gi tr ca chng qua thi gian. Loi ti sn no, nu c thay i th nn ghi nhn tng ln hay gim xung ph hp vi gi tr hp l ca n? Di y chng ti tho lun vn ny cho s thay i gi tr ca ti sn hot ng, cng c ti chnh, v s bin ng ca t gi hi oi. V d 1: Thay i gi tr ca ti sn hot ng. Thay i gi tr ti sn hot ng c phn nh trong bo co ti chnh bng nhiu cch. Chng hn nh, thay i gi tr khon phi thu c phn nh trong khon d phng n kh i, thay i gi tr ca danh mc vn cho vay c phn nh trong d phng tn tht, s iu chnh li v thi gian s dng hu ch ca ti sn v gi tr cn li c phn nh trong c tnh phn b khu hao, v suy gim gi tr hng tn kho v gi tr ti sn di hn c phn nh trong iu chnh gim. Chun mc k ton Hoa K khng cho php ghi nhn bt k gia tng no trong gi tr ti sn hot ng so vi nguyn gi ca chng. Tuy nhin, khi lu trong chng 7, SFAS 121 i hi nhng ti sn hot ng c gi tr b suy gim phi c iu chnh bng vi gi tr th trng ca chng, tc di gi vn. Bin php ny ph hp vi nguyn tc thn trng. Tt nhin, thch thc trong vic p dng chun mc ny l thng kh m nh gi liu ti sn c b st gim gi tr, v nu c, lng mt mt l bao nhiu. Kt qu, nh qun l dng nh phi thn trng suy xt quyt nh rng gi tr ti sn c bi st gim v phi ghi nhn st gim l bao nhiu. Cu hi t ra l liu cng ty c tr hon ghi li s st gim gi tr ti sn hay nh gi thp nh hng ca s st gim ny. Mt khc, mt vi ngi cng t ra cu hi rng nh qun l c s dng gi tr b st gim khu hao ti sn mt cch thi qua nhm ci thin hnh nh bo co trong tng lai. mt s nhng vng khc trn th gii, qun l c php nh gi ti sn bng gi tr hp l ca chng. Chng hn, theo tiu chun ca c v Vng quc Anh, cho php nh qun l ti nh gi ti sn c nh v ti sn v hnh nu chng tng gi. Do , trong bn bo co ti chnh nm 1998, tp on News, mt cng ty thng tin v truyn thng c di s iu hnh ca Rupert Murdoch, cho bit cc ti sn v hnh ca cng ty gm Quyn xut bn, cc Ch v Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

15

MN PHN TCH TI CHNH


Giy php truyn hnh c nng gi cho ph hp vi gi tr hp l ca chng. Gi tr hp l c c lng bng "chit khu thun ca lung tin mt mong mun thu vo pht sinh t vic tip tc s dng hoc bn cc ti sn ny." (Xem ch thch 1 trong bn bo co thng nin ca tp on News). Kt qu l, cng ty cho thy cc ti sn v hnh tr gi 7,283 triu AUD (la c) ca mnh c gi tr hp l l 12,030 triu AUD. Do cho php cc cng ty ti nh gi ti sn, cc chun mc ca Vng quc Anh v c cho php nh qun l truyn t c tnh ca h v gi tr nhng ti sn quan trng n vi nh u t. Tuy nhin, chng cng mang li c hi gia tng vic phng i gi tr ti sn.4 V d 2: Thay i gi tr cng c ti chnh. Nhiu ti sn ti chnh c trao i trn mt th trng vn c tnh thanh khon cao, cho php t c mt gi tr khch quan tng i. i vi chng khon n, k c th trng c th khng phi l qu trm hay qu thanh khon, m hnh nh gi ti chnh vn cho php c tnh mt cch ng tin cy gi tr tng i ca loi chng khon ny. L thuyt ti chnh cng nhn rng cc cng ty (hoc c nhn) c th thng mua hoc bn cng c ti chnh trong th trng ti chnh vi gi th trng hin ti, vi iu kin l khng c bt cn xng thng tin. Kt qu l v gi tr hp l c th b nh gi thp, c th c lp kim tra, v c lin quan hn vi ngi dng bo co ti chnh hn l nguyn gi, nn y l l l tt c th a ra tin hnh ghi tng hay gim gi tr ti sn theo gi th trng. Tt nhin, nu ngi s hu ca cng c ti chnh thc hin kim sot cng ty, ngi s hu kh c th giao dch vi gi th trng. N lc bn cng c ti chnh ca nhng ngi ny s khin cc nh u t khc ngh rng y l dp tt bn, dn n gim gi. iu ny a n nhn nh rng ghi nhn gi tr nhng ti sn ny theo th trng l t ph hp. Hnh 4-2 tm tt nhng nh hng nh gi ca k ton ln thay i gi tr ca cng c ti chnh. N cho thy rng nh hng ca cc bo co l thuc ch yu vo ng c ca ngi s hu. Chun mc k ton Hoa K khng cho php cng c ti chnh c ghi li vi gi tr hp l ca chng nu chng c s hu vi mc ch kim sot. Thay vo , u t c ghi nhn s dng phng php vn ch s hu hoc mt phng php kt hp. Phng php vn ch s hu Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

16

MN PHN TCH TI CHNH


c s dng khi cng ty s hu 20-50% c phiu ca cng ty khc v c coi l c quyn kim sot tng phn nhng cha phi l ton b cng ty kia (gi l cng ty lin doanh). u t sau c nh gi bng chi ph ban u ca n cng vi li nhun chia s ca ngi s hu c c t tch lu trong thay i li nhun gi li ca cng ty lin doanh k t lc vic u t c hiu lc. Vi khon u t vt qu 50%, ngi s hu c coi l c y quyn kim sot cng ty con. Bn u t sau kt hp ti sn ca chi nhnh vi ti sn ca ring mnh. Hai phng php hp nht c s dng. Nu chi nhnh c mua bng giao dch tin mt, k ton mua hng c s dng. Ti sn ca chi nhnh sau c trong bng cn i k ton ca ngi s hu ti gi tr hp l ca h ti thi im mua li v sau phn b dn. Bt k s khc bit no gia gi mua v gi tr hp l ca ti sn hu hnh thun u c ghi nhn l li th thng mi v phn b trong thi hn s dng hu ch ca n trong khong thi gian ti a l bn mi nm. Nu chi nhnh c mua bn bng c phiu, phng php cng vn c dng ghi li nghip v mua li. Ti sn ca chi nhnh sau c trong bng cn i k ton ca ngi s hu vi gi tr trn s sch ban u ca h. Khng c li th thng mai trong trng hp ny. Nu ngi s hu ca cng c ti chnh khng thc hin kim sot cng ty kia, k ton vin c khuynh hng s nh gi cng c ti chnh theo gi tr th trng hp l. Chng hn nh, nu mc ch quyn s hu l phng nga thay i gi tr hp l ca ti sn hoc phng nga bin ng trong lung tin mt thu vo hay s chy ra trong tng lai, cng c ti chnh s c bo co theo gi tr hp l. Nu cng ty gi cng c ti chnh nh l cch d tr tin mt v bao gm d nh bn n hoc c sn n bn, cng c ti chnh s c bo co theo gi tr hp l. Ch khi no qun l mong rng cng c ti chnh s c nm gi cho n k o hn th n c ghi nhn theo nguyn gi.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

17

MN PHN TCH TI CHNH


2.1.4 nh gi cc cng c ti chnh
Q: iu g l ng lc cho quyn s hu cc cng c ti chnh ?

A: c s dng nh l mt cch thc hin mt s mc kim sot qua mt cng ty khc. Nu vy,mc kim sot l g?

A: Thay th ngn hn cho vic gi tin mt 1. C nh bn hoc c sn bn. Phng php nh gi: gi tr hp l 2. nh nm gi n ngy o hn. Phng php nh gi: Gi gc

A: c s dng nh l mt

phn ca chin lc t bo him gi tr hp l ca ti sn hoc n phi tr, hoc t phng nga s khng chc chn dng tin trong tng lai Phng php nh gi: gi tr hp l

A: S hu t 20% n 50% ca cng ty khc. Phng php nh gi: phng php vn ch s hu: u t sau c nh gi bng chi ph ban u ca n cng vi li nhun chia s ca ngi s hu c c t tch lu trong thay i li nhun gi li ca cng ty lin doanh

A: s hu hn 50% cc cng ty khc. nh gi Cc phng php: K ton mua hng: ti sn hu hnh c ghi nhn gi tr hp l lc mua li, v sau c khu hao. Li th thng mi c ghi nhn ti s khc bit gia gi mua v gi tr hp l ca ti sn rng, v sau phn b dn

V d: Thay i gi tr cc chi nhnh nc ngoi. Nhiu cng ty c cc chi nhnh nc ngoi, gi tr ti sn ca h phi chu s nh hng t thay i bt thng ca t gi hi oi. Nhng bin ng ny c nhn ra nh th no? Ti sn ca cc chi nhnh nc ngoi c c chuyn i sang ng tin a phng t l lch s khi ti sn c mua li hay khng? Nu khng th, c phi chng c chuyn i theo t gi hin hnh? Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

18

MN PHN TCH TI CHNH


Chun mc ca Hoa K v bo co nh hng ngoi t ln gi tr ti sn yu cu nh qun l phi ra quyt nh v nguy c t gi hi oi c t d n lm n nc ngoi mi vo thi im n c cam kt. Chi nhnh nc ngoi l c xem l cch ly ch yu khi nh hng ca t gi hi oi nu doanh thu, chi ph ca n, v ngun ti chnh ch yu l bng ng tin a phng ch khng phi l ng tin ca cng ty m, v c rt t giao dch gia cng ty m v chi nhnh. Trong trng hp ny, ti sn c v n ca chi nhnh cung cp cng c phng nga t nhin chng li phn ln s khng n nh t gi hi oi. Ch c gi tr ti sn rng l c th phi chu nh hng t bin ng t gi hi oi. Do , SFAS 52 yu cu ti sn ca chi nhnh (v n) c chuyn i theo t gi hin thi. Cng m s ch chu chi phi bi nh hng ca thay i t gi trn ti sn rng. Nhng nh hng ny c phn nh trong vn s hu ca c theo nh gi chuyn i.5 Ri ro ngoi t cho cc cng ty kt hp ang c xem l cao hn nu doanh thu hoc chi ph ca chi nhnh c ghi nhn theo ng tin ca cng ty m hoc nu c giao dch thng xuyn gia hai bn. SFAS 52 sau yu cu ti sn c v n ca chi nhnh phi c nh gi s dng phng php tin t/phi tin t. Bng cc phng php ny, ti sn c v ti sn n tin t (nh l tin mt, cc khon phi thu, khon phi tr, v ti chnh) c chuyn i theo t gi hin thi, trong khi ti sn c v ti sn n phi tin t (nh l hng tn kho, ti sn c nh, v nhng ti sn v hnh) c nh gi theo t gi lch s (khi giao dch xy ra). 2.2 Nhng quan nim sai lm thng thy v k ton ti sn 2.2.1 Ngun lc c cng ty tr tin phi l ti sn.

Lgic ny thng c dng chng minh li th thng mi l ti sn. N to cho nh qun l li ch trong vic ghi li gi tr y kinh ph hnh thnh l ti sn, gi nh rng nh qun l s khng tiu tn kinh ph ny nu mang li trin vng v mt s li ch tng lai. Tuy nhin, lgic ny l i kh nng nh qun l y thin ch vn c th phm li hay mt s nh qun l hnh ng khng mang li li ch tt nht cho c ng. Hot ng mua bn v sp nhp l i din ca trng hp ny. Bng chng gn y cho thy sp nhp v thn tnh thng khng to ra gi tr cho c ng. Gi tr ca li th thng mi ghi li cho giao dch ny rt c th khng phi l ti sn, m ch n gin phn nh s chi tr qu l ca nh qun l cho mc Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

19

MN PHN TCH TI CHNH


tiu hay nh gi qu cao ca li ch lin doanh lin kt. Thc ra, thu nhp c phiu st gim cho nhiu nh thu tm khi c thng bo v vic mua li cho thy nh u t nghi ng li ch c c t hot ng lin doanh lin kt ny. Tuy nhin, k ton vin khng phn nh hoi nghi ny trong gi tr li th thng mi cho n khi c bng chng n suy gim. Cng ng lu l logic m cp thanh ton l bng chng ca vic ghi nhn ti sn khng lun lun c dng trong k ton. Chng hn nh, kinh ph cho nghin cu v pht trin khng c xem l ti sn, mc d nh qun l cng lm kinh ph cho R&D vi mong mun to ra li ch tng lai. Mt vi li gii thch cho mu thun ny cng c xut. Mt l c nguy c tht bi cao cho bt c d n nghin cu n c no. Tuy nhin, mt chng trnh nghin cu c v to ra thnh cng. Thc ra, n khng r rng l trng hp no mo him hn-mt chng trnh nghin cu hay mt chng trnh tip qun. Bin minh th hai cho phng php ghi nhn khc nhau l R&D kh kim tra hn li th thng mi. Tuy nhin, iu ny khng phi l r rng. Tm li, vi nhiu thng v mua li th khng th xc nh r rng c li ch no thu c t hot ng ny, lm cho n tr nn kh khn kim tra liu li th thng mai c b st gim. Ngc li, chng trnh nghin cu c u ra c th nhn bit c kim tra liu rng chi ph c s dng c to ra sn phm thnh cng khng. 2.2.2 Ngun lc khng th loi tr th khng th l ti sn

Quan im ny thng dng chng minh s ghi gim nhanh gi tr hoc s loi tr ca ti sn v hnh khi bng cn i k ton. Chc chn l c th s kh c tnh li ch kinh t t mt s ti sn v hnh. Nh nu trn, iu ny l c bit ng vi li th thng mi. Tuy nhin, bn cht v hnh ca mt s ti sn khng c ngha l chng khng c gi tr. Thc ra, i vi nhiu cng ty th dng ti sn ny chim tr gi ln nht. Chng hn nh, hai ti sn qu gi nht ca cng ty Merck l kh nng nghin cu m cho php n to ra loi thuc mi, v i ng nhn vin bn hng gip cng ty bn cc loi thuc ny cho bc s. Tuy nhin chng cha bao gi c ghi li trn bng cn i k ton ca Merck. T quan im ca nh u t, s min cng ca k ton vin khi nh gi ti sn v hnh khng lm gim tm quan trng ca chng. Nu chng khng c ghi nhn trong bo co ti chnh, nh u t phi nhn vo nhng ngun thng tin khc v cc ti sn ny. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

20

MN PHN TCH TI CHNH


2.2.3 Ngun lc c mua l ti sn, pht trin mt ngun lc th khng phi l ti sn

Li tuyn b ny thng xuyn dng chng minh vic ghi nhn cc ti sn v hnh c c t hot ng mua li, nh l R&D v thng hiu, nhng khng ghi nhn ti sn cho chi ph ca nhng ti sn v hnh pht sinh ni b. Lgic cho phn bit ny l nhng ti sn v hnh hon thin, nh l chng trnh R&D hon tt v thng hiu c xy dng, c th c nh gi nhanh chng hn so vi cc ti sn v hnh ang pht trin. Khi lp lun ny c th l ng, n cho php hai cng ty s hu cng loi ti sn v hnh c phng php k ton rt khc nhau cho hot ng ca h. Cng ty to ra nhng ti sn ny trong ni b khng ghi nhn bt k gi tr no cho ti sn, trong khi cng ty mua li cc ti sn ny s phn nh chng trn bng cn i k ton. Cu hi thc s cho nh u t trong phn bit mua v pht trin ti sn ni b l liu c s khc bit no trong li ch chc chn v mong i trong tng li ca hai ti sn. Nu khng c s khc bit, nh u t s xem c hai nh ti sn c gi tr v quan tm n nh gi gi tr ca chng, lm cch no chng c qun l, v liu chng c st gim gi tr theo thi gian. V vy, nu k ton vin khng chn ghi nhn ti sn pht sinh ni b, nh u t s buc phi tm ngun thng tin khc cho nhng ti sn ny. 2.2.4 Gi tr th trng c lin quan nu ti sn d nh c bn.

Quan im ny rt ph bin, k ton vin thng ch xt n gi tr hp l ti sn khi ngi s hu d nh bn chng. Chng hn nh, khi tho lun trn, chun mc ca Hoa K, v nh gi nhng chng khon d giao dch m c nm gi nhng mt cch d tr tin, yu cu ngi s hu phi ghi nhn gi tr ti sn ny theo gi tr hp l ca chng ch khi h d nh bn chng hoc cc cng c ny sn sng bn. Nu nh qun l d nh nm gi nhng cng c ny cho n k o hn, chng c nh gi theo nguyn gi. Lgic ny ng rng c th trnh gnh chu thit hi kinh t bng cch ch cn khng bn ti sn. Nh kinh t hc s coi nhng quan im th ny l l bch. Nu bn s hu c phiu trong Microsoft v gi tr hp l ca n gia tng, theo vn s hu ca bn cng gia tng ph hp. iu ny hin nhin bt k d bn c d nh bn c phiu Microsoft hay khng. Gi tr hp l ca c phiu phn nh c tnh tt nht ca th trng v ngun lc s sn sng nu bn bn Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

21

MN PHN TCH TI CHNH


ti sn. K hoch ca bn v vic bn hoc gi ti sn th khng lin quan cho gi tr ca n. Lu rng iu ny c th khng phi l ng cho ti sn hot ng. Gi tr hp l ca mt thit b c th t hn gi tr s dng ca n. Hn na, ti sn vi gi tr s dng cao chnh xc l loi ti sn m cng ty c th nm gi. Do , gi tr hp l ca ti sn hot ng c th tch ri c th khng phi phn nh y trong gi tr ca chng vi cng ty. 2.3 Phn tch c cu vn 2.3.1 Phn tch c cu bng cn i

Bng cn i k ton ca mt cng ty phn nh bc tranh v tt c cc ngun ngn qu ni b (c gi l n v vn ca ch s hu) v vic s dng ngun ngn qu ti mt thi im nht nh. Phng trnh c bn xc nh bng cn i k ton c trnh by nh sau: Tng ti sn = tng n + vn ch s hu (vn c phn) Phn tch c cu ti sn: Cc khon mc trong phn ti sn ca bng cn i k ton c sp xp theo th t tnh thanh khon gim dn. Chng bao gm: tin mt, cc chng khon th trng, cc khon phi thu, nguyn vt liu, sn phm d dang v thnh phm. Nhng ti sn ny gi l ti sn lu ng. Ti sn cn li trong bng cn i k ton gm cc ti sn di hn, thng t c tnh thanh khon nh vn phng, nh kho, thit b. Bng cn i k ton khng bao gm ht tt c ti sn ca cng ty. Mt vi ti sn c gi tr nht li l ti sn v hnh nh bn quyn, danh ting, k nng qun l v lc lng lao ng lnh ngh thng khng c phn nh trong bng cn i k ton. Cc k ton vin thng cn nhc khi ghi ti sn ny vo bng cn i k ton tr khi chng c xc nh v nh gi. T trng tng loi ti sn trong tng ti san v xu hng bin ng. Lp Bng phn tch c cu ti sn. So snh s u k v cui k. T Bng phn tch cho thy iu g? Phn tch c cu ngun vn:

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

22

MN PHN TCH TI CHNH


Phn bn phi ca bng cn i k ton cho thy ngun tin no dng mua ti sn. Trc tin l nhng khon n gm n phi tr trong nm gi l n ngn hn. Chnh lch gia ti sn lu ng v n ngn hn gi l vn lun chuyn rng. Tip theo l cc khon n di hn ca cng ty do pht hnh tri phiu hay vay trc tip ngn hng. Phn cn li l vn c phn. Vn c phn ca cng ty n gin ch l tng gi tr ca vn lun chuyn rng v ti sn c nh tr cho n di hn. Mt phn ca vn c phn c c l do bn c phn cho cc nh u t, phn cn li l t li nhun gi li ca cc c ng ti u t vo cng ty. Lp Bng phn tch c cu ngun vn. So snh s u k v cui k. T Bng phn tch cho thy iu g? Phn tch mi quan h gia ti sn v ngun vn o H s n so vi ti sn: Phn nh mc ti tr ti sn ca doanh nghip bng cc khon n. o H s n so vi ti sn = N phi tr / Ti sn. o H s ti sn so vi ngun vn ch s hu = Ti sn / VCSH

2.3.2

Phn tch c cu bo co kt qu kinh doanh. Nu bng cn i k ton cho thy bc ranh v ti sn cng ty ti mt thi im c th th bo co thu nhp li ging nh mt cun bng video, n chiu li trong nm va qua cng ty thu li nh th no. Bo co kt qu kinh doanh ca DN c lp nhiu cp khch nhau cng nh nhiu lnh vc khc nhau. V vy c cu ca chng thng c coi l b mt kinh doanh. Thng phn tch bo co kt qu kinh doanh mc tng qut ton doanh nghip trong mt giai on nht nh. Cch lp bng c cu: Doanh thu rng: 100%, tnh t l phn trm cho cc ch tiu c th.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

23

MN PHN TCH TI CHNH

2.4 Phn tch cc t s ti chnh 2.4.1 T s thanh ton: o lng kh nng thanh ton ca cng ty Kh nng thanh ton hin thi:

Rc= TSL / N ngn hn T s Rc cho thy cng ty c bao nhiu ti sn c th chuyn i thnh tin mt m bo thanh ton cc khon n ngn hn. T s ny o lng kh nng tr n ca cng ty. Nu t s thanh ton hin hnh gim cho thy kh nng thanh ton gim v cng l du hiu bo trc nhng kh khn i chnh s xy ra. Nu t s thanh ton hin hnh cao iu c ngha l cng ty lun sn sang thanh ton c khon n. Tuy nhin, nu t s thanh ton hin hnh qu cao s lm gim hiu qu hot ng v cng ty u t qu nhiu vo ti sn lu ng hay ni cch khc vic qun l ti sn lu ng khng hiu qu. Mt cng ty d tr hng tn kho th s c t s thanh ton hin hnh cao, m ta bit hng tn kho l ti sn kh hon chuyn thnh tin, nht l hng tn kho ng, km phm cht. V th, trong nhiu trng hp, t s thanh ton hin hnh khng phn nh chnh xc kh nng thanh ton ca cng t. Kh nng thanh ton nhanh Rq = (TSLD Hng tn kho)/ N ngn hn T s thanh ton nhanh c tnh ton da trn nhng ti sn lu ng c th nhanh chng chuyn i thnh tin, i khi chng c gi l Ti sn c tnh thanh khon bao gm tt c ti sn lu ng tr hng tn kho. 2.4.2 T s hot ng: o lng mc hot ng lien quan ti sn ca cng ty

Cc t s hot ng o lng hot ng kinh doanh ca mt cng ty. nng ca t s hot ng, cc nh qun tr phi bit nhng ti sn cha dung hoc khng dung to ra thu nhp. V th Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

24

MN PHN TCH TI CHNH


cng ty cn phi bit cch s dng chng c hiu qu hoc loi b chng i. T s hot ng i khi cn gi l t s hiu qu hoc t s lun chuyn. S vng quay cc khon phi thu: (Hiu sut s dng khon phi thu)

Cc khon phi thu l nhng ha n bn hng cha thu tin v do cng ty thc hin chnh sch bn chu v cc khon tm ng cha thanh ton, khon tr trc cho ngi bn. S vng quay cc khon phi thu c s dng xem xt cn thn vic thanh ton cc khon phi thu. Khi khch hng thanh ton tt c cc ha n ca h, lc cc khon phi thu quay c mt vng. Vng quay khon phi thu = Doanh thu thun/ Cc khon phi thu S vng quay cc khon phi thu cao hay thp ph thuc vo cch chnh sch bn chu ca cng ty. Nu s vng quay thp th hiu qu s dng vn km do vn b chim dng nhiu. Nhng s vng quay ca cc khon phi thu cao qu s lm gim sc cnh tranh dn n gim doanh thu. S vng quay hng tn kho

S vng quay hng tn kho l mt tiu chun nh gi cng ty s dng hng tn kho ca mnh hiu qu nh th no. Vng quay hng tn kho = Doanh thu thun / Hng tn kho S vng quay hng tn kho cao hay thp ty thuc vo c im ngnh kinh doanh. Hiu sut s dng ti sn c nh

T s ny ni ln 1$ ti sn c nh to ra c bao nhiu $ doanh thu. Qua nh gi hiu qu s dng ti sn c nh cng ty. Hiu sut s dng ti sn c nh = Doanh thu thun / Ti sn c nh Hiu sut s dung ton b ti sn

Hiu sut s dng ton b ti sn o lng 1$ ti sn tham gia vo qu trnh sn xut kinh doanh s to ra bao nhiu $ doanh thu. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

25

MN PHN TCH TI CHNH


Hiu sut s dng ton b ti sn = Doanh thu thun / Ton b ti sn Hiu sut sa dng vn c phn

Hiu sut s dng vn c phn o lng mi quan h gia doanh thu v vn c phn. Hiu sut sa dng vn c phn = Doanh thu thun / Vn c phn. 2.4.3 T s n by ti chnh:

Cho thy vic s dng n ca cng ty c nh hng th no n hiu qu hot ng kinh doanh. T s n trn ti sn

T s ny cho thy bao nhiu phn trm ti sn ca cng ty c ti tr bng vn vay. T s n = Tng n / Tng ti sn

T s n trn vn c phn T s n trn vn c phn = Tng n / Vn c phn

thy c mc ti tr bng vn vay mt cch thng xuyn (qua thy c ri ro v mt ti chnh m cng ty phi chu), ngi ta dung t s n di hn trn vn c phn. T s n di hn trn vn c phn = N di hn/ Vn c phn. T s tng ti sn trn vn c phn:

c s dng tnh tonh mc i vay (ri ro v ti chnh) m cng ty ang gnh chu. Tng ti sn trn vn c phn = Ton b ti sn / Vn c phn Kh nng thanh ton li vay

Li vay hng nm l chi ph ti chnh c nh v chng ta mun bit cng ty sn sang tr li n mc no. C th hn chng ta mun bit rng liu s vn i vay c th s dng tt n mc no, c th em li khon li nhun pht sinh do s dng vn m bo tr li vay hay khng. T s ny dung o mc m li nhun pht sinh do s dng vn m bo tr li vay hng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

26

MN PHN TCH TI CHNH


nm nh th no. Nu cng ty qu yu v mt ny, cc ch n c t i n kin tng v tuyn b ph sn.Kh nng thanh ton li vay = Li trc thu v li vay / Li vay

2.4.4

T s sinh li T sut sinh li trn doanh thu: Ch tiu ny ni ln 1$ doanh thu to ra c bao nhiu $ li nhun.

T sut sinh li trn doanh thu = Li nhun rng / Doanh thu thun T sut sinh li trn tng ti sn(ROA): ch tiu ny o lng kh nng sinh li trn 1$ vn u t vo cng ty. T sut sinh li trn tng ti sn = Li nhun rng / Ton b ti sn ROA cung cp cho nh u t thng tin v cc khon li c to ra t lng vn u t (hay lng ti sn). ROA i vi cc cng ty c phn c s khc bit rt ln v ph thuc nhiu vo ngnh kinh doanh. l l do ti sao khi s dng ROA so snh cc cng ty, tt hn ht l nn so snh ROA ca mi cng ty qua cc nm v so gia cc cng ty tng ng nhau. Ti sn ca mt cng ty c hnh thnh t vn vay v vn ch s hu. C hai ngun vn ny c s dng ti tr cho cc hot ng ca cng ty. Hiu qu ca vic chuyn vn u t thnh li nhun c th hin qua ROA. ROA cng cao th cng tt v cng ty ang kim c nhiu tin hn trn lng u t t hn. V d nu cng ty A c thu nhp rng l 1 triu USD, tng ti sn l 5 triu USD, khi ROA l 20%. Tuy nhin nu cng ty B cng c khon thu nhp tng t trn tng ti sn l 10 triu USD, ROA ca B s l 10%. Nh vy cng ty A hiu qu hn trong vic bin u t thnh li nhun. Cc nh u t cng nn ch ti t l li sut m cng ty phi tr cho cc khon vay n. Nu mt cng ty khng kim c nhiu hn s tin m chi cho cc hot ng u t,

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

27

MN PHN TCH TI CHNH


khng phi l mt du hiu tt. Ngc li, nu ROA m tt hn chi ph vay th c ngha l cng ty ang b ti mt mn hi. T sut sinh li trn vn c phn (ROE): y l ch tiu m nh u t rt quan tm v n cho thy kh nng to li ca 1 $ vn h b ra u t vo cng ty. T sut sinh li trn vn c phn = Li nhun rng / Vn c phn Ch s ny l thc o chnh xc nh gi mt ng vn b ra v tch ly to ra bao nhiu ng li. H s ny thng c cc nh u t phn tch so snh vi cc c phiu cng ngnh trn th trng, t tham kho khi quyt nh mua c phiu ca cng ty no. T l ROE cng cao cng chng t cng ty s dng hiu qu ng vn ca c ng, c ngha l cng ty cn i mt cch hi ha gia vn c ng vi vn i vay khai thc li th cnh tranh ca mnh trong qu trnh huy ng vn, m rng quy m. Cho nn h s ROE cng cao th cc c phiu cng hp dn cc nh u t hn. Khi tnh ton c t l ny, cc nh u t c th nh gi cc gc c th nh sau: + ROE nh hn hoc bng li vay ngn hng, vy nu cng ty c khon vay ngn hng tng ng hoc cao hn vn c ng, th li nhun to ra cng ch tr li vay ngn hng. + ROE cao hn li vay ngn hng th phi nh gi xem cng ty vay ngn hng v khai thc ht S khc nhau gia t sut sinhli trn tng ti sn v t sut sinh li trn vn c phn l do cng ty c s dng vn vay. Nu cng ty khng c vn vay th hai t s ny s bng nhau. 2.4.5 T s gi tr th trng

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

28

MN PHN TCH TI CHNH


Thu nhp mi c phn : thu nhp mi c phn l mt yu t quan trng nht, quyt nh gi tr ca c phn b v n o lng sc thu nhp cha ng trong mt c phn hay ni cch khc n th hin thu nhp m nh u t c c do mua c phn. Thu nhp mi c phn = Thu nhp rng ca c ng thng / S lng c phn thng

T l chi tr c tc

T l chi tr c tc = C tc mi c phn / Thu nhp mi c phn C tc mi c phn = Tng c tc/ S lng c phn thng Ch tiu t l chi tr c tc ni ln cng ty chi tr phn ln thu nhp cho c ng hay gi li ti u t. y l mt nhn t quyt nh n gi tr th trng ca c phn. T s gi th trng trn thu nhp

T s gi th trng trn thu nhp = Ga th trng mi c phn / thu nhp mi c phn. y l mt ch tiu m nh u t rt quan tm v n th hin gi c phn t hay r so vi thu nhp T sut c tc T sut c tc = C tc mi c phn/ gi tr th trng mi c phn Nh ta bit, thu nhp ca nh u t gm hai phn: c tc v chnh lch gi do chuyn nhng c phn. Nu t sut c tc ca mt c phn thp iu cha hn l xu bi v nh u t c th chp nhn t l chi tr c tc thp dnh phn ln li nhun ti u t. H mong i mt tng trng nhanh trong c tc v hng c s chn lch ln ca gi c phn. 3 Kt lun Vic ghi nhn ti sn ch yu c quyt nh bi Nguyn tc gi gc v Nguyn tc thn trng. Theo nguyn tc gi gc, ngun lc thuc s hu ca cng ty c th to ra li ch tng lai

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

29

MN PHN TCH TI CHNH


no hp l c nh bi nguyn gi. Tuy nhin, nu chi ph ca ti sn vt qu gi tr hp l ca n, th nguyn tc thn trng c ghi nhn gim xung ph hp vi gi tr hp l. Vic thc hin nguyn tc gi gc v nguyn tc thn trng gp nhiu kh khn nu: 1. Khng bit chc chn v ch s hu cc ngun lc , nh trong trng hp ca giao dch hp ng thu ti sn v kinh ph o to. 2. Li ch tng lai lin quan n ngun lc l rt khng chc chn, hoc kh o lng nh i vi li th thng mi, R&D, thng hiu v ti sn thu b hon li. 3. Gi tr ngun lc thay i, nh trng hp st gim gi tr ti sn hot ng thay i gi tr hp l ca cng ty ti chnh, v thay i t gi cho gi tr cc chi nhnh nc ngoi. Thng tin tt nht v ri ro quyn s hu v li ch tng lai lin quan n ngun lc ca cng ty c th c t nh qun l, h c giao trch nhim chnh quyt nh khon chi ph c ghi nhn l ti sn v khon no th khng, nh gi liu ti sn c b st gim gi tr. Vi cng v l ch s hu khon u t, thun li cho vic bo co th nh qun l yu cu k ton hn ch ghi nhn mt s ti sn kinh t quan trng nh R&D, thng hiu, ngun nhn lc, y l c hi cho cc nh phn tch nh gi mt cch c lp ngun lc ca cng ty ang c qun l nh th no.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

30

MN PHN TCH TI CHNH


PHN 2: PHN TCH CHI PH
1. Mc tiu v phng php nghin cu 1.1. Khai nim chi phi Chi ph l mt trong nhng khi nim c bn nht kinh t hoc, l cc hao ph v ngun lc doanh nghip t c mt hoc nhng mc tiu c th. Ni mt cch khc, hay theo phn loi ca k ton ti chnh th l s tin phi tr thc hin cc hot ng kinh t nh san xut, kinh doanh v.v... nhm mua c cc loi hng ha, dch v cn thit cho qu trnh sn xut, kinh doanh. Chi ph l ngun lc kinh t phi c tr ra hay st gim trong gi tr. Cc cng ty chp nhn gnh cc khon chi ph to ra hay sn xut sn phm hay dch v m cng ty kinh doanh. Thm vo , cc khon chi ph c cng ty chp nhn cho hot ng marketing (bao gm chi ph qung co, lng cho nhn vin kinh doanh, v lng cho ban qun tr marketing), cho hot ng qun tr cng ty (lng cho nhn vin tr s chnh v khu hao cho tr s chnh), cho cc khon chi ph ca cc khon n ti chnh, cho thu, v cho cc khon gim tr c th nhn ra hay khng nhn ra trong gi tr ti sn.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

31

MN PHN TCH TI CHNH


I.2 Cac tiu chun ghi nhn chi phi va nhng kho khn trong vic ghi nhn chi phi

S cc tiu chun ghi nhn chi ph v phn b sung cc tr ngi trong ghi nhn: Tiu chun th hai Tiu chun u tin Ngun lc s dng phi c quan h nhn qu vi doanh thu ghi nhn trong k. ngun lc khng c quan h nhn qu vi doanh thu nhng c s dng trong k. . Tiu chun th ba c s st gim li ch mong i thu c trong tng lai t ngun lc.

Ghi Cc kh khn cn gii quyt:nhn mt chi ph


1. 2.

Ngun lc to ra li ch trong nhiu k Ngun lc c tiu dng nhng thi gian v tng s chi tr khng xc

nh. 3. Gi tr ca ngun lc c tiu th kh xc nh. 4. Cc ngun lc cha s dng b st gim gi tr

3.Gi tr ngun lc thay i

K ton dn tch da vo yu t c bn l hp l v thn trng tnh chi ph cc ngun lc s dng. Nh trong bng trn, cc nhn t phn chi ph ra thnh 3 loi. u tin, yu t hp l xem chi ph nh mt khon tiu tn cc ngun lc c mi quan h nhn qu vi doanh thu. Nhm ny bao gm chi ph cho cc loi nguyn vt liu dng cho sn xut sn phm hoc chi ph mua hng ca cc nh bn l. V vy, yu t hp l gip cho ngi xem BCTC d dng nhn thy liu cc sn phm hay dch v cng ty cung cp c sinh li. Cc khon tiu tn Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

32

MN PHN TCH TI CHNH


ngun lc c quan h nhn qu khng r rng vi doanh thu s c ghi nhn l khon chi ph trong sut thi k chng c s dng. V d nh chi ph qun l tng th v chi ph marketing. Cui cng, theo yu t thn trng, k ton yu cu ghi nhn chi ph khi c s st gim li ch trong tng lai vi tin cy hp l. Ghi nhn cc ti sn h hng l mt trong cc chi ph loi ny. I.3 Muc tiu nghin cu Phn tch chi ph nhm tp trung vo nh gi khi cc khon chi ph xut hin trong bo co ti chnh (BCTC). Cc khon chi ph ny c c ghi nhn khi cc ngun lc c s dng khng? Cc khon chi ph c c ghi nhn khi cng ty chi tr cho vic s dung cc ngun lc khng ? Hoc chng c c bo co khi doanh thu pht sinh do s dng cc ngun lc c ghi nhn ? Vic ghi nhn chi phi phat sinh gp nhiu kho khn, nh kh khn trong ghi nhn chi ph pht sinh khi cc ngun lc to ra li nhun trong nhiu k, khi cc ngun lc c tr ra nhng khng c s chc chn v thi gian v tng gi tr, khi gi tr ca ngun lc c tr ra rt kh xc nh, v khi ngun lc b st gim gi tr. Chinh vi vy cc kh khn ny lm cho phn tch ti chnh v chi ph cang tr nn cn thit va quan trong. I.4 Phng phap nghin cu Da vao vic lit k nhng kho khn trong vic ghi nhn va phn tich chi phi, chung ti se i su vao nghin cu tng khoan muc chi phi vi nhng phng an khc phuc mang tinh cht tham khao. ng thi chung ti cung a ra nhng vi du cu th cac cng ty ln trn th gii nhm minh hoa cho nhng lun im mang tinh ly thuyt a c trinh bay. Vi phng phap lit k, phn tich va quy nap, chung ti hy vong bai nghin cu nay se giup ich cho nhng ngi phn tich tai chinh co c cai nhin khach quan va chinh xac hn anh gia v cac khoan chi phi a c ghi nhn cua cng ty, t o anh gia doanh thu cua cng ty mt cach chinh xac hn, vi hu ht cac chi phi u co mi quan h nht inh va co th o lng c vi doanh thu. iu nay la do doanh thu la thc o chu yu cua hoat ng kinh doanh cua mt cng ty.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

33

MN PHN TCH TI CHNH


2. Ni dung nghin cu Trong bai nghin cu nay chng ti i vao phn tch cac kh khn ch yu trong ghi nhn chi ph v s dng nhng v d c th nhm minh ha cc lun im o. 2.1 Nhm chi ph ca cc ngun lc to ra li ch trong nhiu thi k

C rt nhiu ngun lc to ra li ch trong nhiu nm. Chng bao gm cc chi tiu cho nh xng, trang thit b, nghin cu v pht trin, qung co, v khoan du, kh t. Kh khn trong ghi nhn cc loi chi ph ny l phn nh cc khon chi ra nhiu k nh th no? C nn phn b u ra cho cc k trong sut i sng hu ch ca chng? Hay ghi nhn mt cch bo th vo k m chng pht sinh? Yu t hp l tranh lun rng nn tri chi ph ra sut i sng hu ch nu chng c quan h nhn qu vi doanh thu tng lai mt cch r rng vi mc tin cy hp l. Ngc li, nu chng c quan h nhn qu khng r rng hay khng chc chn th s ghi nhn l chi ph trong k m n pht sinh. minh ha cho vic trnh by ngun lc to ra li ch nhiu k, chng ti tho lun cch ghi nhn chi ph khu hao ti sn c nh, cc khon chi nghin cu v pht trin, cc khon chi qung co. 2.1.1 Khu hao tai san c inh

Ti sn c nh bao gm nh my, cc ta nh, thit b sn xut, thit b my tnh, xe c v dng ni tht, tt c nhng dng c c i sng nhiu nm. Cc ti sn ny c th trc tip hay gin tip to ra doanh thu tng lai. V vy, mi quan h nhn qu gia cc khon chi tin mt cho cc ti sn ny v doanh thu c mc tin cy hp l. C mt cht kh khn trong nh gi mt cch hp l gia cc ti sn ny v doanh thu tng lai. Cc qui nh k ton yu cu nh qun tr phi c on s nm hu dng ca ti sn v gi tr thanh l mong i sau khi kt thc i sng hu dng. Cc c tnh ny sau c s dng phn b chi ph ti sn c nh sut thi gian hu ch ca ti sn mt cch c h thng. i sng hu dng ca ti sn ph thuc vo ri ro li thi ca cng ngh v tnh cht vt l ca n. c lng ca ban qun tr v tc ng ca nhng ri ro ny chnh v th m ph thuc vo chin lc kinh doanh ca cng ty v kinh nghim trc trong hot ng, qun l, v hot Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

34

MN PHN TCH TI CHNH


ng bn li cc ti sn tng t. V d, trong nm 1998 hng hng khng Delta khu hao cc my bay mi trong 25 nm v c tnh gi tr thanh l bng 5% chi ph. Ngc li, hng hng khng Singapo c tnh thi gian khu hao l 10 nm v gi tr thanh l bng 20% chi ph. Nhng c tnh ny phn no phn nh chin lc kinh doanh khc nhau gia 2 hng hng khng. Mc tiu ca hng Singapo l khch du lch, nhng ngi khng qu bit r v gi v thng c nhu cu dch v ng tin cy. Ngc li, Delta tp tung vo cc khch du lch thch tit kim nhng ngi nhy cm vi gi cao v h cnh ng gi hay khng t c quan tm. Kt qu l, hai hng hng khng c chin lc hot ng khc nhau. Hng hng khng Singapo thay th cc my bay c thng xuyn duy tr tc ca chuyn bay. iu ny lm gim nguy c tr hon chuyn bay do cc vn bo tr, lm cho cc chuyn bay c t l h cnh ng gi cao. Ngc li, Delta gi my bay lu hn, chi mt khon t hn cho cc thit b nhng iu ny lm tng chi ph bo tr v t l h cnh ng gi thp hn. Chin lc iu hnh khc nhau gia hai cng ty c phn nh trong t l khu hao ca hai cng ty. Tt nhin s c nhng nhn t khc nh hng n c lng khu hao ca cng ty. V d, Delta phi i mt vi p lc li nhun bo co cho cc c ng v 100% c phn s hu bi c ng i chng. Ngc li, hng hng khng Singapo do chnh ph Signapo s hu. S khc nhau trong cc phng php khu hao c lut k ton chp nhn. Phng php chun c s dng trong cc BCTC M l phng php khu hao ng thng, phng php ny phn b chi ph khu hao (c xc nh bng gi mua tr gi tr thanh l) ng u sut thi gian hu dng ca ti sn. Hn 90% cng ty i chng s dng phng php ny. Ngoi M, rt nhiu cng ty khc p dng phng php khu hao nhanh, tng ng vi phng php bo co thu ca cng ty. Phng php khu hao nhanh c chi ph khu hao cao hn phng php ng thng trong nhng nm u v chi ph khu hao thp hn trong nhng nm cui i sng hu ch. Phng php khu hao th 3, phng php khu hao n v sn phm, s dng cho cc ti sn c i sng hu ch o lng c bi cc n v vt l. Chi ph khu hao cho mt nm l chi ph mua ti sn nhn vi phn trm dung tch vt l s dng trong nm . Phng php ny c s dng bi cc cng ty khai thc ngun lc t nhin ghi nhn cc ti sn m i sng hu ch ca n ph thuc vo dung tch ngun lc ti m hay ngun.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

35

MN PHN TCH TI CHNH


Ban qun tr s dng phn on trong c lng i sng hu ch v gi tr thanh l v la chn phng php khu hao. V vy, s tn ti nguy c chi ph khu hao phn nh trong BCTC gip phng i thnh qu kinh doanh. 2.1.2 Ghi nhn tai san thng hiu

Khi mt cng ty mua li cng ty khc, tng s tin cho vic st nhp s dng trong k ton mua li v ti khon thng hiu c ghi nhn. Thng hiu i din cho phn tr thm cho ti sn v hnh. Nhng ti sn ny bao gm tn nhn hng, nghin cu v pht trin, c s khch hng, ban qun tr gii, cc nhn vin c o to tt, bng sng ch, v cc ngun khc c thnh qu th hin tt. V mt vi nguyn nhn m mi quan h nhn qu gia ngun lc thng hiu v doanh thu tng lai khng r rng bng ti sn c nh. u tin, cc ngun thu c th ca li ch tng lai xut pht t thng hiu khng r rng bng ti sn c nh. Th hai, thng hiu c th i din cho bt k khon chi tr vt thm no ca cng ty mua li cho mc tiu kinh doanh min l ti sn v hnh. Kt qu ca nhng thay i , chnh sch ghi nhn thng hiu c th rt khc nhau gia cc quc gia. V d, H Lan thng hiu c th khng c ghi nhn da vo khon tin mua li m n cn ty vo quyt dnh ca cc c ng lc kt thc vic mua li. Thng hiu c ghi nhn theo ng thng trong khong thi gian lu nht l 40 nm ti M, 5 nm Nht v 4 nm c. Anh, thng hiu c trnh by nh mt ti sn, nhng s khng ghi nhn tt c nu n vn cha suy yu. Gi tr mong i v i sng kinh t ca thng hiu ph thuc vo mt s nhn t. u tin, n ph thuc vo kh nng ra gi ca ban qun l vic mua li cho cc ti sn v hnh, trnh tnh trng nh gi cao. Th hai, n ph thuc vo kh nng ca ban qun l trong vic hp nht mc tiu ca cng ty m khng cn ph hy cc ti sn v hnh ca cng ty b mua li, v d nh ban qun tr gii, cc khch hng hin hu, hoc nhng nhn vin then cht. Cui cng, gi tr v i sng ca thng hiu ph thuc vo chin lc b sung ca cng ty mi, chin lc ny c th l n by cng c th ph hy cc ti sn v hnh ca cng ty c. minh ha, tp on Cooper, mt cng ty a dng ha hot ng trong ngnh in my, cng c s dng bng tay, t ng, v trang thit b nng lng, mua li cng ty Cameron Iron Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

36

MN PHN TCH TI CHNH


Works, mt nh sn xut my mc du ha v kh thin nhin, vi s tin 967 triu la nm 1983. Chin lc ca Cooper l mua li hot ng kinh doanh sn xut, th mnh qun l v ci thin li bo co v h thng kim sot ca cng ty c. Tuy nhin, mt s vn pht sinh vi chin lc ny v cc b sung ca n ti Cameron. u tin, cc kin chuyn gia ca Cooper th cho l do sn xut. H sai lm tin rng l nhng tr ngi trong thnh cng ca Cameron. Ch sau khi vic mua li cho thy dch v v marketing mi l nhn t mu cht iu khin Cameron. Th hai, trong vic b sung cng ty c, Cooper qu quan tm cho vic kim sot, gy kh khn cho vic iu hnh kinh doanh ca Cameron. Kt qu l, Cooper gim bt vn t 440 triu n 750 triu v n t b Cameron nm 1994. Li khuyn ca ban qun tr khi ni chuyn vi cc nh u t l mt cuc mua li c thnh cng v kh khn trong vic c lng li ch tng lai ca khon chi cho vic mua li thng hiu, c nguy c l cc nh qun tr mun gim gi vic mua li s tht bi trong vic nhn thy s gim gi tr ca thng hiu trong mt khong thi gian. Tng t, cho nhng v mua li nhm to li ch cho c ng, nguyn tc k ton cho vic ghi nhn thng hiu thng phn nh mt gi tr thp cho li ch t vic sp nhp, v rt nhiu quc gia yu cu ghi nhn thng hiu thm ch khi gi tr ca n khng xc nh. 2.1.3 Chi phi nghin cu va phat trin

Chi ph nghin cu v pht trin c khuynh hng to ra gi tr cho cng ty trong tng lai. iu ny cho thy nn ghi nhn cc chi ph ny trong k m doanh thu cho sn phm mi pht sinh. Tuy nhin, nghin cu v pht trin (R&D) l mt qu trnh nhiu bt nh. C th c rt nhiu tht bi cho mt d n thnh cng. Kt qu l, trong lut k ton hu ht cc quc gia u yu cu ghi nhn cc chi ph ny ngay khi chung pht sinh. M c mt s ngoi l cho vic ghi nhn chi ph R&D. u tin, chi ph cho nghin cu v pht trin hon chnh mua li t cng ty khc s c vn ha v duy tr trong sut thi gian hu dng ca n. Th hai, chi ph pht trin phn mm s c vn ha trong khi hon thnh chi tit mt chng trnh thit k hay m hnh lm vic. Ghi nhn ti sn ny trong mt nm c th s c t l tng ng vi t l doanh thu pht sinh trong nm v tng doanh thu d n c tnh.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

37

MN PHN TCH TI CHNH


Nguyn tc vn ha v ghi nhn chi ph R&D v chi ph pht trin phn mm cho php ban qun tr a ra cc phn on trong BCTC. Ban qun tr thm ch c th s dng cc phn on nhm lm hp l mi quan h gia chi ph R&D v doanh thu. Ngoi ra, cc phn on ny c th b lm dng nhm tng tc hay tr hon thu nhp, ph thuc vo nh gi ca h v cc loi chi ph no tha mn tiu chun c vn ha v ghi nhn tng ng vi doanh thu, hoc ph thuc vo c tnh ca h v thi gian hu dng ca khon chi ph c ghi nhn. Tnh a dng trong thc hnh ghi nhn BCTC l tng cc thc mc ca ngi s dng BCTC. V d, Microsoft, mt tp on pht trin phn mm rt thnh cng trn th gii, ghi nhn lp tc tt c chi ph pht trin phn mm. Ngc li, People-soft, mt cng ty nh hn trong ngnh cng nghip phn mm, vn ha cc chi ph pht trin v phn b chng hn 3 nm. C phi Microsoft qu thn trng? C phi Peoplesoft qu nng ng? Hoc c hai cng ty c mu hnh pht trin phn mm khc nhau ph hp vi ghi nhn khc nhau? Phn tch cng ng vai tr quan trng i vi cc cng ty m ban qun tr ca n khng thc hnh cc phn on khi ghi nhn chi ph R&D. V d nh nhng cng ty trong ngnh cng nghip dc phi ghi nhn cc chi ph R&D ngay lp tc. Vi nhng cng ty ny, BCTC khng gip cc nh u t phn bit gia cc cng ty c phng nghin cu tt nht hay t nht, nhng li ph bnh nh gi thnh qu hot ng ca ban qun tr xut hin. Kt qu l, cc nh phn tch s iu tra cc ngun thng tin khc v kh nng nghin cu ca cng ty, v d bng sng ch v chng nhn FDA. 2.1.4 Chi phi quang cao

Chi ph qung co gy nhiu tr ngi cho vic trnh by trn BCTC hn l chi ph R&D. Nhng cng ty nh Coca-Cola c th to ra khon doanh thu xc nh trong di hn nh qung co. Tuy nhin, mi lin h tn ti gia chi ph qung co v doanh thu tng lai thng khng r rng. minh ha cho nhng kh khn trong mi lin h gia nhng chng trnh qung co v doanh thu trong tng lai, hy xem xt chng trnh qung co 220 triu la khi tung ra Window 95. Vai tr ca chng trnh qung co ny trong s thnh cng ca sn phm rt kh xc nh. Bi v v th ca cng ty trn th trng, nn c s thu ht v sn phm trn din rng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

38

MN PHN TCH TI CHNH


trc khi qung co Window xut hin vo 24-8-1995. T Wall Street c tnh rng c khong 3000 tiu , 6852 cu chuyn v 3 triu t lin quan n Window 95 c truy cp trong sut thi gian t 1-7 n 24-8 nm 1995. Thm vo , trong mt tun gii thiu sn phm, Microsoft sp xp mt se-ri cc hot ng qung co cho sn phm. Mt bng qung co di 600 foot c treo trn ta CN Toronto, ta Emprise State c thp sng bi n nhiu mu c logo ca Window 95, v cng ty chi cho t London phn pht 1.5 triu bn copy min ph. Vai tr ca chng trnh qung co 220 triu la vo thnh cng ca sn phm trn th trng l g? Tc ng di hn ca qung co tht kh o lng bi v c rt nhiu nhn t ngoi chin lc qung co ca cng ty nh hng n hiu qu qung co. Cc nhn t bn trong bao gm gi tr cng ty v quyt nh khuyn mi, gi sn phm, khuyn mi v nhng hi p ca i th, v th th trng ca cng ty so vi i th v giai on vng i ca sn phm (tng trng, trng thnh, suy thoi). B qua cc kh khn trong nh lng nh hng ca qung co v cch ly vi mi quan h nhn qu gia qung co v doanh thu tng lai, chun mc k ton yu cu phi ghi nhn chi ph qung cao ngay khi n pht sinh. Tuy nhin, trong mt s ngnh ngh c th xc nh mu hnh quan h gia qung co v doanh thu. V d, cng ty bo him nhn th chi hoa hng cho nhn vin kinh doanh khi t c hp ng bo him. Cc khon hoa hng ca hp ng ny c th ngn hn (cho bo him ti sn) hay di hn (cho bo him nhn th). Kt qu l, SFAS 60 v SFAS 120 yu cu cc cng ty bo him vn ha v ghi nhn cc khon chi ph ny trong sut thi gian hp ng. Mt loi chi ph qung co khc cng c th c lng c mi lin h gia chi ph v doanh thu. Cng ty th tn dng, cng ty in thoi, nh cung cp dch v Internet, nh cung cp truyn hnh v tinh, xut bn tp ch, cng ty dch v hi vin chi tr mt khon kh ln thu ht khch hng. Rt nhiu cng ty dng ny c th ghi nhn li t l tng trng nh vo cc chng trnh qung co ca h min l t l khch hng c cp nht. Tht vy, rt nhiu cng ty s dng cc nghin cu th trng i vi khch hng mc tiu v sau lm mi li danh sch khch hng. V vy, chun mc k ton (xem chun mc thc hnh 93-7) cho php cng ty vn ha cc chi ph ny khi n chng minh c (a) khch hng phn ng trc tip li chng trnh qung co, v (b) li ch tng lai t cc chng trnh qung co c mc tin cy hp l. Yu cu th nht c th tha mn bng cch s dng n t hng m ha, phiu mua. Yu cu th Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

39

MN PHN TCH TI CHNH


hai c th c p ng bng cch tham kho d liu lch s danh sch khch hng. Tt nhin, s c nhng ri ro rng tng lai s khng tun theo mu hnh trong qu kh, v s gia tng i th hoc khch hng tht vng v dch v cng ty. Khi phn tich chi phi quang cao cn lu y, chi tiu cho nhng hoat ng tip thi quang cao nhm tao ra thu nhp trong tng lai thng kha tuy nghi, nn khi phn tich chung ta phai xem xet xu hng hang nm trong cac chi tiu nay. Ngoai vic cac khoan chi tiu nay co anh hng n doanh thu trong tng lai, chung con giup ta hiu bit thm v xu hng quan ly thu nhp bao cao cua ban quan ly. Tom lai, cc nghin cu trn cho thy ban qun tr i khi thc hnh phn on ti khon chi ph to ra gi tr trong nhiu k. Thm vo , chun mc k ton cho mt s loi chi ph yu cu cng ty phi ghi nhn ngay lp tc chi ph pht sinh. iu ny gy kh khn cho vic phn tch liu chi ph c to ra li ch trong nhiu k cho cng ty hay khng.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

40

MN PHN TCH TI CHNH

2.2

Nhm chi ph cc ngun lc c thi gian v tng s chi tr khng xc nh

Mt s giao dch yu cu cng ty phi a ra cam kt lu di cho ngun lc m khng mang lai li ch di hn cho cng ty. V d, rt nhiu cng ty chi tr tr cp v lng hu cho nhn vin ca h. Cng ty cn pht sinh cc ngha v chi tr cho vic lm sch mi trng lin quan n cng ty. Cc ngha v ny c trnh by nh chi ph, v n khng mang li li ch trong tng lai. Bt k khon thu nhp no c ghi nhn trong k hoc k trc . Tuy nhin, l nhng kh khn trong ghi nhn, v thi gian v tng s tin ca ngha v thng khng xc nh. Nhng cam kt trn c ghi nhn nh th no? Khon chi ph c nn c tnh cho ngha v tng lai hay s dng gi tr hin ti ca ngha v? Nu vy,nn phn nh nhng sai lch trong d on cu ban qun tr v li sut nh th no? Ngoi ra, c nn tr hon ghi nhn chi ph cho n khi xc nh gi tr v thi gian chnh xc? minh ha kh khn trong vic ghi nhn cc ngha v di hn nhng khng to ra li ch tng lai, chng ti cp n tr cp, lng hu v ngba v mi trng. 2.2.1 Lng hu va cac khoan tr cp

Rt nhiu cng ty cung cp k hoch lng hu v nhng tr cp khc. Tng ng, nhn vin trong danh sch c hng u i phi lm vic cho cng ty trong mt khong thi gian ti thiu no . Sau , li ch s tng dn theo s nm lm vic. Cc cng ty phi c tnh ngha v tng lai cho cc khon tr cp v lng hu. C nhng kh khn trong vic ghi nhn ngha v n vi cc k hoch tr cp tng lai do chnh ch doanh nghip cam kt mc li ch chc chn cho nhn vin. Vi nhng dng k hoch ny th ban qun tr phi d on thi gian lm vic ca nhn vin cho cng ty, tui th ca h, tui ngh hu, v chi ph cho cc khon tr cp tng lai. Nhng d liu ny dng c on hin gi cc khon tr cp cho tt c nhn vin. Gi tr ny s c ghi nhn nh khon chi ph v s dng phng php ng thng trong sut thi gian lm vic ca nhn vin. Thm vo , chi ph tr cp phn nh mc tng ln trong gi tr nu nhn vin gn n k ngh hu (tc ng ca li sut). Chi ph ny cng c iu chnh khi ban qun tr thay i cc d on v ngha v tng lai. Tt nhin Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

41

MN PHN TCH TI CHNH


trong nhng trng hp ny, ban qun tr c nhng thay i ng k trong c tnh chi ph tr cp hng nm. c tnh ngha v n di dng cung cp bn k hoch gy kh khn cho ban qun tr. Tuy nhin, s c nhng ri ro i km vi cc k hoch c phn nh trong BCTC, nh s bt nh trong thu nhp ca nhn vin, s tng gi dc phm, v tui th nhn vin. Do , tht s quan trng cho ban qun tr v cc bn lin quan s dng BCTC hiu c cc hm bn trong cc khon tr cp v cac ri ro i km 2.2.2 Chi phi mi trng

CERCLA (Comprehensive Environment Response, Compensation and Liability Act) cho php chnh quyn a phng pht nhng trng hp thi rc nguy him khng ng quy nh chi ph x l rc. Kh khn trong vic o lng chi ph mi trng hay gi l kh khn trong c tnh chi ph x l v cch phn b chi ph ny vo cc phn lin quan, gy tr ngi cho vic ghi nhn vo chi ph. Chi ph ny phi ghi nhn nh th no? Chng hn, n c ghi nhn nh chi ph mt ln ti thi im ngha v pht sinh, hoc phn b trong c thi k x l? Chi ph ny nn trnh by nh mt khon bt thng, mt khon khng lin quan n hot ng ca cng ty hay mt phn ca hot ng cng ty? Nh lu , ngha v phi c ghi nhn khi phn ln cc bt n trong chi phi x l v ngha v ca cng ty c gii quyt. Bn Stament of Position cn yu cu cng ty ghi nhn ton b chi ph x l nh l chi ph hot ng khi ngha v c ghi nhn. Chi ph x l khng th xem l khon bt thng hay nhp trong ti khon thu nhp v chi ph khc. Tuy nhin, nu chi ph ny ln v c th khng xy ra na, cc nh phn tch cn xem chng rin bit nhm ci thin d bo thu nhp hot ng tng lai. Tom lai, nhng phn on ca ban qun tr bao gm c tnh cc chi ph cho nhng ngha v tng lai l nhng khon khng chc v thi gian v tng s tin chi tr. Thm vo , i vi mt s chi ph, lut k ton khng yu cu chi nhn bi v gi tr khng chc chn, gy kh khn liu loi chi ph no ca cng ty phi trnh by.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

42

MN PHN TCH TI CHNH


2.3 Nhm chi ph ca cc ngun lc c gi tr kh xc nh

Mt s ngun lc to ra doanh thu rt kh xc nh gi tr. V d, hng tn kho do mua hay sn xut ti cc mc gi khc nhau v sau li lin quan n doanh thu. n v hng tn kho no s c ghi nhn nh hng ha, n v no c ghi nhn nh hng tn kho? La chn ca cc nh iu hnh lm tng nhng thc mc v gi tr cc ngun lc tiu dng trong cc la chn , v thi gian cc ngun lc ny c ghi nhn nh chi ph. Chng ta s tho lun nhng ngun lc ny c ghi nhn nh th no v nhng kh khn i km. 2.3.1 Chi phi kinh doanh

Nu mt cng ty mua li hay sn xut sn phm ti mt mc gi khc v sau bn li nhng sn phm ny, n s i mt vi cu hi v chi ph ca nhng sn phm c bn v chi ph ca hng tn kho. Gi ca hng ha c mua li hay sn xut c th khc nhau cc thi im nu nn kinh t c lm pht hoc c s sc v cung hoc cu sn phm u vo ca cng ty. Chi ph sn xut cng s khc nhau theo thi gian nu cng ty thay i s lng sn xut. Bi v chi ph sn xut s c nh trong ngn hn, nhng chi ph ny s bin i khi s lng nhiu hoc t hn, b nh hng bi chi ph n v. i vi mt s loi hng ha, gi tr ca chi ph kinh doanh v hng tn kho rt d x l, bi v cc n v c bit c mua li v bn i rt d xc nh. V d nh nhng hp ng xe hi. Nhng chic xe mi v qua s dng rt d phn bit da vo kiu dng, mu sc, tui, ph tng, v nu cn thit l s seri ca ng c. Do , khi mt chic xe c bn, nh qun l c th xc nh c chi ph ca n v li nhun kinh doanh. Tuy nhin, hu ht cc ngnh kinh doanh u khng xc nh c cc n v mua v bn. V d, mt nh sn xut mto ln mua hng ngn nguyn vt liu sn xut xe mt s khng tm c du vt ca cc phn vt liu dng. Do , mt s nguyn tc k ton c a ra nhm c tnh chi ph kinh doanh. Cch tip cn ca k ton vin l a ra gi thit v cch chuyn t hng tn kho thnh chi ph kinh doanh, co 3 phng php c php s dng. u tin, gi l nhp sau xut trc (hoc LIFO), gi nh rng n v c mua li hay sn xut sau cng l n v c bn u tin. V vy, phng php ny gn chi ph hin ti vi Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

43

MN PHN TCH TI CHNH


doanh thu, dn n mt s tranh lun rng phng php ny a ra cc ch s tt hn nhng phng php khc trong phn nh li nhun bin. Tuy nhin , n cng lm cho gi tr ca hng tn kho khng cp nht trong mt thi gian di, v n dn n nguy c ban qun tr s lm tng li nhun hin ti bng cch gim mc hang tn kho, bng cch bn hng ha mang mc chi ph c. Phng php th hai l nhp trc xut trc (hoc FIFO). Phng php ny gi nh rng n v c mua li hay sn xut u tin l n v c bn trc. u im ca phng php ny l n m bo hng tn kho c phn nh ti mc gi hin ti. Nhng n li gy ra kh khn trong vic th hin li nhun bin, bi v li nhun bin bao gm li nhun gi li t cc n v mua ti mc c. Phng php th ba, phng php n gi bnh qun, n kt hp LIFO v FIFO. N cho chi ph ca hng ha v hng tn kho ti mc trung bnh ca sn phm c mua li hay sn xut. Mt s im ng ch v gi tr hng tn kho. u tin, cc phng php c trng khng th hin c gi tr thc khi xut kho. V vy, cc cng ty sn xut bnh m phi ghi nhn bng phng php LIFO, nhng n khng theo cch qun l c tnh cht vt l ca hng tn kho. Th hai, LIFO khng th dng mt s quc gia. V d, n khng c cho php Anh, Php hoc Canada. Th ba, ti M, thu nh hng n quyt nh chn phng php no c s dng trong BCTC. Lut thu yu cu phng php s dng trong BCTC cng phi c s dng trong bo co thu. Do , cc cng ty trong cc ngnh c chi ph mua hng gia tng thng khuyn khch chn phng php LIFO, v n lm gim ngha v thu. i vi cc cng ty trong nhm ngnh c chi ph mua hng gim dn th s c li nu s dng FIFO. Tm li, gi tr ca chi ph kinh doanh to c hi cho cc nh qun tr s dng phn on trong BCTC. Ban qun tr c th chn phng php lu chuyn hng tn kho, tng ln hoc gim xung kh nng sn xut nh hng n chi ph sn xut hoc nu cng ty s dng LIFO, x ht hng tn kho ghi nhn gi c vi doanh thu mi. 2.3.2 Quyn chon mua c phn cho Ban quan tri

M, hu ht cc cng ty i chng cung cp quyn chn mua c phn cho cc nh qun tr cao cp. Mt quyn chn mua c phn s cho php mua c phiu mt mc gi nh sn, gi l Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

44

MN PHN TCH TI CHNH


gi thc hin ti mt s thi im trong tng lai. V d, cng ty Walt Disney 1999 thng bao ngy 30-9-1996, y ban khen thng s cp cho CEO ca cng ty, Michale Eisner, quyn mua 15.000.000 c phn ti mc gi 21,1 khi quyn chn c a ra. Quyn chn s kt thc vo ngy 30-9-2008. Kt thc nm ti chnh ngy 30-9-1998, gi c phiu Disney l 25.375 . Quyn chn mua c phn, theo bo co ca Michale Eisner, c cung cp cho cc nh qun tr cp cao vi mc ch ti a ha li ch c ng, v ban qun tr s lm cho gi c phn tng ln. V mt vi l do, quyn chn ph bin hn l tng thng c phiu. Quyn chn bo v ban qun tr khi r ro st gi c phiu. Quyn chn c phiu c li v thu hn l thng c phiu. Kh khn cho BCTC l ghi nhn cc quyn chn ny nh th no. C nn ghi nhn chng nh mt khon chi ph, hoc qu kh c lng gi tr ca chng? Nu ghi nhn nh chi ph th khi no s c ghi nhn v vi gi tr bao nhiu? Liu c nn ghi nhn chng ngay khi quyn chn c cp? Nu vy th gi tr l bao nhiu? Liu c nn ghi nhn trong sut qung thi gian thc hin ca quyn chn? Mt ln na, gi tr ca n l bao nhiu? C nn ghi nhn lc quyn chn c thc hin v gi tr no ca c phn? Trc nm 1995, theo APB Opinion 25 cc cng ty M c yu cu phi s dng phng php gi tr thc ghi nhn quyn chn. Theo cch tip cn ny, chi ph cho quyn chn l chnh lch gia gi t trng vo ngy thc hin quyn chn v gi thc hin. Tuy nhin, hu ht cc quyn chn u c gi thc hin bng vi gi c phiu vo ngy thc hin, khng c chi ph quyn chn no c ghi nhn. Nm 1995, FASB cng b Exposure Draft v quyn chn c phiu, xng phng php tnh gi quyn chn mi gi hp l. N bao gm vic to ra ti ngy thc hin mt chi ph hon li quyn chn, c tnh s dng phng php Black-Scholes hoc m hnh nh thc. Chi ph quyn chn, phn nh phn b kim c cho cc nh qun tr, c ghi nhn bng mc chi ph hon li quyn chn trong thi k la chn. Tom lai, khi gp kh khn trong vic nh gi ngun lc, lut k ton a ra cc phng php c th p dng tnh gi hoc cho php ban qun tr s dng phn on trong ghi nhn chi ph. C hai u to c hi cho vic thc hnh phn tch ti chnh.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

45

MN PHN TCH TI CHNH


2.4 Nhm chi ph ca cc ngun lc cha s dng b gim gi

Kh khn cui cng trong ghi nhn chi ph lin quan n ngun lc cha s dng b thay i gi tr theo thi gian. Trong hu ht BCTC, cc gi tr thay i ny ph thuc vo cc nhn t c bn. Cc nhn t ny yu cu cc khon st gim lu di phi c ghi nhn nh mt khon l, nhng nu tng gi th s khng ghi nhn cho n khi ngun lc c bn. Pha di chng ti trnh by nhng kh khn trong ghi nhn gi tr thay i ca ti sn hot ng v cng c ti chnh. 2.4.1 Giam gia tai san hoat ng

Theo nguyn tc thn trng cc ti sn c gi tr st gim phi ghi nhn ti mc gi thp hn gi th trng, di mc chi ph. V d, thng 12-1997, theo sau nhng st gim trong thnh qu kinh doanh, Eastman Kodak ghi nhn mt khon ph ti cu trc 1.5 t la. Trong khon ny, 428 triu l gim gi ti sn (7% cho ti sn c nh) v 165 triu cho gim gi hng tn kho. Kh khn trong ghi nhn cc khon l do gim gi ti sn l kh khn trong xc nh liu ti sn c gim gi v nu vy th mc l l bao nhiu. Ghi nhn cho ti sn gim gi M c qui nh trong SFAS 121. Theo chun mc ny, cng ty phi xem xet ti sn gim gia khi c s thay i trong tnh hnh ti chnh. Tnh hnh ti chnh thay i nu ti sn c s dng vi mc ch khc, nu lut v cc qui nh thay i nh hng gi tr ti sn hoc nu cng ty c lch s dng tin m. Nu cc d on ca ban qun tr v dng tin lin quan n ti sn thp hn gi tr s sch, ti sn phi ghi nhn s gim gi n mc gi hp l v ghi nhn khon l. Quyt nh ghi nhn khon l gim gi v c tnh gi tr ca n theo SFAS 121 bao gm cc phn on ca ban qun tr. Ban qun tr phi quyt nh nhm ti sn thch hp nhm c lng ti sn gim gi. N phi d on v c lng dng tin tng lai ca nhng ti sn ny. Cui nm 1998, SEC tp trung vo cc hnh ng qun l sai lch trong phn on ti sn gim gi. Arthur Levitt, ch tch SEC, tuyn c qui nh ny nh sau: Khi thu nhp t mc cao, l thuyt cho rng Wall Street s xem xt cc khon l trc v thu nhp trong tng lai. V nu cc khon chi c c tnh rt cht vi mc m thp, c lng ny s him khi lp li v thu nhp tng lai s st gim ngn hn.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

46

MN PHN TCH TI CHNH


2.4.2 Thay i gia tri cua cac cng cu tai chinh

Cng ty c yu cu ghi nhn gi tr hp l cc cng c ti chnh - c gi nh khon u t v c d nh bn hay sn sng bn. Mt cu hi quan trng l liu cc khon tng ln hay gim xung ca cc khon u t c c phn nh trong bo co thu nhp hoc chi tr cho c ng. Lut hin hnh qui nh nu mt cng ty gi cc cng c ti chnh nh d tr tin mt v d nh bn chng, gi tr hp l ca cc khon tng ln hay gim xung u phi ghi nhn nh mt phn ca thu nhp. Nu cc cng c sn sng bn, ch cc khon tng ln hay gim xung thc hin c mi c ghi nhn. Cc cng c ti chnh sn sng bn phi c ghi nhn ti mc gi hp l. Cc khon tng ln hay gim xung khng thc hin c khng bao gm trong bo co thu nhp. Cui cng, cng c c gi n hn c ghi nhn ti mc gi lch s, v cc khon l v li thc hin c mi c ghi nhn trong bo co thu nhp. Tuy nhin, nu ghi nhn sm, nhng khc bit do cc phn on ca ban qun tr s khng ph hp vi vin cnh kinh t. Chuyn vin phn tch nn quan tm n khon tng thc hin c v khng thc hin c. Cc cng ty nm gi cng c ti chnh nhm mc ch qun l ri ro th phi ghi nhn cc cng c ny vi mc gi hp l. Tc ng ca thu nhp ln cc cng c ny ph thuc vo mc ch s hu n. Nu mc ch ca n l nhm qun l ri ro gim gi ca mt ti sn khc, s tng ln hay gim xung trong c ti sn ri ro v cng c ti chnh u bao gm trong thu nhp. Tuy nhin, nu cng c ti chnh nhm qun l ri ro cho s dao ng ca tin mt trong tng lai, gi tr tng ln hay gim xung do tc ng ca cng c ti chnh c tr hon v ch bao gm trong thu nhp khi dng tin c ghi nhn. 2.5 2.5.1 Mt s lu khc khi phn tch chi ph i vi gia vn hang ban

Khi phn tich gia vn hang ban cn lu y: Gia vn hang ban hoc dich vu cung cp la khoan muc chi phi chim ti trong cao nht trong doanh thu hu ht cac doanh nghip va cac doanh nghip lun co chin lc duy tri ty trong gia vn hang ban trn doanh thu mt mc chun, vi vy khi phn tich khoan muc nay, nu xay ra s bin ng ln trong ty trong cua gia vn hang ban trn doanh thu thi ngi phn tich cn tp trung tim hiu nguyn nhn. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

47

MN PHN TCH TI CHNH


Co nhiu phng phap xac inh gia vn hang ban nn ngi phn tich cn canh giac vi phng phap c chon tinh gia vn va hiu ng cua vic chon phng phap o. 2.5.2 i vi chi phi ban hang

Khi phn tich chi phi ban hang cn lu y: Phai anh gia mi quan h gia doanh thu vi nhng khoan muc chi phi ban hang chu yu, khia canh nay cn lu y mi quan h gia cac khoan muc chi phi ban hang vi doanh thu lun co s khac nhau gia cac doanh nghip, gia cac nganh: trong mt s doanh nghip chi phi ban hang chu yu la hoa hng, nhng i vi mt s doanh nghip lai la tin lng cho nhn vin ban hang, ngoai ra cn lu y trong cac chi phi thanh phn cua chi phi ban hang co thanh phn la chi bin i, co thanh phn la chi phi c inh, vi vy cn nhn din ro khi phn tich trong mi tng quan vi doanh thu. Khi phn tich chi phi ban hang tinh theo phn trm cua doanh thu, nu co s gia tng thi ngi phn tich cn tp trung chu y vao s gia tng chi phi ban hang co gn lin vi s gia tng cua doanh thu khng? Vi trong mt chng mc nao o cua chi phi ban hang thi lun co mt s gia tng cn bin thp hn trong doanh thu, vi co th do thi trng a bao hoa hoc do khach hang trung thanh vi dong san phm cung nh thng hiu cua cng ty. Lu y n chi phi n xu (n phai thu kho oi) vi chi phi n xu co th c xem nh chi phi tip thi vi mc cua chi phi n xu co lin quan n mc tr cp cho cac tai khoan ang nghi ng. 2.5.3 i vi chi phi quan ly doanh nghip

Khi phn tich chi phi quan ly doanh nghip cn lu y y hu ht la chi phi hanh chinh va chi phi chung, lun co khuynh hng la inh phi, do o nn hng s chu y n ca xu hng ln phn trm chi phi trong doanh thu, c bit la vi mang tinh cht la inh phi nn san lng cang tng thi chi phi c inh cho mt n vi san phm cang giam. 2.5.4 i vi lai vay

Khi phn tich cn lu y lai vay la nghia vu tai chinh theo hp ng ma doanh nghip phai thc hin vi chu n khi doanh nghip co s dung n tai tr. Khi phn tich lai vay cn gn lai vay

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

48

MN PHN TCH TI CHNH


trong quan h vi EBIT xem xet doanh nghip co ap ng c iu kin s dung n thun li hay khng. 3. Kt lun Vic ghi nhn chi ph ca cc cng ty c quyt nh bi nguyn tc hp l v thn trng. Theo nhng nguyn tc ny, c 3 nhm chi ph chnh: 1. Nhm chi ph ca ngun lc c mi quan h nhn qu vi doanh thu v hp l vi doanh thu. 2. Nhm chi ph ca ngun lc c quan h nhn qu vi doanh thu khng r rng v c ghi nhn trong sut thi gian ngun lc tiu tn. 3. Nhm chi ph lm gim li ch kinh t trong tng lai, s c ghi nhn khi s st gim gi tr xut hin. i vi mt s dng giao dch, cc nguyn tc ny c th gy ra nhng kh khn. V d, c nhng kh khn khi ghi nhn chi ph nu: 1. Ngun lc to ra li ch trong nhiu nm, chng hn nh ti sn c nh, thng hiu, chi ph nghin cu v pht trin, qung co. 2. Cng ty phi a ra cam kt di hn cho nhng ngun lc khng to ra li ch trong di hn. l cc chi ph tr cp, lng hu v ngha v mi trng. 3. Ngun lc to ra doanh thu kh xc nh gi tr, nh chi ph kinh doanh v quyn chn c phiu cho ban iu hnh. 4. Ngun lc cha s dng b gim gi tr theo thi gian, v d s gim gia 1ti sn hot ng v ti sn ti chnh. Ni chung, ban qun tr cng ty s c nhng thng tin tt nht c lng chi ph trong k. Tuy nhin, trn cng v qun l khuyn khch h trnh by nhng thng tin tt p cho cng ty lm tng cc nghi ng cho ngi s dng BCTC v nhng thng tin ti chnh lin quan n cc c lng ca ban qun tr. Thm vo , lut k ton yu cu ghi nhn chi ph i vi mt s chi tiu nh chi ph R&D mc d n ch to ra li ch cho cng ty khi n thnh cng. iu ny to ra vai tr mi cho cc nh phn tch: hiu r cc tc ng ca lut k ton ln BCTC ca nhng cng ty khc nhau. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

49

MN PHN TCH TI CHNH


PHN 3: PHN TCH D PHNG
1 1.1 Mc tiu v phng php nghin cu Khi nim

D phng l mt khoa hc ht sc rng ln. Trong ti chnh doanh nghip, d bo l qu trnh xem xt thi k qua, nhn nhn hin ti v c tnh tnh hnh ti chnh doanh nghip tng lai t trong mt vin cnh nht nh. Phn tch d phng l bc cui cng trong qu trnh phn tch bo co ti chnh. Phn tch d phng ch c th c thc hin sau khi cc bo co ti chnh lch s c iu chnh mt cch thch hp phn nh chnh xc hiu qu kinh t ca cng ty. Phn tch d phng bao gm d bo bng cn i k ton, bng bo co kt qu kinh doanh v bo co lu chuyn tin t cho nhng nm trong tng lai. Phn tch d phng l vn c bn ca nh gi chng khon. K c m hnh nh gi dng tin t do v m hnh nh gi thu nhp cn li (RIM) u cn c c tnh cc bng bo co ti chnh trong tng lai. Phn tch d phng cng hu ch trong vic kim tra tnh kh thi ca cc k hoch, chin lc m cng ty ang d nh thc hin. Phn tch d phng gip xem xt hot ng kinh doanh ca cng ty c kh nng to ra dng tin ti tr cho tng trng trong tng lai hay khng hay cng ty phi tm ngun ti tr t bn ngoi. Hn na, d phng cn gip xem liu cc k hoch chin lc hin hnh s thu c li ch nh ban qun l cng ty d bo khng. Cui cng, phn tch d phng hu ch i vi ch n trong vic nh gi kh nng ca cng ty trong vic p ng cc yu cu ca dch v n. 1.2 Mc tiu:

Nhim v ca hu ht cc nh phn tch BCTC l a ra cc quyt nh tng lai trong u, tng hp cc quan im c xut bi qu trnh phn tch chi tit cc d phng s rt hu ch nh: Ban gim c cn cc d phng cho vic ln k hoch v ra cc mc tiu kinh doanh; Cc nh phn tch cn cc d phng trnh by quan im ca h vi cc nh u t; Ngn hng v nhng ngi tham gia th trng vn cn d phng nh gi kh nng tr n. Hn na, c rt nhiu ng cnh khc nhau (bao gm nhng khng gii hn cc nh phn tch chng khon) m d phng rt hu ch trong c lng gi tr doanh nghip. Sau nhng c lng , Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

50

MN PHN TCH TI CHNH


c th thy nhng n lc cao nht phn nh quan im ca ban qun tr hay cc nh phn tch v tng lai ca cng ty. Phn tch tng lai bao gm hai nhim v: d phng v nh gi. Hai nhim v ny cng nhau th hin r rng quan im ca nh phn tch. Tuy nhin, trong chng ny, chng ti ch tp trung vo d phng.

1.3 Phng php nghin cu:


1.3.1 i tm mi lin h gia d phng v cc phn tch khc:

D phng phi l mt phn tch ring bit m n l s tng hp cc yu t gm: phn tch chin lc kinh doanh, phn tch k ton, v phn tch ti chnh. phn tch c d phng ca mt doanh nghip i hi ngi phn tch phi cn c vo vic nm bt cc cu hi sau: T chin lc kinh doanh: Mi quan tm hin nay ca doanh nghip l g tp trung vo ti cu trc nhm gia tng gi tr cho c ng nh li nhun bin v doanh s? Suy lun g c th rt ra t nhu cu vn lu ng v chi ph s dng vn? T phn tch k ton: C kha cnh no ca k ton cho thy ti sn v thu nhp qu kh b phng i, hoc chi ph v n phi tr b phng i? Nu c, liu c hm bn trong no v cc bo co ti chnh tng lai? T phn tch ti chnh: Nguyn nhn ca nhng tng trng trong li nhun bin ca Doanh nghip thi im phn tch? Tng trng ny c c duy tr? Nhng ci cch hiu qu c duy tr hay gia tng? Liu Doanh nghip c thay i chnh sch n ca n? 1.3.2 K thut d phng:

Tun th cu trc ton din ca d phng: Cch tt nht d phng tng lai l tin hnh mt cch ton din. Tin hnh khng ch l d phng thu nhp m cn l d phng dng tin v bng cn i k ton. Mt cch tip cn ton din s rt hu ch, thm ch trong trng hp ngi ta ch tp trung vo mt kha cnh, bi v n gip chng li nhng suy lun thiu thc t. V d, nu mt chuyn vin phn tch d on tng trng doanh s v thu nhp trong mt vi nm ti Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

51

MN PHN TCH TI CHNH


nhng khng xem xt chi tit nhu cu vn lu ng v ti sn nh xng v ti sn ti chnh lin quan, d on c th ri vo v l v vng quay ti sn, n by hoc vn c phn. Mt cch tip cn ton din bao gm rt nhiu d phng, nhng trong hu ht cc trng hp u lin quan n hnh vi ca mt vi yu t iu khin. Nhng yu t ny rt khc nhau ty thuc vo ngnh kinh doanh, nhng cho khu vc kinh doanh dch v ti chnh, d phng doanh s s gn nh lun l yu t iu khin chnh, li nhun bin l mt yu t iu khin khc. Khi vng quay ti sn c d on l s duy tr, ti khon vn lu ng v u t vo nh my nn theo st s tng trng doanh s. Hu ht cc chi ph ln u di chuyn theo doanh s. Bng cch lin kt d phng vi cc d on doanh s, c th gip trnh khi s khng thng nht bn trong v cc gi nh phi thc t. Trong mt s hon cnh, ban qun tr hay nh phn tch thch d phng dng tin hn l thu nhp. Tuy nhin, thm ch d phng dng tin cng c xu hng da vo cc con s k ton, bao gm doanh s v thu nhp. Tt nhin, vn c th d phng dng tin trc tip: dng vo t khch hng, dng ra cho cc nh cung cp v cng nhn. Trong mt s ngnh kinh doanh, phng php ny rt thun tin thc hin. Trong hu ht cc trng hp, d on tng trng v kh nng sinh li ca cng ty d dng hn doanh s dn tch v thu nhp hot ng. Nhng con s ny sau c chuyn thnh dng tin bng cch iu chnh nhng chi ph khng bng tin v nhng chi tiu cho vn lu ng v nh xng. 1.3.3 Khi u: im xut pht

Mi d on u c danh mc ban u hoc im xut pht: khi nim v cc ti khon c bit, doanh s hoc thu nhp. Nhng ng x khi thiu mt s thng tin chi tit. V d, khi bt u suy ngm v li nhun ca Nordstrom, mt nh phn tch cn bt u mt s im. Kh nng l bt u vi thnh qu nm 1998. Mt s khc bt u vi thnh qu nm 1998 c iu chnh xu hng. Kh nng th ba l tnh hp l-nhng hu ht l khng kh dng- l mc thnh qu trung bnh ca cc nm trc. Mt ngi c th hon thnh phn tch chin lc kinh doanh, phn tch k ton v phn tch ti chnh chi tit. Tuy nhin, kt qu d phng c th khc nhau vi mt vi cch xut pht thng

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

52

MN PHN TCH TI CHNH


thng. Mc ch n gin ca vic c mt xut pht im l c th gip bm st phn tch chi tit, tht l hu ch nu hiu cch mt s thng k ti chnh quan trng gi mc trung bnh. Trong trng hp mt s thng k quan trng nh thu nhp, xut pht im hay danh mc so snh da vo hnh vi m ng th mnh hn l kin mt ngi. Cc nghin cu chng minh rng danh mc so snh cho thu nhp th khng nhiu v chnh xc bng d phng ca cc chuyn gia phn tch chng khon, nhng ngi tip cn vi ngun thng tin di do.( chng ti s tr li im ny phn di) V vy, mt danh mc so snh thng khng ch l im xut pht tt, m cn gn ging vi cc d phng sau khi phn tch chi tit. Phn ln nhng ngi xut pht t danh mc so snh c th phi sa cha trong trng hp cng ty c nhng bt thng. Mt s xut pht im hp l cho d on cc ch s k ton c th da vo cc bng chng pha di. Mt s bng chng c th hu dng cho vic kim tra tnh hp l ca d phng hon chnh: 1.3.3.1 Hnh vi ca tng trng doanh s: T l tng trng doanh s c xu hng quay li trung bnh: cng ty vi t l tng trng trn trung bnh hay di trung bnh c khuynh hng quay li mc bnh thng (7-9% cho cc cng ty ti M) trong vng ba n mi nm. Biu 10-1 minh ha cho tc ng ny i vi cc cng ty M. Cc cng ty c xp xp theo mc tng trng trong nm 1979 ( nm 1) v to thnh 5 danh mc da vo quan h tng trng doanh thu trong nm . Cc cng ty trong danh mc 1 chim 20% cng ty tng trng cao nht nm 1979, danh mc 2 l 20% k tip, danh mc 5 l 20% thp nht. T l tng trng doanh s ca nm danh mc v thnh s trn biu 10-1 trong nm +1 n +10. T l tng trng doanh s ca cc cng ty trong nm danh mc sp s nhau qua 9 nm sau t nm 1979 (nm 2 n 10). Tnh trng tng t c lp li vo nm 1984 v sau l 1989. Bng thng k cho thy nhm cng ty c t l tng trng cao nht lc u: t l tng trng doanh thu trn 50%, gim xung 6% trong vng 3 nm v khng vt qua 13% trong 7 nm tip theo. Nhng cng ty vi mc tng trng thp nht lc u tng n 8% trong nm th 5, v khng tt di 5% nhng nm sau . Tt c cc danh mc bt k mc tng trng lc u, u quay li mc trung bnh l 7-9% trong vng 5 nm. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

53

MN PHN TCH TI CHNH


Biu 10-1: Hnh vi tng trng doanh s ca cc cng ty M trong 1979-1998

Mt gii thch cho mu hnh tng trng doanh s trong bng 10-1 l s trng thnh ca ngnh v cc cng ty, t l tng trng trt xung v nhu cu bo ha v gia tng i th. V vy, thm ch cng ty tng trng nhanh hin ti, n cng khng thc t suy din l tng trng hin ti s khng gii hn. Tt nhin, t l tng trng quay li mc bnh thng nhanh ra sao ph thuc vo c tnh ngnh v v th ca n so vi i th cng ngnh. 1.3.3.2 Hnh vi ca thu nhp Thu nhp th hin theo mt chu trnh c th l ngu nhin hay va ngu nhin va lch. V vy, thu nhp nm trc l im xut pht tt nht xem xt doanh thu tng lai. gii thch chi tit hn trong chng ny, s rt hp l nu iu chnh danh mc so snh ca nhng thay i thu nhp trong qu hin ti ( thay i so vi qu so snh ca nm trc sau khi iu chnh xu hng di hn). Thm ch mt d on theo bc i ngu nhin n gin-mt m hnh m thu nhp nm sau s bng thu nhp nm trc- cng s rt hu dng. Mt s bi hc t cc ti liu ch ra rng d phng nhng nm k tip ca chuyn gia phn tch c 22% chnh xc hn (mc trung bnh) so vi d phng ngu nhin n gin. V vy, d phng thu nhp cui cng s khng khc nhiu so vi danh mc ngu nhin. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

54

MN PHN TCH TI CHNH


Nhng bng chng trn, trong vic bt u suy ngm v doanh thu tng lai, cho thy mt ch s hu dng bt u l thu nhp nm ngoi. Mc trung bnh ca thu nhp cc nm trc th khng nh vy. Xu hng di hn ca thu nhp l duy tr mc trung bnh, v v vy chng ng phi xem xt. Nu d liu qu cng c xem xt, sau mt s suy lun c th a ra im xut pht cho xu hng di hn ca ch s trong qu hin ti. i vi hu ht cc cng ty, nhng xu hng thay i hin ti c th lp li mt phn no trong cc qu sau. 1.3.3.3 Hnh vi ca thu nhp c phn. Thu nhp nm trc l danh mc so snh rt hu dng cho thu nhp tng lai, mt nh phn tch c th hi vng t sut sinh li t u t ging nh trc l s tht, ging nh ROE. Tuy nhin, n khng phi ng trong mi trng hp v hai l do. Th nht, mc d xu hng thu nhp trung bnh s c duy tr, nhng n khng l thc t vi cc cng ty c ch s ROE bt thng. Cc cng ty vi ROE cao (thp) c xu hng s tri qua mt s st gim( tng) thu nhp. Th hai, cc cng ty vi ROE cao hn c khuynh hng m rng u t nhanh hn cc cng ty khc, l nguyn nhn lm mu s ca ROE tng. Tt nhin, nu cng ty to ra li nhun t cc u t mi lin kt vi cc u t trc , theo t l ROE s c duy tr. Cc cng ty vi ROE cao c xu hng khng di chuyn cng vi tng trng trong u t c bn, v ROE gim. Kt qu cc hnh vi ca ROE v cc ch s o lng thu nhp t u t khc u c tnh quay v mc trung bnh: cng ty vi mc t sut sinh li cao hay thp hn mc trung bnh u c xu hng quay li mc trung bnh (i vi ROE, mc trung bnh t 10-15% i vi cc cng ty M) trong vng 10 nm. Biu 10-2 minh ha tc ng ny trong khong thi gian 19791998. Cc cng ty c xp theo th t ROE trong nm 1979 (nm 1) v phn thnh 5 danh mc. Cc cng ty trong danh mc 1 chim 20% cng ty c ROE cao nht nm 1979, danh mc 2 l 20% k tip, danh mc 5 l 20% thp nht. Mc ROE ca cc cng ty trong nm danh mc sp s nhau qua 9 nm sau t nm 1979 (nm 2 n 10). Tnh trng tng t c lp li vo nm 1984 v sau l 1989. Biu 10-2 biu din ROE trung bnh ca nm danh mc t nm 1 n nm 10.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

55

MN PHN TCH TI CHNH


Hu ht cc cng ty trong nhm c ROE cao ban u- ROE trung bnh l 27%- u c s st gim ROE xung 17% trong vng 3 nm. n nm th 10, nhm ny c ROE l 14%. Nhng cng ty trong nhm c ROE thp nht (-33%) u c s tng ln ca ROE cho n khi ROE t 13% vo nm 10. 3 trong 5 nhm u c ROE trong khong 13-15% nm th 10, mc d chng nm 1 c mc ROE trung bnh khc nhau. Mu hnh trong biu 10-2 khng phi l s trng hp ngu nhin; n din t ng nhng g m cc nh kinh t d on. Xu hng cc cng ty c ROE cao s h xung phn nh s thu ht i th ca nhng ngnh li nhun cao; Xu hng cc cng ty c ROE thp s tng ln phn nh s di chuyn ca vn t nhng u t mo him sang nhng u t sinh li. Mc nhng xu hng chung ca cc cng ty trong biu 10-2, vn c nhng cng ty duy tr mc ROE cao hoc thp hn trung bnh trong mt thi gian di. Trong mt s trng hp, hin tng ny phn nh sc mnh ca li th cnh tranh (v d , Wal-Mart), nhng trong nhng trng hp khc, ch l nhng th thut k ton. Mt v d tt cho trng hp ny l cc cng ty dc M, cc ti sn ln (gi tr v hnh ca nghin cu v pht trin) khng c ghi nhn vo bng cn i v v th b loi tr ra khi mu s ca ROE. i vi nhng cng ty ny, mi ngi c th mong i mt mc ROE cao- trn 20%- trong mt thi gian di, thm ch trong trng hp c cnh tranh. Biu 10-2 Hnh vi ca ROE ca cc cng ty M t 1979-1998

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

56

MN PHN TCH TI CHNH

1.3.3.4 Hnh vi ca cc nhn t trong ROE. Hnh vi ca t sut sinh li vn c phn c th phn tch su hn bng cch xem xt hnh vi ca cc nhn t chnh. ROE v li nhun bin lin h vi nhau theo cng thc: ROE = ROA hot ng + ( ROA hot ng T sut sinh li sau thu) x n by ti chnh rng = NOPAT bin x vng quay ti sn hot ng + li nhun rng x n by ti chnh Hnh vi ca cc nhn t trong ROE ca cc cng ty M trong khong 1979-1998 c trnh by trong phn ph lc. Kt lun chnh c th rt ra t biu ny l: vng quay ti sn hot ng c xu hng n nh, mt phn v n ph thuc vo cng ngh ca ngnh. n by ti chnh cng c xu hng kh n nh, n gin bi v chnh sch qun l cu trc vn khng thng thay i. NOPAT bin v li nhun rng khc so vi hu ht cc nhn t cn li ca ROE; nu cc cng ty i th iu chnh mc ROE khc thng v mc bnh thng, s thay i ny gn ging s thay i trong li nhun bin v li nhun rng. S thay i trong li nhun rng ko theo s thay i trong NOPAT bin, v chi ph vay mn thng duy tr nu n by cng ng yn.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

57

MN PHN TCH TI CHNH


Tm li, li nhun bin, nh ROE, c khuynh hng b iu khin bi cng ty i th tr v mc trung bnh theo thi gian. Tuy nhin, iu g to nn cc mc trung bnh khc nhau ty theo cng ngh ca ngnh v chnh sch m cng ty theo ui- c hai u nh hng n doanh thu v n by. Trong tnh trng cn bng, li nhun bin s duy tr mc cao cho cc cng ty hot ng vi mc doanh thu thp. Kt lun ca nhng tho lun v t sut sinh li v li nhun bin l im xut pht hp l cho d phng l da vo thng k ch khng phi l cc gi tr hin ti. Mt nh phn tch nn xem xt liu t sut sinh li v li nhun bin c nm trn hay di mc bnh thng. Nu vy, tm hiu cc thng tin ngc li, nh phn tch c th hi vng s di chuyn v mc bnh thng sau mt thi gian. Tt nhin, khuynh hng trung tm c th khc phc mt s trng hp. V d, khi cng ty dng nn cc chng ngi vt cho i th nhm gi vng li nhun bin, thm ch qua nhiu thi k. Bi hc rt ra t cc chng c cho thy khng thng xy ra cc trng hp ny. Ngc li vi t sut sinh li v li nhun bin, tht hp l khi gi nh rng vng quay ti sn, n by ti chnh, v li sut l hng s theo thi gian. Nu khng c s thay i trong cng ngh hoc chnh sch ti chnh c xem xt trong tng lai, mt im xut pht hp l cho cc bin ny l cc ch s hin ti. Nh chng ti tin hnh pha bn di vi cc bc nhm to ra mt d on chi tit, ngi c lu rng chng ti v da trn nhng hiu bit v hnh vi ca cc con s k ton trong mt s phm vi nht nh. Tuy nhin, cn lu rng mc trung bnh ny khng phi thch hp cho tt c cc cng ty. Ngh thut phn tch BCTC i hi khng ch hiu r cc mu hnh bnh qun m cn xc nh c nhng cng ty khng theo xu hng bnh thng.

2 Ni dung nghin cu
2.1 D phng doanh thu

Bc u tin trong hu ht cc d phng l d phng danh thu. Khng c phng n chung no cho d phng doanh thu. Phng n ty vo hon cnh v nn phn nh cc nhn t c cp trong cc bc phn tch trc. V d, i vi mt cng ty bn l quy m, d phng doanh thu nn xem xt doanh s nm trc, tng ln bi v c s m rng chui ca hng, mc tng Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

58

MN PHN TCH TI CHNH


trng ca hiu- ch s ghi nhn mc tng trng doanh s ca nhng ca hng tn ti. D on tng trng c th bao gm cc nhn t nh mc chp nhn sn phm mi ca khch hng, chin lc marketing, thay i trong chin lc gi, hnh vi ca i th, v tnh hnh kinh t. Mt s cch tip cn khc l c lng quy m th trng chin lc, mc thm nhp th trng, v sau xem xt tc t c mc ny. Bng 10-1 trnh by d phng doanh thu cho Nordstrom cho nm ti chnh kt thc vo ngy 31-1-2000 (nm 1999), do chuyn vin phn tch ca Morgan Stanley thc hin vo thng 121998. Vo thi gian d phng c thc hin, chuyn vin phn tch c c thng tin v tnh hnh thc t ca Nordstrom trong 3 qu ch khng phi ton b nm 1998. Kt qu l, cc gi nh c a ra da vo d liu nm 1997 nhiu hn l nm 1998. Thnh qu thc t ca nm 1998 cng c th hin nhm mc ch so snh. D phng tng trng doanh thu nm 1999 tng hn 6% so vi nm 1998 v tng t tc ca nm 1997. Trong phn nhn xt d phng, chuyn vin phn tch nhn thy c hai nhn t to ra ci nhn lc quan cho doanh s. ng y xem xt t l tng trng ca hng trong nm 1998 thy thp hn mc bnh thng (gim xung) v trong nm ny Nordstrom tp trung vo qun l hnh tn kho v lm gim vic h gi. Chuyn vin phn tch hi vng t l ny tng ln mc cao hn, 3% nhng thp hn mc 4% nm 1997. S tng ln trong tc tng trng doanh s nm 1999 c d phng l do vic m cc ca hng mi. D phng ca Morgan Stanley da trn phn tch tng th cng ty. Mt phng n khckhng ph hp cho tt c cng ty- l xy dng d phng doanh thu cho dng sn phm da trn cc dng sn phm nn hay da trn phn khc th trng ca cng ty. Bng 10-1: D phng doanh thu cho Nordstrom nm 1999 D phng 1999 Triu $ Tng doanh thu Chi ph kinh doanh Chi ph SG&A 5627 3760 1537 % doanh thu 100 66.8 27.3 1998 Triu $ 5028 3345 1405 % doanh thu 100.0 66.5 28

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

59

MN PHN TCH TI CHNH

Thu nhp khc Thu nhp trc thu v li vay Li nhun rng sau thu Chi ph li vay sau thu Thu nhp rng

107 437

2.1 7.8

107 385

2.1 7.7

275

4.9

238

4.7

37

0.7

31

0.6

238

4.2

207

4.1

Tm li: D phng doanh thu l mt vn cc k quan trng, bi l doanh thu l im khi u v chi phi n hu ht cc vn ti chnh v cc hot ng khc ca doanh nghip. V vy vic d bo doanh thu qu sai lch s dn n nhng hu qu nghim trng. D phng doanh thu l mt qu trnh phn tch phc tp. Bi v doanh thu ca mt doanh nghip chu s tc ng ca mt lot cc yu t nh: trin vng ca nn kinh t, th phn v kh nng cnh tranh ca doanh nghip, chnh sch gi ca doanh nghip, chnh sch marketing v chnh sch tn dng thng mi vi khch hng, yu t lm phtv..v V vy khi phn tch d phng, i hi cn phi phn tch nhiu kha cnh sau y: Phn tch xu hng qu kh: t xu hng ca qu kh c th gip ngi phn tch c mt ci nhn v hnh vi bin i ca doanh thu trong tng li. Tuy nhin, iu ny khng c ngha rng doanh thu tng lai s lun lun i theo ng xu hng trong qu kh, m ngi phn tch cn phi xoy su vo nhng im bt thng trong xu hng qu kh. Mc k vng v hot ng kinh t v m: D phng doanh thu thc cht l mt s nh gi, mt s k vng v doanh thu trong tng lai. V th, s k vng ny bt buc phi c gn lin vi mt s k vng ca tnh hnh kinh t v m. Hay ni cch khc, d Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

60

MN PHN TCH TI CHNH


phng doanh thu l mt k vng v doanh thu trn mt gi thit v tnh hnh kinh t v m cho trc. Bi cnh cnh tranh: t c im ngnh hin ti m doanh nghip tham gia v tnh hnh th trng hin ti ca doanh nghip d phng bi cnh cnh tranh trong tng lai. Nu doanh nghip sp ri vo giai on bo ha th trong tng lai rt c kh nng c cc i th ri b ngnh tham gia ngnh mi. Nu doanh nghip ang trong thi k kim nng th trng cn rng ln, cha khai thc ht th rt c kh nng trong tng lai s c thm nhiu i th gia nhp ngnh chia s th trng . S hn hp ca ca hng c v mi: iu ny cng ph thuc mt phn vo chnh sch m rng hoc thu hp knh phn phi trong tng lai ca doanh nghip.

Cch thc thc hin mt d phng doanh thu: Vic d bo doanh thu cn bt u t vic xem xt, nh gi tnh hnh thc hin doanh thu ca doanh nghip trong thi k . Thng thng, xem xt doanh thu trong khong t 3 n 5 nm trc . Cn phn tch nh gi mc tng gim doanh thu v nguyn nhn dn n s tng gim trn c s xc nh tc tng trng bnh qun hng nm ca doanh thu. d bo doanh thu cho mt nm no trong tng lai, cn xem xt cc yu t nh hng n doanh nh nu trn. Tnh ton, xem xt tc tng trng ca thi k qua v d kin cho k ti cho tng loi sn phm. Trn c s , tp hp nh gi v iu chnh a ra d bo doanh thu ca ton b doanh nghip.

Tt c nhng kha cnh v cch thc trn to nn cht lng ca phn tch d phng doanh thu. T , gip cho cc nh qun tr, nh phn tch phn an c phng hng, xu hng doanh thu, th phn, kh nng ti chnh v kh nng sn xut, cc nhn t cnh tranh, cc iu kin kinh t v ngnh cho doanh nghip trong tng lai. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

61

MN PHN TCH TI CHNH


2.2 D phng chi ph v thu nhp

Chi ph s c d phng tng loi, v cc loi chi ph khc nhau c th b tc ng bi cc nhn t khc nhau. Tuy nhin, hu ht cc chi ph quan trng u lin quan n doanh thu v v th u t l vi doanh thu. Nhng chi ph ny bao gm chi ph kinh doanh v chi ph SG&A. R&D khng cn phi di chuyn cng vi doanh thu; tuy nhin, R&D li di chuyn cng vi doanh thu trong di hn. Nhng chi ph khc lin quan n cc nhn t khc ngoi doanh thu. Chi ph li vay lin quan n mc n v li sut. Chi ph khu hao c d phng da theo chnh sch khu hao ca cng ty; theo phng php khu hao ng thng, chi ph c khuynh hng ng yn. Thu phi np b chi phi bi thu thu nhp v cc nhn t ( v d nh thu sut p dng cho cng ty nc ngoi) c nh hng n thu phi np. Trong trng hp ca Nordstrom, hai loi chi ph ng k- chi ph kinh doanh v chi ph SG&Ac d phng bng phn trm ca doanh thu (xem bng 10-1). Chi ph kinh doanh c d on l s gim, lm li nhun bin tng ln 33.5% t 33.2%. Qu trnh tng trng ny l s ni tip nhng ci thin trong nm 1998, phn nh chnh sch mi ca ban qun tr s tip tc ct gim chi ph mua hng. SG&A cng c d on l s gim t 28% xung cn 27.3%. y, chuyn vin phn tch cho rng chi ph SG&A tng tm thi vo nm 1998 v sau quay tr li mc nm 1997 v 1996. Chuyn vin phn tch cho rng chi ph li vay rng v thu nhp khc s khng thay i. Chi ph thu s l 39.4% thu thu nhp-35% cho lin bang v 4.4% cho bang. D phng doanh thu v chi ph cho thy li nhun bin l 4.2%, mt s gia tng rt nh so vi mc 4.1% nm 1998. Chuyn gia phn tch nh cc rng ct gim mnh chi ph v chnh sch qun l da vo gi tr ca Nordstrom s tip tc ci thin li nhun bin.

Tm li: d phng chi ph chnh l bc tip theo m doanh nghip cn lm sau khi a ra nhng tham vng v doanh thu. Ni cch khc, d phng chi ph chnh l bc tnh ton mt mc chi ph nhm cn i vi mc tiu doanh thu t ra bc d phng doanh thu. Bi v, nu nh doanh nghip khng d phng chi ph m ch quan tm ti nhng tham vng v doanh

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

62

MN PHN TCH TI CHNH


thu th c kh nng s t c nhng mc tiu nhng tin do doanh thu mang li s khng trang tri cho nhng khong chi ph khng c quan tm mt cch ng mc. 2.3 D phng bng cn i k ton.

V cc ti khon k ton khc nhau c th b nh hng bi cc nhn t khc nhau, chng tt nht nn c d on ring bit. Tuy nhin, mt s ti khon ti sn, bao gm ti khon vn lu ng v ti sn di hn b tc ng di hn bi doanh thu. V vy, cc ti khon ny c th d phng theo t l vi doanh thu. Nu k hoch qun tr cho chi tiu vn c nh, n r rng rt hu dng cho d phng ti sn. N phi tr v vn c phn ph thuc vo nhiu nhn t khc nhau, bao gm chnh sch cu trc vn, c tc v mua li c phn. Trong khi tht hu dng khi d phng cc ti khon trong bng cn i n chi tit cho mt s mc ch, nhng i khi cng thch hp nu d phng tm tt bng cn i vi mt s ti khon quan trng ca ti sn v n phi tr tho lun trong chng phn tch ti chnh- vn lu ng, ti sn di hn, n rng, vn c phn. Nhng d phng ny rt hu dng trong nh gi cng ty. Mt nh phn tch c th tin hnh d phng bng cn i tm tt nh sau: u tin, c th tin hnh vi ti khon vn lu ng v ti sn di hn bng cch a ra cc gi thit v cc ti khon ny nh l t l vi doanh thu. Tng ca hai ti khon trn l ti sn hot ng rng. K tip, bng cch a ra gi nh v n by ti chnh rng ( t s ca n rng vi vn c phn), ngi phn tch c th d on tng s n v vn c phn cn thit cho ti sn hot ng rng. V vy, d phng bng cn i tm tt, cn t ra ba gi nh then cht: t l gia vn lu ng v doanh thu, t l gia ti sn di hn v doanh thu, t l gia n rng v vn c phn. Bng 10-2 trnh by d phng ca cc chuyn vin ca Morgan Stanley Dean witter cho Nordstrom nm 1999. Cc ti khon ca bng cn i phn ti sn b chi phi bi cc gi nh v t l ti sn trn doanh thu. Cc nh phn tch cho rng, ly nm 1999 so vi nm 1998, mc phi thu khch hng v hng tn kho cao hn v ti khon phi tr thp hn. V cc d phng ny c thc hin trc khi c bo co qu 4 ca nm 1998 nn chng khng phn nh s st gim bt thng ca vn lu ng trong qu ny. D phng cho ti sn rng, nh my v trang thit b da vo cc gi nh chi tiu vn s thp hn vo nm 1999 so vi nm 1998, v chi ph khu Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

63

MN PHN TCH TI CHNH


hao s duy tr nh mt phn ca tng PP&E. Nhc li l cc nh phn tch gi nh s ca hng mi c m ca vo nm 1999 nh trong d phng doanh thu v n l nn tng cho gi nh chi tiu vn. Bng 10-2: D phng bng cn i k ton cho Nordstrom nm 1999 D phng 1999 Ti sn hot ng rng Ti khon phi thu Hng tn kho Ti sn hin thi khc Ti khon phi tr N phi tr hin thi khc Vn lu ng PP&E rng Ti sn di hn khc N di hn khc Ti sn di hn rng Triu $ 771 902 96 (373) (338) 1058 1479 18 (179) 1318 % doanh thu 13.7 16 1.7 (6.6) (6.0) 18.8 26.3 0.3 (3.2) 23.4 42.2 % vn 40.4 1998 Triu $ 587 750 102 (340) (287) 812 1362 73 (225) 1210 2022 Triu $ 946 % doanh thu 11.7 14.9 2.0 (6.8) (5.7) 16.1 27.1 1.5 (4.5) 24.1 40.2 % vn 46.8

Tng ti sn rng 2376 Vn rng N ngn hn v di hn Triu $ 959

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

64

MN PHN TCH TI CHNH


Tin mt v u t ngn hn N rng Tng vn c phn Tng vn rng (15.4) 945 1431 2376 (0.7) 39.7 60.3 100 (241) 705 1317 2022 (11.9) 34.9 65.1 100

Kt qu ca nhng gi nh ny l vng quay PP&E thun c d bo s gim mt cht so vi nm 1998. Nh phn tch phi gi nh trn mt vi khon mc nh hn - cc khon n v ti sn ngn hn khc, cc khon n v ti sn di hn khc. Cc gi nh ny khng c nh phn tch gii thch. d bo n rng v vn ch s hu, nh phn tch phi on t l n rng trn vn rng (hoc tng ng, n rng trn vn ch s hu). Vo nm 1998, Nordstrom c t l n rng trn vn ch s hu xp x 35%. Nh phn tch cho rng t l ny s gia tng n khong 40% vo nm 1999. T l n rng tng i thp vo nm 1998 l do s d tin mt ln khc thng Nordstrom c c vo nm ny. D bo cho rng Nordstrom s s dng tin mt tr bt n ca n hoc mua li c phiu. Do , 1999 d bo bng cn i k ton c 40.4% tng s n trn vn rng, 0.7% tin mt trn vn rng, v 60.3% vn ch s hu trn vn rng, trong khi nm 1998 t l l 46.8% n trn vn rng, 11.9% tin mt trn vn rng, v 65.1% vn ch s hu trn vn rng. Bng cn i k ton v bo co thu nhp d phng cho Nordstrom biu th gia tng trong ROE ca cng ty t 15.6% trong nm 1998 n 16.6% vo nm 1999. Gia tng ny trong ROE c mang li bi d on gia tng h s li nhun bin rng t 4.1 n 4.2%, ch s vng quay ti sn hot ng gim t 2.49 cn 2.37, v gia tng ch s ti sn hot ng thun trn vn ch s hu t 1.54 ti 1.66 (tng ng, gia tng n rng n vn ch s hu t 0.54 n 0.66). Cc d bo ny cho rng Nordstrom s tip tc chin lc mi c thng gn y l gia tng kh nng sinh li v gi tr ca c ng.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

65

MN PHN TCH TI CHNH


Phng php khc d phng bng cn i k ton l d on thay i trong mi ti khon trong bng cn i k ton da trn thay i doanh thu. Chng hn nh, c th d bo hng tn kho s tng do doanh thu gia tng 15-20%. Nhc im ca phng php ny l n ly s d u k c sn v iu chnh t cc s . y l chnh l vn v ti khon vn lu ng ti mt thi im nht nh thng phn nh mt s trng hp khc thng lch khi ch tiu (v d nh, khon phi tr hoc phi thu u k c th cao, ty thuc vo ngy thanh ton ri vo thi im no). Quan trng hn, chin lc ca cng ty c th xut thay i thi im bt u nm ti chnh.

Tm li: Bng cn i k ton l mt bc tranh ghi nhn gi tr k ton ca mt doanh nghip ti mt thi im. Tm quan trng v cng cng nng ca d phng bng cn i k ton mang li cho cc nh qun tr v nh phn c trnh by trn. Vy d phng c bng cn i k ton th cn thc hin cc bc: B1: D phng cc ti sn lu ng ngoi tr tin mt, s dng doanh thu c d phng hoc gi vn hng bn v cc t s v vng quay. B2: D phng s gia tng PP&E (t ai, nh xng, thit b) vi cc c tnh chi tiu vn rt ra t cc xu hng lch s hoc thng tin thu c trong phn MD&A ca bng bo co hng nm. B3: D phng n ngn hn, s dng doanh thu hoc gi vn hng bn c d phng v cc t s v vng quay thch hp. B4: Tnh ton cc k hn phi thanh ton ca n di hn t biu n di hn. B5: Gi nh nhng khon n ngn hn khc khng i so vi s d nm trc tr khi chng c nhng biu hin thay i r rt. B6: Gi nh s d n di hn ban u bng n di hn k trc tr i cc khon n di hn n k thanh ton. B7: Gi nh cc ngha v ti chnh di hn khc bng s d nm trc tr khi chng c nhng biu hin thay i r rt. Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

66

MN PHN TCH TI CHNH


B8: Gi nh c tnh c phn thng ban u bng vi s d nm trc. B9: Gi nh li nhun gi li bng s d nm trc cng (tr) li nhun (l) rng v tr c tc k vng. B10: Gi nh nhng khon v c phn khc bng vi s d nm trc tr khi chng c nhng biu hin thay i r rt. Tng ti sn c t bng ng con s ny v tin mt c tnh bng cch ly

tng ti sn tr i (B1) v (B2). Cng t (B3) n (B10) cho chng ta tng n v vn c phn. Tin mt s cao hoc thp. Khi n di hn v c phn thng c iu chnh

bng cch pht hnh mi (mua li) c c mc tin mt mong mun v duy tr cu trc vn xc nh.

2.4

D phng lu chuyn tin t

D bo ca thu nhp v ti khon trong bng cn i k ton gi cho d bo lu chuyn tin t. Bng 10-3 l d phng lu chuyn tin t cho Nordstrom cho 1999, s dng m hnh phn tch lung tin mt c tho lun trong Chng 9. D bo ny da trn bng cn i k ton d phng cho 1999 v bng cn i k ton thc t nm 1998, trnh by bng 10-2.6 D bo lung tin mt bt u bng thu nhp c tnh cho 1998. Chng ti thm vo li d phng chi ph li thun sau thu v khu hao c c dng tin hot ng trc khi u t vn lu ng. Dng tin hot ng trc vn lu ng d phng cho 1999 cao hn nm 2008 khng ng k. Vn lu ng d phng vo cui nm 1999 cho thy u t rng l 246 triu USD. Ch khc bit gia con s ny vi st gim ng k trong vn lu ng vo nm 1998. Bng 10-3: D phng lu chuyn tin t cho Nordstrom nm 1999 D phng 1999 (triu USD) Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03 Thc t 1998 (triu USD)

67

MN PHN TCH TI CHNH


Thu nhp rng Chi ph li rng sau thu Khu hao v khon phi tr phi thu hot ng di hn khc Dng tin hot ng trc khi u t vn lu ng u t vn lu ng rng Dng tin hot ng u t rng cho ti sn v n hot ng di hn Dng tin t do n v vn ch s hu Chi ph li rng sau thu N (tr trc) rng hay pht hnh Dng tin t do vn ch s hu C tc tin mt v mua li c phn thng Tin mt rng tng (gim) S d tin mt cui k 238 37 196 471 (246) 225 (304) (79) (37) 13 (103) (123) (202) (226) 207 31 187 425 199 623 (259) 364 (31) 258 591 (375) 216 241

Ngun : D phng bng cn i k ton nm 1999 ca Nordstrom : C ng nn c lm hi lng nh khch hng, do B.Missett et. al., Morgan Stanley Dean Witter thc hin, ngy 2/12/1998, v bng cn i k ton thc t nm 1998 c pht hnh bi Nordstrom. PP&E v ti sn c v n hot ng di hn khc th hin u t rng l 304 triu USD, dn n lung tin mt thm ht 79 triu USD. Thanh ton tin li sau thu c d bo l 37 triu USD. Tng s n c d kin l 13 triu USD vo cui nm 1999 cao hn mc thc t nm 2008. Do , lung tin mt c d phng l thm ht 103 triu USD trc chi tr c tc v mua li c phiu. Bt chp s thm ht ny, Nordstrom c d kin s chi tr 123 triu USD cho ngi s hu vn di dng c tc v mua li c phn v s d tin mt ln c sn vo cui nm 1998. Kt qu cui cng l gim s d tin mt t 241 triu USD cn 15 triu USD

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

68

MN PHN TCH TI CHNH


2.5 Phn tch nhy cm

D phng c a ra tho lun khng phn nh g hn l mt "phng on tt nht". Nh qun l v nh phn tch thng quan tm mt lot cc kh nng tng qut c th xy ra. Chng hn nh, khi xem xt kh nng s cn ti tr ngn hn, nn a ra d bo da trn tm nhn bi quan hn v t sut li nhun v doanh thu trn ti sn. Ngoi ra, nh phn tch khi c tnh gi tr ca Nordstrom nn xem xt n nhy cm ca c tnh vi cc gi nh then cht v mc tng doanh thu, t sut li nhun, v hiu sut s dng ti sn. Chuyn g s xy ra nu s ch tm ca Nordstrom vo kh nng sinh li li dn n mc tc tng trng doanh thu km hn tin liu? Chuyn g s xy ra nu s gia tng t sut li nhun d phng li khng thnh hin thc? Khng c gii hn v s kch bn c th phi xem xt. Mt cch tip cn c h thng n phn tch nhy cm l bt u vi gi nh then cht trn c s tp hp cc d bo ri kim tra nhy cm vi gi nh m c s khng chc chn cao nht trong tnh hung a ra. Chng hn nh, nu cng ty c nhiu kiu mu thay i ca li gp trc y, iu quan trng l phi d phng s dng hng lot s liu li nhun gp. Ngoi ra, nu cng ty cng b c thay i ln trong bn d tho chin lc m rng, gi nh hiu sut s dng ti sn c th s khng chc chn nhiu hn. Nhm xc nh nn u t thi gian vo thc hin phn tch nhy cm t u, th iu quan trng l phi xem xt kiu mu lch s ca khon mc, thay i v iu kin ngnh ngh, v thay i trong chin lc cnh tranh ca cng ty. Nhn xt: Phn tch nhy s nu bt ln nhng gi nh c tc ng ln i vi cc kt qu ti chnh, v kt qu s gip ta xc nh nhng lnh vc i hi phi suy tnh cn trng hn. D bo ngn hn v yu t thi v Cho n nay, chng ta ch quan tm n d bo hng nm. Tuy nhin, c bit vi cc chuyn gia phn tch chng khon Hoa K, c rt nhiu d bo theo qu. D bo qu a ra mt lot cc cu hi. Yu t thi v quan trng ra sao? im hu ch ca kt qu kinh doanh qu gn nht l g? C th so snh vi cng k nm trc? Mt s kt hp ca c hai? D liu hng qu c dng to ra d bo hng nm nh th no? Cc khon mc c d bo theo d liu hng nm

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

69

MN PHN TCH TI CHNH


c p dng tt c theo d liu hng qu? Xem xt y tt c nhng cu hi ny nm ngoi phm vi chng ny, nhng chng ti c th bt u tr li mt vi cu trong s chng. Thi v l hin tng quan trng i vi doanh thu v thu nhp hn l d on. N th hin nhiu hn l vic mt cng ty bn l s hng li t doanh s ca ngy l. Thi v cng l kt qu t nhng hin tng lin quan n thi tit (chng hn nh, i vi cng ty in v gas, cng ty xy dng, v cc nh sn xut xe my), m hnh gii thiu sn phm mi (chng hn nh, cng nghip xe hi), v cc yu t khc. Phn tch chui thi gian bin i ca thu nhp cho cc cng ty M gi rng t nht mt s yu t thi v c mt hu nh mi ngnh cng nghip chnh yu. Ng cho vic d bo l mt cng ty khng th ch tp trung vo thnh qu ca qu mi nht nh xut pht im. Thc ra, nhng bng chng ngh rng, trong d bo thu nhp, nu mt cng ty phi chn vic ch c mt qu lm xut pht im, s c th so snh vi cng k nm trc, khng phi qu mi nht. Lu cch phn tch ny ph hp vi bn bo co ca nh phn tch hoc bo ch ti chnh; khi h tho lun thng bo thu nhp hng qu, gn nh lun lun nh gi tng i khon mc vi kt qu cng k nm trc, khng phi qu mi nht. Nghin cu to ra m hnh d bo doanh thu, thu nhp, hoc EPS da vo ch trn quan st ca qu trc . M hnh nh vy khng c s dng bi nhiu nh phn tch, v cc nh phn tch c tip cn s dng nhiu thng tin hn so vi quy m d liu m nhng m hnh n gin nh vy yu cu. Tuy nhin, m hnh s hu ch cho nhng ai cn xa l vi trng thi ca d liu thu nhp hiu xu hng tin trin ca n qua thi gian. Nhng hiu bit ny c th cung cp kin thc tng qut hu ch, im xut pht d bo c th c iu chnh phn nh chi tit khng c tit l trong d liu thu nhp lch s, hoc "tnh hp l" trong d bo chi tit. S dng Qt ch thu nhp (hoc EPS) cho qu t, v E(Qt) l gi tr mong i ca n, mt m hnh th hin thu nhp ph hp qua nhiu ngnh ngh l m hnh Foster7: E(Qt) = Qt-4 + + (Qt-1 - Qt-5) Foster cho thy rng mt m hnh c dng tng t nh vy cng s p dng tt cho d liu doanh thu.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

70

MN PHN TCH TI CHNH


Dng m hnh Foster cng xc nhn tm quan trng ca yu t thi v v n cho thy rng im xut pht cho d bo cho qu t l thu nhp ca bn qu trc , Qt-4. M hnh ny ni rng, khi buc phi s dng d liu thu nhp ngay trc , d bo hp l ca thu nhp cho qu t bao gm nhng phn t sau : thu nhp ca c th c cng k nm trc (Qt-4 ); xu hng gia tng di hn ca thu nhp hng qu mi nm (); t s () ca gia tng thu nhp hng qu mi nm gn y nht (Qt-1 - Qt-5). Thng s v rt d c tnh khi s dng cho cng ty m hnh hi quy tuyn tnh n gin c sn trong hu ht cc phn mm bng tnh.8 Cho hu ht cc cng ty, thng s c xu hng nm trong khong t 0.25 n 0.50, cho thy rng 25 n 50% gia tng thu nhp hng qu c xu hng tip tc gia tng trong qu tip theo. Thng s phn nh phn no trung bnh thay i thu nhp hng qu mi nm trong nhng nm qua, v thay i rt nhiu cc cng ty khc nhau. Nghin cu cho thy m hnh Foster a ra d bo cho mt qu tip theo, bnh qun, bng $0.30 n $0.35 trn mi c phn.9 ng ngc nhin l mc chnh xc ca m hnh cng ngang bng vi m hnh ca cc chuyn gia phn tch chng khon, ngi r rng c quyn s dng nhiu thng tin hn trong m hnh. Nh mong i, phn ln cc cn c u h tr cc nh phn tch phi tm c kt qu chnh xc hn, nhng m hnh tt nm trong khong gi tr gn ng trong hu ht trng hp. Do , s chc chn s l khng thn trng khi hon ton da vo nhng m hnh n gin, nn hiu bit v din bin thu nhp in hnh phn nh m hnh s rt c ch. EPS hng qu ca Nordstrom trong nhiu nm trc nm 1999 c trnh by Bng 10 - 4. Lu s hin din r rt ca yu t thi v. Qu th hai v th t ca mi nm c thu nhp cao hn hai qu cn li; qu th t hng nm l c thu nhp cao nht ngoi tr nm 1989, 1991, v 1996. Nu chng ta s dng m hnh Foster d bo EPS cho qu th nht nm 1999, chng ta s bt u vi EPS ca qu cng k nm 1998, hoc $0.215.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

71

MN PHN TCH TI CHNH

Bng 10-4: EPS hng qu ca Nordstrom, 1988-1998 Nm ti chnh 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 EPS qu 1 0.120 0.140 0.080 0.155 0.130 0.070 0.195 0.170 0.160 0.205 0.215 EPS qu 2 0.225 0.235 0.220 0.305 0.255 0.260 0.385 0.325 0.275 0.380 0.470 EPS qu 3 0.120 0.135 0.125 0.120 0.145 0.155 0.230 0.180 0.210 0.235 0.270 EPS qu 4 0.290 0.195 0.285 0.250s 0.305 0.370 0.425 0.335 0.265 0.380 0.470

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

72

MN PHN TCH TI CHNH


Chng ta mong i mt xu hng i ln gia tng trong EPS, v lp li mt phn mt ca qu gn nht ($0,470 - $0,270). C th hn, khi cc thng s v c c tnh t cc d liu trong bng 10-410, m hnh Foster d bo EPS l $0,255: E(Qt) = Qt-4 + 0.01 + 0.44 (Qt-1 - Qt-5) = 0.215 + 0.01 + 0.44 (0.47 0.38) = 0.255 M hnh ny c th c m rng d bo thu nhp 2 qu ti, v thm ch d phng cho tt c cc qu ca nm tip theo. Vn ny sinh y l, d bo thu nhp 2 qu ti, ta cn s liu thu nhp ca mt qu tip theo, v thu nhp ca qu ny th vn cha c bit. Gii php thch hp ca vn l thay th d bo thu nhp ca qu tip theo. D bo ca chng ti cho thu nhp ca Nordstrom trong qu th 2 nm 1999, da trn d liu 4 qu ca nm 1998, c c l $0,408: E(Qt+1) = Qt-3 + 0.01 + 0.44 = 0.380 + 0.01 +0.44 (0.255 0.215)

D bo $ 0,255 trong qu u tin ca nm 1999, tuy n gin, nhng khng khc bit nhiu vi 0,220 EPS thc t ca Nordstrom trong qu . Mt phn ca l do m cc m hnh n gin li c th a ra mt d bo chnh xc cao l v Nordstrom c 4 qu vi thu nhp cao bt thng trong nm 1998. M hnh ny gi nh rng 44% ca EPS tng trong qu gn y nht s c chuyn tip qua nm 1999, nhng gia tng phn nh hiu lc sau mt thi gian ca vic cng ty thay i trong chin lc. M hnh Foster khng phi c d nh s l thay th tim nng cho cng vic kh khn trong a ra mt d bo chi tit. D bo li nhun hng qu nn c thc hin bng cch s dng phng php tng t dng trc cho thu nhp hng nm d phng khon mc ny thng qua khon mc khc. Tuy nhin, m hnh nhc nh chng ta v mt s vn quan trng. u tin, n nhn mnh rng, do yu t thi v, im khi u hp l trong d bo hng qu thng l cng k ca nm trc, khng phi l qu gn nht. Th hai, n ch ra rng nhng gia tng li nhun gn y thng khng nn p t hon ton vo tng lai - cho EPS ca Nordstrom, ch c 44% cc thay i nh vy, trung bnh l c xu hng tip tc tn ti. Nhn xt: Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

73

MN PHN TCH TI CHNH


Vi mt s mc ch, bao gm lp k hoch ngn hn v phn tch chng khon, d bo theo qu l vic nn lm. Mt c trng quan trng ca d liu hng qu l yu t thi v; t nht mt s yu t thi v tn ti trong d liu doanh thu v thu nhp ca gn nh tt c cc ngnh ngh. Bit c nh v y (xt v doanh thu v thu nhp) trong mt nm kinh doanh ca cng ty s l mt thnh phn cn thit cho mt d bo tt v tnh hnh hot ng trn c s theo qu. 3 KT LUN D phng i din cho cc bc u tin ca phn tch d bo v nhm tng kt nhng quan im v hot ng tng lai ca phn tch chin lc kinh doanh, phn tch k ton, v phn tch ti chnh. Mc d khng phi tt c phn tch bo co ti chnh u i km vi mt bn tng kt r rng v tm nhn tng lai, d bo vn l cng c ch yu ca nh qun l, t vn vin, nh phn tch chng khon, nhn vin ngn hng u t, nhn vin ngn hng thng mi, nh phn tch tn dng v c nhng ngi khc.

Lp: Ti Chnh Doanh Nghip 01 Kha: K13 Nhm:03

74

You might also like