Professional Documents
Culture Documents
Mc lc.................................................................................................................1 Bng ch vit tt ..................................................................................................2 M u.................................................................................................................3 1 Gii thiu chung............................................................................................4 1.1 M t ngnh sn xut tinh bt sn .......................................................4 1.1.1 V qui m sn xut tinh bt sn .......................................................4 1.1.2 V c th sn xut..........................................................................5 1.1.3 Cc thch thc .................................................................................6 1.2 Qu trnh ch bin tinh bt sn c bn ................................................6 1.2.1 Tip nhn c sn ti ......................................................................8 1.2.2 Ra v lm sch c..........................................................................8 1.2.3 Bm v mi c..................................................................................9 1.2.4 Ly tm tch b ..................................................................................9 1.2.5 Thu hi tinh bt th.........................................................................10 1.2.6 Thu hi tinh bt tinh ........................................................................10 1.2.7 Hon thin sn phm .....................................................................11 1.2.8 ng bao sn phm .......................................................................11 1.2.9 Cc b phn ph tr.......................................................................12 2 S dng ti nguyn v nhim mi trng ...............................................12 2.1 Tiu th nguyn nhin liu .................................................................12 2.2 Cc vn mi trng.......................................................................13 2.2.1 Nc thi........................................................................................13 2.2.2 Kh thi ...........................................................................................16 2.2.3 Cht thi rn ...................................................................................17 2.3 Tim nng ca sn xut sch hn .....................................................18 3 C hi sn xut sch hn...........................................................................19 3.1 C hi SXSH trong khu x l s b .................................................19 3.1.1 Phn khu tr sn vo theo thi gian nhp .....................................19 3.1.2 Bc v v ra .................................................................................20 3.1.3 Tch b si, , t, ct trc khi ra ...........................................20 3.1.4 Ci tin thit b khuy trn khi ra, iu chnh thng s.................20 3.1.5 Thu hi v ti s dng nc ra....................................................20 3.2 C hi SXSH trong tch bt ...............................................................20 3.2.1 Ci tin dao bm, my nghin, cht ...............................................20 3.2.2 Ti u ha quy trnh vn hnh sng quay......................................21 3.2.3 Dng ly tm siu tc v lin tc......................................................21 3.2.4 Thu hi tinh bt t b .....................................................................21 3.2.5 Thu hi tinh bt v ti s dng nc sau lc th ...........................21 3.2.6 S dng NaHSO3 hoc ch phm SMB ty trng ....................22 3.2.7 Tn dng b sn lm phn vi sinh..................................................22 3.2.8 S dng m sn sn xut sn phm ph..................................22 3.2.9 Tn dng b sn lm c cht nui trng nm................................22 3.2.10 Thu hi tinh bt bng lc ti .......................................................23 3.2.11 Thu hi tinh bt bng thp ra kh .............................................23 3.2.12 La chn mi cht truyn nhit l hi nc hay du.................23 3.3 C hi SXSH trong khu vc cc thit b ph tr ................................24 3.3.1 Lm mm nc trc khi cp cho ni hi .....................................24 3.3.2 Tn dng nhit khi thi ni hi .....................................................24 3.3.3 Thu hi v ti s dng nc ngng...............................................24 3.3.4 Tn thu biogas t h thng x l nc thi ...................................24 3.3.5 Tn dng nc thi cho h nui c v sn xut phn hu c.......24
Thc hin sn xut sch hn .....................................................................25 4.1 Bc 1: Khi ng .............................................................................25 4.1.1 Nhim v 1: Thnh lp nhm nh gi SXSH................................25 4.1.2 Nhim v 2: Phn tch cc cng on v xc nh lng ph...........29 4.2 Bc 2: Phn tch cc cng on sn xut .......................................32 4.2.1 Nhim v 3: Chun b s dy chuyn sn xut.........................32 4.2.2 Nhim v 4: Cn bng nguyn nhin vt liu.................................34 4.2.3 Nhim v 5: Xc nh chi ph ca dng thi ...................................37 4.2.4 Nhim v 6: Xc nh cc nguyn nhn ca dng thi ..................39 4.3 Bc 3: ra cc gii php SXSH....................................................41 4.3.1 Nhim v 7: xut cc c hi SXSH...........................................41 4.3.2 Nhim v 8: La chn cc c hi c th thc hin c ..............43 4.4 Bc 4: Chn la cc gii php SXSH..............................................45 4.4.1 Nhim v 9: Phn tch tnh kh thi v k thut ...............................45 4.4.2 Nhim v 10: Phn tch tnh kh thi v kinh t ...............................46 4.4.3 Nhim v 11: nh gi nh hng n mi trng ......................47 4.4.4 Nhim v 12: La chn cc gii php thc hin ............................47 4.5 Bc 5: Thc hin cc gii php SXSH ............................................48 4.5.1 Nhim v 13: Chun b thc hin ...................................................48 4.5.2 Nhim v 14: Thc hin cc gii php ...........................................49 4.5.3 Nhim v 15: Quan trc v nh gi cc kt qu...........................50 4.6 Bc 6: Duy tr SXSH ........................................................................51 4.6.1 Nhim v 16: Duy tr SXSH ............................................................51 5 X l mi trng.........................................................................................53 5.1 Nc thi............................................................................................53 5.2 Kh thi ...............................................................................................56 5.3 B thi rn ..........................................................................................58
Bng ch vit tt
Ch vit tt BOD COD FOCOCEV HCN PP SMB SS SXSH Ch vit y Biochemical Oxygen Demand (Nhu cu oxy sinh ho hc) Chemical Oxygen Demand (Nhu cu oxy ho hc) Cng ty C phn Tinh bt sn FOCOCEV Qung Nam Axt Xyanuahydric polyetylen Ch phm ty trng tinh bt Suspense Sludge (Cht rn l lng) Cleaner Production (Sn xut sch hn)
M u
Sn xut sch hn c bit n nh mt tip cn gim thiu nhim ti ngun thng qua vic s dng nguyn nhin liu c hiu qu hn. Vic p dng sn xut sch hn khng ch gip cc doanh nghip ct gim chi ph sn xut, m cn ng gp vo vic ci thin hin trng mi trng, qua gim bt chi ph x l mi trng. Ti liu hng dn sn xut sch hn trong ngnh sn xut tinh bt sn c bin son trong khun kh hp tc gia Hp phn sn xut sch hn trong Cng nghip (CPI), thuc chng trnh Hp tc Vit nam-an mch v Mi trng (DCE)/B Cng thng v Trung tm Sn xut sch Vit nam, thuc Vin Khoa hc v Cng ngh Mi trng/Trng i hc Bch khoa H ni. Ti liu ny c cc chuyn gia chuyn ngnh trong nc bin son nhm cung cp cc kin thc c bn cng nh cc thng tin cng ngh nn tham kho v trnh t trin khai p dng sn xut sch hn. Cc chuyn gia dnh n lc cao nht tng hp thng tin lin quan n hin trng sn xut trong ngnh ti Vit nam, cc vn lin quan n sn xut v mi trng cng nh cc thc hnh tt nht c th p dng c trong iu kin nc ta. Mc d Sn xut sch hn c gii hn trong vic thc hin gim thiu nhim ti ngun, ti liu hng dn sn xut sch hn ny cng dnh chng cui cp mt cch khi qut v x l mi trng cc doanh nghip c th tham kho khi tch hp sn xut sch hn trong vic p ng cc tiu chun mi trng. Hp phn Sn xut sch hn trong Cng nghip v Trung tm Sn xut sch Vit nam xin chn thnh cm n s ng gp ca TS. Ng Tin Hin, cc cn b ca Cng ty C phn T vn EPRO v c bit l Chnh ph an mch, thng qua t chc DANIDA, v Chnh ph Thy s, thng qua T chc Pht trin Cng nghip Lin hp quc UNIDO h tr thc hin ti liu ny. Mi kin ng gp, xy dng ti liu xin gi v: Vn Phng Hp phn Sn xut sch hn trong cng nghip, email: cpi-cde@vnn.vn hoc Trung tm Sn xut sch Vit nam, email: vncpc@vncpc.org.
800 700 600 500 400 300 200 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Hnh 1. Biu tng trng din tch, sn lng v nng sut tinh bt sn Vit nam Ngoi tinh bt sn, cc sn phm c ch bin t sn cn bao gm cn, ru, bt ngt, axit glutamic, axit amin, cc loi si r maltoza, glucoza, fructoza, tinh bt bin tnh, maltodextrin, cc loi ng chc nng, thc n gia sc, phn bn hu c
1. Qui m nh (h v lin h): y l quy m c cng sut 0,5 - 10 tn tinh bt sn phm/ ngy. S c s ch bin sn quy m nh chim 70 - 74%. Cng ngh th cng, thit b t to hoc do cc c s c kh a phng ch to. Hiu sut thu hi v cht lng tinh bt sn khng cao. 2. Qui m va: y l cc doanh nghip c cng sut di 50 tn tinh bt sn phm/ ngy. S c s ch bin sn quy m va chim 16- 20%. a phn cc c s u s dng thit b ch to trong nc nhng c kh nng to ra sn phm c cht lng khng thua km cc c s nhp thit b ca nc ngoi. 3. Qui m ln: Nhm ny gm cc doanh nghip c cng sut trn 50 tn tinh bt sn phm/ ngy. S c s ch bin sn quy m ln chim khong 10% tng s cc c s ch bin c nc vi cng ngh, thit b nhp t Chu u, Trung Quc, Thi Lan. l cng ngh tin tin hn, c hiu sut thu hi sn phm cao hn, t cht lng sn phm cao hn, v s dng t nc hn so vi cng ngh trong nc. Ti nay c nc c trn 60 nh my ch bin tinh bt sn c nc qui m ln, cng sut 50 - 200 tn tinh bt sn/ ngy v trn 4.000 c s ch bin th cng. Hin ti, tng cng sut ca cc nh my ch bin sn qui m cng nghip v ang xy dng c kh nng ch bin c 40% sn lng sn c nc. Theo s liu thng k cha y , khong 40 - 45% sn lng sn dnh cho ch bin quy m ln, hay cn gi l quy m cng nghip, 40 - 45% sn lng sn dnh cho ch bin tinh bt qui m nh v va, dng sn xut cc sn phm sn kh, ch bin thc n chn nui v 10 - 15% dng cho n ti v cc nhu cu khc.
1.1.2 V c th sn xut
C sn ti rt kh bo qun di ngy nn hu ht cc nh my ch bin sn u hot ng theo thi v. Thi gian hot ng ch yu l t cui thng 8 nm trc n u thng 4 nm sau. Mc d vy, vng ng Nam B c iu kin thun li v nhit cho pht trin cy sn nn cc nh my ch bin tinh bt hin nay c th sn xut c 2 v. Ring cc nh my ch bin ti Ty Ninh c thi gian ch bin ko di 330 ngy/ nm. Thi gian sn xut trong nm ca cc nh my khc khong 200 ngy. Theo cng sut thit k, nhu cu nguyn liu sn ti l: 5.360.000 tn sn ti/ nm, chim 69,48% sn lng sn hin c. Trong khi sn lng sn hng nm dnh lm lng thc cho ngi v cho chn nui khong 3.000.000 tn. V vy, vi sn lng sn 7.700.000 tn sn/ nm, nhiu nh my ch bin tinh bt sn b thiu nguyn liu. Mt s kt qu nghin cu, chuyn giao cng ngh, sn xut ch bin cc sn phm sau cng nghip tinh bt sn nh: sn xut tinh bt bin tnh,
maltodextrin, ng glucoza, si r maltoza, lysin gp phn ko di thi gian hot ng ca cc doanh nghip sn xut tinh bt sn sau ma v.
Tinh bt sn c ch bin t nguyn liu l c ti hoc kh (sn c, sn lt), vi cc quy m v trnh cng ngh khc nhau. Quy trnh ch bin tinh bt sn c th c th hin trong hnh 2.
C sn ti
1. Tip nhn c sn
Nc Nng lng
2. Ra v lm sch - Ra s b - Tch v - Ra nc
V, t ct Nc thi
Nc Nng lng
3. Bm v mi c - Bm - Mi - Nghin, xt
u c, x sn
Nc thi B thi rn
Nc Nng lng
5. Thu hi tinh bt th
Nc thi
Nc Nng lng
Nc thi
Tinh bt sn
Hnh 2. Cng ngh sn xut tinh bt sn Lu : Qu trnh sy kh sn phm s dng nhiu nhit. Cc qu trnh s dng nng lng khc nh: chy my, bng ti... u sinh ra kh nh knh. Cc dng pht thi kh nh knh ny cha c m t c th trong s quy trnh cng ngh ny.
Theo s hnh 2, qu trnh sn xut tinh bt sn gm 7 cng on chnh. Mi cng on li gm mt s cng on nh hn. Chi tit ca cc bc cng ngh c m t c th di y:
1.2.2 Ra v lm sch c
Cng on ny c tin hnh nhm loi b cc tp cht c trn v c sn, bao gm cc bc ra s b, tch t , tch v cng v ra li bng nc. My bc v c dng tch v cng ra khi c. C sn c a t bn cha n my bc v bng mt bng ti. Ti y ct, t v cht thi khc tip tc c loi b trong iu kin m. My bc v c thit k theo hnh ng c gn thanh thp trn thnh ng nh mt lng xoy c khe h rng khong 1cm, mt trong ca my c g xoy gip cho vic a c n mt cch t ng. tng hiu qu loi b t ct c th dng g xoy dng bn chi. Thng thng sn phi c loi c v cng v v la (dy khong 2-3mm) l ni c cha n 50% l tinh bt v hu ht lng axit hydroxyanic HCN. C sn sau khi bc v c chuyn n my ra. Qu trnh ra c tin hnh bng cch phun nc ln nguyn liu sn c vi nhng bnh cho t trong mt mng nc. Mng nc trong my ra c thit k hnh ch U, cho php c sn di chuyn vi khong cch di hn, trong thi gian lu hn. Ti y, qu trnh ra v lm sch c nhim v loi b lp v ngoi cng nh mi tp cht khc. Cng on ra nn s dng vi phun p lc cao tng hiu qu ra. Nu qu trnh ra khng t hiu qu cn thit, cc ht bn dnh trn c sn s l nguyn nhn lm gim trng ca dch sa v sn phm. Nc ra v nc dng bc v c th c ly t cc my phn ly tinh bt. Nc ra ti s dng c cha trong b cha trc khi dng.
C sn ti sau khi ra c bng ti chuyn n cng on sau. Sau cng on ra, 1000 kg sn c ti cho khong 980 kg sn sch.
1.2.3 Bm v mi c
Mc ch ca qu trnh ny nhm lm v c, to thnh cc mnh nh, lm tng kh nng tinh bt ho trong nc v tch b. C sn khi ra khi my ra, qua bng ti, c bm thnh nhng mnh nh khong 10 20 mm ti my bm. My bm c gn 2 b li, b th nht c 20 li c nh, theo cu trc chun ca khong cch khe, b th 2 gm 21 li gn vi mt trc chnh 4 gc khc nhau. Trc chnh c chuyn ng bng m t in 240 vng/ pht. Sau khi bm, nguyn liu c chuyn vo my mi bng vt ti v b phn phn phi dm. Vic mi c t hiu qu l yu t cn thit cho sn lng tinh bt cao. My mi c mt rto c ch to bng thp khng r, c cc rnh gi cc li mi. Rto ny t trong hp v b mt mi to thnh vch ng c th cha c, i din vi mt mi l mt m chn cho php iu chnh kch thc bt mi. Bng cch chn b m ny, c sn ti s c mi trn b mt li mi. B sn c y ra t cc khe h y. Trong qu trnh mi, nc c a vo phu nhm gim nhit lng sinh ra v y b sn ra khi my. Trong qu trnh ny, HCN trong c sn trng thi t do, ho tan dn trong nc n khi khng cn trong sn phm. S tip xc ca axit ny vi st d hnh thnh cht ferocyanide lm cho dch tinh bt sn c mu hi xanh l. Do vy, cng on ny, tt c cc b phn thit b c tip xc vi dch tinh bt sn cn c lm bng thp khng r. Dch sa to thnh sau qu trnh ny c bm sang cng on tip theo.
1.2.4 Ly tm tch b
Ly tm c thc hin nhm c c dch sa v loi b x. Ty mu c tin hnh ngay sau khi hnh thnh dch sa. Trong qu trnh ny, tinh bt c tch khi si xenluloza, lm sch si mn trong bt sa v ty trng tinh bt trnh ln men v lm bin mu. Mc ch ly tm tch b l tch tinh bt ra khi nc v b. ty trng tinh bt, c th dng cc hp cht SOx c tnh oxy mnh (NaHSO3 38% hoc dung dch SO2) ty mu. C th s dng dung dch c tn thng mi SMB vi thnh phn chnh l nc v NaHSO3. SMB ang c s dng ph bin ty trng trong sn xut tinh bt nhm thay th cng ngh s dng clo hoc t lu hunh to ra SO2 trc y. u im ca SMB so vi clo v lu hunh l gim thiu nhim mi trng khng kh, nc v c bit d dng khng ch c lng SO42- trong tinh bt, p ng cht lng tinh bt theo tiu chun quc t xut khu.
Thng thng vic tch b c tin hnh 3 ln bng cng ngh v thit b ly tm lin tc. Dch sa c a vo b phn r hnh nn v c nhng vi phun nc vo b trong sut qu trnh ra b v ho tan tinh bt. Phn x thu hi, sau khi qua giai on lc cui cng, c cha 90 - 95% l nc v mt t l thp l tinh bt cn st li. y l iu kin thun li tch b v tinh bt. Do vy, tinh bt sa sau khi i qua b phn ly tm u tin vi kch thc khe h hp l s c tip tc bm qua cc b phn ly tm tip theo. B phn ly tm gm c 2 cng on v c thit k vi sng ry mn. Trong cc b phn ly tm ny thng c b phn lc mn v b phn lc cui thu hi trit tinh bt. Phn x mn c loi b s dng lm thc n chn nui. Sa tinh bt loi th sau khi qua my lc ln cui t mc c c khong 30B hoc 5,1 - 6,00Bx (tng ng 54 kg tinh bt kh/ m3 dch). Dch tinh bt ny cn cha cc tp cht nh protein, cht bo, ng v mt s cht khng ho tan nh nhng ht celluloza nh trong qu trnh mi c. Cc tp cht s b loi b trong qu trnh tinh lc bt.
10
phn nh l tinh bt dng sa c nng thp c a qua cc a phn ly t bn trong bn phn ly. Bn phn ly c lp cc ng dn nc ra ho tan tinh bt. Nhiu my phn ly c lp t theo mt dy lin tc. Tinh bt sau cng on ny t nng 20oBx. Phng php ly tm kh nc c thit k theo kiu r, b phn chu c c l, mt tm vi lc v mt tm li c l rt nh t bn trong. Tinh bt c chuyn vo dng lng. Trong sut qu trnh phn ly, nc c loi b bi mng lc v tinh bt c gi li thnh chu to thnh bnh hnh tr. Chu k hot ng ca my bt u din ra t lc np tinh bt sa 18 - 20oBx vo b phn hnh r cho n khi t mc cho php th ngng np. Sau khi hon tt chu k no bt th qu trnh np dch tinh bt mi bt u hot ng tr li. Sau ly tm tch nc, tinh bt tinh thu c t m 38%, c chuyn sang cng on sau di dng bnh tinh bt.
11
kt dnh vn cc, t tiu chun ng u v mn. Tinh bt sau khi qua ry c bao gi thnh phm. Thit b dy chuyn sn xut tinh bt sn ch yu c nhp ca c, Nht, Php, i Loan, Trung quc, Thi Lan v mt phn c ch to trong nc.
1.2.9 Cc b phn ph tr
Qu trnh sn xut tinh bt sn s dng hi gin tip sy tinh bt hoc mi cht du c gia nhit. Hi c sinh ra t thit b l hi. Loi l hi ph bin trong cc doanh nghip sn xut tinh bt sn l loi chy bng du, hoc bng than, c cng sut ph hp bin nc thnh hi. l du, thay v gia nhit cho nc nh l hi, du c gia nhit p lc cao cung cp cho cc thit b s dng nhit, thit b sy kh. Kh SO2 c th c to ra bng cch t lu hunh trong khun vin nh my, c s dng ty trng nguyn liu hoc thnh phm. C th nhp mua ho cht ty trng tinh bt c tn thng mi SMB vi thnh phn chnh l NaHSO3 38%.
Qu trnh sn xut tinh bt sn s dng lng ln nc v nng lng, ng thi sinh ra cht thi di c ba dng rn, lng v kh, s c trnh by trong cc phn di y.
12
Trung bnh t 100kg c sn c hm lng bt 25% tr ln s thu c t nht 25 kg tinh bt thng phm loi 1 c m 12%.
2.2 Cc vn mi trng
Sn c c hm lng nc khong 55,2%, tinh bt khong 25 - 29%, hm lng protein 0,4mg/100g cht kh, hm lng HCN 2,9 mg/100g sn ti, thay i theo ma v, iu kin cnh tc, ging sn, thi v, thi gian v iu kin bo qun. Chnh cc thnh phn hu c nh tinh bt, protein, xenluloza, pectin, ng... c trong nguyn liu c sn ti l nguyn nhn gy nhim cao cho cc dng nc thi ca nh my sn xut tinh bt sn qua qu trnh sn xut. Ngoi ra, trong qu trnh sn xut, HCN ho tan trong nc ra b, thot khi dy chuyn sn xut cng gp phn gy nhim mi trng, to mu sm ca nc thi. Kh thi trong nh my sn xut tinh bt sn phi k n l cc hp cht SOx t qu trnh ty ra dng nc SO2, dung dch NaHSO3, CO2 t qu trnh t nhin liu, cc loi kh NH4, indon, scaton, H2S, CH4 t cc qu trnh ln men ym kh v hiu kh cc hp cht hu c nh tinh bt, ng, protein trong nc thi, b thi. Cc cht thi rn gm v snh (v lp ngoi cng ca c sn), cc phn x, b thi rn cha nhiu xenluloza, b lc t my lc, my ly tm.
2.2.1 Nc thi
Nc sn xut c s dng nhiu nht cng on ra v ly tm tch b. Lng nc thi ra mi trng thng chim 80 - 90% nc s dng. Nc thi sinh ra t dy chuyn sn xut tinh bt sn c cc thng s c trng nh: pH thp, hm lng cht hu c cao, th hin qua cht rn l lng
13
(SS), nhu cu oxy sinh hc (BOD), nhu cu oxy ho hc (COD), cc cht dinh dng cha N, P, K, mu... vi nng rt cao, vt nhiu ln so vi tiu chun mi trng. Nc thi c sinh ra t cc cng on sn xut chnh sau y: - Bc v, mi c, p b: cha mt hm lng ln cyanua, alcaloid, antoxian, protein, xenluloza, pectin, ng v tinh bt. y l ngun chnh gy nhim nc thi, thng dao ng trong khong 20 - 25m3/ tn nguyn liu, c cha SS, BOD, COD mc rt cao. - Lng trch ly: cha tinh bt, xenluloza, protein thc vt, lignin v cyanua, do c SS, BOD, COD rt cao, pH thp. - Ra my mc, thit b, v sinh nh xng: c cha du my, SS, BOD. - Nc thi sinh hot (bao gm nc thi t nh bp, nh tm, nh v sinh) cha cc cht cn b, SS, BOD, COD, cc cht dinh dng (N, P) v vi sinh vt - Nc ma chy trn qua khu vc nh my cun theo cc cht cn b, rc, bi. Kt qu phn tch nc thi ti mt s doanh nghip sn xut tinh bt sn Vit Nam c trnh by trong Bng 2. Bng ny cho thy khong cch dao ng v cc ch tiu nc thi cao hn nhiu ln so vi tiu chun cho php. Thnh phn nc thi ph thuc vo quy m sn xut, trnh cng ngh v h thng thit b x l nc thi, quy trnh vn hnh v quan trc mi trng. Tuy nhin, nc thi sn xut tinh bt sn cc quy m khc nhau u hu nh cha t c tiu chun nc thi cng nghip ca Vit Nam. Bng 2. Cht lng nc thi t sn xut tinh bt sn
Cc ch tiu pH BOD COD SS CN
-
n v
Quy m nh v va 4,0 - 5,6 7.400 - 11.000 13.000 - 17.800 1.200 - 2.600 3,4 - 5,8 79 - 99
Quy m ln A 3,8 - 5,7 6.200 - 23.000 7.000 - 41.000 330 - 4.100 19 - 36 10 - 73 6-9 30 50 50 0,07 0,2
TCVN 5945:2005* B 5,5 - 9 50 80 100 0,5 0,5 C 5-9 100 400 200 1 1
SO4
mg/l
Ghi ch: * Cc thng s quy nh trong tiu chun, cha xt h s lin quan n dung tch ngun tip nhn v h s theo lu lng ngun thi A - Thi vo ngun tip nhn dng cho mc ch sinh hot B - Ngun tip nhn khc, ngoi loi A C - Ngun tip nhn c quy nh
Bng trn cho thy cht lng nc thi t quy trnh sn xut tinh bt sn hon ton khng p ng c tiu chun mi trng. Ngoi tnh cht axit, nc
14
thi cn cha lng cht rn, cc cht hu c, cng nh HCN cn c x l. Vi t l BOD/COD nh bng trn, nc thi ngnh sn xut tinh bt sn c th c x l bng phng php sinh hc (trc tip) hoc qua iu ha nhm p ng c tiu chun mi trng (tham kho thm trong chng 5 v nguyn tc x l sinh hc). Tc ng ca cc cht nhim trong nc thi BOD lin quan ti vic xc nh mc nhim ca nc cp, nc thi cng nghip v nc thi sinh hot, v COD cho bit mc nhim cc cht hu c v v c cha trong nc thi cng nghip. S nhim ca cc cht hu c dn n suy gim nng xy ha tan trong nc. xy ha tan gim s tc ng nghim trng n h thy sinh, c bit l h vi sinh vt. Khi xy ra hin tng phn hy ym kh vi hm lng BOD qu cao s gy thi ngun nc v git cht h thy sinh, gy nhim khng kh xung quanh v pht tn trn phm vi rng theo chiu gi. Cht rn l lng (SS) cng l tc nhn gy nh hng tiu cc ti ti nguyn thy sinh ng thi gy mt cm quan, bi lng lng h, sng, sui... Axt HCN l c t c trong v sn. Khi cha c o ln, trong c sn khng c HCN t do m dng glucozit gi l phazeolutanin c cng thc ha hc l C10H17NO6. Sau khi c o ln, di tc dng ca enzym xyanoaza hoc trong mi trng axit th phazeolutanin phn hy to thnh glucoza, axeton v axit xyanuahydric. Axit ny gy c ton thn cho ngi. Xyanua dng Ing trong dung dch l cht linh hot. Khi vo c th, n kt hp vi enzym xitochrom lm men ny c ch kh nng cp xy cho hng cu. Do , cc c quan ca c th b thiu xy. Nng HCN thp c th gy chng mt, ming ng, bun nn. Nng HCN cao gy cm gic bng bnh, kh th, hoa mt, da hng, co git, m man, bt tnh, ng t gin, au nhi vng tim, tim ngng p v t vong. Trong sn xut sn, HCN tn ti trong nc thi, phn ng vi st to thnh st xyanua c mu xm. Nu khng c tch nhanh, HCN s nh hng ti mu ca tinh bt v mu ca nc thi. Hm lng c t HCN trong c sn l 0,001 - 0,04%, ch yu v. Nc thi ca cc nh my sn xut tinh bt sn quy m ln c thng BOD 6.200 - 23.000mg/l vi th tch kh ln 1.500m3/ ngy. Nu nc thi khng c x l trit , khng t tiu chun mi trng th s gy nhim nghim trng cho ngun nc, t v khng kh.
X l nc thi cho cc nh my sn xut tinh bt sn t tiu chun mi trng l iu bt buc. Vic x l c th p dng cng ngh ln men ym kh to biogas c thu hi v ti s dng cho qu trnh sn xut (tham kho thm thng tin trong chng 5).
15
2.2.2 Kh thi
Bn cnh kh thi ca l hi, mt vn kh thi khc ca nh my sn xut tinh bt sn l mi hi. Mi hi hnh thnh do s phn hu ca tinh bt sn v cc cht hu c. Cc cht ny c trong b thi, lu ng trong thit b sn xut v khu vc nh xng. Nc thi lu tr trong h b phn hu ym kh cng gy mi hi v gy kh chu i vi cng nhn lao ng trc tip sn sut v dn c ln cn. Cc ngun sinh ra pht thi dng kh gm: B thi rn, h x l nc thi ym kh: sinh kh H2S, NH4; L hi, phng tin chuyn ch: sinh kh NOx, SOx, CO, CO2, HC; Khu vc sy v ng bao c nhiu bi tinh bt sn; Kho bi cha nguyn liu sn c ti c bi t ct, vi sinh vt; Bi nhp nguyn liu, than, dy chuyn np liu, kho cha nguyn liu c bi t ct;
Ngoi ra, gu ti, my xt trng, my bc v, my sy tinh bt, my pht in, qut gi, xe vn ti... gy ting n. Tc ng ca cc cht nhim khng kh Mi hi sinh ra do qu trnh phn hy t nhin cc cht hu c. Thnh phn ch yu to ra mi hi l H2S v mt s cht hu c th kh. Cc loi kh ny lm cho con ngi kh th v nh hng ti sc khe lu di. Bi gy vim mi, hng, ph qun ngi lao ng. Bnh bi phi gy tn thng chc nng phi cp tnh hoc mn tnh, to nn nhng khi u cung phi, gin ph qun v cc khi u bn trong c ht bi. Cc oxit axit SOx, NOx: Cc kh ny kch thch nim mc, to thnh cc axit H2SOx, HNOx nhim vo c th qua ng h hp hoc ha tan vo nc bt ri vo ng tiu ha sau phn tn vo mu. Kh ny khi kt hp vi bi s to thnh cc ht bi axit l lng v i vo ph nang ph hy thc bo, dn n c ch thn kinh trung ng v lm h huyt p, kch thch nim mc lm chy nc mi, ho, gy tai bin phi. Tu nng NO2 v thi gian tip xc t vi ngy n vi tun c th gy vim cung phi, vim mng phi n t vong. i vi thc vt: Cc kh SOx, NOx khi b xi ha trong khng kh v kt hp vi nc ma to nn ma axit gy nh hng ti s pht trin ca cy trng v thm thc vt
16
i vi vt liu: S c mt ca SOx, NOx trong khng kh nng m lm tng cng qu trnh n mn kim loi, ph hy vt liu btng, v cc cng trnh xy dng khc. CO l kh cacbon oxit khng mu, khng mi v, pht sinh t s t chy khng hon ton cc vt liu tng hp c cha cacbon v chim t l ln trong nhim mi trng khng kh. CO khi vo c th kt hp vi Hemoglobin (Hb) lm mt chc nng vn chuyn xy ca mu ti cc b phn c th, rt d gy t vong. Tc ng ca CO i vi sc khe con ngi ph thuc hm lng HbCO (1 - 40%) trong mu, c th gy nh hng n h thn kinh trung ng, gim kh nng phn bit v thi gian, gic quan km nhy cm, gy hn m, co git tng cn, gy nguy c t vong. CO2 gy ri lon h hp phi v t bo do chim ch ca xy trong mu. CO2 cn l tc nhn gy hiu ng nh knh, dn n hin tng nng ln ca tri t, bin i kh hu ton cu. HC l hp cht ha hc do hydro v cacbon to thnh, sinh ra do s bc hi ca cc ngun nhin liu s dng cho cc phng tin c gii, hoc do qu trnh chy khng hon ton ca cc ng c t trong. i vi ngi, kh HC lm sng ty mng nhy phi, lm thu hp cung phi v lm sng ty mt. HC cn l nguyn nhn gy ra ung th phi. Ting n: Ting n cao hn tiu chun cho php gy nh hng ti sc khe con ngi nh mt ng, mt mi, tm l kh chu, lm gim nng sut lao ng, km tp trung dn n nguy c gy tai nn trong khi lao ng.
Cc bo co phn tch v mi trng trong sn xut tinh bt sn cho thy vn kh thi cn quan tm nht l cc kh c, mi v bi tinh bt sn. Cng nh cc ngnh cng nghip khc, kh thi ca l hi cng l vn cn quan tm.
- X v b sn sau khi lc ht tinh bt. Loi cht thi rn ny thng chim 15 - 20% lng sn ti, rt d gy nhim mi trng nu khng c x l hp l kp thi. X v b sn sau khi trch ly c tch bt mt phn nc trc khi lm thc n gia sc.
17
- M: lng m kh chim khong 3,5 - 5% sn ti. M c tch ra t dch sa, c hm lng hu c cao (1.500 - 2.000mg/100g) v x (12.800 14.500mg/100g) nn gy mi rt kh chu do qu trnh phn hy sinh hc, cn c lm kh ngay. Tuy nhin, thc hnh ti nhiu doanh nghip sn xut thng m di dng t. Lng tinh bt cha trong m l 51.800 63.000 mg/100g, gp i lng tinh bt c trong v g v v c. M c s dng lm thc n gia sc. - Bn lng sinh ra t h thng x l nc thi. - Bao b ph thi. B thi rn ca ngnh sn xut tinh bt sn thng c cc doanh nghip tn dng lm sn phm ph di dng thc n gia sc. Ngun thu t sn phm ph ny l khng ng k, cn c cc bin php s dng v qun l b thi rn hiu qu hn (tham kho thm trong chng 3 - s dng b thi rn nh sn phm ph dng khc). Tc ng ca cht thi rn Cht thi rn c khi lng rt ln. Vi cng sut 60 tn tinh bt/ ngy, ti lng phn v g chim khong 4.800 kg/ ngy, phn v c 8.000 kg/ ngy, b sn nhiu nht 16.800 kg/ ngy. Nu khng thu gom v x l ngay trong ngy th qu trnh phn hy cc hp cht hu c trong cht thi rn sau 48 gi s to ra cc kh H2S, NH4 gy mi hi thi lm nhim mi trng.
B thi rn ca qu trnh sn xut tinh bt sn gm cc hp cht hu c d b phn hu, gy mi hi thi kh chu, ng thi l mi trng tt cho cc loi vi sinh vt c hi pht trin v c kh nng pht tn i xa theo chiu gi, gy nhim mi trng khng kh xung quanh khu vc.
18
Hiu sut thu hi tinh bt ca Vit nam trung bnh t 70% trong khi hiu sut thu hi tinh bt sn ca cc nc khc c thc hnh tt c th ln n 88%. Ngoi k thut tch tinh bt, cht lng nguyn liu sn cng l vn cn quan tm. Thng tin v vc trin khai p dng SXSH trong ngnh sn xut tinh bt sn trong v ngoi nc rt hn ch. Ti liu ny trnh by kt qu nghin cu khoa hc, pht trin cng ngh v mt s kinh nghim t c t thc t sn xut trong thi gian va qua.
C hi sn xut sch hn
Chng ny dn ra mt s v d v gii php SXSH c th p dng thnh cng trong ngnh ch bin tinh bt sn. Ni dung ny s tip tc c cp nht khi c thm cc doanh nghip trong ngnh p dng SXSH .
Tht thot tinh bt lm gim hiu sut tng thu hi trong ngnh sn xut tinh bt sn. Tinh bt b mt trong tt c cc cng on sn xut, t x l s b (ch yu trong lu tr), tch bt (ch yu trong k thut tch b, ra, ly tm v lc) v trong hon thin sn phm (ch yu trong sy). Lng tinh bt mt i khng ch lm nh hng trc tip n gi thnh sn xut m cn nh hng n chi ph x l mi trng.
19
3.1.2 Bc v v ra
V g v v la c bc trc khi ra nhm loi b HCN l cht gy mu cho tinh bt thnh phm. Tinh bt chim ti 50% khi lng v la. Tuy nhin, cc nh my ln, ch c lp v ngoi cng l b loi ra v c th thu hi c tinh bt t lp v la (8-15% trng lng c), gim lng cht thi rn.
20
nh, u l nhng yu t quyt nh. Vic tng s lng li dao, tc bm, nghin, cht cng nh c chng trnh bo dng mi hoc thay cc li dao hng l nhng c hi n gin nht gim tht thot tinh bt. Thit b mi rng ca hin i l mt trng quay ng knh 40 - 50cm, di 30 50cm vi cc li dao rng ca c b tr dc trn cc rnh khc trn mt trng. Mi li dao c t 8 -10 rng ca/cm, t cch nhau 6 - 10mm, cao hn b mt trng 1mm. Tc quay ti u ca trng l 1.000 vng/pht. nhiu nh my, lp bt nho th cn li trn sng lc u tin khi mi c gom v x l my mi th cp c cc li dao nh v nhiu rng ca hn (10 - 12 rng/cm), ri c sng li. Hiu sut mi tch bt t khong 85% sau ln mi th nht v t 90% sau ln mi th 2.
21
Cc sn phm ph trn y l hon ton c th sn xut c khi lng ln. Tuy nhin do lng m sinh ra nh (khong 70 kg/1.000 kg c sn ti), nn cn nhc vic tp trung x l kt hp m sn t nhiu c s sn xut tinh bt sn.
22
23
24
Vic thc hin nh gi SXSH tun theo nguyn tc c bn l mi nguyn nhin vt liu c s dng trong qu trnh sn xut, nu khng nm li trong sn phm s b thi ra mi trng, di dng ny hoc dng khc. Vic trin khai nh gi SXSH mt cch bi bn s h tr doanh nghip tip cn cc gii php gim thiu lng nguyn nhin vt liu s dng, ng thi c th tng c nng sut lao ng, hiu sut vn hnh, cht lng sn phm v gim chi ph x l mi trng. cng chnh l mc tiu p dng SXSH. Vic p dng SXSH yu cu thi gian v n lc ca cc b phn trong ton doanh nghip, trong s cam kt v h tr mnh m ca Ban lnh o cng ty s l yu t quyt nh cho thnh cng ca chng trnh. Chng ti khuyn co p dng SXSH theo 6 bc bao gm 18 nhim v sau y:
4.1 Bc 1: Khi ng
Mc ch ca bc ny nhm: - Thnh lp c nhm nh gi SXSH. - Thu thp s liu sn xut lm c s d liu ban u. - Tm kim cc bin php ci tin n gin nht, hiu qu nht v c th hc hin ngay.
4.1.1
Vic thnh lp nhm chuyn trch v iu phi chng trnh nh gi SXSH ti doanh nghip l rt cn thit khi thc hin SXSH. Cc thnh vin ca nhm l cn b ca doanh nghip trc tip thc hin nu qua o to v c th c s h tr trin khai ca chuyn gia bn ngoi. Thnh phn ca nhm s ph thuc vo quy m ca doanh nghip, c th bao gm i din Lnh o, qun c, trng phng, ban v nhm cc chuyn gia trin khai ph c thnh lp ty theo thi im. Vi doanh nghip nh, nhm c th ch gm i din lnh o v qun c ph trch cc cng vic ti phn xng chnh sn xut tinh bt sn. Cc thnh vin trong nhm phi c php hp nh k, trao i ci m, c tnh sng to, c php xem xt, nh gi li quy trnh cng ngh v qun l hin ti cng nh nng lc p dng trin khai cc tng SXSH. Vi cc doanh nghip sn xut tinh bt sn, nhm SXSH nn bao gm i din lnh o ph trch k thut, qun c phn xng, i din b phn tip nhn nguyn liu, v khu ph tr. Vic mi thm cn b ph trch ti chnh, cn b t vn ngoi cng ty cng nn c xem xt cc kin a ra khch quan. Nhm nh gi SXSH s bt u qu trnh nh gi bng vic thu thp cc
25
thng tin sn xut c bn ca doanh nghip cng phn tch vi cc thnh vin trong nhm. Vic thu thp thng tin c th s dng Phiu cng tc s 1. Phiu cng tc s 1. Cc thng tin c bn
Tn v a ch doanh nghip S ngy lm vic trong nm:
Nhm SXSH
Tn 1 2 3 4 5 Chc v - b phn Nhim v nhm
CS thit k (tn/nm)
Tn/nm
Cng sut Thit b v ph tr Ni hi du 1 Ni hi du 2 Ni hi than 1 Ni hi than 2 My pht tn/gi tn/gi tn/gi tn/gi kWh/gi
Nc cp
m3/nm
Lu : Doanh nghip sn xut tinh bt sn hot ng theo ma v nn s ngy hot ng trong nm cng nh giai on ly thng tin phi ln i din cho ma v nm . C th s dng s liu ca nm lin k.
Sau y l v d c trch t bo co nh gi SXSH ti Cng ty C phn Tinh bt sn FOCOCEV Qung Nam, l doanh nghip sn xut tinh bt sn u tin thc hin nh gi SXSH Vit nam.
26
Nhm SXSH
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Tn Nguyn Vn Thng Trn nh Chung H c Tin inh Vn Tuy Hunh Vn Tr Trong Cng Lng Hunh Th Minh Tuyt Trn Qu Hng Nguyn Vn Tun o Vn Thnh Nguyn Thi Nguyn Ng Vn Thnh Chc v - b phn Ph phng KT-KTS Ph phng SX T Nng v-phng tng hp T trng t in Ph phng k ton T trng KCS T trng t o nguyn liu KCS T trng t c kh Phng tng hp Trng ca Trng ca CS thit k (tn/ngy) 130 Nhim v nhm Nhm trng Nhm ph Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin Thnh vin
Tn/nm 2.52 3,71 6,57 0,15 8,78 0,04 0,32 N/A Cng sut Ni hi du 1 Ni hi du 2 Ni hi than 1 Ni hi than 2 My pht tn/gi tn/gi tn/gi tn/gi kWh/gi N/A
367.011
27
Nhn xt: Nhm SXSH c thnh lp vi i din ca tt c cc phng ban. y l iu ng qu. Tuy nhin, nhm s hot ng thun li hn khi c s tham gia ca i din Lnh o Cng ty, ng thi c th ct gim mt s thnh vin v ch huy ng nhng ngi ny khi c hot ng lin quan n b phn ca h trnh vic vng mt cc thnh vin khi tho lun/ hp bn v SXSH. Mt s thng tin cn thiu nh s ngy lm vic. Cng sut thit k v cng sut thc hin nn quy v cng mt n v thi gian (nm) nh i vi phn s liu tiu th nguyn nhin vt liu phc v cho vic tnh ton nh mc sau ny. Vic nhiu thng tin nh: cng sut thit k 130 tn/ ngy, cng sut thc 120 tn/ ngy, thng dn n kh xc nh s dng d liu no dng nh gi so snh.
Vic tin hnh nh gi SXSH yu cu phi c thng tin nn, da trn mt s ti liu, h s, bo co ca doannh nghip hin c. Nu khng c y thng tin cn thit th phi x l, tnh ton hoc thng nht xy dng. Bng kim tra trong phiu cng tc s 2 gip cho nhm xem xt v tnh sn c ca thng tin.
28
29
Phiu cng tc s 3. Cng on sn xut vi cc dng nguyn nhin liu v pht thi
Sn c Sn lt Nc in CHUN B NGUYN LIU Bn, t, v, u x (R) Nc ra nguyn liu (L) Nc ra bt (L) Ri vi (L) B sn (R) Mi (K) Kh nng (K) Bi sn (K) V bao gi (R) Kh nng (K) Kh thi (K) Tro (R) Nc x y (L) Nc thi (L) Mi (K) Bn (R) Bi (R)
Nc in Lu hunh in Bao gi
TCH TINH BT
in Than Du
THIT B PH TR
Nc thi Kh thi
H THNG X L
Lu : Cc dng u vo v u ra c tnh cho tt c cc cng on ca quy trnh sn xut. Pht thi gin tip nh pht thi kh nh knh do s dng in s khng lit k y m c tnh vo kt qu chung cui cng.
Tch tinh bt
30
Lu : Cc quan st nu ra khng c mang tnh ph bnh (v d "cha ng vi nc sau khi s dng xong") m cn th hin iu quan st c ("vi nc m sau khi ngng s dng"). iu ny s h tr vic a ra cc bin php ci tin c sng to hn. V d khi nu "cha ng vi nc" th tng ng s ch c mt gii php l "ng vi nc li sau khi ngng s dng"; tuy nhin, nu ni "vi nc m" th s c thm gii php, v d " ng vi t ng".
Rt nhiu gii php SXSH c xut ngay t bc ny m cha cn s dng cc k thut phn tch tip theo. y l cc gii php hin nhin r rng m trc y cha c lu tm khi vn hnh. Vic mi cc chuyn gia bn ngoi tham gia, tham quan, kho st bc ny l c bit c hiu qu. Qun l ni vi km l nguyn nhn quan trng sinh ra cht thi nh my sn xut tinh bt sn. iu thng b l l ti cc doanh nghip; tuy nhin y li l nhng hot ng n gin nht, hp dn nht bt u cc bc tip cn SXSH. Trong khi tin hnh kho st, nhm SXSH nn ch c bit ti cc nh hng gy ra do qu trnh qun l ni vi sn xut km. nh gi SXSH nh my c bt u bng vic kho st ti cc phn xng sn xut. Hn na, rt nhiu gii php SXSH c xc nh l c kh nng thc hin trong thi gian ngn, chi ph thp, ch cn nhng thay i nh v thit b hoc ci tin bo dng. Vic p dng nhng gii php ny s chng minh l mt khi u tt cho cc n lc SXSH ca nh my, khuyn khch cp qun l cng nh cc cng nhn vin c gng hn na khi tin hnh nh gi SXSH. Phiu cng tc s 5. Chi ph nguyn liu u vo
B phn/ nguyn liu Chun b nguyn liu Sn c Sn lt Sn vin Nc Tch tinh bt Nc Lu hunh Hon thin Bao gi Lu : bng trn ch bao gm chi ph cho nguyn liu chnh. y l c s dng o c hiu qu chng trnh, ng thi cng phn no ch ra t l tng quan gia cc loi nguyn liu. Bc tranh chi ph sn xut tng th cn c b sung bi chi ph nhn s, nng lng v vn hnh h thng x l mi trng. n gi, ng/tn Lng s dng tn/nm Lng s dng tn/tn bt sn Chi ph ng/tn bt sn
31
Lu : S cng ngh tt nht cn t c cc im sau: Tn cng on sn xut c m t trong hp ch nht gia. Lit k y cc dng u vo, u ra. Dng u vo ghi bn phi, dng u ra ghi bn tri ca hp biu th cng on . C ch ra cc dng tun hon nguyn nhin vt liu, bao gm c phn thu hi v ti s dng.
32
Mi Trch ly th 1 Trch ly th 2 Trch ly tn dng Trch ly tinh Trch ly sng cong Phn ly Ly tm Sy Lm ngui Ry ng gi Nhp kho Nc, bt, t Nc, bt, t Nc, bt, t B, bt sn
Nc, in
Nc, in Nc, in
Nc, in Nc, in
in Than, in
in in
Trn y l s quy trnh cng ngh ti Fococev. S lit k chi tit cc bc cng ngh. Mt s dng thi cn c b sung, v d vi cng on trch ly, ng gi. Vic lit k y dng thi nhim v ny s h tr cho cn bng vt liu cng nh xc nh chi ph dng thi tip sau.
33
i vi qu trnh sn xut tinh bt sn, cng ngh s dng t nguyn nhin vt liu, c th p dng c hai phng php trn. Cn bng cu t c th tin hnh vi tinh bt thng qua nng cht kh hoc cn bng nc. S dng phiu cng tc s 6 ghi li cn bng nguyn vt liu. C hai cch ghi th hin cn bng nguyn vt liu: theo bng hoc theo s quy trnh cng ngh. Khi s dng s quy trnh cng ngh ghi li cn bng nguyn vt liu cn ghi r thnh phn, nng ca tng loi nguyn vt liu vo v ra. Cn bng nguyn vt liu c th da trn o c, ghi chp ca mt m, mt ngy hoc mt nm sn xut. Tng cht rn l lng c s dng hin th thnh phn tinh bt trong nc thi.
34
Trch ly
0,83 tn
Nhn xt: Cn bng vt liu nh trn ch tp trung vo mt s cng on, cha y i vi ton b quy trnh sn xut c xc nh. Phn dng thi cha ch c thnh phn tn tht ln nht. Vi bng cn bng ny, vic xc nh tng quan tn tht gia cc dng thi cng nh nh lng dng thi bng tin s kh khn hn.
35
Cn bng nhin liu (cn gi l cn bng nng lng): Tin hnh mt php cn bng nng lng l mt cng vic phc tp hn cn bng nguyn vt liu. Nguyn nhn nm ch: ngi ta c th truy tm nguyn vt liu u vo cho mt hot ng thng qua cc u ra c th nh lng v quan st c, cn i vi cc dng nng lng th khng phi lc no cng c th lm c iu ny. Mc d i vi cc dng nng lng, ngi ta vn p dng chung mt nguyn l c bn (lng nng lng vo phi bng lng nng lng ra), nhng cc dng nng lng u ra thng kh nhn bit hn so vi cc nguyn liu u ra. V th, vic nhn din v nh gi cc dng tn tht nng lng n v mc khng hiu qu trong s dng nng lng l mt phn vic kh khn hn rt nhiu. iu ny c bit ng i vi cc trng hp cc thit b s dng in nh my bm, my nn kh, v.v... khi nng lng u vo di dng in nng v c th d dng o c, nhng mc hiu qu khi chuyn i sang u ra hu ch (nc c bm, kh c nn, v.v...) li khng th nh lng trc tip c. Sau y l nhng v d v cc trng hp in hnh khi nu ch xem xt cc dng nng lng hu hnh th c th s b st cc tn tht nng lng u ra: Tn tht do vn hnh khng ti i vi thit b s dng in. Tn tht do vn hnh khng ti (hiu qu thp) cc thit b s dng in. Tn tht do in tr i vi dng chy (in tr cao nhng c th trnh c cc dy dn in v cc ng ng dn cht lng) Tn tht nng lng do thit b xung cp (bnh cng tc ca bm, vng m ca bm, v.v... xung cp s lm tng tiu hao).
xc nh c chc chn u ra (c dng nhn bit c v khng nhn bit c) t h thng nng lng, trong nh gi SXSH cn phi nh gi/quan trc mt s thng s khc bn cnh thng s thit yu nh nhit , dng chy, m, c, phn trm thnh phn, v.v... Cc thng s cn phi c nh gi/quan trc b sung c th l: kW (kilowatt in u vo); kV (kilovoltsin th vo); I (amperesdng in); PF (h s cng sut ca thit b in cm ng); Hz (tn s dng in xoay chiu); N (s vng/pht hoc tc quay ca thit b); P (p sut cc dng cht lng/kh); DP (st p trong cc dng cht lng v kh u vo/ra); Lux ( ri); GCV, NCV (gi tr calo tng th v rng ca nhin liu); v.v... Trong thc t c th khng thc hin c php cn bng nng lng chnh xc v ng hon ton, nhng cc thit b ph tr nh ni hi, l, thit b ha hi, v.v... bng cn bng nng lng s c ch trong vic xc nh v c lng tn tht nng lng cc thit b v t cc h thng . V d di y l mt bng cn bng nng lng c thc hin i vi mt xng l hi.
36
Than
Phun nc
Bi than
Than
in
Nc
in
Ha cht iu ha
Vn hnh 10kg/cm
2
Tn tht x y 1,4% 0,24MJ/gi (thc) Tro khng chy ht theo x 4,85% 0,83 MJ/gi (thc)
6 tn/gi Ni hi
4 tn/gi
Thit b
11.40 MJ/gi (thc) in 9kw (thc) Khng kh 12,61 tn/gi (thc) 14,34 tn/gi (chun)
Hi t Tn tht n
Tch hi
H2 v m: 2,5 MJ/gi (thc ), 14,4% Bc x:0,17 MJ/gi (thc), 1% m trong khng kh: 0,03 MJ/gi (thc), 0,15%
37
Chi ph x l mi trng ch c xc nh khi c b sung kt qu phn tch thng s mi trng ca cc dng thi ring bit. Ti lng thi c xc nh trong cn bng nguyn vt liu (phiu cng tc s 6). Thu thp thng tin v c tnh mi trng ca dng thi dng phiu cng tc s 7 v tng hp chi ph dng thi c th c s dng phiu cng tc s 8. Phiu cng tc s 7. c tnh dng thi
Cng on Ra, lm sch Bm, mi, nghin Ly tm tch b Tch bt th Tch bt mn Dng tng Lng thi, m3/ngy BOD, kg/ngy COD, kg/ngy TSS, kg/ngy TS, kg/ngy Nhit , o C
38
V d v nh gi dng thi ti Fococev Dng thi Nc thi nh lng dng thi 2400 3 m /ngy c tnh dng thi Dng thi cha: Cc c tnh v mi trng (pH, BOD, COD, v.v...). Xem kt qu phn tch cht lng nc Cht thi rn cha nhiu tinh bt v cc cht hu c nh gi dng thi Chi ph lin quan ti: - Mt mt nc sch; - Chi ph cho x l; - Mt mt lng kh biogas sinh ra nu xy dng cng ngh UASB thu hi kh 10.800.000 ng Chi ph lin quan ti: - Sn xut phn hu c cung cp cho vng nguyn liu 28.000.000 ng Chi ph lin quan ti: - Sn xut b kh bn cho cc c s sn xut thc n chn nui
V, ci thi
18 tn/ngy
B thi
100 tn/ngy
Cht thi cha hm lng m cao 86%, trong 10% l nc c cha tinh bt X cha nhiu than cha chy ht
X than
300 kg/ngy
Nhn xt: Phn nh gi dng thi cha c kt ni cht ch vi kt qu ca cn bng vt liu. Thm vo , n v s dng (lng/ngy) cng cha thng nht vi n v s dng trong cn bng (lng/tn tinh bt sn) s d gy cho ngi c kh theo di v tnh thuyt phc khng cao. Ct nh gi dng thi s quy i lng dng thi (ct 2) v thnh phn dng thi (ct 3) thnh tin. Phn chi ph lin quan ti cha cn lit k bc ny.
39
do nh hng ca cng on trc hay do cng on ny dng lng ph nguyn nhin vt liu), v c th lm g c vi dng thi ny (c thc hin tun hon/ti s dng c khng). D thc hin bng cch ny hay cch khc, cn tin hnh phn tch nguyn nhn cho mi dng thi trong cng mt h thng, v tm cc nguyn nhn bng cu hi ti sao.
Lu cch r sot nguyn nhn y nht l theo dng thi c nh s phiu cng tc 6. Mi mt dng thi s c th c mt hoc mt vi nguyn nhn tng ng. Cc nguyn nhn ny cng s c nh s th t theo s th t ca dng thi. Trong mt s trng hp cn nh gi nhanh, nguyn nhn c xc nh theo nguyn nhin liu tiu th chnh (nh in, nc, ... tiu th mc cao). Khng khuyn co xc nh nguyn nhn theo cng on thay vi theo st dng thi v s khng m bo xem xt ht c cc nguyn nhn tim tng. Vic a ra cc nguyn nhn cng chi tit th cc gii php c xut cng phong ph.
V d v phn tch nguyn nhn ti Fococev Dng thi 1. Nc thi ra c Nguyn nhn 1.1 C cha nhiu t, ct. 1.2 Khng kim sot lng nc 2. Nc thi cng ngh 3. V, ci thi 4. B thi 5. X than 2.1 R r ng ng t b phn ra c, trch ly (thit b Trung Quc). 3.1 Sinh ra trong qu trnh bc v, cht 4.1 B thi cha hm lng m cao v cha c tinh bt 5.1 Than c m cao 5.2 Than cha chy ht 6. Bi tinh bt 7. in 6.1 Bi bay lm tht thot 7.1 in tiu th cao
Nhn xt: Vic nh s dng thi, s nguyn nhn tng ng theo dng thi l c khoa hc, thun tin cho vic theo di. Cch a ra nguyn nhn c cha nhiu t ct nh trn l tt v mang tnh quan st. Nn phn tch nguyn nhn theo cng on (dng thi c nh s xc nh cc bc trn) C th phn tch tip cc nguyn nhn gc r khc.
40
Nu p dng phng php Ishikawa, nhm s bt u t cu hi ti sao c nc thi ra c ny?, ti sao nhiu nc th?, c th lm g vi nc thi ny khng?, xt t cc kha cnh ca 4M1E: c phi nguyn do nm nguyn liu, phng php ra, mi trng, loi thit b ra hay con ngi hay khng. Vi mi kha cnh, v d vi nguyn liu, nguyn nhn c xc nh l c cha nhiu t ct, nhm s li tip tc hi ti sao c cha nhiu t ct v cng xt t cc kha cnh ca 4M1E khai thc nguyn nhn mc su hn. Khi , cc nguyn nhn tm c c th s l sn o ln chuyn thng n cng ty (nguyn liu) , sn c kim tra hm lng tinh bt v nhp thng kho cha (phng php)..
4.3
Mc ch ca bc ny nhm thu c kin v: Cc c hi SXSH Phn loi s b cc c hi theo kh nng thc hin Trin khai cc c hi c th thc hin ngay
TNG Ghi ch: NV: qun l ni vi, KS: kim sot vn hnh, NL: thay i nguyn liu, TB: ci tin thit b/qu trnh, CN: thay i cng ngh, TH: tun hon/ti s dng ti cng ty, SPP: to ra sn phm ph hu ch, SP: ci tin sn phm
41
Lu : trong cc bo co nh gi SXSH, phn nguyn nhn v c hi SXSH thng c trnh by trong cng mt bng. Phn phn loi cc c hi cng nh kh nng thc hin c trnh by trong bng khc. Ni dung ca phng php lun l nh nhau, ch khc bit cch trnh by.
V d: Phn tch nguyn nhn v xut c hi ti Fococev Dng thi 1. Nc thi ra c Nguyn nhn 1.1 C cha nhiu t, ct 1.2 Khng kim sot lng nc Gii php SXSH 1.1.1 Kim sot lng tp cht: t, ct ln vo trong sn nguyn liu trc khi nhp 1.1.2 Loi b bt lng tp cht bn bm vo v c trc khi cho vo h thng ra, bc v 1.2.1 Lp t cc ng h o nc ti cc v tr sn xut 1.2.2 Kim sot cc v tr r r ca ng ng nc 1.2.3 Khi tin hnh ra thit b phi tng p lc nc lm cho qu trnh ra t hiu qu nhng tit kim nc 2.1.1 Sa li cc v tr r r trnh tht thot bt nc 2.1.2 Xy dng h thng x l nc thi thu hi biogas pht in, pht nhit 3.1.1 S dng lng v v ci thi ny lm phn vi sinh cung cp cho vng nguyn liu v bn ra th trng 4.1.1 Xem xt li h thng tch b hn ch lng tinh bt ln vo trong b 4.1.2 Lp t thit b tch b gim hm lng m xung 35% lm phn vi sinh 4.1.3 Lp t thit b tch b ng thi c h thng sy gim hm lng m xung 14% bn cho cc c s ch bin thc n gia sc 5.1.1 Phi che chn than trnh khi tri ma lm m than v mt cht bc 5.1.2 Kim sot m ca than khi nhp nhin liu 5.2.1 iu chnh lng gi d ph hp 5.2.2 Sng phn loi kch thc ca than nhm a vo l loi than ng u v kch thc 5.2.3 Chn loi than c cht lng tt hn, cha it tp cht 5.2.4 Ci to li l c qu trnh chy t hiu sut cao hn 6.1.1 Kim tra cc v tr r r 6.1.2 Thay h thng ng bao c bng h thng mi 7.1.1 Thay v vt cht li cc dy curoa chng cc ng c 7.1.2 Vt cht cc v tr tip xc in trnh hin tng nh la gy hao ph in v chy ng c 7.1.3 Thay dn bng n chiu sng c bng cc bng n tit kim in nng 7.1.4 Phi tt n ti cc v tr khi kt thc bui lm vic
3. V, ci thi 4. B thi
2.1 R r ng ng t b phn ra c, trch ly (thit b Trung Quc). 3.1 Sinh ra trong qu trnh bc v, cht 4.1 B thi cha hm lng m cao v cha c tinh bt
5. X than
6. Bi tinh bt 7. in
Nhn xt: Vic nh s cc c hi SXSH l cn thit theo di qu trnh chn la v thc hin gii php SXSH. S lng cc nguyn nhn cng nhiu, c hi thu c nhiu kin ci tin cng ln. V d vi nguyn nhn sn o ln chuyn thng n cng ty (nguyn liu) , sn c kim tra hm lng tinh bt v nhp thng kho cha (phng php).. c xc nh khi phn tch nguyn nhn, c hi SXSH c th l yu cu cc trang tri loi b t trc khi bn, ra s b v nhp nguyn liu khng ch cn c vo lng tinh bt c cha trong sn m c lng t ct (trong trng hp s phn ra sn rt bn, bn, v khng bn (t) nh gi cng hm lng tinh bt)...
42
TNG V d v vic sng lc cc c hi SXSH ti Fococev Cc gii php SXSH 1.1.1 Kim sot lng tp cht: t, ct ln vo trong sn nguyn liu trc khi nhp 1.1.2 Loi b bt lng tp cht bn bm vo v c trc khi cho vo h thng ra, bc v 1.2.1 Lp t cc ng h o nc ti cc v tr sn xut 1.2.2 Kim sot cc v tr r r ca ng ng nc 1.2.3 Khi tin hnh ra thit b phi tng p lc nc lm cho qu trnh ra t hiu qu nhng tit kim nc 2.1.1 Sa li cc v tr r r trnh tht thot bt nc 2.1.2 Xy dng h thng x l nc thi thu hi biogas pht in, pht nhit Phn loi NV Thc hin ngay X Nghin cu tip Loi b Bnh lun/L do
NV
NV NV NV
X X X
NV
X X Xy dng d n h x l nc thi thu hi biogas theo c ch pht trin sch CDM Xin h tr t d n
TH
3.1.1 S dng lng v v ci thi ny lm phn vi sinh cung cp cho vng nguyn liu v bn ra th trng
TH
43
V d v vic sng lc cc c hi SXSH ti Fococev Cc gii php SXSH 4.1.1 Xem xt li h thng tch b hn ch lng tinh bt ln vo trong b 4.1.2 Lp t thit b tch b gim hm lng m xung 35% lm phn vi sinh 4.1.3 Lp t thit b tch b ng thi c h thng sy gim hm lng m xung 14% bn cho cc c s ch bin thc n gia sc 5.1.1 Phi che chn than trnh khi tri ma lm m than v mt cht bc 5.1.2 Kim sot m ca than khi nhp nhin liu 5.2.1 Lng gi d trong l cao 5.2.2 Kch thc ca than khng ng u 5.2.3 Tp cht cha trong than nhiu 5.2.4 Ci to li l c qu trnh chy t hiu sut cao hn 6.1.1 Kim tra cc v tr r r 6.1.2 Thay h thng ng bao c bng h thng mi 7.1.1 Thay v vt cht li cc dy curoa chng cc ng c 7.1.2 Vt cht cc v tr tip xc in trnh hin tng nh la gy hao ph in v chy ng c 7.1.3 Thay dn bng n chiu sng c bng cc bng n tit kim in nng 7.1.4 Phi tt n cc v tr khi kt thc bui lm vic Phn loi TB Thc hin ngay X Nghin cu tip Loi b Bnh lun/L do
TB
TB
Xin h tr t d n
NV
NV NV NV NV
X X X X X X X X X
TB NV TB NV NV
NV
NV
44
45
M t gii php
Tit kim
VND
TNG VND
46
Nc
Rn
Lu : Ngy nay, vic trin khai gii php SXSH c tc ng tch cc n mi trng ngy cng c coi trng, thm ch c th c thc hin ngay c khi km kh thi v mt kinh t.
47
im cho cc mc thp (T: 0-5), trung bnh (T: 6-14), cao (C: 15-20) Trng s 25 (kh thi k thut), 50 (kh thi kinh t), 25 (kh thi mi trng) ch l v d Lu : Hin ti cc doanh nghip Vit nam trng s 30, 40, 30 cho tnh kh thi v k thut, kinh t v mi trng.
4.5
Mc ch ca bc ny nhm cung cp cng c lp k hoch, trin khai v theo di kt qu ca vic p dng cc gii php sn xut sch hn c xc nh
Cc gii php c la chn cn a vo thc hin. Song song vi cc gii php xc nh ny, c mt s cc gii php c chi ph thp hoc khng cn chi ph, c th c thc hin ngay sau khi c xut (nh bt r r, kho van khi khng s dng...). Vi cc gii php cn li, cn c mt k hoch thc hin mt cch c h thng.
48
V d v k hoch thc hin ti Fococev Gii php Ngi chu trch nhim i vi tng gii php Nguyn Vn Thng, Trn nh Chung Thi gian thc hin Ngay sau khi c h tr kinh ph t Hp phn d n Ngay sau khi c h tr kinh ph t Hp phn d n K hoch quan trc ci thin Quan trc trc v sau khi thc hin gii php
3.1.1 S dng lng v v ci thi ny lm phn vi sinh cung cp cho vng nguyn liu v bn ra th trng 4.1.3 Lp t thit b tch b ng thi c h thng sy gim hm lng m xung 14% bn cho cc c s ch bin thc n gia sc 1.2.3 Khi tin hnh ra thit b phi tng p lc nc lm cho qu trnh ra t hiu qu nhng tit kim nc 2.1.1 Sa li cc v tr r r trnh tht thot bt nc 7.1.3 Thay dn bng n chiu sng bng cc bng n tit kim in nng 5.1.1 Phi che chn than trnh khi tri ma lm m than v mt cht bc 5.1.2 Kim sot m ca than khi nhp nhin liu
Thng 1/2008
Nguyn Vn Tun
Thng 1/2008
Kim tra, gim st thng xuyn Thng xuyn kim tra mc chiu sng cng nh lng in tit kim c Kim sot thng xuyn Kim sot thng xuyn
inh Vn Tuy
Nguyn Vn Thng
Trn nh Chung
Thng 1/2008
Nhn xt: Cch thc quan trc, nh gi vic thc hin d n nn ghi c th hn (v d quan trc thng s g, tn sut nh th no)
49
V d v cc gii php thc hin Fococev Tn gii php Kim sot cht lng than v ch chy ca l Lp t ng h kim sot lng nc Thay dn cc bng n bng cc bng n tit kim in nng Thay th v chnh li cc dy curoa b chng Trang b sng o nhit kim tra cc v tr tip xc in km Phn loi Qun l tt ni vi Chi ph thc hin thc t Khng c u t Li ch kinh t d kin 360 triu ng/nm Trc SXSH: 110 kg than/tn sp Sau SXSH: 100 kg than/tn sp Qun l tt ni vi Qun l tt ni vi Qun l tt ni vi Qun l tt ni vi 5 triu ng 5 triu ng Cha thng k c
50
Trc SXSH 20
Sau SXSH
Li ch kinh t
Li ch mi trng Gim pht thi 72.000 3 m /nm Gim pht thi 1.000 tn CO2 -
Nc
m /tn
18
Than
kg/tn
110
100
in
Kwh/tn
175
175
Nhn xt: Cch thc tng kt ny s gip cho doanh nghip c c s theo di v so snh trong nhng nm sau.
4.6
Bc 6: Duy tr SXSH
Vic duy tr cng c chng trnh SXSH thc s l mt thch thc. Vic cn phi lm l hp nht chng trnh SXSH vi quy trnh sn xut bnh thng ca doanh nghip. Cha kha cho thnh cng lu di l phi thu ht s tham gia ca cng nhiu nhn vin cng tt, cng nh c mt ch khen thng cho nhng ngi c bit xut sc, lm cho SXSH tr thnh mt hot ng lin tc c thc hin ca nh my.
51
To ra mt phng thc cn nhc tc ng ca cc d n mi v cc cng tc ci t v SXSH trong nh my. Cc d n v nhng thay i cng c th dn ti lm tng nhim hay gim hiu qu trong cng vic s dng nguyn vt liu v nng lng trong nh my. Khuyn khch nhn vin c nhng sng kin mi v nhng xut cho c hi SXSH. T chc cc tp hun cho cn b v cc lnh o nh my.
Ngay sau khi trin khai thc hin cc gii php SXSH, nhm chng trnh SXSH nn quay tr li bc 2: Phn tch cc bc thc hin, xc nh v chn la cng on lng ph nht tip theo trong nh my. Chu k ny tip tc cho ti khi tt c cc cng on c hon thnh v sau bt u mt chu k mi.
Sn xut sch hn bn vng Mc d hu ht cc nh gi SXSH u dn n doanh thu tng, tc ng xu ti mi trng gim v c cc sn phm tt hn, nhng nhng c gng SXSH c th b gim dn hoc bin mt sau giai on hng khi ban u. Cn xc nh ra nhng yu t gy tc ng xu cho chng trnh SXSH, bao gm: Cc tr ngi v ti chnh trong vic thc hin mt s cc phng n mong mun, iu ny dn ti gi thit ng lo ngi l khng nn lm cc nh gi SXSH nu nh khng c vn thc hin cc phng n. Trong qu trnh thc hin nh gi SXSH, c nhng thay i v t chc, thay i trch nhim ca cc thnh vin ca nhm dn ti s gin on v mai mt kin thc ca nhm SXSH. Cc thnh vin ca nhm chng trnh SXSH i lc sang cc nhim v khc m h cho l khn cp hn. Tham vng qu nhiu dn ti vic rt nhiu phng n cng c thc hin mt lc, lm nhm cng tc cm thy mt mi. Kh khn trong vic lm cn bng cc h s v kinh t ca cc phng n SXSH. Thiu chuyn nghip v kinh nghim.
Cc yu t ng gp cho s thnh cng ca chng trnh SXSH S hiu bit y v cam kt ca cc lnh o nh my trong vic thc hin SXSH. C s trao i gia tt c cc cp ca cng ty v nhng mc tiu v li ch ca SXSH. Cn c mt chnh sch r rng ca cng ty v nhng u tin v u t cho SXSH v kim sot mi trng. Cn nng cao trch nhim thc hin SXSH, vi cc mc tiu khng thay i, lun xem xt li qu trnh tin hnh v phng thc thc hin, trn c s thc hin chin lc pht trin cng ty. Mt trit l SXSH phi c cao trong ni b cng ty l s hp nht trong cc hot ng. Cho ti nay tt c cc chng trnh SXSH thnh cng u thc hin theo nguyn tc ny.
52
X l mi trng
Mc ch ca chng ny nhm cung cp thng tin tm tt cc nguyn tc x l cc vn bc xc nht ca ngnh sn xut tinh bt sn. l nc thi, mi v bi.
Vic p dng sn xut sch hn gip lm gim tng ti lng nhim ra mi trng. Tuy nhin, c th p ng c tiu chun thi v t mi trng lm vic lnh mnh, trong nhiu trng hp, cn c thm cc gii php x l cui ng ng, c m t di y:
5.1 Nc thi
c trng cht lng nc thi trong cng nghip ng bt: - Hm lng cc cht nhim hu c cao (COD, BOD, SS) - Khng c ha cht c trong nc thi Phn ln cc nh my ch bin tinh bt sn min Trung v min Nam c h thng x l nc thi s dng cng ngh x l sinh hc t nhin theo kiu ln men ym kh h (tip nhn cng ngh ca Thi Lan). Cng ngh ny c chi ph u t v vn hnh thp, ph hp vi cc khu vc c din tch rng. Ti cc h thng ny nc t chy t h u tin n h cui cng sao cho thi gian lu phn hu cht nhim trong nc thi trc khi chy vo thu vc. Tuy nhin, hu ht cc h thng x l nc thi theo cng ngh ny u hot ng km hiu qu. Nng cc cht nhim hu c trong nc thi i vo h thng qu cao lm cho h thng b qu ti. ng lu l cc h ym kh dng h, trong qu trnh phn hu ym kh pht sinh nhiu thnh phn kh c mi hi gy nhim khng kh nghim trng. Ngoi vic p dng cng ngh phn hu sinh hc t nhin x l nc thi nh trn, ti mt s nh my khc p dng cc h thng x l sinh hc nhn to, nh phng php bn hot tnh. Tuy nhin, hin nay h thng ny ch gii quyt c khong 30-50% lng nc thi ca nh my, h thng thng xuyn b s c qu ti. Ngoi ra chi ph vn hnh in nng ho cht qu cao. Cch thc x l c hiu qu kinh t v mi trng nht hin nay l dng phng php sinh hc x l ym kh. Kh biogas thu hi s c quay v s dng cho qu trnh sn xut. S quy trnh x l c m t qua cc bc chnh nh sau: B iu ho, trn nhanh, to bng cn: Nc thi t cc qu trnh cng ngh c thu gom v y (hay cn gi l b cn bng) iu ho lu lng v pH. Cc cht rn c kch thc ln nh v khoai m, l cy, c loi b nh song chn rc trc . Khong 10% BOD b loi b ti cng on ny. Sau khi
53
trung ho v c to bng cn, nc thi c a vo b lng. Vi c minh chng l cht trung ha kim to bng ph hp nht. Thi gian lu ca nc thi cng on ny trung bnh l 12 gi. Qu trnh x l ha l ny thng s dng lng vi 600mg/l trung ha pH trong khong 5.4. B lng, b cha trung gian: Ti y, cc cn rn l lng s c loi b nh trng lc. Lng vi c a vo trong cng on trn c tc dng kh trn 35% BOD v 50%SS. Hai bc ny c coi l cng on tin quyt trong x l sinh hc. B trn, b x l k kh UASB: Trong b UASB, nc thi chy t di ln trn qua mt lp m bn ym kh. Khong 70 - 80% COD c loi b trong qu trnh ny. Kh Biogas cng s c thu b ny. Vic tin hnh x l k kh cng c th c tin hnh 2 giai on nu nh din tch t lm h (b) x l ym kh khng . Nc thi sau cng on ny c th tun hon mt phn quay li cng on trung ha nc thi khi bt u i vo h thng x l. B x l sinh hc SBR: Nh kh lm thong cung cp vo nc mt cao v mt lng oxy cn thit s c cung cp cho bn hot tnh loi b nhim hu c trong nc. Ti qu trnh x l ny, ton b cht hu c nhim ti trng thp s c s dng nui dng vi sinh vt, lm tng sinh khi (hm lng biomass trong nc thi c th ln n 4.000mg/l). Bn sn sinh ra trong qu trnh x l sinh hc s c s dng lm phn bn. Khong 80 - 90% BOD b loi b trong qu trnh ny. B lm thong tng cng v h n nh: Bao gm chui h lm thong ko di (vi mc cung cp nng lng ch cao) v h n nh. Trong cc h ny, BOD b loi b nh qu trnh lm thong t nhin. Qu trnh phn ly cn l lng v nc thi cng c thc hin ti y. Nc thi sau x l s c thi ra. Bn lng y b lng s c thu gom vo h thu bn. Bn d s c bm vo b nn bn. Ti y, th tch bn s c lm gim i nh qu trnh nn. Qu trnh ny c tng cng nh thit b co bn tc chm. Ti b nn bn, hm lng cht kh t 2,5%. Sau c nn, bn d c tip tc kh nc nh sn phi hoc my lc p. Bn kh c nng hm lng cht kh ln 25% v s dng lm phn bn. Cng on ny cng c th c thay th bng qu trnh x l vi bn hot tnh hoc h nui c. S quy trnh x l nc thi c th hin trong hnh 3.
54
My sng lc
B iu ho
B nn bn d
Kim
B trn nhanh
Polymer
B to bng cn
B lng
Bn d
Axit
B trn
B x l sinh hc k kh UASB
BIOGAS
Kh
Bn d
Phn bn
H thng h n nh
Thi ra mi trng
55
Lu : Vic x l ha cht vi phn, clorua st, sunphat st cng t c hiu sut kh BOD trong khong 38-40%. Tuy nhin, chi ph vn hnh vi ha cht ny cao, khng c kh nng thu hi li ha cht v qu trnh x l to bn kh thi b. Do cc loi ha cht ny thng khng c xem xt l ha cht thay th trong vic x l. H thng x l nc thi ti u c khuyn ngh l h thng gm cc cng on theo trnh t iu ha, trung ha, h thng x l ym kh hai bc (anaerobic two stage fixed film fixed bed reactor system) v h nui c. Gii php ny gim cc thng s nc thi n tiu chun cho php, thu hi kh biogas, c thm ngun thu t c v thm ch c bn hot tnh v bn t h nui c.
5.2 Kh thi
nhim bi ti kho tp kt nguyn liu Ti khu vc tp kt nguyn liu thng i hi phi c mt bng rng xe xc nguyn liu ra vo d dng, a nguyn liu t bi cha n cng on x l nguyn liu. V vy, kh nng pht tn bi t, ct ti khu vc ny l thng xy ra. Do y l ngun nhim phn tn bi nn cn p dng bin php phun nc thng xuyn ti khu vc bi cha nguyn liu v khu vc xe ti ra vo. nhim bi ti cng on ng bao thnh phm: Cng vic ng bao thnh phm, tinh bt t sil cha bt thnh phm c chit rt v nh lng vo bao b s c thc hin bng cc thit b c b tr h thng chp ht v ng ht tinh bt, to p sut m thu hi khng kh c cha bt v a n thit b x l. Thit b x l bi y l thit b lc bi ti vi c b tr bn ngoi phng ng bao thnh phm. Dng kh c cha bi bt khi i qua thit b kiu lc bi ti vi, bi s c gi li ti s dng, khng kh c lm sch v thi ra mi trng qua ming thi trn cao ca thit b. Do nng bi bt cao ch gii hn trong phng ng bao thnh phm v khng nh hng n mi trng khng kh cc khu vc ln cn, do , kh nng bi bt thot ra mi trng bn ngoi ch xy ra khi h thng ht bi ngng hot ng. Hn ch ra vo i vi ngi khng c chc nng cng l mt bin php hn ch nh hng ca ngun nhim ny. Qut ht c b tr ngay trc ng thi, c tc dng to lc ht trong ton b h thng, to lc y kh c lm sch bi qua ng thi thot ra mi trng ngoi.
56
H thng lc bi tinh bt ti vi H thng lc bi tinh bt ti vi c s dng trong trng hp ny c c cu gi bi bng b phn to rung bng khng kh c thi ngc dng. Khng kh mang bi c thi vo thit b t pha trn, xuyn qua thnh ti vi, i vo bn trong ti v tp trung thot ra khi thit b pha di, lc ny, bi c gi li bn ngoi thnh ti vi. Khng kh sch sau khi i qua khi thit b t di s theo ng ng dn x ra ngoi mi trng di tc ng ca qut ht. Qut ht y l tc nhn chnh to lc ht trong ton b h thng b lc ng tay o. Tr lc ca b lc ng tay o thay i theo thi gian t khi h thng bt u hot ng. Tr lc ln nht ca b lc ng tay o t 50 - 120 kg/ m3. Tr lc cng thay i theo ti trng khng kh ln vi lc (M = m3/ m2.h). S lin quan gia M v tr lc ca vi P (kg/ m3) v hiu qu lc bi (tnh theo %) nh sau: + Nu M = 78,0 m3/m2.h, th P = 47,8 kg/ m3 v = 98,5% + Nu M = 87,0 m3/m2.h, th P = 55,3 kg/ m3 v = 99,0% + Nu M = 124,0 m3/m2.h, th P = 60,0 kg/ m3 v = 99,0%. Nu thc hin y v ng quy nh chu k v sinh, gi bi v chm sc cho cc chi tit ca h thng hot ng bnh thng th h thng ny m bo hiu qu lc bi kh cao. C cu r bi: Trong h thng lc bi ti vi c b tr mt qut thi nm pha trn thit b nhm phc v cho cng tc r bi. Khi cn r bi, qut s hot ng, thi khng kh i thng vo lng cc ti vi, do khng kh s i t trong ra ngoi ti vi, y cc ht bi dnh bn ngoi thnh ti ri xung di y, sau khng kh cng i ra khi thit b pha di. Lng bi thu hi nh k s c ly ra khi thit b v c ti ch. nhim kh do vn hnh l hi Kh thi pht sinh t l hi s c dn vo thit b hp th theo hng t di i ln, tip xc vi dung dch hp th (nc hoc dung dch NaOH long) i t trn xung bng vi phun. Trong qu trnh tip xc gia hai pha kh v lng, cc cht nhim v bi c trong kh thi s c ho tan vo dung dch hp th v ri xung di b cha pha di. Ti b cha, phn ln dung dch hp th c thu hi v ti s dng tun hon. nh k, dung dch trong b cha s c lc bng ti lc, phn cn rn sau lc s c em i x l chung vi cht thi rn, nc sau lc s c bm v b cha ti s dng. Dung dch hp th hao ht s c b sung nh k. Kh thi sau khi c hp th s i qua b phn kh mi (nhm loi b lng hi nc cn st li) v thi ra ngoi mi trng qua ng khi thi.
57
5.3 B thi rn
Cht thi rn pht sinh t qu trnh sn xut, nn p dng cc bin php sau khng ch: B sn. B sn c bn hon ton cho cc c s ch bin thc n gia sc ti khu vc v cc vng ln cn khc (hin nay ch u t tm c ngun tiu th). V sn (v la). V la c bn lm phn bn. Bn t h thng x l nc, b thi t h thng lc: sau khi c lm kh nc, lng bn cn ny s c bn cho cc h nng dn trng sn lm phn bn. Bi bt sn thu hi t cc thit b lc ti s c thu gom v bn cho cc c s ch bin thc n gia sc. Bao PP b hng c thu gom v bn ph liu. Rc thi khc khng nhiu, cng c thu gom, vn chuyn v x l cng vi rc thi sinh hot theo quy nh chung ca a phng.
58