Phát hiện bệnh ở cá

Hằng ngày, người nuôi cá cần quan sát và phát hiện

sớm tình trạng bất thường của cá qua các biểu hiện:

– Các hoạt động bơi lội

– Khả năng bắt mồi
– Màu sắc của cá
– Chất lượng nước
 Phát hiện bệnh ở cá

• Quan sát từ bờ ao: màu nước, trạng thái bơi

bội, sự nổi đầu của cá ....
• Dựa vào các thông tin từ hiện trường về quản
lý ao, các yếu tố môi trường nuôi, thời tiết....
• Thông tin về kỹ thuật: nguồn nước, mật độ thả,
tỉ lệ sống, loại thức ăn, khả năng bắt mồi.....
 Nổi đầu vào buổi
sáng sớm
Thiếu oxy trong nước
Ccá chết
đột ngột

Cá chết vào mọi Ngộ độc hoặc có chất

thời điểm trong độc trong môi
Cá chết ngày trường
Cá chết tăng liên
Thiếu thức ăn hoặc
tục và chậm lớn
C1 chết suy dinh dưỡng
rải rác
Tỉlệ chết không
đổi Ký sinh trùng ký
sinh
Số cá chết tăng Nhiễm vikhuẩn hoặc
Sơ đồ dựa vào hình thức cá chết dần virus
dự đoán bệnh (Từ Thanh Dung)
 Phát hiện bệnh ở cá

Dấu hiêu bệnh bên

ngoài: màu sắc cơ
thể, vây, mang ....

Quan sát tổng quát bề mặt cơ thể cá nói chung không

cung cấp nhiều thông tin liên quan đến từng bệnh riêng
lẽ nhưng có thể giúp loại bỏ hay tách biệt giữa cá khỏe
và cá bệnh.
 Quan sát trên da và vây cá
• Dấu hiệu bệnh lý thường xuất hiện xung quanh các tia vi, nắp
mang, hậu môn và vùng đuôi, hay lan khắp toàn thân.

• Xuất huyết hay mất cân bằng thẩm thấu sẽ làm cho da cá sậm
màu đi.

• Ký sinh trùng có thể bám trên da cá hoặc dưới da hay vi cá khi

ở giai đoạn ấu trùng sống trong bào nang/bào xác để lại những
dấu hiệu lâm sàng trên da như đốm trắng hay đen dưới da.
 Quan sát mắt của cá
Mắt cá cũng là nơi cần quan sát cẩn thận để phát hiện bệnh.

• Hình dạng
• Màu sắc
• Tình trạng đục vẫn
• Bọt khí
• Những đốm đỏ nhỏ lấm tấm do xuất huyết

Là những dấu hiệu cho thấy cá sắp bị bệnh hoặc đang trong tình
trạng nhiễm bệnh
 Quan sát mang cá
• Mang bị nhợt nhạt hay lở loét

• Xuất huyết trên mang

Bất thường
• Sinh vật gây bẩn bám

• Tích tụ nhiều chất nhày

Bình thường

Bình thường

Những thay đổi ở mang cá thường

có liên quan đến bệnh và cần phải
Bất thường
lưu tâm đặc biệt.
 Quan sát khoang bụng và các mô

xuất huyết và tích tụ dịch cơ thể

những đốm đỏ xuất hiện trong cơ
vách của xoang cơ thể
vách của xoang cơ thể mềm nhũn chất dịch
hay rã ra khi giải phẩu (dấu hiệu
cho biết cá đã chết lâu) chất dịch
 Quan sát nội quan

Gan bị mũ

• những đốm trắng xám xuất

hiện trên nội quan.
• những vết loét trên thận
• ruột cá bị sưng
Bình thường

Bất bình thường

 Quan sát nội quan
Gan sưng, trắng và Ruột trương hơi
xuất huyết

Cá bình thường

Tỳ tạng bị mũ

Cá bất bình thường

 Bệnh Xuất huyết
Dấu hiệu bệnh lý: Thân
xuất huyết, hậu môn
sưng lồi, bụng trương to
có dịch vàng hoặc hồng

Xuất hiện lúc giao mùa

Nuôi mật độ dày
Ao có nhiều mùn bả hữu cơ
Nhiễm vi khuẩn Aeromonas hydrophyla
Bệnh mủ gan

Dấu hiệu bệnh lý bên trong có

nhiều đốm trắng đường kính 1-
3mm trên gan, thận và tỳ tạng.

Dấu hiệu bên ngòai không rỏ

ràng, trông cá gầy, mắt hơi lồi,
có khi xuất huyết. Cá giảm ăn, tỉ
lệ chết cao
Tỉ lệ hao hụt ở cá Tra giống dao động từ 40 – 100 %
Chẩn đoán bệnh:
Kiểm tra nhớt da và mang
Phòng bệnh:
Tẩy dọn ao
Không thả cá mật độ dầy
Tắm cá giống trước khi thả nuôi (KMnO4:
20ppm/15-30’; NaCl 3%/5’; Formalin 100-
200ppm/30-60’)
Trị bệnh:
Formalin phun 10-20 ppm
 Các bước thu mẫu cá
• Thu thập các thông tin có liên quan đến
quá trình bộc phát bệnh từ người nuôi
(phiếu thu mẫu cá bệnh)
• Số lượng mẫu thu: từ 6-10 con (nếu cá lớn:
thu 2con khỏe, 4 con bệnh)
• Mẫu cá bệnh nên còn sống (cá bệnh sắp
chết),
Bảo quản, vận chuyển bệnh phẩm

Bệnh phẩm sống (cá sống)

Đây là phương pháp dễ áp dụng nhất để vận chuyển cá.
• Cho vào các túi nilon chứa không quá 1/3 nước.
• Bơm không khí hoặc oxy vào.
• Đặt túi cá vào trong một thùng nhựa cứng, dùng giấy vụn để
chèn.
• Trong mùa nóng cho đá vào túi nhựa để trong thùng xung
quanh túi cá.
 Bệnh phẩm ướp đá

• Cho cá vào từng túi riêng biệt không có nước,

đóng kín túi lại, phủ đá vụn.
• Khi vận chuyển cần dùng một thùng cách nhiệt
tốt, đựng 5-7 kg đá vụn.
• Tốt nhất, nên dùng thùng đựng bằng kim loại
hay xốp kín.