NHNG NH HNG CA TM L DN TC TRONG CNG CUC CI CCH HNH CHNH NH NC VIT NAM HIN NAY H QUANG TRNG

Vit Nam l mt quc gia ng Nam , l mt x hi phng ng. Trong sut chiu di lch s t lc hnh thnh nh nc u lc nm 257 tr CN n thng li ca cch mng thng 8 nm 1945, x hi Vit Nam tri qua hn hai nghn nm tn ti trn nn tng ca phng thc sn xut c th c C.Mc gi l Phng thc sn xut chu . Cng vi hon cnh a l, phng thc ny c vai tr quyt nh ti x hi cng nh cu trc tinh thn ca ngi Vit Nam. Qua qu trnh lch s ca dn tc, qua cc con ng x hi ha, cc cu trc tinh thn c th biu hin qua nhng yu t vn ha, phong tc truyn thng, th hiu, thi quen, nhng phn ng tm l tnh cm ca ngi Vit chuyn thnh mt dng thc chung l tm l dn tc c lp li, tng i n nh v bn vng trong nhn cch cc c nhn. Ngy nay, di s tc ng ca cc qu trnh kinh t - x hi, ca qu trnh hi nhp, ton cu ha, tm l x hi ni chung, tm l dn tc ni ring c nhiu bin i. Tuy nhin, do c hnh thnh v cng c trong mt thi gian di nn nhng yu t tm l dn tc c hnh thnh trn c s ca phng thc sn xut truyn thng vn cn tip tc duy tr v c sc nh hng lan ta ti cc hot ng trong i sng x hi trong c hot ng ci cch hnh chnh nh nc. Xut pht t c trng c bn ca Phng thc sn xut chu l quyn s hu rung t hon ton thuc cng x; c nhn ch c quyn chim hu v s dng. Quyn s hu bao trm ln ht l ca nh vua (Hong ) c thn thnh ha. Do vy, quyn lc tp trung cao vo tay nh vua. Vic phn b qun l hon ton ph thuc vo ng vua v mt s ngi thn cn. T chc b my hnh chnh khng coi trng tnh hiu qu, tinh gin, m ly s tp trung quanh mnh vn v b quan, s ng o ca th li, sai dch mi l gi tr ca nhng t chc mnh nn ngi ta lun quan tm nhiu n yu t nhn thn v l lch. Cng vi l s bo tn dai dng ca cng x nng thn,

ThS. Trung tm Thng tin, B Ni v 1

lng - x mc d l thit ch c tnh php l, nh nc trung ng p t vo lng - x cc l li hnh chnh theo quyn lc v mc tiu ca mnh th i vi ngi dn, nng dn bnh thng ca bao th k ngi ta ch bit c hng c hay lu chiu vn ca lng. Cc sc, ch, d php lutca triu nh, u ch th hin gi tr thng qua th ch ca lng. y tnh h thng trong qun l hnh chnh t trung ng ti a phng b ph v. Nh nc khng can thip vo cng vic ca lng, tr phi lng khng thc hin ngha v ca mnh l ng thu thn, thu t, i phu, i lnh. Mi vin chc i din cho nh nc trung ng lng, ty thi m c tn gi khc nhau, nhng gi d khng tn ti mt Ho, L no trong lng th lng vn c tt c nhng cch thc thc hin nn t qun ca n. Nn t qun ny khng cn n hnh chnh theo ngha l h thng t chc qun l t trung ng th cc c cu y vn hot ng, cc quan h y t ng iu chnh mi chuyn ca lng, hoc t ra cng gn nh th. Trong c cu lng, ngoi quan h huyt thng cn c quan h lng ging v a l. Nh nc trung ng c p t vo lng i din ca mnh nh Ho, L chng hn, th nhm ny cng khng th hot ng c lp vi Lo v Mc hai nhm phi chnh thc, khng c chc nng qun l lng nhng li tc ng trc tip vo cng vic lng. Lng - x theo cch gi hin nay c th coi l mt t chc phi chnh ph, l t chc ca x hi cng dn hot ng mt cch t tr, t qun, t ch v b rng buc bi h thng ni quy hoc h thng nhng lut l ring nh hng c, hng quy Ngoi ra vi tnh cht l mt t chc c bn ca x hi dn s Vit Nam, lng - x trong nhng giai on pht trin nht nh cn c t chc hon ton c lp vi nh nc. Trong cng cuc ci cch hnh chnh nh nc Vit Nam, nhng hn ch v chc nng, nhim v qun l nh nc ca b my hnh chnh, v s phn cng, phn cp gia cc ngnh v cc cp, v h thng th ch hnh chnh cha ng b, cn chng cho v thiu thng nht; th tc hnh chnh trn nhiu lnh vc cn rm r, phc tp; trt t, k cng cha nghim v t chc b my cn cng knh, nhiu tng nc; phng thc qun l hnh chnh va tp trung quan liu li va phn tn, cha thng sut v.v. khng th li cho t chc lng vn ang tn ti. Lng v vn ha lng hin nay khng chng li h thng hnh chnh. Trong lch s, lng - x v cch t chc hnh chnh

ca ring n hot ng v cng hiu qu v tinh gin. Chnh ph trung ng t ra mt chc l trng, khng tr lng cho anh ta, thm ch cn xy ra hin tng hi l quan trn c c v tr . Tuy nhin, nh hng to ra tnh tr trong ci cch hnh chnh nh nc hin nay ca vn ha lng v tm l lng l khng th ph nhn c khi n vn ang tc ng trc tip vo con ngi ca cng cuc ci cch. c trng ca th ch lng x t truyn thng vn tip tc hnh thnh con ngi ca hot ng ci cch vi nhng c th tm l v vn ha sau: Th nht: Tm l ch trng qun l ngi hn qun l vic, coi trng nhn thn, xem xt l lch.Trong chnh sch cn b, con ngi ca cc qu trnh ci cch khng c quyt nh bi nng lc v ng gp ca bn thn mnh m bi l lch nhn thn v yu t thnh phn. Vic dng ngi, xut pht nhiu t yu t ch quan khng to ra mt truyn thng v cng chc trong x hi. Th hai: Tm l php vua thua l lng khng ch trong thc th lng m cn trong cc c quan hnh chnh. c th tm l ny tn ti trong mi c nhn sinh ra tnh b tr, hoc tnh hnh thc, to thi quen p dng v gii thch sai lch ni dung khi tip nhn cc quy nh chung t cc c quan qun l cp trn. Ko theo l hnh thc gii quyt ni b theo l m khng da vo lut ca nh nc, theo quy nh, quyt nh ca cc ch th qun l hnh chnh cp cao hn. Th ba: Tm l tn mn v cc b do mi quan h va gia trng va dn ch theo kiu lng gia cc c nhn th hin trong s an xen vi cc quan h huyt thng v v th ca ngi bn qun so vi ngi ng c. Con ngi t tn trong phm vi lng, ra khi lng th li tr nn t ti. y l nguyn nhn ca hin tng tp trung ng hng vo cc v tr qun l hnh chnh, v tip tc to ra hin tng phn ha lm hn ch hiu qu hot ng ca t chc b my hnh chnh, gy kh khn trong vn v lun chuyn cn b v to ra nhiu yu t mt n nh trong cc n v hnh chnh. Thc trng hin nay, do c trng tm l vn ha ni trn, vic iu chuyn cn b t ni khc v lm lnh o cc x l rt kh khn do chnh cc cng ng a phng v h thng con ngi lng x cn tr. Nu c vic nhp hai x thnh x mi, thng s xy ra hin tng phn b lnh o, nu ngi x ny lm ch tch, th b th l
3

ngi x kia. Sau mt thi gian, nhng mu thun xy ra dn n li ny sinh yu cu i tch n v hnh chnh. Qu trnh tch cc n v hnh chnh c thc hin, th trong n v hnh chnh x mi li ny sinh nhng tranh chp v phn b cc chc danh theo huyt thng, dng h v.v. rt phc tp. Th t: l tm l tp th. Xut pht t truyn thng cng ng, Vit Nam t c nhng quan h trc tip gia c nhn v cc cng ng ln. Mt gia nh hay rng ra l mt gia tc c trch nhim vi lng vi nc v ngc li. Bi th mt c nhn bnh thng ch c vai tr trong cng ng ca mnh m thi, cn ra n cng ng ln c nhn b tan bin i trong . Cng c iu chnh hnh vi ca c nhn trong cng ng ch yu l d lun, nhng li n i, thi khch l hoc ch ci ca dn lng to ra con ngi trong cc hot ng t chc qun l c tm l lng trnh trch nhim c nhn, khng quyt on, trng ch v li, lm vic v lnh o thc hin nhiu khi theo d lun .v.v. Th nm: tm l kh chp nhn nhng ci mi v khng c nng lc t bin i trc s bin i ca hon cnh x hi. Con ngi trong cng cuc ci cch hnh chnh nh nc hin nay cn chu nh hng nng n ca nguyn tc hot ng mc nh v cng nhc, khng cn c theo tnh hnh thc tin, b qua nhng ch o mang tnh h thng ca c quan hnh chnh cp cao hn, thm ch b tt c cc rng buc ca thit ch hnh chnh. V thc cht, l tnh cht cng x - th tc cn c lu tn t thi nguyn thy. Mi lng x vn hnh theo nhng nguyn tc mc nh v cng nhc khc nhau, n ng thi quy nh cc xu hng hot ng ca con ngi. Bn thn mi c nhn trong cng ng lun c trng thi ng nhm thot ra khi nhng rng buc khng mong mun vi l lng trong i sng vt cht v ni tm. Tuy nhin sc mnh ca th ch lng vi l lng bp ngt mi tim nng sng to, mi thc v ci ti ca ch th. Nhn cch, v tnh a dng ca nhn cch b tan bin trong cng ng lng x to ra np tm l c th nu trn. Th su: Tm l ngi giao tip, ng chm, dnh dng n cc c quan hnh chnh cng quyn trong ngi dn Vit nam hin nay. Nguyn nhn ca tm l nu trn xut pht t tnh t qun ca lng th hin r trong quan h ca

lng vi chnh quyn trung ng. V nguyn tc th vua hay triu nh khng giao dch trc tip vi ngi dn v ngc li. S tn ti ca tm l dn tc ny v nguyn tc cng cn tr rt ln n cng tc qun l, ci cch hnh chnh. Ngi dn thc t t hn ch cc quyn ca mnh, trong c quyn c tham gia qun l nh nc v yu cu v trch nhim gii trnh ca cc c quan cng quyn; pha cc c quan cng quyn l tnh trng bung lng qun l v lng qun ngha v phc v nhn dn.v.v. Th by: Tm l trng x. nh hng ca c trng tm l ny hnh thnh quan nim s dng v bt cn b cn c vo th h gi hay tr m gt i cc yu t hp l khc trong cng tc cn b. Nhng c trng tm l ch yu ni trn trong con ngi Vit Nam do nh hng t truyn thng lng l nhng khi qut chung, mang tnh ph qut tri sut chiu di ca lch s dn tc. c trng ny ti thi im hin nay vn rt d nhn ra ngay c nhng th ln nh H Ni, Hi Phng, Nng, v.v., bi t duy nng nghip, cn tnh nng thn in m du n c trong vn ha th. Bn thn t chc hnh chnh ca th c phng theo t chc nng thn, ph nm xen k vi lng, li sng ca th Vit Nam cng tng t nh nng thn v c tnh cng ng v tp th cao 1. Ngoi ra mi vng a l t bc vo nam, tn ti c nhng np tm l ca c nhn mang tnh cht vng, min nhng cng u gn cht vi vn ha v tm l lng v cng thng rt bo th. Nh vy, nh hng to ra tnh tr trong ci cch hnh chnh t vn ha, tm l lng - x l khng th ph nhn c khi n vn ang tc ng trc tip vo con ngi ca cng cuc ci cch. c bit l cc quan h v giao tip hnh chnh, n to ra nhng hu qu x hi khng nh trong vic t chc cc hot ng ci cch, cn tr vic a cc ngun lc c v vt cht v con ngi vo i sng x hi phc v cho pht trin, mu thun vi chnh vai tr nhn t ca con ngi trong hot ng ny. Vi tt c nhng iu kin mi c to ra t qu trnh cng nghip ha, hin i ha t nc cng nhiu n lc ca ng v nh nc nhm pht trin kinh t x hi hnh thnh nhng nhu cu li ch dn tc mi; cng vi
1

. Xem: Trn Ngc Thm (1999), C s vn ha Vit Nam, Nxb. Gio Dc, tr 117 -123

qu trnh ton cu ha l iu kin thun li cho giao lu vn ha ni chung s nhanh chng gp phn khc phc nhng c im v tm l - sn phm ca phng thc sn xut Chu nh ni; to lp nhng khun thc vn ha v tm l mi mang tnh ph qut c li cho hot ng ci cch, giao lu v hi nhp kinh t quc t nc ta. Yu cu khc phc nhng hn ch t yu t tm l dn tc cho con ngi ca hot ng ci cch cng ng thi l nhng yu cu: - y nhanh qu trnh cng nghip ha hin i ha nng thn, pht trin kinh t vng, min, a phng; - Nhanh chng p dng cng ngh hnh chnh; a cc c quan hnh chnh cng i ng cn b, cng chc ca n hot ng theo cc tiu chun quc t v chu s nh gi nh k; - Tng cng vn ng tuyn truyn chnh sch ca ng v Nh nc. C chnh sch vn ng h tr cn b, cng chc v ngi dn nhn thc c vai tr v trch nhim c nhn ca mnh, tch cc tham gia vo cc hot ng cng; - Xy dng chnh sch v to iu kin cn b c s bm st dn, lng nghe c nhng tm t nguyn vng ca nhn dn; - Xy dng v thit lp h thng chun mc v nhng gi tr vn ha, o c x hi mi ph hp vi s pht trin ca i sng kinh t x hi v qu trnh ci cch hnh chnh v xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha./.

H Quang Trng Trung tm Thng tin - B Ni v D: 0904 289 886 Email: truongphilo@yahoo.com haquangtruong@moha.gov.vn